18

บทท 2 เรอง โปรแกรม Visio และการใชงาน

สาระส าคญ โปรแกรม Visio เปนโปรแกรมส าเรจรปประเภท Case Tools (Computer aided System engineering Tools) ทสามารถชวยในการสรางแผนภาพ ประเภทตางๆ ท าใหสะดวกและงายขน อนเปนประโยชนตอนกธรกจและ ผช านาญดานเทคนคส าหรบจดท าเอกสาร รวมทงน าไปประยกตใชสรางงานประเภทผงความคดสรางสรรค ออกแบบขนตอนการท างาน และระบบอตโนมต งานระยะวเคราะหและออกแบบตางๆ เปนตน สาระการเรยนร

1. การตดตงโปรแกรม Visio 2. สวนประกอบของโปรแกรม Visio 3. การใชงานโปรแกรม Visio

สมรรถนะประจ าหนวย

1. อธบายการตดตงโปรแกรม Visio 2. อธบายขนตอนการใชงานโปรแกรม Visio 3. ปฏบตเขยนแบบดวยโปรแกรม Visio

ผลการเรยนร

เพอใหสามารถตดตง และ เขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสดวยโปรแกรม Visio จดประสงคการเรยนร

1. อธบายการตดตงโปรแกรม Visio ได 2. บอกสวนประกอบของหนาตางโปรแกรม Visio ได 3. ก าหนดคาเรมตนการเขยนแบบดวยโปรแกรม Visio ได 4. เขยนแบบวงจรไฟฟาเบองตนดวยโปรแกรม Visio ได

19

1. การตดตงโปรแกรม Visio โปรแกรม Visio เปนโปรแกรมทนยมใชในการเขยนแบบอกโปรแกรมหนง ซงสามารถใชไดกบงาน

หลายประเภท แตโดยทวไปจะเนนเปนการเขยนแบบเพอสรางภาพประกอบเอกสาร หรอเปนการเขยนแบบงายๆ ซงกอนการใชงานโปรแกรม Visio เราจ าเปนตองท าการตดตงโปรแกรม โดยในบทนจะเนนการใชงานโปรแกรม Visio ซงจดอยในชด Microsoft Office โดยมขนตอนการตดตงดงน

1.1 ใสแผน CD ตดตงโปรแกรม Microsoft Office แลวคนหาไฟลตดตง ซงปกตจะอยในโฟรเดอร VISIO ไฟลชอ Setup.exe โปรแกรมจะตรวจสอบคาตางๆ เพอเตรยมการตดตง ซงจะแสดงในภาพท 2.1 และ 2.2

ภาพท 2.1 แสดงการคนหาไฟลตดตง

ภาพท 2.2 แสดงการตรวจสอบคาตางๆ เพอเตรยมการตดตง

20

1.2 ตอนรบเขาสการตดตงโปรแกรม ดงแสดงตามภาพท 2.3

ภาพท 2.3 แสดงการเขาสการตดตงโปรแกรม

1.3 เขาสการปอนรหสสนคา (Product Key) ซงจะมมาใหพรอมแผน CD โปรแกรม โดยรหสจะแบงเปน

5 สวน สวนละ 5 ตวอกษร รวม 25 ตวอกษร เมอปอนคาครบถกตองปม Next จะปรากฏใหคลก ดงแสดงตามภาพท 2.4 แตถาปอนผดจะแสดงค าเตอน ดงแสดงตามภาพท 2.5

ภาพท 2.4 แสดงการปอนคา Product Key

21

ภาพท 2.5 แสดงการแจงค าเตอนในกรณทปอนคา Product Key ผด

1.4 หากปอน Product Key ถกตองจะเขาสสวนขอมลผใช ใหปอนชอผใช (User Name) และชอ

หนวยงาน (Organization) แลวคลกปม Next ดงแสดงในภาพท2.6

ภาพท 2.6 แสดงการเขาสสวนขอมลผใช

1.5 โปรแกรมจะเขาสการชแจงขอตกลงเกยวกบลขสทธโปแกรม ตองเลอกยอมรบ ปมNext จงจะ

ปรากฏใหคลก ดงแสดงในภาพท 2.7

ภาพท 2.7 แสดงการเขาสขอตกลงเกยวกบลขสทธโปแกรม

22

1.6 เขาสการเลอกรปแบบการตดตงโปรแกรม แนะน าใหเลอก Complete Install เพอความสมบรณของโปรแกรม แลวคลกปม Next ดงแสดงในภาพท 2.8

ภาพท 2.8 แสดงการเขาสการเลอกรปแบบการตดตงโปรแกรม

1.7 โปรแกรมจะพรอมเขาสขนตอนการตดตง ใหคลกปม Install ดงแสดงในภาพท 2.9

ภาพท 2.9 แสดงการเขาสขนตอนการตดตง

23

1.8 โปรแกรมจะท าการตดตงจนแลวเสรจ ดงแสดงในภาพท 2.10

ภาพท 2.10 แสดงการด าเนนการตดตงโปรแกรม

เมอตดตงโปรแกรม VISIO เสรจเรยบรอยเมนของโปรแกรมไปปรากฏอยในกลมเมน Microsoft Office ใน Start เมน ซงเราสามารถเรยกใชเพอเปดโปรแกรมไดโดยการคลกเลอก ดงแสดงในภาพท 2.11

ภาพท 2.11 แสดงการเรยกใชโปรแกรมหลงจากท าการตดตง

11

24

2. สวนประกอบของโปรแกรม Visio เมอท าการตดตงโปรแกรมเสรจสมบรณล าดบถดไป จะเปนขนตอนการศกษาสวนประกอบของ

โปรแกรม มขนตอนดงน 2.1 เรมจากเปดโปรแกรม โดยล าดบแรกเลอกทเมน Start จะปรากฏกลมเมน Microsoft Office เลอก

โปรแกรม Microsoft Office Visio ซงขนตอนดงกลาวแสดงในภาพท 2.12

ภาพท 2.12 แสดงการเปดโปรแกรม

2.2 จากนนรอสกพกจะปรากฏหนาตางโปรแกรมในสวนของการเลอกหมวดหมงาน (Category) และตนแบบงาน(Template) ซงมใหเลอกหลายหมวดหม เชน แบบกอสราง แผนท แบบไฟฟาและอเลกทรอนกส แบบชางกล ระบบเครอขาย เปนตน ดงแสดงดงภาพท 2.13

ภาพท 2.12 แสดงการเปดโปรแกรม

ภาพท 2.13 แสดงหมวดหมตามลกษณะงานเขยนแบบ

Template

Category

25

2.2.1 ในการเลอกหมวดหมงาน(Category) และตนแบบงาน(Template) จะตองเลอกหมวดหมใหตรงกบงานทจะเขยน เชน ถาตองการเขยนแบบทางดาน อเลกทรอนกสหมวดหมทเหมาะสมกคอวศวกรรมไฟฟา ในสวนของ Category ตองเลอก Electrical Engineering และ Template ใหเลอกตามลกษณะงานทจะเขยนไดตามกลมงานมรายละเอยดดงน

1. Block Diagram คอ บลอกไดอะแกรม 2. Brainstorming คอ การประชมระดมสมอง 3. Building Plan คอ แผนอาคาร 4. Business Process คอ กระบวนการทางธรกจ 5. Charts and Graphs คอ แผนภมและกราฟ 6. Database คอ ฐานขอมล 7. Electrical Engineering คอ วศวกรรมไฟฟา 8. Flow Chart คอ แผนภมขนตอนการท างาน 9. Map คอ แผนท 10. Mechanical Engineering คอ วศวกรรมเครองกล 11. Network คอ เครอขาย 12. Organization Chart คอ โครงสรางองคกร 13. Process Engineering คอ วศวกรรมกระบวนการ 14. Project Schedule คอ ก าหนดการโครงการ 15. Software คอ ซอฟทแวร 16. Web Diagram คอ แผนภาพเวบ

2.2.2 ซงในตวอยางนจะเลอกหมวดหมส าหรบเขยนแบบอเลกทรอนกส คอ Category Electrical Engineering และคลกเลอก Template เปน Basic Electrical ดงแสดงในภาพท 2.14 และเมอเลอกหมวดหมตามตองการ กจะปรากฏหนาตางเขยนแบบ โดยมเครองมอตางๆ ตามทเลอก และมหนากระดาษวาดแบบ ซงพรอมส าหรบการเรมงาน ดงแสดงตามภาพท 2.15

26

ภาพท 2.14 แสดงการเลอก Category และเลอก Template

ภาพท 2.15 แสดงหนาตางของโปรแกรมเขยนแบบ Visio

Stencil Bar

Menu Bar Standard Tool Bar

กระดาษเขยนงาน

Title Bar Shape Tool Bar

คลกเลอก

27

2.3 จากสวนประกอบของโปรแกรมทแสดงจากรปท 2.15 มรายละเอยดสวนประกอบดงตอไปน 2.3.1 ไทรเตลบาร (Title Bar) คอ แถบชอเรองแสดงชอไฟล และเลขหนา 2.3.2 เมนบาร (Menu Bar) คอ สวนทรวมค าสงส าหรบใชงานในโปรแกรม Visio ซงประกอบไป

ดวย 2.3.3 ทลบาร (Tool bar) คอ แถบเครองมอ โดยแสดงแถบเครองมอพนฐาน ประกอบดวย

Standard Toolbar และ Shape Toolbar ถาวางเมาสไวทปมค าสงใด จะแสดง Tool Tips ค าอธบายค าสงสน 2.3.4 กระดาษเขยนงาน (Drawing Page) คอ พนทส าหรบการออกแบบมลกษณะเปนกระดาษส

ขาว มตาราง 2.3.5 สเตนซลบาร( Stencil Bar) คอ รปรางของอปกรณตางๆ ส าหรบการวาดรป โดยผใช

สามารถเลอกสเตนซลบาร ตามความตองการโดยเลอกท เมน Shaper ดงแสดงตามรปท 2.16 และสามารถแบงเปนหมวดทส าคญดงน

1. Electronic Engineering เปนกลมอปกรณไฟฟาและ อเลกทรอนกส 2. Block Diagram เปนกลม Shape พนฐาน 2 มต และ 3 มต 3. Database เปนการวาดฐานขอมล, ความสมพนธของขอมล 4. Flowchart เปนการวาดล าดบการท างาน, การวเคราะห, การไหลของขอมล 5. Forms/Chart เปนการวาดฟอรม 6. Internet เปนการวาดภาพเกยวกบ Internet 7. Map เปนการวาดภาพแผนท 8. Network เปนการวาดภาพเครอขาย 9. Organization Chart วาดล าดบการบรหารงานในองคกร 10. Project Schedule เปนการก าหนดระยะเวลาการวางแผนโครงการ 11. Software เปนการวาดขนตอนการท างานของโปรแกรม 12. Visio Extra เปนกลมพเศษของ Shape

28

รปท 2.16 แสดงเมน Shaper

การท างานของโปรแกรม Visio เปนการท างานในลกษณะแบบกราฟกลวนๆ ซงแตกตางกบโปรแกรม

ใชงานทเราคนเคยเชน Word หรอ Excel แตถาสงเกตกนจรงๆ แลวรปแบบของ Visio ไมแตกตางจากโปรแกรม Office มากนก เพราะมสวนของพนทกระดาษท างาน มสวนสงการและเครองมอ จะแตกตางกนตรงทโปรแกรม Visio ม สเตนซลบาร(Stencil Bar) นนเอง

3. การใชงานโปรแกรม Visio ในการใชงานคอมพวเตอรบางครงเอกสารของเราอาจตองมภาพกราฟกประกอบ เชน การวาดผงงาน ผง

องคกร การจดท าชารทแบบงายๆ เปนตน โปรแกรม Visio เปนโปรแกรมเขยนแบบชนดหนงทเขยนเปนลกษณะภาพ 2 มต เปนภาพลายเสนมกจ าลองการท างานจากโตะเขยนแบบซงมดนสอยางลบ และเพลทส าหรบวาดรปทรงตางๆ ซงครอบคลมงานสวนใหญและเปนโปรแกรมทมประสทธภาพสง นอกจากนสงทส าคญกคองายตอการใชงานเปนอยางมาก

3.1 การก าหนดคาเรมตนในการวาดแบบ Visio ถกออกแบบใหรองรบมาตราฐานการเขยนแบบซงมหลากหลาก ไมวาจะ เปนขนาดกระดาษหรอ

สดสวนทใชในการวาด ซงคณสามารถก าหนดไดดงน 3.1.1 ในการก าหนดคาหนากระดาษนน ใหเลอกทเมนบารท ค าสง Files ไปท Page Setup จะ

ปรากฏไดอะลอก Page Setup ดงแสดงในรปท 2.17 โดยมรายละเอยดดงน

เมน Shaper

29

รปท 2.17 แสดงการก าหนดคาหนากระดาษ

1. Print Setup เปนการตงคาหนากระดาษในรปแบบของการเขยน ไมวาจะเปนชนดของ

กระดาษทใชเขยน( Printer paper) ต าแหนงการวางในลกษณะแนวตง( Portrait) หรอ แนวนอน (Landscape) รวมถงลกษณะการมองภาพของกระดาษ(Print zoom)

2. Page Size เปนการตงคาขนาดของกระดาษ ซงผใชโปรแกรมสามารถก าหนดได 3. Drawing Scale เปนการก าหนดคาสดสวนในการเขยนแบบ เชน 1 :1 (1 ตอ 1) หรอจะ

เปนตามความตองการของผใชโปรแกรม(Castom scale) 4. Page Properties เปนการตงคาหนวยส าหรบการวดระยะในการวาด แตในการวาดรป

จรงๆ แลวอาจตองใชหนวยทแตกตางออกไป เชน นว เซนตเมตร ซง Visio สามารถรองรบมาตราฐานของหนวยการวดทนยมกนไดหลายระบบ วธการเปลยนหนวยการวดสามารถท าไดโดยเลอกท ค าสง Measurement Units ดงแสดงในภาพท 2.18

5. Layout and Routing เปนรปแบบการตงคาการออกแบบ และการก าหนดต าแหนงของเสนรปภาพ

6. Shadows เปนก าหนดต าแหนงของเงา ใหกบหนากระดาษ 7. เมอท าการก าหนดคาตางๆ เสรจเรยบรอย กกด OK

1. การตงคาหนากระดาษ

30

ภาพท 2.18 แสดงการตงคาหนวยส าหรบการวดระยะในการวาด

3.2 การใช โปรแกรม Visio เขยนแบบ Block Diagram เปนแผนภมทมลกษณะของการใช Block สเหลยมผนผาเปนตวแทนของกจกรรมตางๆ หรอใชแทนความคดทตองการจะท าการวเคราะหและออกแบบระบบงานซงสามารถน าไปใชในการเขยนเปนแผนภมของกจกรรมตางๆ ไดหลายอยาง เชน การใช Block Diagram ในการเขยนแผนภมการจดองคกร ( Organization Chart) ซงเปนแผนภมทแสดงใหเหนวาองคกรนนๆ มการจดการแบงเปนองคประกอบยอยๆ เชน แบงออกเปนฝายแบงเปนแผนก เปนหนวย มงานอะไรบาง กหนวยงานและหนวยงานตางๆ เหลานนมความสมพนธเกยวของกนในทางสายการบงคบบญชาอยางไรเปนตน

รปท 2.19 แสดงการเขยนแผนภมการจดองคกร

3.2.1 ขนตอนการใชโปรแกรม Visio เขยนแบบ Block Diagram จากรปการเขยนแผนภมการจดองคกร มขนตอนการเขยนดงน

31

1. เลอกหมวดหมส าหรบเขยนแบบ Black Diagram คอ Category Block Diagram 2. คลกเลอก Template เปน Basic Diagram

รปท 2.20 แสดงการเลอก Category Block Diagram

3. ล าดบถดไปเลอกลกษณะ Block ซงจะอยในสเตนซล Block Items ใหคลกเลอกรปสญลกษณ และลากมาวางในพนทของกระดาษเขยนงานจนครบ

รปท 2.21 แสดงการเลอกลกษณะ Block ซงจะอยในสเตนซล Block Items 4. ท าการลากเสนเชอมโยงรป Block โดยเลอกท Standard Tools Bar ท Drawing Tool คลกเลอกทต าแหนง Line Tool เปนการลากเสนตรง และในสวนของการเขยนชอ Block สามารถก าหนดไดโดยการดบเบลคลกทตว Block ซงสามารถพมพชอลงไปได จากขนตอนทงหมดจะไดรปแผนภมการจดองคกร ดงแสดงในรป

1.

2.

1. รป Block 2. เลอกรปจนครบ

32

รปท 2.22 แสดงการลากเสนเชอมโยงรป Block และ การพมพชอลงใน Block

รปท 2.23 แสดงรปทใชโปรแกรม Visio สราง

3.3 การใช โปรแกรม Visio สรางผงงานการปฏบตงาน(Work Flow) ผงการปฏบตงาน( Work Flow) เรยกอกอยางวา Flow Chart คอ รปภาพ(Image) หรอสญลกษณ(Symbol)

ทใชเขยนแทนขนตอน ค าอธบาย ขอความ หรอค าพดทใชในกจกรรมการปฏบตงาน เพราะการน าเสนอขนตอนของการปฏบตงานใหเขาใจตรงกน ระหวางผเกยวของดวยค าพด หรอขอความ ผงงานจงเปนเครองมอทใชอธบายรายละเอยดขนตอนการท างาน โดยใชสญลกษณแทนค าสง และใชขอความในสญลกษณแทนตวแปรและตวด าเนนการทางการค านวณและการเปรยบเทยบ และยงใชแสดงความสมพนธระหวางขนตอนการท างานตางๆ ตวอยางของ ผงงานการปฏบตงาน(Work Flow) แสดงในรป

ดบเบลคลกท Block และพมพชอ

Line Tool เพอลากเสนตรง

33

รปท 2.24 แสดงผงงานการตมบะหมส าเรจรป

รปท 2.25 แสดงผงงานหาพนทสเหลยม

3.3.1 ขนตอนการใชโปรแกรม Visio สรางผงงานการปฏบตงาน(Work Flow)

จากรปการสรางผงงานการปฏบตงาน(Work Flow) มขนตอนดงน(ขนตอนนการสรางผงงานการปฏบตงาน(Work Flow) กบการสรางแบบ Block Diagram สามารถทจะสรางไดพรอมกนโดยไมตองเปดหนาโปรแกรมใหม)

34

1. เลอก Standard Tool Bar ในเมน Shapes เลอก Category Flow Chart และ Basic Flowchart Shapes ดงแสดงใน

รปท 2.26 แสดงขนตอนการก าหนด Category Flow Chart และ Basic Flowchart

2. ล าดบถดไปเลอกลกษณะ Flow Chart ตามตวอยางซงจะอยในสเตนซล Basic Flowchart โดยใชเมาสคลกเลอกรป และลากมาวางในพนทของกระดาษเขยนงานจนครบ ดงตามรป

รปท 2.26 แสดงการเลอกลกษณะ Flow Chart

2.

1. เมน Shapes

2. เลอก Flow Chart

3. เลอก Basic Flowchart

1. เลอกลกษณะ

2. คลกเลอกลากมาวาง

35

3. ลากเสนเชอมโยงรป Flow Chartโดยเลอกท Standard Tools Bar ท Drawing Tool คลกเลอกทต าแหนง Line Tool เปนการลากเสนตรง จากนนท าการก าหนดรปแบบปลายเสนแสดงทศทางของ Flow Chart ทค าสง Line End ดงแสดงในรป

รปท 2.27 แสดงลากเสนเชอมโยงรป Flow Chart

2.5.1.3 ในสวนของการเขยนขอความใน Flow Chart สามารถก าหนดไดโดยการดบเบลคลกทตว Flow Chart ซงสามารถพมพชอลงไปได กจะไดรป Flow Chart ทสมบรณ ดงแสดงในรป

รปท 2.28 แสดงรป Flow Chart ทใชโปรแกรม Visio สราง

1. เพอลากเสนตรง

2. ลากเสนตรง

3. เลอกลกษณะปลายเสน

36

จากกระบวนการทงหมดจะสรปไดวาโปรแกรม VISIO จะเปนโปรแกรมทใชส าหรบวาดภาพกรา ฟฟกเพอน าไปใชประกอบในเอกสารอน ดงนนโปรแกรมน จงไดรบความนยมน าไปใชรวมกบโปรแกรมจดการเอกสารหรอโปรแกรมอนๆ เชน โปรแกรม Microsoft Word, Microsoft Excel, Microsoft PowerPoint อกทงในปจจบน Microsoft ไดน าเอาโปรแกรม VISIO มาจดอยในชด Microsoft Office จงมความเขากนไดกบโปรแกรมในชด Microsoft Office เปนอยางด รวมไปถงโปรแกรมอนๆ ทใชงานบนวนโดวดวย

37

ใบงานท 1 เรอง โปรแกรม Visio และการใชงาน 1. ใหนกศกษา ใชโปรแกรม Visio เขยนแบบ Block Diagram ตามรปท 1

รปท 1

2. ใหนกศกษา ใชโปรแกรม Visio สรางผงงานการปฏบตงาน(Work Flow) ตามรปท 2

รปท 2

ใหประเมนโดยผเชยวชาญ

น าแบบทดสอบไปเกบขอมล

ก าหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรม

และเนอหา

ออกแบบ/สรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบมลตมเดย/คมอคร

ไมผาน

ผาน

แกไขปรบปรง

เรมตน

จบ

38

แบบฝกหดบทท 2 เรอง โปรแกรม Visio และ การใชงาน ตอนท 1 จงเลอกค าตอบทถกตองเพยงค าตอบเดยว 1. การเลอกหมวดหมงานควรเลอกท ก. Category ข. Stencil Bar ค. Process Engineering ง. Organization Chart 2. Brainstorming คออะไร ก. การประชมระดมสมอง ข. แผนอาคาร ค. กระบวนการทางธรกจ ง. แผนภมและกราฟ 3. Building Plan คออะไร ก. การประชมระดมสมอง ข. แผนอาคาร ค. กระบวนการทางธรกจ ง. แผนภมและกราฟ 4. Business Process คออะไร ก. การประชมระดมสมอง ข. แผนอาคาร ค. กระบวนการทางธรกจ ง. แผนภมและกราฟ 5. Charts and Graphs คออะไร ก. การประชมระดมสมอง ข. แผนอาคาร ค. กระบวนการทางธรกจ ง. แผนภมและกราฟ 6. ไทรเตลบาร (Title Bar) คออะไร ก. แถบชอเรองแสดงชอไฟล และเลขหนา ข. สวนทรวมค าสงส าหรบใชงานในโปรแกรม Visio

39

ค. แถบเครองมอ โดยแสดงแถบเครองมอพนฐาน ง. พนทส าหรบการออกแบบมลกษณะเปนกระดาษสขาว 7. เมนบาร (Menu Bar) คออะไร ก. แถบชอเรองแสดงชอไฟล และเลขหนา ข. สวนทรวมค าสงส าหรบใชงานในโปรแกรม Visio ค. แถบเครองมอ โดยแสดงแถบเครองมอพนฐาน ง. พนทส าหรบการออกแบบมลกษณะเปนกระดาษสขาว 8. ทลบาร (Tool bar) คออะไร ก. แถบชอเรองแสดงชอไฟล และเลขหนา ข. สวนทรวมค าสงส าหรบใชงานในโปรแกรม Visio ค. แถบเครองมอ โดยแสดงแถบเครองมอพนฐาน ง. พนทส าหรบการออกแบบมลกษณะเปนกระดาษสขาว 9. กระดาษเขยนงาน (Drawing Page) คออะไร ก. แถบชอเรองแสดงชอไฟล และเลขหนา ข. สวนทรวมค าสงส าหรบใชงานในโปรแกรม Visio ค. แถบเครองมอ โดยแสดงแถบเครองมอพนฐาน ง. พนทส าหรบการออกแบบมลกษณะเปนกระดาษสขาว 10. ถาตองการเลอกสเตนซลบาร(Stencil Bar) เขยนงานอเลกทรอนกสจะเลอกทหวขอใด ก. Electronic Engineering ข. Visio Extra ค. Internet ง. Flowchart

40

ตอนท 2 จงตอบค าถามโดยเตมค าในชองวางใหสมบรณ 1. จากรป Tool Bar ท าหนาทอะไร 2. จากรป Tool Bar ท าหนาทอะไร 3. การเลอกหมวดหมงาน (Category) และตนแบบงาน(Template) มความส าคญอยางไร 4. สเตนซลบาร (Stencil Bar) ท าหนาทอะไร 5. ถานกศกษาตองการเขยนแบบงานไฟฟาและอเลกทรอนกส ในเรอง วงจรดจตอล จะเลอก Category และ Template ใด 6. Print Setup คออะไร 7. Castom scale คออะไร 8. Measurement Units คออะไร 9. Page Propertiesคออะไร

41

10. ถาตองการเปลยนการเชอมโยงเสน จากเสนตรง เปน เสนโคง ตองเปลยนทเครองมออะไร

42

บทท 3 เรอง การใชโปรแกรม Visio ออกแบบวงจรอเลกทรอนกส

สาระส าคญ

ในการเขยนแบบของสคมเมตกไดอะแกรม(Schematic Diagram) คอการเขยนวงจรดวยสญลกษณทมการลากเสนตอถงกนซงเปนวธทนยมใชในการเขยนแบบมากทสด เพราะสามารถเขยนไดทงระบบซงแสดงความหมายดวยสญลกษณได แบบจะไมยงยากมากนกและใชพนทในการเขยนวงจรนอย การอานและดทศทางของสญญาณท าไดอยางสะดวกและรวดเรว วงจรสคมเมตกไดอะแกรมจะใชสญลกษณมาตรฐานทใชกนทวโลก เชน วงจรเครองขยายเสยง และอนๆ ในปจจบนสวนมากแลวจะเขยนแบบออกมาเปนสคมเมตกไดอะแกรมทงสน ชางอเลกทรอนกสทมความรในเรองของสญลกษณ สามารถไลทศทางเดนของสญญาณและสามารถอานวงจรในรปแบบของสคมเมตกไดอะแกรมไดเปนอยางด สาระการเรยนร

1. ขนตอนการใชโปรแกรม Visio เขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic 2. ตวอยางการใชโปรแกรม Visio เขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic

สมรรถนะประจ าหนวย

ปฏบตเขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic ดวยโปรแกรม Visio ผลการเรยนร สามารถ เขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic ดวยโปรแกรม Visio จดประสงคการเรยนร

1. เขยนแบบวงจรไฟฟาเบองตนดวยโปรแกรม Visio ได 2. สามารถเขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic โดยใชโปรแกรม Visio ได

43

1. ขนตอนการใชโปรแกรม Visio เขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic การใชโปรแกรม Visio เขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic มขนตอนดงนคอ 1.1 เปดโปรแกรม Visio จะไดดงรป

รปท 3.1 แสดงหนาตางเปดโปรแกรม Visio

1.2 เลอก Basic Electrical จะไดดงรป ซงการเลอกมมมองเปน 100% เพอจะไดมองเหนพนทการท างาน

ทชดเจน

รปท 3.2 แสดงการเลอก Basic Electrical

44

1.3 อปกรณอเลกทรอนกส ทอยใ น Shapes ทชอวา Fundamental Items และ Semiconductor and Electron โดยสามารถใช Mouse เลอกสลบไปมาได ใน Basic Electrical ยงม Shapes ทางอเลกทรอนกส อกมาก

โดยเลอกท จะไดดงรป

รปท 3.3 แสดงอปกรณอเลกทรอนกสทอยใน Shapes ทางอเลกทรอนกส

1.4 ถาตองการใช Shapes ใด กเลอกไดเลย Shapes ทเลอกจะไปปรากฏทดานซายของโปรแกรมถา

ตองการปดให Click Icon สเขยว แลวเลอก Close

รปท 3.4 แสดงการใช Shapes และการเลอก Shapes

1.5 เลอก Fundamental Items เพอหาอปกรณประเภท R, C เรมวาดวงจร โดยลากอปกรณทตองการมาวางในกระดาษ(การวางอยาวางใหขาอปกรณ ตดกนใหเหลอทวางเพอลากเสนตอ ) เมอวางเมาสทอปกรณ ถาเปนลกศรสทศทางสามารถยายอปกรณได แตถาเปนลกศรสองทศทางใชในการเพมและลดขนาดของอปกรณ

45

โดยการคลกเมาสคางแลวลาก และเมอตองการหมนอปกรณ ท าไดโดยเลอก จะเกดจดหมนทตวอปกรณ ไดต าแหนงทตองการแลวเลอก เพอกลบสภาวะปกต ถาตองการลบกสามารถท าไดโดยการเลอกใหเกดจดสเขยวทตวอปกรณทตองการแลวกดปม Deleteไดเลย

รปท 3.5 แสดงการเลอก Fundamental Items อปกรณ R

1.6 การใสชออปกรณหรอค าอธบายท าได 2 แบบ คอใสในต าแหนงทตวอปกรณ และการใสแบบอสระ โดยมขนตอนดงน 1.6.1 การใสชออปกรณ ในต าแหนงตวอปกรณ แบบนจะถกก าหนดต าแหนงโดยโปรแกรม เมอยายอปกรณชอหรอค าอธบายจะตามไปดวย สามารถใสไดโดยคลกทตวอปกรณจะเปนดงรป

รปท 3.6 แสดงการใสชออปกรณในต าแหนงตวอปกรณ

สามารถพมพตวอกษรใสตามตองการโดยสามารถใชไดทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ซงขนตอนนจะ

เหมอนการใชโปรแกรม Microsoft Word

46

1.6.2 การใสชอตวอกษรแบบอสระ สามารถท าไดโดยการเลอกท Tool แลวสามารถพมพตวอกษรใสไดเลยและสามารถยายต าแหนงไดโดยอสระเหมอนการยายอปกรณโดยทวไป

1.7 การลากเสนเชอมตออปกรณ สามารถท าไดโดยการเลอกท แลวน าไปคลกทจดท ตองการเชอมตอ(จะเกดเปนจดสแดงขน ดงรป) โดยคลกคางแลวลากจากจดเรมตนไปยงจดสนสดหรอขาอปกรณทตองการ

รปท 3.7 แสดงการลากเสนเชอมตออปกรณ

1.8 การใสจดตอวงจรเพอไมใหสบสนกบจดทเสนวงจรตดกน ดงรป

รปท 3.8 แสดงการใสจดตอวงจร

ท าไดโดยการเลอก Ellipse Tool จากนนน ามาวาดทจดหรอทอนๆ ในกระดาษแลวคอยยายมายงจดทตองการ เมอวาดเสรจจะยงมพนเปนสขาวใหคลกเลอกลกศรเพอกลบสภาวะปกต แลวคลกเลอกจดอกครง จากนนเลอก ใหเปนสด า การยายจดตอมายงจดทตองการท าไดโดยการคลกเมาสคางแลวลากเหมอนกบการยายอปกรณปกต ถาวางแลวไมไดต าแหนงเนองจากความละเอยดไมพอ ใหเพมความละเอยดจากสงสดของ

47

โปรแกรมคอ 400 % โดยการพมพตวเลขขนาดทตองการขยายลงไปไดเลย เชน 800 % กจะไดพนททมความละเอยดมากขนจะท าใหการวางจดหรออปกรณไดต าแหนงทตรงจดมากขน ดงรป

รปท 3.9 แสดงการใสจดตอวงจร

2. ตวอยางการใชโปรแกรม Visio เขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic

จากรปท 3.10 เปนตวอยางวงจรอเลกทรอนกสซงมขนตอนการออกแบบดงนคอ Vcc

Out

inQ1

R1

R2

C1

C2

รปท 3.10 แสดงตวอยางวงจรอเลกทรอนกส

2.1 จากตวอยางในรปท 3.10 เมอเราเปดโปรแกรมเลอก Category คอ Electrical Engineering และ

Template เลอก Basic Electrical จะปรากฏสญลกษณตางๆ ทางดานอเลกทรอนกสอยในสเตนซล เราสามารถวาดแบบจากสเตนซลไดดงน

2.1.1 จากรป 3.10 มสญลกษณทงหมด 4 ตว ซงประกอบดวย R ,C, กราวด(อยในสเตนซล Fundamental Items ) และ สญลกษณของอปกรณทรานซสเตอร(อยในสเตนซล Semiconductor Items) ใหคลก

48

เลอกรปสญลกษณ และลากมาวางในพนทของกระดาษเขยนงานจนครบ ซงเราสามารถเลอกสญลกษณตางๆ มาจดวางไดตามตองการ ดงตามรปท 3.11

รปท 3.11 แสดงการเลอกรปสญลกษณในสเตนซล

2.1. 2 ท าการลากเสนเชอมโยงวงจรเขากบรปสญลกษณ โดยเลอกท Standard Tools Bar ท Drawing Tool คลกเลอกทต าแหนง Line Tool ซงเปนการลากเสนตรง ดงแสดงตามรปท 3.21

รปท 3.12 แสดงการเลอก Standard Tools Bar ทใชในการลากเสนเชอมตอ

2.1. 3 คลกทจดตอเชอมของรปสญลกษณ และลากเมาสไปยงจดทตองการตรงต าแหนงของจดตอเชอมแลวปลอย ขอสงเกต เมอลากเมาสไปยงต าแหนงเหนอจดเชอม จะปรากฏเครองหมายสเหลยมซง แสดงวาพรอมทจะเชอมเสนเขากนรปทรง เมอเชอมเสนเขากบรปทรง 2 รปแลว หากมการยายรปทรงอนใดอนหนงเสนท เชอมยดรปทรงเขาดวยกนจะถกปรบออกโดยอตโนมต ไมวาจะยายไปต าแหนงใด ดงแสดงในรปท 3.13

คลกเลอกรปสญลกษณ

คลกเลอกรปสญลกษณ

49

รปท 3.13 แสดงการเชอมตอสญลกษณ

2.1.4 ท าการก าหนดรปแบบของต าแหนงปลายเสนทไดเชอมตอสญลกษณสามารถเลอกรปแบบทเมน Shape Tool Bar ทค าสง Line End โดยท าการคลกไปทเสนทตองการก าหนดรปแบบ จากนนท าการเลอกลกษณะรปแบบ ดงแสดงตามรปท 3.14

รปท 3.14 แสดงการก าหนดรปแบบของต าแหนงปลายเสน 2.1. 5 การพมพขอความรปทรงมวธการคอ คลกเลอกรปสญลกษณทตองการพมพ จากนนคลกอกหนงครงกท าการพมพขอความทตองการพมพลงไปไดเลย แสดงตามภาพท 3.15 และ เมอพมพขอความจนครบจะแสดงไดตามภาพท 3.16

เครองหมายการเชอมเสนเขากนรปทรง

การเชอมตอทเสรจสมบรณ

1. คลกเลอกเสน

2. เลอกรปแบบ

50

รปท 3.15 แสดงการพมพขอความรปทรง Vcc

Out

inQ1

R1

R2

C1

C2

รปท 3.16 แสดงภาพทเสรจสมบรณ การเขยนแบบอเลกทรอนกสโดยทวไป จะใชแสดงวงจรใน คมอการตรวจซอม (Service manual) หรอคมอการตดตง ซงการเขยนแบบจะใชสญลกษณแทน มลกษณะหลายรปแบบ เชน Block diagram , Flow chart , Circuit diagram หรอ Schematic diagram จากตวอยาง ในบทนเปน การใชโปรแกรม Visio เขยนวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic จะเนนการน าวงจรทเขยนไปใชในงานเอกสาร ซงเปนวตถประสงคของโปรแกรม Microsoft Office Visio ตลอดจนเพอสอสารขอมลระหวางผเขยนแบบ กบบคคลทน าแบบไปใช โดยแบบทดจะตองเขาใจงาย สวยงาม แกไขได ซงตวอยางของสญลกษณของอปกรณอเลกทรอนกสดงรป

1. คลกเลอกอปกรณ

2. คลกพมพขอความ

51

ใบงานท 3 เรอง การใชโปรแกรม Visio ออกแบบวงจรอเลกทรอนกส 1. จงวาดรปวงจรแบบ Schematic Diagram ตอไปน โดยใชโปรแกรม Visio���

รปท 1

รปท 2

52

แบบฝกหดบทท 3 เรอง การใชโปรแกรม Visio ออกแบบวงจรอเลกทรอนกส ตอนท 1 จงเลอกค าตอบทถกตองเพยงค าตอบเดยว 1. การเขยนวงจรดวยสญลกษณทมการลากเสนตอถงกนเรยกวาอะไร

ก. Schematic Diagram ข. Fundamental Diagram

ค. Electronic Diagram

ง. Engineering Diagram 2. การใสชออปกรณหรอค าอธบายลงในวงจรท าไดกแบบ

ก. 2 แบบ ข. 3 แบบ ค. 4 แบบ ง. 5 แบบ

3. ถาตองการเขยนวงจรอเลกทรอนกสควรเลอก Category อะไร ก. Electrical Engineering ข. Basic Electrical ค. Fundamental Items ง. Semiconductor Items

4. อปกรณ R ,C และกราวดอยในสเตนซลอะไร ก. Fundamental Items ข. Electrical Engineering ค. Basic Electrical ง. Fundamental Items

5. อปกรณทรานซสเตอรอยในสเตนซลอะไร ก. Fundamental Items ข. Electrical Engineering ค. Basic Electrical ง. Semiconductor Items

6. การก าหนดรปแบบของต าแหนงปลายเสนทไดเชอมตอสญลกษณสามารถเลอกรปแบบทเมนอะไร และค าสงอะไร

ก. เมน Shape Tool Bar ค าสง Line End

53

ข. เมน Line ค าสง Shape ค. เมน Tool ค าสง Shape Bar ง. เมน Drawing Line ค าสง Line

7. การใชโปรแกรม Visio เขยนวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic จะเนนการน าวงจรทเขยนไปใชในงานอะไร

ก. งานเอกสาร ข. งานออกแบบ ค. งานสรางแผนวงจรพมพ ง. งานตรวจซอม

8. จากรป คอค าสงอะไร

ก. Drawing Line ข. Shape Tool ค. Line End ง. Tool Bar

9. จากรป คอค าสงอะไร

ก. Drawing Line ข. Shape Tool ค. Line End ง. Tool Bar

10. จากรป คอค าสงอะไร

ก. การลากเสนเชอมตออปกรณ ข. การก าหนดลกษณะปลายเสนอปกรณ

ค. การก าหนดระยะหางของอปกรณ ง. การก าหนดลกษณะ Block Diagram ของวงจร

54

ตอนท 2 จงตอบค าถามโดยเตมค าในชองวางใหสมบรณ 1. จงอธบายขนตอนการใชโปรแกรม Visio เขยนแบบวงจรอเลกทรอนกสแบบ Schematic