Turk NOTO$irulji Dergisi 5: 82 - 85, 1995 Atabey: idyopatik Spinal Epidural Lipomatozis
idyopatik Spinal Epidural Lipomatozis:Olgu Sunumu
Idiopathic Spinal Epidural Lipomatozis:A Case Report
RAMAZAN ATABEY, TALAT KIRIS, NEVRA SiSLi, BULENT DEMiRGiL, HALiL TOPLAMAOGLU
Baklrkoy Ruh ve Sinir Hastahklan hastanesi Ill. Noro§irurji Klinigi, istanbul
Ozet: idyopatik spinal epidural lipomatozis lomber radikulopatinin aymCl tamsmda akilda bulundurulmasl gereken birhastahktlr. Epidural lipomatozisin uzun sureli kortikosteroidkullamml ve endojen hiperkortizolemi sonucu olu§abildigibilinmekle birlikte idyopatik formu son derece nadirdir.Bu makalede radikulopatiyle ba§vuran ve spinal epidural lipomatozis tamsl konularak ameliyat edilen bir olgu sunulmu§ vedaha once yaymlanml§ olgular gozden ge~irilerek tartl§rlml§tlr.
Anahtar Kelimeler : Epidural lipomatozis, radikulopati, kortikosteroid, laminektomi
coosKlinikte nadir bir hastahk olarak gorulen
spinal epidural lipomatozis spinal kanalda epiduralmesafede yag dokusunun anormal miktarda birikmesi durumudur. Ce~itli medikal sorunlar nedeni
yle uzun sureli kortikosteroid kullamml ve endojenCushing sendromuna bagh olarak gorulebilecegigibi literaturde etyolojisi saptanamayan birka«;: olguda bildirilmi~tir (3,4,5,9,11).
Burada bel agnsl ve radikuler yakmmalarlaba~vuran, yapllan tetkiklerinde idyopatik spinalepidural lipomatozis saptanarak cerrahi giri~imletedavi edilen bir olgu sunulmu~ ve bu konuyla ilgililiteratur gozden ge«;:irilmi~tir.
OLCUSUNUMU
30 ya~mda bayan hasta bel ve solda fazla 01
mak uzere her iki bacakta agn ~ikayetiyle ba~vurdu.Oykusunde bel agnsl ~ikayetinin bq yll once
Summary: Idiopatic spinal epidural lipomatosis should be COllsidered in the differential diagnosis of lumbar radiculopathy.Although spinal epidural lipomatosis is a well-recognized complication of endogenous and exogenous hypercortisolism , theidiopathic form isvery rare.In this article we report a case of spinal epidural lipomatosis withthe presenting complaint of lumbar radiculopathy. We also reviewed the previously published cases and discussed the predominant features of these cases.
Key Words : Epidural lipomatosis, radiculopathy, corticosteroid, laminectomy
ba~ladlgl, buna u«;:YIl once sol bacak, iki ay once desag bacak agnsmm eklendigi, yatak istirahati, medikal tedavi ve fizik tedaviden yarar gormedigi belirtiliyordu. Hastanm ozge«;:mi~inde herhangi birhastahk ve ila«;:kullamml oykusu yoktu.
Muayene: Hasta 1.63m boyunda, 66 kgaglrhgmdaydl. Sistemik muayenesinde ozellik yoktu.Norolojik muayenesinde solda Lasegue delili 45° depozitifti, sol Sldermatomunda hipoestezi, palpasyonla L5, SI uzerinde ve solda Walleix noktalanndahassasiyet tespit edildi. Motor zaaf, refleks ve sfinkterkontrol kusuru yoktu.
Laboratuvar Tetkikleri: Kan biyokimyaslnormal slmrlardaydl, bazal kortizol duzeyi (sabahsaat 8.00 - 8.30) 8 ng/ml, 9.5 ng/ml (normal degerler 7-25 ng/ml) olarak saptandl. Direkt grafilerindeL5 duzeyinde interpedinkuler mesafe 29 mm , onarka «;:ap 15 mm olarak bulundu. Spinal BT' sindeL5-S1 duzeyinde dural kesenin on klsmmda her iki
Tii1* N<5ro$iriirjiDergisi 5: 82 - 85, 1995
SI kokunu i«;,:inealan, kanalm buylik klsmml i~galeden hipodens bir alan mevcuttu(~ekil 1). MRIincelemesinde L5 korpus ortasmdan ba~laYIp ikincisakral vertebra ust klsmma uzanan, dural keseyiarkaya dogru itmi~, her iki SI kokunu sarml~, spin
$ekil I : L5-S1 mesaIesinden al111a11BT kesitinde hipodensolarak epidurallipomatozisin lokalizasyonu goriilmekte.
$ekil 2, 3 : Spin eko teknigiyle yap/lan Tl ag/rhkh sagittal yeaksiyal MRI kesitlerinde dural kesenin oniinde ye/~le,<mi$ ye her iki 51 kokii11ii salm/$ hipe/intenssinyal yeren lezyon goriilmekte.
Atabey: jdyopatik Spinal Epidural Lipomatozis
eko ve gradient eko tetkikleriyle yapIIan Tl ve T2agIrhkh kesitlerde hiperintens sinyal veren kitle saptandl(~ekil 2,3,4). EMG incelemesinde, sol SI kokinnervasyonlu kaslarda norojen tutulum dikkati«;,:ekti.
$eki14: CRE teknigiyle al111anTl agnl/kh sagittal kesit.
Ameliyat: Olgu spinal epidural lipomatozisolarak degerlendirilerek 24/8/1994 tarihindeameliyat edildi. Ameliyatta SI total, L5 subtotallaminektomi ve bilateral SI foraminotomi yapIlarakdurap onden arkaya itmi~, iki tarafh SI noral foramen i«;,:inidoldurmu~, diffuz , kapsulu olmayan yagdokusu pkaruldl. Ameliyat bolgesinde dikkati«;,:ekenba~ka patoloji tespit edilmedi.
Ameliyat somaSI erken donemde ~ikayetleri
ge«;,:enhastanm U«;':ay soma yapIlan kontrol muayenesinde agnsmm olmadlgl , ameliyat oncesimevcut noropatolojik bulgulann da duzeldigigoruldu.
TARTISMA
Normal spinal kanalda dura kemik duvarlardan yag dokusu ve venoz pleksus araClhgl ileaynlml~ur. ilk kez 1975 YIhnda Lee veark. tarafmdan, renal transplantasyon sonraSI yuksekdoz kortikosteroid ile tedavi edilen bir hastada
epidural lipomatozis'e bagh omurilik baslsl saptandlgl ve cerrahi giri~imle dekompresyon yapIldlktan soma hastanm klinik bulgulannda duzelmeoldugu bildirilmi~tir( 14). izleyen YIllarda bildirilenolgular gozden ge«;,:irildiginde hastalann buyuk birklsmmm «;,:e~itlinedenlerle uzun donem sistemik
kortikosteroid kullanan orta ya~ grubu erkeklerdenolu~tugu, epidural yag birikiminin en fazIa torasikbolgede ve dural kesenin ark a klsmmda bulundugudikkati «;,:ekmektedir. Yaymlanan spinal epidurallipomatozis olgulannda uzun sureli kortikosteroid
83
Tiirk NOFO$irihji Dergi<i 5: 82 - 85, 1995 Atabey: idyopatik Spinal Epidural Lipomatozi<
Tablo 1 : idiopatik epidural spinallipomatozisli on olgunun klinik ozetiYazar,Yll
Muayene bulg.TedaviOsebiteSeviyeSonu<;Badami
T6 his seviyesi, ParaplejiLaminektomi, Yag ekstirpasyonu+Tl-TlODegi~iklik p;oriilmedi,Hinck 1982
Komp bagh eks oldu.Quint
? Laminektomi, Yag ekstirpasyonu?T4-T8Semptomatik d(izelmeet al1988 Stamboup;h
Normal Laminektomi, Yag ekstirpasyonu+L4-L5Belirp;in diizelmeet al Marks
S1 dermatomunda his kayblLaminektomi, Yag ekstirpasyonu?L5Norolojik diizelmeet al1985
Noroienik kladikasyon yakll1malarda gerilemeMarks
Sol L5'e uyanLaminektomi, L5-S1distektomi?L5Norolojik diizelmeet al1985
his kaybl, gii<;siizl(ikyail;ekstirpasyonu yakll1malarda gerilemeMarks
Bilateral L5 Laminektomi?L3-L4Sonw;: bildirilmemi~et al1985
dermatomunda hipoesteziFibroz lipom ekstirpasyonuHaddad
Altekstremilerdehipore-Zaytf1ama +Tl-TlONorolojik diizelmeet al1991
fleksibilateralBabinski Yakll1malarll1da p;erilemebelirt.isi Haddad
T6 his seviyesi veren para-Laminektomi, Yag ekstirpasyonu+T6-T8Norolojik d(izelmeetal1991
parezi Yakll1malarll1da gerilemeHaddad
Sag alt ekst'deLaminektomi, Yag ekstirpasyonu+L5-S1Yakmmalannda diizelmeet al1991
gii<;siizl(ik L5-S1 intradural eksplarasyonAtabey
S1 hipoestezi Laminektomi, Yag ekstirpasyonu-L5-S1Yakll1malannda diizelme
et al1995Lasegue 45 derece
kullamml gerektiren hastahklar arasmda b6brek vekalp transplantasyonu, Polimyaljika romatika,Sistemik lupus eritematozus, Dermatomiyozitis venadiren de hipotiroidi, bron~iyal astIm, kronik hepatit ve atopik dermatit gibi hastahklarsayIlabilir(4,10,11,14). Eksternal kortikosteroidkullammmm yanmda endojen Cushing sendromluhastalarda da spinal epidural lipomatozisbildirilmi~tir(9) .
idiopatik spinal epidural lipomatozis olgulanysa son derece nadir olup bulabildigimiz kadanyla literatiirde bugiine kadar bildirilmi~ 9 olguVardlf. Tablo l' de bizim olgumuzla birlikte 10 01
gunun klinik ozeti sunulmu~tuf. Bunlarincelendiginde bu olgulardan be~inin orta veya ileriderecede ~i~man oldugu, dort olgudaysa predispozan faktor olmadlgl ( bu hastalann kilolan belirtilmemi~) goriilmektedir(1,2,3,S,11,12,13). Bizim hastamlzda herhangi bir predispozan faktor yoktu veorta derecede ~i~mandl.
Bildirilen olgularda lipomatozisin dort 01
guda torakal, be~ olgudaysa lomber yerle~imlioldugu goriilmektedir(1,2,3,S,11,12,13). Bizim 01
gumuz da ise L5 ortasmdan S2' ye kadar uzanmaktave aglfhkh olarak on epidural alam doldurmaktaydl.
Aynca Marks ve ark.' da ii( idyopatik spinalekstradural lipoma olgusu bildirmi~ler ancak bukonuyla ilgili Neurosurgical forum'da yapIlantartI~mada Haddad ve ark. bu ii( olgunun spinalepidural lipomatozisden farkh olup, bunlann iyislmrh, kapsiillii klasik lipoma olgulan olarak degerlendirilmesi gerektigini belirtmi~lerdir (6,7). Bizim
84
ameliyat slrasmdaki gozlemimizde kitleyi olu~turanyag dokusunun diffiiz ve kapsiilsiiz oldugu dikkati(ekti.
Yaymlanan 9 olgudan yalmzca bir tanesindecerrahi giri~im yapIlmadlgl ve zayIflatlcl diyetsonucu kilo vermeyle belirtilerin geriledigi, digerolgulara ise dekompresyon ve lipomatozisin(lkartIlmasl ameliyatI uygulandlgl goriildii. Cerrahigiri~im yapllan hastalann biri dl~mda hepsinin belirti ve bulgulannda diizelme oldugu saptandl(1,2,3,S,11,12,13). Bildirdigimiz hastanm daameliyat sonraSl erken donemde yakmmalandiizeldi ve ii( ayhk takibinde de agnslz oldugugozlendi.
Bel agnsl ve radikiilopatiyle ba~vuran has talarda bu nadir hastahk da akllda bulundurulmah,tam ve tedavide goz6niine almmahdlf.
Yaazl§maAdresi: Halil Taplamaogluincirli cd. Giilbah<;e sk. No: 2/4hBankasl Evleri34740 Baktrkoy/istanbul
KAYNAKLAR
1. BadamiJP, Hinck VC: Symptomatic deposition of epiduralfat in a morbidly obese woman. AJNR 3: 664-665, 1982
2. Gero BT, Chynn KY: Symptomatic spinal epidurallipomatosis without exogenous steroid intake. Neuroradiology (31) :190-192,1989
3. Haddad SF, Patrick WH, Godersky JC : Idiopatic and glucocorticoid-induced spinal epidural lipomatozis. J Neurosurg74: 38-42, 1991
4. Kaplan JG, Barasch E, Hirscfeld A, Rass L, Einberg K, Gordon M, : Spinal epidural lipomatosis: a serious complicat.ion
Turk Ni5ro~iru1jiDelgisi 5: 82 - 85, 1995
of iatrojenic Cushing's syndrome. Neurology 39 : 10311034,1989
5. Maehara T, Tanohata K, Noda M, Nakayama D. : MedicallylJ"eated steroid-induced epidural lipomatozis. Neuroradiology30 : 281, 1988
6. Marks SM, Miles JB, 5haw MDM : Idiopatic Spinal ExtraduralLipomas: Ihree Cases and Review of the Literature. SUlgNeurol23 : 153-15'>, 1985
7. Marks SM : Epidural lipomatosis (1euel~comme11l) J NeurosUlg75:669,199l
8. MilAvaler Cj, Jacobson I, Howard GC : Idioparjc epidurallipomatosi~ as a cause of pain and neurological symptoms attributed inirja/ly to radiation damage. Clin.() ncol-R.c 011Radiol4 (5) :333-334, 1992 (Abstract)
9. NoelP, Pepersack T, VanbinstA, AIleJL: Spinal epidurallipomatosis in Cushing's syndrome secolldaJY to an adrenaltumOl: Neurology 42: l2!JJ-1251, 1992
Atabey: idyopaljk Spinal Epidural Lipomatozis
10. Per/ing LH, LaurentJP, Cheek WR : Epidural hibemoma asa complication of corticosteroid u'eaImenI. Case reporr. JNeurosUlg69 :6l3-fJ16, 1988
11. Quint DJ, Boulos R5, Sanden WP, Meh ra BA, Patcl se, TielRL: Epidurallipomatozis. Radiology 169: '1854!Xl, 1988
12. StamboughJL, CheeksML, KeiperGL: Non-glucocorucoidinduced lumbar epidural lipomatozis: a case reporl and review of literature.J Spinal Di~ 2: 201-207,1989
13. Tsuzaka K, Takada T, Moriwaka F, Tashiro K, Akino M : A
case of epidural lipomalozis presenting spinal ataxia. Ivilsho-Shinkeig'dku 31(2) : 206-209, 1991 (Abslract)
14. ZampeJ/a lIT, DuvaJ/ ER, Sekar C, LangfOId KH, Epsrein AE,Kilkling JK, Moraverz RB : Symptomatic spinal epidurallipomatozis as a complication of steroid immunosuppressionin caldiac uanspla11lparjents. J NeurosUlg 67 : 760-764, 19f!7