Sindirim sistemi

Sindirim kanalı Bağlı bezler

Ağız boşluğu

ağız

Özafagus

mide

İnce ve kalın bağırsak

Rectum

anüs

Tükürük bezleri

karaciğer

pankreas

Sindirim kanalının genel yapısıSindirim kanalının genel yapısı Ortada değişen çaplarda lümen vardır. Ortada değişen çaplarda lümen vardır. Bu lümen 4 ana tabakadan oluşur.Bu lümen 4 ana tabakadan oluşur. Mukoza, submukoza , muskularis, serozaMukoza, submukoza , muskularis, seroza

Mukoza ; epitel örtüsü, lamina proparia, Mukoza ; epitel örtüsü, lamina proparia, muskularis mukozadan oluşur.muskularis mukozadan oluşur.

Lamina propariadaLamina propariada kan ve lenf damarları düz kan ve lenf damarları düz kas hücrelerinin bulunduğu bağ doku vardır. kas hücrelerinin bulunduğu bağ doku vardır. Ayrıca bazen bezler ve lenfoid doku da Ayrıca bazen bezler ve lenfoid doku da bulunur.bulunur.

Muskularis mukoza içte Muskularis mukoza içte sirküler,sirküler, dışta dışta dışta dışta longitudinallongitudinal düz kas hücreleri bulunur. düz kas hücreleri bulunur. (muskularis)(muskularis)

Mukoza Mukoza müköz membranmüköz membran olarak da olarak da adlandırılır.adlandırılır.

SubmukozaSubmukoza çok sayıda kan ve lenf damarları çok sayıda kan ve lenf damarları içerir. Bezleri ve lenfoid dokuları da içerebilir.içerir. Bezleri ve lenfoid dokuları da içerebilir.

Muskularis lümene yakın iç tabakalarda kasların Muskularis lümene yakın iç tabakalarda kasların yönü genellikle sirküler, dışa bakanda ise çoğunlukla yönü genellikle sirküler, dışa bakanda ise çoğunlukla longutidinal’dir. longutidinal’dir.

Bu iki kas tabakası arasında myetrik sinir pleksusu Bu iki kas tabakası arasında myetrik sinir pleksusu bağ dokusu içinde kan ve lenf damarları bulunur.bağ dokusu içinde kan ve lenf damarları bulunur.

A- Ağız boşluğuA- Ağız boşluğu * Dudaklar* Dudaklar * Yanaklar* Yanaklar * Damak* Damak * Dil* Dil * Dişler* Dişler * *

BademciklerBademcikler

B- Yutak(Farinks)B- Yutak(Farinks) C-Yemek borusuC-Yemek borusu D-MideD-Mide * Bileşik mideler:* Bileşik mideler: -rumen, -rumen, - retikulum - retikulum - omazum, - omazum, - abomasum- abomasum * Basit mideler* Basit mideler

E-BarsaklarE-Barsaklar * Duodenum,* Duodenum, * jejenum, * jejenum, * ileum, * ileum, * sekum, * sekum, * kolon, * kolon, * rektum* rektum * anüs* anüs

F- Sindirim kanalının F- Sindirim kanalının büyük bezleribüyük bezleri

* Kulak altı tükrük bezi, * Kulak altı tükrük bezi, * Alt çene tükrük * Alt çene tükrük

bezi, bezi, * Dil altı tükrük * Dil altı tükrük

bezibezi * Pankreas, * Pankreas, * Karaciğer* Karaciğer

TOOTHLIP

LIP

HARD PALATE SOFT PALATE

TONGUE

ORAL Yapılar Sagittal bakış

SALIVARY GLANDS

ALVEOLAR BONE+ CHEEK

DUDAKLAR-Labii

Dudakların üzerini örten keratinize çok katlı yassı epitelden, ağız boşluğunu döşeyen non-keratinize çok katlı yassı epitele geçiş bölgeleridir.

Dudakların kırmızı bölgeleri: Bu bölüm ince keratinize epitel ile örtülüdür.

Kırmızı rengi, alttaki l. propriadaki damarlarda bulunan kanın rengini yansıtması nedeniyledir.Bu bölümde bez bulunmaz, dil ile ıslatılır.

Lamina propria da kan damarları, sinirler, akson sonlanmalar oldukça çoktur.

LIPRED MARGIN VERMILION BORDER

HAIRY SKIN

MUSCLE

LABIAL MUCOSA thick strat squam ep

LABIALGLAND mucous

RED MARGIN keratin thins away no follicles or glands

SERT DAMAKAğız boşluğuna bakan yüz epiteli, keratinizasyongösteren çok katlı yassı epiteldir.

2/3 arka bölümde müköz bezler vardır.Burun boşluğuna bakan yüzde pseudostratifiyesilli silindirik epitel bulunur.L. Propriada serö-müköz karışık bezler vardır.

YUMUŞAK DAMAKSert damağın arkaya doğru devamıdır, konikbiçimli küçük bir uzantı olan küçük dil ilesonlanır.Ağız boşluğuna bakan yüzü çok katlı yassı epitelile örtülüdür. L. propriada lenfosit infiltrasyonu görülür. Nazal yüz, sert damaktaki yapıdadır.Yumuşak damak yutma hareketi sırasında yukarıya doğru çekilme hareketi yaparak nazofarinksi kapatır.Küçük dil (UVULA): Çok katlı yassı epitel, altında bağ dokusuve ortada çizgili kas kitlesinden oluşur.

DİLDİL Kutan mukozalıdırKutan mukozalıdır

Esas yapısını iskelet kasları Esas yapısını iskelet kasları oluşturur.oluşturur.

Longitudinal, transversal, vertikal Longitudinal, transversal, vertikal yönlerde uzanan bu kaslar dilin çok yönlerde uzanan bu kaslar dilin çok yönlü hareketine olanak sağlar.yönlü hareketine olanak sağlar.

Dilin L. Propriyası çok dar bir alandır.Dilin L. Propriyası çok dar bir alandır.

Submukozasında seröz, müköz ve Submukozasında seröz, müköz ve seromüköz bezler vardır.seromüköz bezler vardır.

Seröz bezlere Ebner bezleri de denir.Seröz bezlere Ebner bezleri de denir.

Ebner bezlerinin salgıları özellikle tat Ebner bezlerinin salgıları özellikle tat tomurcuklarının olduğu kısma tomurcuklarının olduğu kısma salgılarını akıtırlar.salgılarını akıtırlar.

Lp ve Submukozada bol miktarda Lp ve Submukozada bol miktarda yağ doku, sinir telleri, kan damarları, yağ doku, sinir telleri, kan damarları, lenf folikülleri bulunur.lenf folikülleri bulunur.

DİL GELİŞİMİDİL GELİŞİMİ

4. hafta sonlarında gelişir.4. hafta sonlarında gelişir. Median dil tomurcuğuMedian dil tomurcuğu her iki yanında her iki yanında

distal dil tomurcukları gelişir.distal dil tomurcukları gelişir. Distal dil tomurcuklarıDistal dil tomurcukları büyür ve birleşerek büyür ve birleşerek

dilin 2/3 lük kısmını oluşturur.dilin 2/3 lük kısmını oluşturur. Dilin 1/3 lük kısmı foramen çekumda Dilin 1/3 lük kısmı foramen çekumda

gelişen iki şişkinlikle dikkati çeker.(gelişen iki şişkinlikle dikkati çeker.(kopulakopula ve ve hipobrankial çıkıntıhipobrankial çıkıntı))

Dil gelişirken kopula büyür kaybolur, Dil gelişirken kopula büyür kaybolur, hipobrankial çıkıntının rostal parçasından hipobrankial çıkıntının rostal parçasından dilin faringeal kısmı oluşur.dilin faringeal kısmı oluşur.

Dilin anterior ve posterior kısımlarının Dilin anterior ve posterior kısımlarının birleştiği yere birleştiği yere terminal sulkusterminal sulkus denir. denir.

Dilin bağ dokusu ve vasküler yapısı Dilin bağ dokusu ve vasküler yapısı faringeal arkus mezenşiminden faringeal arkus mezenşiminden oluşur.oluşur.

Dil kasları miyoblastlardan köken alır.Dil kasları miyoblastlardan köken alır. Dil kasları hipoglossal sinir ile inerve Dil kasları hipoglossal sinir ile inerve

edilir.edilir.

DİL BEZLERİYapı ve yerleşim yerlerine göre 3 gruba ayrılır:

1.Müköz bezler: En çok dil kökündedirler.Duktusları lingual tonsil kriptalarına açılır.2.Seröz bezler (Ebner bezleri): Sulkus terminalis bölgesinde bulunurlar. Salgılarını sirkumvallata papillaların oluklarına boşaltırlar.3.Serö-müköz bezler (Nuhn bezleri): Dilin ön bölümünde apekse yakın yerleşimlidirler.Asinusla kas kitlesi içine gömülüdür, daha ziyade dilin alt yüzüne yakındırlar ve duktusların çoğu dilin ventral yüzüne açılır.

Dilin dorsal yüzünün 2/3 ön bölümü ile 1/3 arka bölümü arasında V-şeklinde oluk (sulkus terminalis) vardır.Oluğun arkasındaki 1/3’lük bölümün (dil kökünün) yüzey epiteli, burada bulunan lingual tonsillerin kriptalarını oluşturmak üzere invaginasyonlar yapar. L. propriada lenfoid doku (lingual tonsiller) bulunur.Oluğun önündeki 2/3’lük bölüm, DİL PAPİLLALARI denilen mukozal çıkıntıların (epitel+L propriya) bulunuşu nedeniyle pürtüklü görünümdedir.

DİL PAPİLLALARI•A.Papilla Filiformis:•Dilin tüm dorsal yüzeyinde bulunur•Sayıca en çok bulunan ve en küçük papillalardır. •Sivri biçimli papillalardır• Tat cisimcikleri yoktur.•Kısmen Keratinizasyon göstermeleri nedeniyle beyazımsı görülürler •oldukça serttirler.

B-Papilla fungiformisB-Papilla fungiformis::

Epitel yüzeyinden taşan mantar şekilli Epitel yüzeyinden taşan mantar şekilli epitellerdir. epitellerdir.

Genellikle dilin ön yarımında P. Filiformisler Genellikle dilin ön yarımında P. Filiformisler arasında yer alırlar. arasında yer alırlar.

Filiformlardan daha büyüktürlerFiliformlardan daha büyüktürler, ancak d, ancak daha aha az sayıdadırlar,az sayıdadırlar,

Sayıları dil ucuna doğru artarSayıları dil ucuna doğru artar,, Şekilleri mantara benzer,Şekilleri mantara benzer, Keratinizasyon göstermezler,Keratinizasyon göstermezler, Gemma gustativalar bu papillaların en Gemma gustativalar bu papillaların en

kubbeli kısmında epitel kat içerisinde kubbeli kısmında epitel kat içerisinde bulunur.bulunur.

Bu papillalar dokunum ve ısı duyularını alır.Bu papillalar dokunum ve ısı duyularını alır.

C. Papilla foliyata:C. Papilla foliyata: Yaprak şekilli papilla, Yaprak şekilli papilla,

dil kökünün 2 kenarı dil kökünün 2 kenarı boyunca mukozanın boyunca mukozanın yapmış olduğu yapmış olduğu yaprak şekilli yaprak şekilli dürümlerdir.dürümlerdir.

insanlarda çok insanlarda çok küçülmüş yada iyi küçülmüş yada iyi gelişmemiş gelişmemiş durumdadır.durumdadır.

C.Papilla sirkumvallata: C.Papilla sirkumvallata:

Bu papillalar hendekle u papillalar hendekle çevrilidir.çevrilidir.

Dilin posterior kısmında V Dilin posterior kısmında V bölgesinde yer alır.bölgesinde yer alır.

Ebner bezleri salgısını Ebner bezleri salgısını paillanın çevresini saran derin paillanın çevresini saran derin oluklara boşaltır.oluklara boşaltır.

TONGUE - dorsumTONSILS

CIRCUMVALLATE PAPILLA

FILIFORM PAPILLAE

FUNGIFORM PAPILLA

FOLIATE PAPILLAE on the lateral tongue are vestigial in man, prominent in rabbit