Upload
yeliz-tunga
View
220
Download
8
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
Bir Araştırma Metodolojisi
Olarak Etkinlik TeorisiYar. Doç. Türkan Karakuş, Atatürk Üniversitesi
Sunumu Hazırlayan: Yeliz TUNGA, EÜ BÖTE 2014
GirişEtkinlik Nedir?Etkinlik Teorisi Nedir?Etkinlik Teorisinin Temelleri?
1. Nesil Etkinlik Kuramı 2. Nesil Etkinlik Kuramı 3. Nesil Etkinlik Kuramı
Öğretim Teknolojileri Alanında Etkinlik Teorisinin Kullanımı
EtkinlikEtkinlik, birbirine bağlı, istikrarlı, eyleme göre uzun süreli olan, önceden belirlenmiş ya da doğal ancak tanımlanabilir amaç ve hedeflere yönelik tüm uğraşları ifade eder. (Rochelle,1998)
Etkinlik teorisi karmaşık öğrenme ortamlarının anlaşılması ve oluşturulmasında gerekli olan unsurların ortaya koyulmasını sağlamaktadır.
Etkinlik Kuramı
Etkinlik KuramıEtkinlik Kuramı’ nın temel uğraş alanı, birey, diğer
insanlar ve insan yapımı nesneler arasındaki
etkileşimleri anlamaya çalışmaktır.Etkinlik Kuramı’ nın gelişiminde 3 nesilden
bahsediliyor.Başka bir deyişle, Etkinlik Kuramı ortaya atıldığı
günden bu yana, değişen ihtiyaçlar ve durumlar
doğrultusunda güncellenmektedir
Etkinlik Teorisinin Temelleri
Etkinlik teorisi, Vygotsky (1978)’in bireysel eylemleri analiz unsuru olarak kabul eden «aracılı eylem» kavramı üzerine kuruludur.
Etkinlik Teorisinin Temelleri
Aracılı eylem Vygotsky ve Leontev’ in temel modelinde özne hedef ve araç bir araya geldiğinde eylem durumu sağlanmış olmakta, bu da etkinlik durumunun ilk neslini meydana getirmektedir.
Etkinlik Teorisinin Temelleri
Aracılı eylem ile Vygotsky insanın gerçekleştirdiği her eylemi ancak bazı aracı unsurlar ile gerçekleştirebildiğini savunmakta ve bilginin insan beyninin dışında yaptığı etkinlikler yoluyla oluştuğunu kabul etmektedir. (Sosyal yapısalcılığın temeli)
Birinci Nesil Etkinlik KuramıA.R. Luria ve A.N. Leont’evVygotsky’nin enstrümental eylem modelinin yeniden
formüle edilmesi ortaya çıkar.Bu modele etkinlik, özne tarafından belli bir nesneye
yönelik yapılır ve nesne etkinliği yönlendirir.Etkinliğin gerçekleşmesinde arabuluculuk yapan araçlar
vardır: Bilgisayar, kültür, dil…Fakat, bu modelde sadece bireysel eylemlerden bahsedilmiştir.
Diğer kişiler ve sosyal ilişkiler tarafından yapılan arabuluculuğa yer verilmiştir.
Etkinliğin üç seviyeli hiyerarşik modeli; Etkinlik, Eylem, İşlem
İnsan etkinliği dinamik bir sistemdir.
Nesne ve ihtiyaçlar tarafından güdülenir.
Seviye Neye Yönelimli?
Kim Tarafından ?
Etkinlik Nesne Topluluk
Eylem Amaç Birey ya da grup
İşlem KoşullarRutinleşmiş insan ya da
makine
İkinci Nesil Etkinlik Kuramı
İkinci Nesil Etkinlik Kuramı
Etkinlikler, bilinçli amaçlar tarafından yönlendirilen
motor ve zihinsel eylemler yoluyla oluşurken,
eylemlerde öznenin bulunduğu ortamdaki koşullara
bağlı olarak gerçekleşir.
Üçüncü Nesil Etkinlik Kuramı
Farklı gelenekler, farklı bakış
açıları tartışılmaya
başlandığında ise çeşitli
sorunlar ortaya çıktığı bu
nedenle kurama, kurallar,
topluluk, iş bölümü ögeleri
modele eklenmiştir.
Üçüncü Nesil Etkinlik Kuramı
Özne: ÖğretmenlerNesne: BİT ile ilgili becerileri kazanma ve
öğretim programında BİT uygulamaları
gerçekleştirmeAraçlar: Yazılım, donanım, fiziksel bağlam vs.Kurallar: MEB politikaları, standartlar, okul
kuralları vs.
Üçüncü Nesil Etkinlik Kuramı
Topluluk: Meslektaşlar, Aileler, öğrenciler vs.İş bölümü: Yönetici, öğretmen ve öğrencilerin
rol ve sorumlulukları ve aynı zamanda destekleriÇıktı: Öğrencilerin eleştirel düşünme, problem
çözme gibi üst düzey düşünme becerileri
kazanmaktadır.
Üçüncü Nesil Etkinlik Kuramı
Çelişki(ikilem):Etkinlik içindeki ögelerin kendi içindeki, ögeler arasındaki, farklı etkinlikler arasındaki ya da tek bir etkinliğin gelişim aşamaları arasındaki uyumsuzluğu açıklamada kullanılır.Örneğin, Öğrencilerin daha öğrenmesini sağlamak için BİT’ den faydalanmak isteyen bir öğretmenin, sınıftaki geleneksel rolünü değiştirmeyip öğretmen merkezli tutum sergilemesi.
Etkinlik Teorisinin Temel Aldığı Prensipler
1. Bir analiz unsuru
olarak etkinliğin baz
alınması
2. Etkinliğin çoksesliliği,
3. Etkinliğin tarihselliği,
4. Etkinlik sistemindeki
değişimin temeli
olarak ikilemlerin ele
alınması
5. Etkinliklerin
genişleyen bir döngü
olabilmesi
Analiz unsuru olarak etkinlik sistemi
Farklı etkinlik sistemlerinin ele alındığı durumlarda bir bütün olarak etkinlik sistemlerinin karşılaştırılması gerekir. Etkinlik sistemini temel alan çalışmalarda etkinlik sisteminin temel öğeleri tespit edildikten sonra, nitel olarak eylem ve işlemlerin birbirleri ile ilişkisi irdelenir.
İkilemler
Etkinlik sistemindeki dönüşümün temeli olarak ele alınır. İkilemler genellikle bir var olan bir etkinlik sistemine yeni bir unsur eklendiğinde ortaya çıkar. Örneğin, BİT’in eğitime entegrasyonu esnasında öğretmenin rolü bir ikilem yaratır.
Çokseslilik
Etkinlik sistemindeki her ögenin alt birimlerinin çeşitlilik göstermesi anlamına gelir. Özellikle toplum ve iş bölümü düşünüldüğünde topluma ait tüm bireyler farklı geçmişe, farklı bakış açılarına ve toplum içinde rollere sahiptir. Bu farklılıklar sistemin hem gelişmesine hem de gelişmeye direnilmesine neden olmaktadır.
Tarihsellik
Etkinlik sisteminin başka bir etkinlik sistemine dönüşümünü anlamaya sağlayan prensiptir. Bu prensibe göre hedefi gerçekleştirme sürecinde etkinlik sisteminin bazı öğelerinde, eylemler ve işlemlerde bazı dönüşümler meydana gelir. Etkinlik sistemindeki bu dönüşümün anlaşılması bir problem durumunun nasıl çözüme ulaştığı konusundaki analizlere yardımcı olur.
Genişleyen Döngülerin Bulunması
Etkinlik sisteminin başka bir etkinlik sistemine dönüşümünü anlamaya sağlayan prensiptir. Bu prensibe göre hedefi gerçekleştirme sürecinde etkinlik sisteminin bazı öğelerinde, eylemler ve işlemlerde bazı dönüşümler meydana gelir. Etkinlik sistemindeki bu dönüşümün anlaşılması bir problem durumunun nasıl çözüme ulaştığı konusundaki analizlere yardımcı olur.
Öğretim Teknolojileri Alanında Etkinlik Teorisinin Kullanımı
Öğretim ortamları ve teknolojilerinin tasarımında ön analizlerde,
Ortam durumunun teşhisindeOrtamların geliştirilmesi aşamasında bağlamı anlama
amaçlı kullanılmaktadır.
ÖrneklerEtkinlik Teorisi ortamı ve öğrenme araçlarının
eğitsel yapılarını temsilen bir metafor olarak kullanılmıştır. (Mwanza & Engeström, 2005)
Teknolojik yeniliklerin entegrasyonuna yönelik bir çalışmada buna engel ve destek oluşturan öğelerin tespit edilmesinde kullanılmıştır.
Teşkilat içi bilgi yönetimi ve üretimi ile ilgili çalışmalarda yine ilgli bağlamdaki teşkilat içi iletişim sorunlarını ortaya çıkarmada ve çözmede kullanılmıştır. (Engeström, 2002)
Dinlediğiniz için Teşekkürler