ÑO LÖÔØNG RUÛI ROÑO LÖÔØNG RUÛI RO

TS. NGOÂ QUANG HUAÂNTS. NGOÂ QUANG HUAÂN

KHOA QUAÛN TRÒ KINH KHOA QUAÛN TRÒ KINH DOANHDOANH

ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCMÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM

MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙUMUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Trình baøy hai nguyeân nhaân giaûi thích taïi sao öôùc Trình baøy hai nguyeân nhaân giaûi thích taïi sao öôùc

löôïng soá laïi quan troïng trong ño löôøng ruûi ro.löôïng soá laïi quan troïng trong ño löôøng ruûi ro. Söû duïng phöông phaùp trieån khai toån thaát ñeå laäp Söû duïng phöông phaùp trieån khai toån thaát ñeå laäp

döï aùn caùc khieáu naïi boài thöôøng ñaõ bieát cho caùc döï aùn caùc khieáu naïi boài thöôøng ñaõ bieát cho caùc khoaûn boài thöôøng trong töông lai.khoaûn boài thöôøng trong töông lai.

Söû duïng phöông phaùp phaùt trieån toån thaát döïa Söû duïng phöông phaùp phaùt trieån toån thaát döïa treân nguy cô ruûi ro ñeå öôùc löôïng caùc khieáu naïi boài treân nguy cô ruûi ro ñeå öôùc löôïng caùc khieáu naïi boài thöôøng trong töông lai töø caùc hoaït ñoäng hieän taïi.thöôøng trong töông lai töø caùc hoaït ñoäng hieän taïi.

Giaûi thích chi phí lôùn nhaát coù theå coù ñöôïc tính nhö Giaûi thích chi phí lôùn nhaát coù theå coù ñöôïc tính nhö theá naøo neáu bieát phaân phoái xaùc suaát cuaû chi phí.theá naøo neáu bieát phaân phoái xaùc suaát cuaû chi phí.

Giaûi thích dung sai ruûi ro cuaû nhaø quaûn trò ruûi ro Giaûi thích dung sai ruûi ro cuaû nhaø quaûn trò ruûi ro aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán öôùc löôïng chi phí lôùn aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán öôùc löôïng chi phí lôùn nhaát coù theå coù.nhaát coù theå coù.

Öôùc löôïng khaû naêng trong ñoù soá löôïng toån thaát Öôùc löôïng khaû naêng trong ñoù soá löôïng toån thaát seõ vöôït quaù ngöôõng phaùt bieåu, söû duïng ba phaân seõ vöôït quaù ngöôõng phaùt bieåu, söû duïng ba phaân phoái xaùc suaát khaùc nhau.phoái xaùc suaát khaùc nhau.

CHI PHÍ TRÖÏC TIEÁP VAØ GIAÙN CHI PHÍ TRÖÏC TIEÁP VAØ GIAÙN TIEÁPTIEÁP

Söï phaân bieät giöõa chi phí tröïc tieáp vaø giaùn tieáp laø Söï phaân bieät giöõa chi phí tröïc tieáp vaø giaùn tieáp laø neàn taûng cho vieäc öôùc löôïng caùc haäu quaû veà taøi neàn taûng cho vieäc öôùc löôïng caùc haäu quaû veà taøi chính coù theå coù (lôïi ích tröïc tieáp vaø giaùn tieáp chính coù theå coù (lôïi ích tröïc tieáp vaø giaùn tieáp cuõng ñöôïc chuù yù). cuõng ñöôïc chuù yù).

Chi phí tröïc tieáp laø haäu quaû tröïc tieáp nguy hieåm Chi phí tröïc tieáp laø haäu quaû tröïc tieáp nguy hieåm gaây ra cho ngöôøi hay vaät. Chaúng haïn khi löûa thieâu gaây ra cho ngöôøi hay vaät. Chaúng haïn khi löûa thieâu ruïi maùi nhaø cuûa moät cöûa haøng baùn leû, toån thaát ruïi maùi nhaø cuûa moät cöûa haøng baùn leû, toån thaát tröïc tieáp laø chi phí söûa chöõa hay thay phaàn maùi tröïc tieáp laø chi phí söûa chöõa hay thay phaàn maùi nhaø bò hoûng.nhaø bò hoûng.

Chi phí giaùn tieáp lieân heä ñeán söï hö hoûng tröïc tieáp Chi phí giaùn tieáp lieân heä ñeán söï hö hoûng tröïc tieáp gaây ra do moái nguy hieåm, nhöng caùc haäu quaû veà gaây ra do moái nguy hieåm, nhöng caùc haäu quaû veà taøi chính khoâng phaûi laø haäu quaû tröïc tieáp töø taùc taøi chính khoâng phaûi laø haäu quaû tröïc tieáp töø taùc ñoäng cuûa nguy hieåm leân ngöôøi hay vaät. Chaúng haïn ñoäng cuûa nguy hieåm leân ngöôøi hay vaät. Chaúng haïn thaát thu cuûa chuû cöûa haøng baùn leû khi cöûa haøng thaát thu cuûa chuû cöûa haøng baùn leû khi cöûa haøng phaûi ñoùng cöûa ñeå söûa chöûa laø toån thaát giaùn phaûi ñoùng cöûa ñeå söûa chöûa laø toån thaát giaùn tieáp. Caùc chi phí giaùn tieáp thöôøng khoù thaáy, maëc tieáp. Caùc chi phí giaùn tieáp thöôøng khoù thaáy, maëc duø haäu quaû cuûa noù coù theå lôùn hôn caùc chi phí duø haäu quaû cuûa noù coù theå lôùn hôn caùc chi phí tröïc tieáp nhieàu.tröïc tieáp nhieàu.

CAÙC QUAN ÑIEÅM VEÀ CHI PHÍ AÅN CAÙC QUAN ÑIEÅM VEÀ CHI PHÍ AÅN CUÛA TAI NAÏN LAO ÑOÄNGCUÛA TAI NAÏN LAO ÑOÄNG

Theo Heinrich, chi phí tai naïn coâng nghieäp thöôøng Theo Heinrich, chi phí tai naïn coâng nghieäp thöôøng chæ ñöôïc thaáy qua caùc khoaûn boài thöôøng cho chæ ñöôïc thaáy qua caùc khoaûn boài thöôøng cho coâng nhaân bò naïn trong thôøi gian hoï khoâng laøm coâng nhaân bò naïn trong thôøi gian hoï khoâng laøm vieäc vaø caùc chi phí thuoác men. Tuy nhieân chi phí vieäc vaø caùc chi phí thuoác men. Tuy nhieân chi phí thaät söï lôùn hôn nhieàu, vì oâng thaáy caùc chi phí thaät söï lôùn hôn nhieàu, vì oâng thaáy caùc chi phí aån lôùn hôn caùc khoaûn boài thöôøng boán laàn. aån lôùn hôn caùc khoaûn boài thöôøng boán laàn.

Simonds vaø Grimaldi ñöa ra moät caùch khaùc ñeå Simonds vaø Grimaldi ñöa ra moät caùch khaùc ñeå tính chi phí cho caùc tai naïn thoâng thöôøng, trong ñoù tính chi phí cho caùc tai naïn thoâng thöôøng, trong ñoù caùc chi phí khoâng ñöôïc baûo hieåm ñöôïc trình baøy caùc chi phí khoâng ñöôïc baûo hieåm ñöôïc trình baøy nhö caùc heä soá ñôn giaûn cuûa chi phí ñöôïc baûo nhö caùc heä soá ñôn giaûn cuûa chi phí ñöôïc baûo hieåm.hieåm.

Bird vaø German ñeà xuaát khaùi nieäm caùc chi phí Bird vaø German ñeà xuaát khaùi nieäm caùc chi phí soå caùi, sôû dó goïi nhö theá laø vì noù chæ lieân quan soå caùi, sôû dó goïi nhö theá laø vì noù chæ lieân quan ñeán caùc chi phí coù trong soå caùi cuûa caùc boä ñeán caùc chi phí coù trong soå caùi cuûa caùc boä phaän. Phöông phaùp naøy coù theå aùp duïng cho moïi phaän. Phöông phaùp naøy coù theå aùp duïng cho moïi tai naïn chöù khoâng phaûi chæ cho caùc tai naïn gaây tai naïn chöù khoâng phaûi chæ cho caùc tai naïn gaây toån thöông cô theå hay leõ ra ñaõ gaây toån thöông. toån thöông cô theå hay leõ ra ñaõ gaây toån thöông.

QUAN ÑIEÅM CUÛA QUAN ÑIEÅM CUÛA HEINRICHHEINRICH

Chi phí thôøi gian bò maát cuûa ngöôøi bò naïnChi phí thôøi gian bò maát cuûa ngöôøi bò naïn Chi phí thôøi gian bò maát cuûa caùc coâng nhaân Chi phí thôøi gian bò maát cuûa caùc coâng nhaân

khaùc do phaûi ngöøng vieäc ñeå giuùp ngöôøi bò naïnkhaùc do phaûi ngöøng vieäc ñeå giuùp ngöôøi bò naïn Chi phí thôøi gian bò maát cuûa caùc quaûn ñoác vaø Chi phí thôøi gian bò maát cuûa caùc quaûn ñoác vaø

caùc vieân chöùc khaùc ñeå chuaån bò baùo caùo vaø caùc vieân chöùc khaùc ñeå chuaån bò baùo caùo vaø ñaøo taïo ngöôøi thay theáñaøo taïo ngöôøi thay theá

Chi phí do nguyeân lieäu, maùy moùc, duïng cuï vaø Chi phí do nguyeân lieäu, maùy moùc, duïng cuï vaø caùc taøi saûn khaùc bò hoûngcaùc taøi saûn khaùc bò hoûng

Chi phí cuûa ngöôøi chuû do phaûi tieáp tuïc traû Chi phí cuûa ngöôøi chuû do phaûi tieáp tuïc traû löông ñaày ñuû cho ngöôøi bò naïn khi hoï trôû laïi löông ñaày ñuû cho ngöôøi bò naïn khi hoï trôû laïi laøm vieäc, trong khi naêng suaát cuûa hoï, do chöa laøm vieäc, trong khi naêng suaát cuûa hoï, do chöa hoài phuïc, coù theå thaáp hôn so vôùi tröôùc kia.hoài phuïc, coù theå thaáp hôn so vôùi tröôùc kia.

Caùc chi phí xaûy ra nhö laø haäu quaû veà maët tinh Caùc chi phí xaûy ra nhö laø haäu quaû veà maët tinh thaàn cuûa tai naïn (söï lo sôï, caêng thaúngthaàn cuûa tai naïn (söï lo sôï, caêng thaúng) )

QUAN ÑIEÅM SIMONDS VAØ QUAN ÑIEÅM SIMONDS VAØ GRIMALDIGRIMALDI

Toång chi phí=Toång chi phí= Chi phí baûo hieåm + Chi phí baûo hieåm + ++ A* Soá tröôøng hôïp maát thôøi gian A* Soá tröôøng hôïp maát thôøi gian ++ B* Soá tröôøng hôïp ñöa ñeán baùc só B* Soá tröôøng hôïp ñöa ñeán baùc só

(khoâng maát thôøi gian) (khoâng maát thôøi gian) ++ C* Soá tröôøng hôïp chæ caàn sô cöùu C* Soá tröôøng hôïp chæ caàn sô cöùu ++ D* Soá tai naïn khoâng gaây toån D* Soá tai naïn khoâng gaây toån

thöông nhöng gaây thieät haïi veà taøi saûn thöông nhöng gaây thieät haïi veà taøi saûn vöôït quaù moät giôùi haïn xaùc ñònhvöôït quaù moät giôùi haïn xaùc ñònh

Trong ñoù A,B,C,D laø caùc chi phí khoâng Trong ñoù A,B,C,D laø caùc chi phí khoâng ñöôïc baûo hieåm trung bình cuûa töøng loaïi ñöôïc baûo hieåm trung bình cuûa töøng loaïi tröôøng hôïp trong thôøi gian quan saùt. tröôøng hôïp trong thôøi gian quan saùt.

QUAN ÑIEÅM BIRD VAØ QUAN ÑIEÅM BIRD VAØ GERMANGERMAN

Döïa treân caùch phaân loaïi chi phí trong keá Döïa treân caùch phaân loaïi chi phí trong keá toaùn ñeå xaùc ñònh, nhö chi phí nhaân coâng, toaùn ñeå xaùc ñònh, nhö chi phí nhaân coâng, nguyeân vaät lieäu, saûn xuaát chung…nguyeân vaät lieäu, saûn xuaát chung…

Toång chi phí trôï caáp cho coâng nhaân.Toång chi phí trôï caáp cho coâng nhaân. Löông vaø chi phí thuoác men ñaõ traû trong thôøi Löông vaø chi phí thuoác men ñaõ traû trong thôøi

gian khoâng laøm gian khoâng laøm vieäc ngoaøi phaàn trôï vieäc ngoaøi phaàn trôï caáp.caáp.

Thôøi gian bò maát trong ngaøy xaûy ra tai naïn Thôøi gian bò maát trong ngaøy xaûy ra tai naïn vaø caùc ngaøy sau ñoù.vaø caùc ngaøy sau ñoù.

Thôøi gian coâng nhaân bò naïn phaûi laøm vieäc Thôøi gian coâng nhaân bò naïn phaûi laøm vieäc nheï hoaëc naêng suaát giaûm.nheï hoaëc naêng suaát giaûm.

Maùy moùc, thieát bò, nguyeân vaät lieäu:Maùy moùc, thieát bò, nguyeân vaät lieäu: Chi phí söûa chöõa hoaëc thay theá thieát bò.Chi phí söûa chöõa hoaëc thay theá thieát bò. Thôøi gian saûn xuaát bò maátThôøi gian saûn xuaát bò maát

CAÙC YEÁU TOÁ CAÀN ÑO CAÙC YEÁU TOÁ CAÀN ÑO LÖÔØNGLÖÔØNG

Ñoái vôùi ruûi ro thuaàn tuùy:Ñoái vôùi ruûi ro thuaàn tuùy: (1) Taàn soá cuûa caùc toån thaát coù theå (1) Taàn soá cuûa caùc toån thaát coù theå

xaûy ra, vaø xaûy ra, vaø (2)Möùc ñoä nghieâm troïng cuûa caùc (2)Möùc ñoä nghieâm troïng cuûa caùc

toån thaát naøy. toån thaát naøy. Ñoái vôùi ruûi ro suy ñoaùn: Ñoái vôùi ruûi ro suy ñoaùn:

(1) Taàn soá cuûa caùc keát quaû tieâu (1) Taàn soá cuûa caùc keát quaû tieâu cöïc vaø tích cöïc, vaø cöïc vaø tích cöïc, vaø

(2) Möùc ñoä nghieâm troïng hay ñoä lôùn (2) Möùc ñoä nghieâm troïng hay ñoä lôùn cuûa caùc keát quaû naøycuûa caùc keát quaû naøy. .

PHAÂN CAÁP CAÙC YEÁU PHAÂN CAÁP CAÙC YEÁU TOÁTOÁ

• MÖÙC ÑOÄ TOÅN THAÁTMÖÙC ÑOÄ TOÅN THAÁT• THAÁPTHAÁP

CAOCAO

TAÀNTAÀN THAÁPTHAÁP 11 22

SUAÁTSUAÁT CAOCAO 33 44

PHAÂN CAÁP CAÙC YEÁU PHAÂN CAÁP CAÙC YEÁU TOÁTOÁ

OÂ soá 1 dieãn taû caùc ruûi ro coù taàn soá vaø OÂ soá 1 dieãn taû caùc ruûi ro coù taàn soá vaø ñoä nghieâm troïng thaáp; nhöõng ruûi ro naøy ít ñoä nghieâm troïng thaáp; nhöõng ruûi ro naøy ít khi gaây ra toån thaát, vaø neáu toån thaát coù khi gaây ra toån thaát, vaø neáu toån thaát coù xaûy ra cuõng töông ñoái thaáp. xaûy ra cuõng töông ñoái thaáp.

OÂ soá 2 dieãn taû caùc ruûi ro coù taàn soá thaáp OÂ soá 2 dieãn taû caùc ruûi ro coù taàn soá thaáp vaø ñoä nghieâm troïng cao; toån thaát ít khi xaûy vaø ñoä nghieâm troïng cao; toån thaát ít khi xaûy ra nhöng neáu xaûy ra thì nghieâm troïng. ra nhöng neáu xaûy ra thì nghieâm troïng.

OÂ soá 3 dieãn taû caùc ruûi ro coù taàn soá cao OÂ soá 3 dieãn taû caùc ruûi ro coù taàn soá cao vaø ñoä nghieâm troïng thaáp; toån thaát thöôøng vaø ñoä nghieâm troïng thaáp; toån thaát thöôøng xaûy ra nhöng töøng toån thaát thì töông ñoái xaûy ra nhöng töøng toån thaát thì töông ñoái thaáp. thaáp.

OÂ soá 4 dieãn taû caùc ruûi ro coù taàn soá vaø OÂ soá 4 dieãn taû caùc ruûi ro coù taàn soá vaø ñoä nghieâm troïng ñeàu cao; toån thaát xaûy ra ñoä nghieâm troïng ñeàu cao; toån thaát xaûy ra thöôøng xuyeân vaø moãi laàn ñeàu nghieâm thöôøng xuyeân vaø moãi laàn ñeàu nghieâm troïng. troïng.

SAÉP XEÁP THÖÙ TÖÏ ÖU TIEÂN SAÉP XEÁP THÖÙ TÖÏ ÖU TIEÂN CUÛA RUÛI ROCUÛA RUÛI RO

1.1. Ñaùnh giaù möùc ñoä toån thaát cuûa Ñaùnh giaù möùc ñoä toån thaát cuûa moät ruûi ro theo ñôn vò tieàn teä.moät ruûi ro theo ñôn vò tieàn teä.

2.2. Tính khaû naêng xaûy ra ruûi ro theo Tính khaû naêng xaûy ra ruûi ro theo ñôn vò phaàn traêm.ñôn vò phaàn traêm.

3.3. Nhaân khaû naêng rui ro vôùi möùc Nhaân khaû naêng rui ro vôùi möùc ñoä toån thaát ñöôïc giaù trò mong ñoä toån thaát ñöôïc giaù trò mong ñöôïc cuûa ruûi roñöôïc cuûa ruûi ro

4.4. Saép xeát thöù töï öu tieân hteo giaù Saép xeát thöù töï öu tieân hteo giaù trò monh ñôïi giaûm daàn.trò monh ñôïi giaûm daàn.

ÑO LÖÔØNG TAÀN SOÁ TOÅN ÑO LÖÔØNG TAÀN SOÁ TOÅN THAÁTTHAÁT

Moät phöông phaùp öôùc löôïng taàn soá toån Moät phöông phaùp öôùc löôïng taàn soá toån thaát laø quan saùt xaùc suaát ñeå moät nguy thaát laø quan saùt xaùc suaát ñeå moät nguy hieåm seõ gaây ra toån thaát trong moät naêm. hieåm seõ gaây ra toån thaát trong moät naêm.

(1) “haàu nhö khoâng xaûy ra” (nghóa laø theo (1) “haàu nhö khoâng xaûy ra” (nghóa laø theo nhaø quaûn trò bieán coá naøy seõ khoâng xaûy nhaø quaûn trò bieán coá naøy seõ khoâng xaûy ra), ra),

(2) “hieám khi xaûy ra” (nghóa laø maëc duø coù (2) “hieám khi xaûy ra” (nghóa laø maëc duø coù theå xaûy ra, cho tôùi baây giôø bieán coá vaãn theå xaûy ra, cho tôùi baây giôø bieán coá vaãn chöa xaûy ra vaø khoâng coù veû gì laø seõ xaûy chöa xaûy ra vaø khoâng coù veû gì laø seõ xaûy ra), ra),

(3) “thænh thoaûng coù xaûy ra” (nghóa laø noù (3) “thænh thoaûng coù xaûy ra” (nghóa laø noù môùi xaûy ra gaàn ñaây vaø coù theå hy voïng seõ môùi xaûy ra gaàn ñaây vaø coù theå hy voïng seõ xaûy ra vaøo luùc naøo ñoù trong töông lai), hay xaûy ra vaøo luùc naøo ñoù trong töông lai), hay

(4) “thöôøng xaûy ra” (nghóa laø noù ñaõ xaûy ra (4) “thöôøng xaûy ra” (nghóa laø noù ñaõ xaûy ra thöôøng xuyeân vaø coù theå hy voïng coøn xaûy thöôøng xuyeân vaø coù theå hy voïng coøn xaûy ra thöôøng xuyeân trong töông lai) (Prouty, 1960). ra thöôøng xuyeân trong töông lai) (Prouty, 1960).

CAÙC MÖÙC ÑOÄ TOÅN CAÙC MÖÙC ÑOÄ TOÅN THAÁTTHAÁT

Toån thaát lôùn nhaát coù theå coToån thaát lôùn nhaát coù theå coùù (Maximum possible loss) laø giaù trò thieät haïi (Maximum possible loss) laø giaù trò thieät haïi lôùn nhaát coù theå xaûy ra, coù theå nhaän lôùn nhaát coù theå xaûy ra, coù theå nhaän thöùc ñöôïc. thöùc ñöôïc.

Toån thaát lôùn nhaát coù leõ coToån thaát lôùn nhaát coù leõ coùù (Maximum (Maximum probable loss), laø giaù trò thieät haïi lôùn nhaát probable loss), laø giaù trò thieät haïi lôùn nhaát nhaø quaûn trò tin laø coù theå xaûy ra. nhaø quaûn trò tin laø coù theå xaûy ra.

Noùi caùch khaùc, thieät haïi Noùi caùch khaùc, thieät haïi khoùkhoù vöôït quaù vöôït quaù toån thaát coù leõ coù, trong khi thieät haïi toån thaát coù leõ coù, trong khi thieät haïi khoâng thekhoâng theå vöôït quaù toån thaát lôùn nhaát å vöôït quaù toån thaát lôùn nhaát coù theå coù.coù theå coù.

Toån thaát toaøn boä haèng naêm lôùn Toån thaát toaøn boä haèng naêm lôùn nhaát coù leõ coùnhaát coù leõ coù laø löôïng toån thaát lôùn laø löôïng toån thaát lôùn nhaát maø moät hay moät nhoùm ñoái töôïng nhaát maø moät hay moät nhoùm ñoái töôïng ruûi ro coù theå chòu trong suoát naêm maø ruûi ro coù theå chòu trong suoát naêm maø nhaø quaûn trò tin laø coù theå xaûy ra. nhaø quaûn trò tin laø coù theå xaûy ra.

ÑOÁI VÔÙI HOÛA HOAÏNÑOÁI VÔÙI HOÛA HOAÏN Alan Friedlander ñeà nghò boán ñaïi löôïng ño möùc ñoä Alan Friedlander ñeà nghò boán ñaïi löôïng ño möùc ñoä

nghieâm troïng cuûa thieät haïi vaät chaát ñoái vôùi nhaø nghieâm troïng cuûa thieät haïi vaät chaát ñoái vôùi nhaø cöûa bò hoûa hoaïn (Friedlander, 1977). cöûa bò hoûa hoaïn (Friedlander, 1977).

““Toån thaát thoâng thöôøng” laø toån thaát trung bình khi Toån thaát thoâng thöôøng” laø toån thaát trung bình khi caû hai heä thoáng chöõa chaùy cuaû tö nhaân vaø coâng caû hai heä thoáng chöõa chaùy cuaû tö nhaân vaø coâng coäng ñeàu hoaït ñoäng. coäng ñeàu hoaït ñoäng.

““Toån thaát lôùn nhaát coù leõ coù” laø toån thaát trung Toån thaát lôùn nhaát coù leõ coù” laø toån thaát trung bình khi moät boä phaän quan troïng cuûa heä thoáng chöõa bình khi moät boä phaän quan troïng cuûa heä thoáng chöõa chaùy, heä thoáng phun nöôùc töï ñoäng chaúng haïn, chaùy, heä thoáng phun nöôùc töï ñoäng chaúng haïn, khoâng ñöôïc baûo trì hay hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû. khoâng ñöôïc baûo trì hay hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû.

““Toån thaát lôùn nhaát coù theå thaáy tröôùc” laø toån thaát Toån thaát lôùn nhaát coù theå thaáy tröôùc” laø toån thaát trung bình khi khoâng coù heä thoáng chöõa chaùy tö nhaân trung bình khi khoâng coù heä thoáng chöõa chaùy tö nhaân naøo hoaït ñoäng. Trong tröôøng hôïp naøy löûa seõ chaùy naøo hoaït ñoäng. Trong tröôøng hôïp naøy löûa seõ chaùy cho tôùi khi naøo bò chaän bôûi caùc böùc töôøng chòu löûa, cho tôùi khi naøo bò chaän bôûi caùc böùc töôøng chòu löûa, hay cho tôùi khi noù ñoát heát nhieân lieäu, hay cho tôùi khi hay cho tôùi khi noù ñoát heát nhieân lieäu, hay cho tôùi khi xe cöùu hoûa, do moät ngöôøi naøo ñoù ôû ngoaøi thoâng xe cöùu hoûa, do moät ngöôøi naøo ñoù ôû ngoaøi thoâng baùo, tôùi chöõa. baùo, tôùi chöõa.

““Toån thaát lôùn nhaát coù theå coù” laø toån thaát trung Toån thaát lôùn nhaát coù theå coù” laø toån thaát trung bình khi caû hai heä thoáng chöõa chaùy coâng coäng vaø tö bình khi caû hai heä thoáng chöõa chaùy coâng coäng vaø tö nhaân ñeàu khoâng hoaït ñoäng hay hoaït ñoäng khoâng nhaân ñeàu khoâng hoaït ñoäng hay hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû.hieäu quaû.

TAÀM QUAN TROÏNG CUÛA TAÀM QUAN TROÏNG CUÛA CAÙC ÖÔÙC LÖÔÏNGCAÙC ÖÔÙC LÖÔÏNG

a. Döï toaùn ngaân saùch.a. Döï toaùn ngaân saùch. Maëc duø coù nhieàu chi phí veà quaûn trò ruûi ro khoâng Maëc duø coù nhieàu chi phí veà quaûn trò ruûi ro khoâng

theå döï baùo moät caùch chính xaùc, thöôøng boä phaän theå döï baùo moät caùch chính xaùc, thöôøng boä phaän quaûn trò ruûi ro vaãn phaûi hoaït ñoäng vôùi ngaân quaûn trò ruûi ro vaãn phaûi hoaït ñoäng vôùi ngaân saùch ñöôïc ñònh tröôùc. Caùc phöông phaùp ñònh löôïng saùch ñöôïc ñònh tröôùc. Caùc phöông phaùp ñònh löôïng caàn thieát ñeå döï baùo caùc chi phí, ñaëc bieät vôùi caàn thieát ñeå döï baùo caùc chi phí, ñaëc bieät vôùi caùc chöông trình maø toå chöùc phaûi töï giaûi quyeát caùc chöông trình maø toå chöùc phaûi töï giaûi quyeát caùc yeâu saùch (trong thöïc haønh goïi laø “giöõ laïi”). caùc yeâu saùch (trong thöïc haønh goïi laø “giöõ laïi”).

b. Öôùc löôïng caùc aûnh höôûng töông lai.b. Öôùc löôïng caùc aûnh höôûng töông lai. Coâng duïng thöù hai cuûa caùc öôùc löôïng ñònh löôïng Coâng duïng thöù hai cuûa caùc öôùc löôïng ñònh löôïng

laø moâ taû caùc aûnh höôûng daøi haïn cuûa caùc laø moâ taû caùc aûnh höôûng daøi haïn cuûa caùc quyeát ñònh hieän nay. Quaù trình öôùc löôïng coù theå quyeát ñònh hieän nay. Quaù trình öôùc löôïng coù theå yeâu caàu nhaø quaûn trò nhaän ra caùc ruûi ro traùch yeâu caàu nhaø quaûn trò nhaän ra caùc ruûi ro traùch nhieäm phaùp lyù tröôùc khi chuùng trôû neân roõ raøng, nhieäm phaùp lyù tröôùc khi chuùng trôû neân roõ raøng, ngay caû khi coøn laâu laém môùi xaûy ra vieäc chi traû ngay caû khi coøn laâu laém môùi xaûy ra vieäc chi traû thöïc söï. Vieäc öôùc löôïng caùc aûnh höôûng trong thöïc söï. Vieäc öôùc löôïng caùc aûnh höôûng trong töông lai yeâu caàu khoâng chæ soá vaø loaïi khieáu naïi töông lai yeâu caàu khoâng chæ soá vaø loaïi khieáu naïi boài thöôøng coù theå xaûy ra, maø caû thôøi ñieåm vaø boài thöôøng coù theå xaûy ra, maø caû thôøi ñieåm vaø soá tieàn caàn chi traû.soá tieàn caàn chi traû.

ÖÔÙC LÖÔÏNG KHIEÁU NAÏI BOÀI ÖÔÙC LÖÔÏNG KHIEÁU NAÏI BOÀI THÖÔØNGTHÖÔØNG

Khieáu naïi boài thöôøng laø söï ñoøi hoûi quyeàn ñöôïc chi Khieáu naïi boài thöôøng laø söï ñoøi hoûi quyeàn ñöôïc chi traûtraû

Khieáu naïi boài thöôøng ñaõ trình baùo laø khieáu naïi Khieáu naïi boài thöôøng ñaõ trình baùo laø khieáu naïi ñoøi boài thöôøng maø toå chöùc coù traùch nhieäm ñaõ ñoøi boài thöôøng maø toå chöùc coù traùch nhieäm ñaõ nhaän ñöôïc thoâng baùo khieáu naïi; neáu chöa baùo caùo nhaän ñöôïc thoâng baùo khieáu naïi; neáu chöa baùo caùo thì goïi laø khieáu naïi boài thöôøng khoâng baùo caùo.thì goïi laø khieáu naïi boài thöôøng khoâng baùo caùo.

Khieáu naïi boài thöôøng ñaõ giaûi quyeát laø khieáu naïi Khieáu naïi boài thöôøng ñaõ giaûi quyeát laø khieáu naïi maø traùch nhieäm phaùp lyù veà vieäc chi traû ñaõ ñöôïc maø traùch nhieäm phaùp lyù veà vieäc chi traû ñaõ ñöôïc giaûi quyeát vaø toång soá tieàn chi traû ñaõ ñöôïc xaùc giaûi quyeát vaø toång soá tieàn chi traû ñaõ ñöôïc xaùc ñònh.ñònh.

Khi traùch nhieäm phaùp lyù veà vieäc chi traû chöa ñöôïc Khi traùch nhieäm phaùp lyù veà vieäc chi traû chöa ñöôïc quyeát ñònh, khieáu naïi boài thöôøng chöa ñöôïc giaûi quyeát ñònh, khieáu naïi boài thöôøng chöa ñöôïc giaûi quyeát vaø soá tieàn chi traû öôùc löôïng ñöôïc goïi laø quyeát vaø soá tieàn chi traû öôùc löôïng ñöôïc goïi laø “soá döï tröõ”. “soá döï tröõ”.

PHÖÔNG PHAÙP TRIEÅN KHAI PHÖÔNG PHAÙP TRIEÅN KHAI TOÅN THAÁTTOÅN THAÁT

Böôùc 1: Xaùc ñònh heä soá trieån khai.Böôùc 1: Xaùc ñònh heä soá trieån khai. Phaân tích toå thaát trong quaù khöù nhaèm xaùc Phaân tích toå thaát trong quaù khöù nhaèm xaùc

ñònh heä soá trieån khai. Heä soá trieån khai töøng ñònh heä soá trieån khai. Heä soá trieån khai töøng kyø baèng toång soá khieáu naïi coù theå coù chia kyø baèng toång soá khieáu naïi coù theå coù chia cho khieáu naïi coâng doàn cuûa kyø ñoù.cho khieáu naïi coâng doàn cuûa kyø ñoù.

Böôùc 2: Döï baùo khieáu naïi coù theå coùBöôùc 2: Döï baùo khieáu naïi coù theå coù Khieáu naïi coù theå coù töøng loâ haøng seõ baèng Khieáu naïi coù theå coù töøng loâ haøng seõ baèng

soá khieáu naïi ñaõ baùo caùo nhaân vôùi heä soá soá khieáu naïi ñaõ baùo caùo nhaân vôùi heä soá trieån khai töông öùng.trieån khai töông öùng.

Böôùc 3: Döï baùo doøng khieáu naïi boài Böôùc 3: Döï baùo doøng khieáu naïi boài thöôøng theo thôøi gianthöôøng theo thôøi gian

Böôùc 4 Döï baùo doøng tieàn thanh toaùn vaø Böôùc 4 Döï baùo doøng tieàn thanh toaùn vaø hieän giaù veà thôøi ñieåm döï baùo.hieän giaù veà thôøi ñieåm döï baùo.

VÍ DUÏVÍ DUÏ Moät cöûa haøng baùn maùy vi tính coù baûo haønh Moät cöûa haøng baùn maùy vi tính coù baûo haønh

3 thaùng töø luùc baùn maùy. Soá lieäu thoáng keâ 3 thaùng töø luùc baùn maùy. Soá lieäu thoáng keâ cho thaáy thaùng thöù nhaát sau khi baùn haøng cho thaáy thaùng thöù nhaát sau khi baùn haøng nhaän döïc 50% khieáu naïi, thaùng thöù 2 nhaän nhaän döïc 50% khieáu naïi, thaùng thöù 2 nhaän döôïc 30%, phaàn coøn laïi vaøo thaùng thöù 3. döôïc 30%, phaàn coøn laïi vaøo thaùng thöù 3. Moãi khieáu naïi chi phí heát 50USD, thanh toaùn Moãi khieáu naïi chi phí heát 50USD, thanh toaùn laøm 2 laàn, ngay khi nhaän khieáu naïi 60% phaàn laøm 2 laàn, ngay khi nhaän khieáu naïi 60% phaàn coøn laïi vaøo thaùng keá tieáp. Khieáu naïi ñaõ coøn laïi vaøo thaùng keá tieáp. Khieáu naïi ñaõ baùo caùo cuûa loâ haøng baùn thaùng 9/05 laø 40 baùo caùo cuûa loâ haøng baùn thaùng 9/05 laø 40 vaø loâ haøng baùn thaùng 10/05 laø 35. Döï baùo vaø loâ haøng baùn thaùng 10/05 laø 35. Döï baùo soá khieáu naïi coù theå coù cho hai loâ haøng soá khieáu naïi coù theå coù cho hai loâ haøng treân , doøng tieàn boài thöôøng vaø hieän giaù treân , doøng tieàn boài thöôøng vaø hieän giaù veà thôøi ñieåm ñaàu thaùng 9 vôùi laõi suaát 1% veà thôøi ñieåm ñaàu thaùng 9 vôùi laõi suaát 1% thaùng.thaùng.

BÖÔÙC 1 XAÙC ÑÒNH HEÄ SOÁ BÖÔÙC 1 XAÙC ÑÒNH HEÄ SOÁ TRIEÅN KHAITRIEÅN KHAI

(1) Thôøi gian ñöôïc quyeàn khieáu naïi boài thöôøng(1) Thôøi gian ñöôïc quyeàn khieáu naïi boài thöôøng (2) Soá khieáu naïi ñöôïc baùo caùo töøng naêm(2) Soá khieáu naïi ñöôïc baùo caùo töøng naêm (3) Toång soá khieáu naïi coäng doàn töøng naêm(3) Toång soá khieáu naïi coäng doàn töøng naêm (4) Heä soá trieån khai baèng toång soá khieáu naïi (4) Heä soá trieån khai baèng toång soá khieáu naïi

chia cho soá khieáu naïi coäng doàn töøng naêm.chia cho soá khieáu naïi coäng doàn töøng naêm.

(1)(1) (2)(2) (3)(3) (4)(4)

11 50%50% 50%50% 22

22 30%30% 80%80% 1,251,25

33 20%20% 100%100% 11

BÖÔÙC 2 DÖÏ BAÙO KHIEÁU BÖÔÙC 2 DÖÏ BAÙO KHIEÁU NAÏI COÙ THEÅ COÙNAÏI COÙ THEÅ COÙ

LOÂ LOÂ HAØNGHAØNG

K/N K/N ÑAÕ B. ÑAÕ B. CAÙOCAÙO

SOÁ T.H SOÁ T.H Ñ BHÑ BH

HSTKHSTK K/N K/N COÙ COÙ THEÅ THEÅ COÙCOÙ

T.9T.9 4040 22 1.251.25 5050

T.10T.10 3535 11 22 7070

TOÅNGTOÅNG 7575 120120

BÖÔÙC 3 DÖÏ BAÙO DOØNG BÖÔÙC 3 DÖÏ BAÙO DOØNG KHIEÁU NAÏIKHIEÁU NAÏI

LOÂ LOÂ HAØNHAØN

GG

K/N COÙ K/N COÙ THEÅ COÙTHEÅ COÙ

99 1010 1111 1212

T.9T.9 5050 2525 1515 1010

T.10T.10 7070 3535 2121 1414

TOÅNTOÅNGG

120120 2525 5050 3131 1414

BÖÔÙC 4 DÖÏ BAÙO DOØNG BÖÔÙC 4 DÖÏ BAÙO DOØNG TIEÀN BOÀI THÖÔØNGTIEÀN BOÀI THÖÔØNG

ToånToångg

99 1010 1111 1212 11

Doøng Doøng k/nk/n

120120 2525 5050 3131 1414

TT 60%TT 60% 36036000

750750 15001500 930930 420420

TT 40%TT 40% 24024000

500500 10001000 620620 280280

Toång Toång 60060000

750750 20002000 19301930 10401040 280280

1/1/(1+k)t(1+k)t

0,990,99 0,980,98 0,970,97 0,960,96 0,950,95

Hieän Hieän giaùgiaù

58358399

742,5742,5 19601960 1872,11872,1 998,4998,4 266266

PHÖÔNG PHAÙP DÖÏ BAÙO PHÖÔNG PHAÙP DÖÏ BAÙO DÖÏA TREÂN NGUY CÔ RUÛI RODÖÏA TREÂN NGUY CÔ RUÛI RO

Böôùc 1: phaân tích ñoái töôïng gaùnh chòu ruûi Böôùc 1: phaân tích ñoái töôïng gaùnh chòu ruûi ro thaønh nhöõng nhoùm coù nguy cô xaûy ra ro thaønh nhöõng nhoùm coù nguy cô xaûy ra ruûi ro gaàn gioáng nhau, vaø tính xaùc suaát.ruûi ro gaàn gioáng nhau, vaø tính xaùc suaát.

Böôùc 2: choïn moät ñoái töôïng laøm chuaån Böôùc 2: choïn moät ñoái töôïng laøm chuaån tính heä soá qui ñoåi cuûa caùc ñoái töôïng tính heä soá qui ñoåi cuûa caùc ñoái töôïng khaùc sang ñoái töôïng chuaån.khaùc sang ñoái töôïng chuaån.

Böôùc 3: döï baùo nhu caàu ñoái töôïng ruûi ro Böôùc 3: döï baùo nhu caàu ñoái töôïng ruûi ro cho kyø tôùi.cho kyø tôùi.

Böôùc 4: döï baùo ruûi ro coù theå xaûy ra, soá Böôùc 4: döï baùo ruûi ro coù theå xaûy ra, soá tieàn boài thöôøng, sau ñoù hieän giaù veà tieàn boài thöôøng, sau ñoù hieän giaù veà thôøi ñieåm döï baùo.thôøi ñieåm döï baùo.

VÍ DUÏVÍ DUÏ Moät nhaø quaûn trò ruûi ro moät coâng ty xaây Moät nhaø quaûn trò ruûi ro moät coâng ty xaây

döïng ñang phaûi döï baùo ruûi ro veà tai naïn döïng ñang phaûi döï baùo ruûi ro veà tai naïn lao ñoäng coâng ty trong naêm tôùi. Anh ta ñaõ lao ñoäng coâng ty trong naêm tôùi. Anh ta ñaõ phaân toaøn boä löïc löôïng lao ñoäng cuûa phaân toaøn boä löïc löôïng lao ñoäng cuûa coâng ty thaønh 5 nhoùm vaø tính ñöôïc( soá coâng ty thaønh 5 nhoùm vaø tính ñöôïc( soá lieäu trong baûng). Haõy xaùc ñònh:lieäu trong baûng). Haõy xaùc ñònh:

Toång soá tai naïn coù theå coù cuûa coâng ty Toång soá tai naïn coù theå coù cuûa coâng ty trong naêm tôùi?trong naêm tôùi?

Neáu moãi tai naïn chi phí heát 15 trieäu vaø Neáu moãi tai naïn chi phí heát 15 trieäu vaø thanh toaùn 50% khi tai naïn xaûy ra 30 % vaøo thanh toaùn 50% khi tai naïn xaûy ra 30 % vaøo naêm tôùi, phaàn coøn laïi vaøo naêm tieáp naêm tôùi, phaàn coøn laïi vaøo naêm tieáp theo, haõy xaùc ñònh toång soá tieàn phaûi theo, haõy xaùc ñònh toång soá tieàn phaûi thanh toaùn, doøng tieàn thanh toaùn vaø hieän thanh toaùn, doøng tieàn thanh toaùn vaø hieän giaù veà thôøi ñieåm döï baùo neáu laõi suaát giaù veà thôøi ñieåm döï baùo neáu laõi suaát chieát khaáu laø 10%/ naêm? chieát khaáu laø 10%/ naêm?

VÍ DUÏVÍ DUÏLoai LDLoai LD TNBQ /NTNBQ /N K/n TNK/n TN N/C n toiN/C n toi

CnxdCnxd 24 tr24 tr 1-2/31-2/3 300300

NvvpNvvp 3030 20-2/320-2/3 5050

d/cd/c 4242 5-2/35-2/3 2020

QlQl 6060 10-2/310-2/3 44

Ho troHo tro 1818 1-11-1 150150

BÖÔÙC 2 +3BÖÔÙC 2 +3

Loai Loai LDLD

TNBQ /TNBQ /NN

K/n TNK/n TN N/C n N/C n toitoi

HE SO HE SO QDQD

LDQDLDQD

CnxdCnxd 24 tr24 tr 1-2/31-2/3 300300 11 300300

NvvpNvvp 3030 20-2/320-2/3 5050 2525 22

d/cd/c 4242 5-2/35-2/3 2020 8,758,75 2,292,29

QlQl 6060 10-2/310-2/3 44 2525 0,160,16

Ho troHo tro 1818 1-11-1 150150 1,1251,125 133,33133,33

TONGTONG 524524 437,78437,78

BÖÔÙC 4BÖÔÙC 4 Toång soá tai naïn coù theå coù laø 437,78 x Toång soá tai naïn coù theå coù laø 437,78 x

2/3 = 291,85 tai naïn; toång soá tieàn boài 2/3 = 291,85 tai naïn; toång soá tieàn boài thöôøng laø 291,85 x 15 =4377,75 trieäu VNÑ. thöôøng laø 291,85 x 15 =4377,75 trieäu VNÑ.

Toång soá tieàn hieän giaù : 4377,75 x 0.8527 Toång soá tieàn hieän giaù : 4377,75 x 0.8527 = 3732,91 trieäu= 3732,91 trieäu

namnam Thanh toanThanh toan Thua so ckThua so ck Hien giaHien gia

11 0.50.5 0.90910.9091 0.45450.4545

22 0.30.3 0.82640.8264 0.24790.2479

33 0.20.2 0.75130.7513 0.15030.1503

TongTong 11 0.85270.8527

ÖÔÙC LUÔÏNG ÑOÄ CHÍNH ÖÔÙC LUÔÏNG ÑOÄ CHÍNH XAÙCXAÙC

Coâng thöùc toång quaùtCoâng thöùc toång quaùt MPC Toån thaát nhoû/lôùn nhaát coù leõ MPC Toån thaát nhoû/lôùn nhaát coù leõ

coùcoù K laø toån thaát trung bìnhK laø toån thaát trung bình Z heä soá ñöôïc tính töø ñoä tin caäyZ heä soá ñöôïc tính töø ñoä tin caäy Deta laø ñoä leäch chuaånDeta laø ñoä leäch chuaån

ZKMPC

MOÄT SOÁ PHAÂN PHOÁI XAÙC MOÄT SOÁ PHAÂN PHOÁI XAÙC SUAÁTSUAÁT

rnrr

n

t

n

t

pnprnr

nP

pnp

npK

ithucphanphoinh

KKtPt

PtKtK

uanPhanphoich

!!

!

1

1

2

1

MOÄT SOÁ PHAÂN PHOÁI XAÙC MOÄT SOÁ PHAÂN PHOÁI XAÙC SUAÁTSUAÁT

!r

meP

m

mK

issonphanphoipo

rm

r

Baûng 4-6: Ñieåm tôùi haïn Baûng 4-6: Ñieåm tôùi haïn cuaû phaân phoái chuaåncuaû phaân phoái chuaån

Dung sai rui roDung sai rui ro He so ZHe so Z

0.50.5 00

0.20.2 0.8420.842

0.10.1 1.1821.182

0.050.05 1.6451.645

0.0250.025 1.961.96

0.010.01 2.3272.327

0.0050.005 2.5752.575

0.00010.0001 3.7193.719

VI DUÏVI DUÏ Moät coâng ty baùn anten thu tín hieäu veä tinh, chôû Moät coâng ty baùn anten thu tín hieäu veä tinh, chôû

baèng xe taûi ñeán cho khaùch haøng. Giaù moãi caùi laø baèng xe taûi ñeán cho khaùch haøng. Giaù moãi caùi laø 1000 USD. Neáu anten bò hoûng coâng ty phaûi chòu loã 1000 USD. Neáu anten bò hoûng coâng ty phaûi chòu loã hoaøn toaøn do anten khoâng theå söõa ñöôïïc. Khaûo saùt hoaøn toaøn do anten khoâng theå söõa ñöôïïc. Khaûo saùt soá lieäu trong quaù khöù, ngöôøi ta thaáy coù khoaûng soá lieäu trong quaù khöù, ngöôøi ta thaáy coù khoaûng 1/10 anten bò hoûng do chuyeân chôû.Giaû söû ta coù theå 1/10 anten bò hoûng do chuyeân chôû.Giaû söû ta coù theå xem soá anten hoûng coù phaân phoái nhò thöùc.xem soá anten hoûng coù phaân phoái nhò thöùc.

Haõy öôùc löôïng khoaûng tin caäy 95% cho toån thaát Haõy öôùc löôïng khoaûng tin caäy 95% cho toån thaát trung bình khi vaän chuyeån 1000 anten. (Söû duïng xaáp trung bình khi vaän chuyeån 1000 anten. (Söû duïng xaáp xæ chuaån)?xæ chuaån)?

Neáu vaän chuyeån 100000 anten, tính laïi khoaûng tin Neáu vaän chuyeån 100000 anten, tính laïi khoaûng tin caäy 95% cho toån thaát trung bình. (Söû duïng xaáp xæ caäy 95% cho toån thaát trung bình. (Söû duïng xaáp xæ chuaån)chuaån)

Giaû söû baïn saün saøng töï baûo hieåm ruûi ro treân neáu Giaû söû baïn saün saøng töï baûo hieåm ruûi ro treân neáu vôùi xaùc suaát 95%, toån thaát thöïc sai leäch toái ña 10% vôùi xaùc suaát 95%, toån thaát thöïc sai leäch toái ña 10% cuaû toån thaát trung bình. Baïn coù töï baûo hieåm khi cuaû toån thaát trung bình. Baïn coù töï baûo hieåm khi vaän chuyeån 1000 anten? 100000 anten? Soá toái thieåu vaän chuyeån 1000 anten? 100000 anten? Soá toái thieåu laø bao nhieâu?laø bao nhieâu?

VÍ DUÏVÍ DUÏ

MPC = 1000x1/10 – 1.96 x 9.49 = 81.4MPC = 1000x1/10 – 1.96 x 9.49 = 81.4 MPC = 1000x1/10 + 1.96 x 9.49 = 118.6MPC = 1000x1/10 + 1.96 x 9.49 = 118.6

MPC = 100000x1/10 – 1.96 x 94.87 = MPC = 100000x1/10 – 1.96 x 94.87 = 98149814

MPC = 100000x1/10 + 1.96 x 94.87 = MPC = 100000x1/10 + 1.96 x 94.87 = 1018610186

N TOÁI THIEÅU LAØ = 1.96x1.96 (1-0.1)/ N TOÁI THIEÅU LAØ = 1.96x1.96 (1-0.1)/ (0.1x0.1x0.1) = 3457.44 (0.1x0.1x0.1) = 3457.44