TAM ZAMANINDA ÜRETİM(JUST IN TIME MANUFACTURING)

Elif EFEAli Evren ERDİN

Burcu FELEKOĞLUGülbin KAHRAMAN

TAM ZAMANINDA ÜRETİM(JUST IN TIME MANUFACTURING)

• İstenilen zamanda

• İstenilen miktarda

• Her türlü kaynak israfını önleyecek şekilde

yapılan üretim

Tam Zamanında Üretimin Tarihi ve Gelişimi

1970’lerin başlarında kullanılmaya başlanan Japon Üretim Felsefesi

TOYOTA & TZÜ

TZÜ’in babası: Taichi Ohno

Japon Çalışma Ahlakı

• Çalışanlar motive edilmeli

• Şirketler grup çalışmasına odaklanmalı

• Çalışma zamanları boşta kalma zamanların üzerinde olmalı

• Çalışanlar geriye kalan kariyerlerini tek bir firmada devam ettirmek ister

• Eşitlik ve grup bilinci

Tam Zamanında Üretim Sistemi Nedir?

TZÜ Sistemi

Sıfır envanter Stoksuz Üretim

Japon Üretimi Toyota Üretim Sistemi

Ohno Sistemi Kanban Sistemi

TZÜ, bir üretim hattında her bir parçanın bu üretim hattını izleyen safha tarafından ihtiyaç duyulan kadar derhal üretildiği sistemdir.

• Üretim hattı, talebe göre çekme (demand-pull) esası ile çalışmaktadır.

• Amaç her birimin toplam üretim süresini minimize etmektir.

• İmal edilen parçaların kayıp olduğu veya kusurlu ürün elde edildiği tespit edilmesi halinde,üretim hattı durdurulur.

TZÜ’in 3 temel özelliği:

TZÜ sisteminin üretim özellikleri

• Mamul politikası

• Kapasite kullanımı

• Fabrika düzeni

• İşgücü• Üretim programları

• Stoklar

• Tedarik kaynakları

• Kalite

• Tamir bakım • Üretim kontrolü

TZÜ Sisteminin Dayandığı Temeller

• Ürünleri ekonomik Üretime Yönelik Dizayn Etmek

• İmalat Akışını Kolaylaştırmak İçin İşyeri Düzenlemesi Yapmak

• Çalışanların Katılımını Sağlayıcı Programlar Oluşturmak

• Doğru Veriyi Elde Etmeye Yönelik Çalışmalar Yapmak

TZÜ Sisteminin Dayandığı Temeller (Devam)

• Kağıt Çalışmasını Azaltmak

• Iskartayı Azaltmak

• Stokları Azaltmak

• Bütün Alanlarda Sürekli Gelişmeyi Sağlamak

TZÜ Sisteminin Temel Kavramları

• Tam zamanında

• Otonomasyon

• Esnek İşgücü

• Yaratıcı Düşünce

Bu Kavramların Gerçekleştirilebilmesi İçin:

• Kanban sistemi• Üretim dengeleme yöntemleri• Tezgah hazırlık zamanlarını azaltma yöntemleri• Operasyonların standardizasyonu• Yerleşim planlaması ve çok fonksiyonlu işçiler• Sorun çözme grupları ve öneri sistemleri• Görsel kontrol sistemleri• İşlevsel yönetim modeli

TZÜ ’de Çalışma Yeri Organizasyonu

Çalışma yeri organizasyonunun yerine getirmesi gereken 5 adım

• Açıklık ve Basitleştirme

• Yerleştirme

• Temizlik

• Disiplin

• Katılımcılık

TZÜ Sisteminin Elemanları

• İsrafı ortadan kaldırmak

• Çalışanların katılımı

• Toplam kalite

İsrafı Ortadan Kaldırmak

Üretimde meydana gelen 7 israf:Aşırı üretim (Over production)

Bekleme zamanı (Waiting time)

Taşıma (Transportation)

İşlem (Process)

Stoklar (Stocks)

Hareket (Motion)

Hatalı ürünler (defective goods)

Çalışanların Katılımı

• Disiplin• İş gücünün esnekliği• Eşitlik• Özerklik (Autonomy)

– Hattı durdurma yetkisi– Malzeme çizelgeleme– Veri toplama– Problem çözme

Çalışanların Katılımı (Devam)

• Personel geliştirme– Onarım seviyesi– Koruma seviyesi– Geliştirme seviyesi

• İş yaşamının kalitesi– Kapsanma– Güvenlik– Zevk alma

• Yaratıcılık

Kanban Sistemi

Kanban sistemi; Tüm üretim süreçlerine ne miktarda ve ne zaman üretim

yapacaklarını zamanında bildiren bilgi sistemi

Üretim kontrol sistemleri;– İten sistemler(push systems)-klasik sistem

– Çeken sistemler(pull systems)-tam zamanında üretim sistemleri

Kanban çesitleri– Çekme kanbanı

– Üretim – sipariş kanbanı

Kanbanların kullanımı

Sonraki üretim sürecinde:• Taşıyıcı stok noktasına gider,• çektiği parçalardan üretim kanbanlarını çıkartır,çekme

kanbanı yapıştırır, parçayı kutuya koyar,• Parçaları çekme kanbanı kutusuna koyarÖnceki üretim sürecinde:• Stok noktasındaki kanbanlar çıkarılış sırasına göre

üretim kanbanı kutusuna konur• Üretim kanban kutusundaki sıraya göre üretim yapılır.

Kanbanların kullanımı (Devam)

Kanban kuralları

1. Gerekli miktar ve zamanda parça çekilmeli

2. Çekilen miktar kadar yapılmalı

3. Hatalı parça sonraki üretim sürecine geçmemeli

4. Kanban sayısı minimuma indirilmeli

5. Dalgalanmalara karşı üretim hızını dengelemek amacıyla kullanılmalı

Uygulamaya geçmeden önce;

Satınalma sisteminin düzenlenmesiÜretim hızının dengelenmesiÖn sürelerin kısaltılmasıÜretim işlemlerinin standartizasyonuSüreçlere ilişkin yerleşim planının revize

edilmesiSürekli gelişme alt yapısının hazırlanmasıKalite sisteminin kurulması

Grup Teknolojisi

Tanım; parçaların özelliklerine göre sınıflandırılması ve uygun üretim hücrelerinde üretilmesi

Amaç; malzeme akış sisteminin basitleştirilmesi

Yararı; ürün kalitesini iyileştirilmesi hataların azaltılması veya yok edilmesi

İş gören üretimin tamamından sorumlu

Hazırlık Zamanının Azaltılması;;; Temin sürelerinin kısaltılması ,kanban sayılarının

azaltılmasını sağlar. Talep değişimlerine karşı esneklik sağlar. Toplam Üretken Bakım; Zaman kayıplarını engeller,kullanım oranını arttırır. Düzgün İş Yükleri; Üretimin değişken talebe göre ayarlanmasıdır -aylık ayarlama -günlük ayarlama

Üretim Hattı Durdurma Stratejileri

• Herhangi bir anormallik durumda montaj işçilerine hattı durdurma yetkisi veren hat durdurma stratejisi ,Jidoka

• Getirileri; yüksek kalite üretkenlik ve düşük maliyet

• Olumsuz yönleri; boşluk ve talebi karşılayamama riski,eğitim ve ekipman ek maliyeti

TZÜ/TKY

• Kalite; kusursuzluk anlayışının sistemli bir yaklaşımı

• Toplam kalite

• Öneri sistemleri -motivasyon

• Kalite çemberleri

Sürekli gelişme- Gelecekte

izlenecek yolu belirlemek- Süreklilik

Sahiplenme- Kendi

yanlışlarını düzeltmek

- Hattı durdurma yetkisi

Hataları ortaya çıkarmak

- Problemlerin görünürlüğü

- Hata-ispatlama

Korunma- Kaynağında hatayı bulmak- İstatistiksel proses kontrol

Çabaların birleştirilmesi- Müşteri bir

sonraki prosestir- Engelleri aşmak

Yönetim liderliği- Gelecekte

izlenecek yolu belirlemek -Süreklilik

TOPLAMKALİTE

Tam Zamanında Üretim Sonrası

SÜREKLİ GELİŞİM :

Sürekli gelişme sistemlerinde, birbiriyle yakın ilişki içinde olan ekipler, karşılıklı etkileşim içindeki işletme fonksiyonları arasındaki köprüleri oluştururlar.

SİPARİŞE GÖRE SERİ ÜRETİM:

Siparişe göre seri üretim, otonom işletme birimlerinin dinamik bir ağ (network) oluşturacak şekilde bir araya gelmeleridir.

Karşılaştırma yapacak olursak:

Kitle Üretimi:

bürokratik ve hiyerarşik (çok kademeli) organizasyon yapısı

dar kapsamlı ve tekrarlanan işler

SONUÇ: Düşük maliyetli, standart ürün ve hizmetler

Sürekli Gelişme:

güçlendirilmiş, çapraz fonksiyonlu ekipler

Takım kaptanları gibi ekipler arası iletişimi güçlendirir ve iyileştirme çabalarının sürekliliğini sağlayan yöneticiler

SONUÇ: Düşük maliyetli, yüksek kaliteli, standart ürün ve hizmetler.

Siparişe Göre Seri Üretim:

esneklik ve hızlı uyum bağımsız ve yetkin birimleri koordine eden

yönetciler sistemin belkemiğini oluşturan etkin bir link sistemi

SONUÇ: Düşük maliyetli, yüksek kaliteli, ısmarlama ürün ve hizmetler

TZÜ Uygulamaları ve Sonuçları

Uygulamalardan Sağlanan Kazançlar

Tedarikçi sayısında azalma Ürün kalitesi ve güvenilirliğinin artması Verimliliğin artması İşgücü esnekliğinin artması İmalat sistemlerinin esnekliğinin artması Güvenlik stoğunun azalması Malzeme taşımada gelişmeler Hazırlık zamanlarının azalması Grup teknolojisinin kullanımı ile çevrim sürelerinin

azalması

TZÜ Uygulamalarında Başarıyı Etkileyen Faktörler

Yönetimin katkısı Ön uygulama planı Pilot çalışma Çok yönlü katılım Operatör ve yöneticilerin eğitimi

TZÜ Uygulamalarından Sağlanan Kazançlar

1.Üretken olmayan zamanın azalması

2.Stokların azalması

3.Çalışma alanının küçülmesi

4.Kalitenin iyileştirilmesi

5.İşgücünün etkin kullanımı

6.Ekipmanın etken kullanımı

7.Stok devrinin artması

SONUÇ OLARAK:

TZÜ;

Günümüzün artan rekabet koşullarında ayakta kalmayı amaçlayan şirketlere, maliyetleri düşürücü, kaliteyi ve üretkenliği arttırıcı felsefesi ile stratejik fırsatlar yaratmaktadır.