YENİ BİBLİYOGRAFİK EVREN, RDA VE ULUSAL GİRİŞİM

Aysel Gümüş İYTE Kütüphanesi

RDA TÜRKİYE ÇALIŞMA GRUBU

27 Mart 2013, Yaşar Üniversitesi

İÇERİK

RDA-FRBR Linked (Open) data BIBFRAME OCLC RDA politikası Ulusal Girişim

RDA NEDİR?

Kaynak Tanımlama ve Erişim

AACR2 yerini alan yeni kataloglama standartı

“İçerik” (content) standartı

Dijital ortamlar için tasarlanmıştır.

NİÇİN RDA?

Web standartları ve teknolojisindeki hızlı değişim ve getirdiği yeni olanaklar

Küreselleşme, Kişiselleştirme, sosyalleşme

Kullanıcıların yükselen beklentileri Dijital yayınların artışı Kullanıcı ihtiyaçlarına duyarlı ve web standartlarıyla

uyumlu = Evrensel dijital kütüphane Evrensel Bibliyografik Veri ise ;

Paylaşılabilir, İzlenebilir, Ölçeklenebilir

FRBR VARLIK-İLİŞKİ MODELİ

Eser Roman Film

Anlatım Özgün metin Çeviri Eleştirel

basımÖzgün sürüm

Gösterim Kağıt PDF HTML

item Kopya 1 imzalı Kopya 2

Kaynak: Tillett (2004, slayt no. 16)

LIBRARYTHING - ESER DETAY BİLGİSİ

http://worldcat.org/identities/lccn-n80-40184

Works, manifestations, expressions, items

OCLC IDENTITIES

Variant access points

Works about …Works by …

LINKED (OPEN ) DATA / BAĞLANTILI (AÇIK) VERİ

“ Web ağı içerisinde her bir bilgiyi belli bir anlama sahip olacak şekilde modelleyerek, bu bilgilerin birbirleriyle ilişkilendirilmesi ve akıllı veri tabanlarının oluşumunu hedeflemektedir. “

RDF (Resource Description Framework) : Bilgiyi modellemek için kullanılır. Üçlüler (triples) olarak adlandırılan, özne-yüklem-nesne şeklinde ifadeler üretme fikri üzerine kurulmuştur.

URI (Uniform Resource Identifier) : Kaynağı tanımlamak için kullanılır.

TRIPLES (ÜÇLÜLER)• Subject - Predicate – Object

• Thing – Relation - Thing

written by

painted byis about

author ofpainter of

is subject of

uri

uri

uri

uri

uri

uri

slide:Koster (2011, slide 12)

YENİ BİBLİYOGRAFİK EVREN NASIL OLACAK?

FRBR URIs Linking Shared data

BibliographicAuthority

Local dataHoldingsCirculation

Outside linksSlide : Koster (2012, slide 14)

14

LOD, FRBR AND CATALOGUING

written by

painted by

author of

painter of

is subject of

http://permalink.opc.uva.nl/item/001665446

is about

Manifestation

Item

Work

Expression

http://viaf.org/viaf/102403515

Dan Brown

http://openlibrary.org/works/OL76837W

The Da Vinci Code

http://viaf.org/viaf/24604287

Leonardo da Vinci

http://en.wikipedia.org/wiki/The_Last_Supper_(Leonardo_da_Vinci)

The Last Supper

Dutch translationDa Vinci Code

Holding

http://www.worldcat.org/libraries/57394

http://<expression-uri>

http://<manifestation-uri>

Library

slide:Koster (2011, slide 39)

VIAF : VIRTUAL INTERNATIONAL AUTHORITY FILE

VIAF bir uluslararası otorite veritabanıdır

Proje Alman Milli kütüphanesi ve LC tarafından başlatılmış, OCLC tarafından yürütülmektedir

Her bir VIAF kaydı standart bir ID no alır

Wikipedia biyografik yazıları da eklenmektedir

LC'S BIBLIOGRAPHIC FRAMEWORK INITIATIVE?

Mayıs 2011 – Girişimi duyurdu Ekim 2011 – LC genel planı yayınladı

BİBLIOGRAPHIC FRAMEWORK INITIATIVE

LC ve Zepheira (Eric Miller ve Şirketi) Ortaklığı , 22 Mayıs 2012

Zepheira, teknoloji ile bilgi yönetimi alanında etkin çözümler sunmakta olan bir

şirkettir.

BIBFRAME TASLAK MODEL

“Bibliographic Framework as a Web of Data : linked Data Model and Supporting Services” raporu yayınlanıyor, 21 Kasım 2012

EARLY EXPERIMENTERS GROUP

• OCLC

National Library of Medicine

British Library

Deutsche Nationalbibliothek

George Washington University

Princeton University

BIBFRAME & LINKED OPEN DATA

RDF Vocabulary/Data Model

Webde sunduğumuz şeyler tanımlamak için URIs kullanın

Kaynak hakkında yararlı bilgiler sağlayın

Web’de bilgi bulmayı iyileştirmek için diğer ilgili URI’lere bağlantılar ekleyin Esneklik

IDENTIFYING MARC RESOURCES

http://id.loc.gov/authorities/names/n92062246

http://id.loc.gov/authorities/names/n79007751

http://id.loc.gov/authorities/names/n80016154

BIBFRAME MODELİ TEMEL ALANLAR

4 bölümden oluşmaktadır

Creative work eser / çalışma Instance materyal türü Authority otorite kaynakları Annotation notlar / ekler

Authority

Authority Authority

Authority Authority

http://bibframe.org/

BIBFRAME RDF/XML

TAKİP ETMEK İÇİN…

Bibliographic Framework Transition Initiativehttp://www.loc.gov/marc/transition

Tartışma listesi : bibframe@listserv.loc.gov

Web sayfası : http://bibframe.org/

OCLC & RDA

RDA uygulama politikası

Connexion Client değişiklikleri

MARC güncelleme

RDA POLİTİKA BEYANI

31 Mart 2013 tarihinden itibaren geçerli olan ;

AACR2 kataloglamaya devam edilebilir. RDA’lı kayıtlar AACR2’ye dönüştürelemez. RDA pratiğine göre mevcut eski kayıtlarını güncelleyecek. Fakat 31

Mart 2016’ya kadar şu anki haliyle koruyacak. GMD (245 #h ) kaldırılacak. 336, 337, 338 alanları eklenecek . 255, 300, 500, 504 alanlarındaki kısaltmalar kaldırılacak. 245, 260 alanındaki latince kısaltmalar İngilizce karşılıklarına

dönüştürülecek . RDA uyarınca heading değişiklikleri yapılacak. Kuran ve İncil başlıkları

değiştirilecek.

CONNEXION CLIENT

RDA workforms

RDA Toolkit IP authentication

MARC GÜNCELLEME Bibliyografik kayıtlar için yeni alanlar : 264, 344, 345, 346, 347, 377

260 yerine 264 alanı Second Indicator

0 - Production1 - Publication2 - Distribution3 - Manufacture4 - Copyright notice date

Otorite kayıtları için yeni alanlar : 368, 378

RDA TOOLKIT ERİŞİM & RDA WORKFORMS

RDA BOOKS WORKFORM

Marc 264 alanı0 - Production 1 - Publication 2 - Distribution 3 - Manufacture

RDA TÜRKİYE ÇALIŞMA GRUBU / ULUSAL GİRİŞİM 2012 yılı Haziran ayında Nevşehir’de düzenlenen çalıştayda RDA Türkiye

Çalışma Grubunun kurulmasına karar verildi.

Haziran 2012 tarihinde Sonuç bildirgesi yayınlandı.

Milli Kütüphane himayesinde oluşturulmasına karar verilen bu grup ilk toplantısını Eylül 2012 tarihinde Ankara’da yapmıştır.

İlk toplantı sonucu ;• Dört alt grup kurulmuştur. • RDA Türkiye web sayfası yapılandırılmıştır. http://www.rdaturkiye.org/• RDA Broşürü Türkçe’ye çevrilmiştir. http://www.rda-jsc.org/docs/rdabrochure-turkish.pdf• RDA konusunda farkındalık yaratmak için kütüphane haftasında toplantılar

düzenlenmiştir . http://www.rdaturkiye.org/toplantilar

NASIL HAZIRLANABİLİRİZ ?

Tartışma listelerine , bloglara , gruplara üye olmakRDA-LKatalog kütüphanecileri grubu

FRBR-RDA ile ilgili yayınları takip etmek RDA Toolkit üye olmak JSC, LC ve OCLC web sayfalarını takip etmek LC web sayfasındaki ve RDA toolkit içindeki örnek

kayıtları incelemek

1.Uluslararası Semantik Ağ ve Üst Veri Sistemleri Konferansı 7-8 Mart 2013 İzmir, İYTE

BİZ NE YAPMALIYIZ?

Milli Kütüphane “stratejik planı” belirlenmeli Kurumlar kendi politikalarını belirlemeli Eğitim şart Kurumsal-Mesleki işbirliği sağlanmalı Toplu katalog kayıtları FRBRize edilmeli Milli Kütüphane kayıtları FRBRize edilmeli Yazar Otorite kayıt birliği için VIAF üye olunmalı Mesleki dernekler? Toplantılar

TEŞEKKÜRLER SORULAR?