Znak trasmiej2

strona 1/62

Śląski Klub Znakarzy Tras Turystycznych PTTK w Gliwicach

ZASADY ZNAKOWANIA

MIEJSKICH TRAS ROWEROWYCH

Opracowanie

mgr inż. Piotr Rościszewski

2010-03-05

strona 2/62


Definicja szlaku, trasy i drogi rowerowej

Znakowanym szlakiem turystycznym jest wytyczona w terenie trasa służąca do odbywania wy-

cieczek, oznakowana jednolitymi znakami (symbolami) i wyposażona w urządzenia informacyjne, któ-

re zapewniają bezpieczne i spokojne jej przebycie turyście o dowolnym poziomie umiejętności i do-

świadczenia, o każdej porze roku i w każdych warunkach pogodowych, o ile szczegółowe wymagania

nie stanowią inaczej (okresowe zamykanie w przypadku niekorzystnych warunków pogodowych lub ze

względów przyrodniczych na terenach chronionych) [Instrukcja znakowania szlaków PTTK].

Trasa rowerowa to czytelny i spójny ciąg różnych rozwiązań technicznych, funkcjonalnie łączący

poszczególne części miasta i obejmujący: wydzielone drogi rowerowe, pasy i kontrapasy rowerowe,

ulice o ruchu uspokojonym, strefy zamieszkania, łączniki rowerowe, drogi niepubliczne o małym ruchu

(w porozumieniu z zarządcą takiej drogi) oraz inne odcinki, które mogą być bezpiecznie i wygodnie

wykorzystywane przez rowerzystów. W skład jednej trasy rowerowej mogą wchodzić dwie (lub więcej)

drogi rowerowe, biegnące równolegle (np. po dwóch stronach jezdni czy rzeki) lub ulice o ruchu uspo-

kojonym. [Miasta dla Rowerów].

strona 3/62


Droga dla rowerów (droga rowerowa, w niektórych przepisach zwana ścieżką rowerową)

– droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów jednośladowych, oznaczona odpowiednimi

znakami drogowymi. [PoRD]

– droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów, oznaczona odpowiednimi znakami drogo-

wymi; droga dla rowerów jest oddzielona od innych dróg lub jezdni tej samej drogi konstrukcyjnie lub

za pomocą urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. [proj. PoRD]

Droga dla pieszych i rowerów (zwana też ciągiem pieszo-rowerowym) - droga lub jej część

przeznaczona do ruchu pieszych i rowerów jednośladowych, oznaczona odpowiednimi znakami dro-

gowymi.

strona 4/62


Podstawa prawna działalności PTTK

Początkowo oznakowania szlaków – tras rowerowych na drogach publicznych odbywało się za

zgodą i wiedzą Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, zgodnie z pismem Departamentu Ru-

chu Drogowego TD-4k-801-26/96 z dnia 3 marca 1996 roku, a obecnie odbywa się w oparciu

o Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków

technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego

i warunków ich umieszczania na drogach.

Propozycja Śląskiego Klubu Znakarzy Tras Turystycznych PTTK

Ponieważ aktualnie obowiązująca ogólnopolska instrukcja z 2007 r. jest mało szczegółowa Śląski

Klub Znakarzy Tras Turystycznych działający przy Oddziale Kolejowym PTTK w Gliwicach opracował

kolejną wersję projektu bardziej szczegółowej instrukcji w zakresie znakowania tras rowerowych.

strona 5/62


Zagadnienia prawne oznakowania tras rowerowych 1. Prawo o Ruchu Drogowym – ustawa z dn. 20 czerwca 1997 r. (Dz.U. Nr 98/97, poz. 602 z późniejszymi zmianami), aktualnie obwieszczenie

Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo o ruchu dro-

gowym (Dz. U. Nr 108/05, poz. 908 z późniejszymi zmianami.

2. Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów dro-

gowych (Dz.U. Nr 170/02, poz. 1393).

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów dro-

gowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. 220/03, poz. 2181 z dnia

23 grudnia 2003 r.).

4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz

wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz. U. 177/03, poz. 1729 z dnia 14 października 2003 r.).

5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 1986 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych

(Dz.U. Nr 6/86 poz. 33) z późniejszymi zmianami, m.in. organizacja ruchu drogowego na drogach wewnętrznych.

6. Prawo wodne – Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz.U. Nr 115/01, poz. 1229), m.in. warunki wykonywania prac w pobliżu wałów przeciwpowo-

dziowych.

7. Ustawa „O lasach” z dnia 28 września 1991 (Dz.U. Nr 101/92 poz. 444) z późniejszymi zmianami, m.in. zasady poruszania się po lasach pań-

stwowych.

8. Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 92/204 poz. 880) z późniejszymi zmianami, m.in. zasady poruszania się po

parkach narodowych i rezerwatach przyrody.

9. Znakowane szlaki turystyczne podlegają ochronie prawnej na podstawie Ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks Wykroczeń (Dz. U. nr 12,

poz. 114 z późniejszymi zmianami), którego art. 85 stanowi: „§ 1. Kto samowolnie ustawia, niszczy, uszkadza, usuwa, włącza lub wyłącza

znak, sygnał, urządzenie ostrzegawcze lub zabezpieczające albo zmienia ich położenie, zasłania je lub czyni niewidocznymi, podlega karze

aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. § 2. Tej samej karze podlega, kto samowolnie niszczy, uszkadza, usuwa lub ustawia znak tury-

styczny. § 3. w razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 lub 2 można orzec obowiązek zapłaty równowartości zniszczonego lub

uszkodzonego przedmiotu albo obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.”

strona 6/62


Rodzaje dokumentacji tras i szlaków rowerowych

a/ koncepcja ogólna:

– sieci tras rowerowych głównych tras na terenie Polski,

– sieci tras i szlaków rowerowych województwa, powiatu lub gminy,

b/ koncepcje szczegółowe z sugestiami dotyczącymi zagospodarowania pod kątem potrzeb tury-

styczno-krajoznawczych, rekreacyjnych, wypoczynkowych i komunikacyjnych, a także moderni-

zacji i remontu dróg:

– poszczególnych tras rowerowych międzynarodowych i krajowych (głównych),

– sieci tras i szlaków na terenie województwa, powiatu lub gminy,

c/ dokumentacja projektowa poszczególnych odcinków tras rowerowych, fragmentów sieci tras

i szlaków rowerowych:

– projekty organizacji ruchu drogowego (oznakowania),

– projekty budowlane drogi rowerowej lub ciągu pieszo-rowerowego,

– projekty małej architektury miejsc odpoczynku dla rowerzystów.

d/ dokumentacja remontu oznakowania istniejących tras rowerowych.

strona 7/62


Zakres projektu organizacji ruchu drogowego

– część opisowa:

– wykaz projektowanych tras i szlaków, ich numerację i kolory znaków, wykaz jednostek administracyjnych wzdłuż po-

szczególnych tras i szlaków, kilometraż z dokładnością co najmniej do 0,1 km, a także wyszczególnienie skrzyżowań

tych tras i szlaków z drogami krajowymi, wojewódzkimi i powiatowymi, a także innymi drogami o dużym natężeniu

ruchu samochodowym,

– wykazy parametrów technicznych poszczególnych tras (istniejące nawierzchnie dróg, pochylenia podłużne dróg po-

nad 6 %),

– propozycje rozwiązań poprawiające bezpieczeństwo ruchu rowerzystów, a w szczególności propozycje ustawienia

znaków drogowych pionowych i wymalowania znaków drogowych poziomych,

– wzory wszystkich zastosowanych znaków i drogowskazów trasy rowerowej,

– wykaz projektowanych znaków drogowych

– zestawienie ich projektowanego rozmieszczenia w terenie i wykaz zbiorczy oznakowania,

– w przypadku braku koncepcji wykaz ciekawostek krajoznawczych i obiektów zagospodarowania turystycznego

wzdłuż projektowanych tras,

– omówienie zagadnień projektowych ujętych w pozostałych częściach dokumentacji, a w szczególności wykaz propo-

zycji dostosowania szerokości i nawierzchni dróg dla potrzeb ruchu rowerowego oraz wykaz skrzyżowań lub styków

z koleją i drogami z dużym ruchem samochodowym, ze wskazaniem dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych,

z podaniem rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo ruchu rowerzystów,

– kosztorys inwestorski lub preliminarz wydatków z rozbiciem na poszczególne jednostki administracyjne,

– specyfikacje techniczne wykonania i odbioru prac budowlanych,

strona 8/62


Zakres projektu organizacji ruchu drogowego

– część rysunkowa:

– fragment schematu projektowanej sieci tras i szlaków rowerowych z zaznaczonymi odcinkami projektowanych tras

i szlaków,

– skorowidz jednostek administracyjnych i arkuszy planów sytuacyjnych poszczególnych fragmentów projektowanych

odcinków tras i szlaków,

– plany sytuacyjne tras w skali 1:10000 z zaznaczonymi miejscami ustawiania znaków tras rowerowych (w razie po-

trzeby projekt powinien zawierać skorowidz arkuszy tych planów sporządzony na mapie w skali 1:50000),

– projekt ekranu tablicy informacyjnej z aktualną siecią tras rowerowych,

– szkice lokalizacyjne ustawiania znaków przy skrzyżowaniach z drogami krajowymi, wojewódzkimi, powiatowymi

i pozostałymi oraz lokalizacją istniejących i projektowanych znaków drogowych w obrębie tych skrzyżowań,

– profile podłużne projektowanych tras w skali około 1:2000/20000 (w przypadku braku koncepcji i występowania po-

chyleń podłużnych tras ponad 6 %).

– uzgodnienia:

– kopie uzgodnień z właścicielami i użytkownikami terenów, przez które będzie przebiegała projektowana trasa lub

szlak,

– uzgodnienie lokalizacji projektowanych nowych znaków drogowych z administratorami poszczególnych dróg (przy

prowadzeniu trasy drogą krajową lub skrzyżowanie trasy z taką drogą – Oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych

i Autostrad, odpowiednio dla dróg wojewódzkich – Zarząd Dróg Wojewódzkich i Urząd Marszałkowski, dla dróg po-

wiatowych – Starostwo Powiatowe, dla ulic w miastach na prawach powiatu – Urząd Miasta.

strona 9/62


Projekt organizacji ruchu drogowego nowej trasy rowerowej

– krok po kroku

– wykonanie mapy orientacyjnej w skali 1:50000 z zaznaczeniem map w skali 1:10000,

– wykonanie map orientacyjnych w skali 1:10000 z zaznaczeniem planów w skali 1:500 i szkiców,

– inwentaryzacja geometrii skrzyżowań, istniejących znaków drogowych, słupów i pni drzew nadających się do umieszczenia znaków,

– inwentaryzacja miejsc ustawienia drogowskazów i tablic informacyjnych,

– wykonanie zestawienia wszystkich miejsc ustawienia znaków i sczytanie z planu kilometrażu trasy z dokładnością 0,01 km,

– ewentualnie wykonanie profilu podłużnego trasy,

– wykonanie planów w skali 1:500 lub szkiców miejsc ustawienia pionowych znaków drogowych i wymalowania na jezdni dodatkowych znaków

poziomych poprawiających bezpieczeństwo jazdy rowerzystów dla odcinków prowadzących odcinkami dróg publicznych o nawierzchni utwar-

dzonej,

– dodanie na planach lub szkicach oznakowania trasy znakami turystycznymi typu R-1 lub R-2,

– wykonanie pozostałych szkiców oznakowania trasy znakami turystycznymi typu R-1 lub R-2,

– dodanie na szkicach miejsc ustawienia drogowskazów typu R-3

– dodanie na szkicach miejsc ustawienia tablic informacyjnych,

– ewentualne dodanie na szkicach miejsc ustawienie tablic dydaktycznych,

– wykonanie zestawień wzorów (typowych) znaków oraz ich ilości w poszczególnych miejscach i w sumie z rozbiciem na poszczególne wzory,

– wykonanie analogicznego zestawienia dla słupków i obejm, ewentualnie stojaków dla tablic,

– wykonanie zestawienia drogowskazów z obliczeniem kilometraży do wskazanych na nich miejscowościach,

– wykonanie wzorów tablic oraz ewentualnie wzorów stojaków dla tablic i znaków nietypowych,

– wykonanie opisu z uzasadnieniem celowości wykonania trasy rowerowej,

– wykonanie specyfikacji technicznej wykonania i odbioru prac budowlanych,

– wykonanie kosztorysu inwestorskiego i przedmiaru robót.

strona 10/62


Projekt organizacji ruchu drogowego remontowanej trasy rowerowej

– krok po kroku

– aktualizacja map orientacyjnych,

– inwentaryzacja aktualnej geometrii skrzyżowań, istniejących znaków drogowych i trasy rowerowej, słupów i pni drzew nadających

się do umieszczenia znaków, zaznaczenie znaków do usunięcia, wymiany i do uzupełnienia,

– inwentaryzacja miejsc ustawienia drogowskazów i tablic informacyjnych, zaznaczenie drogowskazów i tablic do usunięcia, wymia-

ny i do uzupełnienia,

– aktualizacja zestawienia wszystkich miejsc ustawienia znaków i kilometrażu trasy,

– ewentualnie aktualizacja profilu podłużnego trasy,

– aktualizacja planów w skali 1:500 i szkiców miejsc ustawienia znaków drogowych i wymalowania na jezdni znaków poziomych po-

prawiających bezpieczeństwo jazdy rowerzystów,

– aktualizacja planów w skali 1:500 i szkiców oznakowania trasy znakami turystycznymi typu R-1 lub R-2,

– aktualizacja zestawień wzorów (typowych) znaków,

– wykonanie zestawień ilości znaków do uzupełnienia w poszczególnych miejscach i w sumie z rozbiciem na poszczególne wzory,

– wykonanie analogicznego zestawienia dla słupków i obejm, ewentualnie stojaków dla tablic,

– aktualizacja zestawienia drogowskazów ze wskazaniem tych, które wymagają uzupełnienia,

– aktualizacja wzorów tablic oraz ewentualnie wzorów stojaków dla tablic i znaków nietypowych ze wskazaniem tych, które wymaga-

ją uzupełnienia,

– wykonanie opisu z uzasadnieniem celowości wykonania remontu,

– wykonanie specyfikacji technicznej wykonania i odbioru prac budowlanych,

– wykonanie kosztorysu inwestorskiego i przedmiaru robót.

strona 11/62


WZORY ZNAKÓW TRAS ROWEROWYCH

1. Dwie grupy symboli do oznakowania turystycznego tras rowerowych:

a/ znaki określające przebieg trasy (R-1, R-2 lub odmiany znaków R-3),

b/ znaki informacyjne (drogowskazy R-3 i tablice informacyjne),

2. Znaki R-1 stanowią kwadrat o boku 200 mm. Stosowane są też znaki zblokowane R-1 i odmiany znaków R-3

o większych wymiarach.

WZORY ZNAKÓW TRAS ROWEROWYCH TYPU R-1

Znaki określające przebieg trasy rowerowej:

– podstawowe (zwykłe) R-1, z poziomym paskiem,

– początku (końca) trasy R-1a, z kołem,

– zmiany kierunku przebiegu (zakrętu) trasy R-1b, ze strzałką z grotem skierowanym w bok

strona 12/62


WZORY ZNAKÓW TRAS ROWEROWYCH ZA GRANICĄ

w Belgii w Danii w Czechach w Finlandii

w Holandii w Szwecji na Słowacji

na Litwie

strona 13/62


WZORY ZNAKÓW TRAS ROWEROWYCH TYPU R-1

Znaki zblokowane, jeżeli kilka tras prowadzi na danym odcinku razem:

strona 14/62


WZORY KIERUNKOWSKAZÓW TRAS ROWEROWYCH TYPU R-3

Kierunkowskazy (warianty znaków R-3) określające kierunku przebiegu trasy:

– znaki, na których strzałka skierowa-

na jest grotem w bok,


na jest grotem w górę (na wprost)


na jest grotem w bok w skos

strona 15/62



Kierunkowskazy (warianty znaków R-3) określające kierunku przebiegu trasy:

– znaki, na których strzałka skierowana

jest grotem w bok w tył,

– znaki, na których strzałka skierowana

posiada podwójne załamanie,

– znaki, na których strzałka wskazuje

skręt w lewo z objazdem wysepki

strona 16/62


WZORY ZNAKÓW TRAS ROWEROWYCH ZA GRANICĄ

w Belgii

we Francji w Holandii w Szwecji

strona 17/62



Kierunkowskazy zblokowane, jeżeli kilka tras prowadzi na danym odcinku razem:

strona 18/62


WZORY ZNAKÓW OSTRZEGAWCZYCH TRAS ROWEROWYCH

Znaki ostrzegawcze uzupełniające znaki typu R-1:

– „stromy zjazd” i „stromy wjazd”

– „zejście po schodach”

i „wejście po schodach”


na jest grotem w bok w skos

strona 19/62


WZORY ZNAKÓW NAKAZU I OSTRZEGAWCZYCH ZA GRANICĄ

w Czechach w USA

w Szwajcarii

strona 20/62


WZORY DROGOWSKAZÓW TRAS ROWEROWYCH TYPU R-3

Drogowskazy (znaki R-3) uzupełniające oznakowanie trasy:

– drogowskazy na trasie (trasa oznakowana znakami R-1),

– drogowskazy kierujące do obiektów lub miejscowości w bok od trasy (bez ozna-

kowania znakami typu R-1),

– po prawej drogowskaz szlaku pieszego przystosowanego do jazdy rowerem,

strona 21/62


WZORY DROGOWSKAZÓW TRAS ROWEROWYCH ZA GRANICĄ

w Wielkiej Brytanii w Szwajcarii

strona 22/62


na Litwie w Szwecji

strona 23/62


WZORY DROGOWSKAZÓW TRAS ROWEROWYCH EUROVELO ZA GRANICĄ

strona 24/62


PORÓWNANIE ZNAKÓW

* znak podstawowy potwierdzający, że trasa prowadzi drogą, przy której jest umieszczony,

* kierunkowskaz wskazujący, że trasa prowadzi przez skrzyżowanie na wprost,

* kierunkowskaz wskazujący, w którym kierunku prowadzi trasa,

* drogowskaz wskazujący, dokąd można dojechać trasą.

znak podstawowy kierunkowskaz Kierunkowskaz z nazwą drogowskaz

strona 25/62


WZORY TABLIC INFORMACYJNYCH TRAS ROWEROWYCH

strona 26/62


WZORY TABLIC INFORMACYJNYCH TRAS ROWEROWYCH

strona 27/62


WZORY TABLIC DYDAKTYCZNYCH TRAS ROWEROWYCH

strona 28/62


WZORY TABLIC DYDAKTYCZNYCH TRAS ROWEROWYCH

strona 29/62


ZNAKI DODATKOWE TRAS TEMATYCZNYCH

ŹLE DOBRZE

Obecnie znak R-2 został nieprawidłowo zmodyfikowany przez zamianę numeru trasy na logo trasy tematycznej Prawidłowo pod ważniejszymi znakami R-1 tras rowerowych powinno być umieszczane logo trasy tematycznej

Obecnie znak R-1 został nieprawidłowo zmodyfikowany przez zamianę roweru na logo trasy tematycznej Prawidłowo pod ważniejszymi znakami R-1 tras rowerowych powinno być umieszczane logo trasy tematycznej

strona 30/62


SZCZEGÓŁOWE ZASADY UMIESZCZANIA ZNAKÓW TRAS ROWEROWYCH

Znak podstawowy (zwykły) R-1/Z (lub R-2) umieszcza się na prostych odcinkach:

* za każdym skrzyżowaniem, przy drodze, którą szlak biegnie dalej;

wyjątkowo naprzeciw wylotu bocznej drogi na jednym słupku,

strona 31/62



* w odstępach co około 500 m w przypadku braku skrzyżowań,

strona 32/62



* w przypadku prowadzenia trasy chodnikiem dopuszczonym do ruchu rowerowego oznakowanych znakami C-16 i T-22,

pod każdą tabliczką T-22,

strona 33/62



* w przypadku uzgodnienia prowadzenia trasy drogą zamkniętą dla ruchu pod każdą tabliczką T-22 znajdującą się pod

znakami B-1 lub B-2 i D-3 (rys. 119 i 120); w przypadku prowadzenia trasy drogą jednokierunkową o szerokości mini-

mum 5 m należy w przeciwnym kierunku wydzielić na jezdni pas ruchu dla rowerzystów o szerokości 1 m wykonując

znak poziomy P-4, tj. linię podwójną ciągłą oraz co 100 m znaki poziome P-23 rower, przed skrzyżowaniem zaleca się

ustawić znak pionowy A-7 ustąp pierwszeństwa i wykonać znak poziomy P-13 „linia warunkowego zatrzymania” (może

np. wystąpić znak B-20 stop i znak poziomy P-12 „linia bezwzględnego zatrzymania”),

strona 34/62



* w przypadku prowadzenia trasy drogą rowerową lub ciągiem pieszo-rowerowym – pod każdym znakiem C-13 „rowerzy-

ści” lub C-16-13 „piesi i rowerzyści”,

* znak początku (końca) trasy R-1a/P umieszcza się na początku i końcu trasy, na tym samym słupie co tablica informa-

cyjna lub drogowskaz, albo też w jego pobliżu, bezpośrednio przed pierwszym i za ostatnim znakiem podstawowym,

strona 35/62



* znak zmiany kierunku przebiegu trasy R-1b umieszcza się przed skrzyżowaniem, na którym trasa zmienia swój kierunek;

* w przypadku wyznaczonych na jezdni pasów poziomych i konieczności zmiany pasa ruchu znak należy umieścić przed

miejscem, w którym rowerzysta powinien sygnalizować wykonanie manewru zmiany pasa ruchu,

strona 36/62



* znaki kierujące na wprost R-3a/KZ umieszcza się przed skrzyżowaniami z szerokimi drogami, wyznaczonymi na jezdni

pasami poziomymi do jazdy na wprost lub skrzyżowaniami z sygnalizacją świetlną;

* w przypadku wyznaczonych na jezdni pasów poziomych i konieczności zmiany pasa ruchu znak należy umieścić przed

miejscem, w którym rowerzysta powinien sygnalizować wykonanie manewru zmiany pasa ruchu,

* znaki kierujące kolejno w lewo w tył i w prawo R-3e umieszcza się przed skrzyżowaniami, na których nie można skręcić

bezpośrednio w lewo z uwagi na wysepkę na skrzyżowaniu lub pas rozdzielający dwie jednokierunkowe jezdnie,

strona 37/62



* znaki kierujące pod skosem R-3b i R-3d umieszcza się przed skrzyżowaniem więcej niż dwóch dróg, w szczególności

przy drogach z pierwszeństwem przejazdu, przed skrętem w drogę odchodzącą skośnie od drogi dotychczasowej,

strona 38/62



* przed rozwidleniami tras stosuje się zestawienie na jednym słupie (drzewie) następującej kombinacji znaków umiesz-

czonych jeden pod drugim: znaku kierującego na wprost R-3a dla szlaków biegnących dalej prosto, znaków kierujących

pod skosem R-3b i R-3d dla szlaków zbaczających pod skosem i znaków R-1b dla szlaków skręcających w bok,

strona 39/62



* znaki ze strzałką załamaną podwójnie R-3c umieszcza się przy końcu drogi, jeżeli szlak biegnie dalej w tym samym kie-

runku, lecz drogą rozpoczynającą się w pobliżu (nie w osi dotychczasowej trasy,

strona 40/62



* znaki ze strzałką załamaną podwójnie R-3c umieszcza się też:

* przed zjazdem z ulicy na chodnik lub drogę rowerową,

* przed przejazdem (przejściem) przez ulicę, jeżeli trasa biegnie chodnikiem lub drogę rowerową po jednej stronie

ulicy, a następnie prowadzi jezdnią, chodnikiem lub drogę rowerową lub ciągiem pieszo-rowerowym po drugiej

stronie ulicy

strona 41/62


SZCZEGÓŁOWE ZASADY UMIESZCZANIA ZNAKÓW UZUPEŁNIAJĄCYCH TRAS ROWEROWYCH

* znaki ostrzegawcze „stromy zjazd” lub „stromy podjazd” stosuje się przed stromymi odcinkami dróg, po których przejazd

jest niemożliwy lub niebezpieczny

* znaki ostrzegawcze „schody w dół” lub „schody w górę” stosuje się przed schodami, po których zjazd jest niemożliwy

lub niebezpieczny

strona 42/62


SZCZEGÓŁOWE ZASADY UMIESZCZANIA ZNAKÓW UZUPEŁNIAJĄCYCH TRAS ROWEROWYCH

* znaki ostrzegawcze z napisem „PROWADŹ ROWER” stosuje się przed przejściami dla pieszych przy których nie ozna-

kowano przejazdów dla rowerzystów i przed odcinkami dróg i chodników, na których ruch rowerów jest zabroniony

* znaki ostrzegawcze z napisem „ZALECANE PROWADZENIE ROWERU PO PRZEJŚCIU DLA PIESZYCH” stosuje się

przed niebezpiecznymi skrzyżowaniami, na których nie ma przejazdów dla rowerzystów,

strona 43/62


SZCZEGÓŁOWE ZASADY UMIESZCZANIA POZOSTAŁYCH ZNAKÓW TRAS ROWEROWYCH

* Tablice z siecią tras i drogowskazy powinny być ustawione na początku i końcu trasy oraz w punktach skrzyżowań tras,

jak również w innych miejscach koncentracji ruchu rowerzystów.

* Drogowskazy powinny być ustawione również w miejscach skrzyżowań tras rowerowych z ważniejszymi drogami.

strona 44/62



strona 45/62



strona 46/62



strona 47/62



strona 48/62



* Tablice i drogowskazy należy ustawić w miejscach umożliwiających rowerzystom zatrzymanie się poza obrębem jezdni

w sposób nie utrudniający ruchu samochodów i pieszych.

* Tablice dydaktyczne z opisem obiektu powinny być ustawione przy ważniejszych obiektach, takich jak: charaktery-

styczna dla danego terenu forma krajobrazu, zabytek przyrody, zabytek sztuki, architektury i kultury materialnej, miej-

sce historyczne.

strona 49/62


OGÓLNE ZASADY UMIESZCZANIA ZNAKÓW DROGOWYCH

(wyciąg z Rozporządzenia sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych)

1. 5. Umieszczanie znaków

Znaki umieszcza się po prawej stronie jezdni.

Znaki umocowuje się na konstrukcjach wsporczych, m.in. słupkach. Dopuszcza się też do umieszczania znaków wykorzysty-

wanie słupów linii telekomunikacyjnych i latarń.

Płaszczyzna znaku jest umieszczona prostopadle do osi drogi. Odchylenie tarczy znaków powinno wynosić około 5º w kierun-

ku jezdni.

Zaprojektowane słupy należy umieszczać 10 m za istniejącym znakiem drogowym (przy głównych drogach 20 m) lub 10 m od

załomu krawędzi drogi na skrzyżowaniu.

8. 2. Dodatkowe znaki szlaków rowerowych

Lica znaków szlaku rowerowego mogą być wykonywane z folii typu 1 niezależnie od kategorii drogi. Dla umieszczenia znaków

turystyki rowerowej na drogach publicznych dopuszcza się wykorzystanie konstrukcji wsporczych istniejących znaków, pod

warunkiem, że nie spowoduje to błędnego odczytywanie istniejących znaków drogowych. Natomiast nie należy umieszczać

tych znaków pod znakami określającymi pierwszeństwo na skrzyżowaniu oraz pod znakami kategorii zakazu i nakazu.

strona 50/62


SZCZEGÓŁOWE ZASADY UMIESZCZANIA ZNAKÓW DROGOWYCH POZA JEZDNIĄ

* oznakowanie drogi dla rowerów znakiem pionowym C-13 i jej zakończenie znakiem C-13a, ewentualnie dodatkowo

użycie znaków poziomych P-23, przy czym zaleca się wyasfaltowanie chodnika, ewentualnie w kolorze czerwonym,

* oznakowanie ciągu pieszo-rowerowego bez oddzielania ruchu pieszego i rowerowego znakiem pionowym C-16-13 i jej

zakończenie znakiem C-13a, w przypadku projektowanego jednego kierunku ruchu dla rowerów pod znakami C-16-13

należy umieścić znak F-19 z symbolem roweru i strzałką podającą kierunek jazdy,

strona 51/62



* oznakowanie ciągu pieszo-rowerowego z oddzieleniem ruchu pieszego i rowerowego znakiem pionowym C-13/16 lub

C-16/13 i jej zakończenie odpowiednio znakiem C-13a (C-13/16a lub C-16/13a), dodatkowo użycie znaków poziomych

P-1d lub P-2a oraz P-23, przy czym zaleca się wyasfaltowanie części chodnika przeznaczonej dla rowerzystów, ewen-

tualnie w kolorze

czerwonym, co

umożliwi rezygnację

z użycia znaków

P-1d lub P-2a,

Jeżeli na drodze dla rowerów został dopuszczony także ruch pieszych, wówczas zaleca

się wydzielenie jej części dla pieszych przez umieszczenie wzdłuż drogi znaku P-2a.

Minimalna szerokość drogi dla rowerów i pieszych, na której można zastosować znak P-

2a, powinna wynosić:

3,0 m przy jednokierunkowym ruchu rowerów,

4,0 m przy dwukierunkowym ruchu rowerów.

strona 52/62



* oznakowanie chodnika z dopuszczeniem na nim ruchu rowerowego znakiem pionowym C-16 z umieszczeniem pod nim

tabliczki T-22 „nie dotyczy rowerów”,

strona 53/62


SZCZEGÓŁOWE ZASADY UMIESZCZANIA ZNAKÓW DROGOWYCH NA JEZDNI

* oznakowanie pasa ruchu dla rowerów na jezdni przy użyciu znaków poziomych P-1e lub P-2b oraz P-23, a także zasto-

sowanie znaków pionowych F-19 z zaznaczeniem pasa lub pasów ruchu dla rowerów,

strona 54/62



* umieszczenie tabliczki T-22 „nie dotyczy rowerów” pod znakiem

pionowym B-1 „zakaz ruchu”,

* umieszczenie tabliczki T-22 „nie dotyczy rowerów” pod znakiem

pionowym B-2 „zakaz wjazdu”, B-21 lub B-22 „zakaz skręcenia

odpowiednio w lewo lub w prawo” oraz znakiem D-3 „obowiązu-

jący kierunek ruchu”, dodatkowo użycie znaków poziomych P-4

i P-23, co umożliwia jazdę rowerem „pod prąd”,

strona 55/62



* oznakowanie przejazdu dla rowerzystów przy użyciu

znaków pionowych D-6a i znaków poziomych P-11,

a w przypadku równole-

głego oznakowania przej-

ścia dla pieszych użycia

zamiast znaków piono-

wych D-6a – znaków D-

6b,

* w przypadku nieoczekiwanych przez kierowców wy-

jazdów rowerzystów na jezdnię należy ustawić znaki

pionowe A-24, np. z powodu istniejących przy skrzy-

żowaniu budynków lub ogrodzeń, a także

w przypadku końca drogi dla rowerów prowadzącej

przy jezdni,

strona 56/62



strona 57/62



strona 58/62



strona 59/62



strona 60/62


INNE ZASADY UMIESZCZANIA ZNAKÓW DROGOWYCH NA JEZDNI

Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych GDDP zalecają, aby w przypadku złej widoczności przejazdu dla rowerzystów

zastosować oznakowanie podporządkowania ruchu rowerzystów, poprzez ustawienie przy ścieżce rowerowej znaków piono-

wych A-7 lub B-20. Na skrzyżowaniach ścieżki rowerowej z bocznymi ulicami możliwe jest podporządkowanie ruchu samo-

chodów i ustawienie tych znaków przy ulicy.

strona 61/62


INNE ZASADY UMIESZCZANIA ZNAKÓW DROGOWYCH NA JEZDNI

Przejście dla pieszych i przejazd dla rowerzystów można wykonać w formie progu zwalniającego w przypadku jezdni ulicy lub

w formie chodnika w przypadku drogi dojazdowej.

strona 62/62


OGÓLNE ZASADY UMIESZCZANIA SYGNALIZATORÓW ŚWIETLNYCH

* umieszczenie sygnalizatorów S-6 z sygnałami dla rowerzystów na skrzyżowaniach z przejazdami dla rowerzystów obję-

tych sygnalizacją świetlną, zazwyczaj obok istniejących sygnalizatorów S-5 dla pieszych (potrzebne jest sprawdzenie,

czy wystarczające jest zasilanie sygnalizacji w energię elektryczną i wykonanie ewentualnego projektu nowego zasila-

nia, w przypadku nowej lokalizacji sygnalizatorów S-1, S-2 i S-3 dla samochodów niezbędne jest wykonanie nowego

programu dla sygnalizacji świetlnej całego skrzyżowania),

* umieszczenie sygnalizatorów S-5/S-6 z sygnałami dla pieszych i rowerzystów w miejsce istniejących sygnalizatorów S-5

dla pieszych na skrzyżowaniach z przejściami dla pieszych i przejazdami dla rowerzystów,

* cykle programu sygnalizacji świetlnej powinien uwzględniać wyniki liczenia rowerzystów dojeżdżających do skrzyżowa-

nia tak samo, jak w przypadku samochodów,

* przyjmowanie zgłoszeń od rowerzystów przy pomocy przycisków przy przejściach dla pieszych może być stosowane

tylko jako rozwiązanie tymczasowe w przypadku wymiany istniejących sygnalizatorów S-5 na sygnalizatory S-5/S-6.

strona 63/62


OGRODZENIA

5. 4. Ogrodzenia

Urządzenia U-12 stosuje się w celu ochrony pieszych i oddzielenia ich od jezdni, uniemożliwienia im przekraczania jezdni w

miejscach niedozwolonych lub skanalizowania ruchu pieszych (rowerzystów?). Ogrodzenia mogą być segmentowe (U-12a,

np. przęsła 1,0 x 1,5 m szare lub żółte) lub łańcuchowe (U-12b, np. przęsła 1,1 x 1,5 m w biało czerwone pasy w odcinkach po

25 cm).

5. 5. Słupki blokujące

W celu niedopuszczenia do wjeżdżania pojazdów na chodniki lub ciągi piesze albo rowerowe stosuje się słupki blokujące

U-12c.

Słupki U-12c mogą być wykonane z metalu, drewna lub tworzyw sztucznych. Wysokość słupków winna wynosić

od 0,6 do 0,8 m.

Education

Znak trasmiej2