KUŞ GÖZLEMCİLİĞİ !Prof. Dr. Çiğdem ÖZESMİ

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi

• TEMA, Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) ve Greenpeace Gönüllüsü

• Türk Anneler Derneği Kayseri Şubesi Üyesi

• Cumhuriyet Kadınları Derneği (CKD) Üyesi, Çayyolu/Ankara

• Yarımada Sosyal Sorumluluk Derneği (YASSOD) Yönetim Kurulu Üyesi, Mordoğan/Ankara

Kuş Gözlemciliği Nedir?

Kuş Gözlemciliği Nedir?

Kuş gözlemciliği, kuşların yaşama alanlarında izlenip tanımlanması ve sayılmasıdır

Kuş gözlemleyenlere kuş gözlemcisi denir

Kuş gözlemciliği, bir hobi olduğu kadar doğanın korunmasına da katkı koyan bir meraktır

Neden Kuşlar?İnsan kuşlara hep hayranlık duymuştur

Bizim yapamadığımızı yapabilir ve uçarlar

Renkleri ve şekilleri etkileyicidir

Onlar her mevsim her yerdedir

Bu nedenle, kuşlar doğa koruma çalışmalarının öncelikli canlılarıdır

Neden Kuş Gözlemciliği?

Memelilerin gözlemi ve fotoğrafçılığı oldukça zordur

Kelebekler bahar ve yaz aylarında görülür

Oysa kuşlar her mevsim aktiftir ve görülmeleri kolaydır

Kuşların popülasyonunun takibi, alan ile ilgili olumlu-olumsuz gelişmeleri öğrenmek açısından önemlidir

Kimler Kuş Gözlemcisi Olabilir?Kuşları izlemeye meraklı herkes kuş gözlemcisi olabilir (Her meslek grubunun üyeleri ve her yaştan kişiler)

Marmariç Permakültür Araştırma Merkezi/İzmir

Kuş Gözlem İçin Neler Gerekir?Duyu organlarımızdan göz ve kulak

Dürbün

(8X30 veya 8X40 bazen de teleskop

X20, X60

Rehber kitap

Not defteri ve kalem

Kuş Gözlemciliğin KurallarıKuş gözlemci her şeyden önce kuşların haklarına saygı göstermeyi

kendine ilke edinir.

Kuşları strese sokacak ve tehlikeye atacak tüm etkinliklerden kaçınır.

Üreme kolonilerinden, toplu geceleme alanları gibi hassas alanlardan uzak durur ve diğerlerinin de girmemesi için uyarıda bulunur.

Nadir ve nesli tehlike altındaki kuşların üreme yerlerini bulduğunda herkese duyurmaz, bu konudaki tedbirleri aldıktan sonra gerekli yerlere raporlama yapar.

Doğal yaşam örtüsüne zarar vermemek için olabildiğince yollardan ve patikalardan ayrılmaz.

Kuş gözlemci sadece emin olduğu kuşları kayda geçirir ve güvenirliliği temel unsur olarak kabul eder.

Kuşlar Nerelerde Gözlemlenir?Parklarda, evinizin bahçesinde, balkonunda,

Göllerde, Sazlıklarda, Denizlerde

Sultan Sazlığı Milli Parkı /Kayseri

Ormanda; Küre Dağları/Kastamonu

Neredeyse dünya üzerindeki her yerde kuş gözlemi yapabilirsiniz

Hangi Mevsimde Kuş Gözleriz?Ülkemizde her mevsim farklı kuşları görmek mümkündür

Yerli kuşlarımızı tüm yıl

Yaz konuklarımızı yazın

Kış konuklarımızı kışın

Göçmen kuşlarımızı bahar aylarında görebiliriz

Rastlantısal konukların nerede ve ne zaman karşımıza çıkacağını bilemeyiz

Günün Hangi Saatinde Kuş Gözlemi Yapılır?Sıcak havalarda ötücü kuşlar sabah çok erken ve

akşamüzeri serininde aktiftir

Büyük yırtıcılar ve süzülen bazı kuşlar

uçmak için havanın ısınmasını beklerler

Baykuşların çoğu ve çobanaldatanlar gece aktiftir

Kuş Gözlemlemek İçin Ne Kadar Zaman Gerekir ?

Zaman ayırabildiğiniz her an kuş gözlemi yapabilirsinizBazen yarım saatinizi ayırıp, kuş gözlemi yapabilir, bazen

de kamp kurup günlerce arazide kalabilirsiniz.

Arazide Nasıl Hareket Ederiz?

Mümkün olduğunca sessiz oluruz, bu sayede kuşları daha rahat duyar ve daha az rahatsız etmiş oluruz.

Kalabalık gruplarda birbirimizden ayrılmamak daha fazla kuş türü görmemizi sağlayabilir.

Arazide tecrübeli gözlemcilerin yakınında durmak öğrenme sürecini hızlandırır.

Kuş Gözlemcileri Araziye Nasıl Hazırlanırlar?

Arazide ihtiyacı olacak malzemeleri itinayla çantasına yerleştirir.

Hava ve mevsim şartlarına göre giyinir.

Gideceği yerle ilgili bilgi edinir.

Gidilecek yerde görülme olasılığı olan kuşları önceden araştırır ve öğrenmeye çalışır.

Kuş Gözlemcileri Ne Yer, Ne İçer?

Güzel bir kahvaltıyla güne başlarlar

Tüm günün yiyeceğini çantalarında taşımayı ihmal etmezler

Arazide bol sıvı içerler (su, meyve suyu vb)

Kuş Gözlemciler Neden Kayıt Tutar?

Kuş gözlemcilerinin topladıkları kayıtlar doğa koruma çalışmalarında önemli bir kaynaktır

Düzenli olarak gidilen alanlarda tutulmuş kayıtlar ilerleyen zamanlarda o bölgedeki değişiklikler hakkında bize fikir verir

Bilimsel çalışmalara kaynak oluşturur

Kayıt Nasıl Tutulur?

Yer, mümkünse GPS koordinatlarıyla

Tarih ve saat

Yaşam alanı özellikleri

Katılımcılar

Kuş türleri ve sayıları, ilkbaharda üreme ile ilgili bilgiler

Varsa kuşlara ve doğaya karşı tehditler

KUŞ GÖZLEM TOPLULUKLARIİngiltere’de 6 milyona yakın kuş gözlemcisi vardır

Bunların 1 milyona yakını Kraliyet Kuşları Koruma Derneği’nin (RSPB) üyesidir

Türkiye’de yaklaşık 5.500 kuş gözlemcisi olduğu

Tahmin edilmektedir.

Kuş Gözlem Toplulukları-Ankara

Ankara Kuş Gözlem Topluluğu- AKGT

Hacettepe Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu (BEYKUŞ) | Ankara

Doğa Derneği

WWF- Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)

Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi

Proje Ön Çalışmaları1, 24 Aralık 2015

Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi

Proje Ön Çalışmaları 2, 10 Şubat 2016

Altındağ İlk Okulu 2-A Sınıfı“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi

Proje Ön Çalışmaları 3,

14 Şubat 2016

Mogan/ANKARA

Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi

Proje Ön Çalışmaları 3, 14 Şubat 2016 (Mogan/Ankara)

14 Şubat 2016 KUŞ GÖZLEMİ MOGAN/ANKARAKatılanlar: Çiğdem, Mustafa, Uygar Özesmi, Kamil, Funda, Alp Tuzgöl, Özge Balkız ve arkadaşı Mehmet Ali, İrem, Eray, Semahat, Nar ÇağlayanGözlediğimiz kuş çeşitleri:

 BAHRİ

KARABATAK

BOL MEKE ve MARTI, KARA BAŞLI MARTI

YALI ÇAPKINI

MACAR ÖRDEĞİ

BIYIKLI BAŞTAN KARA

SAZ DELİCESİ

KAŞIK GAGA

ÇAMURCUL

YEŞİL BAŞLI ÖRDEK

BOL SAKSAĞAN

Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi

Kuş Gözlemi 1, 17 Nisan 2016 (Mogan/Ankara)

Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi

Kuş Gözlemi 1, 17 Nisan 2016 (Mogan/Ankara)

17 Nisan 2016 KUŞ GÖZLEMİ MOGAN/ANKARAKatılanlar: Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A sınıfı öğrencileri, bazı anneler, Öğretmen: Mefaret Fırat, Proje Sorumlusu: Çiğdem Özesmi, Kuş Gözlemcileri: Uygar Özesmi, Özge Balkız, Seda Avcı, Can Elverici, Merve Yıldızbaş, Proje katılımcıları: Mustafa Özesmi, Cennet Soykök, müsafir katılımcılar: Funda, Alp Tuzgöl. Ayrıca, destekleri için GÜÇKOBİR’e teşekkür ederiz. Gözlediğimiz kuş çeşitleri:

Öğrencilerin görüp, kayda geçtikleri kuş çeşitleri:

SAKARMEKE

 BAHRİ

MACAR ÖRDEĞİ

YEŞİLBAŞ ÖRDEK

SAKSAĞAN

EKİN KARGASI

KAYNAKLAR 

1. KUŞLAR Çıkartma Kitabı, Phillip Clarke, Çeviri: Bahtiyar Kurt, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 361, 2011 

2. Doğa Kuş Gözlem, Susanna Davidson, Sarah Courtauld ve KateDavies, Çeviri: Bahtiyar Kurt, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 332, 2012 

3. Sorular ve Cevaplar Kuşlar, Fergus Collins, Çeviri: İbrahim Pür, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 456, 2012 

4. KUŞLAR Felicity Brooks, Bridget Gibbs, Çeviri: M.Turan Akay, Türkçe metnin bilimsel danışmanı: Doç. Dr. Zafer Ayaş, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 121, 2014

5. Kuşlar, Boyama Kitabı, Resimleyen: Jenny Cooper, Tasarım: Nelupa Hussain, Metin: Megan Cullis Çeviri: Bahtiyar Kurt, Redaksiyon: Şermin Korkusuz, Türkçe Metnin Bilimsel Danışmanı: Dr. Bülent Gözcelioğlu, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 630, 2014 

6. Türkiye Kuşları Rehberi, Türkiye, YEŞİL ATLAS, Atlas Dergisi ve Doğa Derneği, Garanti Bankası’nın katkılarıyla, 2005

7. Kuşbank (www.kusbank.org)

8. Doğa Derneği (www.dogadernegi.org)