© OECD

A j

oin

t i

nit

iati

ve o

f th

e O

EC

D a

nd

th

e E

uro

pe

an

Un

ion

,

pri

nc

ipall

y f

ina

nced

by t

he

EU

Tirana, 10-12 September 2014

Trajnim mbi

Qasja e Auditimit në bazë Sistemi

Hapat e Qasjes sё Auditimit nё bazё tё Sistemit

2

3

6.1 Hapat e ABS?

Hapat e auditimit tё sistemit

• Kuptimi i punёs

• Vlerёsimi i sistemit tё kontrollit tё brendshёm

• Testimi i sistemit tё kontrollit tё brendshёm

4

6.2 Aktivitetet pёr pёrdorimin e njё ABS

• Kuptimi i procesit

• Identifikimi i rreziqeve

• Identifikimi i kontrolleve

• Kryerja e testeve tё pёrputhshmёrisё

• Vlerёsimi i rreziqeve tё mbetura

• Dokumentimi i rezultateve

• Raportimi 5

6.3 Kuptimi i procesit

Objektivat

identifikoni objektivat e procesit

Aktivitetet

identifikoni aktivitetet e rёndёsishme pёr objektivat e identifikuara tё procesit

Pёrshkrimi

dokumentoni njё pёrshkrim tё shkurtёr tё procesit (grafiku i rrjedhёs sё aktiviteteve)

6

6.4 Identifikimi i risqeve

Rreziqet rrezikojnё arritjen e

objektivave tё identifikuara tё

procesit.

2 elementё pёr tu klasifikuar:

1. Impakti

2. Gjasat

7

6.5 Klasifikimi i Riskut

Impakti I ULET MESATAR I LARTE

Gjasat

LARTA Mesatare Larta Larta

MESATAR

E

Ulta Mesatare Larta

ULTA Ulta Ulta Mesatare 8

6.6 Si tё identifikohen risqet?

Dy hapa

• Identifikoni pikat nё rrjedhёn e transaksioneve ku tё dhёnat futen, tranferohen apo ndryshohen

• Identifikoni «çfarё mund tё shkojё keq» pёr tё plotёsuar pohimet e menaxhimit

,

9

6.7 Çfarё janё pohimet e menaxhimit?

Pohimi – ёshtё njё pasqyrim, i qartё ose i nёnkuptuar, qё

shprehet nё aktivitetet, transaksionet financiare dhe

informacionin qё ka tё bёjё me subjektin e audituar, i pёrdorur

nga audituesi kur konsideron llojet e ndryshme tё shmangieve

tё mundshme.

Nё kontekstin e auditimit tё pёrputhshmёrisё, pohimi pёr

pёrputhshmёrinё do tё thotё qё subjekti, nёpunёsit pёrgjegjёs

tё sektorit publik, veprojne nё pёrputhje me kompetencat e

zbatueshme (kriteret).

Pohimet mund tё shprehen nё informacionin pёr çёshtjen tё

paraqitur nga subjekti i audituar ose qё theksohen qartё nё

njё letёr pёrfaqёsimi tё menaxhimit.

6.8 Pohimet e menaxhimit 111111

3

Lidhur me

transaksionin:

Kryerja

Plotёsia

Saktёsia

Koha

Klasifikimi

Rregullshmёria

Lidhur me

bilancin:

Ekzistenca

Plotёsia

Tё drejtat dhe

detyrimet

Hapja

Vlerёsimi dhe

alokimi

6.9 Kriteri ISSAI 4100 Kapitulli 6

Kriteret, ose standardet me tё cilat do tё krahasohet tema, duhet gjithashtu tё identifikohen. Nё kryerjen e auditimeve tё pёrputhshmёrisё, identifikimi i kritereve ёshtё njё hap themelor nё procesin e planifikimit.

6.10 Shembuj tё kriterit ISSAI 4100 Kapitulli 6

a) Relevante

b) I besueshёm

c) I plotё

d) Objektiv

e) I kuptueshёm

f) I krahasueshёm

g) I pranueshёm

h) I disponueshёm

6.11 Identifikimi i kontrolleve

Pёrkufizimi

Kontrollet janё tё gjitha veprimet e

ndёrmarra pёr zvogёlimin e rreziqeve

Teknikat

Intervistat

Analizimi i dokumenteve

14

6.12 Llojet e kontrolleve

• Organizativ

• Ndarja e detyrave

• Fizik

• Autorizues dhe miratues

• Aritmetik dhe kontabёl

• Personelit

• Mbikqyrje

• Menaxhimit

15

6.13 Testimi i kontrolleve

Testimi i kontrolleve ёshtё njё

procedurё auditimi e hartuar tё

vlerёsojё efektivitetin operativ tё

kontrolleve nё parandalimin, zbulimin

dhe korrigjimin e anomalive materiale

nё nivelin e pohimit tё menaxhimit

16

6.14 Testimi i kontrollit: si?

• Intervista: pёrdorimi i pyetёsorёve

• Testet e pёrcaktimit tё

besueshmёrisё sё procedurave tё

kontrollit tё brendshёm

• Vёzhgime direkte

• Rikryerja

17

6.15 Testimi i kontrollit: kur?

• Gjatё tё gjithё periudhёs sё auditimit: çdo muaj, periudhat nё tё cilat mungon stafi kryesor

• Tё gjitha llojet e proceseve tё transaksioneve pёrmes sistemit: transaksione me volume tё mёdha dhe vlera tё vogla, transaksione tё pazakonta, transaksione tё refuzuara tё ripёrpunuara

• Prova negative dhe pozitive

18

6.16 Pas testit tё kontrollit: Rreziku i mbetur

Rreziku i mbetur nё proces pas kontrolleve

RISKU KONTROLLE

RISKU I MBETUR

19

6.17 Shkallёzimi i riskut tё mbetur

rreziku I LARTE MESATAR I ULET

Kontrollet

E LARTA Ulta Ulta Ulta

MESATAR

E

Mesatare Ulta Ulta

TE ULTA Larta Mesatare Ulta 20

6.18 Vlerёsimi i Kontrollit tё Brendshёm

• I shkёlqyer: tё gjitha rreziqet e mёdha tё trajtuara dhe kontrollet kanё gjasa tё jenё efektive

• I mirё: shumica e rreziqeve tё medha tё trajtuara dhe/ose kontrollet ka gjasa tё jenё pёrgjithёsisht efektive

• Pranueshёm: sistemi i kontrollit duket tё jetё pёrgjithёsisht i arsyeshёm, por rrezik dёshtimi nё kontroll

• I keq: rreziku nuk trajtohet dhe/ose ka gjasa dёshtimesh nё kontroll

21

6.19 Dokumentimi i rezultateve

1. Pёrshkrimi i procesit

2. Programi i testimit tё pёrputhshmёrisё

3. Dokumenti i Analizimit tё sistemit

duke iu referuar 1 dhe 2

(Materiali ёshtё i disponueshёm)

22

PYETJE?

23