AİLE PLANLAMASI AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİYÖNTEMLERİ

Araş.Gör. Dr. Suna Araş.Gör. Dr. Suna KılıçarslanKılıçarslan

T.Ü.T.F Aile Hekimliği A.DT.Ü.T.F Aile Hekimliği A.D15 Mayıs 200615 Mayıs 2006

AiLE PLANLAMASIAiLE PLANLAMASI

Aile Planlaması: Fertlerin istedikleri Aile Planlaması: Fertlerin istedikleri sayıda ve istedikleri zaman çocuk sahibi sayıda ve istedikleri zaman çocuk sahibi olmaları demektir.olmaları demektir.

Toplumda, aileler ve bireylerin kendi Toplumda, aileler ve bireylerin kendi doğurganlık davranışları konusunda doğurganlık davranışları konusunda doğru bilgiye dayalı, bilinçli ve gönüllü doğru bilgiye dayalı, bilinçli ve gönüllü bir seçim yapma hakları vardır.bir seçim yapma hakları vardır.

Böylece istemedikleri gebeliklerden Böylece istemedikleri gebeliklerden sağlıklı ve etkin biçimde korunabilirler. sağlıklı ve etkin biçimde korunabilirler.

1993 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 1993 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması sonuçlarına göre; ailelerin %84’ü henüz sonuçlarına göre; ailelerin %84’ü henüz veya artık çocuk sahibi olmak veya artık çocuk sahibi olmak istememektediristememektedir

Türkiye’de Yöntem KullanımıTürkiye’de Yöntem Kullanımı

Geleneksel yöntemler arasında en yaygın Geleneksel yöntemler arasında en yaygın kullanılan yöntem kullanılan yöntem Geri çekmeGeri çekme

En yaygın kullanılan modern yöntem En yaygın kullanılan modern yöntem RİA’dır.RİA’dır.

Türkiye’de AP Yöntemlerinin Kullanımındaki Değişim (1988-2003)

Gebeliği önleyici yöntemGebeliği önleyici yöntem Evli kadın yüzdesi (TNSA)Evli kadın yüzdesi (TNSA)19881988 19931993 19981998 20032003

Herhangi bir yöntemHerhangi bir yöntem 63.463.4 62.662.6 63.963.9 71.071.0MModern yöntemodern yöntem 31.031.0 34.534.5 37.737.7 42.542.5 Hap Hap 6.26.2 4.94.9 4.44.4 4.74.7 RİARİA 14.014.0 18.818.8 19.819.8 20.220.2 KondomKondom 7.27.2 6.66.6 8.28.2 10.810.8 Tüp ligasyonuTüp ligasyonu 1.71.7 2.92.9 4.24.2 5.75.7 Diğer modern yöntemlerDiğer modern yöntemler 2.02.0 1.31.3 1.11.1 1.11.1GGeleneksel yöntemeleneksel yöntem 32.332.3 28.128.1 26.126.1 28.528.5 TakvimTakvim 3.53.5 1.01.0 1.11.1 1.11.1 Geri çekmeGeri çekme 25.725.7 26.226.2 24.424.4 26.426.4 Diğer geleneksel yönt.Diğer geleneksel yönt. 3.13.1 0.90.9 0.60.6 1.01.0Halen yöntem kullanmıyorHalen yöntem kullanmıyor 36.636.6 37.437.4 36.136.1 29.029.0TOPLAMTOPLAM 100.0100.0 100.0100.0 100.0100.0 100.0100.0

Aile Aile planlaması planlaması

danışmanlığıdanışmanlığı

Kişiler veya çiftler ancak yöntemi Kişiler veya çiftler ancak yöntemi kendileri seçerse etkin şekilde kendileri seçerse etkin şekilde kullanırlarkullanırlar

Kontraseptif seçiminde rol Kontraseptif seçiminde rol oynayan faktörleroynayan faktörler

Kontraseptif olmayan yararlarKontraseptif olmayan yararlar Yöntemin etkinliğiYöntemin etkinliği Yöntemin güvenirliğiYöntemin güvenirliği Hafif yan etkiler Hafif yan etkiler Diğer kişisel düşüncelerDiğer kişisel düşünceler

Kontraseptif olmayan yararlarKontraseptif olmayan yararlar

Kontraseptif olmayan yararlar Kontraseptif olmayan yararlar yöntemin seçiminde belirleyici unsur yöntemin seçiminde belirleyici unsur olmamalı, ancak uygun birkaç olmamalı, ancak uygun birkaç yöntem arasından birinin seçilmesine yöntem arasından birinin seçilmesine yardımcı olmalıdır.yardımcı olmalıdır.

EtkinlikEtkinlik“İşe yarayacak mı?”“İşe yarayacak mı?”

Etkinliği belirten sayılar tek tek bireyler Etkinliği belirten sayılar tek tek bireyler için geçerli değildiriçin geçerli değildir

Kontraserptifler kusursuz değildirKontraserptifler kusursuz değildir İki yöntemin birlikte kullanılması İki yöntemin birlikte kullanılması

gebelik riskini önemli ölçüde azaltırgebelik riskini önemli ölçüde azaltır Uzun süre kullanılabilen yöntemlerin Uzun süre kullanılabilen yöntemlerin

başarısızlık hızları daha düşüktürbaşarısızlık hızları daha düşüktür

GüvenirlikGüvenirlik“Bana zarar verir mi?”“Bana zarar verir mi?”

Çekinmediği bir yöntem seçmesine yardımcı Çekinmediği bir yöntem seçmesine yardımcı olunolun

Personelin bilgisinden emin olunPersonelin bilgisinden emin olun Sormasalar da bilmesi gerekenleri anlatınSormasalar da bilmesi gerekenleri anlatın Kontraseptiflerin riskini doğumla karşılaştırınKontraseptiflerin riskini doğumla karşılaştırın Hem gebelikten koruyucu hem de Hem gebelikten koruyucu hem de

CYBH’lardan koruyucu yöntemler önerinCYBH’lardan koruyucu yöntemler önerin

Kontraseptiflerin yan etkileriKontraseptiflerin yan etkileri“Beni rahatsız eder mi?”“Beni rahatsız eder mi?”

Yan etkilerin önceden belirtilip anlatılması çoğunlukla kullanıcıların bunu kabullenmesini sağlar.Hafif yan etkiler bir yöntemin kullanılmasında kontrendikasyon oluşturmaz.

Kişisel düşüncelerKişisel düşünceler“Benim için uygun mu?”“Benim için uygun mu?”

Hangi konu önemli tahmin etmeyinHangi konu önemli tahmin etmeyin Kotrasepsiyonun cinsel yönlerini Kotrasepsiyonun cinsel yönlerini

düşünmelerine yardımcı olundüşünmelerine yardımcı olun İkinci,üçüncü yöntem seçmesine izin İkinci,üçüncü yöntem seçmesine izin

verinverin Eşinin düşüncesini araştırınEşinin düşüncesini araştırın Koşullara göre yöntem değiştirebilirKoşullara göre yöntem değiştirebilir

Kontraseptif seçiminde diğer Kontraseptif seçiminde diğer faktörlerfaktörler

Sağlık hizmetinin ulaşılabilirliğiSağlık hizmetinin ulaşılabilirliği Kontraseptiflerin fiyatıKontraseptiflerin fiyatı Üreme yaşamı boyunca değişen Üreme yaşamı boyunca değişen

gereksinimlergereksinimler Cinsel aktivite farklılıklarıCinsel aktivite farklılıkları Eşler arası iletişimEşler arası iletişim

Hasta eğitimi ve danışmanlığı Hasta eğitimi ve danışmanlığı ilkeleri ilkeleri

Uygulamalar yaptırınUygulamalar yaptırın Hastanın eğitim düzeyini dikkate alın, Hastanın eğitim düzeyini dikkate alın,

onun kullandığı terimleri kullanınonun kullandığı terimleri kullanın Ortalama bir kişinin eğitimden sonra Ortalama bir kişinin eğitimden sonra

aklında üç mesaj kalıraklında üç mesaj kalır Bütün eğitimciler ve personel aynı Bütün eğitimciler ve personel aynı

mesajı vermelidirmesajı vermelidir

Birkaç anahtar soru sorunBirkaç anahtar soru sorun Eğitim sürekli olmalıdır,kliniğe tekrar Eğitim sürekli olmalıdır,kliniğe tekrar

çağırınçağırın Sık sık daha fazla bilgi isteyip Sık sık daha fazla bilgi isteyip

istemediklerini sorunistemediklerini sorun İnsanlar en iyi güvenli ve sakin ortamda İnsanlar en iyi güvenli ve sakin ortamda

öğrenirleröğrenirler

Başvuranın Değerlendirilmesi:Başvuranın Değerlendirilmesi:

Yöntemin kişiye uygun olup olmadığı , genelde, kişinin üreme sağlığı öyküsü, fizik değerlendirme ve mümkünse laboratuvar tetkiklerine dayanarak verilir.

Tıbbi Öykü:Tıbbi Öykü:

1.1. Başvuru öyküsüBaşvuru öyküsü2.2. Menstrüasyon öyküsüMenstrüasyon öyküsü3.3. Doğurganlık öyküsüDoğurganlık öyküsü4.4. Aile planlaması öyküsüAile planlaması öyküsü5.5. Genel öyküGenel öykü6.6. CYBE /GYE öyküsü CYBE /GYE öyküsü 7.7. Aile öyküsü Aile öyküsü

Fizik MuayeneFizik Muayene

Tüm yeni başvuranlarda ilk ziyarette,Tüm yeni başvuranlarda ilk ziyarette, Sürekli aile planlaması yöntemi Sürekli aile planlaması yöntemi

kullananlara, yıllık muayenenin bir parçası kullananlara, yıllık muayenenin bir parçası olarak izlemlerde, olarak izlemlerde,

Veya gerek duyulduğunda fizik muayene Veya gerek duyulduğunda fizik muayene yapılır.yapılır.

Modern/gelenekselYöntemler

Geri dönüşümlü/geri dönüşümsüz yöntemler

Kadın / erkek yöntemleri

Modern Geleneksel

Geri dönüşümlü

Geri dönüşümsü

z

Kadın Erkek

RİA Geri çekme

RİA Tüp ligasyonu

RİA Geri çekme

Hap Takvim Hap Vazektomi Hap KondomKondom Vajinal

duşKondom Spermisit Vazektomi

Spermisit Diğer Spermisit DiyaframDiyafram Diyafram Depo

ProveraDepo Provera

Depo Provera

Mesiygna

Mesiygna Mesiygna Tüp ligasyonu

İmplant İmplant İmplantTüp ligasyonuVazektomi

Doğal Aile Planlaması YöntemleriDoğal Aile Planlaması YöntemleriYöntemYöntem Kimler Kimler

Kullanabilir?Kullanabilir?OlumluOlumluYönleriYönleri

Olumsuz Olumsuz YönleriYönleri

DurumDurum

Fertil dönemde Fertil dönemde çiftin gönüllü çiftin gönüllü olarak cinsel olarak cinsel ilişkide ilişkide bulunmamasıbulunmaması

•Servikal mukus Servikal mukus •Bazal vücut ısısı Bazal vücut ısısı •Sempto-termalSempto-termal•Servikal Servikal palpasyonpalpasyon•Takvim yöntemiTakvim yöntemi•Geri çekme Geri çekme

Fertilite Fertilite belirtilerini belirtilerini tanıyabilenler tanıyabilenler Düzenli siklusları Düzenli siklusları olan kadınlarolan kadınlarDiğer yöntemleri Diğer yöntemleri kullanmak kullanmak istemeyen çiftleristemeyen çiftlerBu yönteme Bu yönteme eşiyle birlikte eşiyle birlikte karar verenler,karar verenler,Başka Başka yöntemlerin yöntemlerin kontrendike kontrendike olduğu çiftlerolduğu çiftlerGebeliği sorun Gebeliği sorun olarak olarak görmeyecek çiftlergörmeyecek çiftler

Yan etkisi Yan etkisi yokturyokturKişinin üreme Kişinin üreme fonksiyonları fonksiyonları konusunda konusunda bilgilenmesini bilgilenmesini sağlarsağlarErkeğin de Erkeğin de sorumluluğu sorumluluğu paylaşmasını paylaşmasını sağlarsağlarEkonomiktirEkonomiktirFertilite Fertilite hemen geri hemen geri dönerdöner

Kurallara Kurallara uyulmadığı uyulmadığı takdirde takdirde başarısızlık oranı başarısızlık oranı yüksektiryüksektirKullanım eğitimi Kullanım eğitimi 3 ay sürer3 ay sürerHer iki eşin de Her iki eşin de benimsemesi ve benimsemesi ve işbirliği şarttırişbirliği şarttırFertilite Fertilite belirtilerinin belirtilerinin günlük kaydı günlük kaydı gerekirgerekirBazı kadınların Bazı kadınların gebe gebe kalabilecekleri kalabilecekleri günleri günleri belirleyebilmeleri belirleyebilmeleri zordurzordur

Etkili bir yöntem Etkili bir yöntem kullanmak isteyen kullanmak isteyen çiftlerçiftlerDüzensiz adet Düzensiz adet kanamaları olan kanamaları olan kadınlarkadınlarEşleri uyum Eşleri uyum sağlayamayan sağlayamayan kadınlarkadınlarGebeliği riskli olan Gebeliği riskli olan kadınlarkadınlarİletişimi zayıf olan İletişimi zayıf olan çiftlerçiftlerİnatçı vajinal akıntısı İnatçı vajinal akıntısı olan kadınlarolan kadınlarBirden çok cinsel eşi Birden çok cinsel eşi olan kadınlarolan kadınlar

Servikal Mukus Yöntemi:Servikal Mukus Yöntemi: Kadın, vajinal salgısını her gün kontrol eder ve Kadın, vajinal salgısını her gün kontrol eder ve

kayıt eder:kayıt eder: Vajinada ıslaklığın hissedildiği ilk günden Vajinada ıslaklığın hissedildiği ilk günden

başlayarak, kaygan, ince ve bol mukusun başlayarak, kaygan, ince ve bol mukusun bitiminden sonraki üç güne kadar cinsel bitiminden sonraki üç güne kadar cinsel ilişkiden kaçınılır veya ek yöntem ilişkiden kaçınılır veya ek yöntem kullanılır.kullanılır.

Bazal Vücut Isısı YöntemiBazal Vücut Isısı Yöntemi Ovülasyondan sonra progesteron Ovülasyondan sonra progesteron

hormonu, vücut ısısını 0,2°C-0,5°C hormonu, vücut ısısını 0,2°C-0,5°C arasında yükseltir ve bir sonraki arasında yükseltir ve bir sonraki menstrüasyona kadar devam edermenstrüasyona kadar devam eder

Bazal vücut ısısı, hassas bir Bazal vücut ısısı, hassas bir termometreyle, menstrüel siklus boyunca, termometreyle, menstrüel siklus boyunca, her sabah yataktan kalkmadan önce, her sabah yataktan kalkmadan önce, ortalama aynı saatlerde ve ortalama aynı saatlerde ve tercihan oral yoldan ölçülür.tercihan oral yoldan ölçülür.

Tarih belirtilerek bir çizelgeye kaydedilir. Tarih belirtilerek bir çizelgeye kaydedilir.

Servikal Palpasyon YöntemiServikal Palpasyon Yöntemi Kadın, serviksteki değişiklikleri belirler.Kadın, serviksteki değişiklikleri belirler. Serviksin kıvamı; Serviksin kıvamı;

Yumuşakken alt dudağın iç kısmı gibi Yumuşakken alt dudağın iç kısmı gibi hissedilir: Fertil dönemdedirhissedilir: Fertil dönemdedir

Sertken burun ucunun ortası gibi Sertken burun ucunun ortası gibi hissedilir:İnfertil dönemdedir.hissedilir:İnfertil dönemdedir.

Semptotermal YöntemSemptotermal Yöntem

Semptotermal yöntem, servikal mukus, bazal Semptotermal yöntem, servikal mukus, bazal vücut ısısı ve servikal palpasyon yöntemlerinin vücut ısısı ve servikal palpasyon yöntemlerinin birleşimidir. birleşimidir.

Her üç yöntemin birleşimi olduğundan Her üç yöntemin birleşimi olduğundan diğerlerinden daha etkilidir.diğerlerinden daha etkilidir.

Takvim Yöntemi Takvim Yöntemi

Takvim yöntemi, menstrüel siklusun fertil Takvim yöntemi, menstrüel siklusun fertil ve infertil günlerini hesaplamak için 6 aylık ve infertil günlerini hesaplamak için 6 aylık bir gözlem süresi sonunda matematiksel bir gözlem süresi sonunda matematiksel formüllere dayanan doğal bir yöntemdir.formüllere dayanan doğal bir yöntemdir.

Yöntemin dayandığı temeller şunlardır:Yöntemin dayandığı temeller şunlardır: Düzenli menstrüel siklus;Düzenli menstrüel siklus; Ovülasyonun genellikle bir sonraki Ovülasyonun genellikle bir sonraki

menstrüel periyoddan önceki 14. günde menstrüel periyoddan önceki 14. günde olduğu, ancak 11. ve 17. günler arasında olduğu, ancak 11. ve 17. günler arasında da olabileceği varsayımıda olabileceği varsayımı

Emzirme ve Gebeliğin Önlenmesi:Emzirme ve Gebeliğin Önlenmesi:

Laktasyonal amenore yöntemi(LAM), Laktasyonal amenore yöntemi(LAM), annenin emzirme döneminde emzirmeyle annenin emzirme döneminde emzirmeyle ilgili bazı koşullara uyarak laktasyon ilgili bazı koşullara uyarak laktasyon amenoresini bir aile planlaması yöntemi amenoresini bir aile planlaması yöntemi olarak kullanmasıdır.olarak kullanmasıdır.

Tam Emzirme Koşulları:Tam Emzirme Koşulları:

Bebeğin Bebeğin altı aydan küçükaltı aydan küçük olması, olması, Annenin Annenin adet görmemesiadet görmemesi,, Bebeğin , sık aralıklarla (6-10 kez) ve en az Bebeğin , sık aralıklarla (6-10 kez) ve en az

dört dakika emzirilmesi,dört dakika emzirilmesi, Bebeğin beslenmesinin en az %85’inin Bebeğin beslenmesinin en az %85’inin

anne sütüyle sağlanmasıanne sütüyle sağlanması Bebeğin doğumdan sonra hemen Bebeğin doğumdan sonra hemen

emzirilmesi emzirilmesi

KondomKondomYöntemYöntem Kimler Kimler

Kullanabilir?Kullanabilir?Olumlu YönleriOlumlu Yönleri Olumsuz Olumsuz

YönleriYönleriDurumDurum

Cinsel ilişki Cinsel ilişki sırasında penise sırasında penise takılan bir kılıftırtakılan bir kılıftır

Etki Etki mekanizmasımekanizmasıErkeğin Erkeğin spermlerinin spermlerinin vajinaya vajinaya girmesini girmesini engellerengeller

Geçici bir Geçici bir yöntem yöntem gereksinimi gereksinimi olanlarolanlarYan etkileri Yan etkileri nedeni ile diğer nedeni ile diğer yöntemleri yöntemleri kullanamayanlarkullanamayanlarBirden fazla Birden fazla cinsel eşi olanlarcinsel eşi olanlarEmziren kadınlarEmziren kadınlarSeyrek cinsel Seyrek cinsel ilişkide bulunan ilişkide bulunan çiftlerçiftlerCYBH riski CYBH riski altında olanlar altında olanlar

Yan etkisi Yan etkisi yokturyokturHemen etkilidirHemen etkilidirTıbbi denetim Tıbbi denetim gerektirmezgerektirmezUcuzdur, kolay Ucuzdur, kolay bulunurbulunurDoğru Doğru kullanıldığında kullanıldığında etkinlği etkinlği %98’dir%98’dir

Sağlık yararlarıSağlık yararlarıCYBH, HBV ve CYBH, HBV ve AIDS’e karşı AIDS’e karşı koruyucudurkoruyucudurServikal kanserin Servikal kanserin önlenmesine önlenmesine yardımcı olabiliryardımcı olabilir

Gebe kalması Gebe kalması sağlık açısından sağlık açısından sakıncalı olanlara sakıncalı olanlara önerilmezönerilmezCinsel ilişkiyi Cinsel ilişkiyi kesintiye kesintiye uğratabiliruğratabilirBazı çiftlerde Bazı çiftlerde duyarlılığın duyarlılığın azalmasına azalmasına neden olabilirneden olabilirHer cinsel Her cinsel ilişkide yeni bir ilişkide yeni bir kondom kondom kullanılması kullanılması gerekirgerekirYeterli miktarda Yeterli miktarda kondom önceden kondom önceden bulundurulmalıdırbulundurulmalıdır

Gebe kalması Gebe kalması sakıncalı olanlarsakıncalı olanlar

Cinsel ilişkiyi Cinsel ilişkiyi etkilemeyen bir etkilemeyen bir yöntem yöntem kullanmak kullanmak isteyen çiftleristeyen çiftler

Sürekli kullanmak Sürekli kullanmak istemeyenleristemeyenler

KONDOM KULLANIMINDA KONDOM KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER: Kullanım süresi geçmiş kondomları Kullanım süresi geçmiş kondomları

kullanılmamalıkullanılmamalı Her ilişkide Her ilişkide yeni bir kondomyeni bir kondom kullanılmalı kullanılmalı Kuru, kirli, esnekliğini Kuru, kirli, esnekliğini

kaybetmiş,eskimiş,zedelenmiş kondomları kaybetmiş,eskimiş,zedelenmiş kondomları kullanılmamalıkullanılmamalı

Vazelin, bebek yağı veya yağlı kremlerle Vazelin, bebek yağı veya yağlı kremlerle kullanılmamalıkullanılmamalı

Kondom Yırtılması:Kondom Yırtılması:

Tehlikeli cinsel ilişkiden sonraki Tehlikeli cinsel ilişkiden sonraki ilk 72 ilk 72 saatsaat içinde içinde Acil Korunma için kliniğe Acil Korunma için kliniğe başvurmasını önermeliyizbaşvurmasını önermeliyiz

Kontrole gelene ise kullanım kurallarını ve Kontrole gelene ise kullanım kurallarını ve yırtık/sızıntı olması halinde 72 saat içinde yırtık/sızıntı olması halinde 72 saat içinde acil kontrasepsiyon kullanmalarını acil kontrasepsiyon kullanmalarını hatırlatmalıyız. hatırlatmalıyız.

DİYAFRAMDİYAFRAMYöntemYöntem Kimler Kimler

Kullanabilir?Kullanabilir?Olumlu Olumlu YönleriYönleri

Olumsuz Olumsuz YönleriYönleri

DurumDurum

Kubbe biçiminde Kubbe biçiminde kauçuktan yapılmış kauçuktan yapılmış kenarları esnek bir kenarları esnek bir araçaraçSpermisitle birlikte Spermisitle birlikte kullanılır ve cinsel kullanılır ve cinsel ilişkiden önce ilişkiden önce vajinaya vajinaya yerleştirilmelidiryerleştirilmelidir

Etki Etki mekanizmasımekanizması Serviksi örterek Serviksi örterek spermlerin geçişini spermlerin geçişini önlerönler

•Geçici bir yönteme Geçici bir yönteme gereksinimi olan gereksinimi olan çiftlerçiftler•Başka bir yöntem Başka bir yöntem kullanmak kullanmak istemeyen çiftleristemeyen çiftler•Seyrek cinsel Seyrek cinsel ilişkide bulunan ilişkide bulunan çiftlerçiftler•Emziren annelerEmziren anneler

Sağlık riski yokturSağlık riski yokturHemen etkilidirHemen etkilidirBaşka yöntemin Başka yöntemin kullanımı kullanımı ertelenmişse iyi bir ertelenmişse iyi bir ara yöntemdirara yöntemdir

Sağlık yararlarıSağlık yararlarıCYBH’a karşı kısmen CYBH’a karşı kısmen koruyucukoruyucuServikal kanserin Servikal kanserin önlenmesine önlenmesine yardımcı olabiliryardımcı olabilir

•Pelvik muayene Pelvik muayene yapılması gerekiryapılması gerekir•Doğru Doğru kullanılmadığında kullanılmadığında başarısızlık oranı başarısızlık oranı artarartar•İlk uygulama İlk uygulama klinikte yapılmalıdırklinikte yapılmalıdır•Gebe kalması Gebe kalması sakıncalı olanlara sakıncalı olanlara önerilmezönerilmez•Cinsel ilişkiden Cinsel ilişkiden önce önce uygulanmalıdıruygulanmalıdır•İlişkiden sonra İlişkiden sonra en az 6 saat en az 6 saat çıkartılmamalıdırçıkartılmamalıdır•Her cinsel ilişkide Her cinsel ilişkide kullanılması gerekirkullanılması gerekir•Bazı kadınlarda Bazı kadınlarda idrar yolu idrar yolu enfeksiyonlarına enfeksiyonlarına neden olabilirneden olabilir

Uterus prolapsusuUterus prolapsusu Sistosel,rektoselSistosel,rektoselUterus pozisyon Uterus pozisyon anomalileri anomalileri Genital anomalilerGenital anomalilerTekrarlayanTekrarlayan idrar yolu idrar yolu enfeksiyonuenfeksiyonuGenital organlarına Genital organlarına dokunamamadokunamamaSürekli kullanmayı Sürekli kullanmayı istememeistememeGebe kalması riskli Gebe kalması riskli olanlarolanlarCinsel ilişkiden Cinsel ilişkiden bağımsız bağımsız yöntem istemeyöntem isteme

Kullanım Kuralları:Kullanım Kuralları:

Diyafram cinsel ilişkiden 6 saat önce Diyafram cinsel ilişkiden 6 saat önce hazneye yerleştirilebilir. hazneye yerleştirilebilir.

Cinsel ilişkiden sonra 6 saat boyunca Cinsel ilişkiden sonra 6 saat boyunca vajina asla yıkanvajina asla yıkanmamamamalıdır.lıdır.

Diyafram takıldıktan sonra en fazla 24 saat Diyafram takıldıktan sonra en fazla 24 saat kalabilir, 24 saatin geçirilmemesine dikkat kalabilir, 24 saatin geçirilmemesine dikkat edilmelidir. edilmelidir.

Adet kanaması dışında her zaman Adet kanaması dışında her zaman kullanılabilirkullanılabilir

SpermisitSpermisitYöntemYöntem KimlerKimler

Kullanabilir?Kullanabilir?Olumlu Olumlu YönleriYönleri

Olumsuz Olumsuz YönleriYönleri

DurumDurum

Spermleri Spermleri etkisizleştiren etkisizleştiren kimyasal kimyasal maddelerdirmaddelerdir

Etki Etki MekanizmasıMekanizmasıSperm Sperm membranlarını membranlarını bozarak spermin bozarak spermin hareket ve hareket ve döllenme döllenme yeteneğini ortadan yeteneğini ortadan kaldırırkaldırır

TipleriTipleri•Köpüren tablet, Köpüren tablet, ovülovül•Krem, jelKrem, jel•KöpükKöpük•FilmFilm

•Her yaş ve Her yaş ve doğurganlıktaki doğurganlıktaki kadınlar kullanabilirkadınlar kullanabilir•Seyrek cinsel Seyrek cinsel ilişkide bulunan ilişkide bulunan çiftlerçiftler•Kullandıkları Kullandıkları yöntemin etkinliğini yöntemin etkinliğini arttırmak isteyen arttırmak isteyen çiftlerçiftler•Emziren anneler Emziren anneler

•Sağlık riski yokturSağlık riski yoktur•Reçete ve tıbbi Reçete ve tıbbi muayene muayene gerektirmezgerektirmez•Hemen etkilidirHemen etkilidir•Kullanımı kolaydırKullanımı kolaydır•Yan etkisi yokturYan etkisi yoktur

•Doğru ve sürekli Doğru ve sürekli kullanılmadığında kullanılmadığında yüksek başarısızlık yüksek başarısızlık •Gebe kalması riskli Gebe kalması riskli olanlar olanlar kullanmamalıdırkullanmamalıdır•Her cinsel ilişkide Her cinsel ilişkide kullanılmalıdırkullanılmalıdır•Köpüren Köpüren tablet,ovül, film tablet,ovül, film tiplerindetiplerinde cinsel cinsel ilişki için ilişki için 5-10 5-10 dakika beklenmesi dakika beklenmesi gerekirgerekir•Etkisi 1 saat sürerEtkisi 1 saat sürer

•Spermisitlere karşı Spermisitlere karşı allerjiallerji•Genital organlarına Genital organlarına dokunamamadokunamama•Gebe kalması riskli Gebe kalması riskli olanlarolanlar•Sürekli kullanmak Sürekli kullanmak istememeistememe•Birkaç saat sonra yeni Birkaç saat sonra yeni bir cinsel ilişki bir cinsel ilişki planlanmasıplanlanması

Spermisitin Kullanım Kuralları:Spermisitin Kullanım Kuralları:

Köpüren tablet, ya da ovül cinsel ilişkiden Köpüren tablet, ya da ovül cinsel ilişkiden 10 dk önce yerleştirilir10 dk önce yerleştirilir

Krem/jelin etkisi hemen başlar, beklemeye Krem/jelin etkisi hemen başlar, beklemeye gerek yoktur.gerek yoktur.

Film cinsel ilişkiden 5 dk.önce yerleştirilirFilm cinsel ilişkiden 5 dk.önce yerleştirilir Cinsel ilişkiden sonra 6-8 saat süresince Cinsel ilişkiden sonra 6-8 saat süresince

vajinada kalmalıdır, bu süre içinde vajina vajinada kalmalıdır, bu süre içinde vajina yıkanyıkanmamamamalıdır.lıdır.

Hormonal Yöntem Kullanacaklar Hormonal Yöntem Kullanacaklar İçin Tarama Kontrol Listesiİçin Tarama Kontrol Listesi

Adetinin ilk gününden 5 gün veya daha fazla Adetinin ilk gününden 5 gün veya daha fazla zaman geçmişzaman geçmiş

EmziriyorEmziriyor Adetler arasında kanama/lekelenmeAdetler arasında kanama/lekelenme Gözlerde ya da deride sarılıkGözlerde ya da deride sarılık Şiddetli baş ağrısı ya da ani görme bozukluğuŞiddetli baş ağrısı ya da ani görme bozukluğu Kan basıncı 160/100 mmHg’nin üstüKan basıncı 160/100 mmHg’nin üstü Memede kitle veya bezeMemede kitle veya beze Devamlı kullandığı ilaç Devamlı kullandığı ilaç Herhangi bir durum için verilen Herhangi bir durum için verilen evet evet yanıtı, daha yanıtı, daha

ileri değerlendirme gerektiğini belirtir.ileri değerlendirme gerektiğini belirtir.

Kombine Oral Kontraseptifler :Kombine Oral Kontraseptifler :YöntemYöntem KimlerKimler

Kullanabilir?Kullanabilir?OlumluOlumluYönleriYönleri

OlumsuzOlumsuzYönleriYönleri

DurumDurum

Sentetik östrojen ve Sentetik östrojen ve progesteron içeren progesteron içeren haplarhaplar

Etki Etki mekanizmasımekanizmasıOvülasyonu Ovülasyonu baskılamasıbaskılamasıServikal mukusun Servikal mukusun kalınlaşmasıkalınlaşması

Etkin biçimde Etkin biçimde korunmak isteyen korunmak isteyen kadınlarkadınlarDoğumdan sonra Doğumdan sonra emzirmeyen emzirmeyen kadınlar 3-4 hafta kadınlar 3-4 hafta geçmiş olangeçmiş olan ya da ya da 6 ay geçmiş olup 6 ay geçmiş olup emzirenleremzirenlerDüşük sonrasıDüşük sonrasıAnemi öyküsü Anemi öyküsü olanlarolanlarDismenoresi Dismenoresi olanlarolanlarDüzensiz adetleri Düzensiz adetleri olanlarolanlarEktopik gebelik Ektopik gebelik öyküsü olanlaröyküsü olanlarİyi huylu over kisti İyi huylu over kisti öyküsü olanlaröyküsü olanlarİyi huylu meme İyi huylu meme hastalıklarıhastalıkları

Etkinliği yüksektirEtkinliği yüksektirKullanımı kolaydırKullanımı kolaydırCinsel ilşkiden Cinsel ilşkiden bağımsızdırbağımsızdırYöntem Yöntem bırakıldıığında bırakıldıığında doğurganlık hemen doğurganlık hemen geri dönergeri döner

Sağlık yararlarıSağlık yararlarıAdetlerin düzenli Adetlerin düzenli hale gelmesini hale gelmesini sağlarsağlarAnemiyi azaltırAnemiyi azaltırAdet öncesi Adet öncesi gerginliği azaltırgerginliği azaltırOver kisti Over kisti oluşumunu azaltıroluşumunu azaltırEktopik gebeliği Ektopik gebeliği önlerönlerİyi huylu meme İyi huylu meme hastalığı riskini hastalığı riskini azaltırazaltır

Her gün hap Her gün hap alınmasının alınmasının hatırlanması gerekirhatırlanması gerekirBulantı- kusmaBulantı- kusmaKilo artışıKilo artışıGöğüslerde Göğüslerde gerginlik ilk 3 ay gerginlik ilk 3 ay görülebilirgörülebilirBazı kişilerde Bazı kişilerde ruhsal değişiklikler ruhsal değişiklikler olabilirolabilirKan basıncını Kan basıncını yükseltebiliryükseltebilirSigara içen Sigara içen kadınlarda dolaşım kadınlarda dolaşım bozukluklarına bozukluklarına neden olabilir.neden olabilir.

Gebelik şüphesiGebelik şüphesiMeme Ca öyküsüMeme Ca öyküsüTromboembolik hastalık Tromboembolik hastalık öyküsüöyküsüGenital organ kanserleriGenital organ kanserleriKalp hastalığı öyküsüKalp hastalığı öyküsüKaraciğer hastalığıKaraciğer hastalığıEmziren kadınlarEmziren kadınlar35 yaş üstü ve günde 35 yaş üstü ve günde 15’ten 15’ten fazla sigara içenlerfazla sigara içenlerSon 3 ayda anormal Son 3 ayda anormal vajinal kanaması olanlarvajinal kanaması olanlarMigren türü şiddetli baş Migren türü şiddetli baş ağrıları olanlarağrıları olanlarHipertansiyonHipertansiyon

Kombine Oral Kombine Oral Kontraseptifler :Kontraseptifler :

Desolett Desolett ®® tab. tab. Ginera Ginera ®® tab. tab. Minulet Minulet ®® tab. tab. Lo- Femenal Lo- Femenal ®® tab. tab. Lo- Ovral Lo- Ovral ®® tab. tab. MicrogynonMicrogynon®® tab. tab. Miranova Miranova ®® tab. tab. Yasmin Yasmin ®® tab. tab.

Anovlar Anovlar ®® tab. tab. Ovral Ovral ®® tab. tab. Ovulen Ovulen ®® tab. tab. Eugynon Eugynon ®® tab. tab. Lyndiol Lyndiol ®® tab. tab.

KOK Kullanım Kuralları:KOK Kullanım Kuralları:

Düzenli olarak, her gün 1 hap yutulur.Düzenli olarak, her gün 1 hap yutulur. Tercihan her gün yaklaşık aynı Tercihan her gün yaklaşık aynı

saatlerde, akşam yemeğinden sonra saatlerde, akşam yemeğinden sonra veya gece yatmadan önce, yutulmalıdırveya gece yatmadan önce, yutulmalıdır

21 gün düzenli-unutulmadan yutulur.7 21 gün düzenli-unutulmadan yutulur.7 gün hap yutulgün hap yutulmazmaz, ara verilir,, ara verilir,

8. gün yeni bir kutuya başlanır. 8. gün yeni bir kutuya başlanır. 7 günlük ara süresi içinde adet 7 günlük ara süresi içinde adet

kanaması başlayabilir ama yeni kutuya kanaması başlayabilir ama yeni kutuya başlamak için 8. gün beklenir!başlamak için 8. gün beklenir!

KOK Kullanmaya Başlama:KOK Kullanmaya Başlama:

Kadın adetinin ilk 5 günü içindeyse: Kadın adetinin ilk 5 günü içindeyse: Hemen başlanır.(Ek yöntem gerekmez.)Hemen başlanır.(Ek yöntem gerekmez.)

Kadın adetinin 6-28. günlerinde ve gebe Kadın adetinin 6-28. günlerinde ve gebe olmadığından emin ise olmadığından emin ise KOK başlanır + 7 KOK başlanır + 7 gün ek yöntem kullanır. gün ek yöntem kullanır.

KOK Kullanmaya Başlama:KOK Kullanmaya Başlama:

Doğum sonrası: Doğum sonrası: emziriyorsaemziriyorsa,, 6 aydan 6 aydan sonrasonra

Doğum sonrası: Doğum sonrası: emzirmiyorsaemzirmiyorsa, , 21. 21. günden sonra KOK başlanır,günden sonra KOK başlanır,

Düşük sonrası: İlk 7 gün içindeyse; Hemen Düşük sonrası: İlk 7 gün içindeyse; Hemen BAŞLANIRBAŞLANIR

Hap unutulduğunda !Hap unutulduğunda !

““1 hap” unutulduysa;1 hap” unutulduysa; Hatırlandığı anda hemen 1 hap ve “o Hatırlandığı anda hemen 1 hap ve “o

günün” hapı da saatinde alınmalıdırgünün” hapı da saatinde alınmalıdır ve ve düzenli olarak her gün 1 hap yutulmaya düzenli olarak her gün 1 hap yutulmaya devam edilmelidir, ek yönteme gerek devam edilmelidir, ek yönteme gerek yoktur.yoktur.

Hap unutulduğunda !Hap unutulduğunda !

““2 hap unutulduysa”;2 hap unutulduysa”; Siklusun ilk iki hafta içinde iseSiklusun ilk iki hafta içinde ise üst üste iki üst üste iki

gün ikişer hap alınır ve bir hafta ek yöntem gün ikişer hap alınır ve bir hafta ek yöntem kullanılırkullanılır

Siklusun üçüncü haftası içindeSiklusun üçüncü haftası içinde unutulmuşsaunutulmuşsa, kullanılmakta olan paket , kullanılmakta olan paket atılıp , atılıp , hiç ara verilhiç ara verilmemeden aynı gün den aynı gün yeni yeni pakete başlanmalıdır ve bir hafta ek pakete başlanmalıdır ve bir hafta ek yöntem kullanılır.yöntem kullanılır.

Hap unutulduğunda !Hap unutulduğunda !

“ “3 veya daha fazla hap” 3 veya daha fazla hap” unutulduysa;unutulduysa;

Paket atılıp aynı gün yeni bir pakete Paket atılıp aynı gün yeni bir pakete başlanmalı ve bir hafta süre ile ek bir başlanmalı ve bir hafta süre ile ek bir yöntem kullanılmalıdır.yöntem kullanılmalıdır.

Kombine Oral Kontraseptiflerde Uyarı Kombine Oral Kontraseptiflerde Uyarı İşaretleriİşaretleri

Şiddetli karın ağrısıŞiddetli karın ağrısı Şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığıŞiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı Şiddetli baş ağrısıŞiddetli baş ağrısı Şiddetli uyluk, bacak ağrısıŞiddetli uyluk, bacak ağrısı Ani görme kaybı veya bulanık görme Ani görme kaybı veya bulanık görme Konuşma bozukluğuKonuşma bozukluğu

OKS İzlemOKS İzlem

İlk izleme 3 ay içinde yapılmalıdırİlk izleme 3 ay içinde yapılmalıdır Sürekli hap kullanan kadınların her 6-12 Sürekli hap kullanan kadınların her 6-12

ayda bir kontrol amacı ile kliniğe ayda bir kontrol amacı ile kliniğe başvurmaları gerekirbaşvurmaları gerekir

İlk kez veya yıllık kontrolü için geldiğinde:İlk kez veya yıllık kontrolü için geldiğinde: Kan basıncı, kilosu ölçülmeliKan basıncı, kilosu ölçülmeli Yan etki veya sorunları olup olmadığı Yan etki veya sorunları olup olmadığı

öğrenilmeliöğrenilmeli Sigara içiyorsa sıklığı sorulmalıSigara içiyorsa sıklığı sorulmalı Uzun süreli kullandığı ilaçlar sorulmalıUzun süreli kullandığı ilaçlar sorulmalı

MinihaplarMinihaplarYöntemYöntem Kimler Kimler

Kullanabilir?Kullanabilir?OlumluOlumluyönleriyönleri

OlumsuzOlumsuzyönleriyönleri

DurumDurum

Yalnız progestin Yalnız progestin içeren doğum kontrol içeren doğum kontrol haplarıhapları

Etki mekanizmasıEtki mekanizmasıServikal mukusu Servikal mukusu kalınlaştırırkalınlaştırırOvulasyonu Ovulasyonu engellerengellerTübal motiliteyi Tübal motiliteyi değiştirirdeğiştirirEndometriyumu Endometriyumu incelterek incelterek implantasyon implantasyon olasılığını azaltırolasılığını azaltır

FEMULEN ®FEMULEN ®0,5 mg etinadiol 0,5 mg etinadiol diasetat 28 tabletdiasetat 28 tablet

Yaşı ve doğum Yaşı ve doğum sayısı ne olursa olsun sayısı ne olursa olsun uzun süreli ve etkili uzun süreli ve etkili korunma isteyenlerkorunma isteyenlerYan etki veya Yan etki veya komplikasyonları komplikasyonları nedeni ile östrojen nedeni ile östrojen içeren kontraseptif içeren kontraseptif kullanamayanlarkullanamayanlarDoğumdan sonra Doğumdan sonra korunma gereksinimi korunma gereksinimi olanlarolanlar

Etkinliği yüksektirEtkinliği yüksektirYöntem Yöntem bırakıldığında bırakıldığında doğurganlık geri doğurganlık geri dönerdönerYöntemle ilgili Yöntemle ilgili sağlık riski azdırsağlık riski azdırPıhtılaşma riskini Pıhtılaşma riskini arttırmazarttırmazKardiyovasküler Kardiyovasküler hastalık riskini hastalık riskini arttırmazarttırmazCinsel ilişkiden Cinsel ilişkiden bağımsızdırbağımsızdırSağlık yararlarıSağlık yararlarıEmzirmeyi etkilemezEmzirmeyi etkilemezAdetle ilgili ağrılar Adetle ilgili ağrılar azalırazalırAdet kanamaları Adet kanamaları azalırazalırAnemiyi düzeltebilirAnemiyi düzeltebilirİyi huylu meme İyi huylu meme hastalıkları azalırhastalıkları azalır

Kombine oral Kombine oral kontraseptiflerden kontraseptiflerden daha az bir korunma daha az bir korunma düzeyi sağlardüzeyi sağlarHergün düzenli Hergün düzenli kullanılması gerekir kullanılması gerekir (hap unutulduğunda (hap unutulduğunda gebelik riski yüksek)gebelik riski yüksek)Düzensiz Düzensiz kanama/lekelenmekanama/lekelenmeAmenore gibi Amenore gibi menstrüel menstrüel değişikliklere neden değişikliklere neden olabilir.olabilir.

Gebelik şüphesiGebelik şüphesiTanı konulmamış Tanı konulmamış vajinal kanamavajinal kanamaMeme Ca öyküsü Meme Ca öyküsü Aktif tromboembolik Aktif tromboembolik hastalıkhastalıkSarılık, aktif Sarılık, aktif karaciğer hastalığıkaraciğer hastalığıHipertansiyonHipertansiyonŞiddetli migren türü Şiddetli migren türü başağrılarıbaşağrılarıHapların her gün Hapların her gün düzenli alınmasını düzenli alınmasını hatırlayamamahatırlayamamaOlası adet Olası adet düzensizliklerine düzensizliklerine uyum uyum sağlayamayacak sağlayamayacak kadınlarkadınlarEktopik gebelik Ektopik gebelik öyküsü olan kadınlaröyküsü olan kadınlarSigara kullanımıSigara kullanımı

Enjekte Edilen Kombine Enjekte Edilen Kombine KontraseptiflerKontraseptifler

YöntemYöntem KimlerKimlerKullanabilir?Kullanabilir?

Olumlu yönleriOlumlu yönleri Olumsuz yönleriOlumsuz yönleri ZamanlamaZamanlama

Uzun süreli ve geri Uzun süreli ve geri dönüşlü östrojen ve dönüşlü östrojen ve progestin içeren progestin içeren gebelikten koruyucu gebelikten koruyucu iğneleriğneler

Etki Etki mekanizmasımekanizmasıOvülasyonun Ovülasyonun baskılanmasıbaskılanmasıServikal mukusun Servikal mukusun kalınlaşmasıkalınlaşmasıEndometriyumda Endometriyumda implantasyonun implantasyonun olmamasıolmaması

Mesigyna®Mesigyna®

Uzun sürerli ve etkili Uzun sürerli ve etkili korunma isteyenlerkorunma isteyenlerGünlük kullanım Günlük kullanım gerektirmeyen gerektirmeyen yöntem isteyenleryöntem isteyenlerDoğumdan sonra Doğumdan sonra emzirmeyen ve 3-4 emzirmeyen ve 3-4 hafta geçmiş olanlar hafta geçmiş olanlar ya da 6 ay geçmiş ya da 6 ay geçmiş olup emzirmeyi olup emzirmeyi sürdürenlersürdürenlerDüşük sonrası Düşük sonrası dönemdeki kadınlardönemdeki kadınlarEktopik gebelik Ektopik gebelik öyküsü olanlaröyküsü olanlar

Etkinliği yüksektirEtkinliği yüksektirUygulanması Uygulanması kolaydırkolaydırCinsel ilişkiden Cinsel ilişkiden bağımsızdırbağımsızdırYalnız progestin Yalnız progestin içeren enjekte edilen içeren enjekte edilen kontraseptiflere göre kontraseptiflere göre doğurganlık daha doğurganlık daha çabuk geri dönerçabuk geri dönerUcuzdurUcuzdur

Enjeksiyonlar için Enjeksiyonlar için ayda bir kliniğe ayda bir kliniğe gelinmesi gerekirgelinmesi gerekirKilo artışına neden Kilo artışına neden olabilirolabilirDüzensiz kanama/ Düzensiz kanama/ lekelenme tarzında lekelenme tarzında menstrüel menstrüel değişikliklere neden değişikliklere neden olabilirolabilirİlk 3 ay bulantı, baş İlk 3 ay bulantı, baş ağrısı, göğüslerde ağrısı, göğüslerde gerginlik olabilirgerginlik olabilirBazı kişilerde ruhsal Bazı kişilerde ruhsal değişikliklere neden değişikliklere neden olabilirolabilirKan basıncını Kan basıncını yükseltebiliryükseltebilir

İlk enjeksiyonlar İlk enjeksiyonlar menstrüel menstrüel periyodun ilk 5 periyodun ilk 5 gününde gününde yapılmalıdıryapılmalıdırBöylece kadının gebe Böylece kadının gebe olmadığından emin olmadığından emin olunurolunurDoğum sonrasıDoğum sonrası : : emziriyorsaemziriyorsa bebek 6 bebek 6 aylık olana kadar aylık olana kadar ertelenmelidirertelenmelidirEmzirmeyen Emzirmeyen kadınlardakadınlarda 3-4 hafta 3-4 hafta içinde başlanabiliriçinde başlanabilirDüşük sonrasıDüşük sonrası: : hemen veya ilk 7 hemen veya ilk 7 gün içinde uygulanır gün içinde uygulanır

Kombine Enjektabl Yöntemlerin Kombine Enjektabl Yöntemlerin Kullanım Kuralları:Kullanım Kuralları:

““Düzenli olarak, 4 haftada bir kez aylık Düzenli olarak, 4 haftada bir kez aylık enjeksiyon uygulanır. enjeksiyon uygulanır.

Enjeksiyon tarihini 7 günden fazla geçmiş Enjeksiyon tarihini 7 günden fazla geçmiş ise ve gebe olmadığından emin ise ise ve gebe olmadığından emin ise enjeksiyon yapılabilir +7 gün süre ile ek enjeksiyon yapılabilir +7 gün süre ile ek yöntem kullanılmalıdır. yöntem kullanılmalıdır.

Uyarı İşaretleriUyarı İşaretleri

Şiddetli karın ağrısıŞiddetli karın ağrısı Şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığıŞiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı Şiddetli baş ağrısıŞiddetli baş ağrısı Şiddetli ayak veya bacak ağrısıŞiddetli ayak veya bacak ağrısı Ani görme kaybı veya bulanık görmeAni görme kaybı veya bulanık görme Aşırı kanamaAşırı kanama Bu sorunlardan herhangi biri ile Bu sorunlardan herhangi biri ile

karşılaşırsa hemen kliniğe başvurması karşılaşırsa hemen kliniğe başvurması gerektiği kadına anlatılmalıdır.gerektiği kadına anlatılmalıdır.

Enjekte Edilen Kontraseptiflerde İzlemEnjekte Edilen Kontraseptiflerde İzlem Kullanıcıya tekrar ziyareti için enjeksiyonun Kullanıcıya tekrar ziyareti için enjeksiyonun

türü, enjeksiyonun yapıldığı tarih ve bir sonraki türü, enjeksiyonun yapıldığı tarih ve bir sonraki enjeksiyon tarihi bulunan izlem kartı verilirenjeksiyon tarihi bulunan izlem kartı verilir

Yeniden geldiğindeYeniden geldiğinde Kan basıncı, kilosu ölçülmeliKan basıncı, kilosu ölçülmeli Sigara içiyorsa sıklığı Sigara içiyorsa sıklığı Yan etkiler ve sorunlar olup olmadığı Yan etkiler ve sorunlar olup olmadığı

sorulmalısorulmalı Yöntemden memnun mu? ÖğrenilmeliYöntemden memnun mu? Öğrenilmeli Ve bir sonraki uygulama zamanı kullanıcıya Ve bir sonraki uygulama zamanı kullanıcıya

bildirilip, izlem kartına işlenmelibildirilip, izlem kartına işlenmeli

Yalnız Progestin İçeren Enjekte Edilen Yalnız Progestin İçeren Enjekte Edilen KontraseptiflerKontraseptifler

YöntemYöntem Kimler Kimler kullanabilir?kullanabilir?

Olumlu YönleriOlumlu Yönleri Olumsuz YönleriOlumsuz Yönleri ZamanlamaZamanlama

Yalnız progestin Yalnız progestin içeren gebelikten içeren gebelikten koruyucu iğnelerkoruyucu iğneler

Etki Etki mekanizmasımekanizması•Ovülasyonun Ovülasyonun baskılanmasıbaskılanması•Servikal mukusun Servikal mukusun kalınlaşmasıkalınlaşması•Endometriyumun Endometriyumun incelmesiincelmesi•Tübal motilitenin Tübal motilitenin değişmesideğişmesi

Depo Depo Provera®:Provera®:3 ayda 3 ayda bir enjekte edilen bir enjekte edilen 150 mg. Depo 150 mg. Depo medroksiprogestermedroksiprogesteron asetat(DMPA)on asetat(DMPA)

•Uzun süreli ve etkili Uzun süreli ve etkili korunma isteyenlerkorunma isteyenler•Günlük kullanım Günlük kullanım gerektirmeyen gerektirmeyen yöntem isteyenleryöntem isteyenler•Düşük sonrasıDüşük sonrası•Yan etki nedeni ile Yan etki nedeni ile östrojen içeren östrojen içeren yöntem yöntem kullanamayanlarkullanamayanlar•Doğumdan sonra Doğumdan sonra emzirmeyen ve 3-4 emzirmeyen ve 3-4 hafta geçmiş olanlar hafta geçmiş olanlar veya 6 hafta geçmiş veya 6 hafta geçmiş olup emzirmeyi olup emzirmeyi sürdürenlersürdürenler

•Etkinliği yüksektirEtkinliği yüksektir•Hemen etkilidirHemen etkilidir•Sağlık riski azdırSağlık riski azdır•35 yaş üstü kadınlar 35 yaş üstü kadınlar kullanabilirkullanabilir•Cinsel ilişkiden Cinsel ilişkiden bağımsızdırbağımsızdır•UcuzdurUcuzdurSağlık yararlarıSağlık yararlarıAdet kanamaları Adet kanamaları azalırazalırAdetle ilgili kramp ve Adetle ilgili kramp ve ağrılar azalırağrılar azalırAnemiyi düzeltebilirAnemiyi düzeltebilirİyi huylu meme İyi huylu meme hastalıkları azalırhastalıkları azalır

•Yöntem Yöntem bırakıldığında bırakıldığında doğurganlığa dönüş doğurganlığa dönüş 10 ay kadar 10 ay kadar gecikebilirgecikebilir•Enjeksiyonlar için Enjeksiyonlar için kliniğe gelmek kliniğe gelmek gerekirgerekir•Kilo artışına neden Kilo artışına neden olabilirolabilir•Düzensiz kanama, Düzensiz kanama, lekelenmelekelenme•Amenore Amenore •Nadiren de aşırı Nadiren de aşırı kanama gibi adet kanama gibi adet değişikliklerine değişikliklerine neden olabilirneden olabilir

ilk enjeksiyon ilk enjeksiyon menstrüel periyodun menstrüel periyodun ilk 5 gününde ilk 5 gününde yapılmalıyapılmalıGebelik Gebelik olmadığından emin olmadığından emin olunduğunda olunduğunda menstrüel periyodun menstrüel periyodun herhangi bir gününde herhangi bir gününde uygulanabiliruygulanabilirDoğum sonrası: Doğum sonrası: emziriyorsa; 6 emziriyorsa; 6 haftadan sonrahaftadan sonraEmzirmiyorsa 3-4 Emzirmiyorsa 3-4 hafta sonra yapılmalıhafta sonra yapılmalıGebe kalmak isrediği Gebe kalmak isrediği zaman, birkaç ay zaman, birkaç ay önceden kontraseptif önceden kontraseptif enjeksiyonların enjeksiyonların bırakılması gerekir.bırakılması gerekir.

Deri Altı İmplantlarıDeri Altı İmplantlarıYöntemYöntem Kimler Kimler

kullanabilir?kullanabilir?Olumlu YönleriOlumlu Yönleri Olumsuz YönleriOlumsuz Yönleri DurumDurum

Yalnız progestin Yalnız progestin içeren implantlar içeren implantlar kadının üst kolunun kadının üst kolunun iç kısmına derinin iç kısmına derinin hemen altına lokal hemen altına lokal anestezi kullanılarak anestezi kullanılarak küçük bir kesi ile küçük bir kesi ile yerleştiriliryerleştirilir

Etki Etki mekanizmasımekanizması•Ovülasyonun Ovülasyonun baskılanmasıbaskılanması•Servikal mukusun Servikal mukusun kalınlaşmasıkalınlaşması•Endometriyumun Endometriyumun incelmesiincelmesi•Tübal motilitenin Tübal motilitenin değişmesideğişmesi

Norplant ®Norplant ®implanon ®implanon ®

•Uzun süreli ve etkili Uzun süreli ve etkili koruma isteyenlerkoruma isteyenler•Günlük kullanım Günlük kullanım gerektirmeyen gerektirmeyen yöntem isteyenleryöntem isteyenler•Düşük sonrasıDüşük sonrası•Yan etki veya Yan etki veya komplikasyonları komplikasyonları nedeni ile östrojen nedeni ile östrojen içeren kontraseptif içeren kontraseptif kullanamayanlarkullanamayanlar

•Etkinliği yüksektirEtkinliği yüksektir•Hemen etkilidirHemen etkilidir•Kullanımı kolaydırKullanımı kolaydır•İstendiğinde İstendiğinde çıkarılabilirçıkarılabilir•Yöntem Yöntem bırakıldığında bırakıldığında doğurganlık hemen doğurganlık hemen geri dönergeri döner•Sağlık riski azdırSağlık riski azdır

•Uygulama ve Uygulama ve çıkarılma için çıkarılma için eğitilmiş personel eğitilmiş personel gerekirgerekir•Her küçük cerrahi Her küçük cerrahi girişimin ortak girişimin ortak risklerini taşırrisklerini taşır•Kullanıcı yöntemi Kullanıcı yöntemi kendi kendine kendi kendine bırakamazbırakamaz•Derinin altında Derinin altında farkedilebilirfarkedilebilir•Adet değişikliklerine Adet değişikliklerine neden olabilirneden olabilir

Gebelik şüphesiGebelik şüphesiSarılık, aktif Sarılık, aktif karaciğer hastalığıkaraciğer hastalığıAktif tromboembolik Aktif tromboembolik hastalıkhastalıkTanı konulmamış Tanı konulmamış vajinal kanamavajinal kanamaMeme Ca öyküsüMeme Ca öyküsüHipertansiyonHipertansiyonMigren türü Migren türü başağrılarıbaşağrılarıSigara kullanımıSigara kullanımıOlası adet Olası adet düzensizliklerine düzensizliklerine uyum uyum gösteremeyecek gösteremeyecek olanlarolanlar

NorplantNorplant

3.4 cm X 2.4 mm” boyutlarında, herbiri 3.4 cm X 2.4 mm” boyutlarında, herbiri 36 mg kristalize levonorgestrel içeren 6 36 mg kristalize levonorgestrel içeren 6 ince ve esnek silikon kapsülden oluşur.ince ve esnek silikon kapsülden oluşur.

5 yıl süre ile koruma sağlar.5 yıl süre ile koruma sağlar. Geri dönüşümlüdür.Geri dönüşümlüdür. Cilt altına uygulanır. Cilt altına uygulanır.

İmplanon:İmplanon:

68 mg etonogestrel içerir.68 mg etonogestrel içerir. Boyu 40mm,dış çapı 2mm boyutlarındadır.Boyu 40mm,dış çapı 2mm boyutlarındadır. Tek çubukludur.Tek çubukludur. 3 yıl süre ile koruma sağlar3 yıl süre ile koruma sağlar.. Geri dönüşümlü,cilt altına uygulanan bir Geri dönüşümlü,cilt altına uygulanan bir

yöntemdir.yöntemdir. Yapılan araştırmalarda, %100 koruyucu Yapılan araştırmalarda, %100 koruyucu

olarak bulunmuştur. olarak bulunmuştur.

İmplanon Kullanım Kuralları: İmplanon Kullanım Kuralları:

Üç yılda bir kez cilt altına uygulanır. Üç yılda bir kez cilt altına uygulanır. Uygulama menstrüel periyodun ilk 7 günü Uygulama menstrüel periyodun ilk 7 günü

içinde yapılmalıdıriçinde yapılmalıdır Emziren kadınlarda doğum sonrası 6. hafta Emziren kadınlarda doğum sonrası 6. hafta

sonunda sonunda Emzirmeyen kadınlarda doğumdan 3-4 hafta Emzirmeyen kadınlarda doğumdan 3-4 hafta

sonra uygulanabilirsonra uygulanabilir Düşük sonrası hemen veya ilk 7 gün içinde Düşük sonrası hemen veya ilk 7 gün içinde

uygulanabilir.uygulanabilir.

İmplanon Uyarı İşaretleri !İmplanon Uyarı İşaretleri !

Uygulama yerinde ağrı, kızarıklık, Uygulama yerinde ağrı, kızarıklık, hassasiyethassasiyet

Adet gecikmesi (gebelik kuşkusu)Adet gecikmesi (gebelik kuşkusu) Düzensiz ve aşırı vajinal kanama, normalin Düzensiz ve aşırı vajinal kanama, normalin

2 katı uzun süre ya da 2 katı fazla 2 katı uzun süre ya da 2 katı fazla miktardaki kanamamiktardaki kanama

Şiddetli baş ağrısıŞiddetli baş ağrısı

ÖrnekÖrnek

26 yaşında bir bayan26 yaşında bir bayan 2 yaşında bir çocuğu var2 yaşında bir çocuğu var RİA taktırmak için bize başvuruyorRİA taktırmak için bize başvuruyor

RİA Kullanacaklar İçin Tarama RİA Kullanacaklar İçin Tarama Kontrol ListesiKontrol Listesi

Adetin ilk gününden beri 10 günden fazla Adetin ilk gününden beri 10 günden fazla zaman geçmişzaman geçmiş

Kadının veya eşinin başka cinsel eşi varKadının veya eşinin başka cinsel eşi var Cinsel yolla bulaşan akut genital yol Cinsel yolla bulaşan akut genital yol

enfeksiyonu varenfeksiyonu var PID veya Ektopik gebelik öyküsüPID veya Ektopik gebelik öyküsü Aşırı adet kanamasıAşırı adet kanaması Uzun süren adet kanamasıUzun süren adet kanaması Semptomatik kapak ya da konjenital kalp Semptomatik kapak ya da konjenital kalp

hastalığıhastalığı

Rahim İçi AraçlarRahim İçi AraçlarYöntemYöntem Kimler Kimler

kullanabilir?kullanabilir?Olumlu yönleriOlumlu yönleri Olumsuz yönleriOlumsuz yönleri DurumDurum

RİA, rahim içine RİA, rahim içine yerleştirilen, yerleştirilen, genellikle bakır ya da genellikle bakır ya da hormon içeren, hormon içeren, küçük plastik bir küçük plastik bir cisimdircisimdir

Etki mekanizmasıEtki mekanizmasıSpermin üst genital Spermin üst genital yollara ulaşmasınayollara ulaşmasınaOvum transportunaOvum transportunaFertilizasyona engel Fertilizasyona engel olurolur

Bakırlı RİA’larBakırlı RİA’lar:: TCu 380A,TCu 380A, Multiload Multiload (MLCu 250 ve 375) (MLCu 250 ve 375) ve Nova T (TCu ve Nova T (TCu 200Ag ve 380Ag)200Ag ve 380Ag)

Hormonlu RİA’lar: Hormonlu RİA’lar: Progestasert Progestasert LevoNova ve Mirena.LevoNova ve Mirena.

Günlük kullanım Günlük kullanım gerektirmeyen gerektirmeyen yöntem isteyenleryöntem isteyenlerUzun süreli ve etkin Uzun süreli ve etkin korunma isteyenlerkorunma isteyenlerEmziren kadınlarEmziren kadınlarDaha önce RİA Daha önce RİA kullanımında sorun kullanımında sorun olmayan kadınlarolmayan kadınlarHormonal yöntem Hormonal yöntem istemeyen kadınlaristemeyen kadınlar 35 yaşın üstünde 35 yaşın üstünde sigara içen kadınlarsigara içen kadınlar

Etkinliği yüksekEtkinliği yüksekHemen etkili,uzun Hemen etkili,uzun süreli süreli Çıkarıldığında Çıkarıldığında doğurganlık hemen doğurganlık hemen geri dönergeri dönerCinsel ilişkiden Cinsel ilişkiden bağımsızdırbağımsızdırGüvenlidirGüvenlidirKullanışlıdırKullanışlıdırEmzirmeyi Emzirmeyi etkilemezetkilemez

Takılması ve Takılması ve çıkarılması eğitilmiş çıkarılması eğitilmiş personel gerektirirpersonel gerektirirGYE öyküsü olan GYE öyküsü olan veya birden fazla kişi veya birden fazla kişi ile cinsel ilişkisi ile cinsel ilişkisi bulunanlarda pelvik bulunanlarda pelvik enfeksiyon riski enfeksiyon riski yükseliryükselirAdet miktarı Adet miktarı artabilirartabilirLekelenme ve Lekelenme ve kramplar olabilirkramplar olabilirAraç uterustan Araç uterustan servikse doğru servikse doğru kayabilir ve vajinaya kayabilir ve vajinaya atılabiliratılabilirUygulama sırasında Uygulama sırasında az da olsa az da olsa perforasyon riski perforasyon riski vardırvardırKullanıcı yöntemi Kullanıcı yöntemi kendi kendine kendi kendine bırakamazbırakamaz

Gebelik şüphesiGebelik şüphesiPelvik enfeksiyon Pelvik enfeksiyon öyküsüöyküsüAnormal vajinal Anormal vajinal kanama veya genital kanama veya genital kanser belirtisi kanser belirtisi olanlarolanlarEktopik gebelik Ektopik gebelik öyküsü olanlaröyküsü olanlarDerin anemisi olanlarDerin anemisi olanlarPelvik muayenede Pelvik muayenede anatomik bozukluğu anatomik bozukluğu düşündüren bulguları düşündüren bulguları olanlarolanlarAşırı servikal darlığı Aşırı servikal darlığı olanlarolanlar

Tarih Boyunca RİA Çeşitleri Tarih Boyunca RİA Çeşitleri

T Cu 380 A (T-care, Pregna)T Cu 380 A (T-care, Pregna)

““T” harfine benzer. T” harfine benzer. Poliüretandan yapılmıştır. Poliüretandan yapılmıştır. Gövdede 314 mm², her iki kolda 33’er Gövdede 314 mm², her iki kolda 33’er

mm²’lik iki bakır bant bulunmaktadır. mm²’lik iki bakır bant bulunmaktadır. 10 yıl süreyle korur10 yıl süreyle korur

Türkiye’de Kullanılmakta Olan Türkiye’de Kullanılmakta Olan Hormonlu RİA’lar Hormonlu RİA’lar

Ülkemizde hormonlu RİA olarak “ Ülkemizde hormonlu RİA olarak “ Mirena® ” piyasada bulunmaktadır.Mirena® ” piyasada bulunmaktadır.

““T” şeklindeki iskeleti polietilenden T” şeklindeki iskeleti polietilenden yapılmıştır. yapılmıştır.

Gövdesinde 52 mg levonorgestrel içeren Gövdesinde 52 mg levonorgestrel içeren bir silindir bulunur. bir silindir bulunur.

5 yıl süreyle korur 5 yıl süreyle korur

RİA uygulamaRİA uygulama

Adetin ilk 12 günü içinde uygulanabilir. Adetin ilk 12 günü içinde uygulanabilir. Gebe olmadığından emin olunan herhangi bir Gebe olmadığından emin olunan herhangi bir

zamanda uygulanabilir. zamanda uygulanabilir. Ek yöntem gerekEk yöntem gerekmezmez..

Doğum sonu RİA uygulama:Doğum sonu RİA uygulama:

Plasentanın ayrılmasından sonraki ilk 10 dakika Plasentanın ayrılmasından sonraki ilk 10 dakika içinde ya da ilk 2 gün içinde RİA uygulanabilir.içinde ya da ilk 2 gün içinde RİA uygulanabilir.

İlk 2 gün geçmiş ise, 4. haftadan sonra İlk 2 gün geçmiş ise, 4. haftadan sonra RİA uygulanabilir.RİA uygulanabilir.

Düşük sonrası hemen veya ilk hafta içinde Düşük sonrası hemen veya ilk hafta içinde uygulanabilir. uygulanabilir.

RİA Kullanıcıları İçin Uyarı İşaretleri:RİA Kullanıcıları İçin Uyarı İşaretleri:

Adet gecikmesi, gebelik kuşkusu Adet gecikmesi, gebelik kuşkusu Aşırı vajinal kanamaAşırı vajinal kanama Karın ağrısı,Karın ağrısı, Cinsel ilişki sırasında ağrı,ateş Cinsel ilişki sırasında ağrı,ateş Anormal vajinal akıntıAnormal vajinal akıntı İpliklerin kaybolması, ele kısa ya da İpliklerin kaybolması, ele kısa ya da

uzun gelmesi uzun gelmesi

RİA İzlem:RİA İzlem:

İlk izlem: Uygulamadan sonraki ilk adetin İlk izlem: Uygulamadan sonraki ilk adetin bitiminde kontrol için başvurmalıdır. Bu bitiminde kontrol için başvurmalıdır. Bu kontrolde: kontrolde: Sorunlar ve yan etkiler kullanıcıya sorulmalıSorunlar ve yan etkiler kullanıcıya sorulmalı Spekulum ve bimanüel muayene ile :İplikler Spekulum ve bimanüel muayene ile :İplikler

kontrol edilmelikontrol edilmeli Enfeksiyon belirtileri kontrol edilmeliEnfeksiyon belirtileri kontrol edilmeli Kullanıcı RİA’dan memnunsa ve devam Kullanıcı RİA’dan memnunsa ve devam

etmesinde sakınca yoksa bir yıl sonra kontrole etmesinde sakınca yoksa bir yıl sonra kontrole çağrılmalıdır.çağrılmalıdır.

Kadında Gönüllü Cerrahi Sterilizasyon(TÜP LİGASYONU)Kadında Gönüllü Cerrahi Sterilizasyon(TÜP LİGASYONU)YöntemYöntem Kimler Kimler

kullanabilir?kullanabilir?Olumlu Olumlu yönleriyönleri

Olumsuz Olumsuz yönleriyönleri

DurumDurum

Kadında doğurganlığın Kadında doğurganlığın cerrahi yöntemle kalıcı cerrahi yöntemle kalıcı olarak sonlandırılmasıolarak sonlandırılması

Etki mekanizmasıEtki mekanizmasıFallop tüplerinin Fallop tüplerinin bilateral kapatılması bilateral kapatılması spermin ovuma spermin ovuma ulaşmasını engellerulaşmasını engeller

Daha fazla çocuk Daha fazla çocuk istemeyen çiftleristemeyen çiftlerYaş ya da sağlık Yaş ya da sağlık sorunları nedeni ile sorunları nedeni ile gebeliği yüksek gebeliği yüksek risk taşıyan risk taşıyan kadınlarkadınlarGirişim için Girişim için bilinçli ve gönüllü bilinçli ve gönüllü karar veren çiftlerkarar veren çiftler

Etkinliği yüksekEtkinliği yüksekHemen etkiliHemen etkiliKalıcı, girişim Kalıcı, girişim sonrası korunma sonrası korunma kaygısı kalmazkaygısı kalmazBasit bir cerrahi Basit bir cerrahi girişimgirişimİleri dönemde İleri dönemde ortaya çıkan yan ortaya çıkan yan etkisi yokturetkisi yokturCinsel ilişkiye Cinsel ilişkiye olumsuz etkisi olumsuz etkisi yokturyoktur

Kalıcı, pişmanlığa Kalıcı, pişmanlığa neden olabilirneden olabilirCerrahi Cerrahi girişimlerin ortak girişimlerin ortak risk ve yan risk ve yan etkilerini taşıretkilerini taşır

Başka çocuk sahibi Başka çocuk sahibi olma isteğiolma isteğiGebelik şüphesiGebelik şüphesiAkut pelvik enfeksiyonAkut pelvik enfeksiyonAkut sistemik Akut sistemik enfeksiyonenfeksiyonYöntem konusunda Yöntem konusunda kuşku veya kabul kuşku veya kabul formunu imzalamamaformunu imzalamamaBaskı altında karar Baskı altında karar vermevermeDepresyonDepresyonEvlilik sorunlarıEvlilik sorunlarıÇok genç ve evli Çok genç ve evli olmayan kadınlarolmayan kadınlarÇocuğu olmayan Çocuğu olmayan kadınlarkadınlar

Erkekte Gönüllü Cerrahi Sterilizasyon(VAZEKTOMİ)Erkekte Gönüllü Cerrahi Sterilizasyon(VAZEKTOMİ)YöntemYöntem Kimler için Kimler için

uygun?uygun?Olumlu yönleriOlumlu yönleri Olumsuz Olumsuz

yönleriyönleriDurumDurum

Erkeğin dölleme Erkeğin dölleme yeteneğinin cerrahi yeteneğinin cerrahi yöntemle kalıcı yöntemle kalıcı olarak olarak sonlandırılmasısonlandırılması

Etki Etki mekanizmasımekanizmasıErkeklerde vaz Erkeklerde vaz deferensin bağlanıp deferensin bağlanıp kesilmesi sonucu kesilmesi sonucu spermlerin meniye spermlerin meniye geçişini geçişini engelleyerek etkili engelleyerek etkili olurolur

Daha fazla çocuk Daha fazla çocuk istemeyen çiftleristemeyen çiftlerGebeliği yüksek Gebeliği yüksek risk taşıyan risk taşıyan kadınların eşlerikadınların eşleriGirişim için bilinçli Girişim için bilinçli ve gönüllü karar ve gönüllü karar veren çiftlerveren çiftler

Etkinliği yüksekEtkinliği yüksekKalıcıKalıcıBasit bir cerrahi Basit bir cerrahi girişimdirgirişimdirCerrahi riski azCerrahi riski azGirişim sonrası Girişim sonrası korunma kaygısı korunma kaygısı kalmazkalmazİleri dönemlerde İleri dönemlerde ortaya çıkan yan ortaya çıkan yan etkisi yokturetkisi yokturCinsel ilişkiye Cinsel ilişkiye olumsuz etkisi olumsuz etkisi yokturyoktur

Kalıcı bir yöntem; Kalıcı bir yöntem; pişmanlığa neden pişmanlığa neden olabilirolabilirHemen etkili Hemen etkili değildir(yaklaşık 20 değildir(yaklaşık 20 ejekülasyon sonra)ejekülasyon sonra)Küçük cerrahi Küçük cerrahi girişimlerin ortak girişimlerin ortak risk ve yan etkilerini risk ve yan etkilerini taşımaktadır.taşımaktadır.

Başka çocuk sahibi Başka çocuk sahibi olma isteğiolma isteğiYöntem konusunda Yöntem konusunda kuşku, kabul formunu kuşku, kabul formunu imzalamamaimzalamamaBaskı altında karar Baskı altında karar vermevermeDepresyonDepresyonEvlilik sorunlarıEvlilik sorunlarıBekar veya çocuğu Bekar veya çocuğu olmayanlarolmayanlar

Kaynaklar:Kaynaklar:

T.C Sağlık Bakanlığı Üreme Sağlığı Eğitim T.C Sağlık Bakanlığı Üreme Sağlığı Eğitim ProgramıProgramı

T.C Sağlık Bakanlığı Aile Planlaması Klinik T.C Sağlık Bakanlığı Aile Planlaması Klinik Uygulama El KitabıUygulama El Kitabı