SAKIZ ADASI’NDASAKIZ AĞACI

GÖZLEM VE İNCELEMELERİMİZ

Prof. Dr. Çiğdem ÖZESMİERÜ Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Emekli Öğretim ÜyesiYASSOD ÜyesiTürk Anneler Derneği Kayseri Şubesi Üyesi AÇEV, TEMA ve Greenpeace GönüllüsüCKD Üyesi Çayyolu/Ankara

Çeşme ile Sakız Adası’nın uzaklığı sadece 8 mil (12.874 km). Her iki taraftan da bakınca, karşıdaki evler bile görünmekte. Feribotla yol 40-45 dakika sürüyor.

06 Temmuz 2015, Çeşme Limanından Sakız Adası’na hareket

Sakız üreten “SakızAğaçları” adanın güney kısmında bulunur. Sakız üretimi yapılan, bu güney köylerin genel adı da

“Sakız Köyleri” dir. Sakız adası güney rotası F:Sakız, B: Armolia, C:Pirgi, D: Mesta, E: Vessa

Fotoğraf: Mustafa Özesmi, Sakız Adası Pirgi Köyü civarı, 06 Temmuz 2015

Fotoğraf: Mustafa Özesmi, Sakız Adası Pirgi Köyü civarı, 06 Temmuz 2015

Fotoğraf: Mustafa Özesmi, Sakız Adası Mesta Köyü civarı, 06 Temmuz 2015

Fotoğraf: Mustafa Özesmi, Sakız Adası Armoli Köyü civarı, 06 Temmuz 2015

Fotoğraf: Mustafa Özesmi, Sakız Adası Armoli Köyü civarı, 06 Temmuz 2015

Fotoğraf: Çiğdem Özesmi, Sakız Adası Vessa Köyü civarı, 06 Temmuz 2015

“SAKIZ ADASI DEMEK DAMLA SAKIZI DEMEKTİR”

Damla Sakızı satışa sunulması aşamasına gelinceye kadar ne tür işlemlerden geçer ?

1.Aşama: Yaz aylarının başlarında sakız ağacının köklerinin etrafındaki toprak temizlenip, geniş daire çizilerek düzleştirilir. Ardından toprağa “masa” (trapezi) denilen şekil verilir. Bu temizliği sırasıyla “masa kurma” ( strosimo trapezion) ve “toprağı beyazlatma (asprohomatisma) işlemleri takip eder.

2.Aşama: Kendima (Nakışlama): Genelde sakız ağaçlarının boyu 2 ile 2,5 metreyi geçmez, bunun nedeni sakız yetiştiricilerin “ağacın” gövdesini daha iyi nakışlayabilmeleridir. Ağacın gövdesine ve büyük dallarına çizikler atarak yarık açmaya KENDİMA (NAKIŞLAMA) denir (uzunluğu 1-1.5 cm. derinliği 0.5 cm) Nakışlama gövdesinden dallara doğru yapılır. Aynı ağaç 5-6 hafta boyunca haftada 2 kez yapılır.

Çiziklerin ardından 10-20 gün sonra ağacın reçinesi beyaz killi toprağa düşerek donmaya başlar. Genellikle tüm bu işlemler ilk toplama işleminin de başladığı 15 Ağustosa kadar devam eder.

3.Aşama:Damla sakızını toplama işlemi ilk “Timitiri” denilen özel bir aletle yapılır. Taşıma, damlaların birbirine yapşmaması için genellikle katları olan sepet ya da ahşap kutular içinde tarladan eve taşınır. Damla sakızları evlerde serin bir yerde saklanır.

Damla sakızı ve Timitiri

4.Aşama: Çibima (Sakız damlalarının seçilmesi), küçüklü büyüklü evlere taşınan sakız parçaları, kış mevsimi boyunca büyük bir sabırla, evlerde, bütün aile fertleriyle beraber temizlenir ve satışa hazır hale getirilir.

Sakız Adası’nda 21 köyde üretim yapılmakta olup, 1929 da çıkarılan yasa ile adadaki sakızlar koruma altına alınmıştır.1938 yılında 20 adet sakız kooperatifince sakız birliği kurulmuştur. 1985 yılında modern bir fabrika kurulur. 2008 yılında ise AB mali destek programlarının bir parçası haline gelir. Sakız birliği günümüzde de üretimini sürdürdüğü, modern bir tesisin temellerini atar.

Yunanistan Sakız Adası “Sakız Birliği”nin ana binası

Yunanistan Sakız Adası’ndaki “Kooperatif“ ve “Üye Sayıları”

Sakız satışları yıllar içerisinde değişiklikler gösterir

Günümüzde Sakız Adasında 20 Kooperatifin çatısı altında 5.000 kadar üretici sakız yetiştirmektedir. Yıllık üretim ise 80-120 Ton arasında değişmektedir.

Dış pazarlarda tekel konumundadır. Pekçok ülkenin yanısıra AB ülkeleri ve Amerika kıtasına da ihracat yapmaktadır. Üretimdeki düşüşler ve talep artışı nedeniyle sürekli olarak ham madde sakızın fiyatı artmaktadır.

YIL SATIŞ

1958 241 Ton

1962 183 Ton

Sakızın Kullanım AlanlarıTıp ve eczacılık alanında (mide ülserine karşı)

Genel cerrahi alanında (doğal dikiş ürünlerinin üretiminde)

Diş ve diş doktorluğu alanında (diş macununda ve dolgu yapımında)

Kozmetik alanında (yüz ve vücut bakımında)

Pastacılık alanında

Parfüm sanayinde

Mutfak ve aşçılık alanında (baharatlarda)

KAYNAKLAR: http://www.discoverchios.com/tr/Damla-Sakızı http://akdenizli.com.tr/sakiz-adasindan-hakiki-damla-sakizi http://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Sakız%20Eylem%20Pla

nı.pdf www.chios24.gr www.EXPLORECHIOS.GR Dünü, Bugünü, Yarını SAKIZ AĞACI