View
6
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
หนวยท 5การสบคนขอมลและแสวงหาความร
1. ความหมายของสารนเทศและสารสนเทศ2. การบรการสารสนเทศดวยคอมพวเตอร3. ประโยชนของสารสนเทศ4. การคนคนสารสนเทศดวยระบบคอมพวเตอร5. การสบคนระบบ OPAC6. การสบคนฐานขอมลออนไลน7. การคนหาขอมลทางอนเทอรเนต (Search engine)8. วธการคนหาขอมลบน Search engine
หวขอเนอหา
ความหมายของสารนเทศและสารสนเทศ
สารนเทศ หมายถง การชแจงแนะน าเกยวกบขาวสารหรอขอมลตาง ๆ
สารสนเทศ หมายถง ขาวสาร การแสดงหรอชแจงขาวสารขอมลตาง ๆ
ความหมายของสารนเทศและสารสนเทศ (ตอ)
สารนเทศ หรอ สารสนเทศ เปนศพทบญญตของค าวา “Information” ราชบณฑตยสถาน ก าหนดใหใชไดทงสองค า
วงการดานคอมพวเตอร การสอสารและธรกจ นยมใชค าวา “สารสนเทศ”
วงการบรรณารกษฯ นยมใชค าวา “สารนเทศ”
การบรการสารสนเทศดวยคอมพวเตอร
1. บรการสารสนเทศ (Information service)
2. สถาบนบรการสารสนเทศ
3. บรการสารนเทศดวยคอมพวเตอร
4. ระบบสารสนเทศ (Information system)
5. ฐานขอมล
1. บรการสารสนเทศ
บรการสารสนเทศ เปนงานบรการทใหขอมลอยางละเอยดลกซง ชวยคนหาขอมลหรอเรองราวในสาขาวชาตาง ๆ ใหบรการหลายประเภท เชน บรการขาวสารทนสมย บรการเลอกสรรสารสนเทศเฉพาะบคคล เปนตน
องคประกอบของบรการสารสนเทศ
1. ประเภทสารสนเทศ 2. แหลงสารสนเทศ 3. ผใชสารสนเทศ 4. ผใหบรการสารสนเทศ 5. เทคโนโลยสารสนเทศในการจดการและบรการสารสนเทศ
2. สถาบนบรการสารสนเทศ
สถาบนบรการสารสนเทศ คอ แหลงสารสนเทศทท าหนาทรวบรวมจดเกบและใหบรการสารสนเทศตามความตองการของผใชบรการ เชน หองสมด ศนยสารสนเทศ แหลงบรการสารสนเทศรปเ ชงพาณชย เปนตน
3. บรการสารสนเทศดวยระบบคอมพวเตอร
บรการสารสนเทศดวยระบบคอมพวเตอร คอ การบรการขอมล ความรทเปนขอเทจจรงขอมล ขาวสาร ความรตาง ๆ ทมการบนทกในรปแบบตาง ๆ ทงทเปนสงทพมพ สงไมตพมพ หรอสออเลกทรอนกส ซงถกรวบรวมจากแหลงตาง ๆ และจดเกบไวเปนระบบ ดวยระบบสารสนเทศหรอฐานขอมล และใหบรการผานระบบเครอขายคอมพวเตอร
4. ระบบสารสนเทศ (Information system)
ระบบสารสนเทศ คอ ระบบการจดการขอมลจ านวนมากใหเปนระบบ ระเบยบ งายและสะดวกในการน าขอมลออกมาใช มองคประกอบหลก 5 สวนคอ บคลากร ซอฟตแวร ฮารดแวร ระเบยบปฏบตการ ขอมล
5. ฐานขอมล (Database)
ฐานขอมล เปนแหลงจดเกบสารสนเทศในรปแฟมขอมลทตองใชคอมพวเตอรและอปกรณประมวลผลในการเ รยกอานขอมล ขอมลในฐานขอมลอาจเปนตวเลข รายการอางองทางบรรณานกรม บทคดยอ รายงานทางวชาการ เปนตน
ประเภทของฐานขอมล (Database)
1. ฐานขอมลเตมรป (Full Text)
2. ฐานขอมลอางอง (Reference Database)
3. ธนาคารขอมล (Data bank)
ประโยชนของสารสนเทศ
1. เพอการศกษา (Education)
2. เพอใหความร (Information)
3. เพอการคนควา (Research)
4. เพอความจรรโลงใจ (Inspiration)
5. เพอความบนเทง (Recreation)
การคนคนสารสนเทศดวยระบบคอมพวเตอร
ในปจจบนเตมไปดวยยคของขอมลขาวสาร ซงมอยอยางหลากหลายและปรมาณมากทงความกาวหนาทางเทคโนโลยทเจรญอยางรวดเรว คอมพวเตอรจงมบทบาทส าคญในการจดเกบและประมวลผลขอมล เ พอสามารถเขาถงขอมลไดอยางมประสทธภาพ
ความหมายของการคนคนสารสนเทศ
การคนคน (Retrieve) หมายถง การไดรบสงทตองการกลบคนมา
การคนคนสารสนเทศ (Information retrieval) หมายถง กระบวนการในการคนสารสนเทศโดยมเปาหมายเพอชหรอระบหรอดงสารสนเทศเฉพาะทเกยวของกบความตองการของผใชออกมาจากทจดเกบ
หนาทของระบบการคนคนสารสนเทศ
เพอชวยแกปญหาการตดตามสารสนเทศใหม ๆ ซงมปรมาณเพมมากขน ระบบสารสนเทศจะชวยคน คดเลอก และกรองสารสนเทศเพอการใชประโยชนตอไป
บรการสบคนดวยระบบ OPAC
ผใชบรการทตองการสบคนสารสนเทศภายในสถาบนบรการสารสนเทศในแตละแหง ตองทราบถงระบบการจดเกบสารสนเทศกอน เพอความสะดวกในการเขาถงสารสนเทศทตองการ โดยก าหนดสญลกษณแทนขอบเขตของเนอหา ระบบการจดเกบสารสนเทศทไดรบการยอมรบและมการใชงานมาก คอระบบทศนยมดวอ และระบบหอสมดรฐสภาอเมรกน
ระบบทศนยมดวอ (Dewey decimal classification) : DC
ระบบทศนยมดวอ หรอ DC หรอ DDC เปนการจดระบบหมวดหมหนงสอในหองสมด ทนยมระบบหนง คดคนโดยชาวอเมรกนชอ เมลวล ดวอ (Melvil Dewey) ใชเลขอารบคเปนสญลกษณแทนขอบเขตของเนอหา โดยแบงเปน 10 หมวด
การจดหมวดหมของระบบทศนยมดวอ(Dewey decimal classification) : DC
สญลกษณแทนเนอหาหลก มดงน
000 วทยาการคอมพวเตอร สารสนเทศและความรทวไป
100 ปรชญา
200 ศาสนา
300 สงคมศาสตร
400 ภาษาศาสตร
500 วทยาศาสตร
600 เทคโนโลย
700 ศลปะและการบนเทง
800 วรรณคด
900 ประวตศาสตร
ระบบหอสมดรฐสภาอเมรกน(Library of Congress Classification) : LC
เ ปนระบบการจดหมวดหม ห นง สอในหองสมดทนยมในหอสมดขนาดใหญ ทมหนงสอเฉพาะสาขาวชาจ านวนมาก คดคนโดย ดร.เฮอรเบรต พทนม (Dr.Herbert Putnum) / ชารลส มารเตล (Charles Martel) และวลเลยม ปารเกอร คตเตอร (William Parker Cutter)
ระบบหอสมดรฐสภาอเมรกน(Library of Congress Classification) : LC
ใชสญลกษณแทนขอบเขตของเนอหาเปนแบบผสม คอ ใชทงตวอกษรโรมนและเลขอารบค โดยแบงออกเปน 20 หมวดใหญ โดยใชตวอกษร A-Z ยกเวน I O W X และ Y
การจดหมวดหมของระบบหอสมดรฐสภาอเมรกน(Library of Congress Classification) : LC
สญลกษณแทนเนอหาหลก มดงนA ความรทวไปB ปรชญา จตวทยา ศาสนาC ศาสตรตาง ๆ ทเกยวของประวตศาสตรและภมศาสตรD ประวตศาสตรทวไปและโลกเกาE-F ประวตศาสตรอเมรกาG ภมศาสตร แผนท มนษยวทยา นนทนาการH สงคมศาสตร
การจดหมวดหมของระบบหอสมดรฐสภาอเมรกน(Library of Congress Classification) : LC (ตอ)
J รฐศาสตรK กฎหมายL การศกษาM ดนตรN วจตรศลปP ภาษาศาสตรQ วทยาศาสตรR แพทยศาสตร
S เกษตรศาสตรT เทคโนโลยU วทยาการทหารV นาวกศาสตรZ บรรณานกรม บรรณารกษศาสตร
การสบคนระบบ OPAC (Online public access catalog)
OPAC เปนระบบงานหนงในระบบงานหองสมดอตโนมต เปนเครองมอในการสบคนฐานขอมลทรพยากรสารนเทศของหองสมด ซงผใชสามารถสบคนขอมลไดผานทางเครอขายคอมพวเตอร หรออนเทอรเนตโดยไมจ ากดวาตองเขามาสบคนทหองสมดเทานน ส าหรบรายการทสบคนไดจะปรากฏในรปของบรรณานกรม และผใชสามารถสบคนไดหลายวธ เชน สบคนจากชอผแตง ชอเรอง หวเรอง ค าส าคญหรอเลขหม เปนตน
การสบคนระบบ OPAC (Online public access catalog) (ตอ)
ปจจบนมการพฒนาโปรแกรมระบบหองสมดอตโนมตอยหลายระบบ เชน DYNIX,VTLS,INNOPACTINLIB, HORIZON, Alice For Windows เปนตน
แตละระบบมลกษณะการสบคนแตกตางกน ทงนขนอยกบซอฟตแวรทใชจดการระบบฐานขอมล
ส าหรบศนยวทยบรการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ใชระบบ Alice For Windows (AFW)
วธการสบคนหนงสอดวย OPAC ของศนยวทยบรการ มดงน
การสบคน OPAC
1. พมพค าคน เชน ชอผแตง (author) ชอเรอง (title) หรอ หวเรอง (subject) ลงในแถบชองวางทปรากฏบนหนาจอแรกของการสบคน
พมพค าคน
2. กดป ม Enter จะปรากฏหนาจอแสดงค าคน เลอกรายการทตองการสบคนโดยเลอนแถบสไปยงรายการทตองการ ดงรป
เลอกรายการ
การสบคน OPAC
3. กดป ม Enter หรอป มสญลกษณ หนาจอจะแสดงจ านวนรายการทคนพบในหวเรองดงกลาว จะเหนจ านวนรายการทคนพบ
การสบคน OPAC
4. เลอนแถบสวางไปยงรายการทเลอก ในทนเลอกรายการท 5 ซงเปนรายการหนงสอ ชอเรอง “คอมพวเตอรหนงนาท”
เลอกรายการ
การสบคน OPAC
5. กดป ม Enter หนาจอจะแสดงรายละเอยดทางบรรณานกรมของหนงสอดงกลาว ไดแก ชอเรอง ชอผแตง ครงทพมพ ส านกพมพ ปทพมพ จ านวนหนา ขนาดของหนงสอ และเลขเรยกหนงสอ
เลขหม
บรรณานกรม
การสบคน OPAC
1. พมพค าคน เชน หวเรองหรอค าส าคญ แลวกด Enter
พมพค าคน
การสบคน OPACวธการสบคนบทความวารสารดวย OPAC ของศนยวทยบรการ มดงน
2. ปรากฎรายการทตองการคน แลวเลอกรายการโดยเลอนแถบสไปยงค าคนเกษตรอนทรย แลวกด Enter
เลอกรายการ
การสบคน OPAC
3. ปรากฎหนาจอแสดงจ านวนรายชอวารสารทพบ แลวเลอกป มสญญลกษณ (แสดงบทความวารสาร)
กด Show Articles
การสบคน OPAC
4. หนาจอปรากฎรายชอบทความ แลวเลอกรายชอบทความทตองการโดยเลอนแถบสไปยงบทความนน แลวกด Enter
เลอกชอบทความ
การสบคน OPAC
5. ปรากฎหนาจอแสดงรายละเอยดของบทความ
สาระสงเขป
ชอวารสาร ปท ฉบบท เดอน ป เลขหนา
ชอบทความ
การสบคน OPAC
ฐานขอมลออนไลน (Database online)
ฐานขอมลออนไลน (Database online) เปนฐานขอมลส าหรบสบคนสารสนเทศ จากหนวยงานอนทอย ไกลจากสถานท ทผ ใ ชบรการเขารบบรการสารสนเทศของตนเอง โดยสถาบนบรการสารสนเทศจะตองเสยคาใชจายส าหรบซอสทธในการเขาใชบรการ ใหผใช บรการสามารถเขาสบคนได
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน ในแตละฐานขอมลมกมวธทคลายคลงกน คอ (1) มชองส าหรบใสค าสบคน Keyword (2) วธการสบคนแบบ Basic Search (3) วธการสบคนแบบ Advance Search (4) วธการสบคนแบบ Browse Search
ฐานขอมลออนไลน (Database online) (ตอ)
วธการสบคนฐานขอมลออนไลนตวอยาง วธการสบคนฐานขอมลงานวจยและวทยานพนธของมหาวทยาลยไทย 77 แหง (TDC : Thai Digital Collection)
1. เขาสเวบศนยวทยบรการ www.library.ssru.ac.th
2. คลกเลอกฐานขอมลออนไลน
3 . ปรากฎราย ชอฐานขอมลท งหมด ใ ห ไ ป เ ล อ ก ท ฐานขอมลงานวจยและวทยานพนธของมหาวทยาลยไทย 77แหง
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน (ตอ)
4. ปรากฎรายละเอยดคณสมบตของฐานขอมลออนไลน
5. คลกเขาลงค
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน (ตอ)
ชองใสค าสบคน
รายชอมหาวทยาลย
ขอบเขตขอมล
ปรากฎหนาจอเพอสบคนแบบ Basic Search
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน (ตอ)
ปรากฎหนาจอเพอสบคนแบบ Advanced Search
ชองค าคนขอบเขตขอมล
ก าหนดระยะเวลาและภาษา
จากการสบคนแบบ Basic Search และ Advanced Search จะไดรายการสนเทศทตรงหรอใกลเคยงค าคน
จ านวนรายการทคนได
ไปหนาถดไป
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน (ตอ)
หนาจอเพอสบคนแบบ Browse Search
กลมหวขอของขอมล
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน (ตอ)
จากการสบคนแบบ Browse Search จะไดรายการสนเทศตามเขตตวอกษร และจะแสดงผลหนาละ 10 รายการ โดยมป มเลอนหนาถดไป ดงภาพ
จ านวนรายการทคนได
ไปหนาถดไป
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน (ตอ)
Link Full text
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน (ตอ)
1. คลกยอมรบ
2. คลก ThaiLis
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน (ตอ)
คลกเปดขอมล
คลก Save ขอมล
วธการสบคนฐานขอมลออนไลน (ตอ)
Search Engine 49
การคนหาขอมลทางอนเทอรเนต
เสรชเอนจน (Search Engine)
ป จ จ บ น ม ข อม ล ห ร อ ส า รสน เทศมากมายมหาศาล การทจะคนหาขอมลจ านวนมาก จ าเปนตองอาศยการคนหาขอมลดวยเครองมอคนหาทเรยกวา Search Engine ซงปนเวบไซตทใหบรการคนหาเขามาชวยเพอความสะดวกและรวดเรว
ความหมายของเสรชเอนจน (Search Engine)
เสรชเอนจน (Search Engine) คอ เครองมอการคนหาขอมลออนไลนบนอนเตอรเนตททกคนสามารถเขาไปใชงานไดดวยตนเอง เปนโปรแกรมคนหาทชวยในการสบคนหาขอมล โดยเฉพาะขอมลบนอนเทอรเนต โดยครอบคลมทงขอความ รปภาพ ภาพเคลอนไหว เพลง ซอฟตแวร แผนท ขอมลบคคล กลมขาว และอน ๆ ซงแตกตางกนไปแลวแตผใหบรการแตละราย
ประเภทของ Search Engineแบงออกเปน 3 ประเภทคอ
1. Crawler Based Search Engine
2. Web Directory หรอ Blog Directory
3. Meta Search Engine
❖ www.google.com❖ www.yahoo.com❖ www.dmoz.org❖ www.sanook.com❖ www.lycos.com❖ www.hunsa.com
การคนหาขอมลบน Search engine
โดยทวไปแลว Search engine จะสนบสนนการคนหาขอมลใน 2 ลกษณะ กคอ
1. Basic Search (การคนหาแบบทวไป) Search ซงเปนสวนทผใชงานทวไปใชกน เชน เมอเราปอนค าคนเขาไปแลว Enter โดยไมมการก าหนดออพชนใด ๆ
2. Advanced Search (การคนหาแบบพเศษ) Search โดยการก าหนดออพชนใหกบ Search engine ซงอาจอยในรปของเมนหรอออพชนตาง ๆ
Search Engine
1. วธการคนหาแบบ Basic search1. พมพ web address
2. พมพค าคนแลวกด enter
ตวอยางหนาจอการสบคนแบบ Basic search
1. วธการคนหาแบบ Basic search (ตอ)
ตวอยางหนาจอผลลพธการสบคนแบบ Basic search
จ านวนรายการและระยะเวลาทคนหา
เวบเพจยอย
ผลการคนทเปนรปภาพ
ตวอยางหนาจอผลลพธการสบคนแบบ Basic search
ตวอยางผลการคนหาแบบ Basic search (ตอ)
Search Engine
2. วธการคนหาแบบ Advanced search1. พมพ web address
2. คลกเมนการคนหาขนสง
ตวอยางหนาจอการสบคนแบบ Advanced search
2. วธการคนหาแบบ Advanced search (ตอ)
ตวอยางหนาจอการสบคนแบบ Advanced search
(1) (2) (3) (4)
เทคนคการสบคนขอมล
ตวอยางตวด าเนนการส าหรบสบคน“ ” (อญประกาศ) ส าหรบคนหาจากกลมค าหรอ
วล หรอประโยคค าพด+ (บวก) เปนการระบใหผลลพธของการ
คน ตองมค านนปรากฎอยหนาเวบ- (ลบ) เปนการระบผลลพธของการคน
ไมปรากฎค านน* (ดอกจนหรอคณ) เปนตวรวม
Search Engine
ตวอยางตวด าเนนการส าหรบสบคน (ตอ)
~ ส าหรบคนหาค าพองความหมาย.. ส าหรบคนหาชวงชดตวเลขOR ส าหรบคนใหใหเฉพาะเจอบางค าคนได
เทคนคการสบคนขอมล (ตอ)
การคนหาขอมลจากไฟลชนดอน ๆ ดวยตวด าเนนการพเศษ (Filetype) ทไมใช htm เชน pdf, .doc, .ppt, .xls
การคนหาดวยตวด าเนนการพเศษ (Filetype) ตวอยางการพมพเพอคนหา เชน nano technology filetype:pdf
เทคนคการสบคนขอมล (ตอ)
Search Engine
เทคนคการสบคนขอมล (ตอ)
ตวอยางหนาจอการสบคนแบบ Filetype
คยค าคนแลว Enter
Search Engine
ปรากฎผลลพธการสบคนแบบ Filetype
เทคนคการสบคนขอมล (ตอ)
การคนหาแบบ Web Directory➢Web Directory หรอ Directories คอ ระบบทเกบรวบรวมเวบไซตไวเปนหมวดหม สามารถแบงออกเปนหมวดหม ยอย ๆ ไดเวบทถกบนทกในแตละกลม จะตองมหวเรองหรอเนอหาทสมพนธกน เวบไดเรคทอรบางแหงท าหนาทเปน Search Engine ในตวเองดวย หรอบางแหงเปน Search Engine ทเพมฟงกชน เวบไดเรคทอร เขามา เชน Google Directory (Google ไดเรกทอร), www.dmoz.org เปนตน
ตวอยางหนาเวบส าหรบคนหา Web Directory
ตวอยางหนา Web Directory (www.dmoz.org)
ตวอยางหนาเวบส าหรบคนหา Web Directory (ตอ)
ตวอยางหนา Web Directory (www.search.yahoo.com/dir)
ตวอยางหนาเวบส าหรบคนหา Web Directory (ตอ)
ตวอยางหนา Web Directory (www.google.co.th/dirhp?hl=th&tab=wd
วธการคนหาแบบ Web Directory
ตวอยางการคนหาแบบ Web Directory
1. พมพ web address
2. คลกเมนเพมเตมแลวเลอกไปท ไดเรกทอร
ตวอยางหนาจอการคนหาแบบ Web Directory
3. พมพค าคนแลว enter หรอ
กดคนหาไดเรกทอร
วธการคนหาแบบ Web Directory (ตอ)
ตวอยางผลลพธการคนหาแบบ Web Directory
ผลลพธการคนหา
4. คลกเลอกเขาสเวบไซต
วธการคนหาแบบ Web Directory (ตอ)
ตวอยางผลลพธการคนหาแบบ Web Directory
วธการคนหาแบบ Web Directory (ตอ)
การเพมเวบไซตใน Search engine
คอ การน า URL เวบไซต สงไปใหกบเวบไซตSearch Engine เพอเปนการประชาสมพนธ แนะน าเวบไซตทจดท าเสรจเรยบรอยแลว ใหเปนทรจกมากขน โดยใช เ สรช เอนจนเ ปนเค รองมอในการแนะน าประชาสมพนธเวบไซตของตนออกไปทวโลกเพอใหเวบไซตเปนทรจก มยอดผเขาชมเวบไซตมากยงขน ซงจะสงผลถงการจดอนดบความนาเชอถอของเวบนนๆ
วธการสงเวบไซตให Search engine
ตวอยางการสงเวบไซตให Search engine
1. พมพ web address
2. คลกป ม “เกยวกบ Google ทงหมด”
ตวอยางการสงเวบไซตให Search engine
3. คลกเลอกสงขอมลและเนอหา
วธการสงเวบไซตให Search engine (ตอ)
ตวอยางการสงเวบไซตให Search engine
4. คลกเลอกสง URL
วธการสงเวบไซตให Search engine (ตอ)
ตวอยางการสงเวบไซตให Search engine
5. ชองใส URL
8. คลกเพม URL
6. ชองใสความคดเหน
7. พมพตวเลข
ตามทปรากฎ
วธการสงเวบไซตให Search engine (ตอ)
วธการสงเวบไซตให Web Directory : www.sanook.com
ตวอยางการสงเวบไซตให Web Directory
1.พมพ web addressWebindex.sanook.com
2. คลกเพมรายชอ
วธการสงเวบไซตให Web Directory (ตอ)
ตวอยางการสงเวบไซตให Web Directory
4. คลกยอมรบเงอนไข
3. คลก
ตวอยางการสงเวบไซตให Web Directory
5. ใส URL
6. คลกตรวจสอบ
วธการสงเวบไซตให Web Directory (ตอ)
ตวอยางการสงเวบไซตให Web Directory
7. กรอกรายละเอยด
8. สงขอมล
วธการสงเวบไซตให Web Directory (ตอ)
ตวอยางการสงเวบไซตให Web Directory
9. จบกระบวนการ
วธการสงเวบไซตให Web Directory (ตอ)
Recommended