Otyłość dzieci i młodzieży dzieci i młodzieży –– czy można...

Otyłość Otyłość dzieci i młodzieży dzieci i młodzieży ––

czy można jej zapobiec?czy można jej zapobiec?czy można jej zapobiec?czy można jej zapobiec?

Dr n. med. Andrea Dr n. med. Andrea HorvathHorvathDr n. med. Piotr DziechciarzDr n. med. Piotr Dziechciarz

Klinika PediatriiKlinika PediatriiWUMWUM

� Zaburzenie równowagi energetycznej

wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki

tłuszczowej i związanej z tym zwiększeniem tłuszczowej i związanej z tym zwiększeniem tłuszczowej i związanej z tym zwiększeniem tłuszczowej i związanej z tym zwiększeniem

masy ciałamasy ciała

� Identyfikacja grup ryzyka

� Epidemiologia � Epidemiologia

� Powikłania

� Zalecenia

� Bilans 4.latka

� chłopiec� chłopiec� wysokość 101 cm� masa 18.6 kg

� BMI = 18.3

� Masa ciała 50 - 75 cc �� Wysokość 10 - 25 cc

BMI chłopcy

Siatki centylowe BMI 2-20 rż.

Otyłość �BMI ≥ 95 cc (USA)

�BMI ≥ 97 cc (PL)

Nadwaga

Niedożywienie 5 pc – 85 pc

�BMI 85-94 (USA)

�BMI 90-97 (PL)

�� Fałdy tłuszczowe Fałdy tłuszczowe �� mała precyzja pomiarumała precyzja pomiaru

�� Obwód w pasie Obwód w pasie �� brak norm brak norm

Wskaźnik taliowoWskaźnik taliowo--biodrowy WHR (waist to hip ratio)biodrowy WHR (waist to hip ratio)brak norm brak norm

�� Wskaźnik taliowoWskaźnik taliowo--biodrowy WHR (waist to hip ratio)biodrowy WHR (waist to hip ratio)�� M > 0,9M > 0,9

�� K > 0,8 K > 0,8

�� lepsza niż BMI korelacja z czynnikami ryzyka powikłań lepsza niż BMI korelacja z czynnikami ryzyka powikłań otyłości otyłości

�� DEXA, BIA DEXA, BIA �� użyteczne w badaniach naukowychużyteczne w badaniach naukowych

2-5 years

� Populacja badana

� 8 tys. dzieci; 13-15 rż.

� 5 województw� 5 województw

▪ pomorskie, kujawsko-pomorskie,

podlaskie, lubelskie, małopolskie

� Częstość występowania

� otyłość 4,5%

� nadwaga 13%IMIDZ 2005

� Populacja badana

� 1304 dzieci; 7-10 rż.

� 13 losowych szkół� 13 losowych szkół

▪ Białystok

� Częstość występowania

� otyłość 5,4%

� nadwaga 11,3%

Tendera Małecka 2006

� 31 maja 2010 OLAF

� początek listopad 2007

� patronat: Europejski Obszar Gospodarczy i

Norweski Mechanizm Finansowy oraz Norweski Mechanizm Finansowy oraz

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

� grupa reprezentatywna 17 573 wiek 7-18 rż.

� 10 ośrodków

▪ nadwaga K: 10.9% (11.8 IOTF) M: 10.0% (14.2)

▪ otyłość K: 6,7% (2.7 IOTF) M: 8.2% (4.4)

� Otyłe dzieci = otyli dorośli

� 1/3 otyłych przedszkolaków � 1/3 otyłych przedszkolaków

pozostanie otyła

� 1/2 otyłych dzieci szkolnych

pozostanie otyła

� 3/4 otyłych nastolatków pozostanie

otyła

Braddon BMJ 1986; 293;299Stark BMJ 1981; 283;13

� Czynniki� Genetyczne � Hormonalne

�hypothyroidoza�hyperkortyzolemia �hyperkortyzolemia �nadczynność przysadki

� Metaboliczne

� Środowiskowe � Tryb życia� Dieta

Baker D. Br Med J 1995; 311: 171-4Barker D. BMJ Publishing Group 1994

Czynniki epigenetyczne

metylacja DNA modyfikacja

(geny „milczące”) łańcucha

histionowego

Acetylacja

Metylacja

Fosforylacja

Heterochromatyna

zmiana struktury III.rzędowej

chromatyny

transkrypcja wyselekcjonowanych genów

Euchromatyna

Randomizacja N=1138

N=564

Mleko modyfikowane

z małą zawartością białka

1.77 g/100 kcal – mleko początkowe

N=574

Mleko modyfikowane

z dużą zawartością białka

2.9 g/100 kcal – mleko początkowe1.77 g/100 kcal – mleko początkowe

2.2 g/100 kcal – mleko następne

przez 12 miesięcy

2.9 g/100 kcal – mleko początkowe

4.4 g/100 kcal – mleko następne

przez 12 miesięcy

Ocena w 2. rż.

N=313

Masa i długość ciała

Z-score dla masy

należnej dla długości ciała

BMI

Ocena w 2. rż.

N=423

Masa i długość ciała

Z-score dla masy

należnej dla długości ciała

BMI

� Wniosek � Wyższe stężenie białka w mleku modyfikowanym

wpływa na większe przyrosty masy ciała w pierwszych 2

latach życia, ale nie ma wpływu na długość ciała.latach życia, ale nie ma wpływu na długość ciała.

� Mniejsze spożycie białka w okresie niemowlęcym może

zmniejszyć ryzyko nadwagi i otyłości w późniejszym

okresie.

Koletzko et al. Am J Clin Nutr 2009;89:1836-45

Spożycie białka

↑Spożycie białka ↑↑↑↑ Stężenie aminokwasów ↑↑↑↑ Stężenie aminokwasów

(gł. rozgałęzionych waliny, leucyny, izoleucyny)

↑Insulina↑ IGF1

0-24 mż.↑Przyrosty masy ciała

Wg Koletzko et al. Am J Clin Nutr 2009;89(suppl.):1502S-8S

� Czego nie znamy:

�efektu na BMI w kolejnych latach

�wpływu na procesy metaboliczne i hormonalne�wpływu na procesy metaboliczne i hormonalne

�wyjaśnienia mechanizmów

� interakcji geny – żywienie

�długofalowego bezpieczeństwa np. wpływu na OUN

� Zaangażowanie rodziny!!!

� Zmiana przyzwyczajeń żywieniowych

zmniejszenie wielkości porcji � zmniejszenie wielkości porcji

� zwiększenie ilości posiłków: 5-6

� jedzenie powoli

� do uczucia sytości - nie pełności!

� zwiększenie podaży wody

� zmniejszenie napojów słodzonych

� ograniczenie podaży soli w diecie

� Zaangażowanie rodziny!!!

� Zmiana przyzwyczajeń żywieniowych

� Zwiększenie aktywności fizycznej

� Techniki motywacyjne i behawioralne:� Techniki motywacyjne i behawioralne:

� rozpoznanie okoliczności sprzyjających objadaniu

się

� realne cele

� kontrakty pisemne

� dzienniczek żywieniowy, samokontrola

� nagradzanie za sukcesy

� Zaangażowanie rodziny!!!

� Zmiana przyzwyczajeń żywieniowych

Zwiększenie aktywności fizycznej� Zwiększenie aktywności fizycznej

� Leczenie powikłań

McGovern L J Clin Endocrinol Metab 2008

� Zaangażowanie rodziny!!!

� Zmiana przyzwyczajeń żywieniowych

Zwiększenie aktywności fizycznej� Zwiększenie aktywności fizycznej

� Leczenie powikłań

� Postępowanie długotrwałe

� metoda „drobnych kroczków”

Apetyt połączony z przekonaniem, że

się go zaspokoi, nazywa się nadzieją.Thomas Hobbes

DziękujęDziękuję

Zespół ŻywieniowyWUM

22 45 23 292