ฉบบท ๒๑ • มกราคม-เมษายน ๒๕๕๕ • anuman-online.com

• เปลยนแปลง-ยายทอย• สนบสนนการเงน-โฆษณา• สงขาว-ประกาศ-ประชาสมพนธ• สงขอเขยน-บทความ

ตดตอ : สมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ ๑๙๙ ถนนพชย เขตดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐ โทร. ๐-๒๒๔๑-๓๐๕๙ โทรสาร ๐-๒๖๖๙-๓๕๑๘e-mail: ovnewsletter@yahoo.com website: www.oldvajiravudh.com

จดหมายขาวสมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยในพระบรมราชปถมภผจดท�า คณะกรรมการบรหารสมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลย ประจ�าป ๒๕๕๔- ๒๕๕๖

ทปรกษา

สเมธ ตนตเวชกล  โอว ๓๐ ชยอนนต สมทวณช  โอว ๓๓วโรจน นวลแข  โอว ๓๗ ม.ล.ชยนมตร นวรตน  โอว ๓๗ ยอดชาย ขนธชวนะ  โอว ๔๔ บรรยง พงษพานช  โอว ๔๔ วรชาต มชบท  โอว ๔๖ กลวทย เลาสขศร  โอว ๕๗ ประชา ศรธวชพงศ  โอว ๕๙วรยทธ โพธารามก   โอว ๖๐อาทตย ประสาทกล  โอว ๗๑ อโนมา ศขสวสด ณ อยธยา

อปนายกฝายวางแผน

และพฒนา

ม.ล.จรเศรษฐ ศขสวสด  โอว ๔๖

ประธานฝายประชาสมพนธ

และสาราณยกร

ผรณเดช พนศรวงศ  โอว ๖๖

บรรณาธการ 

กตตเดช ฉนทงกล  โอว ๗๓ศศนทร วทรปกรณ  โอว ๗๙

คณะบรรณาธการ

กญญฎา วชยธนพฒน นธศ นวรตน ณ อยธยา  โอว ๖๕ กอบกจ จ�าจด  โอว ๗๐ 

กรด โกศลานนท  โอว ๗๑ ภพ พยบวภาพงศ  โอว ๗๑พชต ศรยานนท  โอว ๗๒  ปรด หงสตน  โอว ๗๕ ร.ต.สถาพร อยเยน  โอว ๗๖ กรรณ จงวฒนา  โอว ๗๖ ศรเทพฤทธ ศลปบรรเลง  โอว ๗๖ ศรชย กาญจโนภาส  โอว ๗๖ ธนกร จวงพานช  โอว ๗๗ จมพล พจารณสรรค  โอว ๗๙วระพล รชตานนท   โอว ๘๐จระ สทธวไลรตน  โอว ๘๓ศรน ชยวฒนาโรจน   โอว ๘๓พศน เวชพาณชย   โอว ๘๓มารค ดมทอฟ   โอว ๘๓วรประภทร กตตพบลย   โอว ๘๓

ถายภาพ

ณฏฐ ไกรฤกษ  โอว ๗๒ เฉลมหช ตนตวงศ  โอว ๗๗ สงกรานต ชมชวลต  โอว ๗๗ วรตมาศ ศขสวสดฯ  โอว ๗๙ ธนพฒน ฑฆธนานนท  โอว ๗๙สรอรรถ เลาประสพวฒนา โอว ๘๒

ศลปกรรม

ปฏภาณ สานแสงอรณปรญญา ยวเทพากร  โอว ๗๗ สงกรานต ชมชวลต  โอว ๗๗ 

โฆษณา

เขต ณ พทลง   โอว ๗๑ (โทร ๐๘๑-๓๕๙-๗๑๐๒)  มณฑล พาสมด  โอว ๗๓(โทร. ๐๘๗-๙๙๑-๓๒๓๐)

ฝายบญชและการเงน

อภพงศ พงศเสาวภาคย  โอว ๗๑ สทธพงษ ลมสขนรนดร  โอว ๗๓ รฐพล ปนทองพนธ  โอว ๗๕พฒน  ไกรเดช   โอว ๗๙

ผชวยประสานงาน /

ทะเบยนสมาชก

วาสนา จนทอง (เจาหนาทสมาคมฯ)ล�าจวน ไชยชาต (เจาหนาทสมาคมฯ)

พมพท

พ. เพรส (โทร. ๐-๒๗๔๒-๔๗๕๔)

หมายเหต

ตวอกษร   ออกแบบโดย

ม.ล.ชยนมตร นวรตน โอว ๓๗

ภาพปก  “สมเดจพระเจาภคนเธอ  

เจาฟาเพชรรตนราชสดา  สรโสภา

พณณวด  ในฉลองพระองคครย

วชราวธวทยาลย  ปรบแตงเพมเตม

โดย ณฏฐ ไกรฤกษ (โอว ๗๒)

  

สารบญ ๒๑ม.ค. - เม.ย.๕๕

เจาฟาฯ ในดวงใจเดกในหลวง

พระประวต ๕๙

สมเดจพระเจาภคนเธอ

เจาฟาเพชรรตนราชสดา

สรโสภาพณณวด

เจาฟาเพชรรตนฯ กบ

วชราวธวทยาลย ๘๐

ครงหนงในชวต ๘๓

โอวราชสกล ๙๑

ภาพงานพระราชพธ ๙๔

พระราชทานเพลงพระศพ

เพลง พระหนอนาถ ๙๘

วชราวธรฤก

คอลมนพเศษ ๔๐

พระราชนพนธ

เทยวเมองพระรวง

จดหมายเหตฯ ๑๒๐

ตกพชรรตน

บทความ จากนกเรยนเกาฯและครอบครวโอว

สนามขาง ๙๘

สนเสยงนกหวด

Vajiravudh Centenary

Sevens ตอนท ๒

ขาวสารและกจกรรม

กลองจดหมาย ๘

สนามหลง ๑๒๓

สมภาษณ

ใตหอประชม

ประวต ๑๐

พระราชวงพญาไท

ชมประวตศาสตร ๑๘

ผานความงามฯ

พลโทศาสตราจารย ๓๔

คลนก ภานวชญ

พมหรญ

เรอนจาก ๑๐๖

กาวตอไปของ

หอวชราวธานสรณ:

อ.จรรมนง แสงวเชยร

และ เชอพร รงควร

anuman-online.com 

วตถประสงคหลกของการจดตงสมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยในพระบรมราชปถมภ

๑. สงเสรมและเผยแพรเกยรตคณของพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาวชราวธ

พระมงกฎเกลาเจาอยหว ผพระราชทานก�าเนดวชราวธวทยาลย

๒. อปการะแกกนและกนในหมสมาชกในทกทางทไมขดตอกฎหมายและศลธรรม 

อนดของประชาชน

๓. ประสานสามคคในหมสมาชกนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยและนกเรยนในพระบรม

ราชปถมภของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

๔. แลกเปลยนความรซงกนและกนในหมสมาชกและนกเรยนเกาวชราวธวทยาลย

๕. สงเสรมและสนบสนนกจการของวชราวธวทยาลย เพอน�าไปสความเจรญของโรงเรยน

๖. สงเสรมเกยรตและประเพณแหงวชราวธวทยาลย

๗. เผยแพรชอเสยงและเกยรตคณของวชราวธวทยาลย

๘. สงเสรมและสนบสนนการศกษา การกฬา และการบนเทงตามสมควร

๙. บ�าเพญสาธารณประโยชนในโอกาสอนสมควร

สทธและหนาทของสมาชก

๑. สมาชกมสทธทจะรวมกจการตางๆ ทสมาคมฯ จดขน แตตองปฏบตตามระเบยบ

ทวางไว

๒. สมาชกมสทธประดบเขมเครองหมายของสมาคมฯ ไดในเวลาทเปนสมาชก

๓. สามญสมาชกมสทธเสนอความคดเหน ตรวจดหลกฐานและบญชตาง  ๆ  ของสมา

คมฯ ไดในเวลาท�าการของสมาคมฯ 

๔. สามญสมาชกเทานนมสทธเขาประชมใหญ  ลงคะแนนเสยงและเลอกตงหรอรบเลอกตง 

เปนนายกสมาคมฯ หรอกรรมการสมาคมฯ เวนแตสามญสมาชกนนคางช�าระคาบ�ารง

๕. สามญสมาชกมหนาทตองช�าระคาบ�ารงตามทก�าหนดไว

๖. สมาชกตองปฏบตตามระเบยบและขอบงคบของสมาคมฯ ทวางไว

๗. สมาชกมสทธทจะใชสถานทและบรการของสมาคมฯ  และสโมสร  แตตองปฏบต

ตามระเบยบขอบงคบทก�าหนดไว

  

คณะกรรมการบรหารสมาคมฯประจ�าป ๒๕๕๔ - ๒๕๕๖

ดร.ครจต นาครทรรพ รน ๔๕ นายกสมาคมฯ

ผบงคบการวชราวธวทยาลย กรรมการโดยต�าแหนง

นายสรเดช บณยวฒน รน ๔๑  อปนายก ฝายสทธประโยชน

นายจตพล ปญโสน รน ๔๓  

อปนายก ฝายพฒนาและกฬา 

พล.อ.ต.วรฉตร ธารฉตร รน ๔๖ 

อปนายก ฝายหารายไดและตางประเทศ 

ม.ล.จรเศรษฐ ศขสวสด รน ๔๖  อปนายก ฝายวางแผนและพฒนา

ดร.จรสโรจน บถด�ารห รน ๔๓ 

กรรมการและนายทะเบยน 

นายวรนารถ วระไวทยะ รน ๔๓ 

กรรมการและประธานกฬา

นายทรรศนะ วชยธนพฒน รน ๔๕ 

กรรมการและประธานสงเสรม 

ความสมพนธ

ร.อ.ชมพล ยสานนท รน ๕๐ 

กรรมการและประธานกจกรรมพเศษ

นายไชยวฒ พงทอง รน ๕๑  

กรรมการและประธานฝายหารายได

พ.อ.ชนนท โพธพนศกด รน ๕๓ 

กรรมการและรองประธานกจกรรมพเศษ 

นายชลตรตน จนทรเบกษา รน ๕๔ กรรมการและประธานสโมสร

นายประวทย มนตเสรนสรณ รน ๕๖ 

กรรมการและเหรญญก

ดร.ปกรณ อาภาพนธ รน ๕๙  

กรรมการและปฏคม

นายวรากร บณยเกยรต รน ๕๙  

กรรมการและเลขานการ

นายรวนท ถระวฒน รน ๕๙ 

กรรมการและรองประธานกฬา

นายวรยทธ โพธารามก รน ๖๐  

กรรมการและรองประธานกฬา (รกบ) 

นายทรงศกด ทพยสนทร รน ๖๒  

กรรมการและรองประธานกฬา (กอลฟ)

นายผรณเดช พนศรวงศ รน ๖๖ 

กรรมการและประธานฝาย

ประชาสมพนธและสาราณยกร

anuman-online.com 

6 หองเพรบ

จากอปนายกฝายวางแผนและพฒนา

อนมานวสารฉบบนกาวยางมาสฉบบ

ท ๒๑ แลว เดมททางกองบรรณาธการ เคย

ตงใจวาจะท�าเนอหาทเกยวกบบทบาทการ

ตอตานคอรรปชนของพดสต  นนทะนาคร  

อดตประธานสภาหอการคาไทยและพชาญชย  

จารวสตร อดตผอ�านวยการสมาคมสงเสรม

กรรมการบรษทไทย  (IOD)  เนองจากพๆ 

ทงสองเปนก�าลงส�าคญทจดประกายการ

ตอตานคอรปชนในสงคมไทย  แตเนองจาก

เดอนเมษายนทผานมามเหตการณส�าคญ 

ทเกยวของกบนกเรยนวชราวธฯ  โดยตรง  

กองบรรณาธการเหนวาเปนหนาทของอนมาน 

วสารทจะตองบนทกเหตการณส�าคญนนไว

เพอเปนประวตศาสตร เราจงตองเลอนเรอง

ของพดสตและพชาญชยไวในอนมานวสาร

ฉบบหนาแทน ขอใหรอตดตามอานกนได

สวนเหตการณส�าคญทวานน  กคอ 

งานพระราชพธถวายเพลงพระศพ  สมเดจ

พระเจาภคนเธอ  เจาฟาเพชรรตนราชสดา  

สรโสภาพณณวด  ทจดขนเมอระหวางวนท 

๘ - ๑๒ เมษายนทผานมา งานพระราชพธ 

ในครงนเปนเหตการณทมความส�าคญตอ

ชาววชราวธฯ  นกเรยนเกาฯ  หลายคน

ไดเขาไปเปนสวนหนงของงานนอยหลาย

ทาน  ไมนบรวมนกเรยนปจจบนทไดเขา

รวมขบวนพระศพอกเกอบรอยชวต  ทาง

กองบรรณาธการจงตดสนใจทจะอทศหนา

กระดาษหลกเพอบนทกเรองราวของเจาฟา

เพชรรตนฯ  โดยเฉพาะ  ในการนเรายงได

รบความเออเฟอภาพถายโดย  ครชยาคมน  

สมบรณสน หวหนาแผนกศลปะและชางกลอง

มอหนงของวชราวธวทยาลย น�ามาประมวล

ภาพงานพระราชพธนไวเปนทระลก

เรองราวของเจาฟาเพชรรตนฯ  ท

ทรงมพระกรณาธคณตอเหลานกเรยนเกา

วชราวธฯ รนแลวรนเลา เปนอกประสบการณ

หนงในชวตนกเรยนเกาฯ หลายคน เนองดวย 

พระองคทรงมเมตตาโปรดใหพวกเราได

เขาเฝาและถวายงานรบใชอยางใกลชดและ 

ตอเนองจากร นส ร น  จนกลายเปนความ

สมพนธทอปมาไดดงทเคยมพระกระแส

รบสงวาพระองคทานทรงเปนพสาวและเหลา

นกเรยนวชราวธฯ  กเปนเสมอนนองชาย 

ของทาน ความทรงจ�าทเกยวกบสมเดจเจาฟาฯ 

ในหลายมมไดถกบนทกไวในอนมานวสาร

เลมนแลว  สามารถพลกไปอานไดในสกป

พเศษ “เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง” 

ระหวางชวงงานพระราชพธฯ  ท 

ผานมา  หลายทานคงมโอกาสไดยนเพลง 

“พระหนอนาถ”  อนไพเราะ  ฝมอของ 

ไวทยากรและนกประพนธเพลงยคใหมอยาง 

ทฤษฎ  ณ  พทลง  ทไดอญเชญบทกลอม 

“พระหนอนาถ” พระราชนพนธในพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลา  ททรงนพนธขนเพอ

  

รบขวญบตรทก�าลงจะลมตาดโลกมาเปน

เนอรอง และน�าไปผสานกบทวงท�านองของ

ดนตรคลาสสคทเลนโดยเครองดนตรทงไทย

และสากลอยางลงตว โดยอนมานวสารไดม

โอกาสไปนงคยกบนองชนะพล  โยธพทกษ 

(โอว  ๗๘)  ผทอย เบองหลงความส�าเรจ

ของเพลงนวามทไปทมาจากไหน กวาจะมา 

เปนเพลงนไดตองใชความพยายามในการ

ผลกดนเทาไร  และเบองหลงทนอยคนจะ

ร  ไดถกเกบมาไวใหตดตามอานในอนมาน 

วสารเลมนแลว

ในเลมนเราจะยงพาทานผ อานไป

เยยมชมพระราชวงพญาไท  ทมมลนธ

อนรกษพระราชวงพญาไทในพระอปถมภ

ของเจาฟาเพชรรตนฯ  เปนผ คอยดแล 

พระราชวงพญาไทแหงนตงอยในเขตของ

ศนยอ�านวยการแพทยพระมงกฎเกลา  ทม 

พภานวชญ  (พลโทศาสตราจารยคลนก  

ภานวชญ พมหรญ – โอว ๔๑) เปนผอ�านวยการ 

อย   ถงแม จะไม ใช หน าท โดยตรงของ 

พภานวชญ แตพภาณวชญกยงอตสาหพาชม

พระราชวงพญาไทดวยตวเอง และเลาความ

ตองการทจะบรณะรกษาพระราชวงแหงน 

ถวายเปนพระราชกศล  รวมไปถงเรองราว

ชวตของหมอทหารในสงครามดวย 

  นอกจากนนแลวเรายงมเรองของ

หอวชราวธานสรณ  ทไดขอมลจากการ

สมภาษณ อ.จรรมนง แสงวเชยร (โอว ๔๓) 

และ  เชอพร  รงควร  (โอว  ๕๘)  ในเรอง

งานปรบปรงทก�าลงเกดขนกบหอวชราวธา 

นสรณและสถานทอนๆ  ทจะปรบปรงเปน

นทรรศการถาวรถายทอดเรองราวของ

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ และเจาฟา 

เพชรรตนฯ  รวมไปถงแผนการพฒนา

กจการงานดานตางๆ  ทสบเนองจากเจาฟา

เพชรรตนฯ วาจะมทศทางด�าเนนการตอไป

อยางไรมาไดอานกน 

สดท ายน   อนมานวสารในนาม

จดหมายขาวของสมาคมนกเรยนเกาวชราวธ

วทยาลยฯ  ขอนอมถวายทกตวอกษรและ

รปภาพ  เพอแสดงถงความเคารพและ

ความอาลยตอการจากไปของสมเดจเจาฟา 

เพชรรตนฯ เจาฟาผทรงใหทยงใหญ พระองค

จะทรงเปน ‘พสาว’ หนงเดยวในใจของพวกเรา 

เหลาลกวชราวธฯ ตลอดไป

สวสดครบ

ม.ล.จรเศรษฐ ศขสวสด (โอว ๔๖)

anuman-online.com 

8 ๑๙๙ กลองจดหมายโอว

เขยนถงอนมานวสาร

จดหมายจาก

กาตารสวสดครอบครวอนมานทกทานครบ

มเรองเลาเลกๆ  นอยๆ  ทอยาก 

จะมาแบงปนความภมใจใหกบพๆ  นองๆ 

ทกคนครบ 

เมอเรวๆ น ผมไดมโอกาสถวายงาน 

สมเดจพระเทพฯ ซงไดเสดจฯ เยอนกาตาร  

ผมไดใช เวลาสวนใหญร วมกบคณหญง

อารยา  พบลนครนทร  ราชเลขานการใน

พระองคฯ  โดยเมอคณหญงไดทราบวาผม

จบจากวชราวธฯ  คณหญงกไดพดเกยวกบ

โรงเรยนของเราตางๆ  นานา  ซงพอจะสรป

ไดวา  เดกโรงเรยนนบารกโรงเรยน  บารก

พวกพอง  ภมใจในความเปนวชราวธฯ  ม

ความกตญญรคณ  ดงทเหนไดจากตอนท

สมเดจเจาฟาเพชรรตนฯ สนพระชนม สงท

พวกเราแสดงออก  ไดแสดงใหเหนถงความ

กตญญรคณไดเปนอยางด 

คณหญงฯ บอกวา สงตางๆ เหลาน 

เปนเรองทดและนาชนชมมากๆ  หาไดยาก

จากเดกโรงเรยนอนๆ ในสงคมปจจบน

เอกภทร เปรมโยธน (โอว ๗๒)

เลขานการเอก 

ประจ�าสถานเอกอครราชทตไทย 

ณ กรงโดฮา รฐกาตาร

ครอบครวเดยวกนของ

ครภษต หอมเกต: ผสอนศลปะใหเดกวชราวธฯกวา๓๐ป

ครภษตไดเคยใหสมภาษณไวใน 

บนทกคณครเมอป  พ.ศ.๒๕๔๗  ไวว า 

“ท�ำงำนนไดยำวนำนเพรำะหลงรกเดกๆ

และบรรยำกำศทน ยงสอนยงตดใจ ยงเหน

เดกสรำงสรรคงำนศลปะไดยงภมใจ กไมคด

จะเปลยน ถงจะมปญหำเรองสขภำพ แตก

ชอบทนเสยแลว...”

นอยคนนกทจะรวาครภษตนนปวย

เปนโรคไตมาหลายปแลว  ขนาดลกศษย 

ทเรยนกบครมาหลายคน  กยงไมอยาก 

จะเชอเมอทราบขาวทวาคณครปวย ครภษต

ในความทรงจ�าของเดกวชราวธฯ  ตงแตป 

พ.ศ. ๒๕๒๗ นนดแขงแรง มรอยยมใหกบ

ลกศษยอยเสมอ  ถงจะแมครจะไมใชคนท 

พดเกง  แตพวกเราหลายๆ  คนกพอจะรบร

ไดวาครภษตเปนครทใจด

เมอพวกเราไดมโอกาสพดคยกบ 

ครภษตจงทราบวา  ครไดปวยเปนโรคไตมา

หลายปแลว  แตไมเคยขอความชวยเหลอ

จากใครเพราะไมอยากสรางความล�าบาก

ใจใหกบใครทงนน  อาการของโรคไตนน

คอยๆ แยลงตามกาลเวลา จนมาถงปจจบน

ทมอาการหนกขน สงผลใหคาใชจายในการ

  

รกษาพยาบาลสงขนเรอยๆ ในแตละเดอน

ตอมาเมอภรรยาของครไดพยายาม

ไปยนเรองขอท�าบตรทอง ๓๐ บาท เพอใช

สทธในการรกษาพยาบาลบางสวน แตกลบ

ไดรบการแจงมาวา  ครภษตจะตองลาออก

จากการเปนครทวชราวธวทยาลยเสยกอน 

จงจะสามารถสมครขอใชสทธนนได

แตการลาออกจากโรงเรยนทสอนมา

นานกวา ๓๐ ป เปนสงทครไมสามารถท�าได

“ . . .การเข ามาสอนหนงสอทน

เหมอนเปนครอบครวเดยวกน มกำรท�ำ

กจกรรมหลำยๆ อยำงดวยกน แลวทส�ำคญ

เดกๆ ทนเปนกนเอง เวลำมปญหำอะไรก

กลำคยกบเรำ เจอเรำกทกทำย เหมอนกบ

วำเรำเปนครอบครวเดยวกน” 

เดกโอวทงหลายกคงจะรสกไมตาง

ไปจากทครภษตไดเคยเปรยบไววา  ครกบ

นกเรยนโรงเรยนนกเปนเหมอนครอบครว

เดยวกน  เพราะทนททขาวของครภษต

กระจายไปในหมโอวทงหลาย  พนองโอว 

ตางรนตางมารวมกนหาความชวยเหลอใน

รปแบบตางๆ  ไมวาจะเปนการโอนเงนผาน

บญช การไปเยยมเยยนใหก�าลงใจ และลาสด

นกรวมกนจดฟตบอลนดพเศษซงสามารถ

ระดมทนสนบสนนไดกวา ๑๘๗,๗๐๐ บาท 

ความพยายามในการชวยเหลอคร

ของเดกโอวครงน  จงนาจะเปนสงทพสจน 

ไดวาเดกชราวธฯ เปนคนไมลมคณคร

เ มอครภษตได ทราบข าวความ 

ชวยเหลอตางๆ  นานาทลกศษยชวยกนหา

มาให  กอดไมไดทจะรสกซาบซงและดใจท 

ลกศษยยงไมลมคร 

“ครซำบซงในน�ำใจของลกศษยท

เคยสอนมำ ดใจทเดกนกเรยนยงไมลมคร

แคครเจอหนำนกเรยนครกดใจแลว ไมเคย

คดวำจะไดรบควำมชวยเหลอมำกขนำดน

ถำมอะไรทครพอชวยเหลอได ครกยนดชวย

พวกเรำเสมอ”

สงเดยวทพวกเราจะขอใหครภษต

ชวย  กคงจะขอใหครมก�าลงใจและสขภาพ

ทแขงแรงเทานน

*หากพนองโอวทานใดอยากทจะรวม

เปนก�าลงใจใหกบคร  กสามารถตดตอไดท 

คณพรทพย หอมเกต (ภรรยาของครภษต) 

โทร.๐๘๒-๓๓๗-๗๑๔๗ 

ทมอนมานวสาร

anuman-online.com 

10

ใตหอประชม คยกบนกเรยนเกาฯ

พระราชวงพญาไท  

ประวต

พระราชวงพญาไท

พระต�าหนกกลางทงเมอพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวฯ  

เสดจกลบจากการประพาสยโรปครงท ๒ ในป พ.ศ.๒๔๕๑  

พระองคกทางมด�ารทจะมพระต�าหนกไวส�าหรบประทบ

เปลยนพระอรยาบถ  โดยไดทรงใชพระราชทรพย 

สวนพระองคซอทดนบรเวณทงพญาไทขน ทรงโปรดให 

สรางพระต�าหนกส�าหรบพระองคและสมเดจพระศร 

พชรนทราบรมราชนนาถ (พระพนปหลวง) ทรงโปรดให 

มการปลกผก  เลยงไก  เลยงปลาและท�านา  ทงสอง 

พระองคทรงมพระส�าราญและพงพอพระทยในพระราช

ต�าหนกกลางทงแหงนมาก แตกเสดจมาประทบไดเพยง 

ชวงระยะเวลาสนประมาณสองปเทานน พระพทธเจาหลวง 

กเสดจสวรรคต สรางความเศราโศกเสยพระทยใหกบ

พระศรพชรนทราฯ เปนอนมาก

ราชส�านกพระพนปหลวงพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว  ทรง

เปนหวงพระราชมารดาเปนอนมาก เนองจากหลงการ 

สวรรคตของพระพทธเจาหลวงแลว  พระราชมารดา

กทรงตกอยในภวงคแหงความโศกเศราเปนระยะ

เวลานาน  ดงนนเมอพระราชมารดามพระประสงคจะ

ยายไปประทบ  ณ  พระต�าหนกพญาไทเปนการถาวร 

พระองคจงโปรดเกลาฯ  ใหสถาปนาราชส�านกส�าหรบ 

พระพนปหลวงขนอยางสมพระเกยรต และยงโปรดเกลาฯ  

anuman-online.com 

12 ใตหอประชม

พระทนงพมำนจกร และ พระทนงศรสทธนวำส

ภำพเขยนบนเพดำนหองพระบรรทม ชน ๓ พระทนงศรสทธนวำส

  

ใหสรางทองพระโรงขนาดใหญขนใหม  (ซงตอมา

พระราชทานนามใหมใหวา พระทนงเทวราชสภารมย) 

เพอเปนสถานทส�าหรบพระราชมารดาในการเสดจ

มาทรงจดงานตางๆ  เพอสรางพระส�าราญใหมมากขน

กวาแตเดม

สถาปนาพระราชวงพญาไทเมอพระพนปหลวงทรงเสดจสวรรคตในป  

พ.ศ.  ๒๔๖๒  พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ  จง

ทรงโปรดใหรอพระต�าหนกพระพนปหลวงและยายไป

ประกอบขนใหมเพอใชเปนอาคารเรยนวทยาศาสตร

ของโรงเรยนมหาดเลกหลวง กอนทพระต�าหนกหลงน

จะถกยายไปยงวดราชาธวาสราชวรวหารในรชสมยของ

พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกล าฯ  ทรงม 

พระราชด�ารทจะสร างพระทน งต างๆ  เพอทจะ

สถาปนาขนเป นพระราชวงให สมพระเกยรตกบ

สถานทแห งน เคยเป นทประทบของทงพระราช

บดาและพระราชมารดา  โดยไดเสดจลงมาก�ากบ

การวางผงของพระราชวงรวมกบกล มนายช าง 

ชาวอตาลดวยพระองคเอง หลงจากใชเวลาในการกอสราง 

และตกแตงกวา  ๓  ป  ในทสดพระราชวงพญาไท 

ทประกอบดวยพระทนงตางๆ  หลายแหง  ทงยงม

สวนโรมนและโรงละครกปรากฏขนอยางสงางามในป  

พ.ศ. ๒๔๖๕ นอกจากนพระองคยงทรงโปรดใหใชพนท

สวนหนงทตดกบสวนโรมนเปนพนทส�าหรบจดตงเมอง

ดสตธาน หรอเมองจ�าลองขนาดเลกเพอเปนการทดลอง

การปกครองแบบประชาธปไตยขน

ทางเชอมอาคารเทยบรถพระทนง

anuman-online.com 

14 ใตหอประชม

หองพพธภณฑ ในพระทนงพมานจกร

  

โฮเตลพญาไทในช วงปลายรชสมยของพระบาทสมเดจ 

พระมงกฎเกลาฯ  พระองคทรงตงพระทยทจะจดงาน 

สยามรฐพพธภณฑขนเพอใหเปนมหกรรมระดบ

นานาชาต  โดยมการคาดคะเนวาในชวงจดงานจะม 

ชาวตางประเทศเดนทางเขามาจ�านวนมาก  แตใน

พระนครยงไมมโรงแรมเดอลกซขนาดใหญไวคอย

บรการ จงทรงพระราชทานใหเปลยนพระราชวงพญาไท

เปนโฮเตลพญาไท  ทวาพระองคกทรงสวรรคตกอนท

งานสยามรฐพพธภณฑจะไดจดขนและโฮเตลพญาไท

จะเปดกจการ

เมอพระบาทสมเดจพระปกเกลาฯ ขนครองราชย  

ทรงโปรดใหยกเลกงานสยามรฐพพธภณฑ เนองจากอย

ในชวงไวทกขใหกบพระเชษฐา  แตยงทรงโปรดเกลาฯ  

ให ด�าเนนการจดตงโฮเตลพญาไทตอไป  โดยม 

กรมหลวงก�าแพงเพชรอครโยธน  ผซงด�าเนนกจการ

โฮเตลรถไฟหวหนจนประสบความส�าเรจมาเปน 

ผด�าเนนกจการของโฮเตลพญาไท

สถานวทยกระจายเสยงพญาไทในชวงตนรชสมยของพระบาทสมเดจปกเกลาฯ 

เปนชวงขณะทกรมไปรษณยโทรเลขก�าลงเรงพฒนา

ระบบการสอสารทางวทยและก�าลงหาสถานทส�าหรบ

ตงสถานวทยกระจายเสยงทเหมาะสม  หลงจากได

ศกษากนดแลวกพบวาหากมาเชาหองชน  ๓  ของ

โฮเตลพญาไทจะท�าใหไมตองลงทนสรางสถานใหม

ทงหมด  ทางกรมไปรษณยโทรเลขจงตดสนใจเชาหอง

ดงกลาว และเรมกระจายเสยงวทยครงแรกในวนท ๒๕ 

anuman-online.com 

16 ใตหอประชม16 ใตหอประชม

หองบรรทม ชน ๒ ในพระทนงจกรพมาน

  

กมภาพนธ พ.ศ. ๒๔๗๓ ถายทอดพระราชด�ารสของ

พระบาทสมเดจพระปกเกลาฯ  จากพระทนงอมรนทร

วนจฉยในพระบรมมหาราชวง

จากเสนารกษพญาไทสโรงพยาบาลพระมงกฎเกลา

หลงจากทโฮเตลพญาไทเปดด�าเนนการได

เปนระยะเวลาเพยง  ๕  ป  กไดเกดการเปลยนแปลง

การปกครองโดยคณะราษฎรขนในป  พ.ศ.  ๒๔๗๕ 

ประกอบกบผลการด�าเนนการของโรงแรมขาดทน

ตดตอกนหลายป  รฐบาลในสมยนนจงไดสงใหยกเลก

ไปและใหใชเปนสถานทส�าหรบเสนารกษพญาไทแทน 

โดยพระทนงตางๆ ไดถกใชเปนสถานตรวจโรค รกษา

และเปนหองเรยนส�าหรบเสนารกษทหาร  เสนารกษ

พญาไทเปนหนวยรกษาพยาบาลทมความส�าคญมาก

ในชวงสงครามโลกครงท ๒ กอนทจะถกปรบปรงและ

ขยายตอเนองมาเปนโรงพยาบาลทหารบก  จนกระทง

ในป  พ.ศ.๒๔๙๕  จงไดมการขอพระราชทานเปลยน

ชอเปนโรงพยาบาลพระมงกฎเกลา  และไดมการ 

จดสร างพระบรมราชานสาวรย พระบาทสมเดจ 

พระมงกฎเกลาฯ ดานหนาของพระราชวงพญาไทเพอ

เปนการถวายเฉลมพระเกยรตแดพระองคทาน

เรยบเรยงจากขอมลในหนงสอ  พระราชวงพญาไท

ในวนวารหาแผนดน  โดย  แพทยหญงกรรณการ 

ตนประเสรฐ จดพมพครงแรกเมอ มกราคม ๒๕๕๓ 

ส�านกพมพมตชน

ประตกระจกลำยดอกกหลำบ

ในพระทนงอดมวนำภรณ

โถงบนไดของพระทนงจกรพมาน

anuman-online.com 

18 ใตหอประชม

ชมประวตศาสตรผานความงาม

ณ พระราชวงพญาไท

บายวนหนงของเดอนมนาคมทผานมา  

ทามกลางแสงแดดรอนประจ�าฤดพวกเรา

ทมอนมานวสารตางนดพบกนทพระราชวง

พญาไทตามค�าชวนของพภานวชญ  (พลโท 

ศาสตราจารยคลนก  ภานวชญ  พมหรญ  -  

โอว ๔๒) ผอ�านวยการศนยอ�านวยการแพทย  

พระมงกฎเกลา  ทตงใจใหพวกเรามาชวย

เผยแพรความงามและความส�าคญของ

พระราชวงพญาไท  หนงในพระราชวงท

ประทบของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ

  

ระหวางทางทเดนเขามายงพระราชวงแหงน  เราตองผานอาคาร 

ใหญโตหนาตาทนสมยของโรงพยาบาลพระมงกฎเกลา  จนไมคาดคดวา

ทามกลางตกสงเหลานจะมพระราชวงสไตลโรแมนตกตงอยได ทวาเมอเรา

กาวพนเงาของตกสงไปแลว ภาพของพระราชวงทตงอยเบองหนากพาใหเรา

ตกใจไปกบความงามสมยอดตทยงคงอยคางมาจนถงปจจบนน

เมอมากนพรอมหนาแลว  พวกเรากเดนไปพบพภานวชญ  

ทพระทนงอดมวนาภรณ ซงปจจบนถกใชเปนส�านกงานของศนยอ�านวย

การแพทยพระมงกฎเกลาทมพภานวชญเปนผอ�านวยการอย ศนยอ�านวย

การแพทยพระมงกฎเกลาแหงนเปนศนยครอบคลมดแลหนวยงานยอยใน

พนทบรเวณเดยวกนอก ๕ แหง  ไดแก  โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา, 

วทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลา, วทยาลยพยาบาลกองทพบก, 

สถาบนพยาธวทยา  และสถาบนวจยวทยาศาสตรการแพทย

ทหาร  โดยหนวยงานเหลานตงอยในพนทของพระราชวง

พญาไททงหมด

ในหองท�างานของพภานวชญ  มพโอวอกหลายคน 

มานงรอพวกเราอยแลว พๆ  โอวเหลานตางกเปนโอว 

ทไดเขามาท�างานในหนวยงานภายใตการดแล 

ของศนยอ�านวยการแพทยพระมงกฎเกลา  

ซงในปจจบนนมโอวท�างานอยเกอบ  ๑๐ 

คน และแตละคนตางกเปนผเชยวชาญดาน 

การรกษาดานอนๆ ทไมเหมอนกน ถาพนอง 

โอวคนไหนปวดไข หรอเจบป วยอะไรก

สามารถแวะมาใหพๆ ชวยตรวจไขได

หลงจากไดทกทายกนตามประสาพ

นองโอวกนเสรจแลว เรากไดพบกบผจดการ

มลนธอนรกษพระราชวงพญาไท คณอารยา  

ศรศลปโสภณ และมคคเทศกจากชมรมคน

รกวง  คณศภศร  เพญศร  ซงจะมาเปนผ 

น�าพาคณะของพวกเราชมพระราชวงแหงน 

อยางพเศษเฉพาะ  แบบทนอยคนจะไดม

โอกาสเขาชม

พระทนงอดมวนาภรณ

คณะของเราเรมตนออกจากหอง

ท�างานของพภานวชญในพระทนงอดม 

วนาภรณ ซงถอเปนหนงในอาคารทถกสราง

ขนในสมยราชส�านกของพระพนปหลวง 

โดยถกสรางขนเพอใชเปนคลงเกบของ  

ตอมาในพระบาทสมเดจมงกฎเกลาฯ ไดทรง

ดดแปลงใหเปนทพ�านกและสรางสะพานทาง

เชอมตอไปยงพระทนงไวกณฑเทพยสถาน 

พระท นงแหงนจะแตกตางจากพระทนง

องคอนๆ  ในพระราชวงพญาไท  เนองจาก 

บนขอบเพดานจะไมมภาพวาดประดบ

ตกแตง  แตจะใหแสงสองกระทบกบลาย

กระเบองหนออนแลวสะทอนขนไปเปน

ลวดลายประดบเพดานแทน

20 ใตหอประชม

  

ดานหนาของพระทนงอดมวนาภรณ

ขณะทเราก�าลงสงเกตรอบๆ เพดาน

อย  สายตาของพวกเรากถกสะกดดวย

กระจกสบนประตทถกจดวางใหเปนรป 

ชอกหลาบสสดงดงาม  คณมคคเทศกคง

สงเกตเหนพวกเราจดจออยทชอกหลาบนน

อยนาน จงเลาใหฟงวา “ดอกกหลาบทเหน

อยนเปนสญลกษณมาจากบทพระราชนพนธ

ในรชกาลท ๖ เรอง มทนะพาธา ซงพระองค

ทรงจบบทพระราชนพนธ  ณ  พระราชวง

แหงน” มทนะพาธาเปนพระราชนพนธทเลา

เรองราวของเทพธดามทนา  ทถกลงโทษให

เปนดอกกหลาบในโลกมนษยและหากนาง

มรกแทเมอไร นางจะตองกลายเปนกหลาบ

ตลอดไป

เราเดนผานหนาประตลายกหลาบ

บานนนไป  เพอเขาไปในหองประชมของ

ศนยอ�านวยการฯ ซงบรเวณมมดานในจะม

บนไดเวยนท�าดวยเหลกดดลวดลายสวยงาม 

พาขนไปถงชนดาดฟาและหลงคาน สมาชก

ในคณะของเราไดรบโอกาสพเศษใหปนวน

ขนไปดสภาพดานบนทตอนนถกปดดวย

หลงคาไปแลว  ถาไมไดมากบคณะน  กคง

ไมมทางไดปนขนบนไดเหลกดดลายสวย

นนแนนอน

พระทนงไวกณฑเทพยสถาน

พวกเราใชสะพานเชอมเพอขามถนน 

และคลองพญาไทจากพระทนงอดมวราภรณ  

ไปยงพระทนงไวกณฑเทพยสถาน ซงแตเดม 

ถกออกแบบใหมเพยงแคสองชน  ทวาเมอ

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ ทรงเขามา

ประทบในหองบรรทมชนสอง ณ พระทนง

พมานจกร กลบไมทรงโปรดเนองดวยอากาศ

ถายเทไมสะดวก  จงทรงโปรดใหตอเตม

1. อนสาวรยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

2. พระทนงพมานจกร3. พระทนงศรสทธนวาส4. พระทนง ไวกณฐเทพยสถาน

5. พระทนง เทวราชสภารมย

6. พระทนงอดมวนาภรณ7. พระต�าหนกเมขลารจ8. สวนโรมน

โรงพยาบาลพระมงกฎ

anuman-online.com 

ถนนราชวถ

3

1

5

2

8

74

6

หองพระบรรทมและหองทรงพระอกษรเพม

เขาไปจนกลายเปนชน ๓ ของพระทนงแหงน

เมอเดนขนบนไดไปยงชน  ๓  ของ 

พระทนงองคน เรากไดพบกบหองพระบรรทม 

ทยงคงความงดงามของภาพเขยนสเฟรสโก  

(Fresco)  รปเหลาเทวดานอยถอเครอง 

ดดส ต เปา บนลอมวงประทบอยบนเพดาน 

ผลงานของชางชาวอตาลทมชอวา  คารโล  

รโกล (Carlo Rigoli) ผฝากผลงานไวในเกอบ

ทกพระทนงของพระราชวงพญาไท 

บรเวณผนงรอบๆ  หองยงมรองรอย

ของแผนกนเสยงและอปกรณบางอยางท

หลงเหลอมาจากสมยทหองนเปนสถาน

วทยกระจายเสยงแหงแรกของประเทศ 

บรเวณดานลางของแผนกนเสยงเหลานน 

มลายสลกถมทองดวยเทคนคจากอตาลท

ท�าใหทองเปลวนนตดอยคงทนนานมาถง

ปจจบน  สวนพนทเรายนอย ถาไดกมลง 

สงเกต  กจะเหนลายปพนไมท เรยกวา 

การปพนไมลายกางปลา  ซงคณมคคเทศก

บอกวา “จะพบไดเฉพำะทพระรำชวงแหงน

พระรำชวงสนำมจนทน และพระรำชนเวศ

มฤคทำยวน สำมแหงเทำนนในเมองไทย”

ใกลๆ  กบหองพระบรรทมยงมหอง

สรงและหองทรงพระอกษร  คณมคคเทศก

เลาวา “บรเวณชน ๓ ตรงนถกจดใหเปนหอง

Royal Suite มอตรำเชำคนละ ๑๒๐ บำท

ซงเปนหองทแพงทสดในสมยทพระรำชวงน

ถกดดแปลงใหเปนโฮเตลพญำไท”

หองทรงพระอกษรเปนหองสเหลยม

ขนาดไมใหญมาก  ผนงดานลางของหองน 

ถกปดดวยไมสงประมาณครงตว สวนดานบน 

เปดใหเหนเปนผนงฉาบทาส  เพดานยงม

ภาพวาดประดบตกแตงอย  แตกถกสายไฟ 

โยงระยางท�าใหความสวยงามถกลดลงไป 

“หองนยงไมไดรบกำรบรณะเทำไร ในหองน

จะมชองเจำะซอนไวทพน คำดวำนำจะใช

ชองนเปนชองเกบสำยไฟ สำยไฟทเหน

เยอะแยะอยบนน เปนของทถกตดเมอ

เปลยนมำเปนโรงพยำบำล สมยทเปน

พระรำชวงและโรงแรมจะไมมสำยไฟตำม

เพดำนตำงๆ แตละหองจะงำมเนยบมำก” 

คณมคคเทศกคงเสยดายทหองตางๆ  ใน

พระราชวงแหงนไมไดรบการดแลจากผทเขา

มาใช จนท�าใหเกดความเสยหายกบโบราณ

22 ใตหอประชม

  

หองทรงพระอกษร

anuman-online.com 

สถานล�าคาแหงน

กอนทจะเดนลงบนได คณมคคเทศก

ยงไดชใหดสญลกษณทพวกเราคนตาเปน 

อนมาก  สกพกเราจงได รบค�าเฉลยว า

สญลกษณนนเปนพระปรมาภไธยยอ “รร๖” 

ทมความหมายวา “พระรามราชาธบดท ๖”  

นนเอง  เราสามารถสงเกตเหนตวอกษร 

“รร๖” ไดโดยรอบของพระราชวงน รปแบบ

ของตวอกษร  “รร๖”  กจะแตกตางกนไป

ตามแตสถานท  ซงมผเคยส�ารวจแลวพบวา 

ทงพระราชวงมตวอกษรนอยถง ๗ รปแบบ

ดวยกน  ทใดทมพระปรมาภไธยยอนอย 

แสดงวาทนนเปนหองของพระองค หรอของ

ทรงใชสวนพระองคทงสน

พระทนงพมานจกร

เราลงบนไดตามคณมคคเทศกเพอ

ไปยงพระทนงพมานจกร  ซงเปนพระทนง

ทอย ถดจากพระทนงไวกณฑเทพยสถาน 

เพยงไมกสบเมตร  ลกษณะสถาปตยกรรม

ของพระทนงพมานจกรนมหอคอยทรงโกธค

สงเดนอยดานหนา  แตนาเสยดายทวนนน

หอคอยดานนอกปดซอมอย  แตถงกระนน

คณะของพวกเรากโชคดทมพภานวชญมา

รวมเดนน�าชมดวย  พเขาเลยพาพวกเรา

เดนขนบนไดวนไปยงชนสาม ชนสงสดของ

หอคอยประจ�าพระทนงองคน  โดยพนท 

เกอบทงหมดของชนสามถกจดใหเปนหอง 

พระประจ�าพระราชวง ซงโดยปกตแลวจะไม

เปดใหบคคลทวไปไดเขาชมเนองจากบนได

ขนลงมขนาดเลก  ไมสามารถรองรบคน

จ�านวนมากได  บรเวณดานหนาของประต

หองพระยงมบนไดวนเลกๆ  ไวส�าหรบให

มหาดเลกปนขนไปชกธงมหาราชประกาศ

ใหทราบวาพระเจาอย หวทรงประทบอย 

แนนอนวาพวกเรายอมไมพลาดโอกาส 

ลองเปนมหาดเลกปนวนขนไปดบนยอด 

เยยงมหาดเลกในสมยนนบาง

ลงจากหองพระมากจะเจอกบหอง

ทรงพระอกษรอกหอง  “เนองจำกพระองค

ทรงเปนผทสนใจในกำรทรงพระอกษรมำก

จงจะมหองพระสมด หรอหองทรงพระอกษร

อยทกวง หำกใครไมไดสงหนงสอขออนญำต

เข ำเฝ ำกจะไมได เข ำเฝ ำพระองคโดย

เดดขำด เนองจำกจะทรงงำนอยในหองน

โดยมหำดเลกจะตองเหลำดนสอไวในตอน

เชำถวำยทำนวนละ ๒ โหล ทรงเขยนหมด

เมอไรจงจะออกจำกหอง”  คณมคคเทศก

ชแจง 

ห องทรงพระอกษรห องนมผนง 

เปนทางโคงกลมเพราะอยในบรเวณหอคอย 

ตพระสมดในหองนถกออกแบบและสราง

ใหโคงลอไปกบผนงหองอยางเขาสวน เหนอ

ประตทางเขาหองยงมรปหลอพญาครฑ 

สทองอรามประทบอย   ซงคณมคคเทศก 

บอกวา“ถงแมจะเปนครฑทหลอมำจำกเหลก

แตสำมำรถท�ำไดอยำงออนไหวและชดชอย

มำก พญำครฑเชนนจะมอยแคสองทเทำนน

คอ ทนและทพระรำชวงสวนจตรลดำ” 

24 ใตหอประชม

  

พระบรมราชานสาวรยครงพระองค ในหองทรงพระอกษร

anuman-online.com 

จากหองทรงพระอกษรพวกเราก

เดนขามทางเดนเขาไปยงหองบรรณาคม

และหองพระบรรทม ทงสองหองนอยตดกน 

สามารถเดนถงกนไดอยางสะดวก  หอง

บรรณาคมหรอห องอ านหน งสอจะม 

จดเดนอยตรงทภาพวาดบนเพดานทมรป 

พญามงกรหาเลบถอวชระ อนเปนปนกษตร 

มะโรงของพระมงกฎเกลาฯ โดยเปนผลงาน 

การออกแบบของสมเดจฯ  เจ าฟากรม

พระยานรศรานวดตวงศ  บรเวณโดยรอบ

เพดานหองจะมพระคมภรสมดใบลานจารก

ของพระพทธศาสนา  แสดงใหเหนถงความ

ศรทธาทพระองคทรงมตอพระพทธศาสนา

เ มอชมความงามของลวดลาย

ประดบบนเพดานแลว  เรากเขาไปชมหอง 

พระบรรทมตอไป  หองพระบรรทมนถก

วางแบบไว ให เป นหองพระบรรทมของ

ในหลวง กอนทจะทรงยายไปยงหองบรรทม  

ณ  พระทนงไวกณฑเทพยสถาน  แลวจง

ไดพระราชทานหองนใหเปนทประทบของ

สมเดจพระนางเจาอนทรศกดศจ  พระบรม

ราชน  เครองใชและเฟอรนเจอรทจดแสดง

ในหองนเปนของใหมทสรางขนมาทดแทน

ของเกาทสญหายและช�ารดไปตามกาลเวลา 

ภายในหองพระบรรทมน  ยงมหองสรงน�า

อยดวย  จดเดนของหองสรงน�าอยตรงทม

อางอาบน�าแบบโรมนขนาดใหญ  (Roman 

Baht)  ปดวยหนออนจากเมองคารรารา 

(Carrara) ในประเทศอตาล

ห องทมความส�าคญอกห องของ

พระราชวงพญาไท  คอ  หองพพธภณฑ 

ซงตงอยตรงกลางของพระทนงพมานจกร 

สงทสะดดตาพวกเรามากทสดคงจะเปน

พระบรมสาทสลกษณสน�ามนของลนเกลาฯ 

รชกาลท ๖ ฝมอชางชาวอตาลคนเดยวกบท

ตกแตงเพดานในพระทนงองคอนๆ พระบรม

สาทสลกษณนตงอยเหนอเตาผง  “ถงเรำ

จะพบวำมทอปลองควนออกไปยงภำยนอก

แตคดวำคงไมไดใชจรงเนองจำกเมองไทย

มอำกำศรอนอยแลว นำจะเปนพระรำช

รสนยมตำมแบบฉบบองกฤษของพระองค

ทำน”  คณมคคเทศกชวยขยายความให 

เหนอพระบรมสาทสลกษณขนไปยงม 

พระราชลญจกรแหงพระบรมราชวงศจกร 

ทสลกไดอยางงามสงามากอยดวย

อกสงทนาสงเกตของพระทนงองคน  

คอ  พนทางเดนระหวางหองตางๆ  ทถกป

ดวยหนออนสขาว  (คาดวานาจะถกใชใน

อาคารของโรงเรยนมหาดเลกหลวงยคเรม

แรกดวย) และกนขอบดวยหนภเขาไฟสสม

ผสมน�าตาล หากใครตาดกจะพบเจอกบซาก

ฟอสซลทตดมากบหนภเขาไฟดวย พของเรา

คนหนงตาคมมองเหนพอด  ทกคนเลยรม

เขาไปมงดกนใหญ

พระทนงศรสทธนวาส

เมอมงดฟอสซลและถายรปเกบ

กนไวแลว  พวกเราใชทางเชอมเดนตอยง

พระทนงศรสทธนวาส  ทสรางขนส�าหรบ

26 ใตหอประชม

  

เปนทประทบของฝายใน  “สงทบอกใหเรำ

ร เลยวำตอนนก�ำลงอยในเขตของฝำยใน

กคอลวดลำยดอกไม พรรณไม นำนำ

ชนดทถกใชประทบแทนพระปรมำภไธย

“รร๖”  คณมคคเทศกบอกเลาสาเหตท

ท�าใหพระทนงองคนแตกตางจากพระทนง

องคอนๆ 

พระทนงองคนมหองอยหลายหอง 

โดยหองสวนมากถกกนขนในสมยทเปน

โฮเตลพญาไท  สงเกตไดจากปายหมายเลข

หองทตดอยดานบนยงคงอย  โดยสวนมาก

จะเปนหองขนาดเลก  แตภายในกไดรบ 

การตกแตงอยางดเยยมสมกบทเปนโฮเตล

ชนหนงของประเทศ ถงแมเวลาจะผานนาน

ไปและขาดการดแลรกษา เครองใชทรพยสน

ตางๆ กหายไป ช�ารดไปหลายชน แตสงหนง 

ท ยงคงงดงามไว ไม เปลยนคอภาพวาด 

สเฟรสโกบนเพดาน  ลายเสนยงคมชด  แม

สสนจะดเขรอะฝนมากไปหนอย  แตภาพ

เทวดาองคนอยกยงคงสรางความพงพอใจให

กบสายตาของผพบเหนไดเปนอยางด 

อากาศวนนนคอนขางอบอาว  เมอ

พวกเราเดนลงมาถงดานหนาของพระทนง

พมานจกร  เราจงรบเดนขามถนนเขายง

อาคารท เทยบรถเดม  ซงในปจจบนถก

ปรบปรงใหมใหกลายเปนรานกาแฟนรสงห 

อดตรานกาแฟในยคเสอปารงเรอง  ถงแม 

อาคารหลงนถกปรบปรงเปนรานกาแฟแบบ

ใหมตดเครองปรบอากาศเยนสบายแลว

กตาม  แตบรรยากาศในรานกยงคงสภาพ 

พระทนงศรสทธนวาส

anuman-online.com 

ความสวยงามและความประณตภายในของ

อาคารนไวไดอยางด คณมคคเทศกชวยเลา

ใหฟงวา “อำคำรนถกสรำงขนมำทหลง โดย

ทรงตองกำรใหเปนหองนงรอกอนทจะขนไป

เขำเฝำพระองคทำน มหำดเลกทงหลำยก

มกจะมำนงรอรบสงจำกพระองคทอำคำรน”

พระทนงเทวราชสภารมย

พอไดยนตากความเยนในรานกาแฟ 

นรสงหพอสมควรแลว  พวกเรากออกเดนไป

ยงพระทนงเทวราชสภารมย ซงเปนพระทนง

ทลนเกลาฯ  รชกาลท  ๖  ทรงสรางถวาย

สมเดจพระศรพชรนทราบรมราชนนาถ  ม

ลกษณะเปนทองพระโรงกวาง  “ในสมยนน

จะใชเปนทองพระโรงส�ำหรบจดงำนตำงๆ

ขำรำชบรพำรกมำเฝำขอทลใชจดงำนแตง

แสดงงำนละครงำนร�ำวงตำงๆ ในปจจบนน

ทำงมลนธฯ กเปดใหบคคลภำยนอกมำเชำ

จดงำนทไมใชงำนรนเรง โดยสวนมำกจะ

เปนงำนเสวนำเชงวชำกำร งำนคอนเสรต

ชมวง แตส�ำหรบงำนแตงหรองำนแฟชนโชว

ยงไมได”  คณมคคเทศกยอนอธบายอดต

และเลยจนมาถงปจจบนทเปดใหใชเพอหา 

งบประมาณสน บสน น ในการบ รณะ

พระราชวงแหงนตอไป 

พระทนงองคนเปนพระทนงชนเดยว  

สมยกอนเปนพนไม แตเนองจากพนทบรเวณน

เปนทลมและตดคลอง  ท�าใหถกน�าทวมอย

เปนประจ�า พระมงกฎเกลาฯ พระองคทาน

ทรงเลงเหนปญหาตรงน  จงมพระราชด�าร

เปลยนมาเปนพนหนออนแทนและยกพน

ใหสงขนเพอปองกนปญหาทจะเกดขนใน

อนาคต  สวนของหลงคาถกออกแบบให

เปนลวดลายงดงามเรยงกน และมภาพตรา 

พระปรมาภไธย สผ ทยอมาจาก เสาวภาผองศร  

(พระนามกอนทจะได รบพระราชทาน 

28 ใตหอประชม

พระทนงเทวราชสภารมย

  

พระอสรยยศเปน สมเดจพระศรพชรนทรา 

บรมราชนนาถ)  ประทบอยางสวยงาม 

นาประทบใจ 

คณะของพวกเรา เดนออกจาก 

พระทนงฯ  แลวตรงไปกราบถวายบงคม 

สกการะพระบรมราชานสาวรยของพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาฯ ทถกสรางขนพรอม

กบการเปลยนชอจากโรงพยาบาลทหารบก

เปนโรงพยาบาลพระมงกฎเกลา พภานวชญ

มาเลาเบองหลงของเรองนใหฟงวา  “พอถก

เปลยนมำเปนโรงพยำบำลกมแตปญหำ

มำโดยตลอด จนกระทงพระองคทำนกทรง

บอกผำนคนเขำทรงประมำณวำวงนเปน

ของพระองคทำน พอเปลยนท�ำไมไมขอ

อนญำตกอน เปลยนมำเปนโรงพยำบำลกน�ำแต

ของไมด น�ำเอำเชอโรคทงหลำยเขำมำ เพอ

เปนกำรขอพระรำชทำนพระบรมรำชำนญำต

กำรใชพระรำชวงแหงน จงไดจดสรำง

พระบรมรำชำนสำวรยของพระองคทำนขน

ปญหำจงนอยลงไปและกพฒนำจนมำเปน

โรงพยำบำลชนน�ำ” 

พระต�าหนกเมขลารจ

พวกเราเดนตดผานหนาพระทนง

ศรสทธนวาสเพอออมไปยงคลองดานขาง 

เมอเดนไปถงบรเวณนนเรากพบกระทอม

หลงเลกสไตล ชนบทขององกฤษตงอย  

รมคลอง ถาคณมคคเทศกไมบอกกบพวกเรา 

วา  “กระทอมหลงเลกนนคอ พระต�ำหนก

เมขลำรจ ซงเปนสงกอสรำงแรกๆ ของ

พระรำชวงพญำไทในรชสมยของพระมงกฎ

เกลำฯ ซงทรงโปรดเกลำฯ ใหสรำงขนเพอ

เปนทประทบชวครำวส�ำหรบใหพระองค

เสดจมำทรงวำงแปลนและตรวจงำนกอสรำง

พระต�าหนกเมขลารจ

anuman-online.com 

30 ใตหอประชม

ของพระรำชวงแหงน ตอมำเมอพระทนง

ตำงๆ สรำงเสรจแลว กทรงดดแปลงใหเปน

หองบำรเบอร หรอกคอหองตดพระเกศำ

และใชเปนทส�ำหรบลงสรงน�ำในคลอง โดย

ไดมกำรออกแบบหองสรงทพเศษ มชองให

น�ำในคลองไหลเขำมำ แลวเมอทรงขนจำก

กำรสรงน�ำแลว กจะมอกชองระบำยน�ำนน

ออกไป”  นอกจากหองตดพระเกศากบหอง

สรงน�าแลว พระต�าหนกนยงมชนบน ทเปน

เพยงหองเลกๆ  ไมมเครองไมใชสอยอะไร 

วางอย  ขนาดกกวางพอทจะใหปเสอนอน

ไดหนงคน  ซงเรามาทราบทหลงวาในหลวง

รชกาลท  ๖  ทรงโปรดทจะขนมาประทบ

เปนการสวนพระองคในหองนอยบอยครง

ศาลทาวหรนยพนาสร

ออกจากพระต� าหนกหล งน อย

แลว  พวกเรากมงหนาไปสกการะอกหนง 

สงศกดสทธของพระราชวงแหงนมาตงแตใน

สมยเรมกอสรางพระทนงองคตางๆ และกยง

คงความศกดสทธมาจนถงปจจบนน  โดยท

นอยคนจะร ว าสงศกดสทธนเปนถงยกษ 

ผ คอยปกป กษ รกษาพระบาทสมเดจ 

พระมงกฎเกลาฯ จากภยนตรายตางๆ นานา

ตามต�านานเล าสบต อกนมาว า 

เมอครงทพระมงกฎเกลาฯ  ยงทรงด�ารง 

พระอสรยยศเป นสยามมกฎราชกมาร 

พระองคไดเสดจประพาสมณฑลพายพ  

(ภาคเหนอ) ครงหนงไดทรงนมตรเหนชาวปา 

รปรางใหญโตผดมนษยมาเดนตามพระองค

คอยปกปองพระองคจากสงชวรายตางๆ 

เมอพระองคเสดจกลบมาพระนครจงได

ใหชางสรางรปหลอชาวปาในนมตขนแลว

พระราชทานนามวา  “ทาวหรนยพนาสร” 

ตอมาเมอทรงขนครองราชยแลว  จงทรงให

สรางรปหลอของทาวหรนยพนาสรขนาด

สงกวาสองเมตรเพอมาประดษฐานในศาล 

ทพระราชวงพญาไท

ในปจจบนนผ คนทมารกษาไข  ณ  

โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา กยงเดนทางเขา

มาสกการะทาวหรนยพนาสรอยอยางคบคง 

ดวยเชอวาทานทาวจะชวยคมครองใหหาย

จากโรคเจบปวดโดยเรวและคมครองปองกน

อนตรายตางๆ ทจะมมาถงตนเอง

ทาวหรนยพนาสร

  

เมองดสตธาน

เมอไหวสกการะทาวหรนยพนาสร

ใหชวยคมครองปกปองพวกเราแลว  คณะ

ของพวกเรากเดนยอนกลบไปทหมพระทนง

ตางๆ  ระหวางทางนน  เรากตองเดนผาน

สนามหญาทอาจจะถอไดวาเปนจดเรมตน

แนวคดเรองประชาธปไตยของสยาม เพราะ 

ตรงจด น เคยเป นสถานทต งของเมอง 

ดสตธาน  เมองทมทกอยางเสรจสรรพ

เหมอนเมองอนๆ  ทวไป  จะแตกตางกนก

ตรงทเมองทงเมองนนถกยอสวนใหมขนาด

เลกลงจนเปนเมองตกตา  ถงจะเปนเมอง

ตกตาแตกเปนเมองทมความสวยงามและ

ล�าหนามาก  บานเรอนตลอดจนสถานท

ราชการตางๆ  ถกออกแบบและจดท�าดวย

ความประณตอยางยง

แตสงทส�าคญกวาความงามของ

เมองและเปนเรองทหลายๆ  คนไมเขาใจถง 

พระประสงคในการสรางเมองแหงนขน  คอ 

การทดลองการปกครองแบบประชาธปไตย 

โดยผครองบานแตละหลงจะมสทธในการ

เลอกคณะนคราภบาลขนเพอด�าเนนกจการ

และดแลความเรยบรอยของเมอง นอกจากน 

พระองคยงทรงไดร างธรรมนญส�าหรบ 

การปกครองในเมองนขนอกตางหาก หากเรา 

พ จ ารณาตามพระประสงค และส งท 

เกดขนแลว  กคงจะสามารถเขาใจไดเลยวา

เมองดสตธานนคอ การทดลองปกครองแบบ

ประชาธปไตยนนเอง

นาเสยดายทในปจจบนนบานเรอน

และอาคารตางๆ  ในเมองดสตธานนน

สญหายไปเกอบหมด  แตกยงพอมเกบไว 

ใหเหนอยบางทหอวชราวธานสรณ  สวนท 

พระราชวงพญาไทนนมเกบรกษาไว  ณ 

พระทนงพมานจกรอยเพยงหลงเดยวเทานน

สวนโรมน

เดนผานทตงเดมของเมองดสตธาน

ไมเทาไร คณะของพวกเรากมาถงสวนโรมน 

ทยงคงลกษณะเสาหนและรปโดมดงเดม

ไวอยางชดเจน  ถงแมจะไมไดอยในสภาพ

ทงดงามเหมอนใหมเพราะขาดงบประมาณ

ดแล แตกยงสวยสมบรณอยไมใชนอย

จดเดนจรงๆ  ของสวนโรมนอย ท 

รปหลอกลางสระน�า คณมคคเทศกเลาใหฟง

วา “รปหลอทยนอยกลำงสระน�ำเปนรปของ

พระวรณซงเปนเทพเจำแหงน�ำ ลนเกลำฯ

ทรงมพระประสงคให น�ำมำตงไว กลำง

สระน�ำในพระรำชวงนกเพอเปนเสมอนให

พระวรณชวยดแลใหพระรำชวงนอยเยน

เปนสขเหมอนสำยน�ำ”  สาเหตทท�าให 

รปหลอนมความส�าคญมาก  กเพราะวา  

“รปหลอชนนเปนผลงำนของ ศำสตรำจำรย

ศลป พระศร เมอครงยงรบงำนอยในเมอง

ฟลอเรนซ ประเทศอตำล ผลงำนชนน

จงเป นผลงำนชนแรกๆ ทน ำจะมส วน

ใหศำสตรำจำรยศลปไดเขำมำท�ำงำนใน

ประเทศไทย” คณมคคเทศกยงแอบกระซบ

อกดวยวา  “ทตงอยกลำงสระน�ำนเปนของ

anuman-online.com 

จ�ำลอง สวนของจรงยำยมำเกบในพระรำชวง

แลว เพรำะกลวจะเสยหำย”

แผนบรณะพระราชวง 

มาถงตอนน  กอนทพวกเราจะเดน

ยอนกลบไปนงคยกบพภานวชญทห อง

ท�างาน  เราไดมโอกาสคยกบคณอารยา  

ศรศลปโสภณ  ผ จดการมลนธอนรกษ

พระราชวงพญาไทในพระอปถมภของสมเดจ

เจาฟาเพชรรตนฯ  ถงเรองการท�างานท 

ผานมาและอนาคตของพระราชวงแหงน

อนมานวสาร: ทมาทไปของมลนธเปน

อยางไร?

คณอารยา:  เราเรมตนจากกลมคนทรกวง 

พวกเราเปนชมรมคนรกวงกนมากอน  ซงก

เปนชมรมทรวมคนทชอบชมวง  รกของเกา

สวยๆ  งามๆ  เหมอนกน  และมเปาหมาย

อยากจะเหนพระราชวงแหงนกลบมางดงาม

เหมอนแตกอน เราเลยเรมจดกจกรรมตางๆ 

ขน แตการทเปนชมรมกท�าใหเราตดขดเรอง

การรบบรจาคทไมสามารถท�าไดเหมอนกบ

มลนธ เรากเลยจดตงเปนมลนธขนมา และ

กไดรบพระกรณาจากเจาฟาเพชรรตนฯ มา

รบมลนธฯ ไวในพระอปถมภ

อนมานวสาร:  ปจจบนนไดบรณะสวนไหน

ของพระราชวงไปบางแลว?

คณอารยา: เราสามารถบรณะไปไดบางสวน 

บางหองเทานน  อยางเชนหองธารก�านล 

หองพระบรรทมหลก  หองทองพระโรง 

ในพระทนงพมานจกร อยางพระต�านกเมขลา

รจกเพงบรณะเสรจ  ตองท�าถงสองรอบ 

เพราะเราจ�าเปนตองปองกนน�าและความชน

ท เกดขน  ซงจะไปท�าลายภาพสเฟสโก 

ได ตลอด ๑๕ ปทผานมาเราสามารถระดม

ทนไดเพยงแค  ๖๐  กวาลานบาทเทานน 

สวนใหญกจะไดรบมาจากองคกรทเกยวของ

กบพระมงกฎเกลาฯ  อยางธนาคารออมสน 

ปนซเมนตไทย  และเรากมรายไดจากการ

ใหเชาพนทและพระทนงบางสวนส�าหรบ 

จดกจกรรมพวกจบไวน  ชมวง  ฟงเพลง  

คอนเสรตเลกๆ 

อนมานวสาร: อนาคตของมลนธตอจากนไป?

คณอ า รย า : เ ม อ เ จ า ฟ า เ พช ร ร ตนฯ 

สนพระชนมไป  เรากยงไมไดมการหารอถง

เรองสถานะของมลนธในอนาคต แตเรากม

แผนงานของเราทจะบรณะพระราชวงแหงน 

ตอไป  เราก�าลงจะบรณะพระทนงไวกณฑ

เทพยสถานทงหมด ตงแตชน ๑ ถงชน ๓ 

และกสวนโรมน ซงเราไดรบงบประมาณมา

แลว  ตอจากนนกจะไปบรณะพระทนงองค

อนๆ  ตอไปจนพระราชวงกลบมางดงาม

ตามเดม  นอกจากเราแลวในตอนนกยง

ไมมหนวยงานไหนเขามารบผดชอบอยาง

เปนกจจะลกษณะ  เราจงตองท�าของเราไป

กนเรอยๆ  การจะบรณะพระราชวงทงหมด

จงเปนเรองยาก  แตถาไดรบการสนบสนน 

อยางตอเนองกคงตองมวนทจะส�าเรจ 

32 ใตหอประชม

  

ตลอดเวลากวาหนงชวโมง ทามกลาง 

ลมรอนและแสงแดดของฤดรอน คณะชมวง 

ทประกอบไปดวยพนองโอวหลายรน  กได

กล าวขอบคณและช นชมอาสาสมคร

มคคเทศก  จากชมรมคนรกวงทน�าพา

พวกเราชมพระทนงและสวนตางๆ  ของ

พระราชวงแหงนอยางไมรจกเหนดเหนอย 

คงจะดไมใชนอยถาไดเหนเดกวชราวธฯ ใน 

เครองแบบราชประแตนมาท�าหนาทเชนนบาง

ขณะทเดนหลบแดดเขารมกลบไป

ยงหองท�างานของพภานวชญ  เสยงสนทนา

ของพๆ นองๆ โอวกดงขนเปนระยะๆ ครงน 

เราไมไดพดคยตลกโปกฮาเหมอนทท�ากน

เปนประจ�า แตกลบชวนกนคยวาถาไมไดมา 

วนนคงจะพลาดอย างแน นอน  แม ว า

พ ร ะ ร า ช ว ง แห ง น จ ะ ต ง อ ย บ นถนน 

เสนเดยวกนทตดผานโรงเรยน แตกมโอกาส

ไมมากทจะไดเขามาชมวงเชนในวนน 

การไดมาเดนชมวงครงน  เปนอก 

ประสบการณทต องประทบใจ  เพราะ

นอกจากสายตาจะไดรบความเพลดเพลน

จากความงดงามของสถาปตยกรรมและ

จตรกรรมตางๆ แลว สมองกยงไดรบความร

เรองประวตศาสตรอกมากมายผานการเดน 

ยอนกลบไปตามกาลเวลา  ณ  พระราชวง 

อายกวาศตวรรษแหงน 

anuman-online.com 

34 ใตหอประชม

  

ตอนนพวกเรากลบมาน ง กนอย

ในหองท�างานของพภานวชญอกครง  ใน

พระทนงอดมวนาภรณ  หลงจากนงพก

เหนอยดมน�าเยนๆ กนสกพก พวกเรากได

เรมสนทนากบพภานวชญอยางจรงจง

ชวงครหนงทโรงเรยน

“ผมอย วชรำวธฯ ไมนำนหรอก”  

พภานวชญเอยขนกอนทพวกเราจะเรม 

ตงค�าถาม  กอนทจะเลาตอไปวา  “พไมเคย

อยโรงเรยนประจ�ำมำกอนนะ พเขำใหม

เขำมำตอน ม.ศ.๒ เผอญลงของพเปนคร

อยทโรงเรยนชอ ครวรวทย นำจะเปนคร

สอนฟสกส คณลงกเลยมำชวนใหไปอยท

โรงเรยนดวยกน”

ถงแมจะมชวงเวลาๆ สนในโรงเรยน 

แตพฟต (ฉายาตามทเพอนๆ เรยกกน) กม 

ความผกพนกบโรงเรยนของเราไมนอยไป

กวาโอวคนอนๆ  พฟตเขามาอย ในคณะ 

ผบงคบการ พรอมกบเพอนรวมรนอยางทาน

ปลดพระนาย สวรรณรฐ (โอว ๔๒ ปจจบน

ด�ารงต�าแหนงปลดกระทรวงมหาดไทย) 

เวลาทอยกบเพอนในโรงเรยนเพยงแค ๒ ป 

เพยงพอทจะท�าใหเกดมตรภาพทยาวนานมา

จนถงตอนน  เมอเรวๆ  นพฟตยงนดเพอน

รวมร นเขามาชมพระราชวงพญาไทและ 

นงสงสรรคกนตามประสาโอวอกดวย 

นอกจากประสบการณและความ

ผกพนกบเพอนๆ  แลว  พฟตกยงไดรบ

ประสบการณรวมสมยอยางเรองอาหาร

ของคณะผบงคบการทพฟตเลาไปยมไปวา 

“อยำงอนไมอยำกจ�ำ จ�ำไดอยำงเดยววำ

ของหวำนทคณะผบงคบกำรตองเปนทอฟฟ

อยำงเดยว” 

พฟตโชครายทไมไดมประสบการณ

โดน “ตบ” รวมกบพโอวหลายๆ คน แตในความ

โชครายกมความโชคดทแสนประทบใจวา

ครงหนงเคยไดเรยนกบผการแปะ “ตอนนน

ครฝรงทสอนภำษำองกฤษไมมำ โชคดมำก

ทพระยำภะรตฯ เดนผำนมำ ทำนเลยเขำ

มำสอนแทน อนนประทบใจมำก เรำได

เปนลกศษยทำนจรงๆ กำรทไดทำนมำสอน

พลโทศาสตราจารยคลนก

ภานวชญ พมหรญ

anuman-online.com 

หนำหองเปนโอกำสทนอยมำกนะ พเลย

ประทบใจมำก เพรำะสวนมำกพวกเรำมก

จะเรยนกบทำนกลำงสนำม เรยนเรองวนย

เรองระเบยบ แตพโชคดมำกไดเรยนภำษำ

องกฤษกบทำน”

ตามฝนสการเปนแพทย

ใครทไดเขามาสมผสประสบการณ

แบบวชราวธฯ  แลว  นอยคนนกทอยาก

จะยายออกไป  ทตองยายกมกจะมสาเหต

เนองจากความจ�าเปนตออนาคตของชวต 

ตวเองจรงๆ  อยางทพฟตเองกตองเลอก

อนาคตตามความฝนของตวเองทอยากจะ

เปนแพทย “ดวยควำมเปนครอบครวทหำรจง

ทรำบวำโรงเรยนเตรยมทหำรมทนเขำเรยน

แพทยส�ำหรบนกเรยนเตรยมทหำรทเรยน

ดในล�ำดบตนๆ บงเอญพสอบเขำเรยนท

โรงเรยนเตรยมทหำรได จงตองออกจำก

โรงเรยนของเรำไปเปนนกเรยนเตรยมทหำร

รนท ๑๑ แลวโชคดสอบไดทนเรยนแพทย

เขำศกษำทคณะแพทยศำสตร โรงพยำบำล

รำมำธบด มหำลยมหดล เมอปพทธศกรำช

๒๕๑๓”

และทนท...  ทเรยนจบพฟตกถกสง

เขาสมรภมเปนแพทยทหารในสนามทนท  

“สมยกอนจะมกำรปรำบปรำม ผกค. (ผกอ

กำรรำยคอมมวนสต) ซงตองใชก�ำลงทหำร

เขำด�ำเนนกำรแกไข โดยเฉพำะภำคเหนอ

และภำคอสำนของประเทศ และกองทพบกก

ขำดหมอทจะไปอยแนวหนำ พจบมำกไปอย

36 ใตหอประชม

  

เปนแพทยสนำมของกองพลทหำรมำ (สวน

หนำ) ปฏบตงำนทจงหวดนำน ซงตอนนน

ถอวำเปนเขตกำรรบทหนกท สด ทนน

มทหำรบำดเจบมำกทสด ตำยเยอะทสด

สวนมำกเกดจำกกำรเหยยบกบระเบด”

ทามกลางสมรภมนน  พฟตยงเปน

ผเรมใชยางรดหามเลอดขาทหารทเหยยบ

กบระเบด เพอหามไมใหเลอดไหลออกมาก

เกนไป  ไมงนนายทหารคนนนอาจจะเสย

ชวตได  “ตอนพไปอยตรงนนกชวยใหทหำร

รอดกลบมำไดเยอะอย เปนประสบกำรณ

สองปทตนเตนมำก”  ประสบการณกลาง 

สมรภมทไดเจอมาไดกลายเปนขอมลชนยอด 

ส�าหรบพฟตในการรวมเขยนคมอ ค�าแนะน�า

การปฐมพยาบาลบาดแผลสงครามในสนาม 

ตงแตสมยทยงเปนรอยเอก  กลายเปนคมอ

ททงกองทพบกเอามาใชกนหมด  ถงแมวา

ตอนนหนงสอคมอเลมนนจะถกอพเดตกน

ไปเรอยแลว แตคนเขยนดงเดมกคอพฟต 

เทดทนพระมงกฎเกลา

เ ม อ เ ส ร จ จ า กภ า รก จ สม รภ ม 

ปราบปรามผกอการรายคอมมวนสต  พฟต

ไดเขาศกษาตอเปนแพทยเฉพาะทางดาน 

ห  คอ  จมก  ทโรงพยาบาลพระมงกฎเกลา 

กอนจะไดทนไปเรยนตอดานโรคภมแพ

ท Walter  Reed Army Medical  Center  

ซ ง เป นโรงพยาบาลทหารทมช อ เสยง

ของกอง ทพบกสหร ฐอ เมร ก า   แล ว 

กลบมาเป น ทงแพทย ผ รกษาโรคของ 

โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา  และอาจารย

สอนนกเรยนแพทย ทหาร  ทวทยาลย

แพทยศาสตรพระมงกฎเกลาไปพรอมๆ กน  

พฟ ตเป นผ ประสบความส�าเรจในการ 

รบราชการเปนอยางยง  ทงในดานวชาการ

และดานบรหาร  ดานวชาการ  พฟตเปน

อาจารยแพทยทมผลงานทางดานวชาการ

มากมาย จนไดรบประกาศเกยรตคณ แตงตง 

เป นศาสตราจารย คลนกของวทยาลย

แพทยศาสตรพระมงกฎเกลา  ดานบรหาร 

พฟ ต เคยด�ารงต� าแหน งผ อ� านวยการ 

โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา  และผอ�านวย

การวทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลา 

ปจจบนด�ารงต�าแหนง  ผอ�านวยการศนย

อ�านวยการแพทยพระมงกฎเกลา

พ นท ภายใต การดแลของศนย

อ�านวยการแพทยฯ  แหงนตงอยบนพนท

ของพระราชวงพญาไท  ซงพระบาทสมเดจ

พระมงกฎเกลาฯ เปนผทรงโปรดใหสรางขน 

เชนเดยวกบทโรงเรยนวชราวธฯ  พฟตใน

ฐานะเดกในหลวงคนหนงกยอมอดไมไดทจะ

ตองแสดงความกตญญรคณ พเขาจงมความ

ตงใจอยางมากทจะเผยแพรพระเกยรตคณ

ของลนเกลาฯ รชกาลท ๖ “พอยำกใหนกเรยน

วชรำวธฯ ไดรจกพระรำชวงพญำไท ซงเปน

หนงในพระรำชวงของรชกำลท ๖ อยำกให

ไดร วำพระองคทำนไดสรำงอะไรไวใหกบ

ประเทศชำตบำง อยำงดสตธำนตนแบบ

เมองประชำธปไตย หรอประวตตำงๆ ของ

พระรำชวงแหงนทเปนโรงแรม เปนสถำน

anuman-online.com 

วทยแหงแรก และกมำเปนโรงพยำบำล

ในทสด อยำกใหทำงโรงเรยนเขำมำมสวนรวม

กบทำงน อยำงนอยกอยำกใหเดกวชรำวธฯ

ไดเขำมำเยยมด”

อกสงหนงทพฟตไมอยากใหพลาด

ถามโอกาสเขามาเยยมชมพระราชวงพญาไท 

หรอผานมาทโรงพยาบาลพระมงกฎฯ  คอ 

ทานทาวหรนยพนาสร  “พอยำกใหเรำได

รเรองเกยวกบหรนยพนำสร ไมคอยมคน

รเทำไรวำทำวหรนฯ เปนเทพำรกษทคอย

ปกปองในหลวงรชกำลท ๖ มำตลอด และ

กยงคงศกดสทธมำจนถงปจจบน คนทมำ

หำหมอทโรงพยำบำลกตองแวะมำขอให

ทำนชวยดแลคมครองเปนประจ�ำ”

แมวาพฟตจะไดอยในโรงเรยนของ 

ลนเกลาฯ  รชกาลท  ๖  เพยงชวงสนๆ  แต

สดทายแลวกไดกลบมาท�างานในพระราชวง

ของพระองคอก  พฟตจงเคารพและเทดทน

พระองคทานมาก  นอกจากนการเขามา

ท�างานทศนยอ�านวยการแพทยฯ  ยงท�าให 

สมภาษณ

ม.ล.จรเศรษฐ ศขสวสด   โอว ๔๖

กตตเดช ฉนทงกล  โอว ๗๓

เขต ณ พทลง  โอว ๖๒

ศศนทร วทรปกรณ  โอว ๗๙

เรยบเรยง

ศศนทร วทรปกรณ  โอว ๗๙

ถายภาพ

ศศนทร วทรปกรณ  โอว ๗๙

ไพบลย สพโชคชย

พฟตไดมาเจอพๆ นองๆ โอวเกอบสบคนท

เลอกมาเปนแพทย แลวไดมาอยในหนวยงาน 

ตางๆ ภายใตการดแลของศนยแหงน ซงพๆ 

โอวในศนยนตางกบอกเปนเสยงเดยวกนวา 

พฟตเปนพทใจด  ใหความเปนกนเองกบ

นองๆ คอยเปนหวงเปนใยกนอยเสมอๆ

จากประสบการณชวตทผานมาท�าให

พฟตเหนวาประสบการณในโรงเรยนไดสอน

ใหพเขาเขาใจเรองการอยในสงคมไดเปน

อยางด  “กำรอยโรงเรยนประจ�ำท�ำใหเรำได

เจอคนสำมระดบ เพอนรนเดยวกน รนพ

และรนนอง ซงกคอสงคมในชวตจรงทตอง

เจอกน เจอเจำนำยทเปนรนพเรำ เจอเพอน

รวมงำนรนเดยวกน และกรนนองหรอไมก

ผใตบงคบบญชำ

“การทไดอยวชราวธฯ ท�าใหเรา

สามารถปรบตวใหอย ในสงคมได และ

แนนอนทสดวชราวธฯ สอนใหเราทกคน

เปนคนด และใหเรากตญญรคณคน” 

38 ใตหอประชม

  

บทน�า

ทมาของหนงสอ “เทยวเมองพระรวง” เลมน พระราชนพนธโดยพระบาทสมเดจ

พระมงกฎเกลาฯ  ในคราวเสดจพระราชด�าเนนเพอทรงศกษาหลกฐานทางโบราณคดเรอง 

ความเกยวของระหวางเมองศโขทย เมองสวรรคโลก และเมองก�าแพงเพชร ขอมลทพระองคทาน

น�ามาเขยนเปนหนงสอเลมนไดมาจากลงไปศกษาใหเหนกบสายพระเนตรดวยพระองคเอง 

แลวจงน�าสงทพระองคพบเหนมาวเคราะหถงความเกยวโยงกนตามหลกฐานทพบในโบราณ

สถานแตละแหงหนทไดกาวพระบาทประทบลง 

ดวยสภาพภมประเทศเมอรอยกวาปทผานมา  บรรดาโบราณสถานหลายแหง 

ทปรากฏในหนงสอนยงคงความสมบรณของหลกฐานทมคณคาตอการศกษาโบราณคด 

ในเวลาตอมา สถานทหลายๆ แหงยงคงถกปกคลมไปดวยผนปาและปราศจากการรบกวน

ของผคน จงเปนอปสรรคประการหนงทท�าใหการเสดจพระราชด�าเนนตองอาศยพละก�าลง

หกลางถางพงเขาไป  และแตละแหงกวาจะเขาถงไดกยากเยนและไมอาจจะเขาไปศกษาได

โดยทวทกแหงหนดงพระราชประสงค 

พระราชประสงคทส�าคญอกประการหนงทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ  ทรง

พระราชนพนธไวคอ  ทรงตองการใหขอมลในหนงสอเลมนเปนเพยงแหลงขอมลชนตน

เพอใหบรรดาเหลากรผรรอบโบราณคดใหเขามาวพากษวจารณ แสดงความคดเหนในทาง

40 คอลมนพเศษ

บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ

เทยวเมองพระรวง

  

วชาการโบราณคดอยางเตมท  โดยผทเหนตางสามารถทวงตงหกลางขอมลทเผยแพรใน

หนงสอเลมนได  โดยทพระองคทรงยนดนอมรบค�าชแจงทงหลายทจะเกดขนตามมา  ดวย

พระองคประสงคเพยงวาจะใหหนงสอเลมนเปน  ชองทางหนงทชวยกระตนใหนกวชาการ

โบราณคดในบานเรามเรองใหไดแสดงออกทางความคดใหมากยงขน  อนเปนผลดตอการ

พฒนาองคความรดานวชาโบราณคดของไทยอกทางหนง 

นอกจากนพระองคยงมพระราชด�ารเรอง ทศนคตและคานยมของคนไทยทมกละเลย

หรอมองขามคณคาของรากเหงาศลปวฒนธรรมไทย  แลวหนไปนยมชมชอบยกยอง

วฒนธรรมตะวนตกวาดกวาภมความรโคตรเหงาตนเอง โดยทไมเคยไดศกษาอยาง

แทจรง มหน�าซ�ากลบไปเลยนแบบตามของชาวตางประเทศ “โดยไมรจกเลอกสรร

วาสงไรจะเหมาะจะควรใชในเมองเรา  สกแตเขาใชกใชบางมแตตามอยางไป

ประดจทารกฉะนน” 

เปนทนาแปลกใจอกประการหนงคอ  คานยมการเดนทางออกไป

ทองเทยวตางประเทศของคนไทยในสมยพระองคฯ  กเรมนยมออกไป

เทยว  หรอทเรยกวา  “ไปตากอากาศ”  ยงเมองนอกเมองนาเผอใหม

เรองกลบมาพดคย  ยงถาไดไปถงยโรปกจะเปนอะไรทคยโมโออวดได

มากวาเปนผมฐานะ พระองคจงคาดหวงวาหนงสอเลมนจะชวยกระตก

ตอมส�านกรกบานเกดของคนเหลานน ใหหนมาสนใจแหลงทองเทยว

ในประเทศบาง  เพราะความงดงามทางชนเชงงานศลปของไทยก

สวยงาม ไมแพของตางชาต เพยงแตเปนความงามทมลกษณะเปน

เอกลกษณเฉพาะ ประหนงสาวงามทงหลายยอมมความ

สวยความงามตางกนออกไป หาคนใดเลยจะมลกษณะ

งดงามไปเหมอนกนเสยทกอยาง 

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกล าจงต อง 

พระราชประสงคใหคนไทยเหนความส�าคญในขอน

เปนส�าคญ เพราะเราเลยนแบบความงามตามอยาง

ฝรงใหเหมอนอยางไร กยงไมเทากบท�าใหฝรงเหน

ความงดงามในทางศลปทมาจากรากเหงาวฒนธรรม

ของตนเอง 

ในสวนของคณะผชวยจดท�าหนงสอฉบบน

ประกอบไปดวย ขาราชการทช�านาญงานในดาน

ตางๆ  มาชวยกนสรรสรางหนงสอเลมนให

สมบรณทงเนอหาสาระ การเตรยมงาน ภาพ

ประกอบและแผนท ซงท�าใหหนงสอเลมนม

เสนหดงดดผอานใหสนใจงานวชาการดาน 

โบราณคดไดมากขน  มพระยาอมรนทรฦา

ไชย  ขาหลวงเทศภบาลมณฑลนครสวรรค 

พระยาอทยมนตร  ขาหลวงเทศาภบาล

มณฑลพศณโลก  พระยาวเชยรปราการ

เปนผตรวจคนโบราณสถานและวตถตางๆ 

มนายรอยโทขนวจารณรฐขนธ  พนกงาน

กรมแผนทเสนาธการทหารบก  เปนผวาด

แผนทประกอบ  และมหลวงบรวราษฐเปน 

ผ เขยนภาพลวดลายทปรากฏในโบราณ

สถานทตางๆ เปนภาพประกอบ

บนทกการเดนทางเลมน  ตพมพ 

ครงแรกเมอ ร.ศ.๑๒๗ (๒๔๕๑) ในขณะท 

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ  ยงด�ารง 

พระอสรยยศเปนสยามมกฏราชกมาร กอนท 

จะสบสนตตวงศในอก ๒ ปใหหลง 

หลงจากนนอก ๒๐ ปถดมา หนงสอ

เทยวเมองพระรวงน ไดรบการตพมพอกครง

เปนครงท  ๒  ในโอกาสจดท�าเปนหนงสอ 

แจกงานศพของภรรยาของพระอนศาสน

จตรกร  (จนทร  จตรกร)  หรอต�าแหนง

เดมกอนหนานคอ  หลวงบรวราษฐ  ซง

เปนหนงในคณะทตามเสดจไปส�ารวจเมอง

พระรวงและเปนผทวาดภาพลวดลายของ

โบราณในตอนทายของทกบท  ผลงานของ

ทานผนทพวกเรานาจะค นเคยเปนอยาง

ดคอ  ภาพจตรกรรมฝาผนงแสดงการท�า

สงครามยทธหตถ  ระหวางสมเดจพระ

นเรศวรมหาราชชนชางกบสมเดจพระมหา

อปราชา ปจจบนภาพดงกลาวน ยงคงอยใน

สภาพทสมบรณในวหารวดสวรรณดาราราม

ราชวรวหาร จงหวดอยธยา

ในโอกาสพมพครงท ๒ พ.ศ.๒๔๗๑ 

นเอง จงมการตรวจและเพมเตมเนอหาจาก

เดมทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ ทรง

พระราชวนจฉยและนพนธไวใหสมบรณ

มากยงขน โดยผทตรวจและเพมเตมเนอหา 

ในครงนคอบดาประวตศาสตรไทย  สมเดจ

กรมพระยาด�ารงราชานภาพ 

ด ว ย เ หต ท ก า รต ร ว จตร าท า ง

โบราณคดพบปะขอความซงควรจะเพมเตม 

และควรจะอธบายพระราชนพนธ  “เทยว

เมองพระรวง” ใหแจมแจงยงขนได ยงมอย

อกหลายแงมมของขอมลทคนพบใหม  การ

แกไขจงใชการท�าเปนเชงอรรถประกอบค�า

บรรยายแนบตอทายในทกบทแทน  ทงเพอ

ใหตองตามพระราชประสงคของพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาฯ  ทอยากใหหนงสอ

เลมนเปน “โครงใหผตรวจตราภายหลงแกไข

เพมเตมตามความรทไดพบเหนขนใหมให

เกดประโยชนยงขน”

หนงสอเลมนจงนาจะเปนคมอการ

ชมโบราณสถานของไทยเลมแรกทมความ

สมบรณของเนอหา ภาพถาย และแผนท ท

มความสมบรณและเปนแหลงศกษาขอมลท

ส�าคญแกวงการโบราณคดของประเทศไทย

42 คอลมนพเศษ

  

หนงสอ นกล าวถงเร องไปเทยว 

ในเมองพระรวงกจรง  แตตามหนทางไปมา

มทซงควรดอยหลายแหง  ทเหลานถงแมจะ

มไดเปนทเกยวของกบพระรวงกจรง แตเปน 

ทควรดเพราะมเรองนบเนองเกยวพนอยใน

เรองของชาตไทยจงเหนวาแมจะกลาวถงบาง

กจะไมสเสยเวลาอานนก

ขาพเจาออกเดนทางจากกรงเทพฯ 

เมอวนท ๔ มกราคม ร.ศ.๑๒๖ (๒๔๕๐) 

โดยสารรถไฟไปจนถงปากน�าโพมไดแวะ

แหงใด  ทเมองนครสวรรคเองมของโบราณ

ทปรากฏอยคอคายสนค  ซงมมาแตเทนดน

แลคเหลอเปนแนว ไดทราบวายงพอเหนเปน 

รปเปนรางได  แตหาเวลาตรวจตรานาน 

ไมได  ทงไมเชอวาจะคนพบอะไรทเปน 

หลกฐานฤานาด จงเลยไมไดพยายามตอไป  

วนท ๖ มกราคม ออกจากนครสวรรคขนทาง 

แควนอยโดยเรอนางปะ  การเดนทางยอม

จะตองชาอย  เพราะตองใชถอขนไปตลอด

ทาง  วนท  ๗  จงถงทซงมของควรดคอถง 

บานหกวาง จอดเรอทฝงตะวนตก

ของควรดทบานหกวางนกคอ ถนนท

ถมขามบงหกวาง  เมอครงพระพทธเจาเสอ 

เสดจจบชางทน  ผ ทแมนอย ในพระราช

พงษาวดารกรงเทพทราวดกคงจะจ�าไดวา 

เมอปมะเมย  จตวาศก  จลศกราช  ๑๐๖๔ 

(๒๒๔๕)  พระพทธเจาเสอ  ไดเสดจโดย

ขบวนเรอขนไปทนครสวรรค ขนตงต�าหนก

พลบพลาอยต�าบลบานหกวาง แลวทรงพระ

กรณาใหตงคายปกกาลอมฝงชางเถอน  ณ 

ปายางกองทอง  แลใหท�าคายมนส�าหรบจะ

กนชางเถอนเขาจบนน  ตอนนมามขอความ

กลาวไววา  ในทระหวางคายหลวงทประทบ

และทคายลอมชางตอกนนน มบงใหญหลวง 

ขวางอยระหวางกลาง  และเดนทางลดตด

ตรงไปคายลอมนน  ตองผาบงใหญไปจง

ใกล  ถาและจะเดนหลกไปใหพนบงนน  จะ

มระยะออมวงไปไกลนก  จงมพระบรม 

ราชโองการตรสสงสมเดจพระเจาลกเธอทง

สองพระองค ใหเปนแมกองกะเกณฑคนถม

ถนนหลวง  เปนทางสถลมารคขามบงใหญ

นนไปใหส�าเรจแตในเพลากลางคน  รงสาง

ขนจะเสดจพระราชด�าเนนขามชางพระทนง

ตอนท ๑ทควรดตามไปทางก�าแพงเพชร

anuman-online.com 

ไป  สวนเหตการณทเกดขนในวนรงขนคอ

ชางพระทนงไปตกหลมกลางบงและทรง

พระพโรธสมเดจพระเจาลกเธออยางไรบาง

นน เปนเรองราวทคนโดยมากยอมจ�าไดโดย

แมนย�า ไมจ�าเปนตองกลาวซ�าในทน 

บานหกวางนน  ขาพเจาทราบแลว

วายงมอย แตไมเชอวาถนนขามบงนนจะยง

แลเหนเปนขอบคนอยได  เพราะฉะนนเมอ

ไดทราบขาวจากพระยาอมรนทรฦาไชยวา

ไดไปพบถนนนนแลว ขาพเจากตงใจทจะไป

ดใหจงได  เพราะฉะนนพอมโอกาสไดขนไป

เทยวทางเมองเหนอ  จงไดแวะทต�าบลบาน

หกวาง ขนเดนจากฝงแมน�าไปประมาณ ๗ 

เสน  กถงขอบบงหกวาง  ถงปลายถนนดาน

ตะวนออกเฉยงเหนอ  แลวเดนไปตามถนน

เบดเสรจยาวประมาณ  ๑๐  เสน  ยงพอ

แลเหนเปนคนไดถนด  คะเณวาถนนกวาง

ประมาณ ๑๐ วา สวนบงนนในเวลาทไปด 

สงเกตยากวาจะหมดเขตรเพยงใดแน เพราะ 

เปนเวลาน�าแหง  ในบงเปนดงแขมรกทวไป 

ทางดานเหนอลม  มน�าขงอยบางเลกนอย 

แตดานใตดอนเสยหมด  มสงทพอจะเปน

เครองสงเกตไดวาแหงใดเปนบง แหงใดเปน 

ทดอนนน  คอในทบงมแตตนไมยอมๆ  ท

ดอนมตนไมเของๆ  คะเณวาบงนนทางยาว

ประมาณ ๑๐๐ เสน กวางประมาณ ๑๐ เสน 

ตามขอบบงดานตะวนตกเฉยงใตมปายาง 

สงแลเหนทวไม ตลอดไปจนตอกบเนน 

ทศเหนอของบง ซงราษฎรเรยกชอวา “เนนทอง” 

นคอกองทองทกลาวถงในพงษาวดาร  สวน

คายปกกาซงตงลอมฝงชางเถอนครงนน 

นาจะเดาวาตงยาวไปตามเสนขอบบงทาง

ตะวนตกเฉยงใตไปหาเนนกองทองทางดาน

ทศเหนอ  สวนคายหลวงนนนาจะตงอยรม

แมน�าทางดานตะวนออกเฉยงใตของบง 

เพราะฉะนนจงตองท�าถนน  เปนทางขาม

บงลดไปปายาง ถาแมคายตงทางตะวนออก

เฉยงเหนอ  ฤาเหนอของบงคงจะไมตองท�า

ถนนลด เพราะทนนใกลกองทอง เดนไปกอง

ทองไมตองออมมากมายอะไร แตทจะชลงไป

ใหแนนนยอมเปนการยากอยเอง เพราะคาย

คงจะท�าดวยไมส�าหรบใชชวคราวทงสน แต

สวนถนนนน ถาจะพจารณาดกจะเหนวานา

จะสรรเสรญความอตสาหของผท�า การทให

ท�าถนนกวาง ๑๐ วา ยาว ๑๐๐ เสนกวา

ใหแลวภายในคนเดยวนน ถงแมจะท�าไปใน

ทดอนและในฤดแลง กไมใชการเลกนอยอย

แลวนยงตองท�าขามบงและท�าในฤดฝน  น�า

ทวมนองไปใชแตในบงทงในปาดวยฉะนน 

ท�าใหเปนงานหนกขนอกหลายเทา  นกดจง

ไมนาปลาดทชางพระทนงไปตกหลมทกลาง

บงซงเปนทลมทสด ยงมทลมกวานนอกแหง

หนง ซงชาวบานเรยกกนวาทน�าไหล เพราะ

ในฤดน�ามสายน�าไหลขามทตรงน  ถงในฤด

แลงกยงแลเหนวาเปนหลมอยมากกวาแหง

อน จงท�าใหคดไปวา บางทจะเปนแถบนเอง

กระมง  ทชางพระทนงมาตกหลม  แตทน�า

ไหลนนไมอยทตรงกลางบง  อยชอนไปทาง 

ปายางทางปลายถนนดานตะวนตกเฉยงใต 

หางจากขอบบงทางปายางทางปลายถนน

44 คอลมนพเศษ

  

ดานตะวนตกเฉยงใต  หางจากขอบบงทาง

ประมาณ ๒ ฤา ๓ เสน ตรวจคนไดเทาน

เดนทางตงแตบานหกวางตอขนไป ก

ไมมอะไรทพงดจนกระทงบานโคน ซงไดไป

ถงเมอวนท ๑๓ มกราคม เวลาบาย ตอเมอ 

วนรงขนวนท  ๑๔ มกราคม  เวลาเชาจงได

ขนบก  ทนมปญหาอยวาจะเปนทตงเมอง

เทพนครของพระเจาศรไชย  เชยงแสนฤา

มใช  เพราะฉะนนจงเหนเปนทควรขนด 

สกคราวหนง  จากทเรอจอดตองเดนขาม 

หาดทรายไปหนอยหนงกอน แลวจงถงทตลง

แทๆ บนตลงมหมบานดแนนหนาตา แตใน

ชนตนยงไมไดดหมบาน  แตไดเดนเลยออก

ไปในปา ซงไมใชปาสง ตนไมกไมสใหญนก 

พอเดนไปไดรมสบาย  เดนไปไดประมาณ 

๒๐  เสน กไปถงล�าน�าแหงหนง มน�าขงอย

เปนหวงๆ  เมอแรกเขาใจวาจะเปนคเมอง 

แตถาเชนนนแลวหลงล�าน�าเขาไปควรจะม

เทน  แตเมอไดขามคลองนนไปแลวคนดไม

พบเทน  ฤาเนนทรปรางพอจะเหยยดเปน

เทนไดเลย  พระวเชยรปราการชแจงวา

คลองนออกไปตอกบล�าน�าแควนอย  เพราะ

ฉะนนเขาใจวาเปนล�าน�าเกา  กดชอบกลอย

เลยยอมเหนตามดวย เดนตอไปอกถงวดซง

ราษฎรเรยกวา วดกาทง ไมปรากฏวา เหต

ใดจงเรยกชอเชนนน  ทางตงแตทาเรอมา

ประมาณ ๔๐ เสน สงเกตวาวดนเปนวดเกา

จรงและไดซอมแซมหลายครง มอโบสถยอม

กอดวยอฐแผนใหญๆ ถกขดเสยปนปแลว ท

พนอโบสถซงยกสงเหนอพนดนราว ๒ ศอก

นน  ตรงกลางถกขดเสยจนเปนบอลกถนด  

พระประธานกพระเศยรหายคงจะถกท�าลาย

เสยดวยเหมอนกน  เสมาไชยนาโบสถถก

ถอนขนมาลมนอนอย  และทตรงทตงเสมา 

นนเปนหลมลก คงจะเปนนกเลงเลนพระพมพ 

เสยเปนแนตอโบสถออกไปทางทศตะวนออก 

มวหารกวางขวางกวาโบสถคามแบบวด

โบราณ  เสาระเบยงมเหลออย บ าง  แล

รกแรผนงยงอยมมหนงวหารน  ในชนแรก

ใชกอดวยอฐแผนใหญกวางยาวขนาดทกอ

ก�าแพงกรงทวาราวด แตจะบางกวาสกหนอย

หนง  แตอฐทใชซอมแซมในชนหลงนนเลก

เพยงขนาดทใชกอตกกนในกาลบดน  สวน 

เสาระเบยงนนใชกอดวยแลง  พระประธาน

ทวหารยงอย พอเหนไดพระภกตรยาวๆ 

เชน  อยางพวกพระก�าแพงเพชร  ไมหาง

จากวหารนกมสระเลกๆ  อยสระหนงยงม

เสาปกอย  ๔  ตน  ซงเขาใจไดวาเปนเสา

หอไตร  เสานนยงบรบรณดอย  ซงท�าให

เขาใจวาทวดนนาจะพงทงรางไปในไมสชา

นก  คงจะพงทงเมอล�าน�าเกาซงผานไปรม

วดน  เขนแหงขนมานนเอง  ออกจากวดน

เดนตอไป  ขามล�าน�าเกาบายหนาลงไปทาง

ล�าน�าใหม  มหมบานซงเรยกวาบานโคน

นน  ตงแตรมล�าน�าเกาตลอดลงไปจนถงฝง

น�าแควนอย  สงเกตวาบานเรอนตามแถบน

หนาแนนและปลกไวเปนแถว  ๒  ขางถนน 

ดทวงทเปนบานเปนเมองทางทลกเขามา

จากล�าน�าแควนอยมบานเรอนหางๆ  กน 

แตยงใกลล�าน�าลงไปบานเรอนยงหนาเขาม

anuman-online.com 

สวนมไรตดอยกบเรอนดทาทางมนคง  ทง

ราษฎรในบานโคนนกดกรยาเปนชาวเมอง 

จะเปรยบกบเมองก�าแพงเพชรกคลายกน 

แลเหนผดกบราษฎรทไดพบแลวตามทาง

ทไปมาก  ดวยเหตเหลานท�าใหขาพเจา

สนนษฐานวาทบานโคนนคงจะเปนเมอง

มาแตโบราณกาล  แตหาคฤาเทนและ

ก�าแพงไมไดเลย  จงเขาใจวาคงจะเปน

เมองชวคราวซงเจาแผนดนไดมาตงพก

อย ในระหวางทจะเทยวหาไชยภมสราง

เมองใหมแลวยกราชส�านกนไปคายนนกรอ

ฤาทงใหโทรมไปเองโดยมไดซอมแซมอก 

เพราะไมไดตงใจใหเปนทตงรบสตรตอไป 

ถาเปนเช นนแล วกจะกนกบข อความท

กลาวในเรองตนแหงพระราชพงษาวดาร

กรงทราวดว าพระเจ าศรไชยเชยงแสน

ไดสรางเมองเทพนครขน  สวนพระเจา

ศรไชยเชยงแสนซงพงษาวดารกลาววา 

เสวยราชอย ณ เมองเทพนครยสบหาพรรษา

นน  ถาจรงเชนนนคงจะตองนบรวมทงทอน

ดวย  คอไมใชสรางเทพนครนนคงจะไมส

นานนกกอนทจะสนพระชนม  สวนขอทวา

วงษพระเจาอทองเดมมาจากไหนแนนนม

กลาวกนอยสองทาง  ทางหนงวาลงมาจาก

เมองเชยงรายจงเรยกพระราชวงษนนใน

พงษาวดารวาวงษเชยงราย  แตอกทางหนง

วามาแตเมองสพรรณฤาสวรรณภมและวา 

พระนามพระเจาอ ทองนนเองเปนพยาน

อย ว า  เดมเปนเจ าเมองสวรรณภมฤา 

ทาวอทอง และเมองทาวอทองเกาเดยวนกยง

มอยทใกลเมองสพรรณบร การททาวอทอง

ตองทงเมองสวรรณภมมาสรางกรงทราวด 

ขนใหมนน  เพราะวาเกดหาขนในเมอง

สวรรณภม  แตถาเปนเชนนแลวเหตไฉน

จงยงมพระกษตรยครองเมองสพรรณอย 

กลาวคอขนหลวงพงว  ซงเปนพระเชษฐา

แหงพระอรรคมเหสเทานน  และบางทเวลา

ทไปเปนเขยอยนนจะไดเปนอปราชครอง

กงพระนครตามแบบโบราณกได  ครนเมอ

พระพรรษาสนพระชนมแลว  ขนหลวงพงว

ผเปนราชโอรสจงไดครองราชยสมบตสบ

พระวงษมา  สวนเรองราวทมปรากฏอยวา

ทาวอ ทองไดอพยพหนหานนอาจจะเปน 

ขนหลวงพงวฤาพระราชบดาขนหลวงพงว

กได  ไมจ�าจะตองเจาะจงลงไปวาเปนองค

เดยวกบทานทไปสรางกรงทราวดภายหลง 

ถาแมวาทาวอทองทหนจากสวรรณภมเกา

นนคอพระรามาธบดท  ๑  กรงเทพทราวด 

แลวกนาจะถามวา  ถาเชนนนขนหลวง

พงวไดคนทไหนมาสรางสพรรณใหมและ

ตองเขาใจวาพวกพองขนหลวงพงวไมม

นอยๆ ตองมมากจงไดเขามาแยงราชสมบต 

พระราเมศวรได  ขาพเจาจงคอนขางจะ

เชอว าพระรามาธบดท  ๑  นนเปนวงษ

เชยงรายจรง  ตามทพงษาวดารกลาวและ

เชอวาพระเจาศรไชยเชยงแสนไดลงมาจาก

เชยงรายมาตงอยทใดทหนงทางแควนอย 

ความประสงคของพวกเชยงรายเองยงมทน 

จะเลอกไชยภมไดเหมาะกสนพระชนม

เสยกอนจงไดตกมาเปนนาทพระเจาอทอง 

46 คอลมนพเศษ

  

ผ เปนราชโอรส  เปนผ ทเลอกหาไชยภม

สร างกรงทวารวดได ส�าเรจ  ส วนข อท 

ชาวเชยงรายจะสามารถเดนลงมาถง 

แควนอยไดโดยไมถกศโขทยและก�าแพงเพชร

กดกนขดขวางนน  ถาคดดถงเรองพระเจา

ศรธรรมไตรปฎกเมองเชยงแสนลงมา 

สรางเมองพศณโลกไดแลว เหตไฉนพระเจา 

ศรไชยเชยงแสนลงมาสรางเทพนครทาง 

แควนอยไมได  ตองเขาใจวาตามความจรง

พวกเชยงแสน เชยงราย ศโขทย ก�าแพงเพชร 

กเปนไทยดวยกนและมเกยวดองกนอย

ดวย  เพราะฉะนนคงจะไมสเกยดกนอะไร

กนนก (๑)

ในวนท ๑๔ มกราคมนน พอไดเดนด

ทบานโคนทวแลวกลบลงไปกนเขาทเรอ แลว

กออกเรอเดนทางสก ๒ ชวโมง กถงทต�าบล

วงพระธาต ทนมทซงราษฏรตามแถบนเรยก

วาเมองตาชปม เมอไปครงหลงนขาพเจาหา

ไดขนไปดไม  เพราะไดขนไปดเมอแตครง

เดนทางกลบจากมณฑลพายพ เมอราว ร.ศ.

๑๒๔ (๒๔๔๘) นนแลว ทเรยกวาเมองนน

มคและเทนดนแบงเปน ๓ ตอน มเจดยราง

อยในทนนแหงหนง ขาพเจาไดตรวจดตลอด

แลวสนนฐานเปนคายเกา แตจะเปนคายครง

ใดกเหลอทจะก�าหนดลงมาเปนแนนอนได 

แตเหนวาภมฐานไมเปนเมอง  การทเรยก

กนวาเมองตาชปมนนนาจะเปนเรองทคด

ผสมเขาภายหลง

อธบายความเพมเตมในตอนท ๑ 

(๑) เรองเมองโบรำณทบำนโคนน ตอมำ

สอบไดควำมวำตรงกบเมอง “คณฑ” ท

ปรำกฏในจำรกพอขนรำมค�ำแหง และ

ในหนงสอจำมเทววงศ เพรำะฉะนน

มใชเมองเทพนคร ดงกลำวในเรองเกรด

ขำงตนหนงสอพระรำชพงศำวดำร อนง

เมอถงรชกำลท ๖ ไดเสดจประพำสถง

เมองทำวอทอง ทรงพระรำชวนจฉย

เรองพระเจำอทองวำเหนจะเปนแตเชอ

สำยรำชวงศเชยงรำย มำไดเปนรำชบตร

เขยเลยไดครองกรงอทอง แลวหนหำไป

ตงกรงศรอยธยำเปนรำชธำน สวน

ขนหลวงพงวนน ไดครองเมองสพรรณ

อยำงเมองลกหลวงอยอกเมองหนง

ตำงหำก เมอพระเจำอทองยำยไปตง

กรงศรอยธยำแลว จงไดเปนใหญอย

ทำงเมองเดม

anuman-online.com 

วนท ๑๕ มกราคม เวลาเชา ๒ โมง 

ออกเรอจากวงพระธาตพอบายประมาณ  

๒ โมงกถงเมองก�าแพงเพชร

เมองก�าแพงเพชรเปนเมองทดไดงาย 

แตทจะสนนฐานเรองของเมองนนยากกวาด

หลายสวน  เพราะจะวาไมมหลกอะไรจะยด

เลยกวาได เรองราวทเปนต�านานกไมพบใน

พงษาวดารเหนอกไมกลาวถง ในพงษาวดาร 

กร งทวารวด ทกล าวถ งก ว า เปนเมอง

ประเทศราชฝายเหนอทเดยวไมปรากฏ

วาใครสราง  ในต�านานพระแกวมรกฎนน

กกลาวถงแตวาเปนท ซงพระแกวเคยไป

ประดษฐานไมมต�านานวาใครสราง  ทสด 

สลาจาฤกเมองก�าแพงเพชรนน  กไมเปน

หลกทจะชทางใหสนนฐาน เพราะมขอความ

แตเฉพาะเรองสรางพระมหาธาตเทานนได

ชดเจน แตคงไดความแนนอนจากหลกสลา

นนอยางหนงวา  “ศกราช  ๑๒๓๗  ประกา

เดอนแปด  ออกหาค�า  วนศกร”  เปนวนท 

จะนบจ�าเดมอายแหงพระธาตซง  “พระ

ญาฎไทยราชผเปนลกพระญาเลอไทยเปน

หลานแกพระญารามราช” นน ไดสฐาปนา

ขน “ในเมองนครปนปนน” จงตองพงเขาใจ

วาเมองนครปฤาก�าแพงเพชร  มอย แลว 

เมอมหาศกราชได ๑๒๓๗ ป คอ ๕๗๑ ป

ลวงมาแลว แตจะสรางขนกอนนนเพยงไรก

ไมมหลกอะไรทจะก�าหนดได

เมอขาพเจาไปเมองก�าแพงเพชร 

ครงแรก  คอแวะเมอลองกลบจากเชยงใหม 

ร.ศ. ๑๒๔ (๒๔๔๘) นนไดพกอย ๓ คน

กบ ๒ วน ไดเทยวดในเมองเกาและตามวด

ทนอกเมองบางแตในเวลานนตองนบวายง

ออนอยมากในทางโบราณคด คอยงไมใครได

มโอกาสตรวจคนมาทงเวลาทอยกนอย และ

เปนคนแรกทไดไปดจะอาไศรยฟงความคด 

ความเหนผ ใดๆ  กไมได  เพราะฉะนน 

ความเหนในเวลานนจงยงไมกลาแสดงให

แพรหลายมากนก  เปนแตไดท�ารายงาน

กราบบงคมทลพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ตามทไดสงเกตเหนดวยตา และแสดงความ

เหนสวนตวบางเลกนอย  ภายหลงพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวไดเสดจพระราชด�าเนน

ข น ไ ป ป ร ะ พ า ศ เ ม อ ง ก� า แ พ ง เ พ ช ร   

ทอดพระเนตรสถานตางๆ แลวพระราชทาน

ตอนท ๒ เมองก�าแพงเพชร

48 คอลมนพเศษ

  

พระบรมราโชวาทเปนอนมาก  ครนเมอได

ทราบกระแสพระราชด�ารหแลว  เมอปลาย 

ศก.๑๒๖ ขาพเจาไดขนไปตรวจดสถานทใน

เมองก�าแพงเพชรซ�าอก จงเหนทางแจมแจง

ดกวาครงกอนเปนอนมาก

ทเรยกวาเมองเกาเดยวนไมใชเปน

เมองเกาทสด  คอเมองทเรยกในสลาจาฤก 

วาเมองนครปนน  ไมไดตงอยทเมองเกาตง

อยเดยวน  เมองนครปนนสนนฐานวาตงอย

ทางตะวนออกของเมองเกาออกไปในเวลา

นหาคฤาก�าแพงนครปมไดเลยซงเปนของ

ประหลาดอนใด เพราะอาจทจะรอก�าแพงเกา

เขามาท�าก�าแพงเมองใหมทรมฝงแควนอย 

นนไดประการหนง ฤาอกประการหนงเมอง

นครปอาจทจะเปนเมองไมมก�าแพงซงกอ

ดวยอฐฤาแลงอยางถาวรกได  เมองโบราณ

ทไมมก�าแพงเชนนกมตวอยางอยมากและ

ยงอยากจะใครเดาตอไปอกวา  ชอเมอง 

ก�าแพงเพชรนน  นาจะใหภายหลงเมอได

ยกเมองลงมาตงรมน�าแควนอยแลวและ

ไดกอก�าแพงขนดวยแลงเปนทมนคงจงตน

ก�าแพงใหมนนนกหนาจนเปลยนชอเมอง

เรยกวาเมองก�าแพงเพชร  คอประสงคจะ

อวดก�าแพงนนเอง  คราวนมปญหาซงจะ

ตองตอบอย ขอหนงวาเหตไรจงตองยาย

เมองจากทเดม  ตอบไดตามความสนนฐาน

ทนทวาเพราะล�าน�าเกาแหงเขน จงตองยาย

เมองลงไปหาล�าน�าทยงมน�าบรบรณ เมอได

ไปตรวจดถงทแลวกแลเหนพยานปรากฏอย

ชดเจนวาขอทสนนฐานไวนนไมผด คอไดพบ

ล�าน�าแหงอนหนง  ซงไดความวาในฤดแลง 

น�าแหงแตฤดฝนมน�าไหล  ล�าน�านปากไป

ออกแควนอย  สวนขอทวาเมองเดมจะตง

อยแหงใดนน ถาเมอไดไปดถงทแลวกคงจะ

ตอบปญหาได  โดยความเชอวาจะไมพลาด

มากนก คอตามทใกลๆ ล�าน�าทกลาวมาแลว

นนมวดรางใหญๆ  อยตดๆ  กนเปนหลาย

วด  ซงพอจะเขาใจไดวาคงจะไมไดไปสราง

ไวนอกเมองเปลาๆ  และจะตองพงเขาใจอก

อยางหนงวาถงแมเมอไดยายเมองลงมาตง

รมฝงแควนอยแลวกยงมบานคนอยในทตง

นครปเดม เพราะยงมถนนจากประตสะพาน

โคมดานตะวนออกแหงเมองก�าแพงเพชร 

ออกไปจนถงวดตางๆ  ในนครป  ถนนนถม

สงพนจากพนดนบางแหงถง  ๒  ศอกเศษ 

ในกาลบดนใชเปนทางเดนไปไดนเปนพยาน

อยวาวดเหลานนเจาเมองก�าแพงเพชรคงจะ

ยงท�านบ�ารงเปนพระอารามหลวงอยและ

ถาเชนนนแลวกตองสนนฐานไดวาบานคน

คงจะตองมอยดวย  มฉะนนพระสงฆจะอย

ในวดนนๆ  ไมไดเลย  ถาแมจะตองเดนเขา

มาบณฑบาตรถงในเมองก�าแพงเพชรทกวน 

ตองแปลวาเดนวนละ  ๑๐๐  เสนเศษเสมอ 

(๔ กโลเมตร) อยขางจะล�าบากมากอย แต

ยงมพยานอนๆ อกวามบานคนอยตามแถบ

เมองเดมนน  ซงอาจจะสนนฐานไดเมอพบ

บอขดแลงและสงของอนๆ ซงจะไดกลาวถง 

ตอไปกบยงมพยานวาเมองเดมอย ทางท

กลาวแลวนนคอขางถนนทเดนจากเมอง 

ก�าแพงเพชรนนมสระอย  ๒  สระ  ราษฎร

anuman-online.com 

ตามแถบนนเรยกวาสระแกวกบสระคา (คอ

คงคา) สระทง ๒ นคงจะเปนทขงน�าในเมอง

เดม  เชน  สระและสระอนๆ  ตระพงทอง 

ตระพงเงนเมองศโขทยนนเปนตน และเมอ

ยายเมองไปตงใหมแลวราษฏรทยงคงอย

แถบเมองเดมกยงคงไดอาไศรยน�าในสระน

เองจงยงคงอยไดตอไป (๑)

เมองก�าแพงเพชรนเปนเมองทอย 

รมทางทคนขนลองกจรงอย แตนาประหลาด

ทหาคนทไดเคยเทยวดตลอดยากนก  การ

เทยวของไทยเราโดยมากมกนกถงแตการ

เทยวตามตลาดและบานเมองผคนอยเปน

หมๆ  เทานน  เพราะฉนนบางคนแทบจะไม

ทราบวาทก�าแพงเพชรมเมองเกาทจะเทยว

ดเลนได เมอผานไปแลเหนก�าแพงเมองเกา

กพอแตทราบวามเมองเกาเทานน  ไมไดนก

อยากดฤาอยากทราบอะไรอกตอไป บางคน 

ถงกบเปลงอทานวาจาวาเมองเกานนจะ

ไปดอะไรปานน  จนปรกหกพงเสยหมด

แลว  เพราะคนเรามความคดเชนนเรองราว

ของชาตเราจงไดสญเรวนก  ชาวเราไมรสก 

ละอายแกชาตอนๆ  เขาบางเลย  นาจะ

ประสงคทจะอวดวาเราเปนชาตทเกาแก กลบ

อยากจะลมความแกของชาตเสยอยากแตจะ

ตงหนงใหม เรมดวยสมยเมอรสกวาเดนไปส

ทางจ�าเรญอยางแบบยโรปแลวเทานน  ขอท 

ประสงค เช น นก เพราะประสงค จะให  

ชาวยโรปนยมวาชาตไทยไมเคยเปนชาต 

“ปา” เลย พอเกดขนกจ�าเรญเทยมหนาเพอน 

ทเดยว  ขอนเปนขอทเขาใจผดโดยแทชาว

ยโรปไมนบถอทงของใหมทงชาตใหม  นยม

ในของโบราณและชาตทโบราณมากกวา

ทงนน  ในหมเมองในประเทศยโรปเองแขง

กนอยเสมอวาชาตไหนจะคนเรองราวของ

ชาตไดนานขนไปกวากน  เพราะฉะนนท

นยมเหนวาการตดอายแหงชาตตนเปน 

ของควรกระท� านน เปนความนยมผด

เทากบการหมนประมาทผใหญวางมงามใช 

ไมได  ซงเปนความคดของคนไทยสมยใหม 

บางจ�าพวกนนแล

ในชนตนกอนทจะไปดวดใหญๆ ซงตง

อยนอกเมอง ตองไปเทยวดภายในก�าแพงเสย

กอน เมองก�าแพงเพชรนรปชอบกลไมใชเปน 

รปสเหลยม ก�าแพงดานตะวนออกตะวนตก

ยาวกวาดานเหนอดานใตหลายสวน  ดาน

เหนอดานใตมประตดานละชองเดยวเทานน

แตดานตะวนออกตะวนตกมหลายชอง ทงม

ปอมวางเปนระยะไปดวย รปก�าแพงดานทง 

๒ ดานนน ไมเปนบรรทดตรง ตงโคงๆ เพราะ

ฉะนนถาจะเปรยบรปเมองก�าแพงเพชร 

นาจะเปรยบกบรปเรอเปด  ก�าแพงเชงเทน

ท�าแนนหนากอดวยแลง  มใบเสมากอเปน

แผนตรงขนไปสกศอกหนงแลวจงกอเปนรป

หลงเจยดขนไปอกศอกหนง บนก�าแพงมทาง

เดนไดรอบกวางพอคนเดนหลกกนไดสบาย 

นอกก�าแพงมคลก  เดยวนน�ายงขงอยบาง

เปนแหงๆ มทางน�าไหลเขามาจากล�าน�าแคว

นอยไดสงเกตวาเปนเมองทแขงแรงมนคง 

นาจะรกษาไวใหมนไดนานๆ

50 คอลมนพเศษ

  

ในก�าแพงเมองน  ทซงจ�าเปนตองไป

กอนกคอหลกเมอง  ซงไดไปบวงสรวงตาม

ธรรมเนยม  แตผทไปดอยาไดคดหาหลก

เลยเพราะไมม หลกสลาและรปยกษทตงไว

เปนเครองหมายเดยวน  เชอวาไมใชของท

ตงอยแตเดม  ออกจากหลกเมองกตองเลย

ไปศาลพระอศวร  ทนมเปนฐานอยเขาใจวา

เดมคงจะท�าเปนรปปรางคคลายๆ  ศาลเสอ

เมองในกรงเทพฯ  เปนตน  แตทลายลงมา

เสยสนแลวเหลอทจะเดาถกทนนมเทวรปอย 

๒ องค หลอดวยทองเหลององคใหญราษฎร

นยมเรยกกนวาพระนารายณ แตขาพเจาได

ปนขนไปตรวจจนถงทประดษฐานกเหนไดวา

เปนรปพระอมา เครองแตงกายและอาภรณ

กเปนอยางเครองแตงผหญง  และยงมถน

ปรากฏอยอกดวย ตามค�าราษฎรกลาวกนวา 

ถาใครกลาไปจบททรวงเปนตองมเหตปวย

ไข ทางทเกดกลาวกนเปนเรองเปนราวเชนน 

คงเกดขนเพราะผทรกษาเทวสถานนน  พด

ขไวเพอจะมใหผใดขนไปคล�าเทวรปเลนให 

มวหมอง  เมอมาสงเกตดถงความพอใจของ

คนเรา ทจะลบคล�าอกตกระตาจนด�าไปดวย

เหงอไคทตดมอแลวกจะตองชมวาความคด

ของผรกษาเทวสถานนน อยขางจะแยบคาย 

ถาจะหามเฉยๆ  คงไมฟง  จงตองขเสยให

กลวเจบกลวตาย  สวนรปพระอศวรเองนน 

ในเวลาทขาพเจาไปดหาไดประดษฐานอย  

ณ ทนนไมไดความวารปทเคยตงอยทนนลง

มาอยเสยทกรงเทพฯ เหตทรปพระอศวรจะ

มาตกอยในกรงเทพฯนน คอหลายปมาแลว 

มชาวเยอร มน ผ หน ง ไปเ ทยวในเมอง 

ก�าแพงเพชร ไดฉวยเทวรปนนลงมาเสยดวย 

เมองก�าแพงเพชรมบอกลงมาทกระทรวง

มหาดไทย  จงไดเกดตอวาตอขานกนขนกบ

กงสลเยอรมนๆ  จงไดจดการไปเรยกรปนน

คนมา  สมเดจพระเจาบรมวงษเธอ  เจาฟา

กรมพระยาบ�าราบปรปกษ  ซงในเวลานน

ไดทรงก�ากบราชการกระทรวงมหาดไทยได

ทรงรบไวเทวรปนนจงเลยตกอยในกรงเทพฯ

จนทกวนน  ยงหาไดกลบไปอยทเทวสถาน

เดมไม  เทวสถานนนจะสรางขนแตครงใด 

กบอกไมไดแน แตนาจะสรางขนพรอมๆ กบ

สรางเมองใหมน การกอสรางใชแลงเหมอน

กน  ชาวเมองก�าแพงเพชรเขามเรองเลาถง

การสรางศาลพระอศวร  แตเปนเรองทไมม

หลกฐานอนใด  และสงไสยวาจะเปนเรองท

เลาประกอบขนภายหลง ตามแบบของเรอง

ตางๆ  โดยมาทเกยวดวยสถานทอยางเดยว

กบเรองเกาะตามองลาย เกาะสามรอยยอด 

เกาะนมสาว เปนตน แตถงกระนนกแนเรอง

ทควรฟงจงไดเลาไวในแหลงอนตอไป

ในทเกอบจะกลางเมอง  ไมหางจาก 

หลกเมองนก มทวงอยแหงหนงเปนเกาะยอมๆ  

มครอบและมสระเลกๆ สองสระ แตเชงเทน

ฤาก�าแพงไมม จงสนนฐานวาคงจะใชก�าแพง

อยางระเนยด คอเปนรวไมปกกบดนพอเปน

เครองกนใหเปนฝารอบขอบชดเทานน สวน

ปราสาทราชฐานไมมเหลออยเลย และทจรง

กไมคาดวาจะเหลอเพราะเชออยวาคงจะท�า

ดวยไมทงสนอยางเชนวงเกาๆ ในทอนๆ

anuman-online.com 

ทขางวงทางดานตะวนตกมวดใหญ

อยวดหนง  มถนนขนหางจากวงอยชวทาง

กวางของถนนประมาณ ๔ วาเทานน ททาง

วงตรงวดมเกยอยอนหนงและมเกยอยตรง

ขามฟากถนนอกอนหนงมเปนเรอนรากเรอน

ยาวๆ  อยหลงหนง  ทยงเหลออยมเปนฐาน

แลงรปสเหลยมร  มเสาไมยงฝงอยบางซง

ท�าใหเขาใจวาคงจะมฐานแลงและปลกเปน

เรอนไมขนบนฐานนน  ถาจะคดดตามทตง

อยนาจะเดาวาเปนพลบพลาเปลองเครอง 

สวนวดนนคงเปนอยางวดพระศรสรรเพชญ 

กรงทราวด  มเจดย โบสถ วหารใหญๆ 

งามๆ  อยมาก  การกอสรางใชแลงเปนพน 

มทก อซ อมแซมดวยอฐภายหลงกมาก 

มก�าแพงสงประมาณ  ๓  ศอกลอมเหมอน

กน  ในทกลางมพระธาตใหญตงบนลานสง  

พระวเชยรปราการตงชอไววาวดมหาธาต แต

ทดเหมอนทจรงจะเปนวดเดยวกบวดรมวง

นนเอง  วดรมวงนนขาพเจาเดาวาจะเปนวด

พระแกว คอวดทไดประดษฐานพระมณรตน 

ปฎมากร เมอไดไปอย ณ เมองก�าแพงเพชร 

ตามทกลาวไวในต�านานพระแกวมรกฎ

นน  แตกไมมหลกฐานอยางไร  ตอมาเมอ

ไดทราบกระแสพระราชด�ารหของพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวในเรองเมองเกา  จงได

กลบความคดเหนวาพระแกวมรกฎคงจะ

ไดมาประดษฐานไวทในวดใดวดหนงใน 

เมองนครป คอเมอพระแกวมรกฏมาอยเมอง 

ก�าแพงเพชรนน  เมองก�าแพงเพชรใหมยง 

ไมไดสรางขน  ครนไดตรวจหนงสอในหลก

สลาจาฤกวาดวยศโขทยมปรากฏอยวา เมอ

พระมหาสามสงฆราชไปจากลงกาขนไปท 

ศโขทยนน ไดขนบกทเมองเชยงทอง ซงเปน

เมองทาทะเลดงน กแลเหนเปนพยานอยวา

เมองก�าแพงเพชรเวลานน ยงเปนเมองทตง 

อย ห างล�าน�าแควนอย  จงไดไปขนถงท 

เชยงทอง ซงเขาใจอยวาอยเหนอก�าแพงเพชร 

ขนไป

นอกจากวดใหญขางวงทกลาวมาแลว

นน  ยงมวดอยอกบางสกสามสแหงในเมอง 

แตทราบวาเปนวดเลกและรกเตมทไมม

เวลาทจะถางเขาไปดได (๒) ใชวาจะยอทอ 

ตอการถาง  ถาแมไดทราบวาแหงใดมทควร 

ดไดเคยพยายามถางเขาไปจนไดโดยมาก  

(ทศโขทยและสวรรคโลกตองไปลงมอถาง

เขาไปเองหลายแหง)บางทเมอเขาไปถงท

แลวยงดไมได เพราะตนไมขนเกาะเสยรงรง 

ตองถางและถอนลงเสยกอนจงดได แตทใน

ก�าแพงเพชรน  ไมไดนกเชอวาจะมอะไรท

สลกส�าคญพอทจะยอมเสยเวลาถางจงเลย

งดไวไปดนอกเมอง

ทนอกเมองไปทางดานตะวนออก 

เดนไปตามถนนโบราณผ านสระแก ว 

สระคา ทางไปจากเมองราว ๑๐๐ เสนถงหม

วดใหญๆ นาดมอยหลายวด ทแถบนเปนท

ซงสนนฐานวาเปนทตงนครปโบราณ (๑) วด

ตางๆ ในแถบนเหลอทจะดใหทว และทจรง

กไมสจ�าเปนทจะดใหทกวด  เลอกดแตทวด

ใหญๆ กพอ วดทใหญทสดในแถวนกคอวด

ทเรยกตามชอของราษฎรวาอาวาศใหญ ชน

52 คอลมนพเศษ

  

ส�าคญในวดนคอพระธาตใหญ อยกลางลาน 

รอบลานมเปนก�าแพงสงประมาณ  ๕  ศอก 

บนก�าแพงมพระเจดยยอมๆ  กอเปนระยะ 

ไวรอบเปนบรวารพระมหาธาต  ตวพระ

มหาธาตเองตงบนฐานทกษณมบนไดขนส

ดาน  มก�าแพงลอมรอบทกษณทงทก�าแพง

และทประตมรปสลกงามๆ  เปนยกษบาง

เทวดาบางฝมอสลกแลงามนาดนก  นาจะ

สนนฐานวาพระธาตองคนเปนองคทกลาวถง 

ในสลาจาฤกเมองก�าแพงเพชร  อนมความ

ปรากฏอยวา 

“ศกราช ๑๒๓๙ ประกา เดอนแปด 

ออกหาค�าวนศกร หนไทถดเราป ฯลฯ สกณ

นกสตตว เมอยามอนนสถาปนานนเปนหกค�า

แล พรญาฏไทยราชผเปนลกพระญาเลอไทย 

เปนหลานแกพรญารามราช  เมอไดเสวย

ราชในเมองศรสชนาไลยศโขทยไดราชา 

ภ เศกอนนฝงท าวพรญาท งหลายอนน 

มศหาย  อนนมในสทศนแตงกรยาตงวาย

ของฝางหมากมาลามาไหว  บนนยดดยญ

อภเษกเปนทาวเปนพรญา  จงขนชอศรสรย

พรมหาธรรมราชาธราช หากเอาพรศรรตน

มหาธาตอนนนมาสถาปนาในเมองนครป

นปนนน  พระมหาธาตอนนนใชธาตอนน 

สามาน คอพรธาตแทจรงแล เอาลกแตลงกา

ทวปพนมาดาย เอาทงงพชนพรศรมหาโพธ

อนนพระพทธเจาเราเสดจอยใตตนแล ฯลฯ 

หลขนมาราธราชไดปราบแกสรรเพชญเดญ

ญาณ  เปนพรพทธ  มาปลกเบองหลงพรม

หาธาตน ฯลฯ” (๓)

  ศกราช  ๑๒๓๙  ทกลาวในทนคอ

มหาศกราช  คดแตนนมาจนกาลบดน  (ซง

เปนปมหาศกราช  ๑๘๓๐)  ได  ๕๙๑  ป 

พรญาฏไทยราชนน  คอพระเจาแผนดน

กรงศโขทยทกลาวถงในสลาจาฤกเมอง 

ศโขทยท ๒ มนามปรากฏในนนวาพระบาท

สมเดจพระกมรเตญอตศรสรยพงษรามมหา

ธรรมกราชาธราช  พรญาเลอไทยนนตรง

กบพระบาทสมเดจพระกมรเตญอตหฤไทย 

ไชยเชษฐ พรญารามราชนนกตรงกบพระเจา

รามค�าแหงในหลกสลาจาฤกเมองศโขทยท 

๑ แตศกราชสองแหงไมตรงกน ในหลกสลา

จาฤกศโขทยมปรากฏอยวา เมอมหาศกราช 

๑๒๖๙ พระเจาธรรมราช ซงเปนอปราชอย

เมองศรสชนาไลย  ไดยกทพเขาไปในเมอง

ศโขทย  ปราบปรามพวกสตรหมรายแลว

จงไดขนครองราชสมบตแทนพระราชบดา

ทสวรรคต  ดงน  ศกราชผดกนอยถง  ๓๐ 

ป  จะเปนดวยในเวลานนศกราชคดกนเปน

หลายวธจงไดเลอะเทอะเชนนน (๔)

ทอาวาศใหญนน  นอกจากองคพระ

ธาตและพระเจดยบรวารยงมสงนาดอยอก

อยางหนง  คอทนอกก�าแพงแกวออกไปม

บอน�าใหญอยบอหนงเปนรปสเหลยม  แต

แรกดไมทราบวากอดวยอะไรครนพจารณา

ดแลวจงไดความวาบอนนหาไดมสงไรกอ

เปนผนงไม  ทแผนดนตรงนนเปนแลงขด

บอลงไปในแลง  ขางๆบอนนพอถกอากาศ

กแขงเปนศลาจงดเหมอนกอเรยบร อย 

เพราะฉนนเปนของควรดอยางหนง และเมอ

anuman-online.com 

ดแลวจะตองออกรสกอจฉาวาเขาท�าบอได

ด  และถาวรโดยไมตองเปลองโสหยคากอ

ขางบอดวยสลาฤาอฐปนอะไรเลย บอนเปน 

พยานให เหนได ว าน าจะเปนวดใหญม 

พระสงฆอยมาก คงจะเปนวดส�าคญในนคร

ปโบราณนนเปนแน โดยเหตนและสนนฐาน

ตามรปพระเจดย  จงจะเหนวานาจะเปนท

นเองซงเปนทบรรจพระศรรตนมหาธาตอน

กลาวถงในสลาจาฤกนน

ยงมวดทใหญและทมพระเจดย เปน

ชนส�าคญอยอกวดหนง คอวดทราษฎรเรยก

วาวดชางรอบ  พระเจดยในวดนตงอยกลาง

ลานมก�าแพงแกวลอมรอบสงประมาณ  ๓ 

ศอก ทฐานทกษณมสลกเปนชางครงตวยน

อยรอบ หนศศะออกมาจากฐาน จงไดเรยก

นามปรากฏวาวาวดชางรอบ  สวนองคพระ

ธาตนนเขาใจวาอย ในรประฆงอยางทรง

สง  แตกไดแตเดา  เพราะทลายลงมาเสย

แลว ทางขนไปชนทกษณมสดาน ลวดลาย

มบางแตสทอาวาศใหญไมได  มวหารอยตด

กบพระเจดยทางดานตะวนออก  วหารนน

กยกพนขนบนฐานสงประมาณ ๔ ศอก ท

วดนกเปนวดใหญนาจะมพระสงฆประจ�าอย 

พระศรรตนมหาธาตนนนอกจากทอาวาศ

ใหญ  จะมทสมควรจะบรรจไดอกแหงหนง

กทวดนเทานน 

ยงมวดทนาดอย อกสองแหง  คอ

แหงหนงเรยกวาวดพระนอน แหงหนงเรยก

วาวดพระสอรยาบถ  ทวดพระนอนนนม

ชนส�าคญอยคอวหารพระนอน  ซงท�าดวย

ฝมอด  การกอสรางใชแลงทงนน  เสาเปน

เสากลมกอดวยแลงกอนใหญๆ  รปอยาง

ศลาโมกอนใหญๆ  และหนาๆ  มาก  ผนงว

หารมเปนชองลกกรง  ลกกรงท�าดวยแลง

แทงสเหลยมสงราว  ๓  ศอก  ดทางขาง

นอกงามดมากแตมความเสยใจทองคพระ

นอนนน  ไมเปนรปเสยแลวเพราะมนกเลง

ขดหาทรพยไปท�าลายเสยเมอเรวๆ  นเอง 

ไดความจากพระวเชยรปราการวาจบผ

ทท�าลายได  ไดฟองศาลๆ  ตดสนจ�าคก

วดชำงลอม อทยำนประวตศำสตรศรสชนำลย

(ภำพจำก วกพเดย)

54 คอลมนพเศษ

  

แลว  สวนทวดพระอรยาบถนนมชนส�าคญ

อยคอวหาร  ๔  คหา  มพระยนดานหนง 

พระนงดานหนง  พระลลาดานหนง  พระ

ไสยาศนดานหนง  พระยนพระนงพระลลา 

ยงอย พอเปนรปรางเหนไดถนดตา  แต 

พระนอนนนช�ารดจนไมเปนรป  รอบวหาร

มผนงลกกรงโปรงมองเขาไปขางในไดทงส

ดาน แตวดนเหมอนวดพระเชตพนทศโขทย

เกอบจะไมมผดแตเลกกวาและฝมอท�าเลว 

กวา เพราะฉะนนจงจะไมกลาวถงใหยดยาว

นกในทน รอไวไปกลาวใหละเอยดเมอเลาถง

วดพระเชตพนเมองศโขทยทเดยว

นอกจากวดใหญๆ ทง ๔ ทกลาวมา

แลวน  ยงไดไปดวดเลกอกแหงหนงราษฎร

เรยกกนวาวดตกพราหมณ  อย ไม ห าง 

อาวาศใหญนก  และใกลล�าน�าเกาทไดกลาว

ถงมาแลวนน  ทวดตกพราหมณนนมเหลอ

อยแตพระเจดยกบวหาร  ซงตงรวมอยบน

ลานสง มบนไดขนไป ๔ ฤา ๕ ขน ทงพระ

เจดยและวหารไมสโตนก  ในพระเจดยนน

ไดบรรจตมเคลอบขนาดใหญ  ชนดทเรยก

กนวาตมนครสวรรคนนไวสามตม  ถกตอย

ทะลวงเสยแลวทงสามตม เพราะฉะนนไมม

อะไรเหลออยในนนเลย ตมนนเของมาก คน

ผใหญเขาไปนงในนนไดคนหนง  วธบรรจ

ตมนนตม  ๑  อยตรงตวระฆงพระเจดยอก 

๒  ตม  อยในฐานองคพระเจดยทตรงระฆง

กเทากบตมนนเอง คอตงตมลงกอนแลวกอ

แลงทบชนเดยว ปากตมบนกบคอระฆงตรง

กนและกอยอดซอนขนไปบนนน  ในตมทง 

๓ นนจะมอะไรอยกไมไดความแตนาจะเปน 

พระพมพ เพราะพระพมพก�าแพงเพชร เชน

ชนดทเรยกกนวาพระก�าแพงเขยงนนกขดได

จากเจดยสถานในเมองโบราณนเอง  เพราะ

เหตนพระเจดยวดตกพราหมณจงถกทะลวง

เสยปน พนวหารกถกขดเสยหลายบอ จนชน 

พระประธานแลงในวหารกถกเจาะทพระทรวง 

จนเปนรนาสงเวชจรงๆ

แตการทถกท�าลายเชนนมทวไปใน

เมองก�าแพงเพชรและเมองเกาอนๆ  มคน

จ�าพวกหนงซงเคยหาเลยงชพในทางคนหา

ทรพยตางๆ  พระวเชยรปราการเลาวาคน

จ�าพวกนความทช�านาญจนบอกไดวาพระ

เจดยรปอยางไรจะมตรฝงทตรงไหนตรงไป

ถงกท�าลายตรงทตองการทเดยว  ไมตองมว

เสยเวลาคน  วธท�าลายกออกความคดกน

ตางๆ ถามก�าลงนอยๆ ใชวธอาไศรยแรงตนไม 

เปนอยางงาย  คอเอาหวายผกโยงยอดพระ

เจดยไปผกตดกบยอดไมซงไดดงโนมลงมา

หาแลว  พอฟนตนไมกพาพระเจดยโคนลง

ไปดวยดงนนบวาอยขางจะชางคดด  ถาใช

ความคดเชนนในทอนควรจะนาสรรเสรญหา

นอยไม พระวเชยรปราการไดเลาตอไปวาวธ

ทกลาวมาแลวนน ไดทราบมาจากชายผหนง 

ซงแตกอนเปนผช�านาญในทางท�าลายพระ 

เจดยและโบราณสถานตางๆ เพอหาตร ชายผน 

บดนเปนคนพการหนงลอกกลายเปนเผอก

ไปทงตว  และกลายเปนคนงอยเดนไมได 

ไปไหนตองถด  นถาจะนกไปกควรจะวา

กรรมตามทนและดไมนาจะสงสารเลย  ใน

anuman-online.com 

เวลานเทศาภบาลไดจดการตรวจตราแขง

แรง  คอยจบคนทท�าลายเจดยและโบราณ

สถานตางๆ และกจบไดหลายรายแลว เชน 

รายทท�าลายพระนอนในวดพระนอนนน

เปนตน ผรายกไมไดทรพยอะไรไปมากมาย

นกไดแตพลอยเลวๆ  ไปสองฤาสามเมลด

เทานน  แตครนเมอฟองศาลๆ  กตดสน 

จ�าคกถงคนละ ๓ ป การทลงโทษเสยหนกเชน

นดนก จะไดเปนตวอยางแกคนอนๆ ตอไป 

แตทจะใหหมดเสยทเดยวเหนจะยาก เพราะ

ททางกกวางใหญและไกลทบานเรอนคนอย 

การทจะรกษากวดขนนกยอมจะเปนการ

ยาก  เมองก�าแพงเพชรตองนบวาเปนเมอง

เคราะหรายทมชอเสยงเสยแลววามพระ

พมพดๆ  มอภนหารตางๆกน  สาตราวธ 

ฟนไมเขายงไมออกเปนตน ของชนดนถายง

มคนอยากจะเปนคน “เกง” อยตราบไร ก

คงจะยงมคาราอยตราบนน นกๆ ดกนาขนท

เอาพระพทธรปผกคอไปเพอปองกนในการท

คดมชอบตางๆ มปลนสะดมฤาตรนฟนแทง

เกะกะตางๆ  เปนตน  จรงอยผทนบถอพระ

พมพฤาเครองรางตางๆ  เชน  ผาประเจยด 

แหวนพรอดเปนตนนน  อาจทจะเปนคน

ด  และอาจทจะประสงคของนนๆ  ไปเพอ

ปองกนตวในเวลาสงครามเปนตนกเปนได 

แตสมยนเมองเราสงบราบคาบไมมเสยน

หนามสตรมาเบยดเบยน  เพราะฉนนการท

คนดๆ จะตองการเครองรางจงนอยนกหนา 

ยงคงมผ ตองการเครองรางฤาตองการม

วทยาอาคม  กระท�าตนใหคงแกฟนกยงม

อยแตผทใจพาลสนดานหยาบซงตองการแผ

อ�านาจของตนเพอความพอใจของตนเทานน 

และเพราะตนมใจขลาดจงตองผกเครองราง 

ฤาสกยนจนเตมไปทงเนอทงตว เพออดหนน

ใหใจกลาขน  ถาคนชนดนยงคงมอยตอไป

ตราบใดพระก�าแพงกคงจะตองเปนสงมราคา

อยตราบนน และสถานทตางๆ ทเปนทควร

รกษาไวเปนอนสาวรของชาต กจะยงคงตอง

ถกขดถกท�าลายลงเพราะความโลภของผขด

พระและความหลงของคน “เกง” ทตองการ

พระนน  เพราะเปนธรรมดาความโลภและ

ความหลงทง ๒ ประการน อาจท�าใหคนลม

ทงชาตทงสาสนาได 

ถาแมจะเลาถงเมองก�าแพงเพชร

ใหละเอยดไปยงกวาทไดเลามาแลวนกคง

พอจะเลาได  แตเมอนกดวาก�าแพงเพชรน

กมอะไรๆ  คลายทศโขทยและสวรรคโลก

โดยมากกรสกวาไมจ�าจะตองมาเสยเวลาท 

ก�าแพงเพชรนใหมากนก สเลยไปดทศโขทย

และสวรรคโลกตอไปไมได ตงแตก�าแพงเพชร 

เมอปลายศก  ๑๒๔  นนแลว  ขาพเจาได

เคยเชออยวาเปนเมองลกหลวงของศโขทย 

(๕)  ถงแมพงษาวดารเหนอจะมไดกลาว

ความปรากฏไวเชนนกจรง  แตครนเมอได

ไปดเมองศโขทยแลวกยงมความเชอแนขนวา  

ก�าแพงเพชรเปนเมองลกหลวงของศโขทย 

ทงเปนเมองดานส�าคญรกษาตนทางอนหนง

ดวย สรปความวาถาผใดไมมเวลาพอทจะไป

ถงเมองศโขทยฤาสวรรคโลก ถาไดไปดเมอง

ก�าแพงเพชร  กพอจะอวดกบเขาไดบางแลว 

วาพอเดาถกวาเมองพระรวงเปนอยางไร

56 คอลมนพเศษ

  

อธบายความเพมเตมในตอนท ๒

(๑)  เรองเมองก�าแพงเพชรเกาใหมตรวจในสมยตอมาไดความดงน ทเรยกวาเมอง “นครป” นน ทถกคอเมอง “นครชม” เพราะในจารกเขยน “นครชม” ดงน เมออานกนชนแรกเขาใจวาชอนครป ตอภายหลงจงพจารณาเหนวา ชม เมองนเปนเมองเดม ทเรยกในหนงสอพระราชพงศาวดารวาเมองชากงราว ตงอยฝงตะวนตกใตปากคลองสวนหมาก เมองก�าแพงเพชรทรมน�าทางฝงตะวนออกเปนเมองสรางทหลง หลงเมองก�าแพงเพชรออกไปทางตะวนออกทมวดสรางไวมากนน เปนทอรญญกมใชเมอง 

(๒)  เรองวดขางในเมองก�าแพงเพชร  ภายหลงมาไดถางตรวจดทงหมดเหนแปลกประหลาดกวาทอน  คอมทเปนบรเวณวดอย ๒  บรเวณ  แตในบรเวณเดยวกนสรางวดเปนหลายวด  ตางมโบสถวหารและพระสถปเจดยอยตดๆ กนไป ไมเหนมทไหนเหมอน ตรวจคนหาเหตทสรางวดอยางนอยชานาน จงคดเหนวาวดทสรางในสมยครงสโขทยและตอนตนสมยอยธยาโดยมากสรางเปนอยางอนสาวรย ไมม พระสงฆอยเหมอนอยางวดในสมยชนหลง  ทสรางโบสถหลายโบสถไวในบรเวณเดยวกน เหนจะเปนแตใหพระสงฆบวชนาคไดในวดซงสรางเปนอนสาวรยนน  อนงสงเกตดวดทสรางในเมองก�าแพงเพชร  สนนษฐานวาจะเปนของสรางชนหลงดวยฝมอเลวกวาวดซงสรางไวใน อรญญกขางหลงเมองออกไป 

(๓)  พระมหาธาตทในศลาจารกวา  พญาฤไทยราชสรางนน  ภายหลงสอบไดความแนวาอยทเมองนครชมฝงตะวนตกทปากคลองสวนหมาก  เดยวนกยงอยแตเศรษฐกะเหรยงคนหนงปฏสงขรณแปลงรปไปเปนพระเจดยพมาเสย 

(๔) สอบศลาจารกไดความวา ญาฤไทยราชทเปนพระมหาอปราชครองเมองศรสชนาลยกบทสรางพระมหาธาตทเมองนครชมเมอเสวยราชยแลวเปนองคเดยวกน 

(๕) ชอเมองก�าแพงเพชรน สงเกตดชอบกล ในบรรดาศลาจารกครงสโขทยมไดกลาวถงเลย มออกชออยในศลาจารกแผน ๑ กเรยกวาเมองนครชม คอเมองทอยฝงตะวนตก แตหนงสอโบราณทางเชยงใหมกด ทางกรงศรอยธยาเชนในกฎหมายลกษณะลกพา ซงตงแตในรชกาลพระเจาอทองกด  เรยกวาเมองก�าแพงเพชรทงนน  แตเปนเมองลกหลวงดงทรงพระราชด�ารเปนแน  มเมองเชนเดยวกนทง  ๔ ทศเมองสโขทย  คอเมองศรสชนาลย  (สวรรคโลก)  อย ทศเหนอ  เมองสองแคว  (พษณโลก)  อยทศตะวนออก  เมองสระหลวง  (พจตร)  อยทศใต เมองก�าแพงเพชรอยทศตะวนตก

anuman-online.com 

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวงเจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

กวา ๑๐๐ ปทลวงมาแลว ในรชสมย พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหว รชกาลท ๖ แหงพระบรมราชจกรวงศ บานเมองสยามในยคนน 

ก�าลงเผชญกบกระแสความเปลยนแปลงทงจากภายในและภายนอกประเทศ 

ความสงบสขมนคงภายในราชอาณาจกร จงเปนสงทอยในพระราชหฤทยของ

พระประมขอยตลอดเวลา  ทรงอาศยพระราชอจฉรยภาพหลายประการท

เปนพระคณสมบตประจ�าพระองคในการด�าเนนพระบรมราโชบาย  ทงดาน

การเมองการปกครอง  ดานการทหาร  ดานอกษรศาสตร  และดานศลป

วฒนธรรม  น�าพาสยามประเทศใหกาวหนาทดเทยมชาตอารยะ  ทรงเปน

จอมปราชญผยงใหญ  กระทงในกาลตอมา  ทรงไดรบพระราชสมญญาวา 

“สมเดจพระมหาธรราชเจา”

ฉนขอกลำวตอทำนทงปวงวำ

จะพยำยำมบ�ำเพญตนเพอประโยชนแกบำนเมอง

ดวยควำมจงรกภกดตอบำนเกด

และตอองคพระบำทสมเดจพระเจำอยหว

ผทรงเปนพระประมขของชำต

ทงจะไดรกษำเกยรตศกดแหงควำมเปนรำชนำร

ในมหำจกรบรมรำชวงศไวจนชวชวต *

*พระด�ำรสของสมเดจพระเจำภคนเธอเจำฟำเพชรรตนรำชสดำสรโสภำพณณวด

พระรำชทำนในงำนฉลองพระชนมำย๖๑พรรษำณวชรำวธวทยำลย,พฤศจกำยน๒๕๒๙

ปฐมบทขตตยนาร

59

anuman-online.com 

อยางไรกตาม  จวบจนปลายรชสมย 

ยงคงมพระปรวตกประการหนง  นนคอยง

ไมมพระราชโอรสเปนพระรชทายาททจะ 

สบราชสมบตตอจากพระองค  เมอความ

มนคงแหงราชอาณาจกร

ตราบจน  พ.ศ.  ๒๔๖๗  เจาจอม 

สวทนา  (นามเดมวา  เครอแกว  อภยวงศ)  

พระสนมเอกไดตงครรภและเปนทคาดหมาย 

ไดวาจะมพระประสตกาล  จงทรงสถาปนา

เจาจอมขนเปน “พระนางเจาสวทนา พระ

วรราชเทว” เพอผดงพระอสรยยศพระราช 

กมารทจะประสตนน  ใหทรงเปน  “สมเดจ 

เจาฟา” นบแตแรกประสต เพราะหากพระชนน 

เปนเพยงเจาจอมสามญชน  พระราชกมาร

ทประสตนนจะทรงเปนเพยง “พระองคเจา”

เดอนตลาคม  ๒๔๖๘  พระนางเจา

สวทนา  พระวรราชเทวมพระครรภแกใกล

ประสต  พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา 

เจาอยหวยงทรงพระโสมนส  โปรดเกลาฯ 

ใหพระนางเจาสวทนาฯ เสดจไปประทบ ณ 

พระทนงเทพสถานพลาส  ในหมพระมหา

มณเฑยร พระบรมมหาราชวง เพอ “สมเดจ

เจาฟา”  พระองคแรก  จะไดประสตใน 

พระมหามณเฑยร ตามโบราณราชประเพณ

อกทงยงเสดจพระราชด�าเนนเขาไป

ประทบ  ณ  พระทนงจกรพรรดพมานตด

กบพระทน งเทพสถานพลาสทรงรอฟง

ขาวพระประสตกาลอยางจดจอ  แตแลว

เหตการณไมคาดฝนกเกดขน เมอพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาเจ าอย หว  ทรง 

พระประชวรหนกอยางกะทนหน  ดวยโรค

พระอนตะ  (ล�าไส)  มพระอาการรนแรง 

ทว ม าก ขนท ก ขณะน บแต ว นท   ๑๑ 

พฤศจกายน อนเปนวนฉตรมงคลในรชกาล

ของพระองคเปนตนมา

พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว

พระนำงเจำสวทนำ พระวรรำชเทว

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

พระประสตกาลเวลา ๑๒ นาฬกา ๕๕ นาท ของวนองคารท ๒๔ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๔๖๘ พระนางเจา 

สวทนา พระวรราชเทวกมพระประสตกาล “เจาฟาหญง” เปนสมเดจพระเจาลกเธอพระองค

แรกและพระองคเดยวในรชกาลท ๖ …เวลานน พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 

ทรงพระประชวรหนกมากแลว  เมอทรงทราบขาวพระประสตกาลวาเปนเจาฟาหญง  มใช

เจาฟาชายซงทรงตงพระราชหฤทยวาจะไดเปนพระรชทายาทสบสนองพระองค กมพระราช

กระแสเบาๆ วา “กดเหมอนกน”

มหาธรราชสดา

61

anuman-online.com 

วนร งขนเจาฟาหญงพระองคนอย  

พระชนมายเพยง  ๑  วน  มโอกาสไดเฝาฯ 

สมเดจพระบรมชนกนาถ ซงทรงพระประชวร

หนกบนพระแทน  ไมสามารถมพระราช 

ด�ารสใดๆ ไดเสยแลว คงไดแตทอดพระเนตร

และสมผสพระราชธดา เป นคร งแรก 

และครงสดทาย  ในคนนนเองพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว  กเสดจ

สวรรคตเมอพนเทยงคนยางสวนพฤหสบด 

ท ๒๖ พฤศจกายน ไดราวหนงชวโมง

พระนามพระบาทสม เด จพระปก เกล า 

เจาอย หว  พระราชอนชาในรชกาลท  ๖ 

เสดจขนครองราชยสบสนองพระองคเปน 

พระมหากษตรยรชกาลท ๗ และไดพระราชทาน 

พระนามสมเดจเจาฟาพระราชธดาในรชกาล

ท  ๖  วา  “สมเดจเจาฟาเพชรรตนราชสดา  

สรโสภาพณณวด” ซงหมายความวาลกสาว

ผเปนดงดวงแกวของพระมหากษตรย  ม 

พระก�าเนดเปนศรอนงามพรอม

เจรญพระวยใตพระบารมพระบาทสม เด จพระปก เกล า 

เจาอยหว พระประมขแหงพระบรมราชวงศ 

กบทงสมเดจพระศรสวรนทราบรมราชเทว 

พระพนวสสาอยยกาเจา  (ทรงเปน  “ยา” 

ในรชกาลท ๘ และรชกาลปจจบน และทรง

เปน “ยาใหญ” คอพระเชษฐภคนหรอพสาว 

ของสมเดจพระศรพชรนทราบรมราชนนาถ 

พระบรมราชชนนพนปหลวง  ผทรงเปน 

“ยา” ของสมเดจเจาฟาเพชรรตนราชสดาฯ)  

ทรงเอาพระราชหฤทยใส ดแลท งด าน 

พระอนามย  ดานการศกษา  และการด�ารง

พระชนมชพของเจาฟาหญงพระองคนอย

อยางใกลชด เมอสมเดจเจาฟาฯ ประชวร ก

ทรงรบไปดแลดวยพระองคเอง โปรดเกลาฯ 

ใหประทบ ณ พระต�าหนกสวนหงษ อนเปน

ทประทบเดมสวนพระองค  หรอเมอมงาน 

รนเรงพเศษกโปรดเกลาฯ ใหเสดจไปประทบ 

ณ วงสระปทม เพอทรงพระส�าราญรวมกบ

กบเจานายในราชสกลมหดล

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

63

anuman-online.com 

สวนรนฤดระหวางความวนวายทางการเมอง

เมอเหตการณเปลยนแปลงการปกครอง 

ใน  พ.ศ.๒๔๗๕  และเหตการณกบฏ 

บวรเดช  สมเดจเจาฟาเพชรรตนราชสดาฯ 

และพระชนนตองทรงยายทประทบเพอ

ความปลอดภยหลายแหง  จนเหตการณได

ผนผานไป พระนางเจาสวทนาฯ จงโปรดให

สรางต�าหนกทประทบเปนทสวนพระองค

ของพระธดา ณ ทดนบนถนนราชสมาตดกบ

ถนนสโขทย  ทรงขนานนามทประทบแหงน 

วา “สวนรนฤด”

การทรงพระอกษรเบองตนสมเดจเจาฟาเพชรรตนราชสดาฯ 

ทรงพระอกษรเบองตน ณ โรงเรยนราชน แลว

จงทรงพระอกษรตามหลกสตรของกระทรวง

ศกษาธการกบพระอาจารยจากโรงเรยน

วฒนาวทยาลย  ซงมาถวายพระอกษร  

ณ สวนรนฤด พรอมกบทรงเรมเรยนเปยโน

กบพระอาจารยชาวตางประเทศ

สมเดจพระเจาภคนเธอในเดอนมนาคม  ๒๔๗๗  พระบาท

สมเดจพระปกเกลาเจาอย หว  ทรงสละ 

เวลาแหงความเปลยนแปลง

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

ราชสมบต  พระบาทสมเดจพระปรเมน

ทรมหาอานนทมหดล  เสวยราชยเป น 

พระมหากษตรยรชกาลท  ๘  คณะผส�าเรจ

ราชการแทนพระองคจงไดมประกาศเปลยน

ค�าน�าพระนามสมเดจเจาฟาเพชรรตนราชสดา  

สรโสภาพณณวด ผทรงเปน “ลกพลกนอง”  

กบสมเดจพระเจ าอย หว  เป นสมเดจ 

พระเจาภคนเธอ เนองจากทรงออนพระชนมาย 

กว าสมเดจพระเจ าอย หวรชกาลท  ๘ 

ประมาณ  ๔  เดอน  ทงนค�าวา  “ภคน”  

แปลวา “นองหญง” หรอ “พหญง” กไดทงสอง 

ความหมาย  ดงนนเมอพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหว  รชกาลปจจบนเถลงถวลย 

ราชสมบตกยงคงค�าน�าพระนามเดมไว  

ดงเชนในรชกาลท ๘ ทงน สมเดจพระเจา

ภคนเธอฯ  มพระชนมายสงกวาพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวราว ๒ ป

นราศประเทศไทยสมเดจพระพนวสสาอยยกาเจ า 

และพระนางเจาสวทนาฯ  ทรงสงเกตวา 

พระอนามยของสมเดจพระเจาภคนเธอฯ ม

ลกษณะพเศษ เชน ทรงมความสามารถดาน

การค�านวณ  การจดจ�าทศทาง  และความ

สนพระทยจดจอตอสงตางๆ  รอบพระองค

ทผดแผกจากเดกสามญทวไป ทรงเหนพอง

ตองกนใหน�าเสดจสมเดจพระเจาภคนเธอฯ 

ไปทรงศกษาตอและประทบรกษาพระองค

ยงตางประเทศ ทงนยงเปนไปเพอสวสดภาพ

ของเจาฟาหญง  ในชวงสมยทบานเมอง

ก�าลงเผชญกบความไมมนคงทางการเมอง 

การปกครองดวย

ครน พ.ศ. ๒๔๘๐ พระนางเจาสวทนาฯ  

จงทรงพาพระธดาขณะพระชนมาย  ๑๒ 

พรรษา เสดจจากประเทศไทยไปประทบ ณ 

ประเทศองกฤษ ซงขณะนนพระบาทสมเดจ

พระปกเกลาเจาอยหว  หลงทรงสละราช

สมบต  ไดประทบอยแลวพรอมดวยสมเดจ

พระนางเจาร�าไพพรรณ พระบรมราชน

65

anuman-online.com 

เกยรตศกดราชนารณ  ประเทศองกฤษ  สมเดจพระเจาภคนเธอฯ  และพระชนนประทบ  ณ  ต�าหนก 

แฟรฮลล  เมองแคมเบอรเลย  มณฑลเซอรเรยเปนแหงแรก  ต�าหนกมขนาดและการจด

ตกแตงทงดงามสมพระเกยรต  ทรงวางพระองคอยางประหยด  เรยบงายแตเหมาะสม 

สงางาม เพอมใหชาวตางชาตต�าหนครหาพระราชวงศไทยได บรรดาผปฏบตงานในต�าหนก

ลวนเปนสตรทงสน ทรงตงพระทยมนในการรกษาพระเกยรตศกดแหงความเปนราชนาร ไม

ใหดางพรอยหรอเปดชองใหผใดตฉนนนทา แมประทบหางไกลขนบธรรมเนยมในพระบรม

มหาราชวงทางเมองไทย  แตกทรงรกษาจารตอยางเจานายฝายในแหงกรงสยามไวอยาง

เหมาะสมกาลเทศะ

เจาฟาหญงแหงกรงสยาม

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

แมในยามล�าบากตอมาไดเกดสงครามโลกครงท  ๒ 

ขน  ทรงประสบปญหาอยางยงโดยเฉพาะ

ดานการเงน  ตองทรงรบปนสวนอาหาร

เชนพลเมององกฤษทวไป  ตองทรงอพยพ

ลภยไปประทบ  ณ  แควนเวลส  ตองทรง

ท�างานบานเองอยางสามญชน  แตแมใน

ความยากล�าบากเชนนน  สมเดจพระเจา

ภคนเธอฯ  พรอมดวยพระชนน  ยงมพระ

เมตตากรณาไดเสดจไปทรงชวยกจการ

สภากาชาดองกฤษ  ทรงถกเครองกนหนาว 

และมวนผาพนแผลส�าหรบผปฏบตงานใน

แนวรบ  สภากาชาดองกฤษจงทลเกลาฯ 

ถวายเกยรตบตรสรรเสรญน�าพระทยของ 

ราชนารแหงกรงสยามทงสองพระองค  ท

เปยมดวยมนษยธรรม ความเออเฟอเผอแผ 

โดยไมเลอกเชอชาต  ศาสนา  แมในยาม

ททรงประสบความยากล�าบากโดยสวน

พระองคเองอยแลวเปนทนเดมกตาม

ทพงของชาวไทยในตางแดนเมอสงครามยต  ทรงยายไปประทบ 

ณ  ต�าหนกในเมองไบรตน  สมเดจพระเจา

ภคนเธอฯ  ทรงเปนศนยรวมน�าใจชาวไทย

ในประเทศองกฤษและประเทศใกลเคยง ได

เสดจไปทรงรวมงานของ สามคคสมาคม ใน

พระบรมราชปถมภ ซงเปนสมาคมชาวไทย

ในองกฤษอยเสมอ  ทงยงมชาวไทยมาขอ

67

anuman-online.com 

พงพระบารมในโอกาสตางๆ  ถงยงต�าหนก

ทประทบ  ทรงพระกรณาชวยเหลอทกเรอง 

เชน นกเรยนไทยบางคนประสบปญหาทาง

สขภาพ  กโปรดใหแพทยประจ�าพระองค

ชวยดแล  บางรายคดถงอาหารไทยกโปรด

พระราชทานเลยงอาหารใหอมหน�าส�าราญ 

เปนทพงของคนไทยในตางแดนตลอดเวลา

กวา  ๒  ทศวรรษทประทบ  ณ  ประเทศ

องกฤษ

นวตประเทศไทย-วงรนฤดเมอพระอนามยดขน และสภาวการณ

บานเมองไทยเปนปกตสข กอปรกบพระบาท

สมเดจพระเจ าอย หว  รชกาลปจจบน  

เสดจฯ นวตประเทศไทยแลว สมเดจพระเจา

ภคนเธอฯ  และพระชนน  จงเสดจกลบมา

ประทบ ณ ประเทศไทยเปนการถาวร เมอ 

พ.ศ.๒๕๐๒ ทรงซอทดนในซอยสขมวท ๓๘ 

และโปรดใหสรางวงเปนทประทบแทนสวน

รนฤด  ถนนราชสมา  ซงทรงขายแกรฐบาล

ไปในชวงภาวะสงคราม  พระราชทานนาม

วงแหงใหมวา  วงรนฤด  และเปนจดเรมตน

ของการทรงงานเพอประชาชนอยางจรงจง

ตลอดพระชนมชพ

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

งามพระจรยา

เจาฟาผทรงธรรมพระธรรมค�าสงสอนของสมเดจพระสมมาสมพทธเจา เปนเครองหลอเลยงพระหฤทย

อยตลอดพระชนมชพ โปรดเสดจไปทรงบ�าเพญพระกศลตามวดตางๆ ทงใกลไกลทวประเทศ 

เสดจไปทรงถวายผาพระกฐนอยางนอยปละ ๓ วดทกป ทรงบชาพระรตนตรยดวยดอกไม

ธปเทยน และทรงสวดมนตทกวน โปรดสดบพระพทธมนต สดบพระธรรมเทศนา ทรงอาน

หนงสอธรรมะและทรงศกษาธรรมะ  ไดเคยเสดจไปทรงศกษาธรรมะกบสมเดจพระญาณ

สงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก ณ วดบวรนเวศวหาร นานนบป และ

ทรงศกษาพระอภธรรมอยางจรงจง

69

anuman-online.com 

ทรงแจ มแจ งในหลกธรรมอยาง 

ลกซง  และมพระโอวาทสงสอนเตอนสต 

ขาราชบรพารอยเสมอ  เชนครงหนงเคย

รบสงสอนธรรมะดวยอปมาโวหาร  กบ 

ขาราชบรพารซงเปนคนโมโหงาย วา “โทสะ

นนเหมอนไฟ เชนตะเกยงทจดไฟ ถำรนแรง

ขนเมอใดกใหระงบเสย เหมอนเรำดบ

ตะเกยง คอคอยๆ หรตะเกยงลง แลวโทสะ

กจะดบหำยไปเอง”

ความเปนไทยแมประทบในตางประเทศนานกวา 

๒๐ ป  สมเดจพระเจาภคนเธอฯ ทรงนยม

และภาคภมพระทยในความเปนไทยอยางยง  

โปรดฉลองพระองคผาไหมและผาฝาย 

ของไทย  ฉลองพระบาท  กระเปาทรง

ถอ  เครองพระส�าอางลวนโปรดทผลตใน

ประเทศไทย  ทงยงโปรดน�าอบไทยอยาง

มาก  ทรงใชนบแตทรงพระเยาวจนตลอด

พระชนมชพ

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

การใชภาษาไทย  ทรงเครงครดเปน

พเศษ  ทรงเขยนและมรบสงดวยภาษาไทย

ทถกตองชดเจนตามแบบแผน  จะมรบสง

ภาษาองกฤษหรอภาษาฝรงเศสกบชาว 

ตางประเทศเทานน ไมโปรดใหผใดกราบทล

ภาษาไทยปนภาษาตางประเทศ  โปรดให

ใชค�าไทย  เชน  ลอคประต  ใหกราบทลวา 

ลงกลอนประต, ทว ใหกราบทลวา โทรทศน, 

เนตคลมผม ใหกราบทลวา รางแหคลมผม 

เปนตน

ความเรยบงายแม มพระก�าเนดเป นเจ าฟ า  ม 

พระเกยรตยศสงสง มขาในพระองคแวดลอม

ถวายงาน  แตกลบไมโปรดใหรบกวนผใด 

จนเกนไปใหตองล�าบาก  จะทรงหยบจบ

ใชสอยสงใด โปรดทรงท�าเองทกอยาง เวลา

เสดจออกไปยงท ใดกไม โปรดใหกดกน

ประชาชนใหไกลหางไปจากพระองค  จะ

เสดจไปทอดพระเนตรสงใด  หรอสถาน

ทใด  กไมโปรดใหตระเตรยมการใหเกน

ปรกต  สวนใหญจงโปรดเสดจไปทรงปฏบต

พระกรณยกจอยางเงยบๆ ในลกษณะ “ปด

ทองหลงพระ”  ไมตองมการปาวประกาศ 

ประชาสมพนธท�าขาว  หรอกะเกณฑใดๆ 

ใหยงยาก  ทรงวางพระองคอยางเปนปรกต 

รบสงทกทายผคนดวยรอยแยมพระสรวล

สดใสเสมอ  มพระจรยวตรทเรยบงายและ

สามญธรรมดา

ความมธยสถทรงใชจายอยางประหยดมธยสถ 

การใชจายเงนสวนพระองคจะทรงลงบนทก

รายการอยางชดเจนถถวน  ทรงประหยด

ไฟฟา  ไมโปรดใหผใดเปดเครองใชไฟฟา

ถวายไวลวงหนา  จะเสดจเขาออกหองใด 

โปรดทรงเปดปดเครองไฟฟาในหองนนๆ 

เอง เมอฉลองพระองคช�ารด กทรงซอมดวย

ฝพระหตถ  เพราะโปรดงานเยบปกถกรอย

อยแลวเปนทนเดม  เครองใชสวนพระองค

กโปรดใหมเทาทจ�าเปน  เมอทรงมสงของ

ใดมากเกนกวาจะทรงใชสอย  เชน  ฉลอง

พระองค ฉลองพระบาท กระเปาทรงถอ ฯลฯ 

กไมทรงเกบไวจนเกนจ�าเปน  แตจะโปรด

พระราชทานไปยงสภากาชาดไทย  เพอน�า

ออกจ�าหนายหารายไดเพอสาธารณกศลใน

งานกาชาดเปนประจ�าทกป

71

anuman-online.com 

ผลพระกรณยกจ

ก�าลงส�าคญแหงพระราชวงศสมยทสมเดจพระเจาภคนเธอฯ  เสดจนวตประเทศไทยเมอ  ๕๐  ปกอน  สมเดจ

พระเจาลกยาเธอและสมเดจพระเจาลกเธอในรชกาลปจจบน ยงทรงพระเยาวเกนกวาจะทรง

แบงเบาพระราชภารกจของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรม

ราชนนาถ ไดอยางเตมท สมเดจพระเจาภคนเธอฯ จงทรงมงมนบ�าเพญพระกรณยกจเพอ

แบงเบาพระราชภาระนนดวยพระอตสาหวรยะ  ทงในการเสดจแทนพระองคไปในพระราช

พธ รฐพธ และพธตางๆ ตลอดจนทรงรเรมเปดวงรนฤด  เปนสถานทจดงานการกศลเพอ

หารายไดสมทบทนองคกรสาธารณกศล เชน การจดงานเดนแฟชน งานราตรสโมสร และ

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

งานรนเรงตางๆ หารายไดเพอการกศล เปน

ครงแรกๆ  ในประเทศไทย  โดยมสมเดจ

พระบรมราชนนาถ  เสดจพระราชด�าเนน

มาทรงเปนประธาน

ท งย งทรงงานร วมกบพระบรม 

วงศานวงศทกพระองค เชน ทรงสราง “โรงเรยน 

เพชรรตนราชสดา”  เปนโรงเรยนต�ารวจ

ตระเวนชายแดน ณ จงหวดสระแกว ตาม 

พระราโชบายของสมเดจพระศรนครนทรา 

บรมราชชนน ทรงบรจาคทรพยสวนพระองค

จ�านวนมากเพอสมทบทนมลนธตางๆ  เชน 

มลนธราชประชานเคราะห  ในพระบรม

ราชปถมภ,  มลนธชยพฒนา,  มลนธอาสา 

เพอนพง (ภาฯ) ยามยาก สภากาชาดไทย ฯลฯ 

อย เป นนตย  เพอชวยเหลอบ�าบดทกข

บ�ารงสขแกประชาราษฎร

ทรงเยยมราษฏรสมเดจพระเจาภคนเธอฯ  โปรด

ไดเสดจไปทรงปฏบตพระกรณยกจในทก

ภมภาค  และทรงพระส�าราญยงเมอได

ประทบทามกลางประชาชน  ในสมยนน

การคมนาคมยงล�าบาก ตองเสดจโดยรถไฟ

บาง รถยนตไปตามหนทางขรขระทรกนดาร

บาง  ทางเรอบาง  ทรงน�าสงของจ�าเปนไป

พระราชทานแกผมาเฝาอยางทวถง  ดวย 

น�าพระทยหวงใยทกขสขของประชาชน 

ตราบจนพระชนมายสงขน พระอนามยไมส

อ�านวย  และพระราชโอรสธดาในรชกาล

ปจจบนทรงพระเจรญแลว  จงเสดจออก

ตางจงหวดนอยลง  แตกยงพระราชทาน 

ทนทรพยและความชวยเหลอประการตางๆ 

เพอยงประโยชนแกประชาชนอยางตอเนอง

จนตลอดพระชนมชพ

สบสานพระราชปณธานจากพระบพการ

แนวพระด�ารททรงยดถอเปนหลกใน

การทรงงานคอการปฏบตพระกรณยกจดวย

ความกตญญกตเวทตอพระบพการ ดวยเหต

นจงทรงมงมนสบสานพระราชกรณยกจของ

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 

73

anuman-online.com 

อยางจรงจง ทรงรบกจการลกเสอ-เนตรนาร  

และอาสาส มครร กษาด นแดนไว ใ น 

พระอปถมภ  ทรงสนบสนนหนวยทหารท

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 

พระราชทานก�าเนดไว  ทรงอปการะกจการ

ของสถาบนการศกษาและองคกรตางๆ  ใน

รชกาลท ๖ เชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 

วชราวธวทยาลย, โรงเรยนยพราชวทยาลย, 

โรงเรยนปรนสรอยแยลสวทยาลย, โรงเรยน

มหาวชราวธ  จงหวดสงขลา  ฯลฯ  รวมถง 

การบรณะซอมแซมพระราชฐานในรชกาล

ท  ๖  เชน  พระราชวงสนามจนทร  จงหวด

นครปฐม,  พระราชนเวศนมฤคทายวน 

จงหวดเพชรบร และพระราชวงพญาไท ใน

บรเวณโรงพยาบาลพระมงกฎเกลา  เพอ

เปนแหลงทองเทยวและศกษาคนควาทาง

ประวตศาสตรและศลปวฒนธรรมของ

ชาต  ทงยงทรงกอตงหอวชราวธานสรณ 

และมลนธพระบรมราชานสรณ  พระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ในพระบรม

ราชปถมภ  เพอเผยแผพระเกยรตคณของ

สมเดจพระบรมชนกนาถ  แมในสวนของ

สมเดจพระอยยกากมไดทรงทอดทง  ทรง

อปการะสถาบนทสมเดจพระศรพชรนทรา 

บรมราชนนาถ พระบรมราชชนนพนปหลวง 

ทรงกอตงไวเปนจ�านวนมาก  เชน  โรงเรยน

ราชน,  โรงเรยนวเชยรมาต,  วทยาลย

อาชวศกษาเสาวภา, สภากาชาดไทย เปนตน

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

ชวตชวาแหงศาสตรและศลป

ดานการดนตรนบแตประทบ  ณ  ประเทศองกฤษ  สมเดจพระเจาภคนเธอฯ  ทรงศกษาเปยโน

อยางจรงจงกบพระอาจารยชาวองกฤษ สบตอจากพนฐานททรงศกษาเบองตนในเมองไทย  

พระอจฉรยภาพทางดานดนตรจงฉายแววขนอยางเดนชด ทรงสามารถจดจ�าโนตเพลงและ

บรรเลงไดอยางคลองแคลว แมทอดพระเนตรแผนโนตเพยงครงเดยว ในลกษณะคลายการ

ตอเพลงแบบดนตรไทย  คอใชวธจ�าโนตเพลงโดยไมตองทอดพระเนตรโนตอกเลย  ตอมา

ไดทรงพฒนาจนสามารถบรรเลงเปยโนไดแมไมมแผนโนตกทรงฟงเพลงทโปรด  แลวทรง

บรรเลงไดทนท

นอกจากน ยงโปรดการขบรองควบคไปกบการทรงเปยโน ทรงสามารถรองเพลงไทย 

และเพลงสากล ดวยกระแสพระสรเสยงไพเราะและถกตอง โปรดทรงฟงดนตรทกประเภท 

ทงไทยเดม สากล คลาสสก ปอบ แจส ทรงสามารถใชเครองเลนแผนเสยงและเทป ตดตอ 

75

anuman-online.com 

เพลงผสานกบเนอรองไดอยางกลมกลน 

เพลงทโปรดสวนใหญเปนเพลงจากบท 

พระราชนพนธในรชกาลท ๖, เพลงพระราช

นพนธในรชกาลปจจบน และวงสนทราภรณ

ยงไปกวานน  ยงทรงสนบสนนและ

พระราชทานก�าลงใจแกนกรอง  นกดนตร 

และนกแสดงตางๆ  อยเสมอ  เมอทรงม

โอกาสไดเฝาทลละอองธลพระบาท พระบาท

สมเดจพระเจาอยหว  รชกาลปจจบน  ก

มกมรบสงสนทนากนเรองเพลงและดนตร 

เปนททรงพระส�าราญ  เนองดวยเปนความ 

สนพระทยรวมกนของทงสองพระองค

ในทางดนตร ไทย  โดยเฉพาะ 

การขบร องกทรงทราบอย างถ องแท 

นกดนตรไทยของกรมศลปากร  และกรม

ประชาสมพนธ  ทเคยไดเฝาบรรเลงและ 

ขบรองถวาย  ทราบกนดกวาหากขบรอง 

ไมถกตอง  กจะมพระวจารณอยางสภาพ 

แลวทรงสอนแนวทางการขบรองและบรรเลง 

บางครงกทรงขบรองพระราชทานใหฟงเปน

ตวอยาง  ดวยเหตมาจากททรงไดรบการ

อบรมจากพระนางเจาสวทนาฯ  พระชนน 

ซงทรงเคยรบราชการเปนตนเสยงในกรม

มหรสพในสมยรชกาลท ๖

การค�านวน ความทรงจ�าสมเด จพระ เจ าภคน เ ธอฯ  ย ง

มพระอจฉรยภาพอยางนาอศจรรยดาน

การค�านวณปฏทนร อยป ได ในพระทย 

อยางแมนย�า  มกมรบสงถามวนเดอนปเกด 

ของผมาเฝาวาเกด วนท เดอน และปอะไร 

เมอกราบทลสนองรบสงแลว จะทรงค�านวณ

ในพระทยไดทนทวาบคคลนนเกดตรงกบ 

วนอะไร อกทงทรงมความจ�าแมนย�ายง ทรง

จ�าวนเกดและวนทมาเฝาของบคคลตางๆ 

ไดเปนจ�านวนมาก  เปนเหตใหผมาเฝาตาง

ซาบซงในพระอธยาศยอนงดงามวาไมทรง

เคยลม  ทรงจดจ�าไดแมกระทงสงของท

บคคลนนเคยน�ามาทลเกลาฯ  ถวาย  และ

มกมรบสงทรงขอบใจ  หรอรบสงยอนระลก

ถงสงของนนๆ  ดวยความชนชมท�าใหผมา

เฝารสกปตยนด

ภมศาสตรทรงพระปรชาสามารถในด าน

ภมศาสตร   ทรงสามารถสงเกตความ

เปลยนแปลงของแสงเงา กระแสลม ทศทาง 

และสภาพแวดลอมรอบพระองคไดอยาง

รวดเรว  ทรงสามารถค�านวณเวลาน�าขนลง 

และเวลาดวงจนทรขนและลงไดอยางช�านาญ

จากการศกษาคนควาดวยพระองคเอง ทรง

เปนแบบอยางอนดแกผ ขวนขวายศกษา 

เรยนร  และรจกฝกฝนใหเกดทกษะความ

ช�านาญในศาสตรและศลปทนาสนใจอย

ตลอดเวลา  สมกบทเปนสายพระโลหตแหง

สมเดจพระมหาธรราชเจา  ผทรงเปนจอม

ปราชญโดยแท

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

ดวงแกวกลบสฟาสราลย

พระชนมชพในปจฉมกาลพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ พรอม

ดวยพระบรมวงศานวงศทกพระองค ทรงยกยองนบถอสมเดจพระเจาภคนเธอฯ ในพระฐานะ 

พระบรมวงศผใหญมาโดยตลอด  พรอมทงพระราชทานพระมหากรณาเปนอเนกประการ 

ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ  พระราชทานเครองราชอสรยาภรณสงสดเกอบทกตระกล 

พระราชทานพระยศทหารในท  “พลเอกหญง”  “พลเรอเอกหญง”  และ  “พลอากาศเอก

หญง”  ในดานการอภบาลพระอนามยกทรงเอาพระราชหฤทยใส  โปรดเกลาฯ  ใหมแพทย

และพยาบาลเฝาดแลถวายอยางใกลชด มองคมนตรผลดเปลยนกนเชญของพระราชทานมา

ทลเกลาฯ ถวายทกสองสปดาห อยางไรกตาม เมอพระชนมายสงขนยางสราว ๘๐ พรรษา  

77

anuman-online.com 

พระอนามยกเรมออนแอลงดวยพระโรค

หลอดเลอดสมอง  ท�าใหเสดจออกทรง

ปฏบตพระกรณยกจนอกสถานทนอยลง 

แตกยงทรงพระกรณาโปรดใหผแทนองคกร

ในพระอปถมภและททรงอปการะมาเฝา

กราบทลรายงานความกาวหนา  พรอมรบ

พระราชทานทนทรพยบ�ารงชวยเหลออย

เสมอ

ความตอเนองแหงพระกรณยดวยพระปรชาญาณอนยาวไกล 

สมเดจพระเจาภคนเธอฯ  ไดทรงกอตง 

“มลนธพระบรมราชานสรณ  พระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ในพระบรม

ราชปถมภ”  เพอเผยแผพระเกยรตคณ

ของสมเดจพระบรมราชบรพการ  และ

ทรงกอตง  “มลนธเพชรรตน-สวทนา”  ไว

เพอเปนก�าลงหลกในการทรงบ�าเพญกศล

สาธารณะ สบสานพระกรณยกจโดยเฉพาะ

ในยามทพระอนามยไมเอออ�านวย  หรอ

แมกระทงเมอสนพระชนมแลว  กจการ 

อนยงประโยชนแกประชาชนทไดทรงรเรม

และสนบสนนไว  จกยงตองด�าเนนสบเนอง

ตอไป  โดยไดพระราชทานพระนโยบายไว

ลวงหนาวามลนธมหนาทด�าเนนงานเพอ

สาธารณประโยชน และคอยค�าจนองคกรท

ทรงเคยอปถมภและทรงอปการะตอไปตาม 

พระปณธานตราบนานเท านาน  เพอ

ประโยชนสขของแผนดนไทยททรงผกพน

รกและภกดมาจนตลอดพระชนมชพ

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

สนพระชนม

สมเดจพระเจาภคนเธอ  เจาฟาเพชรรตนราชสดา  สรโสภาพณณวด  ไดเสดจไป

ประทบรกษาพระอาการตดเชอในกระแสพระโลหต ณ ตก ๘๔ ป ชน ๕  โรงพยาบาล

ศรราช ตงแตวนท ๑๓ กรกฎาคม ๒๕๕๔ พระอาการประชวรไดทรดลงตามล�าดบ และ

สนพระชนมเมอเวลา ๑๖ นาฬกา ๓๗ นาท ของวนพธ ท ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ รวม

พระชนมาย ๘๕ พรรษา

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหส�านกพระราชวง

จดการพระศพ  ถวายพระเกยรตยศสงสดตามโบราณราชประเพณ  ประดษฐานพระศพ  

ณ พระทนงดสตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวง

ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ  ใหพระบรมวงศานวงศและขาทลละอองธลพระบาทใน

ราชส�านกไวทกขถวายมก�าหนด ๑๐๐ วน ตงแตวนสนพระชนมเปนตนไป ครนถงอวสาน

แหงการพระราชกศลพระศพ  ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ  ใหเชญพระศพออกสพระเมร 

ทองสนามหลวง  พระราชทานเพลงพระศพ  ในวนจนทรท  ๙  เมษายน  ๒๕๕๕  ถวาย 

พระเกยรตยศสงสดตามททรงด�ารงอยทกประการ

79

anuman-online.com 

เจาฟาเพชรรตนฯ กบชาววชราวธฯนบเปนพระมหากรณาธคณอยางยง  ททรงมพระเมตตาเสดจมาทรงรวมงาน 

และกจกรรมตางๆ ทมโรงเรยนและสมาคมนกเรยนเกาฯ  เปนเจาภาพ การเสดจรวมงาน

ของสมเดจเจาฟาฯ  ในแตละครงนนลวนแตสรางความประทบใจและปลมปตยนดใหกบ 

ชาววชราวธฯ ทงสน

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

รวบรวมภำพโดยวำสนำจนทองและล�ำจวนไชยชำต

81

anuman-online.com 

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

วนหนงของตนเดอนมนาคม  ผม

ไดรบโทรศพทจากผประสานงานราชสกล 

พนเอก  ม.ล.กลชาต  ดศกล  (กวาง)  วา 

”พหนองจบจำกวชรำวธฯ ใชมยครบ ถำ

อยำงนนขอเรยนเชญเขำรวมงำนพระรำช

พธพระศพสมเดจเจำฟำเพชรตนฯ ในวนท

๙ เมษำยน และรวมเดนรวขบวนดวย

นะครบ”  ผมตอบไปทนทวาวางครบ  ทงๆ 

ทก�าลงวางแผนกนอยกบครอบครววาจะไป

เทยวในชวงสงกรานต กวางไดบอกเพมเตม

วา “ถำอยำงนนขอใหมำซอมเดนรวขบวนใน

วนท ๑๑, ๑๘, ๒๕ และซอมใหญในวนท

๓๑ มนำคม ซงสมเดจพระเทพฯ จะเสดจ

ทรงซอมและรวมเดนรวขบวนดวย” 

ตอนนนผมหวนคดไปถงพศภดศ  

ดศกล  (โอว  ๔๑)  ทผมเคยไปเยยมท 

โรงพยาบาล  เนองจากพเขามอาการเสน

โลหตอดตนและก�าลงพกฟนจากผาตดหวใจ 

พศภดศเลาวา  “ตอนนนตองไปซอมเดน

รวขบวนงำนพระศพสมเดจพระพนำงฯ

ระยะทำงทตองเดนประมำณ ๒ กม. จงตอง

ซอมเดนสำยพำนทกวน วนละครงชวโมง

บำง หนงชวโมงบำง ครงแรกๆ กไมเหนอย

ซอมไปซอมมำเหนอยขนทกวน ภำยหลง

ซอมเดนเพยง ๕ นำทกเหนอยแลว จงไป

หำหมอ เลยตรวจพบวำเปนเพรำะเสนโลหต

เขำหวใจอดตนหลำยเสน” 

พศภดศเลาตอวา  “ตอรองกบหมอ

วำทำนยำประทงขอไปเดนกอนไดมย หมอ

ตอบวำถำไปเดนรวขบวน กอำจจะไดตำมไป

สงเสดจถงทประทบบนสวรรคเปนแนครบ” 

ผมคดวาถาพศภดศไมถกเชญไป 

เดนรวขบวนแลว คงไมรตววาเปนโรคหวใจ 

และอาจถงแกชวตโดยไมรเนอรตวกเปนได 

นาจะเปนบญใหญ  ยงการไดมโอกาสเขา

รวมเดนรวขบวนสมเดจเจาฟาเพชรตนฯ  

พระราชธดาพระองค เดยวในพระบาท 

สมเดจพระมงกฏเกล าเจ าอย หวย งม 

ครงหนงในชวต

83

anuman-online.com 

ความหมายส�าหรบพวกเรานกเรยนวชราวธฯ ท

จะไดมโอสาสตอบแทนพระคณครงหนงในชวต 

  วน ทผมไปปฐมน เทศวนแรก 

ปรากฏวาผมมชออยในกลมผเชญเครองราช

อสรยาภรณ  ก�ากบไววา  “ฉลองพระองค

ชดพลเอก” และมชอนกเรยนเกาวชราวธฯ  

อก ๒ ทานทรจกกนดคอ ม.ล.จรพนธ ทววงศ  

(จม  –  โอว  ๔๕)  อญเชญฉลองพระองค 

ชดลกเสอ และ ม.ล.เทวพร เทวกล (ปป – 

โอว ๔๘) อญเชญฉลองพระองคชดล�าลอง 

นอกจากนนแลวยงมนกเรยนเกาวชราวธฯ 

อกหลายทาน เชน ม.ร.ว.ศศพฤนท จนทรทต

(จ  –  โอว.๕๔)  อญเชญดเรกคณาภรณ 

ม.ร.ว.เฉลมชาตร ยคล (อดม – โอว ๗๖)  

อญเ ชญพระสพรรณศรทองค� า  และ 

ม.ร.ว.ปยฉตร ฉตรชย (โอว ๐๐) อญเชญ

หบพระศรทองลงยา  สวนอกทานหนงท 

เคยเปนผก�ากบคณะคอ  ม.ร.ว.พนธรงษ  

ภานพนธ อญเชญปฐมจลจอมเกลา 

การเรยงล�าดบราชสกลในการอญเชญ

เครองราชฯ นนไมไดเรยงแตล�าดบตามศกด

เพยงอยางเดยว แตยงเรยงตามล�าดบความ

อาวโสของนามสกล เชน ในชนหมอมหลวง

กจะดล�าดบของตนตระกลวาใครเกดกอน

เกดหลง  เปนตน  แตทถอเปนล�าดบส�าคญ

ทสด คอ ล�าดบพระญาตทใกลชด ซงกคอ 

ผทจะอญเชญเครองทองนอยน�าขบวน  จะ

ตองเปนผทมาจากสายราชสกลสวสดวตน  

ตามมาดวยสายจากราชสกลยคล ถงแมผแทน 

สายสวสดวตนจะเปนชนหมอมราชวงศ 

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

แตกจะอยหนาผแทนจากราชสกลยคลซง

เปนชนหมอมเจา ดงนนการทใครจะอญเชญ

เครองราชฯ ใดกจะถกเรยงตามล�าดบตามท

กลาวมาขางตน และประการสดทายทท�าให

ผมถกเลอกในงานพระศพครงน คอ จบจาก

วชราวธฯ ครบ

การเรยงตามล�าดบขางตนท�าให 

ผม จม และปป ไดรบล�าดบหมายเลข ๑๔ 

๑๕ และ ๑๖ มเรองเลากนวาสมเดจเจาฟา 

เพชรตนฯ ทานมรบสงไววาถาทานสนไป ขอ

ใหนกเรยนวชราวธมารวมเดนในรวขบวน

พระศพทาน  ดงนนนอกจากนกเรยนเกาฯ 

แลว  จะมนกเรยนวชราวธฯ  เขารวมเดน 

รวขบวนกวา ๒๐๐ คน ทานถอวาพวกเรา

เปนนองของทานจรงๆ ครบ

หลงจากรบฟงปฐมนเทศแลว ผมจง

ไดทราบวาไมไดเขารวมงานพระราชพธเพยง

วนเดยว แตตองเขารวมทกวนตงแตวนท ๘ 

๙ ๑๐ ๑๑ และ ๑๒ เมษายน การเดนครงน 

เปนการเดน ๕ รวขบวนแบบจดเตม เราจะ

ไดเหนพระราชพธทกกระบวนการกงานน 

และทส�าคญ  พวกเราไดรบการบอกกลาว

วาขอใหเดนอยางเตมความสามารถ  เพราะ

ขบวนแหครงนพระศพของทานจะอยใน 

พระโกศจรงๆ งานนจะเบยวซอมหรอท�าเปน

เลนไมไดแลว

เมอมาซอมเดนวนแรก  จะมพาน

ซอมวางไว ๑๖ พาน แตละพานจะใสทราย

ตามน�าหนกของเครองราชฯ  ทจะอญเชญ 

ทกคนอดไมไดทจะทดสอบน�าหนกทกพาน 

และกโหวตวา พานท ๑๔ ๑๕ และ ๑๖ นน

หนกกวาทกพาน และโดยเฉพาะพานท ๑๔ 

น�าหนกนาจะไมต�ากวา ๕ กก. 

วนแรกซอมเดนเพยงแคครงชวโมง

บรเวณหนาสนามเสอปา  แขนของผมกสน 

ลกหนขนทกลามทงสองขางเสยแลว เลยถาม

เพอนๆ วาวนจรงใชเวลาเดนเทาไร ค�าตอบ 

กคอ เดนตงแตเชาเรมเวลา ๗.๓๐ น. กวา

จะถงหนาพระเมรกประมาณเทยง เกอบ ๕ 

ชวโมง  ดน�าหนกและเวลาแลวงานนผมถา

จะไมรอดแน  จมและปปซงเคยเดนมาแลว

ปลอบใจวาวนจรงเขาจะมสายสะพายมา 

เกยวกบพานไวชวยผอนแรงแขนไดบาง  

แตยงไงกตองยกกลามทกวน  และซอม

เดนเอาแรงไวอย ด  หลงจากนนผมกเรม 

ยกกลามทกวนและกตดทจะยกกลามมา

จนถงทกวนน

ในการเดนรวขบวนนน  ผทอญเชญ

เครองราชฯ ดเหมอนจะไดรบสทธพเศษอย

บาง  กลาวคอถามโอกาสวางชวงไหนเขาจะ

ใหรบปลดสมภาระใหเขาไปนงทนท  และม

น�ามาเสรฟดวยเกรงวาจะเปนลมไปเสยกอน 

นอกจากพระญาตทเดนรวขบวน  ๑๖  คน

แลว  ยงมพระประยรญาตทเดนตามเสดจ

สมเดจพระบรมฯ และสมเดจพระเทพฯ อก 

๖๐ ทาน ถาผอญเชญเครองราชฯ ทานใด 

เปนลม  กจะมผ ทจะมาเสรมก�าลงอยาง 

ทนทวงท  ซงส วนใหญจะเปนพชาย  -  

85

anuman-online.com 

หมอมราชวงศธรเดช  รชน  จะมาแทนพวก

เราคนใดคนหนงเสมอ  ดานหลงผอญเชญ

เครองราชจะตามมาดวยทานพราหมณ  ๕ 

ทาน  โดยเฉพาะทานพระครวามเทพมน  ท

ทานเดนอยขางหลงผมพอด  ทานใจดมาก

และมประสบการณเดนมาหลายครงแลว 

ทานจงแนะใหใสสนบและสเตยทหลง  และ

มกจะมเกรดเลกๆ นอยมาเลาสกนฟงเสมอ

ในการเดนรวขบวนทหนง  เปนการ

อญเชญพระโกศพระศพโดยพระยานมาศ

สามล�าคาน จากพระทนงดสตมหาปราสาท

ไปยงพระเวชยนตราชรถบรเวณหนาวด 

พระเชตพลวมลมงคลาราม เดนตามจงหวะ

กลอง โดยเดนปกตระยะทาง ๘๑๗ เมตร 

เรมตงขบวนตงแตเวลา  ๗.๐๐น.  ตาม

ก�าหนดการพวกเราจะตองมาถงศาลา

พพธภณฑตงแตเวลา ๖.๐๐น. ทานอาหาร 

เชาเสรจกมานงตามต�าแหนง พานเครองราชฯ 

จะมาตงรออย 

ของส�าคญทลมไมได คอ สายสะพาย

เกยวกบพานครบ ถงจะเหมอนวาไมไดชวย

อะไรมากนกและยงท�าใหปวดหลงเพมเขาไป

อก แตถาไมมกจะเหมอนขาดอะไรไป 

พวกเราได สทธพ เศษด วยการ 

ถกเรยกไปยนเขาขบวนชากวาชาวบาน 

เลกนอย แตถงกระนนแคยนรอพระโกศยง

ไมทนจะเดนกเรมปวดหลงแลวครบ  ในวน

ซอมวนแรกผมเหนอดมยนโงนเงนอยหนา

ปปเหมอนงวงนอน  ถามวาเปนอะไรหรอ

เปลาอดม? ..เงยบ 

พอพระโกศเคลอนออกมาเรยบรอย 

ทหารสงหนาเดน อดมกไมเดน แถมตวเกรง

หงายหลงมาชนกบปป  เปนลมหมดสตโดย

ยงไมทนจะเรมเดนเลยครบ โชคดทกลม ๑๖ 

คนนเปนกลมเปาหมายหลกของเสนารกษท

จะเดนเอายาดมมาใหบาง มาถามอาการบาง

เพราะนอกจากทเอยนามมาแลว ยงมผใหญ

หลายทานทงคณชายอย ปรดยาธร เทวกล  

ม.ร.ว.สขมพนธ บรพตรและทมอายสงสด คอ  

ม.ร.ว.จกรรถ  จตรพงศ  ซงมอาย  ๖๗  ป

แลว ยงรวมเดนและไมเคยขาดซอม คณชาย

จกรรถเลาตดตลกวาทเขาเชญผมมาเดน

เปนเพราะเขาเหนความอตสาหะของผมนะ 

เชอมยวาถาไมตดอะไรผมจะมางานสวดพระ

ศพทกคน  พดงายๆ  คอตลอดหลายเดอน

ทผานมาทานมารวมงานพระศพทกวนถา 

ไมตดอะไร และทหนมทสดกอดมนละครบ 

แตเปนลมเปนคนแรกตงแตเชายงไมทน

ออกเดนเลย 

ตอนหลงถามวาอดมอดนอนหรอ? 

อดมบอกวา  “เตรยมตวอยางดครบ  นอน

แตหวค�า แถมดมกระทงแดงเพมพลง” หมอ 

บอกวาอดมเปนลมเพราะดมกระทงแดงแต

เชานละครบ  ระดบน�าตาลเปลยนรวดเรว

เกนไปเลยเปนลม  ไมนาเชอ  ท�าใหเราตอง

คอยสอบถามอดมถงกจกรรมตอนกลางคน

กอนมาเดนทกวนวาไปท�าอะไรมามง  และ

จบตาอดมเปนพเศษ แลวสงกนเองเลนๆ วา

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

ถาใครจะเปนลมใหสงเครองราชฯ ไปใหคนท

ใกลทสดกอนทตวเองจะหมดสต เรยกวาคน

เดนลมได แตเครองราชฯ หามลม

หลงจากเดนรวขบวนท ๑ ถงบรเวณ 

วดโพธแลว รวขบวนท ๒ คอ การเชญพระโกศ 

พระศพโดยเวชยนราชรถ  จากหนาวด

พระเชตพนวมลมงคลารามไปยงพระเมร

ทองสนามหลวง  เรมพธเวลา  ๙.๐๐น. 

เป นการเดนเปลยนสงประกอบเพลง

พญาโศก (Slow march) ระยะทาง ๘๙๐ 

เมตร  ใชเวลาชวโมงครง  ทกครงทเดนเรา

จะออกไปตงขบวนกอนประมาณครงชวโมง 

ในวนจรงสมเดจพระบรมฯ  และสมเดจ 

พระเทพฯ  ทานจะเสดจแทนพระองค

ประกอบพธ  โดยสมเดจพระเทพฯ ทานจะ

ทรงพระราชด�าเนนในรวขบวนท  ๒  นดวย 

ทานจะเสดจพระราชด�าเนนอยดานหลงกลม

พวกเราทอญเชญเครองราชฯ  น�าหนาพระ

ประยรญาต ในรวท ๒ นถอวาเปนการเดน

ทหนกสด อากาศก�าลงรอนไดทและเปนการ

เดนสจงหวะ 

หมอมราชวงศด�ารงเดช  ดศกล  ซง

เปนอดตนายทหารมาถกก�าหนดใหเปนผ

ออกค�าสงเฉพาะกลมพวกเรา เชน หนาเดน 

แถวหยด  ซาย-ขวา-ซาย  กรณเหนพวกเรา

เรมเดนขาไปกนคนละทาง  เมอเรมออก

เดนรวท  ๒  ม.ร.ว.ด�ารงเดชเรมออกค�าสง

หนาเดน  “เอา  ปายหนา  หนาพระเมร....” 

อะไรท�านองน  พวกเราเดนกนแบบทหาร

เงยบกรบคงจะไมไดละครบ ถาไมไดหวเราะ

87

anuman-online.com 

กนบางคงจะแยแน  โดยเฉพาะกวาง  ผ

ประสานงานราชสกลและนายทหารปนใหญ

ผดแลพวกเราอยางใกลชด  จะคอยเดนมา

ก�ากบเราตลอดเวลา  “อาว  พวกเราอยาท�า

หนาอยางนน ยมหนอยครบ” ในขณะทเรา

ก�าลงเรมเหนอยและตาลาย หรอไมก “อยา

อ มพานนะครบ”  ขณะทเราก�าลงจะผาน

หนาพระทนง  หรอคอยก�ากบเวลาเราเดน

ไมตรงแนวกบทหารทถอเครองสงทเดนอย

ขางๆ เราบาง 

การเดนรวขบวนนผมยอมรบครบ วา

เหนอยมากจรงๆ แตตางกบวงเรวแลวเหนอย 

เพราะนเปนการเดนทชาทสดเทาทผมเคย 

เดนมาและอญเชญเครองราชฯ  หนกกวา  

๕ กโลกรมกไมธรรมดา ในวนจรงนนพานท 

อญเชญนนใหญกวาพานซอมกวาเทาตว 

เฉพาะคอพานมอก�าไมรอบ  บนพานจะวาง

ไมสเหลยมหมผาตวนเพอวางฉลององคชด

พลเอก  บนฉลององคจะวางพระมาลาทม 

ขนนกสน�าเงนวางบนฉลององคอกท  เวลา

เดนไมบนพานกคอยจะเลอนไปมา ฉลององค 

และหมวกถาถอเอยงกจะเทกนเลอนไปมา

กบไมทรองอย 

ชวงทจะถงหนาพระเมรอกหนงรอย

เมตรน หมดแรงจรงๆ ครบ คดในใจวาจะไป

รอดมยเนย แขนหมดแรงไมเหลอแลว ผม

ไดแตปลกใจตวเองใหเดนทละกาว แตหลงก

ปวดมากจากสายสะพายทหอยกบพาน หน

ไปมองทานอนกดจะมสภาพไมตางกนเทาไร 

ใจกนกถงสมเดจเจาฟาฯ ทานครบ เราก�าลง

อญเชญชดพลเอกของพระองคทานอย การ

ทมาท�าหนาทนคงไมใชเรองบงเอญ  และ

เปนโอกาสสดทายทจะไดตอบแทนพระคณ

ของพระองคทาน  ในใจของผมกอธษฐาน 

ขอใหเราเดนใหถงดวยเถด 

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

อก ๕๐ เมตรนเหลอจะกาว จะเรง

การเดนกไมได  ชวงตโคงเขาสนามหลวงน

ดจะเดนสะเปะสะปะเหมอนจะแหกโคงกน

ไปทงขบวน พอผานหนาทประทบกรวบรวม

ก�าลงเฮอกสดทาย  เพราะถาผานหนาท

ประทบได กจะกลบมาเดนปกตและสามารถ

เดนกาวยาวเขาทพกไปไดเลย  ในทสดเรา

กเดนไปจนถงหนาพระเมรส�าเรจ  ดใจมาก

ครบ  รบเขาทพกดมน�าไปสก  ๕-๖  ขวด  

ช วงนทหารจะท�าการอญเชญพระโกฏ 

พระศพลงจากเวชยนราชรถลงมาประทบท

พระยานมาศสามล�าคานอกครงเพอเวยน

รอบพระเมรในรวขบวนท ๓ 

รวขบวนท  ๓  เชญพระโกศ  โดย 

พระยานมาศสามล�าคานเวยนพระเมร โดย

อตราวฎ (เวยนซาย) ครบ ๓ รอบ แลวเชญ

พระโกศพระศพ ประดษฐานบนพระเมร ใช

เวลาประมาณ  ๓๐  นาท  เมอพระโกศถก 

อญเชญกลบลงมายงพระยานมาศสามล�าคาน 

คอ พระยานเลกทมทหารรวม ๕๐ คน แบก

พระโกศดวยคาน ๓ อนแลว เราจะถกเรยก

กลบเขาประจ�าท  ผมมองดพานฉลององค

พระยศพลเอกอยางชงใจวาเราจะไปตอไหว

หรอไม  รวบรวมก�าลงยกพานมาเขาประจ�า

ท  เมอถอพานอยสกพก  แขนผมสครบไม

ยอมตามใจ  สนเปนเจาเขาและท�าทาจะท�า

พานหลดมอ คอหมดจรงๆ แลวครบ 

ผมเลยตดสนใจแจงผประสานงาน

ขอเปลยนตว แลวกเปนพชายธรเดชเชนเคย

ทมาถอแทน สวนผมเลยไปเดนแทนพเขาใน

กลมพระประยรญาต  ไมตองถออะไร  เดน

ครบ ๓ รอบ กมายนคอยพระโกศทก�าลงถก

อญเชญขนประดษฐานบนพระเมร  มองไป 

กลม ๑๖ คน เหนพธรเดชท�าหนาบอกบญ

ไมรบกวกมอเรยกผมทาทางจะดวน  ไปถง

แกยนพานคน  “บอกวา  ไมไหวแลวหนก

และล�าบากจรงๆ  แถมฉลององคกเลอนไป

เลอนมา เองเกงจรงๆ ทแบกมาถงนได” ผม

กลบไปถอพานไดไมถงนาท พธรเดชซงเพง

กลบไปยนทแถวเดม  กมอาการเกรงและก

ลมไปทงยนครบ รสกผดจรงๆ ทไปใหพเขา 

ถอพานแทน  แตถาผมฝนไปตอกนาจะไม

ตางจากพชายธรเดชเปนแน

หลงจากจบรวท ๓ แลว ทง ๑๖ คน

นยงมภารกจตอคอตองขนไปนงประจ�าทอย

บรเวณดานขวาของพระทนงเสมอนผแทน

ประยรญาตเขาเฝา  รวมกบองคมนตรและ

กลมนางสนองพระโอษฐ  เจาหนาทผใหญ

ส�านกพระราชวง หลงจากสมเดจพระบรมฯ 

และสมเดจพระเทพฯ  เสดจกลบ  เราจะม

เวลา ๒ ชวโมงกลบไปพกและเปลยนเครอง

แตงตว ทตองเปลยนเพราะเปยกไปหมดทง

ชดครบ จมนนถาเปนสมยกอนกมต�าแหนง

เทากบพระยา  เหรยญทหอยกเตมไปหมด

เวลา เดนกจะดงกรงๆ กรงๆ ใสสายสะพาย

เขาไปอก ถอพานเดนกนมากวา ๕ ชวโมง 

หลงเขาทพกกนอนกองกนอยทศาลาสหทย 

พกไดแปบเดยวกรบเปลยนชดกนใหม เพอ

89

anuman-online.com 

ไปรบภรรยาเพอกลบมาทงานพระราชพธอก

ครงภายใน ๓ โมงเยน

เมอมาถงงานพระราชพธ  นบเปน

ครงแรกในหลายๆ  ปทไดมโอกาสรวมงาน

พระราชพธทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ 

เสดจและไดมโอกาสนงใกลๆ ทประทบ เปน

ททราบกนดวาเวลาพระเจาอยหวฯ  เสดจ 

งานพระราชพธครงใด ฝนจะตกปรอยๆ ทก

ครง  เขาบอกวาเทวดาทานมาโปรยน�ามนต

บาง  ทานมาใหพรบาง  แตผมเชอวาดวย

พระบารมของพระองค  จงเกดปาฏหารย

เปนทนาอศจรรยทกครง  ในครงนกเชนกน 

ผมเหนแดดแรงตงแตเชาไปจนถงเทยง พอ

เขาทพกชวงสกบายโมงฝนกตกลงมาหนก

มาก พอชวงบายสาม แดดกลบออกและฟา

กลบใสอกครง 

นถาฝนตกตอนก�าลงเดน คงดไมจด

แนๆ ครบ ฉลององคและพระมาลาทผมถอ

อยกไมเหนมพลาสตกกนน�าเสยดวยสครบ 

ผมจ�าไดวาหลงจากบายสามแดดสองเกอบ ๒ 

ชวโมงถงหาโมงเยน หลงจากพระเจาอยหวฯ 

เสดจไดสกพกเดยว  กไดยนเสยงฟารองมา

แตไกล  เรมมประกายสายฟารองค�าราม 

ตามดวยประกายสายฟาทตดกบพระเมร

มองดเสมอนสายฟานนแปลกประหลาด

มาก  ไดยนเสยงคนใกลๆ  พดขนวาเหมอน

สายฟาขององควชราวธลงมาจดประกาย

พระราชทานเพลงอยางนน ผมผงกหวพลอย

เหนดวยเปนอยางยง

หลงจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ  

สมเดจพระนางเจาฯ  สมเดจพระบรมฯ 

สมเดจพระเทพฯ  และพระบรมวงศานวงศ

องคอนๆ  ทรงประกอบพธแลว  ฝนกเรม

ปรอยลงมา  ผมเหนคณะองคมนตรเรมลก

จากทนง  กเลยลกขนบางเพอรอองคมนตร

และดวยคดวาคงเรยงตามอาวโส  แตกลบ

เหนพลเอกเปรมมายนหยดรออย ตรง 

พระประยรญาต  จงทราบวาใหเรมจาก 

พระประยรญาตกอน  แลวจงตามดวย

องคมนตรและคณะอนๆ  กจะออกเดนตาม

กนมาเพอขนพระเมรถวายสกการะและวาง

ดอกไมจนน  สวนนายกรฐมนตรและคณะ

รฐบาลจะขนทางฝงซายของพระเมร 

ตอนลงจากพระเมรผมรสกหายใจ

ไมทวทองเพราะเดนลงมาเดยวๆ  ในขณะ

ทมองขนไปทประทบแลวเหมอนเรามา 

ยนอย เดยวๆ  โดยมในหลวงทานเสดจ 

ทอดพระเนตรลงมาจากทประทบ  มความ

ร สกปลมปตจรงๆ  คดในใจวาวนนเปน 

วนพเศษจรงๆ เปนการสงเสดจพระองคทาน

สสวรรคชนฟาอยางสมพระเกยรต 

และเปนครงหนงในชวตของนกเรยนเกา

วชราวธฯ คนหนง ทจะขอจดจ�าไปจนวนตาย 

 ม.ล.จรเศรษฐ ศขสวสด (โอว ๔๖)

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

ม.ล.เทวพร เทวกล โอวรน๔๘  คณะจตรลดา และอดตผก�ากบคณะ  

(พ.ศ. ๒๕๔๒ - ๒๕๕๑)

ไดมโอกาสสนองพระเดชพระคณในงาน

พระราชพธถวายพระเพลงและพระราชทานเพลง

พระศพเจานายชนสงมาหลายครง  แตส�าหรบงาน

พระราชทานเพลงพระศพสมเดจพระเจาภคนเธอ  

เจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวดครงน  

นบเปนครงทมความภาคภมใจอยางยงในฐานะ 

ลกวชราวธฯ  ทไดรบคดเลอกเปน  ๑  ใน  ๑๖  พระ

ประยรญาตราชสกล ผอญเชญเครองราชอสรยาภรณ

และเครองราชปโภค  โดยกระผมมหนาทอญเชญ

ฉลองพระองคล�าลอง  นบเปนเกยรตยศทงตอตวเอง

และวงศตระกลอยางหาทสดมได 

นกเรยนวชราวธฯ  ทกคนถอเปนขาฯ  ใน

พระองคและพรอมทจะถวายความจงรกภกดใน 

ทกเมออยแลว  หมอมเจา  หมอมราชวงศ  และ 

หมอมหลวง ผเปนศษยเกาวชราวธฯ และไดรบโอกาส

ปฏบตหนาทเขารวมอญเชญเครองฯ  ในครงนมถง 

เกาในสบหกทาน

โอวราชสกล

91

anuman-online.com 

ม.ร.ว.ศศพฤนท จนทรทต โอว๕๔

การไดร วมถวายงานครงนถอเปนเกยรต 

อยางยง โดยเฉพาะในฐานะนกเรยนเกาวชราวธฯ ถอ

เปนความภาคภมใจทสดอยางหนงในชวต

ม.ล.จรพนธ ทววงศ โอว๔๕

สมย เป นนก เร ยนก ได เคยรบ ใช เบ อ ง 

พระยคลบาทสมเดจเจาฟาเพชรรตนฯ  หลายครง

หลายคราจนครงสดทายทไดรบใชคอตอนอย มศ. ๕  

ไดเขนรถยนตพระทนงสงเสดจจากหอประชมถง

ประตโรงเรยน ซงเปนประเพณทลกวชราวธฯ ทกรน 

ทกปไดกระท�ามาโดยตลอด  ส�าหรบพระราชพธ

ครงน  ถอเปนเกยรตทไดเขารวมในพระราชพธและ 

เปนการแสดงความกตญญตอพระองคทานเปนครง

สดทาย

  กระผมมนใจอยางยงวา พวกเรา โอ.ว. ทกพระองคและทกคนทท�าหนาทถวายฯ 

ตางกมความภาคภมใจและเตมใจ  เฉกเชนเดยวกบลกวชราวธฯ  ทกคน  ทจะไดสนอง 

พระกรณาธคณในภารกจสดทายดวยความจงรกภกดตอพระองคผทรงเปนพระราชธดาพระองค 

เดยวของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ องคผพระราชทานก�าเนดโรงเรยนของเรา

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

รายพระนาม-รายนามพระประยรญาต (นกเรยนเกาวชราวธฯ)

ผอญเชญเครองราชอสรยาภรณและเครองอสรยยศราชปโภค

พระราชพธพระราชทานเพลงพระศพสมเดจพระเจาภคนเธอเจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวด

ม.ร.ว.ศศพฤนท จนทรทต  (โอว ๕๔)  อญเชญ  ดเรกคณาภรณ

ม.ร.ว.เฉลมชาตร ยคล  (โอว ๗๖)  อญเชญ  พระสพรรณศรทองค�าลงยา

ม.ร.ว.ปยฉตร ฉตรชย  (โอว ๖๑)  อญเชญ  หบพระศรทองค�าลงยาฯ

ม.ล.จรเศรษฐ ศขสวสด  (โอว ๔๖)  อญเชญ  ฉลองพระองคพระยศ พลเอก

ม.ล.จรพนธ ทววงศ  (โอว ๔๕)  อญเชญ  ฉลองพระองคลกเสอ

ม.ล.เทวพร เทวกล  (โอว ๔๘)  อญเชญ  ฉลองพระองคล�าลองฯ

93

anuman-online.com 

งานพระราชพธพระราชทานเพลงพระศพ

สมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวด

วนท ๘ เมษายน ๒๕๕๕   พระราชกศลออกพระเมร

วนท ๙ เมษายน ๒๕๕๕   เชญพระศพออกพระเมร

   พระราชทานเพลงพระศพ

   พระราชทานเพลงพระศพ (จรง)

วนท ๑๐ เมษายน ๒๕๕๕   เกบพระอฐ

วนท ๑๑ เมษายน ๒๕๕๕   พระราชกศลพระอฐ

วนท ๑๒ เมษายน ๒๕๕๕   บ�าเพญพระราชกศล,  

  อนเชญพระโกศพระอฐขนประดษฐานบนพระวนาม

   บรรจพระสรรางคาร ณ วดราชบพธ

ภำพถำยโดยครชยำคมนสมบรณสน

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

95

anuman-online.com 

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

97

anuman-online.com 

“ในชวงงำนพระรำชพธพระรำชทำนเพลงพระศพของสมเดจเจำฟำเพชร

รตนฯ ทผำนมำ หลำยๆ คนคงมโอกำสไดยนเสยงเพลงท�ำนองไพเรำะท

ผสมเอำควำมเปนสำกลและควำมเปนไทยไดอยำงเหมำะสมลงตว เพลงท

วำนนกคอ เพลงพระหนอนำถ ทน�ำบทพระรำชนพนธในลนเกลำรชกำลท

๖ มำประกอบท�ำนองเพลงใหมเพอเปนกำรรวมสงเสดจสมเดจเจำฟำเพชร

รตนฯ สสวรรคำลย

บทเพลงอนไพเรำะนเปนผลงำนของวำทยำกรดำวรงชำวไทย ทมโอกำสได

แสดงในเวทระดบนำนำชำตจนเปนทยอมรบในสำกล แตเพลงพระหนอนำถ

นจะไมมทำงเกดขนได หำกปรำศจำกกำรผลกดนของผทอยเบองหลงของ

นกเรยนเกำวชรำวธฯ คนน“

ภมหลงของครอบครวมความผกพนกบลนเกลาฯ รชกาลท ๖ ดวยคณทวด (หลวงโยธพทกษ)  รบราชการทกระทรวงมหาดไทย และเคยเลนละครรวมกบรชกาลท  ๖  โดยแสดงเปนตวนาง พอมาถงรนคณยา คณยากมกเลาใหฟงวาสมยทยาเปนนกเรยน กเคยเลนละครเรองเวนสวาณช ซงเปนบทพระราชนพนธของรชกาลท ๖ เชนเดยวกน ดวยสาเหตสวนหนงนเองจงมโอกาสไดเขามาศกษาทวชราวธวทยาลย  ประกอบกบตองการใหเขามาฝกความมระเบยบวนย จรรยา มรรยาท รวมไปถงการมญาตเปนศษยเกา 

ตอนเรยนอยชนประถมปท  ๓  ปแรกทเขามาสรววชราวธวทยาลยไดเฝารบเสดจ สมเดจฯ เจาฟาเพชรรตนฯ ทวงเวยนหนาหอประชม ในงานพระราชทานประกาศนยบตร

โอวผอยเบองหลงบทเพลง

พระหนอนาถ:ชนะพล โยธพทกษ

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

99

anuman-online.com 

เ ม อ พ ร ะ น า ง เ จ า ส ว ท น า พ ร ะ 

วรราชเทว (เจาจอมสวทนาในขณะนน)ใกลจะ

มพระประสตการพระหนอ  พระบาทสมเดจ

พระมงกฎเกลาเจาอย หว  ทรงพระกรณา

โปรดเกลาฯ  ใหเตรยมการอยางอเนกปรยาย

ดวยความโสมนสในพระราชหฤทย กบทงทรง

ปรบปรงบทละครร�าเรอง พระเกยรตรถ ใหเปน

ละครดกด�าบรรพ เพอทรงจดแสดงในพระราช

พธสมโภชเดอน โดยทรงพระราชนพนธ “บท

กลอม” พระกมารตามทองเรอง  และก�าหนด

ท�านองเพลง  “ปลาทอง”  ไวส�าหรบขบล�าน�า 

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรง

ควบคมการแสดงละครสมโภชดวยพระองคเอง 

ณ จตรลดาสภาคาร พระต�าหนกจตรลดารโหฐาน และมการซอมวงมโหร แตกลบ

หาไดเปนไปตามพระราชประสงคไม

วนพธท  ๒๕  พฤศจกายน  พทธศกราช  ๒๕๖๘  พระบาทสมเดจ

พระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจสวรรคต  ๑  วนหลงจากพระเจาลกเธอประสต 

บรรยากาศแหงการเฉลมฉลองยนดกลบแทนทดวยวาระอนโศกเศราของพระราช

พธพระบรมศพ  การสมโภชทเคยเตรยมการมานบแรมเดอนกพลนตองระงบไป

อยางไมมใครคาดคด  “บทกลอม”  ททรงพระราชนพนธนจงไมไดน�ามาขบกลอม

อยางทรงตองพระราชประสงคไว กระทง ๘๔ ปผานไปจงถกน�ามารงสรรคท�านอง

ใหมเพอใชขบกลอม “พระหนอแหงพระมงกฎเกลา” อกครงในวาระอนเปนมงคล

เพลง พระหนอนาถ

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

พทธศกราช  ๒๕๕๒  สมเดจพระเจาภคนเธอ  เจาฟาเพชรรตนราชสดา  

สรโสภาพณณวด ทรงเจรญพระชนมาย ๗ รอบ นายทฤษฎ ณ พทลง วาทยกร และ 

นกประพนธเพลง รสกซาบซงในพระกรณาธคณททรงมตอพสกนกรชาวไทย และพระ

จรยวตรอนงดงาม จงมความคดจะประพนธเพลงถวายเพอเปนเครองเฉลมพระขวญ  

เนองในโอกาสอนเปนทนายนดน  จงไดเชญ  “บทกลอม”  จากเรองพระเกยรตรถ  

พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ซงเปรยบดงสายใยความ

โสมนสยนดแหงพระราชหฤทยลนเกลาฯ รชกาลท ๖ มาบรรจท�านองทประพนธขน

ใหมอกครง  โดยไดรบอนญาตจากคณะกรรมการจดงานเฉลมพระเกยรต  สมเดจ

พระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวด เนองในโอกาสทรงเจรญ

พระชนมาย ๗ รอบ ฉลนกษตร เพอน�าไปออกอากาศในรายการเฉลมพระเกยรตฯ 

ดนตรในเพลง “พระหนอนาถ” น นายทฤษฎ ณ พทลง ไดประพนธท�านอง

ขนใหมในรปแบบสากล  แตยงคงไวซงโครงสรางลกษณะของเพลงรบรองและการ

วาดอกอนเปนเอกลกษณของดนตรไทยเดม  นอกจากนน  ในชวงทเครองดนตร

ทงไทยและสากลรวมกนบรรเลงรบตอจากการวาดอก  ยงไดน�าท�านองไทยเดม

เพลง ”ปลาทอง” มาบรรเลงโดยใชเทคนคการ

ประสานเสยงในรปแบบ Heterophony อนเปน

เอกลกษณของดนตรไทยแตหาฟงไดยากยงใน

ดนตรสากล  จงท�าใหผฟงไดรบอรรถรสของ

ดนตรทมความกลมกลนเฉพาะตว

เมอการประพนธเพลงนเสรจสมบรณ  

ไดมการหารอเรองของชอบทเพลง คณะท�างาน

จงตดสนใจเชญวรรคแรกของบทพระราช

นพนธมาเปนชอเพลงวา  “พระหนอนาถ” 

เพอถวายพระเกยรตแด  พระบาทสมเดจ

พระมงกฎเกลาเจาอย หว  ในฐานะทรง 

พระราชนพนธค�ารองของเพลงดงกลาว

101

anuman-online.com 

ประจ�าป พอปตอๆ มากเหนเพอนทเรยนดไดเขาไปรบพระราชทานรางวลจากพระหตถของพระองคทาน รางวลทเพอนสนทไดรบในปนนนน เปนหนงสอ “สแผนดน” เปนความรสกประทบใจแทนเพอนมาก และตอนเดกๆ อยากจะเขาไปรบรางวลเหมอนคนอนเขาบางแตตนเองกเรยนไมเกง  จากจดนนเองเปนวนทไดรวา  สมเดจฯเจาฟาเพชรรตนฯ ทรงเปนพระราชธดาพระองคเดยวของ พระผทรงสถาปนาโรงเรยน  และไดศกษา

พระประวตตามทโรงเรยนใหศกษาตอมา

เมอเลอนมาอยระดบชนมธยม กได

เขามาอยวงดนตรไทยทจะไปเลนถวายทกป 

ปละ ๒ ครง เปนอยางนอย งานแรกทเปน

หลกคอวนคลายวนประสตทวงรนฤด  สวน

อกงานคอการบรรเลงถวายสวนพระองคท

โรงเรยนจดถวาย หมนเวยนกบวงอนๆ โดย

ท�าหนาทเปนมอตกลองแขก  จ�าไดวาตอน

เดกๆ เลนเพลงโสมสองแสง, ลาวดวงเดอน, 

ราตรประดบดาว เปนเพลงทไดบรรเลงถวาย

เปนประจ�า  พอชวงทพระองคทานทรงม 

พระชนมายมากแลว  วงดนตรวชราวธ

วทยาลยจะไปบรรเลงถวายอยางตอเนอง 

เพราะดนตรเปนกจกรรมทสมเดจฯ  เจาฟา

เพชรรตนฯ  เชอวาเปนสงทสามารถท�าให

ทรงพระส�าราญได

หล งจากจบการศกษาวช ราว ธ

วทยาลย ไดมาศกษาตอทสาขาวารสารศาสตร 

คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยรงสต ชวงท

เรยนมหาวทยาลยนท�าใหมโอกาสไดพบกบ 

ทฤษฎ ณ พทลง ซงปจจบนเปนวาทยกรทม

ผลงานในระดบนานาชาต ถอเปนจดเรมตน 

ใหเขามารบงานบรหารจดการเรองเบองหลง 

ของงานทงหมดของทฤษฎ  โดยดแลงาน

บรหารเปนหลก เรยกไดวาอะไรทไมใชเรอง

ดนตรซงเปนงานททฤษฎรบผดชอบ จเนยร 

จะรบหนาททงหมดทกอยาง  ซงหนาทก

จะดเหมอนเปนผจดการสวนตวของทฤษฎ

เลยทเดยว  แตในการท�างานจรงๆ  ทฤษฎ

ไดเซนสญญากบทาง  Columbia  Artists 

Management  Inc.  ไวทสหรฐอเมรกา  

ในสวนของตวเรากจะท�าหนาทดแลเฉพาะ

งานในประเทศไทยเปนงานๆ ไป

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

งานแรกทไดท�างานรวมกบทฤษฎ 

คอเพลง  “นรนดร”  (Eternity)  คตาลย

ถวาย  สมเดจพระเจาพนางเธอ  เจาฟา 

ก ลยาณ วฒนา  กรมหลวงนราธ ว าส 

ราชนครนทร  โดยเพลงดงกลาวบรรจอยใน

อลบม  “ประโคมเพลงประเลงถวาย”  ซงใช

แจกในงานพระราชทานเพลงพระศพ ถอวา

เปนความภาคภมใจมากทไดอยเบองหลง 

งานใหญตงแตอายเพยง  ๒๐  ป  ตอมา  

๒๕๕๒  เปนปทสมเดจพระเจาภคนเธอ  

เจาฟาเพชรรตนราชสดา  สรโสภาพณณวด 

ทรงเจรญพระชนมาย ๗ รอบ ระหวางนนเปน

ชวงเวลาเดยวกบงานวชราวธ ๑๐๐ ป กได

เขารวมในคณะท�างาน และไดรบมอบหมาย 

จากสมาคมนกเรยนเกาฯ  ไปประชมเรอง

งานเฉลมพระเกยรต ๗ รอบ

ในขณะนนมความคดรวมกบทฤษฎ 

ณ  พทลง  อยแลววาประสงคจะแตงเพลง

ถวาย จงไดเรยนไปยงคณบรณ รชไชยบญ 

ถงความประสงคน  และไดมการน�าเขาท

ประชมแจงใหกรรมการทราบ ซงทกคนตาง

กยนดและตางรอคอยฟงบทเพลงๆ นตงแต

รขาววาจะมการผลต โดยเพลงทจะผลตขน

ไดแรงบนดาลใจจาก “บทกลอม” จากเรอง

พระเกยรตรถ  พระราชนพนธในพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว  ซงเปน

บทททรงพระราชนพนธไวเพอจดการแสดง

สมโภชการประสตสมเดจฯ  เจาฟาฯ  และ 

ทกครงทมการกลาวถงพระราชประวต ตาง

กมกเรมดวยบทกลอมน จงเปนสงทเราไดร

ไดเหน ตดหวเรามาตงแตเดก จงตองการน�า

มาผลตเพอใหมชวตอกรอบ

ความยากของการแตงเพลงของ 

นกดนตร คอ “อารมณ” เพลงนนจะไพเราะ

ไดกตองเกดขนจากอารมณของผคนนน

จรงๆ  ในตอนแรกทางทฤษฎเองยงหาแรง

บนดาลใจในการแตงไมได  กอปรกบผใหญ

ทไปปรกษาเรองการจดท�าเพลงไดแจงใน

ทประชมรบทราบวาจะมการจดท�าเพลงน

ขน  ดงนนกรอบระยะเวลาการท�าเพลงนจง

มระยะเวลาจ�ากดมาก  ดวยเหตนเองการ

ท�าความเขาใจและการท�าขอมลใหแกทฤษฎ 

เพอแตงเพลงใหนนเปนเรองทยากมากๆ  

ถงกบตองไปหาไฟลเสยงของคนทเคยขบรอง

ในท�านองเพลง “ปลาทอง” ไวในอดตมาฟง 

ในตอนนนอารมณความรสกในใจของจเนยร 

คอ ความมมานะทจะผลตเพลงถวายสมเดจ

เจาฟาฯ  เพชรรตนฯ  ใหส�าเรจ จงอยากท�า

เพลงทมความหมายดและทวงท�านองไพเราะ

ถวายใหทนวาระมงคลใหได 

เมอทฤษฎเรมแตงเพลงนกท�าให

เหนถ งความท าทายในทางดนตรอย  

ไมนอย  เพราะตองผสมผสานเนอรองและ

ท�านองระหวางดนตรไทยและคลาสสกเขา

ดวยกน  หลงจากนนหนงสปดาหเพลงน

กส�าเรจสมบรณพรอมส�าหรบการบนทก

เทปวดทศน  ทพระทนงเทวราชสภารมย 

พระราชวงพญาไท  เพลง  “พระหนอนาถ” 

เปนการประพนธดนตรขนใหม  โดยยงคง

ใชค�ารองเดมในการขบรอง  เครองดนตรท

103

anuman-online.com 

ใชประกอบกมทงเครองดนตรไทยและเครอง

ดนตรสากล 

บทกลอมนถอไดวาเปนสายใยเดยวท

เชอมโยงระหวางพอและลก เปนบทกลอนท

พอเขยนถงลกโดยแท อารมณความรสกของ

กลอนบทนเตมไปดวยทงความสข ความดใจ 

ความตนเตนของคนทก�าลงจะเปนพอคน 

ทกค�าตางเตมเปยมดวยความหมาย ทอนท

ประทบใจมากทสดคอ ทอนแรกเรมทกลาว

วา “พระเอยพระหนอนำถ งำมพลำสดง

ดวงมณใส พระเสดจจำกฟำสรำลย มำเพอ

ใหฝงชนกมลปรด”  เปนบทกลอนทไพเราะ

มาก สวนทอนสดทายทวา “เหลำขำทลลออง

สนองภกดสนองพระคณไท”  เปนบทท

สอดคลองกบวตถประสงคของผจดท�าเพลง

น  กลอนบทนจงมความลงตวทงในแงของ

ประวตความเปนมาของกลอนบทน  เนอหา

ททรงคณคาทางวรรณศลป  และชวงเวลาท

จดท�าเพลงกเปนโอกาสพเศษ ทกอยางลงตว

ไปโดยปรยาย

กระบวนการจดท�าเพลงนถอวาเปน

งานควบคมการผลตเพลงอยางเตมรปแบบ

ชนแรกในชวต อปสรรคจงเยอะมาก เพราะ

หนาททตองรบผดชอบ คอตองดแลทกสวน

ของกระบวนการผลต  ตงแตตามนกดนตร, 

เสอผา, แตงหนาท�าผม, อปกรณทใช, การ

อนญาตใชสถานทพระราชวงพญาไท  ฯลฯ 

ส�าหรบวงดนตรทบรรเลงเพลงพระหนอนาถ

นไมมชอวงใดๆ ทงสน เพราะเปนการรวมตว 

เฉพาะกจของบรรดาสดยอดนกดนตร 

มอหนงในแตละเครองดนตรชนดนนๆ 

นอกจากทฤษฎแลวยงมนกดนตรทานอนๆ 

เชน คณธรนยน ณ หนองคาย ซงเปนนกรอง 

แถวหนาของประเทศไทย  เธอสามารถ

ตความตามอารมณของบทเพลงไดดมาก 

กอปรกบชวงทท�าการบนทกเพลงนน

คณธรนยนเองกเพงจะคลอดบตรไดไมนาน 

ดงนนอารมณความรสกของความเปนแมจง

มสวนส�าคญทท�าใหการถายทอดอารมณของ

บทเพลงออกมาไดอยางลงตวมาก นอกจากน 

ยงมอาจารยเลอเกยรต  มหาวนจฉยมนตร 

นกซอสามสายชนคร  และรอยเอกสมนก 

แสงอรณ  มอขลยวงฟองน�า  รวมถายทอด

งานดวยความเปนเลศในทางดนตร  และ

ความตรงตอขอทกคนผนวกความเปน 

มออาชพทแทจรง  จงท�างานเดนหนาอยาง

รวดเรว บนทกเทปเพยงสองครงกผาน เพลงน 

จงส�าเรจออกมาไดดวยด

เมอสมเดจฯเจ าฟ าเพชรรตนฯ 

สนพระชนม  ทางสอมวลชนตางกตองการ

หาเพลงเพอน�ามาใชประกอบพระประวต 

เขาใจวาสอตางๆ คงคนหาผานทาง google 

และคงไดเขาไปเจอเพลงพระหนอนาถใน 

youtube  เขา  ซงกอนหนาน  ถาไปคนหา

บทเพลงทเกยวของกบสมเดจฯ  เจาฟา 

เพชรรตนฯ นนแทบจะไมมเลย มเพยงเพลง 

“พระหนอนาถ”  เพยงเพลงเดยว  ตวมวสค

วดโอเพลงพระหนอนาถทลงใน youtube ซง

น�าลงไวตงแตป ๒๕๕๒ จนถงป ๒๕๕๔ ม

ยอดผเขาชมเพยงหกพนกวาคนเทานน แต

เจาฟาฯ ในดวงใจ เดกในหลวง

  

พอเพลง  “พระหนอนาถ”  นไดรบกระแส

ตอบรบทดจากสอมวลชน  จนน�าไปสการ

ออกรายการขาวทางชอง  ๓  และสถาน 

โทรทศนอนๆ อยางแพรหลาย จงท�าใหเกด

ความสนใจเพมทวคณมากยงขน  จนยอด

ผเขาชมเพมขนไปเปนสหมนภายในระยะ

เวลาเพยงสองอาทตย (ปจจบนทก�าลงพมพ

บทความนยอดเขาชมเพมไปถง ๘๒,๓๐๘)

นอกจากบทเพลง “พระหนอนาถ” ท

คณธรนยน ขบรองไวแลวนน ยงมในแบบท

ขบรองโดยของนกรองชายคอ  อาจารยสรจ 

ปรดารตน  ซงขบรองครงแรกทหอประชม

วชราวธวทยาลย ในการแสดงดนตร “เพชร

รตนรำชสดำ วำทนะสกกำร”  และมแบบ

รองคดวย  บทเพลงทงหมดเปนลขสทธของ

ทฤษฎ ณ พทลง แตเพยงผเดยว ไมมการ

วางจ�าหนายแตอยางใด หากแตมผประสงค

จะน�าบทเพลงนไปใชกสามารถน�าไปใชได 

เพยงแตท�าหนงสอขออนญาตเพอบอก

เจาของบทเพลงเทานน 

สงหนงทคณะผจดท�าเพลงนทกคน

มความคาใจคอ  เพลง  “พระหนอนาถ”  น

ยงไมไดเลนบรรเลงถวายหนาพระทนง

สมเดจเจาฟาฯ เพชรรตนฯ สกครงเลยดวย

ตารางเวลางานของแตละคนทวางไมตรงกน  

จนกระทงพระองคทานสนพระชนม อยางไร

กตามเพลงนยงไดมโอกาสมาใชในงาน 

พระราชพธพระศพ  ซงถอวาเปนการได 

สงเสดจพระองคทานอกทางหนง ในชวงงาน

พระเมรสอมวลชนตางพรอมใจใชเพลงๆ น

อยางทเราไมคาดฝน  จนกระทงวนองคารท  

๒๔ เมษายน ๒๕๕๕ ทผานมา คณะผผลต

เพลงพระหนอนาถกมโอกาสไปแสดงเพลง

ดงกลาวทพระเมร ทองสนามหลวง ซงถอวา

เปนการท�างานทสมบรณแลวจรงๆ  ทกคน

ตางตนตนและภมใจทไดเปนสวนหนงของ

บทเพลงๆ น

ในอนาคตทางกล มนกดนตรน 

ยงคงสบสานงานพระราชนพนธในรชกาล

ท ๖ อยเสมอ โดยไดน�าบทกลอนตางๆ มา

บรรจเพลงลงไป  ทท�าเสรจไปแลวตอนนก

ม  “รำชธรรมพระธรรมรำช”  จากพระราช

นพนธเรอง “พระนลค�าหลวง” ซงใชบรรเลง

กบวงซมโฟนขนาดใหญ  และจะน�าไปใชใน

การแสดงเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวฯ ในงาน “SIAM SYMPHONY 

ศภมงคลเฉลมพระชนมพรรษา” และจะจด

แสดงภายในสนป ๒๕๕๕ น

สมภาษณ

กตตเดช ฉนทงกล  โอว ๗๓

ศศนทร วทรปกรณ  โอว ๗๙

เรยบเรยง

กตตเดช ฉนทงกล  โอว ๗๓

ถายภาพ

ศศนทร วทรปกรณ  โอว ๗๙

105

anuman-online.com 

หอวชราวธานสรณถกสรางขนมา

ตงแตป พ.ศ. ๒๕๒๔ เพอรวมฉลองครบรอบ 

๑๐๐ ป วนพระบรมราชสมภพของพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาเจาอย หว  โดยม 

มล.ปน  มาลากล  เปนหวเรยวหวแรงหลก 

ในการจดตงขนจนส�าเรจ หอวชราวธานสรณตง

อยตดกบหอสมดแหงชาตบรเวณทาวาสกร  

เปนอาคารทรงไทยประยกตขนาดใหญ 

ภายในอาคารถกแบงออกเปนสวนตางๆ 

ทงส�าหรบจดนทรรศการเฉลมพระเกยรต

ลนเกลาฯ รชกาลท ๖ แหลงคนควาเอกสาร

หนงสอทเกยวกบพระองคทาน  และยงม 

หองประชมศรอยธยาพรอมส�าหรบจดการ

แสดงละครหรอปาฐกถาตางๆ 

ดวยความพรอมและการสนบสนน

เปนอยางดจากอดตขาราชบรพาร มหาดเลก 

เหลาเสอปา  และประชาชนผมศรทธาใน

พระมหาธรราชเจา  หอวชราวธานสรณ

จงได กลายเป นอนสรณส�าคญอกแห ง 

ทเปดใหผคนเขารวมร�าลกและเรยนรพระ

ราชกรณยกจดานตางๆ  ของพระองคทาน 

สมดงชอ

106 เรอนจาก

นกเรยนเกาฯเลาเรองสนก

กาวตอไปของ

หอวชราวธานสรณ: อ.จรรมนง แสงวเชยร และ เชอพร รงควร

  

ถงแมวาหอวชราวธานสรณจะไดรบ

การสนบสนนดวยดมาตลอดกวาสามสบปท

ผานมา แตเมอสภาพสงคมเปลยนไป ทกอยาง 

กตองปรบตาม ไมเชนนนจะถกคนรวมสมย

กลาวหาวาลาสมย  จนถกละเลยไปในทสด 

หลายสงหลายอยางในหอวชราวธานสรณ

ยงคงสภาพตามแบบตนฉบบไวอย ถงแมวา

จะเปนของด  แตถาไมไดรบการแตงเตมให

มความรวมสมยเขามาบาง  กคงจะเรยกให

ผคนในสมยนเขามาสนใจไดยาก

ความโมเดร นหรอความทนสมย  

นาจะเปนสงแรกๆ  ท  อาจารยจรรมนง

แสงวเชยร (โอว ๔๓) ในฐานะประธานของ 

หอวชราวธานสรณและทมงานเหนวาม

ความจ�าเปนอยางยงส�าหรบการพฒนาให 

หอวชราวธานสรณกลบมาเปนทสนใจของ

สงคมใหไดอกครง เนองจากระบบตางๆ ไม

วาจะเปนสวน  Software  อยางระบบบญช 

ระบบการจดการขอมล  กลวนแตคอนขาง 

ตกสมยไปบาง  ท�าใหไมไดเกดการพฒนา

ไปเทาทควร  “หอวชรำวธำนสรณจะตอง

เลยงตวเองใหได” อาจารยจรรมนงกลาวขน 

กอนจะเลาตอวา “ทนมสงล�ำคำอยมำกมำย

โดยเฉพำะภำพระบรมฉำยำลกษณสน�ำมน

ของพระองคทำน ทวำดโดย Galileo Chini

ศลปนระดบชำตของอตำลท เคยเขำมำ

ท�ำงำนในเมองไทย ซงถำหำกใหตมลคำแลว

นำจะไมต�ำกวำ ๑๐ ลำนบำทในปจจบน และ

กยงมเครองใชสวนพระองคอนๆ อกหลำย

อยำงทมคณคำมำก เรำกคดจะท�ำจ�ำลอง

anuman-online.com 

ออกมำ ท�ำเปนโปสเตอรไวขำยเปนของท

ระลกเหมอนทพพธภณฑทกทนยมท�ำกน”

ส�าหรบสวน Hardware อยางระบบ

ไฟฟา ระบบเสยง ระบบแสง กมความจ�าเปน

ไมนอยไปกวากน  “อยำงแรกเลย ทนไมม

ทำงหนไฟ” พเชอพร รงควร (โอว ๕๘) ผชวย 

ผบรหารงานในสมเดจเจาฟาเพชรรตนฯ ซง

ขณะนไดเขามาชวยดแลหอวชราวธานสรณ 

มองเหนวาเปนลกษณะทางกายภาพทตอง 

ไดรบการปรบปรง  เนองจากตวอาคาร 

หอวชราวธานสรณมอายมารวมกวา ๓๐ ป 

จ�าเปนตองไดรบการปรบปรงใหมเพอให

สามารถอยตอไปไดอยางมนคง 

ปญหาหลกทพบมาโดยตลอดคอ 

เรองของระบบไฟฟาในหองนทรรศการ

ถาวร  ระบบไฟฟาของทนเปนระบบควบคม

พรอมกนทงหมด  จะเปดไฟเพยงบางจดไม

ได ตองเปดพรอมกนทงหองเพยงอยางเดยว 

ซงนทรรศการกมขนาดกวางมาก การจะเปด

ระบบไฟฟาสกครง  จงเปนภาระคาไฟฟาท

คอนขางสง  เชนนแลวเมอมผทสนใจเขามา

ตดตอขอชมนทรรศการเพยงคนเดยว จงไม

คอยคมทนกบภาระททางหอวชราวธานสรณ

จะตองแบกไว  เรองนเปนเรองส�าคญทตอง 

ไดรบการจดการใหม รวมไปถงรปแบบการ

เขาชมและวธการน�าเสนอทนาสนใจ

“เรำอยำกจะใหคนมำทนแลวรเลย

วำชวงเวลำ ๑๕ ปททำนครองรำชย ทำนได

ทรงท�ำอะไรไวเพอประเทศชำตบำง หลำยๆ

คนในสมยหนงอำจจะไมเขำใจวำทำนท�ำ

ไปเพออะไร แตเมอเรำไดมำวเครำะหกน

ตอจำกผลทเกดขนแลว เรำจงเขำใจได

เลยวำทำนทรงมวสยทศนล�ำสมยไปมำก

และหลำยๆ เรองกนำจะน�ำมำศกษำได

ในปจจบน”  อาจารยจรรมนงชแจงถงอก 

จดประสงคในการพฒนาหอวชราวธานสรณ

ใหเปนแหลงศกษาเรยนรจากแนวคดของ

ปราชญอกพระองคหนงของประวตศาสตร

ไทย

วสยทศนทล�าสมยของพระองคทาน

อยางหนงทเปนทยอมรบกนในวงกวาง  

ค อ ว ส ยท ศน เ ร อ งก ารปกครองแบบ

ประชาธปไตยผานเมองจ�าลอง “ดสตธาน”  

เมองจ�าลองแห งน เป นสถานททดลอง

การปกครองแบบประชาธปไตยในระดบ 

ทองถน ก�าหนดใหมธรรมนญในการปกครอง 

มการลงคะแนนเลอกกรรมการสภา  มการ

ประชมอยเปนประจ�า ทวาการทดลองเชนน

ท�าใหหลายคนเขาใจวาเปนเพยงการเลนบาน

ตกตา  ผลการทดลองนไมส�าเรจเทาทควร 

จงท�าใหตองลมเลกไป  เจาของบานจ�าลอง

ตางๆ กขนยายบานของตวเองออกจากสวน

ในพระราชวงพญาไทแยกยายกนไป จนเมอ

มหอวชราวธานสรณเกดขน  ทางเจาหนาท

กไดรบบานจ�าลองหลายหลงทอยในสภาพ

ทรดโทรม  ซงเมอบรณะเสรจแลวกน�าสวน 

ท เหลอของดสตธานมาจดแสดงใหมใน 

ชนบน หากใครทอยากเหนสภาพวาดสตธาน 

มลกษณะสวยงามวจตรเชนไร คงตองมาเยยม 

ดใหได ณ หอวชราวธานสรณแหงนเทานน

anuman-online.com 

พเชอพรเสรมตอวา “สงทเรำอยำกท�ำ

คอ กำรเปดมมมองทำงกำรศกษำตอยอด

จำกงำนทท ำนทรงนพนธหรอสงทท ำน

ทรงท�ำไวแลวน�ำมำใชประโยชนตอ เรำ

ไมไดอยำกท�ำนทรรศกำรทจะใหคนมำ

เฉลมพระเกยรตพระองคทำนเพยงอยำง

เดยว เรำอยำกใหเขำไดเรยนร ไดร จก

พระองคทำนในหลำยดำน หลำยมต” เชนน

แลวการจดรปแบบนทรรศการจงจะมเนอหา

ทหลากหลาย อธบายผานหนขผงรปจ�าลอง

ของพระองคทานในแตละฉากแลวโยงไปยง

พระราชกรณยกจทเกยวของตลอด  ๑๕  ป

ของการครองราชย 

อกสวนทอาจารยจรรมนงเหนวาม

ความส�าคญไมแพกบตวนทรรศการก  คอ 

สวนของเอกสารทางประวตศาสตร  “เรำจะ

เอำเอกสำรทมอยทงหมดมำสแกนเพอท�ำให

เปน E-document แลวอพโหลดขนไปใน

อนเตอรเนต ตอไปใครจะอยทไหนกสำมำรถ

ทจะเขำถงเอกสำรเหลำนนผำนคอมพวเตอร

ผำนโทรศพทมอถอไดอยำงสะดวก แลว

เรำยงมแผนทจะตงเครอขำยหองสมดของ

110 เรอนจาก

  

หนวยงำนทเกยวของกบพระองคทำน อยำง

โรงเรยนของเรำ โรงเรยนมหำวชรำวธ

ทสงขลำ หรอโรงเรยนปรนซรอแยลท

เชยงใหม เรำจะเชอมฐำนขอมลของแตละ

หองสมดเขำดวยกนทำงอนเตอรเนต ใคร

ตองกำรใชขอมลจำกหองสมดไหนกสำมำรถ

ไปดงออกมำทำงออนไลนไดทนท โดยไม

จ�ำเปนตองไปถงทตงของหองสมดนนๆ” 

อาจารยจรรมนงอธบายรปแบบเครอขาย

ขอมลทางอนเตอรเนตทจะเปดชองทางใน

การเขาถงเอกสารและฐานขอมลไดอยาง

กวางขวาง 

นอกจากเครอขายทางขอมลเอกสาร

กนแลว  ทางมลนธพระบรมราชานสรณ

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 

(มลนธรชกาลท  ๖)  ยงมแผนทจะสราง 

เครอขายนทรรศการทเกยวของกบรชกาลท ๖  

ตามพระราชวงตางๆ  ทเคยเปนทประทบ 

โดยพระราชวงแตละทกจะเลาเรองพระราช

กรณยกจของพระองคททรงท�าขณะประทบ

อย ณ ทนนๆ “อยำงทพระรำชวงสนำมจนทน

เรำกจะโยงไปยงเรองกำรปองกนประเทศ

เพรำะสถำนทนนเป นทจดซ อมรบของ

เสอปำ กจกรรมเสอปำอำจจะเปนกจกรรม

ทมเปำหมำยคลำยกบทหำร แตจรงๆ แลวม

รปแบบทตำงกนออกไป เสอปำจะมลกษณะ

เปนเหมอนชมรมทใหผคนไดมำแลกเปลยน

ควำมคดอยำงเทำเทยม โดยไมมแบงวำ

ใครสงกวำหรอเหนอกวำใคร คนทไมม

โอกำสไดพดกจะไดรบโอกำส”  พเชอพร 

ขยายความเพมเตมใหเราเขาใจมากยงขน

ทพระราชวงสนามจนทนจะเนน 

เร อ งการป องกนประเทศ  ส วน ทหอ 

วชราวธานสรณหรอพระราชวงพญาไทกจะ

แสดงเรองการปกครองเพราะมดสตธานตง

อย ส�าหรบพระราชนเวศนมฤคทายวนคงจะ

แสดงเรองความเปนนกปราญและศลปนของ

พระองคทาน  และตอไปในอนาคตกอาจจะ

มทประทบของสมเดจเจาฟาเพชรรตนฯ มา

เปนสวนหนงของเครอขายนดวย

anuman-online.com 

ตอนนเรำไดมกำรพดคยกนบำง

แลววำจะมกำรปรบปรงวงรนฤด ทประทบ

ของสมเดจเจำฟำฯ ใหเปนพพธภณฑแสดง

พระประวตและพระกรณยกจในดำนตำงๆ

และอำจจะมกำรจดตงศนยกำรเรยนรตลอด

ชวตขนภำยในพนทของวง เพรำะกำรศกษำ

เปนสงทสมเดจเจำฟำใหควำมส�ำคญมำ

โดยตลอด เรำอยำกจะใหวงทประทบของ

พระองคนกลำยเปนศนยกำรเรยนร ของ

ชมชน ใหเดกนกเรยนในละแวกนนเขำมำ

เรยนร มำท�ำกจกรรมตำงๆ

เรำยงคดกนดวยวำอยำกจะจดตง

หลกสตรกำรอบรมส�ำหรบครในโรงเรยน

เครอขำย เรำอำจจะใชพนทบำงสวนใน

ต�ำหนกพชรำลยทหวหน ซงเปนต�ำหนก

ตำกอำกำศของสมเดจเจำฟำฯ เนองจำกเปน

สถำนทคอนขำงมควำมพรอมและเหมำะสม

สวนสำเหตทจะตองเปนคร กเพรำะวำคร

เปนสวนทส�ำคญมำกในกำรศกษำ เรำอยำก

จะใหครไดรบขอมลควำมร ควำมเขำใจ

ทมตอพระมงกฎเกลำฯ อยำงถกตอง เผอ

จะไดน�ำไปถำยทอดใหกบเดกนกเรยนกน

ตอไปไดด เรองครนมควำมส�ำคญมำก

ถำครไมร เดกกจะไมร

แตทงนทงนน เรองสถำนทไมวำจะ

เปนพระรำชวง หรอต�ำหนกสวนพระองค

กคงตองรอพระบรมรำชำนญำตจำกสมเดจ

พระเจำอยหวฯ เสยกอน พวกเรำแคคด

และวำงแผนทจะเฉลมพระเกยรตสมเดจ

พระมงกฎเกลำฯ และพระรำชธดำของ

112 เรอนจาก

  

สมภาษณ

ม.ล.จรเศรษฐ ศขสวสด   โอว ๔๖

กตตเดช ฉนทงกล  โอว ๗๓

จมพล พจารณสรรค  โอว ๗๙

ศศนทร วทรปกรณ  โอว ๗๙

เรยบเรยง

ศศนทร วทรปกรณ  โอว ๗๙

ถายภาพ

ม.ล.จรเศรษฐ ศขสวสด   โอว ๔๖

พระองคดวยควำมพยำยำมทจะสำนตอ

พระรำชปณธำนของทำนไว ด วยกำร

ดดแปลงรปแบบให เข ำ กบยคสมยใน

ตอนน”  อาจารยจรรมนงสรปวสยทศนใน

การสรางเครอขายขององคกรทเกยวของ

กบลนเกลาฯ  รชกาลท  ๖  เพอประโยชน

ของสาธารณชนผานการร�าลกถงพระปรชา

สามารถของพระองคทาน 

  การสรางประโยชนใหกบคนหม

มากเหมอนดงทอาจารยจรรมนงกบพเชอพร 

และคณะท�างานของหอวชราวธานสรณ

ก�าลงท�าอยน  นอกจากจะมสวนสรางสรรค

สงคมไทยในยคสมยใหมใหมความเขาใจ

และไมมองขามอดตทผานมา  ยงอาจจะ

ถอได ว าเป นการแสดงความระลกและ

เฉลมพระเกยรตพระมงกฎเกลาฯ  และ 

พระราชธดาไดอยางนาชนชม

anuman-online.com 

สนเสยงนกหวด VajiraVudh Centenary

SeVenS ตอนท ๒(ตอจากฉบบทแลว)

114 สนามขาง

แหลงเพาะน�าใจนกกฬา

แลวผมกใชเวลากวา ๓ เดอน หาขอมลจาก IRB (International Rugby Board:  

สหพนธรกบโลก)  ซงมสถานภาพเหมอนกบ  FIFA  ทควบคมดแลการเลนฟตบอล  

หาขอมลจากสมาคมรกบของประเทศทเลนรกบชนน�าของโลกอยาง องกฤษ สกอตแลนด 

แอฟรกาใต นวซแลนด อเมรกา แคนนาดา (โชคดทยคนมอนเตอรเนตแลว ถาเปนเวลา

กอนหนานสก ๑๐ ปขนไป ขอมลพวกนไมไดหาไดงายๆ แนนอน) ขอมลตางๆ ทผมได

ทมงำนจดกำรแขงขน

  

อานมาถอวามประโยชนมาก  ไมวาจะเปน 

ประวตความเปนมา กฎขอบงคบ การพฒนา 

ปญหา และอปสรรคตางๆ รวมไปถง แผน

กลยทธ (Strategy Plan) รายงานประจ�าป  

(Yearly Report) นอกจากนยงมกฎขอบงคบ

ของสมาคมรกบประเทศตางๆ อกดวย

แลวผมกไดขอสงเกตซงความเหน

สวนตววา สมาคมรกบฯ ของประเทศไทยนน  

ไมไดมการปรบตวตามสมาคมรกบชนน�า ทงใน

แงเทคนค ความรความเขาใจ การด�าเนนงาน  

การตรวจสอบวดผล  การตดตามสภาพ

ความเปนไปของวงการรกบโลก  เปนตน 

ซงกไมใชเรองนาแปลกใจ  เพราะโครงสราง

สมาคมกฬาในบานเรา  เปนลกษณะมลนธ

หรอองคกรการกศลมากกวา  (ทพดแบบน 

ไมใชวาจะมาตตงสมาคมรกบฯ  อยางเดยว 

เพราะสมาคมกฬาประเภทอนในบานเราก

ไมตางกน) ซงในลกษณะนสมาคมฯ จะอย

ไดกขนกบหว (นายกสมาคม) ทตองมบารม

และเงน มแมบาน (เลขาธการสมาคม) ท

ขยน เอาใจใส มความเสยสละ และยงตอง

มทมงานสวนอนๆ ทด ไมวาจะเปนเหรญญก 

ฝายตางประเทศ  ฝายจดการแขงขน  ฝาย

เทคนค ฝายกรรมการผตดสน ฯลฯ 

ในขณะทองคกรอยาง  IRB  หรอ

สมาคมรกบฯ  ของประเทศตางๆ  มการ

บรหารงานในเชงพาณชย มโครงสรางองคกร 

เกอบจะเหมอนโครงสรางบรษท  ซงมการ

ก�าหนดเปาหมายแนชด  มการก�าหนด

แผนการด�าเนนงาน  มการวดผล  มการ

ตรวจสอบ  อนเปนมาตรฐานสากลในโลก

กฬาปจจบนไปแลว

บานเรามขอมลเกยวกบกฬารกบ 

เชงพาณชยอยนอยมาก เพราะไมมใครเคย

น�ามาวเคราะห มแตการเสนอขาว (อนทจรง 

แคขาวรกบในหนาหนงสอพมพกไมคอยจะม

อยแลว) แตในระดบโลกแลว กฬารกบไมได

เปนอยางทคนไทยทวไปคด เพราะกฬารกบ

ถอเปนกฬาทมขนาดใหญระดบตนๆ ของโลก  

ใหญถงขนทนตยสาร The Financial Times 

ท�าสรปออกมาเปนหนงสอเรอง Business of 

Rugby Union โดยเฉพาะ)

รกบชงแชมปโลก  (IRB  Rugby 

World  Cup)  ถอเปน  event  ทางกฬาท

กรรมกำรไทย ๕ คน อก ๒ คนจำกตำงประเทศ

anuman-online.com 

มรายรบเปนอนดบ  ๓  ของโลกรองจาก 

โอลมปกฤดรอน  และฟตบอลโลกเทานน 

และมรายรบสสกบฟตบอลชงแชมปแหงชาต 

ยโรป (EURO Cup) ปจจบนนมการจดการ

แขงขนรกบอาชพแลวในยโรป และซกโลกใต  

(Australia,  New  Zealand  และ  South 

Africa) ถงแมวารายรบของนกรกบอาจจะจะ

ไมมากเหมอนกบนกฟตบอลในลกระดบตน

ของประเทศตางๆ  แตกมากพอทจะดงดด

ใหมคนเลนเปนอาชพ  และแนวโนมทดขน

เรอยๆ  ทมรกบบางทม  (โดยเฉพาะทมใน

ประเทศฝรงเศส)  มงบประมาณการท�าทม

มากกวา ๓๐ ลานยโร ตอป 

สวนรกบ ๗ คน World Series ก

เปนการแขงขนทน�าพาคนจากหลายทใน

โลกมาดการเลนทตนเตนเราใจ ภายในเวลา 

๒-๓ วนในชวงสดสปดาห มการใชจายเงน

มากมาย  กระตนเศรษฐกจแกเมองทจดได

เปนอยางด  ผมเคยไดรบขอมลอยางไมเปน

ทางการมาวาทฮองกง มรายรบจากการเปน

เจาภาพรกบ  ๗  คน  World  Series  จาก 

คาผานประต  คาของทระลก  คา  Sponsor 

คาอาหารและเครองดม ไมนอยกวา ๖,๐๐๐ 

ลานบาท ในชวงเวลาแค ๓ วนเทานน นยง

ไมรวมคาทพก คาดม คากน คาเทยว คา

เดนทาง คาซอของฝาก รวมๆ กนแลวฮองกง

นาจะมรายไดเขามาไมนอยเลยในชวงเวลา 

๓ วนของการแขงขน

เมอไดศกษาขอมลตามบญชาของ

ทานนายกฯ แลว ผมกท�าเรองเสนอสมาคม

รกบฯ ๒ ขอ ไดแก ๑.เปลยนแปลงขอบงคบ

ของสมาคมฯ บางขอ และ ๒.เสนอแนวทาง

ใหสมาคมฯ  ด�าเนนกจกรรมในเชงพาณชย

มากขน 

เรองเปลยนแปลงขอบงคบสมาคมฯ 

กสามารถด�าเนนการจนส�าเรจ ทกๆ สโมสร

เหนชอบรบรอง  ส วนเรองการด�าเนน

กจกรรมในเชงพาณชย  ซงผมเนนเลยวา 

การจดการแขงขนใดๆ กตาม ควรท�าใหเกด

รายรบใหได และตองใหผเขารวมทกๆ ฝาย 

ไมวา ผเลน ผชม หรอแมแตกรรมการ สนก

กบกจกรรมนนๆ โดยผมไดท�า Presentation 

ไปเสนอ  ในทประชม  กมเสยงหวเราะหอๆ 

จากหลายๆ  คนในทประชม  (จรงๆ  แลวก

เกอบทกคน  ยกเวนอาชอย)  และมค�าถาม

ท�านองวา “จะเปนไปไดหรอ?” ซงผมกตอบ

116 สนามขาง

ปำย Banner รอบสนำมนบแลว ๕๕ ปำย (บน)

Lexus ยงคงใหกำรสนบสนนเปนปท ๒ (ลำง)

  

ไมได คงไดแตตองหาทางพสจน

แลวผมกคดไดวานาจะเอาแผนก

กฬาร กบ ของสปอร ตคลบมาใช เป น 

หนทดลอง  ตอนนนผมเปนเลขานการ 

กตมศกดของแผนกรกบ พมอด (โอว ๕๙) 

เปนกปตน หนอง (โอว ๖๐)เปนเหรญญก 

แลวยงมพกง (โอว ๕๙) พดาแรน (โอว ๕๕)  

เปนกรรมการ  ผมเสนอความเหนในท

ประชมแผนกรกบวา อยากจะจดรกบ ๗ คน 

หาเงนเพอใชจายในกจกรรมของแผนกฯ ซง

กรรมการทกคนกเหนดวย การแขงขนจงเรม

เปนรปเปนรางขนมา 

ปนนเราเรมดวยการเชญทมในเมองไทย

กอน  การแขงขนกจดแควนเดยว  สมาชก 

พๆ นองๆ ในแผนกฯ มาชวยกนหาสปอนเซอร  

ซงสวนมากกหาจากคนทรจก อยางเจาแอป 

(โอว ๗๓) ขอจาก Lexus มาไดมากหนอย 

นอกจากนนกมพๆ  ทชวยกนอกหลายราย 

อยางพเผอก (โอว ๔๔) แหงหลกทรพยภทร 

และพเตา (โอว ๕๑) จาก Unilever เปนตน 

การแขงขนในวนนนกเปนไปดวย

ความเรยบรอย  ทกทมเลนเตมท  ไมม

ทะเลาะหรอชกตอยกน  ไมคอยมคนเถยง

กรรมการ ซงกอาจเปนเพราะเปน Friendly 

Tournament  กได  พอเสรจการแขงขนก

มจดเลยงใหกบทกทม  ประธานสโมสรก

ใหเกยรตมารวมงานและมอบรางวลใหกบ

ทมทชนะเลศและของทระลกกบทกทมท 

เขารวมการแขงขน

สรปผลการด�าเนนงานในวนนน  ม

รายรบ ๒๔๙,๓๘๐ บาท รายจาย ๑๑๕,๖๖๐ 

บาท ก�าไร ๑๓๓,๗๒๐ บาท 

ปตอมา พ.ศ. ๒๕๕๐ หนอง (โอว ๖๑)  

เปนกปตน  สวนผมกไดเปนเลขาฯ  ตออก

ป  ปนนนบเปนปทเปนพเศษส�าหรบแผนก

รกบของสปอรตคลบดวย  เพราะเปนปท

แผนกรกบมอายครบ ๑๐๐ ป  เราจงตงใจ

วาจะจดใหดกวาเดม  เราเชญรนพเกาของ

แผนกฯ มารวมงานดวย การแขงขนมความ

หลากหลายมากกวาปกอน  และแนนอนวา

anuman-online.com 

ตองการรายรบมากขนดวย

พวกเราเรมวางแผนงานกนตงแต 

ต นป   เราอยากจะจดการแข งขนอนๆ 

นอกจาก ๗ คน กเลยเพมรายการประลอง

มนรกบ และรกบอาวโสเขาไปดวย ส�าหรบ

รกบอาวโสน ผเลนจะตองมอาย ๔๕ ปขนไป 

และจะไดเลนกบทมนสตสาวจากจฬาฯ ดวย

ปนนเราไดทม The Royal Selangor 

Club ทเลนประเพณกบสปอรตคลบมาไมต�า

กวา  ๘๐  ป  มารวมแขงดวย  นอกจากนน

กยงมทมเชยรลดเดอรส�าหรบงานฟตบอล 

ประเพณจฬาฯ  –  ธรรมศาสตรมาเตน 

สงเสยงเชยรอกตางหาก

การหาสปอนเซอรปนนไดหนง (โอว 

๖๑) มาชวย โดยตงเปาไววาถาไดเงนเยอะ

พอจะพาทงทมไปด  Hong  Kong  Sevens 

เรากเลยตองใชวธเหมอนการท�าธรกจหรอ

ขายสนคา  โดยบอกทกๆ  คนในทมเลยวา 

เงนคาสปอนเซอรทหามาได จะตดใหกบคน

ทหามา ๑๐% เพอเอาไปหกคาใชจายในการ

ไปฮองกง  เชน สมมตวาใครหาสปอนเซอร

มาได ๒๐,๐๐๐ บาท เวลาไปฮองกงกจะได

สวนลดให ๒,๐๐๐ บาท ถาคาใชจายในการ

ไปฮองกงอยท ๑๐,๐๐๐ บาท กจะจายเพยง

แค ๘,๐๐๐ บาทเทานน

ปนนทกคนรวมแรงรวมใจกนมาก 

เราไดสปอนเซอรเจาใหญๆ  มากจาก  Rai-

mon  Land,  เครองดมชาง,  GSM,  Lexus 

และอนๆ  อกหลายเจา  นอกจากนนกยงม

บางรายทใหมาเปนของแทนอยางเชน เบยร, 

ไวน และบตรก�านล เปนตน

รวมแลวปนนเราไดสปอนเซอรมา

เปนมลคา  ๙๖๘,๐๐๐  บาท  เปนเงนสด 

๗๒๐,๐๐๐ บาท เสยคาใชจายในการจดไป 

๔๑๘,๐๐ บาท ไดก�าไร ๓๐๒,๐๐๐ บาท  

นนบเฉพาะรายรบจากสปอนเซอรเทานน  

ยงไมรวมคาเสอทระลกและขายสลาก Raffle  

อก  ในวนนนเราได ก�าไรโดยรวมอย ท

ประมาณ ๔๐๐,๐๐๐ บาท คงถอวาไมเลว

นะครบ ส�าหรบการจดแขงรกบวนเดยว

ตอมาในป  พ.ศ.๒๕๕๑  ผมเปน

กปตนของแผนกกเลยจดตออกป แตเลอนไป

จดในเดอนมกราคม ๒๕๕๒ การด�าเนนการ 

เรมงายขน เพราะเรามประสบการณในการ

จดมาแลว ๒ ป แผนงานทกอยางด�าเนนการ

แบบ  Project Management  (การบรหาร

โครงการ)  แบงหนาทเปนหลายฝาย  นด

ประชมกนทกๆ  ๒  อาทตย  โดยผมจะ

ท�าหนาทเปนเหมอน  Project  Manager  

(ผจดการโครงการ) คอยไลถามความคบหนา 

ของทกๆ  ฝายทมอบหมายไป  จะเรยกวา

ไลเบยกไดครบ เพราะทมงานสวนใหญเปน

โอวรนนองเกอบทงหมด  ปนนเรางดรกบ

อาวโสไป  เพราะผเลนอาวโสไมพรอม  แต

เพมจ�านวนทมมนรกบขนมาแทน  ซงกได

ผลตอบรบทดมากจากผปกครองเดก เรายง

ไดเชาอฒจรรยชวคราวและพดลมมาตดตง 

ในสนามอ�านวยความสะดวกใหผ เขารวม

งานดวย สวนทมทเขาแขงขน นอกจากทม

ในไทยแลว กม The Royal Selangor Club 

118 สนามขาง

  

ซงคงตดใจไทยแลนดมารวมแขงเปนปทสอง 

ม Volunteer Referee (ผตดสนอาสาสมคร) 

๒ คน จากญปนและออสเตรเลย

ผสนบสนนหลกๆ  กเปนเครองดม

ชาง, Raimon Land,  โรงพยาบาลกรงเทพ 

และรายยอยๆ อกรายหลายทใหมาทงเงนสด

และของก�านลตางๆ  บาง  รวมแลวเราได 

สปอนเซอรมาทงหมดมลคา  ๑,๑๐๒,๐๐๐ 

บาท เปนเงนสด ๕๙๐,๐๐๐ บาท มคาใชจาย 

ในการจดงาน  ๓๙๒,๐๐๐  บาท  มรายได 

จากการขายสลาก Raffle, อาหารเครองดม,  

ประมลนาฬกา  ฯลฯ  รวมแลวกมเงนเขา

แผนกฯ  ประมาณ ๔๓๐,๐๐๐  บาท  แลว

ยงมบตรก�านลหองพกโรงแรม  ทเราเกบไว

ส�าหรบแผนกฯ ไปกนเองดวยอก 

การทดลองการจดรกบเชงพาณชย

ตามทผมไดเคยเสนอไว ไดผลทออกมาเปน

ยนยนแลววา  สงทผมเคยเสนอตอสมาคม 

รกบฯ  เปนสงทถกตองและสามารถปฏบต 

ไดจรง ขนาดระดบชมรมจดยงสามารถสราง

รายไดขนาดน ถาเปนองคกรทใหญกวากนา

จะสามารถหารายรบไดมากกวานแนนอน

และเมอมโอกาสไดรบชวนใหเขาไป

เปนคณะกรรมการจดงาน  ๑๐๐  ปของ

โรงเรยน  ผมจงเรมรางภาพของการแขงขน

รกบทดทสดส�าหรบงานฉลองครงใหญของ

โรงเรยน (โปรดตดตามตอนตอไป)   นครา

นาครทรรพ (โอว ๖๑)

ไดไปฮองกงตำมทตงเปำไว

anuman-online.com 

ตกเพชรรตน

ตกเพชรรตน

การเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรนน  กลาวกนวาถาจะให

นกเรยนไดความรความเขาใจในวชาทเรยนโดยสมบรณแลว 

โรงเรยนจะตองจดใหการเลาเรยนทงภาคทฤษฎและภาค

ปฏบตพรอมกนไปดวย  เมอสมเดจพระศรพชรนทราบรม

ราชนนาถ  พระบรมราชชนน  พนปหลวง  เสดจสวรรคตใน  

120 จดหมายเหตวชราวธฯ

บนทกเรองราวในโรงเรยน

  

พ.ศ. ๒๔๖๒  แล ว  พระบาทสมเดจ

พระมงกฎเกลาเจาอยหว  จงไดโปรดเกลาฯ  

ใ ห ร อ ย า ย พ ร ะ ต� า ห น ก พญ า ไ ท ม า 

ปลกสร างเป นหอเรยนวทยาศาสตร ท

โรงเรยนมหาดเลกหลวง  และไดใชเปน 

หอเรยนวชาวทยาศาสตรของโรงเรยน 

มาตงแต พ.ศ. ๒๔๖๓ 

ตอมาในรชสมยพระบาทสมเดจ 

พระปกเกลาเจาอย หว  ไดโปรดเกลาฯ 

ใหวชราวธวทยาลยเปดการสอนแผนก

วทยาศาสตรในระดบชนมธยมปลาย  เพอ

เปนทางเลอกของนกเรยนใหไดมโอกาส

เลอกเรยนไดตามความถนดของตน ในชวง

เวลานโรงเรยนจงไดจดสรางหองทดลอง

วทยาศาสตรขนทดานทศใตของหอประชม 

เป นตกขนาดยอมชนเดยว  หลงคามง

กระเบอง  ผนงทาสเหลองหนาตางประต

ทาสเขยวและแดงเหมอนหนาตางประต 

ตกคณะทงส อาคารหลงนคงใชเปนสถานท 

เลาเรยนวชาวทยาศาสตรจนยบเลกการ

เรยนชนมธยมปลายในปการศกษา ๒๔๘๒ 

โรงเรยนจงไดใชอาคารนเปนกองบงคบการ

โรงเรยน  เปนคลงเกบเครองดนตรและ 

เปนสถานทฝกซอมของวงหสดนตร  (แจซ) 

ตอมา  จนรอถอนไปเมอคราวปรบปรง 

สนามขางหอประชมใน พ.ศ. ๒๕๑๔

ตอมา  เมอสมเดจพระเจาภคนเธอ 

เจาฟาเพชรรตนราชสดา  สรโสภาพณณวด 

ทรงเจรญพระชนษาครบ  ๓  รอบนกษตร

ใน  พ.ศ.  ๒๕๐๔  ไดมพระด�ารทจะทรง

สรางถาวรวตถไวในวชราวธวทยาลยซงเปน

พระบรมราชานสาวรยในสมเดจพระบรม

ชนกนาถ  ประจวบกบเวลานนโรงเรยนยง

ขาดสถานททดลองวทยาศาสตรอนทนสมย 

จงไดน�าความประสงคนนกราบทลทราบ 

ฝาพระบาท ตอจากนนไดมรบสงใหโรงเรยน

ออกแบบและจดท�าผงอาคารขนถวายทอด

พระเนตร

วชราวธวทยาลยไดขอใหนกเรยนเกา 

มหาดเลกหลวง  หม อมเจ าโวฒยากร  

วรวรรณ  ซงขณะนนทรงด�ารงต�าแหนง

คณบด คณะสถาป ตยกร รมศาสตร  

สมเดจพระเจำภคนเธอ เจำฟำเพชรรตนรำชสดำ

สรโสภำพณณวด และพระนำงเจำสวทนำ

พระวรรำชเทว ทรงวำงศลำฤกษตกเพชรรตน

anuman-online.com 

จฬาลงกรณมหาวทยาลย  ทรงรางแบบ

ถวายทอดพระเนตร  เมอชอบดวยพระด�าร

แลวจงไดโปรดเกลาฯ  พระราชทานเงน 

สวนพระองคจ�านวน  ๔๐๐,๐๐๐  บาท  ให

เปนทนประเดมในการกอสรางอาคาร  และ

ยงไดพระราชทานเงนรายไดจากการจด

แสดงละครพระราชนพนธในพระบาทสมเดจ

พระมงกฎเกลาเจาอยหว  เรองพระรวง  ซง

โปรดใหจดแสดงในวนคลายวนประสตครบ 

๓ รอบ สมทบอก ๑๘๐,๐๐๐ บาท

หอเรยนวทยาศาสตรหลงน เปนตก

สองชนหลงคามงกระเบองเคลอบสน�าเงน 

ชนลางจดเปนหองบรรยายและหองปฏบต

การวชาเคมและฟสคส  ชนบนจดเปน

หองเรยนสามหอง บรษท โชคชย จ�ากด เปน

ผรบเหมากอสรางในวงเงนรวม ๔๖๐,๐๐๐ 

บาท  กบมคาออกแบบและควบคมการ

กอสรางอก  ๓๐,๐๐๐  บาท  ซงหมอมเจา

โวฒยากร วรวรรณ ผทรงออกแบบไมทรงรบ  

ทรงอทศถวายเปนสวนพระราชกศลแด

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

เมอการกอสรางหอเรยนวทยาศาสตร 

ซงพระบาทสมเดจพระเจาอย หวภมพล

อดลยเดช  ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ 

พระราชทานนามวา  “เพชรรตน”  แลว

เสรจลง  โรงเรยนจงไดจดสรางเครองใช

ในการทดลองวทยาศาสตร  พรอมทงวาง 

ทอน�า  ทอแกส  และโคมไฟตามแผนผงท

ศาสตราจารยวรวทย  เงยไพบลย  อาจารย

พเศษของโรงเรยนเปนผก�าหนด  สนเงน 

คาใชจายในการนอก ๑๐๕,๕๐๐ บาท

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวเสดจ

พระราชด�าเนนพระราชด�าเนนทรงเปดตก

“เพชรรตน” เมอวนท ๑๗ มกราคม พ.ศ.

๒๕๐๖   วรชาต มชบท (โอว ๔๖)

หมอมเจำโวฒยำกร วรวรรณ นกเรยนเกำ

มหำดเลกหลวงผออกแบบตกเพชรรตนถวำย

โดยไมรบคำตอบแทน

122 จดหมายเหตวชราวธฯ

  

วนศกรท ๖ มกราคม ๒๕๕๕ เวลา ๑๘.๓๐ น. ณ หองอาหารไชนาเพรส นายกสมาคมฯ  

และคณะกรรมการสมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ จดงานเลยงเพอแสดงความยนดแก

๑. ดร.สาโรจน ลสวรรค (โอว ๔๐) ทไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณ  

ชนประถมาภรณชางเผอก  

๒. นายพระนาย สวรรณรฐ (โอว ๔๒) ไดรบต�าแหนงปลดกระทรวงมหาดไทย

๓. นายวรวทย จ�าปรตน (โอว ๔๓) ไดรบต�าแหนงผอ�านวยการส�านกงบประมาณ

๔. นายอาชวน วชยดษฐ (โอว ๔๔) ไดรบต�าแหนง 

รองผอ�านวยการส�านกขาวกรองแหงชาต

๕. พล.อ.ท.วรฉตร ธารฉตร (โอว ๔๖) ไดรบต�าแหนงผบญชาการวทยาลย 

วทยาลยเสนาธการทหารสถาบนวชาการปองกนประเทศ 

๖. นายสรญ รงคศร (โอว ๔๗) ไดรบต�าแหนงรองกรรมการผจดการใหญ  

หนวยธรกจน�ามน บรษท ปตท. จ�ากด (มหาชน) 

สนามหลง 123 ขาวสารสมาคม

anuman-online.com 

124 สนามหลง

  

วนศกรท ๒๗ มกราคม ๒๕๕๕ เวลา ๑๘.๐๐ น. ณ พระราชวงพญาไท นายพระนาย

สวรรณรฐ และเพอนโอว ๔๒ รวมงานเลยงแสดงความยนด แก พล.ท.ภานวชญ พมหรญ  

ในโอกาสไดรบต�าแหนงผอ�านวยการศนยอ�านวยการแพทยพระมงกฎเกลา โรงพยาบาลพระมงกฎ

anuman-online.com 

126 สนามหลง

วนจนทรท ๑๓ กมภาพนธ ๒๕๕๕ เวลา ๑๙.๐๐ น. ณ สถาบนสขภาพเดกแหงชาต

มหาราชน  ดร.ครจต นาครทรรพ  นายกสมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ  พรอม

ดวยคณะกรรมการ  และ  ดร.สาโรจน ลสววรค  ผบงคบการวชราวธวทยาลย  รวมกบ 

ม.ร.ว.เบญจาภา ไกรฤกษ นายกสมาคมราชนฯ มอบเงนรายไดจากการรวมกนจดแสดง

รววการกศล  “Capture The Magic”  โดยคณะนกเตนร�าระดบโลก  Ballroom  Dance 

Company ของ Brigham Young University (BYU) ประเทศสหรฐอเมรกา เปนจ�านวน 

๑,๐๐๐,๐๐๐ บาท (หนงลานบาท) แด ผศ.ศราภรณ สวสดวร ผอ�านวยการสถาบนสขภาพ

เดกแหงมหาราชน เพอสมทบทนสรางอาคารเฉลมพระเกยรต ๘๐ พรรษามหาราชน (ศนย

การแพทยเฉพาะทางโรคเดก) สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน”

  

วนเสารท ๑๘ กมภาพนธ ๒๕๕๕ เวลา ๙.๐๐ น. ณ บรเวณลานอนสาวรยพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาฯ หนาหอประชมวชราวธวทยาลย คณะกรรมการสมาคมนกเรยนเกา 

วชราวธวทยาลยฯ  และ  ดร.สาโรจน ลสวรรค  ผบงคบการวชราวธวทยาลย  เปนผแทน 

รบมอบเงนจาก  คาซกาโนะ โอยาคาตะ  หวหนาคณะ  “นกกฬาซโม”  จากการแขงขน  

“ซโมเฉลมพระเกยรต พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ๘๔ พรรษา” เพอสนบสนนกจกรรม

ปองกนและชวยเหลอการแกไขปญหาอทกภยท  วชราวธวทยาลย  โดยมคณะผบรหาร  

บมจ.เซนทรลพฒนา รวมเปนสกขพยาน

anuman-online.com 

วนเสารท ๒๕ กมภาพนธ ๒๕๕๕ เวลา ๐๙.๐๐ – ๑๔.๓๐ น. ณ เมเจอรโบว สาขา

เอสพลานาด ถนนรชดาภเษก สมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ จดการแขงขน โบวลง

การกศล ครงท ๑ โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมกจกรรมกฬาและกจกรรมพเศษอนเปน

สาธารณกศลและสงเสรมความสมพนธระหวางสมาคมนกเรยนเกาฯ และวชราวธวทยาลย

128 สนามหลง

  

วนพฤหสบดท ๑๕ มนาคม ๒๕๕ เวลา ๑๘.๐๐ น. ผแทนสมาคมนกเรยนเกาวชราวธ

วทยาลยฯ  รวมแสดงความยนดแก  นายไชยวฒ พงทอง  (โอว  ๕๑)  กรรมการบรหาร 

สมาคมฯ ไดรบเลอกเปนนายกสมาคมการบรรจภณฑไทย

วนเสารท ๒๔ มนาคม ๒๕๕๕ เวลา ๐๘.๐๐ น. ณ หองประชมใหญ อาคารอศวพาห 

สมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ โดยอนมานวสาร จดโครงการ โลกนอกรว + All

Gentleman Can Learn ครงท ๔

anuman-online.com 

130 สนามหลง

วนพฤหสบดท ๒๙ มนาคม ๒๕๕๕ เวลา ๑๗.๐๐ น. ณ อาคารส�านกงานใหมสมาคม 

นกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ นายจลสงห วสนตสงห อดตนายกสมาคมฯ ดร.ครจต นาครทรรพ  

นายกสมาคมฯ พรอมดวยคณะกรรมการฯ และ ดร.สาโรจน ลสวรรค ผบงคบการวชราวธ

วทยาลย รวมกนเปดอาคารส�านกงานใหมของสมาคมฯ

วนพฤหสบด ๒๙ มนาคม ๒๕๕๕ เวลา ๑๘.๐๐ น. ณ หองประชม ใหญ อาคารอศวพาห  

คณะกรรมการบรหารสมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลย  ไดจดการประชมใหญสามญ

ประจ�าป ๒๕๕๕ เพอแถลงผลงาน และจดเลยงตอนรบนกเรยนวชราวธฯ รน ๘๔  ทเพง

จบการศกษาเขาเปนสมาชกสมาคมนกเรยนเกาฯ”

วนอาทตยท ๑ เมษายน ๒๕๕๕ เวลา ๑๒.๐๐ น. ณ สนาม Best Ocean สมาคม 

นกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ ไดจดการแขงขนกอลฟ OV Annual 2012

  

วนจนทรท ๙ เมษายน ๒๕๕๕ เวลา ๑๙.๐๐ น. ณ. มณฑลพธทองสนามหลวง ดร.ครจต

นาครทรรพ นายกสมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ  และคณะกรรมการฯ  เขารวมใน

พระราชพธพระราชทานเพลงพระศพ สมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา

สรโสภาพณณวด

anuman-online.com 

วนองคารท ๒๔ เมษายน ๒๕๕๕ เวลา ๑๑.๐๐ น.  ณ  หองโถงวทยาลยปองกน 

ราชอาณาจกร พล.อ.ท.วรฉตร ธารฉตร  ผบ.วสท.สปท.  กรรมการสมาคมนกเรยนเกา

วชราวธวยาลยฯ รวมแสดงความยนดแก ดร.ชนภทร ภมมรตน และ รศ.วฒชย กปลกาญจน

(โอว  ๔๒)  ทไดรบมอบโลหและใบประกาศเกยรตคณศษยเกาดเดนวทยาลยเสนาธการ

ทหาร ประจ�าป พ.ศ. ๒๕๕๕

132 สนามหลง

  

วนองคารท ๒๔ เมษายน ๒๕๕๕ เวลา ๑๔.๔๑ น. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรง 

พระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร

เสดจพระราชด�าเนนแทนพระองคไปยงวชราวธวทยาลย โดยเสดจพระราชด�าเนนไปทรงเปด

อาคารวชราวธ ๑๐๐ ป ซงเปนอาคารหลงใหมทสรางขนทดแทนอาคารเรยนประถมเดม

ททรดโทรม ในการน คณะกรรมาการนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ รวมเฝารบเสดจดวย

anuman-online.com 

วนเสารท ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๕๕ เวลา ๘.๐๐ น. ณ หนาอาคารวชรมงกฎ นกกอลฟ

ประเพณ วชราวธฯ - ราชวทยฯ ครงท ๒ ชงถวยพระราชทานสมเดจพระนางเจาสรกตต 

พระบรมราชนนาถ ถายรปรวมกน หลงพธรบพระราชทานเสอบนหอปะชม

วนพธท ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๕๕ เวลา ๗.๓๐ น. ณ พระบรมราชานสาวรยฯ รชกาลท ๗  

หนาอาคารรฐสภา สมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ และวชราวธวทยาลย ไดน�าพวง

มาลาไปถวายเปนราชสกการะ เพอเปนการนอมร�าลกถงพระมหากรณาธคณ

134 สนามหลง

  

วนศกรท ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๕๕ เวลา ๑๘.๐๐ น.  ณ  หองสนธ  ราชนาวสโมสร  

นายทรรศนะ วชยธนพฒน และนายชลตรตน จนทรเบกษา กรรมการสมาคมนกเรยนเกา

วชราวธวยาลยฯ รวมงานเลยงแสดงความยนดแก

๑. นายพระนาย สวรรณรฐ (โอว ๔๒) คณะผบงคบการ  

ไดรบต�าแหนงปลดกระทรวงมหาดไทย

๒. นายการณย ศภกจวเลขการ (โอว๔๒) คณะดสต  

ไดรบรางวลครฑทองค�า ผบรหารราชการพลเรอนดเดน

๓. ดร.ชนภทร ภมรตน (โอว๔๒) คณะจตลดา  

ไดรบต�าแหนงเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 

๔. รศ.วฒชย กปลกาญจน (โอว ๔๒) คณะพญาไท  

ไดรบรางวลครฑทองค�า ผบรหารขาราชการพลเรอนดเดน

anuman-online.com 

วนศกรท ๘ มถนายน ๒๕๕๕ เวลา ๑๒.๐๐ น. ณ เลกาซกอลฟคลบ สมาคมนกเรยนเกา 

วชราวธวทยาลย  รวมกบสมาคมราชวทยฯ  จดการแขงขนกอลฟประเพณวชราวธฯ -

ราชวทยฯ ครงท ๒ ชงถวยพระราชทานสมเดจพระนางจาสรกตต พระบรมราชนนาถ

และชงถวยกระชบมตร ผลการแขงขนราชวทยฯ ชนะทง ๒ รายการ

136 สนามหลง

  

รานรบลมรมน�า

มทงววรมน�ำและนกวำยน�ำWHO ADDRESS

 พโยง ปอก บญยง โอว ๕๐ และพโจ โอว ๕๔WHO ADDRESS

 รมสระวายน�า Riverline Place คอนโดมเนยม  ถนนพบลสงคราม นนทบร ๐๒-๙๖๕-๓๒๐๐

รานครวกะหนก

โอวรบสวนลดคำอำหำร ๑๐ %WHO ADDRESS

 ภรรยา กลธน ประจวบเหมาะ (ตน) โอว ๕๕WHO ADDRESS

 ลาดพราว ๗๑ ๑๕๐ เมตร จากปากซอย อยซายมอ  ๐๒-๕๑๔-๑๘๑๔

รานอาหารองน�า

อำหำรอรอยมำก รำคำไมแพง พองเปนกนเองWHO ADDRESS

 พอง โอว ๓๙WHO ADDRESS

 ถนนจรญสนทวงศ ๗๓-๗๕ เลยโลตส ๑๐๐ เมตร

รานอาหารหองแถว 

รำนอำหำรเหนอลำนนำสดอรอย เมนขนชอ

แกงโฮะ ปลำสลดทอดฟ และแหนมผดไขWHO ADDRESS

 ษาเณศวร โกมลวณช (ถลอก) โอว ๖๙WHO ADDRESS

 ถนนนมานเหมนทร เชยงใหม ๐๕๓-๒๑๘-๓๓๓

รานอาหารบานประชาชน

อำหำรไทยสตรตนตระกลสนทวงศ และขำวแช

ต�ำรบ ม.ล.พรอมศร พบลสงครำม

เปดตงแต ๑๐.๓๐-๑๕.๓๐ น.

ไมขำยชวงเยน ไมมวนหยด เสำรอำทตยWHO ADDRESS

 บวรพตร พบลสงคราม (พบน) โอว ๔๖WHO ADDRESS

 เลขท ๓๗ ซอยประชาชน ๓๓ กรงเทพฯ ๐๒-๕๘๕-๑๓๒๓, ๐๘๙-๖๑๙-๒๖๑๐

ราน how to

ดนตรแนว acoustic & Folk song

และมสวนลดใหโอว ๒๐%WHO ADDRESS

 ภญโญ โอว ๔๔WHO ADDRESS

 ปากซอยอนทามระ ๒๖ ๐๘๖-๓๐๐-๕๘๔๖

OZOnO PLaZa

แหลงรวมรำนคำส�ำหรบทกสงทกอยำงทเกยวกบ

สตวเลยง และพนทใหสตวเลยงไดวงเลนWHO ADDRESS

 คมกฤช รตนราช โอว ๕๙WHO ADDRESS

 ทายซอยสขมวท ๓๙ (พรอมพงษ) ทะลออกถนนเพชรบรหลงตกอตลไทย

  www.ozono.us ๐๘๑-๖๕๗-๖๑๘๒

addict cafe & thing

รำนกำแฟเลกๆ WHO ADDRESS

 จกรพนธ บญหลอ โอว ๗๒WHO ADDRESS

 ตรงขำมวดบวรนเวศวหำร ๐๘๕-๓๒๓-๖๖๖๘, ๐๘๖-๗๗๔-๙๗๒๓

the Old Phra arthit Pier

รำนอำหำรสวยรมเจำพระยำยำมเยน ส�ำหรบโอว

ทไปอดหนนลดทนท ๑๐%WHO ADDRESS

 พงศธร เพชรชาต โอว ๖๐WHO ADDRESS

 ทาพระอาทตย ถนนพระอาทตย ๐๒-๒๘๒-๙๒๐๒ ๐๘๑-๘๒๒-๔๔๐๒

รานอาหารชม

หมอชำบชำบและเตำปงยำง ยำคนคในแบบ

บฟเฟตโฮมเมด วตถดบชนเยยมรำคำอมสบำยWHO ADDRESS

 ศโรฒน สนทวงศ ณ อยธยา โอว ๔๔WHO ADDRESS

 ถนนประดพทธ ซอย ๑๙  shimi_restaurant@hotmail.com ๐๒-๓๕๗-๑๓๙๐-๑

หองเบกของ 137 ธรกจขนาดยอมของชาวโอว

รานอาหาร

anuman-online.com 

โรงแรม

บานไรวมานดน ออรแกนคฟารมสเตย

รสอรทรมล�ำธำรองขนเขำ บรกำรอำหำรปลอด

สำรพษจำกเกษตรอนทรย ส�ำหรบโอวรำคำพเศษWHO ADDRESS

 พ.ต.ท.กฤชญาณ อภกลชา (อ�ารง) โอว ๔๔WHO ADDRESS

 อ.ทองผาภม จ.กาญจนบร  www.vimarndinfarmstay.com ๐๘๑-๘๔๒-๔๗๕๔

ด. โอว. คนทร รสอรท

เอกลกษณกำรตกแตงและกลนอำยสมยอยโรงเรยนWHO ADDRESS

 กมล นนทยาภษต โอว ๖๑WHO ADDRESS

 กลางเมองจนทบร ขบผานกสามารถสงเกตเหนไดงาย ๐๘๑-๘๓๓-๒๑๒๕

โรงแรมรตนาปารค

โอวทำนใดผำนมำโทรบอกไดเลย รำคำหองพเศษWHO ADDRESS

 มาฆะ พมสะอาด โอว ๕๕WHO ADDRESS

 พษณโลก ๐๕๕-๒๔๔-๕๒๑, ๐๘๑-๕๙๖-๖๓๙๖

ชมพรคาบานา และศนยกฬาด�าน�าลก

ใหบรกำรทพก จดสมมนำ และบรกำรด�ำน�ำลก

บรหำรงำนตำมแนวคดเศรษฐกจพอเพยงWHO ADDRESS

 วรสร รกษพนธ โอว ๖๑WHO ADDRESS

 หาดทงววแลน จงหวดชมพร  www.chumphoncabana.com ๐๗๗-๕๖๐-๒๔๕-๗, ๐๘๙-๗๒๔-๙๓๒๐

ไรภอทย

ในวงลอมธรรมชำตเขำใหญ สดรบโอโซนระดบ

๗ บนลำนเนนกวำงWHO ADDRESS

 อ�านวยศลป อทย โอว ๗๑  และรงสรรค อทย โอว ๗๒

WHO ADDRESS

 ถนนพหลโยธนขาออกจาก จ.สระบร  ซอยทเปนเสนทางลดไป อช.เขาใหญ

  www.phu-uthai.com ๐๘๐-๔๙๙-๙๐๒๔ 

138 หองเบกของ

the Bihai huahin

โอวลด ๒๐%WHO ADDRESS

 .........WHO ADDRESS

 ๘๙ หม ๕ บานหวดอน ต�าบลหนองแก หวหน ๐๓๒-๕๒๗-๕๕๗-๖๐

ตาลคบช รสอรท

รสอรทสวยรมทะเลใสWHO ADDRESS

 อลงกต วชรสนธ (อยากเกา) โอว ๗๕WHO ADDRESS

 อ.ขนอม จงหวด นครศรธรรมราช ใกลเกาะสมย g_got75@hotmail.com ๐๘๕-๘๔๗-๗๕๗๕

ครตา รสอรท

รสอรทบทคโฮเตลเหมำะแกกำรพกผอน

และจดสมมนำ ยนดตอนรบโอวทกทำน

พรอมไดรบบรกำรในรำคำพเศษWHO ADDRESS

 อรคนทร ไชยศร (กมจ) โอว ๗๐WHO ADDRESS

 เกาะชาง จงหวดตราด  ๐๘๙-๗๔๘-๗๕๒๘

amphawa river View

โฮมสเตยรมน�ำ กบบรรยำกำศตลำดน�ำ สมผส

วถชวตดงเดมของไทย ยนดตอนรบโอวทกทำน

ในรำคำเบำๆWHO ADDRESS

 ชโนดม โชตกพนช (ดม) โอว ๗๐WHO ADDRESS

 ตลาดน�าอมพวา www.amphawariverview.com  ๐๓๔-๗๕๑-๒๐๒ 

ณฐฐาวารน�าพรอน

อำบน�ำแรแชน�ำรอนทำมกลำงธรรมชำต ทเดด

ปลำมจฉำบ�ำบดจำกตำงประเทศ บ�ำรงผวพรรณWHO ADDRESS

 ภวษยพงศ พงษสมา โอว ๗๖WHO ADDRESS

 รมถนเพชรเกษม ระหวาง กม.ท ๑๓-๑๔ (กม.ท ๙๙๐ กระบ-ตรง) บ.บางผง  ต.โคกยาง อ.เหนอคลอง จงหวดกระบ

  www.natthawaree.com ๐๗๕-๖๐๑-๖๔๒, ๐๘๙-๗๘๐-๖๔๗๖

  

บรการ

รบถายรป

รบถำยรปงำนแฟชนโชว, งำนถำยภำพนงเพอ

กำรโฆษณำตำงๆ,งำนเฉลมฉลองและถำยรปใน

สตดโอ ทงภำพบคคล,ผลตภณฑและสถำนทWHO ADDRESS

 ณฏฐ ไกรฤกษ โอว ๗๒WHO ADDRESS

 สตดโอ ในหมบานการเดนโฮม สะพานใหม  www.natphoto.com nat_vc72@hotmail.com ๐๘๗-๐๕๑-๘๖๐๕

โรงพยาบาลสตว Lovely Pet

รบรกษำสตว ฉดวคซน ผำตด ท�ำหมน เอกซเรย

ขดหนปน อำบน�ำตดขน บรกำรนอกสถำนทและ

รบปรกษำปญหำสตวเลยง รบฝำกเลยง และ

จ�ำหนำยอปกรณ,อำหำรตำงๆWHO ADDRESS

 น.สพ.อรนทร คชเสน โอว ๗๑WHO ADDRESS

 ๓๕/๓๙-๔๐ ถ.รตนาธเบศร อ.เมอง นนทบร ๐๒-๙๖๙-๘๔๘๙, ๐๘๙-๘๑๖-๘๑๓๘

รานตดผม Sindy Lim

รำนตดผมส�ำหรบสภำพบรษและสภำพสตร

หำกก�ำลงมองหำรำนท�ำผมเพอออกงำนสดหรหรอ

เปลยนลคแลว เชญไปใชบรกำรได โอวลดใหพเศษWHO ADDRESS

 ทวสน ลมธนากล (สน) โอว ๕๕WHO ADDRESS

 ปากซอยสขมวท ๔๙ อยขวามอ ตรงขามเซเวนฯ ๐๒-๒๖๐-๐๖๓๕

รานฟฟ

รบอำบน�ำตดขนสนข รบฝำกสตวเลยงWHO ADDRESS

 เจษฎา ใยมง โอว ๖๕WHO ADDRESS

 ถนนทาแฉลบ อ.เมอง จงหวดจนทบร ๐๘๑-๓๕๓-๒๘๖๕

22eQ

รบออกแบบและจดท�ำเวบไซตWHO ADDRESS

 กอบกจ จ�าจด โอว ๗๐WHO ADDRESS

 www.jate.22eq.com ๐๘๖-๕๒๘-๑๐๕๘

รานขายสตวเลยง Furrytail

รานขายผลตภณฑส�าหรบสตวเลยงผานทางอนเตอรเนต

WHO ADDRESS

 กอบกจ จ�าจด โอว ๘๐WHO ADDRESS

 www.weloveshopping.com/shop/furrytail ๐๘๖-๕๒๘-๑๐๘๕

บรษท น�า-ทอง เทรดดง จ�ากด

จ�ำหนำยน�ำมนหลอลนอตสำหกรรมทกชนด

(ปตท, บำงจำก, แมกซมำ)WHO ADDRESS

 ภณธร ชนนลสลบ (ซอมปอย) โอว ๖๘WHO ADDRESS

 ๑๘๘/๑๐๗ ม.๑ ต.คอหงส อ.หาดใหญ สงขลา ๐๒-๑๗๕-๔๑๓๖, ๐๘๕-๓๒๔-๙๙๐๑

นกถงประกนภย บาน, รถยนต, อบตเหต, etc. นกถง Kevin..! Call me Bro!

WHO ADDRESS

 เขต ณ พทลง โอว ๗๑  ๐๘๑-๓๕๙-๗๑๐๒

autO X

จ�ำหนำยรถยนตน�ำเขำทกยหอ และศนยบรกำร

ซอมรถยนตทกชนด ดวยอปกรณตรวจเชคดวย

ระบบคอมพวเตอรWHO ADDRESS

 ตลย ธระอรรถ WHO ADDRESS

ถ.พหลโยธน ขาง สน.บางซอ ตรงขามอาคารชนวตร ๒ ๐๒-๖๑๕-๕๕๓๓

ไอซด

รบตกแตงภำยในและรบเหมำกอสรำง โดยเฉพำะ

บำนและคอนโดWHO ADDRESS

 ภคภพ (สทธพงษ) โอว ๖๖WHO ADDRESS

 ซ.เจรญยง   www.icidcompany.com ๐๒-๕๑๔-๐๘๓๙, ๐๘๑-๗๓๓-๗๗๐๑

anuman-online.com 

บรษท dML export จ�ากด หลอดประหยดไฟ LED bulb ประหยดไฟมำกกวำธรรมดำ

ถง ๕ เทำ ผลตภณฑเปนมตรกบธรรมชำต และสำมำรถ

น�ำมำรไซเคล ๑๐๐% WHO ADDRESS

 นฤพนธ สนกล (รนต) โอว ๗๖ ๐๘๔-๗๖๗-๖๕๒๒

บจก. ๙พเอสเมทลชท

ผลตและจ�ำหนำยผลตภณฑหลงคำ ผนง

แผนเหลกเมทลชท, รวมถงรบตดตงดวยWHO ADDRESS

 พลเทพ ณ สงขลา โอว ๖๖WHO ADDRESS

 ๒๙/๑๓ ม.๖ ถนนเสมาฟาคราม ต.คคต อ.ล�าลกกา จ.ปทมธาน ๐๒-๕๓๓-๐๐๙๖ ๐๘๑-๓๐๒-๐๒๔๑

ลา โบนตา บาย เอส (La Bonita by S)

บรกำรนวดสปำและขำยขนมเคก WHO ADDRESS

 ปรรตถ สมครจนทร โอว ๗๒ WHO ADDRESS

 ๑๑๗/๔-๕ ซอยพหลโยธน ๗ (ซอยอารย) ถ.พหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพมหานคร ๑๐๔๐๐

 ๐๒-๒๗๘-๕๐๕๕naPat Grand eLeCtriC

รบจ�ำหนำย ตดตง ซอม และลำง เครองใชไฟฟำทกชนด

รำคำถกกวำหำง ชวร!!!! WHO ADDRESS

 ณภทร (ธนว) ยมเเยม โอว ๗๖ ๐๘๙-๘๔๑-๔๑๒๔

WHO ADDRESS

 Kevin-insurance@hotmail.com 

Zyplus.com

ธรกจอนเตอรเนต ใหบรกำรเชำพนทเวบโฮลดงของเวบไซต

และบรกำรจดโดเมนเนมWHO ADDRESS

 สษฐวฒน ตจนดา โอว ๖๗WHO ADDRESS

 www.zyplus.com ๐๒-๘๙๑-๕๕๒๙

โรงแรม

140 หองเบกของ

โอว

OV Spirit&Web OV  ๒,๐๐๐ บาท นกเรยนเกาฯ ในเชยงใหม ๒,๖๐๐ บาท ธนวา  ชยจนดา  ๕,๐๐๐ บาท ววฒน ถระวนธ   ๓,๐๐๐ บาท

โอวอาวโส

ร.ท.นรกษ อศรเสนาฯ   ๓,๐๐๐ บาท ม.ล.พรสทธ ลดาวลย   ๕๐๐ บาท พล.ต.อ.เภา สารสน ๑๐,๐๐๐ บาท ถวลย ปานะนนท ๕๐๐ บาท ศ.นพ.อาวธ ศรศกร   ๒,๐๐๐ บาท

โอว ๑๖

เสถยร เสถยรสต  ๑๕,๐๐๐ บาท 

โอว ๑๙

ปราณต  ชยจนดา ๑๐,๐๐๐ บาท

โอว ๒๕

ร.ท.ชนนทร วรรณดษฐ   ๒,๐๐๐ บาท รวมบรจาคใหม ๒,๐๐๐ บาท

โอว ๒๖

พงษธร พรหมทตตเวท   ๒,๐๐๐ บาท

โอว ๒๘

วชย สขธรรม   ๒,๐๐๐ บาท สนน จรญยง  ๒,๐๐๐ บาท

โอว ๓๐ 

อโนทย สงคาลวณช ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๓๑

โอว รน ๓๑  และรนขางเคยง ๓,๑๐๐ บาท จรายส แสงสวางวฒนะ   ๒,๐๐๐ บาท ดร.สเมธ ตนตเวชกล  ๒๐,๐๐๐ บาท สม วรรณประภา ๑๐,๐๐๐ บาท

โอว ๓๓

พล.ต.ต.จกร จกษรกษ ๑๐,๐๐๐ บาท จกรพนธ โปษยกฤต  ๓๐,๐๐๐ บาท ด�ารงพนธ พนวตถ  ๕๐๐ บาท

  

ดร.ประทกษ ประทปะเสน ๒,๐๐๐ บาท

โอว ๓๔

พล.ต.อ.สนต ศรตานนท ๓๐,๐๐๐ บาท

โอว ๓๕

สพจน ศรตระกล  ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๓๗

สนตภาพ ลมปะพนธ  ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๓๘

อดศกด เหมอย    ๒๐,๐๐๐ บาท

โอว ๓๙

สรรชย เกยสวรรณ ๑๐,๐๐๐ บาท บญเลศ ศรเจรญ ๒,๕๐๐ บาท พพฒน บรณะนนท ๒,๕๐๐ บาท วานช ทองชนจตต ๒,๕๐๐ บาท

โอว ๔๐ 

โอวรน ๔๐  ๑๐,๐๐๐ บาท จลสงห วสนตสงห  ๑๐,๐๐๐ บาท พลศกด ประณทนรพาล ๕,๐๐๐ บาท

โอว ๔๑

เปรมปร วชราภย  ๔,๐๐๐ บาท

โอว ๔๒

รน ๔๒  ๑๐,๐๐๐ บาท ชยวฒน นตยาพร ๓,๐๐๐ บาทเชดชย ลสวรรค  ๑๐,๐๐๐ บาทอภชย สทธบศย   ๑,๐๐๐ บาท นภดล บวทองศร   ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๔๓

กวนกอลฟโอว ๔๓  ๑๐,๐๐๐ บาท เขมทต อนวรรตน ๕๐๐ บาท อสระ นนทรกษ   ๒,๐๐๐ บาท

โอว ๔๔

พงษพนต เดชะคปต  ๓,๐๐๐ บาท รฐฎา บนนาค  ๕,๐๐๐ บาท ศโรฒม สนทวงศฯ  ๑๐,๐๐๐ บาท สพล วธนเวคน  ๕๐,๐๐๐ บาท

โอว ๔๕

ดร.ครจต นาครทรรพ ๑๓,๐๐๐ บาท รวมบรจาคใหม ๕,๐๐๐ บาท จระ อดมวฒนทว ๒๐๐ บาท ศ.ดร.ทวป กตยาภรณ ๑๐,๐๐๐ บาท รวมบรจาคใหม ๕,๐๐๐ บาท พงษเทพ ผลอนนต   ๕,๐๐๐ บาท สรสงห พรหมพจน ๔,๕๐๐ บาท

โอว ๔๖

โอว รน ๔๖   ๒,๐๐๐ บาท ม.ล.จรเศรษฐ ศขสวสด  ๑๘,๐๐๐ บาท ดนช อศรเสนา ณ อยธยา  ๒,๐๐๐ บาท ธนนต วงษเกษม   ๑,๐๐๐ บาท น.พ.นภาดล อปภาส ๓,๐๐๐ บาท นรศภ นตเกษตรสนทร  ๑,๐๐๐ บาท ปฏภาณ ตนตวงศ ๕,๐๐๐ บาท ร.อ.เปรม บณยวบลย  ๕,๐๐๐ บาท รกพงษ  ปจจกขภต ๑,๐๐๐ บาท ดร.สหสโรจน โรจนเมธา ๑๐,๐๐๐ บาท ม.ร.ว.อดศรเดช ศขสวสด  ๓,๐๐๐ บาท โมนย ไกรฤกษ   ๕,๐๐๐ บาท

โอว ๔๗

ธาน จฑะพนธ  ๕,๐๐๐ บาท

โอว ๔๘

ชนตถ อดมวฒนทว  ๒๐๐ บาทพ.ต.ท.พรศกด บญม  ๑,๐๐๐ บาท ทองเปา บญหลง  ๒๐๐ บาท ดร.ธรรมนญ อานนโทไทย ๕,๐๐๐ บาท สตยา เทพบรรเทง  ๕,๐๐๐ บาท ตลานราพสตร ลประสงค ๖๙๖ บาท เลศศกด ผลอนนต   ๕๐๐ บาท องอาจ อนสสรราชกจ  ๒๐๐ บาท อนสนธ ชนวรรโณ  ๔,๐๐๐ บาท

โอว ๔๙

ธนาวฒ สาครสนธ  ๑,๐๐๐ บาท นภดล เทพวลย  ๒,๐๐๐ บาท นาวาโท บญชา จนทรไทย ๑,๐๐๐ บาท มนตเทพ โปราณานนท  ๘,๐๐๐ บาท อภชย มาไพศาลสน  ๒,๐๐๐ บาท

โอว ๕๐

โอว รน ๕๐   ๑๐,๐๐๐ บาท น.อ.พศษฎ ทองดเลศ  ๒,๐๐๐ บาท นพดล มงวานช  ๑,๐๐๐ บาท เอกชย วานชกล  ๓,๐๐๐ บาท

โอว ๕๑

พล.ต.ต.จกรทพย ชยจนดา ๑๐,๐๐๐ บาท พ.ท.ธนา ลมธนากล  ๑,๐๐๐ บาท วชระ สายศลป  ๕,๐๐๐ บาท สวช ล�าซ�า ๑๐,๐๐๐ บาทรวมบรจาคใหม ๒,๕๐๐ บาท อลงกรณ กฤตยารตน  ๕,๐๐๐ บาทโอว ๕๒

กลวฒน วชยลกษณ  ๑,๐๐๐ บาท จมพจน มงวานช  ๕๐๐ บาท นพ.ชนนทร ล�าซ�า ๑๐,๐๐๐ บาทรวมบรจาคใหม ๒,๕๐๐ บาท บญชา ลอเสยงดง  ๕๐๐ บาท วเชฐ ตนตวานช  ๒,๐๐๐ บาท วเทศน เรองศร  ๑,๐๐๐ บาท สนต อดมวฒนทว   ๒๐๐ บาทสรจต ลออ�ารง  ๑,๐๐๐ บาทอนนต จนทรานกล  ๒,๐๐๐ บาท

โอว ๕๓

ทนนาถ กตยาภรณ ๑,๐๐๐ บาท อลงกต กฤตยารตน   ๒,๐๐๐ บาท

โอว ๕๕

ทววฒน ลมธนากล ๑,๐๐๐ บาท ดร.ศภมตร ปตพฒน ๒,๐๐๐ บาท อนนต สนตวสทธ   ๒,๐๐๐ บาท อภศกด เกยวการคา  ๓,๐๐๐ บาท

โอว ๕๖

ทวสน ลมธนากล ๑,๐๐๐ บาท พงศธร เภาโนรมย ๒,๐๐๐ บาท พรหมเมศ จกษรกษ   ๑,๐๐๐ บาท ปวณ รอดรอยทกข ๑,๐๐๐ บาท ประวทย มนตเสรนสรณ ๑,๐๐๐ บาท

ขอขอบคณผสนบสนนการจดท�าอนมานวสาร 141 ตงแตป๒๕๕๐

anuman-online.com 

โอว ๕๗

วระวฒน เนยมทรพย  ๑,๐๐๐ บาท สคคเดช ธนะรชต  ๑,๐๐๐ บาท อนวตร วนรกษ  ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๕๘

ธนา เวสโกสทธ  ๒,๐๐๐ บาทโอว ๕๙

กตต แจงวฒนะ  ๑,๐๐๐ บาท คมกฤช รตนราช  ๕,๐๐๐ บาท ปกรณ อาภาพนธ   ๕,๐๐๐ บาทรวนทร ถระวฒน   ๓,๐๐๐ บาท วรากร บณยเกยรต  ๑,๐๐๐ บาท เวทศ ประจวบเหมาะ  ๕,๐๐๐ บาทคณอาจ อรรถกวสนทร   ๓๐,๐๐๐ บาทและชาตา บญสง   อธปตย โรจนไพบลย   ๑,๐๐๐ บาท อนวฒน ชทรพย  ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๖๐

วรยทธ โพธารามก  ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๖๑

กมล นนทยาภษต  ๕,๐๐๐ บาท นครา นาครทรรพ  ๒,๐๐๐ บาท ภคพงศ จกษรกษ ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๖๒

โกมท มณฉาย  ๑,๐๐๐ บาท ชดชนก กฐนสมต ๑,๐๐๐ บาท ทรงศกด ทพยสนทร  ๑,๐๐๐ บาท ธนพร คชเสน   ๑,๐๐๐ บาท  ปยะพงษ บณยศรสวสด ๒,๐๐๐ บาท รวมบรจาคใหม ๑,๐๐๐ บาท  ประภากร วระพงษ   ๑,๐๐๐ บาท ภฎพงศ ณ นคร  ๕๐๐ บาท วรรธนะ อาภาพนธ ๒,๐๐๐ บาท รวมบรจาคใหม ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๖๓

ภรเชษฐ โชตพมพ  ๕,๐๐๐ บาท

โอว ๖๕

วชระ ตนธนะ  ๕,๐๐๐ บาท

โอว ๖๕

ปรเทพ บญเดช  ๕๐๐ บาท

โอว ๖๖

เจษฎา บ�ารงกจ  ๑,๐๐๐ บาท พนตร จณณะปยะ  ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๖๗

กตตวฒน กจถาวรวงศ  ๓,๐๐๐ บาทโอว ๖๙

กตต ชาญชยประสงค  ๑,๐๐๐ บาท ธเนศ ฉนทงกล   ๕๐๐ บาท

โอว ๗๐

รน ๗๐ ๓,๐๐๐ บาท

โอว ๗๑

วรช เทพารกษ  ๑,๐๐๐ บาท สถร ตงมโนเพยรชย  ๑,๐๐๐ บาท อาทตย ประสาทกล   ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๗๒กนต ปจจกขภต   ๑,๐๐๐ บาทประยทธ จรบณย  ๕,๐๐๐ บาท

โอว ๗๓

นกเรยนเกาฯ รน ๗๓   ๗,๕๐๐ บาท ณฐพล ลปพนธ  ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๗๔

พฤศ อดมวฒนทว   ๒๐๐ บาทปณธ นอบไทย  ๑,๐๐๐ บาทศศศ อดมวฒนทว   ๒๐๐ บาท

 

โอว ๗๕

ธชกร พทธวภาส  ๑,๐๐๐ บาท อคร ปจจกขภต   ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๗๗

วชช วฒานรกษ  ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๗๙

โอว รน ๗๙   ๒,๐๐๐ บาท ภวตพงศ เทวกล ณ อยธยา  ๕๐๐ บาท วรตมาศ ศขสวสดฯ   ๑,๐๐๐ บาท 

โอว ๘๐

ธนทต อนวรรตน   ๕๐๐ บาท ฟาสาง ปรวฒพงศ ๕,๐๐๐ บาท

โอว ๘๑

รชต ชนชอบ ๑,๐๐๐ บาท

โอว ๘๒

เมธส ไกรฤกษ  ๕,๐๐๐ บาท

เพอนโอวและผปกครอง

ณรงค บญเสถยรวงศ  ๑,๐๐๐ บาท วฑรย จอมมะเรง   ๑,๐๐๐ บาท  ผปกครอง ด.ช.จอม จอมมะเรง  ผปกครอง   ๒,๐๐๐ บาท ด.ช.เมธชย ชนสกล ร.ศ.พญ.ผจง คงคา  ๕,๐๐๐ บาทสมพร ไมสวรรณกล  ๒๐๐ บาท

* ตวเขมผบรจาคใหมหรอเพมเตม

142 ขอขอบคณผสนบสนนการจดท�าอนมานวสาร

  

ฉบบ ๑เม.ย.-ม.ย. ๒๕๕๐

ฉบบ ๕เม.ย.-พ.ค. ๒๕๕๑

ฉบบ ๒ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๐

ฉบบ ๓ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๐

ฉบบป ๒๕๕๐

ฉบบป ๒๕๕๑

ฉบบป ๒๕๕๒

ฉบบป ๒๕๕๑

ฉบบ ๔ม.ค.-ม.ค. ๒๕๕๑

ฉบบ ๖ม.ย.-ก.ค. ๒๕๕๑

อนมานวสาร 143 ฉบบยอนหลง

ฉบบ ๗ ส.ค.-ก.ย. ๒๕๕๑

ฉบบ ๘ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๑

ฉบบ ๙ ม.ค.-ก.พ. ๒๕๕๒

ฉบบ ๑๐ม.ค. เม.ย. ๒๕๕๒

ฉบบ ๑๑พ.ค-ม.ย. ๒๕๕๒

ฉบบ ๑๒ก.ค.-ส.ค. ๒๕๕๒

anuman-online.com 

ฉบบ ๑๓ก.ย.-ต.ค. ๒๕๕๒

ฉบบ ๑๔พ.ย.-ธ.ค. ๒๕๕๒

ฉบบ ๑๕ม.ค.-ม.ค. ๒๕๕๓

ฉบบ ๑๖เม.ย.-ม.ย. ๒๕๕๓

ฉบบ ๑๘ม.ค.-เม.ย. ๒๕๕๔

ฉบบ ๑๙เม.ย.-ม.ย. ๒๕๕๔

ฉบบ ๒๐ม.ค.-ม.ค. ๒๕๕๕

ฉบบ ๑๗ก.ค.-ต.ค. ๒๕๕๓

ฉบบป ๒๕๕๒ ฉบบป ๒๕๕๓

ฉบบป ๒๕๕๓ ฉบบป ๒๕๕๕ฉบบป ๒๕๕๔

ขอรบอนมานวสารฉบบยอนหลงไดท

สมาคมนกเรยนเกาวชราวธวทยาลยฯ๑๙๙ ถนนพชย เขตดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐

โทร. ๐-๒๒๔๑-๓๐๕๙ โทรสาร ๐-๒๖๖๙-๓๕๑๘ (คณวาสนา จนทอง)