00_İçindekiler.indd 1 23/10/18 10:59

SAVAŞ DOĞAN TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI

Genel Yayın Yönetmeni Savaş DOĞAN

Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Arzu ALAN

Yazar Savaş DOĞAN

ISBN 978-605-308-473-0

Redaksiyon Tuğba ÜNLÜER

İrem BAYIN Devrim ÇOBAN

Merve YAVUZYILMAZ

Dizgi Kezban YANIK

Grafik-Tasarım Berk DERİŞ

1. Baskı Ankara, 2018

Baskı Sistem Ofset Basım Yayım Tic. LTD. ŞTİ

Strazburg Caddesi No:31/17 Sıhhıye-Çankaya/Ankara Tel: 0312 395 81 12

İletişim Adresi Genel Merkez / ANKARA

Yayıncı Sertifika No: 19532

Matbaa Sertifika No: 13255

oneri@liderplus.com.tr

(0549) 435 3 355 (0545) 595 6 890 (0312) 435 3 355

www.liderplus.com.tr

COPYRIGHT AYMİR YAYINEVİYayım Hakkı

Bu kitabın her türlü yayım hakkı Aymir Yayın Basım Dağıtım Ltd. Şti.’ye aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, her-

hangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz.BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI BANDROLÜ İLE SATILMAKTADIR.

00_İçindekiler.indd 2 23/10/18 10:59

ÖN SÖZ

Değerli öğrenciler ve öğretmen arkadaşlar,

Hazırlanması yaklaşık bir yıl süren Paragraf Soru Bankası’nın birçok soru bankasından farklı olduğunu,

benzerlerinin çok üstünde bir hassasiyetle hazırlandığını kitaba göz attığınızda hemen fark edeceksiniz.

PARAGRAF SORU BANKANIZ;

Sadece klasik Türkçe paragraf soruları değil, analitik düşünce gerektiren ciddi sayıda MANTIKSAL PARAGRAF SORUSU içerir.

Uzun soluklu, öğrenciyi metin başında DÜŞÜNMEYE ve OKUDUĞUNU ANLAMAYA zorlayacak nitelikte sorular içerir. Bu anlamda çok iyi bir KONDÜSYON kitabıdır.

Sadece edebiyatla ilgili metinler değil; psikoloji, sosyoloji, felsefe, değerler eğitimi,

teknoloji, sağlık, spor, eğitim, bilimsel araştırma metodolojisi vs. konulara yönelik İLERİ DÜZEY ve ZENGİN METİNLER içerir.

ZORLAMA değil ZOR sorulara gerektiği kadar yer verilmiştir.

Durağan değildir, İNTERNET DESTEĞİYLE her zaman güncel kalır. Konu ve sorularla

ilgili yenilikler, ek soru ve materyaller öğrenciye ulaştırılır.

Yazarıyla öğrenci arasında ETKİN İLETİŞİM sağlar.

Öğrencinin ihtiyacına göre ÇÖZÜM VE DERS PROGRAMI sunar. Öğrenciyi kitapla tek

başına bırakmaz.

Gerektiği kadar KRİTİK KONU ANLATIMI içerir.

Soru ve testlerin KISADAN UZUNA ve KOLAYDAN ZORA şeklinde sistematik olarak

sıralanmasına özen gösterilmiştir.

Aslı olmayan formüller, teknikler, şifreler değil; GERÇEKÇİ ÇÖZÜMLER sunar.

Var olanın hep bir üstüne çıkma amacıyla ve mükemmeliyetçi bir yaklaşımla hazırlanan soru bankasına

dikkatle bakan gözler, incelikleri hemen fark edecektir.

Soru bankanızın sizlere çok faydalı olacağına inanıyor, tüm öğrencilerimize her şeyden önce sağlık ve

mutluluk, sonra başarılar diliyorum.

SAVAŞ DOĞAN

/ savasdogancomtr

00_İçindekiler.indd 3 23/10/18 10:59

Bu soru bankasının uzun süren hazırlık sürecinde sabrını ve desteğini esirgemeyen değerli

büyüğümüz ve kurucumuz Adem Erdem’e, kitabın hazırlanması için beni teşvik eden ve

soru bankasının isim babası Egemen Tuncer’e;

Tasarım-dizgi aşaması ve soru bankasının internet alt yapısının oluşturulmasında günlerce,

gecelerce bana destek olan sevgili arkadaşlarım Kezban Yanık, Didem Baysal ve

Berk Deriş’e;

Eksik ve hataların giderilmesi konusunda bana büyük katkıları olan değerli

editör ekibimiz Arzu Alan, Merve Yavuzyılmaz, Tuğba Ünlüer,

İrem Bayın ve Devrim Çoban’a;

Her zaman arkamda durup beni koşulsuz destekleyen annem Gülizar Doğan ve

babam Fevzi Doğan’a, yanlarında olamadığım anlarda beni her zaman anlayışla karşılayan

sevgili eşim Suna Doğan, oğlum Murat Toprak Doğan ve

kızım Siril Doğan’a yürekten teşekkür etmeyi bir borç bilirim.

SAVAŞ DOĞAN

TEŞEKKÜR

00_İçindekiler.indd 4 23/10/18 10:59

İÇİNDEKİLERPARAGRAF KONUSUNDA SIK SORULAN SORULAR ...........................................................................1BÖLÜM 1 MANTIKSAL PARAGRAF SORULARI Mantıksal Akıl Yürütme .......................................................................................................9 Test 1 ................................................................................................................................... 11 Test 2 ...................................................................................................................................14 Test 3 ...................................................................................................................................17 Test 4 ...................................................................................................................................20 Test 5 ...................................................................................................................................23 Test 6 ...................................................................................................................................26 Test 7 ...................................................................................................................................29 Test 8 ...................................................................................................................................32 Test 9 ...................................................................................................................................35 Test 10 .................................................................................................................................38BÖLÜM 2 ANLATIM NİTELİKLERİ Anlatım Nitelikleri ..............................................................................................................43 Test 11 .................................................................................................................................49 Test 12 .................................................................................................................................52BÖLÜM 3 SÖZ DÜZEYİNDE ANLAM Söz Düzeyinde Anlam .......................................................................................................57 Test 13 .................................................................................................................................61 Test 14 .................................................................................................................................64BÖLÜM 3 CÜMLE DÜZEYİNDE ANLAM Cümlenin Yorumu ..............................................................................................................69 Test 15 .................................................................................................................................72 Test 16 .................................................................................................................................75 Cümlede Anlam İlişkileri ...................................................................................................78 Test 17 .................................................................................................................................81 Cümlede Anlam İlişkileri (Öncelik-Sonralık) ...................................................................84 Test 18 .................................................................................................................................86 Cümlede Anlatım Özellikleri .............................................................................................89 Test 19 .................................................................................................................................92 Test 20 .................................................................................................................................95 İlettiği Duygu, Düşünce ve Duruma Göre Cümleler .......................................................98 Test 21 ...............................................................................................................................103 Test 22 ...............................................................................................................................106 Cümle Analizi ...................................................................................................................109 Test 23 ............................................................................................................................... 110BÖLÜM 4 PARAGRAF DÜZEYİNDE ANLAM Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları .......................................................115 Test 24 ...............................................................................................................................120 Test 25 ...............................................................................................................................123 Test 26 ...............................................................................................................................126 Paragrafta Konu ...............................................................................................................129 Test 27 ...............................................................................................................................131 Test 28 ...............................................................................................................................134 Test 29 ...............................................................................................................................137 Paragrafta Soru-Cevap ....................................................................................................140 Test 30 ...............................................................................................................................141 Paragrafta Ana Düşünce .................................................................................................144 Test 31 ...............................................................................................................................147

00_İçindekiler.indd 5 23/10/18 10:59

Test 32 ...............................................................................................................................150 Test 33 ...............................................................................................................................153 Test 34 ...............................................................................................................................156 Paragrafta Yardımcı Düşünceler ....................................................................................159 Test 35 ...............................................................................................................................163 Test 36 ...............................................................................................................................166 Test 37 ...............................................................................................................................169 Test 38 ...............................................................................................................................172 Paragrafta Çıkarım ...........................................................................................................175 Test 39 ...............................................................................................................................177 Test 40 ...............................................................................................................................180 Test 41 ...............................................................................................................................183 Test 42 ...............................................................................................................................186 Test 43 ...............................................................................................................................189 Paragrafa Cümle Yerleştirme ..........................................................................................192 Test 44 ...............................................................................................................................193 Paragrafın Akışını Bozan Cümleler ................................................................................196 Test 45 ...............................................................................................................................198 Test 46 ...............................................................................................................................201 Test 47 ...............................................................................................................................204 Paragraf Bölme ................................................................................................................207 Test 48 ...............................................................................................................................208 Test 49 ............................................................................................................................... 211 Test 50 ...............................................................................................................................214 Paragrafta Yer Değiştirme ...............................................................................................217 Test 51 ...............................................................................................................................219 Test 52 ...............................................................................................................................222 Test 53 ...............................................................................................................................225 Test 54 ...............................................................................................................................228 Test 55 ...............................................................................................................................231 Test 56 ...............................................................................................................................234 Test 57 ...............................................................................................................................237 Paragraf Oluşturma .........................................................................................................240 Test 58 ...............................................................................................................................244 Test 59 ...............................................................................................................................247 Test 60 ...............................................................................................................................250 Parçaya Dayalı Sorular ....................................................................................................253 Test 61 ...............................................................................................................................253 Test 62 ...............................................................................................................................256 Test 63 ...............................................................................................................................259 Test 64 ...............................................................................................................................262 Test 65 ...............................................................................................................................265 Test 66 ...............................................................................................................................268 Test 67 ...............................................................................................................................271 Test 68 ...............................................................................................................................274 Test 69 ...............................................................................................................................277 Test 70 ...............................................................................................................................280 Test 71 ...............................................................................................................................283 Test 72 ...............................................................................................................................286 Test 73 ...............................................................................................................................289 Test 74 ...............................................................................................................................292 Test 75 ...............................................................................................................................295

00_İçindekiler.indd 6 23/10/18 10:59

1

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

BAŞLARKEN ...

Uzun vadede tartışmasız EVET. Kısa vadede HAYIR.

Çünkü “anlayarak okuma hızı”, sizin ilköğretimden bu zaman kadar getirdiğiniz bir birikimdir. Bununla birlikte, anlayarak hızlı okuma, elbette ileri yaşlarda geliştirilebilir. Fakat bunun tek bir yolu vardır: Çok okumak.

Üniversiteye hazırlanacak öğrenciler; ara sınıflarda ise düzenli bir okuma alışkanlığı kazanarak okuma hızlarını fark edilir biçimde artı-rabilirler. Fakat son sınıf öğrencilerinin ne yazık ki bu kadar zamanı yoktur. Sınava hazırlanılan son sene içinde zaten sınav kitaplarına bo-ğulan bir öğrencinin kitap okuyarak hızlanmaya vakti olamayacaktır. Son sene, sınav hazırlık döneminde bir öğrenci kaç kitap okuyabilir? Gerçekçi olalım, çok fazla değil.

Dolayısıyla sınava hazırlık aşamasında -hızlı okuma adına- yapılacak en mantıklı çalışma, paragraf sorularını çözerken soru metinlerini de bir kitap gibi anlayarak okumaya gayret etmektir. Hatta sorusunu çözmeden SADECE PARAGRAFLARI OKUMAK BILE sizin için faydalı bir çalışma olacaktır. Aslında, önünüzde parça parça yüzlerce kitap vardır ve kitaplardan en güzel metinler sizin adınıza seçilmiştir.

Ayrıca -ince bir detay olarak- algısal faktörlere de değinmek gerekir. Kitapların sayfa düzeni, kullanılan fontlar ve punto büyüklüğü farklı farklıdır. Oysa ÖSYM sorularındaki şablon standarttır. Dolayısıyla bu şablonlara uygun paragrafları düzenli olarak okuduğunuzda bu, size sınavda algısal bir kolaylık ve dolayısıyla hız açısından olumlu bir katkı sağlar.

PARAGRAF KONUSUNDA SIK SORULAN SORULAR

Sınav sorularındaki font, punto büyüklüğü, sayfa

düzeni vs. algısal unsurlara alışmanız sınavda

size kolaylık sağlayacaktır.

Kitap okuyarak hızlanmaya çalışmak, sınava

hazırlanılan son seneye sıkıştırılabilecek bir

etkinlik değildir.

Paragraf sorularında çok yavaş kalıyorum, kitap okusam işe yarar mı?

PARAGRAF konu ve sorularına ilişkin öğrencilerce en çok sorulan sorulara gayet samimi ve mantıksal çerçeve içeri-sinde cevaplar vermeye çalıştık. Bunların dışında da sormak istediğiniz tüm sorular için paragrafsorubankasi.com sayfasından ya da sosyal medyadan bize ulaşabilirsiniz.

Kitap 1.indb 1 22/10/18 13:38

2

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

BAŞLARKEN ...

Hızlı okuma tekniklerine yönelik etkinlikler işe yarar mı?

Vaktinizin önemli bir bölümünü hızlı okuma tekniklerine ayırabile-cekseniz EVET, faydasını görürsünüz. Eğer vaktinizin büyük bölümünü sınava hazırlık sürecine ayırıyorsanız HAYIR.

Hızlı okuma teknikleri konusunda bir kitap ya da kurs yardımı almak sizi psikolojik olarak rahatlatır, uzun vadede okumanızı da hızlandıra-bilir. Fakat sınava hazırlandığınız sene bu kadar vaktiniz olamayacaktır.

Bir benzetme yardımıyla ifade edersek: Kısa bir süre içerisinde oku-ma hızını artırma isteği, bir spor salonuna giderek kısa bir sürede zayıflamak ya da vücut kası yapmak isteyen birinin tutumuna benzer. Düşünün, bir spor salonuna giderek 3 ayda istediğiniz bir forma gir-mek istiyorsunuz. Evet, haftada 3-4 gününüzü çalışmaya ayırırsanız fark edilebilir bir gelişme görülür. Fakat haftanın sadece belirli ve kısıtlı saatlerini ayırıyorsanız ya da düzenli bir plana uymuyorsanız bu olanaksızdır.

Ayrıca hızlı okuma tekniklerinin okuma hızını artırdığı kabul edilse de OKUDUĞUNU ANLAMA ile HIZLI OKUMA yetenekleri AYNI ŞEY DEĞILDIR. Önemli olan okuduğunu anlamaktır.

paragrafsorubankasi.com adresinden hızlı okuma çalışmalarıyla ilgili yazılara ulaşabilirsiniz.

Çok kitap okuyorum ama yine de paragraf sorularında paragrafı birkaç kere okumak zorunda kalabiliyorum?

Bunun iki nedeni var: Birincisi SINAV KAYGISI. Fakat bu, bizim uzman-lığımız olmadığımız için konuyu uzmanlarına bırakalım.

Ikincisi: OKUNAN KITAPLARIN IÇERIĞI.

Üniversite hazırlık sınavlarında öğretmenlerin ısrarla okumanızı tavsi-ye ettiği bir kitap vardır, iyi biliyorsunuz: Montagine’nin DENEMELER’i. Acaba aklınıza hiç geldi mi, niye ısrarla bu kitap diye? Hemen açık-layalım:

Arkadaşlar altta iki gruba ayrılmış içerik görüyorsunuz. Size “Kitap okurken daha çok hangi içerik ilginizi çeker?” diye sorulsa hangi grup-tan yana tercihinizi kullanırsınız?

BilimDoğaSporTeknolojiSağlıkÖykü-roman

EleştiriFelsefeSanatSosyolojiDeneme

1. grup 2. grup

Hızlı okuma etkinlikleri sınava hazırlandığınız

son sene içerisinde vakit ayırabileceğiniz bir

uğraş değildir.

Hızlı okuma yeteneği ile okuduğunu anlama

yeteneği, aynı şey değildir.

ÖSYM’nin sınavlarında çıkan paragrafların

bir kısmı sanatsal içerik taşımaktadır.

Dolayısıyla bu içerikte hazırlanmış

paragraflara alışmalısınız.

Kitap 1.indb 2 22/10/18 13:38

3

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

BAŞLARKEN ...

Birçoğunuzun, hatta çoğunuzun tercihi 1. GRUP’tan yana olacaktır. Çoğunuza (eğer özel bir ilginiz yoksa) 2. GRUP’taki içerik “sıkıcı” gelecektir.

Işte işin püf noktası tam da buradadır. Sınavda karşınıza gelen pa-ragrafların bir kısmı (hatta bazı sınavlarda ağırlıklı bir kısmı) tercih etmediğiniz 2.GRUP’taki konuları içermektedir. Bunun da iki önemli sonucu vardır:

1 Okuduğunuz paragraf, ilginizi çekmeyen bir içerikle ilgili olduğu için OKUMA HIZINIZI DÜŞÜRÜR. Günlük ya da kaba tabirle ifade ede-cek olursak “Yazı, akıp gitmez!” çünkü sizin için sıkıcıdır.

2 Okuduklarınız soyut, eleştirel ya da sanatsal bir içerik olduğun-dan metni anlamlandırmakta güçlük çekersiniz. Bu da size PARAGRAFI TEKRAR TEKRAR OKUTUR. Öğrencilerin sınavlarda “Birkaç defa oku-mak zorunda kaldım.” dediği paragraflar işte bu paragraflardır.

Çoğu Türkçe öğretmeninin öğrencilere “deneme” türünde yazılar okumalarını tavsiye etmelerinin nedeni işte budur. Amaç, öğrencile-rin soyut ve eleştirel düşünce kazanmalarını ve bu içeriğe alışmalarını sağlamaktır.

Montaigne’nin eseri gibi deneme türünde daha birçok eser vardır ve paragraf sorularında farklı deneme kitaplarından seçilmiş metinleri okuyabilirsiniz.

Paragraf sorularını çözerken önce soru kökünü mü okumalıyım?

Elbette faydası vardır fakat soru çözümü için öncelikli koşul bu de-ğildir. Nasıl bir soru çözeceğinizi bilmek tabii ki sizi yönlendirir fakat PARAGRAF SORULARININ ALTIN KURALI OKUDUĞUNU ANLAMAKtır. Bu olmadığı sürece paragrafın soru kökünü okumanız tek başına bir şey ifade etmemektedir.

Paragrafta önemli ifadelerin altını çizmeli miyim?

Bu soru defalarca sorulmuştur ve her seferinde verdiğimiz cevap ay-nıdır:

Birincisi, iyi bir paragrafta (hele ki ÖSYM’ce hazırlanmışsa) zaten önemsiz bir şey olmaz. Kaldı ki neyin önemli olup neyin önemli olma-dığı göreceli ve yoruma açık bir durumdur.

İlginizi çekmeyen metinler, sınavda sizi son

derece yavaşlatır ve soruları tekrar tekrar

okumak zorunda kalırsınız.

Soru çözmeden, tek başına

paragrafları anlayarak okumak bile çok

etkili bir çalışmadır.

Parçada neyin “önemli” ya da “önemsiz” yerler

şeklinde bir ayrım yoktur. Parçanın anlam

bütünlüğü zaten başlı başına önemlidir.

Kitap 1.indb 3 22/10/18 13:38

4

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

BAŞLARKEN ...

Paragrafı okurken sürekli kelimelerin ya da cümlelerin altını çizerek okuyorum, doğru bir uygulama mıdır?

Soruya soruyla cevap verelim:

Kitap, gazete ya da sevdiğiniz dergileri okurken kelimelerin altını çizerek mi okuyorsunuz?

ya da

Kitap, gazete ya da sevdiğiniz dergileri kelimelerin okurken altını çizmeden okuyunca anlamıyor musunuz?

Aslında bizim sorularımızın yanıtından, sizin sorunuzun yanıtı da çıkıyor.

Kalemle bir şeylerin altını çizmek, sadece bir el alışkanlığıysa ya da üç beş kelimenin altını çiziyorsanız hiçbir sorun yoktur. Fakat sözcük ve cümleleri sürekli çizerek ilerliyorsanız yani OKUMA IŞINI KALEMLE YAPIYORSANIZ gözünüzün hızını ve görüş açısını kaleminizin hızına dü-şürürsünüz ki bu gerçek bir sorundur.

Nasıl ki kitap okurken kalem tutmadan okuyup anlayabiliyorsanız soru metinlerini de okuyup anlayabilirsiniz. Kaldı ki okuduğunuz metinler de kitap ya da dergilerden alınmaktadır.

Paragraf sorularını çözerken konuşmalar, araç sesleri vs. un-surlar dikkatimi çok dağıtıyor. Gürültüsüz yerlerde mi paragraf sorularını çözmeliyim?

Elbette gürültüsüz ortamda okumak, soru çözmek her zaman tercih edilen bir durumdur. Fakat bu duruma AŞIRI ALIŞILMASI, sınav ortam-larında çeşitli sorunları beraberinde getirmektedir. Bildiğiniz gibi, sı-navlara girdiğiniz ortamların (ana cadde, iş yerleri vs. yerlere yakınlık gibi) konumu ya da sınav sırasında çevrenizdeki insanların (burun sil-me, kalem sesi, gözetmenlerin fısıldamaları vb.) sesleri sizi etkileye-bilmektedir. Sınavı sadece bu seslere takıldığı için kötü geçen birçok öğrenci görülmektedir. Fakat bu, çözümsüz bir sorun değildir.

Konuya yönelik bilinen bilimsel bir çözüm: EŞİK YÖNTEMİ

Eğer belirttiğimiz gibi bir sorunla ciddi olarak karşı karşıyaysanız gürültülü ortamlarda (örneğin kafe-terya, otobüs, televizyon bulunan oda vs.) kitap okuyarak işe başlayabilirsiniz. Fakat başlangıçta (öykü, roman, dergi vs.) ILGINIZI ÇEKECEK, HOŞLANDIĞINIZ kitaplar ya da yazılar okuyacaksınız.

Ilginizi çeken içerikle başlayacağınız bu okuma çalışmalarını kademeli olarak daha az ilginizi çeken ve sonrasında ilginizi çekmeyen bir içeriğe doğru kaydıracaksınız. Örneğin, paragraf sorularındaki sıkıcı(!) metinleri (başlangıçta sorularını çözmeden) okumak ve anlamaya çalışmak bu konuda faydalı olacaktır.

En sonunda da yavaş yavaş soruları çözmeye başladığınızda dikkatinizin daha az dağıldığını göreceksiniz. Bunun için çaba göstermeli ve sabırlı olmalısınız.

Gözün belirli ve yeterli bir görme açısı vardır:

Kalemle okuduğunuz zaman bu açıyı daraltırsınız:

Kitap 1.indb 4 22/10/18 13:38

5

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

BAŞLARKEN ...

OKUDUĞUNU ANLAMA ÜZERİNE YAPILMIŞ BİR DENEY:

Deney ve kontrol grubu olmak üzere başarı düzeyleri eşit iki öğrenci grubu oluşturulur. Kontrol grubu-na, sizlerin çözdüğü gibi paragraf testleri verilir ve belirli sürelerde standart bir şekilde çözdürülür.

Deney grubunda ise farklı bir uygulama yapılır. Öğrencilere önce (kontrol grubuna da verilen) paragraf-lar tek tek verilir. Bu paragrafların altında soru yoktur. Öğrencilerden verilen paragrafı anlayarak oku-maları istenir. Öğrenciler paragrafı okuduktan sonra paragraf alınarak öğrencilere sadece okudukları paragrafın soru kökü ve seçenekleri verilir. Bu şekilde her soruda önce sadece paragraf, sonra sadece seçenekler verilerek test tamamlanır.

Sonuç: Önce paragrafın sonra sorunun verildiği deney grubu öğrencileri, soruları “paragraf ve altında sorusu” şeklinde alan kontrol grubu öğrencilerden daha başarılı olur.

Bu fark nasıl yorumlanmalı?

Aslında çok basit: Paragrafları OKUMAK-ANLAMAK için değil sadece ÇÖZMEK için okuyoruz. Her ne kadar aksini düşünseniz de bu, soru çözme psikolojisidir. Deney grubundaki öğrencilere seçenekler verilmediği için öğrenciler paragrafları anlamak için okumuş ve daha başarılı olmuşlardır. Diğer grup-takiler ise soru çözme kısmına daha fazla odaklandıkları için paragrafı tam olarak anlayamamışlardır.

Dolayısıyla paragraf anlaşılmadığı için ya yanlış seçeneğe gidilmiş ya da paragraf tekrar tekrar okun-muştur.

Ne kadar paragraf sorusu çözmem gerekir?

Çok duyarız: Günde şu kadar soru, haftada şu kadar soru vs. Hatta bu rakamlar yüzlerle, binlerle ifade edilir bazen. Fakat bu sayılar, tek başına bir şey ifade etmez. Burada nicelik değil, nitelik önemlidir.

Yani soru sayısına odaklanmak doğru değildir. Önemli olan, çözülen soruyu özümseyebilmek ve metni anlamlandırabilmektir. Çözdüğünüz soruları yazanların sizden tek farkı da budur. Soru yazan taraf, metni her yönüyle anlamaya-özümsemeye odaklanır.

Biz soru yazarları, sizin kadar çok soru çözmeyiz, gerek de duymayız. Çünkü soru metnini okuma amacımız farklıdır. Sizin de aynı mantıkla sorulara yaklaşmanız gerekir.

Fakat sizin ayrıca yapmanız gereken bir şey daha vardır: Hızlanmak. Bunun için de sizin ayrıca süre tutarak soru çözmeniz gerekmektedir. Bunu sürece dahil ettiğiniz zaman bizlerden daha hızlı ve bizim kadar tutarlı soru çözmeye başlayacaksınız. Elbette bir süre de sabredecek-siniz.

Paragraf sorularının özel bir tekniği var mıdır?

HAYIR. Bu, üzerinde en çok tartışılan konulardan biridir. Elbette belir-li soru tiplerinde soruya yaklaşım açısından öneriler getirilebilir. Fakat şu asla unutulmamalıdır: ANLAŞILMAYAN PARAGRAF ÇÖZÜLEMEZ!

Genel geçerli bir paragraf tekniği yoktur. Soru

tiplerine yaklaşımlar vardır.

Çözülen soru sayından çok çözdüğünüz sorudan

bir kazanım elde edemediğiniz önemlidir.

Kitap 1.indb 5 22/10/18 13:38

6

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

BAŞLARKEN ...

PARAGRAF’I OLUŞTURAN UNSURLAR

Nasıl ki bir bina onu oluşturan tuğla, kiriş ve kolonlardan oluşuyorsa paragraf da sözcük, cümle ve yardımcı düşün-

celerle var olan bir bütündür. Biz paragrafı okurken tek tek bu yapılara dikkat etmeyiz fakat arka planda anlam

dünyamız bu yapılarla görüp algılar.

Örneğin; bir paragraf içerisinde geçen deyimin, benzetmenin ya da neden-sonuç ilişkisini beynimiz bir araya geti-

rerek bütünsel bir anlam ortaya çıkarır.

Dolayısıyla paragraf konusuna hazırlanırken bu unsurları mutlaka tanımak, varsa, bunlarla ilgili karışıklıkları gider-

mek gerekir. Paragraf soru bankanızda “sözcük” ve “cümle düzeyi” konu ve sorularına yeterince ağırlık verilmiştir.

PARAGRAF

Anlayarak Okuma

Zaman

Hafıza

İlgi

Dikkat

Anlatım Özellikleri

Anlam İlişkileri

Yorum

Sözcük

Konu

Ana Düşünce

Yardımcı Düşünceler

Anlatım Özellikleri

Söz Öbekleri

Mecaz

Söz Düzeyinde

Anlam

Cümle Düzeyinde

Anlam

Paragraf Düzeyinde

Anlam

Kitap 1.indb 6 22/10/18 13:38

Mantıksal Paragraf Soruları

Kitap 1.indb 7 22/10/18 13:38

Kitap 1.indb 8 22/10/18 13:38

9

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

MANTIKSAL AKIL YÜRÜTME

Son yılların popüler kavramlarından MANTIKSAL AKIL YÜRÜTME nedir?

Kişilerin yaşantıları, gözlemleri ve öğrenmeleri sonucunda oluşturdukları somut ve soyut tasarımlar arasında man-tık ilkelerine uygun bağlantılar kurarak yeni yargılara varma, sonuç çıkarma işidir.

MANTIKSAL PARAGRAF SORULARININ klasik paragraf sorularından farkı nedir?

Klasik soru örneği: Mantıksal soru örneği:

Dünya üzerinde birçok ülke tarafından, genetik çalışmalar teşvik ediliyor. Bunların yanında genler, hayatımızın birçok alanıyla gerekli gereksiz ilişki-lendirilir olmaya başladı. Öyle ki “aldatma geni”, “çapkınlık geni”, “inanç geni” gibi birçok tanımla-mayı son zamanlarda sıkça duyar olduk. Oysa her şeyin temelini genlerde görmek, aşılması zor bilimsel problemlerde ve bazı hastalıklarda “gen kökenli” izlenimi uyandırmak, bilimsel açıdan teslimiyetçi bir yaklaşım ifade etmektedir. Hâlbuki bilim, her türlü teslimiyetçiliği doğası gereği reddetmek durumundadır. Genler birincil faktör ol-makla birlikte çevre faktörünün gen üzerinde neler yapabileceğini de dikkate almamız gerekiyor.

Bu parçada genlerle ilgili olarak aşağıdakiler-den hangisine değinilmemiştir?

A) Birçok davranışın nedeni olarak gösterildiğine

B) Gündelik yaşamda da sözü edilen bir konu olduğuna

C) Hastalık nedenlerinden biri olarak düşünül-düğüne

D) Günümüzde etkilerinin daha da arttığı

E) İlgi gören bir konu olduğuna

Dünya üzerinde birçok ülke tarafından, genetik çalışmalar teşvik ediliyor. Bunların yanında genler, hayatımızın birçok alanıyla gerekli gereksiz ilişki-lendirilir olmaya başladı. Öyle ki “aldatma geni”, “çapkınlık geni”, “inanç geni” gibi birçok tanımla-mayı son zamanlarda sıkça duyar olduk. Oysa her şeyin temelini genlerde görmek, aşılması zor bilimsel problemlerde ve bazı hastalıklarda “gen kökenli” izlenimi uyandırmak, bilimsel açıdan teslimiyetçi bir yaklaşım ifade etmektedir. Hâlbuki bilim, her türlü teslimiyetçiliği doğası gereği reddetmek durumundadır. Genler birincil faktör ol-makla birlikte çevre faktörünün gen üzerinde neler yapabileceğini de dikkate almamız gerekiyor.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada savunulan durumu destekler?

A) İki kardeşin benzer konulara ilgi duyması

B) Afrika kökenlilerin kas yapılarının Asya kö-kenlilerinkinden farklı olması

C) Farklı yerlerde büyüyen tek yumurta ikizleri-nin farklı kişiliklerde olması

D) Çift yumurta ikizlerinin cinsiyetlerinin farklı olabilmesi

E) Tek yumurta ikizlerinin fiziksel olarak birbirine çok benzemesi

Seçeneklere parçada değinilir.Anlamsal açıdan yorum gerektirir.Standart bir sürede çözülebilir.

Seçeneklere parçada değinilmez.Mantıksal açıdan yorum gerektirir.Düşündürücüdür, zaman alabilir.

Kitap 1.indb 9 22/10/18 13:38

10

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

MANTIKSAL AKIL YÜRÜTME

Son yıllarda neden hem Türkçede hem matematikte bu soru tiplerinde artış olmaktadır?

Araştırmalarda, akıl yürütme içerikli genel yetenek sınavlarında başarılı olanların AKADEMIK HAYATLARINDA BAŞARILI olduğu gözlenmiştir.

Son yıllarda Türkçe soruları -tüm seviyelerdeki öğrenciler için- sadece anlamsal değil, akıl yürütme yönüyle de ön plana çıkmakta ve bu yönüyle ayırt edici olmaktadır.

Mantıksal paragraf sorularında hangi

içeriklerle karşılaşacaksınız?

Reklam psikolojisi

Demografi

Sözel Mantık

İstatistik yorumlamaÖğrenme

psikolojisi

Tarih

Gelişim psikolojisi

Dil bilimi

Sosyoloji

Doğa

Bilimsel düşünme

Felsefe

Mantıksal Akıl Yürütme paragraf sorularında metinlerin içerikleri çok çeşitli olsa da bu alanlara ilişkin bilgiye sahip olup olmadığınız yoklanmaz.Örneğin, kimya konulu bir paragraf sorusunu cevaplamanız için kimya bilginizin olup olmaması önemli değildir. Soruyu parçada anlatılanlara dayanarak cevaplarsınız. Soruyu cevaplamak için kimya bilgisi kullanıyorsanız o soru, zaten teknik olarak HATALI SORU kabul edilir.Soruların çözümü BILIMSEL ya da TEKNIK BILGI GEREKTIRMEMEKTEDIR.

Kitap 1.indb 10 22/10/18 13:38

11

MANTIKSAL AKIL YÜRÜTME TEST 1

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

1. I. Bir papağan bazı kelimeleri söylemeyi öğre-nebilir fakat ne kadar uğraşılırsa uğraşılsın bir tavşana bir kelime dahi öğretilemez.

II. Bir köpeğe, fırlatılan bir frizbiyi havada yakala-ması öğretilebilirken bir koyuna bunu öğret-mek mümkün değildir.

Bu açıklamalara dayanarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Hayvanların büyük bir kısmı, genetik özellikleri nedeniyle insanı taklit edebilir.

B) Davranışların öğrenilmesi tekrarla pekişir.

C) Bir organizma ancak sahip olduğu genetik do-nanımın izin verdiği davranışları öğrenebilir.

D) Papağanlar, insanı taklit etmede en yetenekli hayvanlardır.

E) Organizma, çevresel şartlardan genetik özellik-lere oranla çok etkilidir.

2. Bir kişinin bütün zorluklara katlanarak başka bir kişi için özveride bulunması, onun sorumluluğunu alması ve sıkıntılara katlanması Türkçede “sırtında taşımak” deyimiyle ifade edilir.Bu parçaya göre, bir deyimin oluşturulmasında aşağıdakilerden hangisinin amaçlandığı söyle-nemez?

A) Mecaza başvurma

B) Somutlaştırma

C) Özlü anlatım yapma

D) Karşılaştırma yapma

E) Benzetmeden yararlanma

3. Yaptığı savunma ile tüm grupların en az sayı yiyen ve en fazla sayı atan takımlarından biri olan Konak Belediyesi Altay Kadın Basketbol Takımı, son on maçında dokuzuncu galibiyetini almayı başardı.Bu parçada sözü edilen kadın basketbol takı-mıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi kesin-likle doğrudur?A) §Üst üste dokuz maç kazanmıştır.B) Bir önceki maçını kaybetmiştir.C) Ligdeki galibiyet oranı yüzde doksandır.D) Ligin onuncu maçını oynamıştır.E) Oynadığı son maçı kazanmıştır.

4. Bir grup sosyolog, yaptıkları araştırmada, ailelerin ekonomik durumuyla hazır gıda tüketimi arasında doğru orantı olduğunu saptamış ve buna dayanarak “Ekonomik düzey yükseldikçe çocuklardaki obezite oranı da artmaktadır.” şeklinde bir hipotez ortaya atmıştır. Buna göre aşağıdaki durumlardan hangisi, söz konusu hipotezi çürütecek bir yargıdır?

A) Ekonomik durumu kötü ailelerin çocuklarında obezite görülmesine rağmen bu çocukların hazır gıdalarla beslenmemesi

B) Hazır gıdaların bilim adamları tarafından en önemli obezite nedeni olarak kabul edilmesi

C) Ekonomik düzey yükseldikçe çocukların sosyal etkinliklerinin azalmaya başlaması ve sağlıklarının bozulması

D) Ailelerin ekonomik düzeyi yükseldikçe ço-cuklarının sosyo-kültürel anlamda da gelişim göstermesi

E) Ekonomik düzeyi yüksek olan ailelerin çocuk-larının arzu ettikleri her şeye kolayca ulaşabil-me imkânına sahip olması

5. Reklam sloganlarının dikkat çekici olabilmesi için pek çok söz sanatından, kelime oyunları ve mecaz-lardan yararlandığı sıklıkla görülür. Bazı çalışmalar, ikna edici bir etki yaratmada bu yöntemlerin oldukça önemli payı olduğunu ortaya koymuştur. Dolayısıyla bu özelliği ile söz sanatları pek çok etkili ve başarılı reklam iletisinin vazgeçilmez bir parçası olarak düşünülebilir

Aşağıdaki reklam sloganlarından hangisi parça-daki görüşe uygun değildir?

A) Saçlarınız ilk kez bir mücevherden daha ışıltılı.

B) En değerli giysiniz cildiniz.

C) X marka mobilyayla evinize ve ruhunuza renk gelecek.

D) İyi giyinmek herkesin hakkı.

E) Ateş seni çağırıyor.

Kitap 1.indb 11 22/10/18 13:38

12

TEST 1 MANTIKSAL AKIL YÜRÜTMEw

ww

.par

agra

fsor

uban

kasi

.com

6. “Değişim” kavramı, farklılaşmayı ifade eder. Bir durumdan diğer duruma geçmek bir değişimdir. Ör-neğin, Ali’nin önceden bisiklete binemiyor iken şimdi binebiliyor olması bir değişimdir. Ancak değişim kavramı bu örnekte olduğu gibi hep olumlu olmaz. Bu parçada anlatılanlara göre, aşağıdakilerden hangisi olumsuz değişime örnek olabilir?

A) Sigara kullanan birinin alkole de alışması

B) Yalan söylemeyen birinin yalan söylemeye başlaması

C) Türkçede başarılı olan öğrencinin İngilizcede başarılı olamaması

D) Bir sporcunun çok uğraştığı hâlde dereceye girememesi

E) Tatilde uzun süre ders çalışmayan öğrencinin bazı konuları unutması

7. A ve B şehirlerine giden bir genç, A şehrinde gezdi-ği yerlerde dikkat çekecek kadar çok sayıda yaşlıyla karşılaşmış, B şehrinde ise sadece birkaç yaşlı görmüştür. Hâlbuki A ve B şehirlerindeki yaşlıların şehrin genel nüfusuna oranları birbirine eşittir.Aşağıdakilerden hangisi, bu gencin gözlemlerin-deki bu farklılığı açıklayabilir?A) Gencin A şehrinde B şehrinden daha fazla

kalmış olmasıB) Gencin A şehrine kış aylarında, B şehrine ise

yaz aylarında gitmesiC) A şehrinde yaşlılara B şehrinden daha fazla

sosyal olanak sağlanmasıD) A şehrinde nüfusun B şehrinden fazla olmasıE) B şehrinde yaşlıların gidebileceği daha az

mekân bulunması

8. Bir belediye başkanı “Serbest kartlarını alan 60-65 yaş arası kullanıcılar, metro ve belediye otobüsle-rinden her gün 10.00 ile 16.00 ve 19.00 ile 24.00 saatleri arasında ücretsiz olarak yararlanacaklar.” şeklinde bir açıklama yapmıştır.Aşağıdakilerden hangisi, böyle bir uygulama-da saat kısıtlaması konmasının temel amacı olabilir? A) Yaşlıları toplu taşıma araçlarını kullanmaya

yönlendirmek

B) Yaşlıları, toplu taşıma araçlarını yolcu sayısı-nın az olduğu saatlerde kullanmaya özendir-mek

C) Belli yaşın üzerindeki yolcuların rahat gezme-lerini sağlamak

D) Söz konusu saatlerde trafikteki araç sayısını azaltmak

E) Yaşlıların belli güzergâhları kullanmalarını sağlamak

9. Düşük riski, gebeliklerde aileyi en çok korkutan durumlardan biridir ve akraba evliliklerinde düşük riski artış göstermektedir. Düşük riski, normal evlilik yapan kişilerde %5,21 iken akraba evliliği yapan kişilerde %10,55’tir.Bu cümleye dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine kesin olarak ulaşılabilir?

A) Akraba evliliğindeki gebelik sürecinin, sağlık araştırmalarının önemli bir bölümünü oluştur-duğuna

B) Akraba evliliği yapan ailelerde çocuk sayısının öteki evliliklerdekinden daha fazla olduğuna

C) Akraba evliliklerinde sağlıklı gebelik oranının öteki evliliklere göre daha az olduğuna

D) Akraba evliliklerinde görülen sezaryenle do-ğum oranının öteki evliliklerden daha yüksek olduğuna

E) Akraba dışı evliliklerden doğanlarda genetik kaynaklı hastalıklara rastlanmadığına

10. Fransa’da neredeyse atasözü olmuş bir laftır:

Yıkılmış kraliyet taraftarlarından biri, cumhuriyetçi bir generale “Cumhuriyet bayrağını ortadan kaldırıp kraliyet bayrağını geri getireceğiz.” demiş. Cumhuriyetçi general ise şöyle cevap vermiş: “Kraliyet bayrağını geri getirmeye kalkarsanız Fransa’da tüfekler kendiliğinden patlar!”Bu parçadaki generalin verdiği cevapla anlat-mak istediği aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Cumhuriyet taraftarlarının kraliyet taraflarından daha fazla olduğu

B) Kraliyetin silah zoruyla sürdürülemeyeceği

C) Halkın, cumhuriyet rejimini tam olarak benim-seyemediği

D) Halkın böyle bir girişime, cumhuriyet ordusuna gerek kalmadan tepki vereceği

E) Halkın cumhuriyet döneminde silahlandırıldığı

11. Eski Yunan ve Roma dönemlerinde bile bisiklet yapılmasını sağlayacak her şeyin bilinmesine karşın bisikletin bu kadar geç bulunmasının nedeni, insanların “denge” konusunu tam olarak anlayama-malarıydı.

Bu parçada anlatılanlar, buluşlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin önemini göstermek-tedir? A) RastlantılarınB) Olguların anlaşılmasınınC) Toplumsal gereksinimlerinD) Teknolojik gelişmelerinE) Kültürel özelliklerin

Kitap 1.indb 12 22/10/18 13:38

13

MANTIKSAL AKIL YÜRÜTME TEST 1

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

12. Eski Yunanistan’da kent devletlerinin en güçlüsü sa-yılan Sparta’da bir çocuğun hırsızlık yapmasına “ce-saretinin kanıtı” gözüyle bakılırdı. Eski Arabistan’da, sonradan doğan kız çocuklarını diri diri toprağa gömmek, “yapılması gereken bir ödev” sayılırdı. Günümüzde ise bazı toplumlar her iki davranış biçi-mini hümanist gerekçelerle eleştirip “kötü” sayarken bazıları bu davranışları hâlâ onaylayabilmektedir. Bu parçada sözü edilenler aşağıdakilerden han-gisinin göstergesidir?

A) Kadın - erkek ayrımının birçok toplumda görü-lebildiğinin

B) Değer yargılarının göreceli olduğunun

C) Teknolojinin gelişmesiyle kültürlerin de gelişip değiştiğinin

D) İnsanın özünün değişmediğinin

E) Eski toplumlarda eğitimin yetersiz olduğunun

13. Uluslararası Doğal Hayatı Koruma Örgütünün Yeni Gine’nin batısında başlattığı keşif gezisinde, Foja Dağları’nın zirvesine yakın 300.000 hektarlık alanda insan eli değmemiş bir yağmur ormanı bulundu. Bilim adamları bu bölgede, yeni hayvan türlerinin ve soylarının tükendiğini düşündükleri birçok hayvanın yaşadığını da belirlediler. Bunların içerisinde en ilgi çekeni altı telli cennet kuşuydu çünkü bu kuşun tamamen yok olduğu düşünülüyordu. Ayrıca yine bu bölgede 20’den fazla yeni kurbağa, 4 yeni kelebek, 5 yeni palmiye ağacı türü buldular. Bu parçaya dayanarak çevre konusundaki yar-gıların belirlenmesinde aşağıdakilerden hangisi-nin daha etkili olduğu söylenebilir?A) Deney B) Gözlem C) Söylence

D) Arşiv taraması E) Gezi

14. Animizm, canlı olmayan nesnelere canlılık atfetme özelliği olarak tanımlanabilir. Piaget, işlem öncesi çocuğun animistik düşüncesini araştırırken çocuk-lara güneşin canlı olup olmadığı şeklinde sorular yöneltmiştir. Çocuklar, güneşin canlı olduğunu hatta kendilerini takip ettiğini, onlar durunca durduğunu, onlar yürüyünce yürüdüğünü, canlı olduğu için ışıdığını ve etrafı aydınlattığını ifade etmişlerdir. Benmerkezci bir bakış açısını da içeren bu animistik düşünce, çocuğun çevresindeki birçok nesne için geçerlidir.

Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi ani-mizme örnek olamaz?

A) Bulutların ağlaması

B) Ay’ın gündüzleri dinlenmeye çekilmesi

C) Şimşeklerin her yeri aydınlatması

D) Rüzgarın sinirlenmesi

E) Ağaçların uyanması

15. Gelişimde kalıtımsal faktörlerin önemli olduğunu sa-vunanlar, gelişimin kalıtım sonucu ortaya çıktığını; çevreciler ise insanın “boş bir levha” olarak dünyaya geldiğini ve sadece çevresel faktörlerin insanı biçimlendirdiğini iddia ediyordu. Tek yumurta ya da çift yumurta ikizleriyle ve evlat edinilmiş çocuklarla yapılan araştırmalarla, “Kalıtım mı yoksa çevre mi önemlidir?” sorusuna açıklık getirilmeye çalışılmış fakat yapılan çalışmalar bunun doğru bir soru olma-dığını göstermiştir.

Bu parçada sözü edilen çalışmaların gelişimin kaynağı konusunda net bir bilgi vermemesi aşa-ğıdakilerden hangisinin göstergesi olabilir?

A) Gelişimi etkileyen çok farklı unsurlar olduğu-nun

B) Bilimsel çalışmaların sınırlı bir denek grubuyla yürütüldüğünün

C) Seçilen deneklerin özel yeteneklerinin oldu-ğunun

D) Gelişimin tanımının tam olarak yapılamayaca-ğının

E) Gelişimsel özelliklerin cinsiyet farkından etki-lendiğinin

16. Araştırma yaptığımız grubu oluşturan öğrenciler, üniversite sınavına giren öğrencilerin %10’luk kıs-mında yer almakta olup %2 ile %5’lik başarı dilimine girmiş öğrencilerdir. Araştırma sonucunda, öğren-cilerin Türkçe testini doğru cevaplama ortalaması %81.3’tür. Öğrencilerin yazdıkları kompozisyonlar-dan aldıkları puanların ortalaması ise %47.51’dir. Bu parçada anlatılanlara dayanarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılamaz?

A) Öğrencilerin, bildiklerini yazılı anlatımlarında uygulayamadıklarına

B) Öğrencilerin, elde ettikleri bilgilerin beceri hâline dönüşmediğine

C) Öğrencilere verilen testin sadece bilgiyi ölçe-bildiğine

D) Öğrencilerin dil bilgisi konularına daha çok ilgi duyduğuna

E) Öğrencilerin düşündüklerini ifade etmede sorun yaşadıklarına

1.C 2.D 3.E 4.A 5.D 6.B 7.D 8.B 9.C 10.D 11.B 12.B 13.B 14.C 15.A 16.D

Kitap 1.indb 13 22/10/18 13:38

14

TEST 2 MANTIKSAL AKIL YÜRÜTME

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

1. A – Çocuğunuzuntabletvetelefonlarlabukadar

oynamasısizirahatsızetmiyormu?B – Elbette,benideannesiniderahatsızediyor

amaneyazıkkielimizdenbirşeygelmiyor.Bu konuşmalara dayanarak, konuşan kişilerle il-gili aşağıdaki yargılardan hangisine kesin olarak ulaşılabilir?

A) İkisinindeçocuğuvardır.

B) Enazbiriannedir.

C) İkisidetabletkullanmaktadır.

D) Enazbiribabadır.

E) Enazbirievlideğildir.

2. Hızlınüfusartışı,kırsalkesimdeveazgelişmişülkelerdeişsizliğiartırmaktavebunabağlıolarakbirçoksorunkendinigöstermektedir.Aşağıdaki gözlemlerden hangisi bu yargıyı destekler?

A) Pülkesindenüfusartışıdayaşamdüzeyidedüşüktür.

B) YaşamdüzeyininyüksekolduğuRülkesindenüfus,çokhızlıartmaktadır.

C) YaşamdüzeyininyüksekolduğuSülkesindenüfusartışhızıçokdüşüktür.

D) Tülkesindegeçimolanaklarınındüşükolması-nakarşıneğitimdüzeyiyüksektir.

E) Yülkesindekentlerdekinüfusartışıdayük-sektir.

3. Murat’ınsınıfındakitümöğrencilerinboyakalem-leribitmiştifakatbazıöğrencilerinresimdefterleriolduğugibiduruyordu.Buna göre, Murat’ın sınıfıyla ilgili;

I. resimdefteribitmemişolanöğrencilerdenbazılarınınboyakalemleridebitmemiştir,

II. öğrencilerdenbazılarınınresimdefterleribitmiştir,

III. bazıöğrencilerinresimdefteriyokturyargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

A)YalnızII B)YalnızIII C)I.veII.

D)I.veIII. E)II.veIII.

4. Sonyıllardayayınevlerininartması,çevirikitapsa-yısındakiartışıdaberaberindegetirdi.Yurtdışındaçıkanhemenherkitaphiçgecikmedenbizdedeyayımlanmayabaşlandı.Bunasözümyokfakatbirkitabıçabuksatışasunabilmekiçin,yetkindahiolsalar,ikiçevirmenebölüştürüpyayımlanmasıhiçamahiçbenimsemediğimbiryöntem.Bu parçadaki gibi konuşan birinin, yayınevleri-nin söz konusu tutumunu benimsememesinin gerekçesi aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Herçevirmeninyabancıdileaynıorandahâkimolamayabileceğinidüşünmesi

B) Çevirikitapyerineyerlikitaplaraönemveril-mesigerektiğineinanması

C) Yayınevisayısınıngereğindenfazlaolduğunudüşünmesi

D) Çevirmenyerineyazarlarınçeviriyapmasınıistemesi

E) Herçevirmeninfarklıbirüslubuolabileceğinidüşünmesi

5. Güdülenme;biramacaulaşmak,birvarlığı,birhazzıeldeetmekiçineylemdebulunmayaisteklihâlegelmişolmaktır.Güdülenmeikişekildeolur:Birincisi,kişininiçindengelenetkilerleortayaçıkaniçselgüdülenmedir.İçselgüdülenmedebireykendiisteğineulaşmak,merakınıgidermekistediğiyadayaptığıiştenzevkaldığıiçinbellibirharekettebulunur.İkincisi,dışsalgüdülenmedir.Dışsalgüdü-lenmede,dışarıdangelenödül,ceza,baskı,rica,vb.unsurlaretkilidir.Bireyler,özellikledeöğrencileriçin,ensağlıklıolanıiçselgüdülenmedirfakatiçselgüdülenmeningerçekleşmediğidurumlardadışsalgüdülenmeyedeihtiyaçduyulabilmektedir.Bu açıklamaya göre, aşağıdakilerden hangisi dışsal güdülenmeye örnek olabilir?

A) Kişininkütüphaneyegiderekfarklıkitaplarbulmayaçalışması

B) Doktorolupinsanlarıtedavietmekistiyorum,diyenbiröğrencininsayısalderslereağırlıkvermesi

C) Annesiyenibirceptelefonuvadettiğiiçinçocuğunödevlerinizamanındayapması

D) Biryazılımcınınmeslekibilgisinigeliştirmekiçinalanıylailgilikurslarakatılması

E) Kişininhersabaherkenkalkarakişegitmedenönceegzersizyapması

Kitap 1.indb 14 22/10/18 13:38

15

MANTIKSAL AKIL YÜRÜTME TEST 2

ww

w.p

arag

rafs

orub

anka

si.c

om

6. Ginelibirzenciye“güzelliğin”neolduğunusorunuz:Onuniçingüzel;kara,yağlıbirderi,batıkgözler,yayvanbirburundur.BirEskimoise1.50-1.60mboyunda,elleriveayaklarıçokküçük,gövdesibacaklarınanazarandahauzun,sarıderilibirinigösterecektir.Bu parçada değerlendirmelerin hangi yönüne vurgu yapılmıştır?A) SınanabilirliğineB) GöreceliğineC) GenelgeçerliliğineD) Kanıtlanabilirliğine

E) Evrenselliğine

7. “AR-GEçalışmalarımızı,araçlarımızınkalkıştanitibaren100km/saathızanekadarsüredeulaşaca-ğıkonusunadeğil,100km/saathızlagiderkenenkısasüredenasıldurabileceğiüzerineyoğunlaş-tırıyoruz.” diyen bir otomobil fabrikası yetkilisi aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır?A) Araçlarınınhızlanmasürelerinindiğerfirmala-

ragöredahauzunolduğunuB) Dahaçokbinekotomobillerüzerindearaştırma

yaptıklarınıC) Araçlarınınhızlarınıartırmakonusundabir

çalışmayapmadıklarınıD) Güvenlikönlemlerinehızdandahafazlaönem

verdikleriniE) Hızkonusundamüşterilerintercihlerinidikkate

almadıklarını

8. Dünya,Güneşçevresindekibiryıllıkyolculuğusırasındayaklaşık40bintonuzaytozutopluyor.Teknikaçıdanbirergöktaşıolanuzaydakitozparçacıklarınınçapı,saçtelindenbileküçüktür.Buparçacıklardankimilerisaatte240binkmhızlahareketedebiliyor.Butoztanecikleribiruyduyayadaastronotaçarptığındaçokyakındanateşlenenbirtabancamermisietkisiyapıyor.Bu parçada sözü edilenler;

I. uzaygiysilerininveuzayagönderilenaraçlarındayanıklıbiçimdetasarlanması,

II. astronotlarınküçükgöktaşıçarpmalarınakarşıeğitimalması,

III. gökcisimlerinindahayakındangözlemlenmesiçalışmalarından hangilerinin gerekçesi olabilir?A)YalnızI B)YalnızII C)I.veII.

D)I.veIII. E)II.veIII.

9. Dilkuramlarındanençokbilinen,NoamChomsky’ninkuramıdır.Chomsky,çocuklaradilinöğretilebileceğifikrinisertbirbiçimdeeleştirmiştir.Çocukların,tüminsanlardavarolanvekonuşmayıişleyen“dilkazanmaaygıtı”olarakgeçen,içselbirmekanizmayladoğduklarını,dolayısıylabebekkonuşmasınınevrenselolduğunuilerisürmüştür.Dilkazanmaaygıtı;çocuklarınkendicümlelerinioluşturmalarını,işittiklerinianlamlıhâlegetirmelerinivetemeldilbilgisikurallarınıanlamalarınısağlar.Bubirbakımadiliniçselbirharitasıgibidir.Çocu-ğunyapmasıgereken,çevreninsağladığıbilgilerleboşluklarıdoldurmaktır.Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi Chomsky’nin görüşüne kanıt olabilecek bir durumdur?

A) Aynıailedebüyüyençocuklarınbirbirlerinidahaiyianlayabilmeleri

B) Herülkede,çocukların18aylıkkenkonuşmayabaşlaması

C) Biri6,diğeri9aylıkikibebeğinbenzerseslerçıkarması

D) 12.sınıfagidençocuklarınkompozisyonyazabilmesi

E) Çokkitapokuyançocuklarındüşüncelerinidahaiyiifadeedebilmesi

10. Kişininaynıuyarıcıylatekrartekrarkarşılaşmasıdurumundabuuyarıcıyaverilentepkizamanlazayıflar.Buduruma“alışma”denir.Alışma,zamanladuyarsızlaşmayayolaçar.Dahaöncetepkiverilenuyarıcıyaartıktepkiverilmemeyebaşlanır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi duyarsızlaş-ma olgusuna örnek olamaz?

A) Hastanedeçalışanbirhemşireninöncelerihastalaraçoküzülürkenartıkonlardanetkilen-memesi

B) Öğretmeninsürekliövgüsüyleçokçalışanbiröğrencininzamanlaçokçalışmayıbırakması

C) Kişinin,evegirerkenanahtarıneyöneçevir-diğinidüşünmeyegerekduymadankapıyıaçması

D) Stajayenibaşlayanbankamemurununbaş-lardaheyecanvekorkuduyarkenzamanlabuduygulardanarınması

E) Televizyonlardakicinayethaberlerininsıradanbirhaberolarakizlenmesi

Kitap 1.indb 15 22/10/18 13:38

16

TEST 2 MANTIKSAL AKIL YÜRÜTMEw

ww

.par

agra

fsor

uban

kasi

.com

11. Birçağındoğruları,çoğuzamansonrakiçağlarıninsanlarıtarafındansorgulanır.Buyüzden,bilimadamlarıönesürdüklerigörüşleringelecektedeği-şikliğeuğrayabileceğinikabuletmelidirler.Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada anlatılanla-rı destekleyen bir örnektir?A) Teknolojiningelişmesiylemikrodüzeydekican-

lılarınkolaybirşekildegözlemlenebilmesiB) Sonsuzboşlukolarakdüşünülenuzayınbalon

şeklindeolduğununanlaşılmasıC) Hastalıklarakarşıyenitedaviyöntemlerinin

geliştirilmesiD) Genlerinaraştırılmasıylakalıtsalhastalıkların

nedenlerininkeşfedilebilmesiE) İletişimteknolojilerininhızlanmasınıncep

telefonlarınıgeliştirmesi

12. “Kalem,otomobil, masa,kitap”kelimelerinebakıl-dığındailkolarak“otomobil”kelimesigözeçarpar.Buna göre,

I. kitaplardabazıönemlibaşlıklarınötekibaşlık-lardandahabüyükyazılması,

II. çocuklaraözgükitaplardakipuntolarınyetiş-kinlerinokuduklarıkitaplardakindenbüyükolması,

III. birdansgösterisindebaşdansçınınfarklıbirrenktekıyafetgiymesi

örneklerinden hangisi verilen açıklamayla aynı doğrultudadır?

A)YalnızI B)YalnızII C)I.veII.

D)I.veIII. E)II.veIII.

13. Yeşilalanlaroluşturmakonusundaçalışmalaryü-rütenbirçevremühendisi“Şehrimize2013yılındanberiağaçdikiyoruz.Buağaçlar,şehriniklimineuygundurvefiresizbüyümektedir.Diktiğimizağaç-ların%10’uakasyaolmasınarağmen,şehirdekiağaçlarınsadece%5’iakasya.Bu mühendisin verdiği bu oranlardaki farklıklık aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?A) Şehirdekidiğerağaçtürlerininakasyadan

dahahızlıbüyümesiB) 2013’tensonra,şehirdekikonutalanlarının

yeşilalanlardandahafazlaartışgöstermesiC) 2013yılındaönce,şehirdekiyeşilalanlarınço-

ğununakasyadışındakiağaçlardanoluşmasıD) Şehirdekiyeşilalanlarınşehrinyüzölçümüne

oranlaçokdahaazyerkaplamasıE) 2013’tensonrakiyeşillendirmeçalışmalarına

şehirmerkezindekicaddeveboşarsalardanbaşlanması

14. Bualışverişmerkeziningirişindeşemsiye,paket,çantagibifazlalıklarıbırakabileceğinizbölümlervar.Ayrıcapaltolarınıziçinvestiyerlerdebulunu-yor.Eğerhastanızyadabebeğinizvarsaonlardaunutulmamış.Tekerlekliarabalarvebunlarıçıkarıpindirebileceğinizasansörlerhizmetinizde.Bütünbuhizmetlerinücretsizolduğunudasöylemekgerekir.Bu parçada sözü edilen alışveriş merkezinde müşterilere kolaylık sağlanmasının asıl nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?A) Alışverişmerkezininhizmetyelpazesiningeniş

olduğunugöstermekB) Alışverişmerkezindedahafazlavakitgeçiril-

mesinisağlamakC) Durumugezmeyeelverişliolmayanlarınrahat

etmesinisağlamakD) Alışverişmerkezininnekadarbüyükolduğunu

farkettirmekE) Taşınaneşyalarınkişilereağırlıkyapmasını

engellemek

15. Bilimadamlarıbirkavanozapireleriatıpkavanozunkapağınıkapatmışlar.Pireler,zıplayıpçıkmayaçalışmışamaherseferindekapağaçarpıpgeridüşmüşler.Dahasonrakavanozunkapağıaçıkbırakılmış.Kapakaçılsadapirelerinzıplamasınarağmendışarıçıkamadıklarıgörülmüş.Çünküartıkpirelerkapakseviyesinigeçecekkadarzıplamayıbeceremiyorlarmış.Budurumdapsikolojide“öğre-nilmişçaresizlik”olarakadlandırılmış.Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi “öğre-nilmişçaresizliğe” örnek gösterilebilir?A) Babasınınhediyeettiğikalemlegirdiğibir

sınavdaçokyüksekbirpuanalanbiröğrenci-nindahasonragirdiğisınavlardaaynıkalemikullanmayaözengöstermesi

B) Sabahuyandığındaokulagitmekistemedi-ğinisöyleyenbirçocuğunannevebabasıokulagidereköğretmenlegörüştüklerinde,birgünönceöğretmenininçocuğuazarladığınıöğrenmesi

C) Birmatematiksınavındabaşarısızolanbiröğ-rencininnekadarçalışırsaçalışsınbirsonrakisınavdabaşarılıolamayacağınıdüşünerekmatematiksınavınaçalışmaktanvazgeçmesi

D) MatematikkonularınıCD’lerdençalışanbiröğ-rencininarzuettiğiverimialmasısonucudiğerderslerideCD’lerdendinlemeyebaşlaması

E) Okuldakibaşarısındansözettiğibirakşambabasınınkendisineçokiyidavrandığınıfarkedenbiröğrencininbudavranışısürdürmekiçinbabasınaakşamlarıokullailgiligerçekolmayanbaşarılardansözetmeyebaşlaması

1.D 2.C 3.A 4.E 5.C 6.B 7.D 8.C 9.B 10.C 11.B 12.D 13.C 14.B 15.C

Kitap 1.indb 16 22/10/18 13:38