Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Faenza
1
Faenza
Ciudad italiana (Emilia-Romagna, prov. Ra-
venna), it. Faenza (DI 2,2-5), lat. Faventia
(Georges), cf. EncEspasa 2020; DOELP 2, 5
614 (Faença); LexMA 4,225-226. – P Favên-
cia (1966, Voc, DOELP 2,626), Faença
(1984, DOELP 2,614; 2020, CorpusWeb1),
Faiença (1984, DOELP 2,614 s.v. Faença), E
Faenza (1491-1516, Santa Cruz, CORDE; 10
2020, EncEspasa), CVB Fahença (1429,
DantInfernG 32,123), Faenza (2020, Corpus-
Web2).
1. P faventino m. ‘natural o habitante de Fa-15
enza’ (1966, Voc, DOELP 2,626)3.
E (Joannes) faventino adj. ‘perteneciente o
relativo a Faenza’ (1508, Ávila, CORDE).
2. P faiança f. ‘género de objetos de cerámica
barnizados y esmaltados, más finos que la 20
loza, pero sin la finura y transparencia de la
porcelana’ (1873, DELP 3,12; 1919, Martins
Fontes, Dança, Ferreira 1999; 1930-1931,
Machado,LP 2,146; 2009, Houaiss), E fayen-
za (1997, GarcíaGallarín 91; 2001, Moliner; 25
2020, EncEspasa), CVB faiança (1917,
DECat 3,849; 2020, EncCat).
Comp.: P azul-faiança adj. ‘se aplica a un
tono o brillo que recuerda las fayenzas’
(1999, Ferreira). – P azul-faiança m. ‘id.’ 30
(1999, Ferreira).
3. E cerámica de Faenza f. ‘tipo de loza fina
obtenida a partir de una pasta arcillosa y
silícea, recubierta con esmalte opaco (barniz
estannífero)’ (2020, EncEspasa). 35
Préstamos: (2.) del lat. faventīnus (Georges;
OLD), cf. it. faentino (d. c. 1328, DI 2,3,
también faventino).– (2.) Del fr. faïence (s.
XVI [vaisselle de faenze]; 1642 [faiance]; fin. 40
s. XVII, RobHist 2,1389; FEW 3,366; TLFi)
4, cf. it. faenza (d. 1569, DI 2,4) y lat. (macar-
rónico) faventinae scudellae (1517, DI 2,5). –
Uso sintagmático del topónimo (3.). – Nota
bibliográfica: DECat 3,849 (faiança). 45
————— 1 <pt.wikipedia.org>. 2 <ca.wikipedia.org>. 3 Cf. CVB ROS ciutat de Faventina (fin. s. XIII,
VidesSRosM 2,421). 4 Fr. terre de Fayence (1532), que algunos
diccionarios citan, no se refiere a Faenza, sino a
Fayence, Francia del sur, dep. Var (FEW 3,366).
[20/04/20 – J.R.]
Francia
2
Francia
País de Europa occidental. El nombre deriva
del lat. Francia ―país de los francos‖ (c. 360,
Tabula Peutingeriana, DI 2,101), fr. France, 5
cf. EncEspasa 1924 24,888-1004 y 2018;
EncCat 2018 (França); DOELP 2,665; Lex-
MA 4,689-728 (Franken, Frankenreich), 747-
798 (Frankreich). – Para it. Francia y sus
derivados v. DI 2,101-136. – GP França 10
(1264-1284, AlfXCantM1 9,27; s. XIII, Cant-
EscárnioL 354,6; s.m. s. XIII, Men Rodriguez
de Briteiros, LíricaProfB 2,664; a. 1340,
Johan, ib. 1,371), P França (1319, Desc-
PortM 1,35; 1377, ib. 1,157; fin. s. XIV-princ. 15
s. XV, BooscoM 179; fin. s. XIV-princ. s. XV,
OrtoEsposoM 29 = VPM s.v. ficar; 1449-
1450, ZuraraCeutaP 264; 1452, Almeida-
CartL 19; 1452-1453, ZuraraGuinéD 4 =
ZuraraGuinéS 21; a. 1460, FLopesFernM 21; 20
s. XV, CrónCincoReisB 92; s. XV, VidaS-
BernS 71; 1498, VGamaDiárB [P] 36; c.
1516, TractSpera, Regimento [B IV v°]; a.
1536, GResendeObrV 141; 1536, Oliveira-
Gram [4vo]; c. 1543, EufrosA 228; 1552, 25
BarrosÁsiaB 1,46; 1561, BarreirosChor [IIr°];
1563, GrcOrtaCol [C VI v°]; 1572, Camões-
Lus 3r°; 1576, NunesLeãoOrth 59v°; 1593,
AveiroItin 24v°; 1637, FMeloEpan 15; 1652,
VieiraSermE 1, 368; 1669, ib. 1,198; 1686, 30
CostaCompGeo 78; 1725, Andree 135; 1868,
CoelhoLing VI; 1903-1904, LeiteLiç 98; 2018,
CorpusWeb1), Framça (1314, LivJArimathea-
C 127; 1449-1450, ZuraraCeutaP 91; 1450,
DescPortM 1,472; s. XV, CrónFradMenN 35
1,14; s. XV, FMeloEpanAp 605; 1512-1513,
TPiresSumaC 151; 1525, MonumMissionAfr-
B 1,1,1,455; 1526, ib. 1,1,1, 480), Frãça
(1563, BarrosÁsia 3,[7r°]), Frrança (s. XV,
VidaSBernS 95), G França (1300-1330, AlfX-40
GenEstM 67; s. XIV, AlfXCrόnGer, DDGM;
s. XIV, MiragresSantP 49), Frãça (s. XIV,
AlfXCrόnGer, DDGM; s. XIV, MiragresSantP
49), Francia (2018, CorpusWeb2), AST Fran-
cia (s. XVII, González Reguera, TextHisp-45
DialA 1,70; 2018, CorpusWeb3), MIR França
(1999, Fernandes, AngeleMirand 10), E
Françia (1219, AnalToled, DEMi; 1223-1300
[1467], SemeiMundoB [ms. B] 81; p.m. s.
————— 1 <pt.wikipedia.org>. 2 <gl.wikipedia.org>. 3 <ast.wikipedia.org>.
XIII [ms. s. XV], TextLingEspG 45; c. 1250, 50
ApolonioC 254; 1252-1258, FernGonçálezL
[C] 129b; a. 1284, Anón, CORDE; c. 1289-c.
1345[?], AlfXPCrónGen2, MartínezMelén-
dezTej 10; 1330-1335, JManuelIILucS 93;
1386, LpzAyalaAvesC 60; a. 1409, Canc-55
BaenaD 242,30; a. 1423, ib. 358,11; 1435-
1448, DíezGamesVictMi 222; 1444, JMena-
LabC 77; c. 1457, TafurAndR 16; 1483, Bae-
zaCuentT 1,19; 1491, ib. 1,394; 1498,
ColónV 408; 1528, BarutellMonerC 230; 60
1548-1575, ApianoTrad 15v°; 1557-1558,
ViajeTurquíaG 155; 1606, AldreteOrig 81),
Francia (1223-1300, SemeiMundoB [ms. A]
80; 1236, Anón, CORDE; a. 1246, Berceo-
MilagrD 125; 1252-1258, FernGonzálezV 72; 65
1290, DocOrdenSJuanS 579; 1330-1335,
JManuelIILucK 22; 1519, FdzEncisoSuma [A
XIII r°]; 1557-1558, ViajeTurquíaG 119;
1605, CervantesQuix 20r°; 1606, AldreteOrig
61; a. 1626, BurladorR 122; 1725, Andree 70
135; 2001, Moliner; 2018, EncEspasa), (las)
Françias (1379-1390, CancBaenaD 305,155),
Franzia (1435-1448, DíezGamesVictMi 381;
1501, ColónV 475), Frãcia (1519, FdzEn-
cisoSuma [B X r°]; 1528, DelicadoLoz 23v°; 75
1548-1575, ApianoTrad 32r°), (Olandas ...
de) Francia (s. XVI, LapeyreRuiz 620), JUD
Fransya (1903, LoriaDreyfusP 65), Fransia
(1944, TextHispDialA 2,774), E (NA) Françia
(c. 1220-1225, AlexandreW [ms. P] 114), NA 80
NAV Françja (c. 1220, RoncesvM 111),
França (1253, TextHispDialA 1,325; 1276,
DocPolNavB 482; 1276, TextLingEspG 144;
1329, TextLingNavG 87), Francia (1276,
TextHispDialA 1,327; 1300-1330, FuerGen-85
NavN 3v°; 1333, TextLingNavG 93; fin. s.
XIV-princ. s. XV, EuguiN 2v°; 1462, Text-
LingEspG 169), Ffrancia (1300-1330, Fuer-
NavN 13r°), Françias (fin. s. XIV-princ. s.
XV, EuguiN 59v°), ARA França (1194-1211, 90
LibRegumS 211), Francia (1305-1328, Crón-
EstPeninsU 47; 1330, ActAragF 3,554; 1350,
DocAltAragN 168; 1376-a. 1391, FdzHere-
diaGCrónEsp3N 138v°; 1376-1396, id.,
RamsFlorsN 229r°; a. 1385, id., Conq2N 6r°; 95
fin. s. XIV, CrónSJuanPeñaO 10; c. 1400,
MandevillaViajN 8v°; 1400-1425, LibTeso-
roN 33r°; 2018, CorpusWeb4), Franza (1305-
1328, CrónEstPeninsU 115; 2018, Corpus-
————— 4 <an.wikipedia.org>.
Francia
3
Web1), (delas) Francias (1376-a. 1391, Fdz-
HerediaGCrónEsp3N 211v°), Françia (1377-
1393, FdzHerediaMoreaN 187r°; 1377-1396,
id., FlOrientN 51r°; 1385, PalladiusAgricC
159; 1400-1425, LibTesoroN 1v°), Franzia 5
(princ. s. XV, EfemTurolF 26), CVB França
(1244, JaumeILlibB 2,12; med. s. XIII, Com-
memorAlbR 179; c. 1288, LlullMeravG
1,103; 1295, ActAragF 3,35; 1297, ib. 1,40;
1310, AVilanovaReligB 230; 1325-1328, 10
MuntanerCrònS 672; 1347, PereIIIEpistG
1,85; 1365, ParlamCortsA 27; 1375-1383,
PereIIICrònS 1021; 1383, EiximenisRegPúbl
22; 1398, TurmedaObresO 139; 1429, Bocca-
ccioDecR 1,69; 1429, DantPurgG 20,51; med. 15
s. XV, CurialA 1,71; med. s. XV, CurialA 2,9;
s. XV, JGaŀlesBrevO 65; 1476, TurellRecortB
36; 1502, VocabulariS 83; 1640-1641, Text-
FrühNeuzeitS 234; 1954, DCVB 6,31; 2018,
EncCat), Ffrança (1274, JaumeILlibB 2,349; 20
1318, ActAragF 3,346), Fransa (1283-1288,
DesclotCrònC 2,19; 1290, ActAragF 3,7;
1298, LlullArbreS 175; 1309, ActAragF
1,458; med. s. XIV, NoveŀletesA 59; 1385,
LibMercadG 67; 1640-1641, TextFrühNeu-25
zeitS 232; 1699-1748, ib. 261), Franza (1283-
1288, DesclotCrònC 2,161; 1309, ActAragF
1,263), Franssa (1283-1288, DesclotCrònC
4,63; 1295, ActAragF 3,43), Françe (1296,
ActAragF 1,30), France (ú.t. s. XIV, HistRey-30
Hungria, DocLitCatB 79; s. XV, NoveŀletesA
121), ROS França (fin. s. XIII, VidesSRosM
2,147), Fransa (fin. s. XIII, VidesSRosM
2,148), VAL França (a. 1459, AusMarch-
PoesB 4,70: «la dolça França»; c. 1460-1490, 35
TirantC 1,33; p.m. s. XVI, LibAntiquM 90) 2.
– Sint.: P regno de Framça (s. XV, Crón-
FradMenN 2,9), reino de França (1606, Nu-
nesLeãoOrig 70), E regno de França (c.
1250, ApolonioC 265), reyno de Françia 40
(1481, BaezaCuentT 1,15), NA NAV regno de
Francia (1378, TextLingNavG 137), ARA
regno de Francia (1379, DocPintAragS 8),
CVB regne de Fransa (1298, LlullArbreS
175; 1344, PereIIIEpistG 1,79); NA ARA regno 45
de Francia ―reino de los francos‖ (1377-1399,
FdzHerediaEutN 113 r°); E Françia Narbo-
nense (1548-1575, ApianoTrad 48v°); NA
————— 1 <an.wikipedia.org>. 2 Cf. occit.a. Franza (c. 1140, MarcGHP 182),
Franssa (c. 1140, MarcGHP 312; c. 1180, Bertr-
BornS 129).
reyalme de Ffrançia (1377-1393, FdzHeredia-
MoreaN 187r°), realme de Françia (1377-50
1393, FdzHerediaMoreaN 249r°), CVB reial-
me de França (1429, BoccaccioDecR 2,123),
reyalme de França (med. s. XV, CurialA
3,186), realme de França (med. s. XV,
CurialA 3,193), VAL realme de França (c. 55
1460-1490, TirantC 2,11); CVB regisme de
França (1326, ActAragF 2,825), ROS regisme
de Fransa (fin. s. XIII, VidesSRosM 3,354).
1. GP (rey) frances adj. ‗perteneciente o rela-60
tivo a Francia‘ (1264-1284, AlfXCantM1 235,
66), (caralhos) franceses adj.pl. (s.m. s. XIII-
princ. s. XIV, CantEscárnioL 456,6), P fram-
çes adj. (?) (1314, LivJArimatheaC 135),
(estrebeiras ...) franceses adj.f.pl. (a. 1438, 65
LivCavalgarP 32), françes adj. (s. XV,
CrónFradMenN 2,185), (cavalleiros, cristãos,
senhores) franceses adj.pl. (a. 1460, FLopes-
FernM 22 = VPM; 1516-1518, DBarbosaLivS
1,203; 1563, GrcOrtaCol G III v°: «frãceses»; 70
1606, NunesLeãoOrig 71; 1654, FMeloEpan-
Ap 709), (fidalgo) fraces (a. 1462-p. 1468,
ZuraraDuarte, VPM), (naos) françesas adj.f.
pl. (s. XV, CrónCincoReisB 141), (mancebo)
frances adj. (s. XV, VidaJCesar, VPM; a. 75
1536, GResendeObrV 171; c. 1543, EufrosA
62; 1561, BarreirosChor 175r°; 1593, Avei-
roItin 205v°), (gente, roupa, colonia) fran-
cesa adj.f. (s. XV, VidaJCesar, VPM; 1561,
BarreirosChor 101r°; 1572, CamõesLus 35r°; 80
1669, VieiraSermE 1,198; 1881, CoelhoDial
56), (capatos) framçeses adj.pl. (1512-1513,
TPiresSumaC 253), (peças ...) frãceses
adj.f.pl. (1526, MonumMissionAfrB 1,1,1,
476), frãçes adj. (1536, OliveiraGram [33r°]), 85
francęs (1552, BarrosÁsiaB 1,113), (naos ...)
francesas adj.f.pl. (1593, AveiroItin 13v°),
(principes) franceses adj.pl. (1593, AveiroItin
220v°), (general) francés adj. (1639, FMelo-
Epan 379), francês (1977, DELP 3,84; 1999, 90
Ferreira), G francés (1997, FerreiroGramHist
2,225), E françes adj. (1270-1284, AlfXP-
CrónGen1, Kasten/Cody; c. 1400, GlosLat-
EspC 37) 3 , francezes adj.pl. (1270-1284,
AlfXPCrónGen1, Kasten/ Nitti 2,911), (cosa) 95
frances adj.f. (c. 1400, GlosLatEspC 120),
(nobles) françeses adj.pl. (1410-1312, Canc-
BaenaD 69,14), (frecheros) franzeses (1435-
————— 3 Cf. mozár. (E) francés (1177, DocMozárTol,
DEMi).
Francia
4
1448, DíezGamesVictMi 388), (rropa, gente)
francesa adj.f. (c. 1457, TafurAndR 172;
1488, BaezaCuentT 1,236; 1627, FMeloEpan-
Ap 600), françés adj. (1483, BaezaCuentT
1,20; 1557-1558, ViajeTurquíaG 464), fran-5
ces (1492, Nebrija, GarcíaGallarín,EstBustos
2003,582; 1605, CervantesQuix 76r°), (putas
...) fraçesas adj.f.pl. (1528, DelicadoLoz
18r°), (cançiones) françesas (1553, CDGH
260), (mercader) francés adj. (1613, Cervan-10
tesNovS 1,273; 1924, EncEspasa 24,873;
2001, Moliner), (coronicas) francesas adj.f.pl.
(1615, CervantesQuijA 2,225), JUD (armađa)
franseza adj.f. (1903, LoriaDreyfusP 51),
(soldađos) fransezes adj.pl. (1903, LoriaDrey-15
fusP 69), (puevlo) fransez adj. (1903, Loria-
DreyfusP 131), NA frances (1362, Pottier,VR
10,156; 1377-1393, FdzHerediaMoreaN
232r°), (cauallero) françes (1377-1393, Fdz-
HerediaMoreaN 263v°), (caualleros) fran-20
ceses adj.pl. (1377-1393, FdzHerediaMoreaN
265r°), (caualleros) françesses (1377-1393,
FdzHerediaMoreaN 265r°), francés adj. (fin.
s. XIV, CrónSJuanPeñaO 62), (gent) francessa
adj.f. (fin. s. XIV, CrónSJuanPeñaO 113), 25
CVB (cavalers, ribauts) francès adj.pl.
(1283-1288, DesclotCrònC 2,37 y 3,72),
(comte, ric-hom) francès adj. (1283-1288,
DesclotCrònC 2,42; 1325-1328, Muntaner-
CrònS 878; 1954, DCVB 6,32), (cavalers, 30
cardenals, sarjants) franceses adj.pl. (1283-
1288, DesclotCrònC 2,165; 1309, ActAragF
2,532; 1325-1328, MuntanerCrònS 703; 1384,
EiximenisContO 53), (senyaler) franssès adj.
(1285-1295, DesclotCrònC 5,84), (cavalers) 35
francesos adj.pl. (1285-1295, DesclotCrònC
5,10; 1325-1328, MuntanerCrònS 837), (ca-
vallers) franssesos (1285-1295, DesclotCròn-
C 5,49), (terra, gent) francesa adj.f. (1375-
1383, PereIIICrònS 1042; 1442, ParlamCortsA 40
178; 1640-1641, TextFrühNeuzeitS 236),
(cavaller) françès adj. (1476, TurellRecortB
102), (gents d’armes) franceses adj.f.pl.
(1476, TurellRecortB 181), frances adj.
(1741-1774, TextFrühNeuzeitS 284), (armas) 45
fracezas adj.f.pl. (1741-1774, TextFrühNeu-
zeitS 281), (tropas) francesas (1780-1839,
TextFrühNeuzeitS 293), ROS francès adj. (fin.
s. XIII, VidesSRosM 2,151), VAL (gent ...)
francesa adj.f. (1455-1461, JRoigSpillA 41), 50
(poble, capità) francès adj. (a. 1459, Aus-
MarchPoesB 4,80; c. 1460-1490, TirantC
2,189), francés (p.m. s. XVI, LibAntiquM 90).
GP franceses m.pl. ‗naturales o habitantes de
Francia‘ (1264-1284, AlfXCantM1 38,24), P 55
franceses (1365, DescPortM 1,119; fin. s.
XIV-princ. s. XV, OrtoEsposoM 239 = VPM;
a. 1438, LealCons, ib.; a. 1462-p. 1468, Zura-
raDuarte, ib.; a. 1460, FLopesFernM 47; s.
XV, CrónSeteReis, VPM; s. XV, MPauloLivP 60
45v°; a. 1536, GResendeObrV 246; c. 1543,
EufrosA 99; 1561, BarreirosChor 83r°; 1563,
BarrosÁsia 3,[5v°]; 1572, CamõesLus 66r°;
1576, NunesLeãoOrth 12r°; 1593, AveiroItin
248r°; 1606, NunesLeãoOrig 5; 1654, FMelo-65
EpanAp 640; 1659, VieiraSermE 2,214;
1903-1904, LeiteLiç 6), françeses (1439,
DescPortM 1,403; s. XV, CrónSeteReis,
VPM; 1526, MonumMissionAfrB 1,1,1,475;
1563, GrcOrtaCol [R VIII r°]; 1593, AveiroItin 70
16r°), framçeses (1448, DescPortM 1,457; s.
XV, CrónSeteReis, VPM; s. XV, FMelo-
EpanAp 608; 1512-1513, TPiresSumaC 148;
1525, MonumMissionAfrB 1,1,1,455), ffram-
çesses (a. 1460, FLopesJoão, VPM), fran-75
çesses (a. 1460, FLopesJoão, VPM), fram-
çezes (s. XV, CrónFradMenN 1,226 = VPM),
frãceses (1553, BarrosÁsiaB 2,38; 1563, id.,
Ásia 3,195v°), francezes (1637, FMeloEpan
16; 1881, CoelhoDial 56), G françeses (s. 80
XIV, MiragresSantP 121), E françeses (1252-
1258, FernGonçálezL [C] 129c; c. 1255,
CrónSahag, CORDE; 1272-1275, AlfXGen-
Est1, Kasten/ Cody; 1330-1335, JManuelII-
LucS 94; 1379-1390, CancBaenaD 305,66; 85
1435-1448, DíezGamesVictMi 442; c. 1457,
TafurAndR 96; 1548-1575, ApianoTrad 15v°;
1557-1558, ViajeTurquíaG 362; 1557, Cart-
ParticIndF VIII,422), franceses (1259, AlfX-
LibCruzes, Kasten/Nitti 2,911; 1280, AlfX-90
GenEst4, ib.; 1330-1335, JManuelIILucK 23;
c. 1400[?], LibGatosK 38; 1519, Fdz-
EncisoSuma [B XIII v°]; 1528, DelicadoLoz
7v°; 1548-1575, ApianoTrad [V IV r°]; 1602,
AlemánGuzmM 1,388; 1605, CervantesQuix 95
253r°; 1606, AldreteOrig 14; 1615, Cervan-
tesQuijA 2,90; 1627, FMeloEpanAp 600),
ffranceses (1272-1275, AlfXGenEst1, Kasten/
Nitti 2,911), franzeses (1435-1448, DíezGa-
mesVictMi 404), frãceses (1519, FdzEnciso-100
Suma D I v°), frãçesses (1528, DelicadoLoz
13r°), franseses (1600 [?], CartParticIndF
I,100), E (NA) françeses (c. 1220-1225,
AlexandreW [ms. P] 314), NA NAV franceses
(1250-1300, FuerNav2N 7v°; 1300-1330, 105
FuerNavN 13v°; 1454, TextLingNavG 176),
Francia
5
françeses (fin. s. XIV-princ. s. XV, EuguiN
137v°), ARA franceses (1305-1328, CrónEst-
PeninsU 47; 1376-a. 1391, FdzHeredia-
GCrónEsp3N 274r°; fin. s. XIV, CrónSJuan-
PeñaO 61; princ. s. XV, EfemTurolF 50; 5
1400-1425, LibTesoroN 33v°), françeses
(1376-a. 1391, FdzHerediaGCrónEsp3N
273r°; a. 1396, id., EmpN 82v°), francesses
(a. 1396, FdzHerediaEmpN 7v°; fin. s. XIV,
CrónSJuanPeñaO 109), françessos (a. 1396, 10
FdzHerediaEmpN 7v°), françesos (a. 1396,
FdzHerediaEmpN 7v°), franzeses (princ. s.
XV, EfemTurolF 30), CVB franceses (1244,
JaumeILlibB 2,14; 1283-1288, DesclotCrònC
2,37; c. 1302, ActAragF 1,127; 1309, ib. 15
2,533; 1323, ib. 1,400; 1325-1328, Muntaner-
CrònS 704; 1406, ParlamCortsA 66; med. s.
XV, CurialA 2,100; 1904, Verdaguer, Excur-
sions, DCVBi), (los) francès (1283-1288,
DesclotCrònC 3,57)1, fransesos (1283-1288, 20
DesclotCrònC 4,65), fransessos (1285-1295,
DesclotCrònC 4,116), franssesos (1285-1295,
DesclotCrònC 4,135; 1429, DantInfernG
32,115), francesos (1285-1295, DesclotCrònC
5,15; 1325-1328, MuntanerCrònS 704; 1398, 25
MetgeSomniC 43; 1411, ParlamCortsA 105;
1429, BoccaccioDecR 2,79; med. s. XV,
CurialA 2,138; 1476, TurellRecortB 140;
1640-1641, TextFrühNeuzeitS 229; 1808, ib.
302), francessos (1285-1295, DesclotCrònC 30
5,29; 1699-1748, TextFrühNeuzeitS 271),
françeses (1323, ActAragF 1,399), fancesos
(1429, BoccaccioDecR 1,70), franssessos
(1429, DantInfernG 29,123), (los) fransès
(1444, FerrerObraA 257), françesos (1476, 35
TurellRecortB 140), fracezos (1741-1774,
TextFrühNeuzeitS 281), francecos (1780-
1839 [c. 1816], TextFrühNeuzeitS 293)2, ROS
franseses (fin. s. XIII, VidesSRosM 2,472),
VAL frencesos (c. 1410, CanalsScipióR 70), 40
francesos (c. 1460-1490, TirantC 1,155; p.m.
s. XVI, LibAntiquM 90). – GP frances m.
‗id.‘ (1264-1284, AlfXCantM1 281,5), P fran-
ces (1433-1438, LivOfícios, VPM; a. 1438,
LivCavalgarP 20; c. 1543, EufrosA 304; 45
1552, BarrosÁsiaB 1,46; 1572, CamõesLus
107v°; 1639, FMeloEpan 356), francês (1670,
VieiraSermE 2,177; 1999, Ferreira; 2009,
Houaiss), E françes (a. 1434, CancBaenaD
————— 1 Cf. occit.a. (li) frances (c. 1140, MarcGHP
204 y 440). 2 ¿En lugar de franceços?
397,28), françés (c. 1457, TafurAndR 49), 50
frances (c. 1495, Nebrija, DME), francez
(1627, FMeloEpanAp 600), francés (1924,
EncEspasa 24,873; 2001, Moliner), CVB
franssès (1285-1295, DesclotCrònC 5,57),
francès (princ. s. XV, TestBSerradellP 73; 55
1429, BoccaccioDecR 1,69; 1954, DCVB
6,32), ROS fransès (fin. s. XIII, VidesSRosM
3,102). – E francesa f. ‗id.‘ (1289[?]-1345
[?], AlfXPCrónGen2, Kasten/Nitti 2,911),
françesa (1485, BaezaCuentT 1,87). – E 60
francesillo m. ‗dimin., id.‘ (1557-1558,
ViajeTurquíaG 143).
P ffranceses m.pl. ‗los francos antiguos o me-
dievales‘ (s.m. s. XIV-princ. s. XV, Gregório-
DiálN 11), NA NAV franceses (fin. s. XIV- 65
princ. s. XV, EuguiN 92v°), ARA franceses
(1194-1211, LibRegumS 214; 1377-1399,
FdzHerediaEutN 61r°; 1385-1396, LucasTuy-
CrónN 48v°), françeses (1385, FdzHeredia-
GCrónEsp1N 607v°), françesos (1385-1396, 70
LucasTuyCrónN 62r°), CVB franceses (s.m.
s. XIII, GregoriDiàlB 1,33).
P framçes m. ‗lengua románica hablada origi-
nariamente en Francia, hoy en todo el mundo
francófono‘ (1314, LivJArimatheaC 273), 75
frances (a. 1462-p. 1468, ZuraraDuarte,
VPM; s. XV, VidaJCesar, ib.; 1561, Barreiros-
Chor 175v° 1639, FMeloEpan 467), ffrançes
(s. XV, Livro das tres vertudes, VPM), francês
(1679, VieiraSermE 1,10; 1903-1904, Leite-80
Liç [3]; 1999, Ferreira; 2006, CastroIntr 49;
2009, Houaiss; 2011, ViaroEtim 49), francez
(1868, CoelhoLing XVI; 1881, CoelhoDial
[3]), G françes (1373, CrónTroianaL 266 =
DDGM; VPM), E françés (1435-1448, Díez-85
GamesVictMi 452), francés (1924, EncEs-
pasa 24,873; 1926, MenéndezPidalOríg 45;
2001, Moliner), NA françes (1377-1396,
FdzHerediaFlOrientN 64v°), (fablauan bel)
frances (c. 1400, MandevillaViajN 37v°), 90
CVB françes (1309, ActAragF 2,542),
francès (1325-1328, MuntanerCrònS 902;
med. s. XV, CurialA 3,32; 1954, DCVB 6,32),
VAL fransès (1416-1419, CanalsArraR 124),
francès (c. 1460-1490, TirantC 3,246), fran-95
cés (p.m. s. XVI, LibAntiquM 92).
P (vocabolos ...) françeses adj.pl. ‗pertene-
ciente o relativo a la lengua francesa‘ (1536,
OliveiraGram [21r°]), (paláuras/palauras,
gramáticas) francesas (1552, BarrosÁsiaB 100
1,61; 1576, NunesLeãoOrth 26v°; 2011,
ViaroEtim 42), (fórmas …) francezas (1881,
Francia
6
CoelhoDial 23), (dialectos) francezes adj.pl.
(1881, CoelhoDial 51), francês adj. (1903-
1904, LeiteLiç [3]; 2009, Houaiss), E
(nombre) francés (1557-1558, ViajeTurquíaG
177), CVB (mot, vocable) francès (fin. s. XIII, 5
JFoixà, Colón,EstBustos 2003,523; med. s.
XV, CurialA 2,7).
P francês adj. ‗cínico, bellaco‘ (1930-1931,
Machado,LP 2,147).
P francês adj. ‗falsamente delicado; hipócrita, 10
fingido‘ (2009, Houaiss).
E frãçesas adj.f.pl. ‗sifilíticas‘ (1528, Delica-
doLoz 36r°).
E (Horas ...) francesas (en la letra) adj.f.pl.
‗con letras diminutas‘ (1557-1558, Viaje-15
TurquíaG 105 y nota 21).
E franceses m. ‗los galos‘ (1606, AldreteOrig
28), francesses (1606, AldreteOrig 90), NA
NA NAV françeses (fin. s. XIV-princ. s. XV,
EuguiN 70v°), ARA (los) franceses (lugurgos) 20
(1376-1396, FdzHerediaRamsFlorsN 251r°),
françeses (1385, FdzHerediaGCrónEsp1N
87v°), CVB VAL francezes (c. 1410, Canals-
ScipióR 67). – E (cauallos) franceses adj.pl.
‗perteneciente o relativo a Galia o a los galos‘ 25
(1606, AldreteOrig 92), NA frances adj.
(1377-1399, FdzHerediaEutN 70v°).
E (vocablos) franceses adj.pl. ‗perteneciente o
relativo a la lengua gálica‘ (1606, AldreteOrig
223). 30
Sint.: GP caminho francês m. ‗camino segui-
do por los peregrinos venidos de Francia con
el fin de visitar el sepulcro del apóstol
Santiago el Mayor‘ (a. 1285, Johan Perez
d‘Aboim, LíricaProfB 1,487), P caminho 35
francês (2006, CastroIntr 16), G camiño
francés (s. XIV, MiragresSantP 104), camino
frãces (s. XIV, MiragresSantP 152), camyno
françes (s. XIV, MiragresSantP 153), E cami-
no frances (1248, Anón, CORDE; 1289[?]-40
1345[?], AlfXPCrónGen2, Kasten/Nitti 1,
343), camino françés (1252-1258, FernGon-
zález, CORDE; 1279, Anón, ib.), camino
francés (1262, Anón, CORDE; 1557-1558,
ViajeTurquíaG 99), camino françes (1289 45
[?]-1345[?], AlfXPCrónGen2, Kasten/Nitti
1,343), NA NAV camino frances (1250-1300,
FuerNav2N 82v°; 1300-1330, FuerNavN
83v°), camino françes (1300-1330, FuerGen-
NavN 84v°), CVB VAL camí francés (1455-50
1461, JRoigSpillA 40); NA NAV carrera
frances f. ‗id.‘ (1300-1330, FuerNavN 12r°).
P altura francesa f. ‗altura de papel del siste-
ma Didot, igual a 23,566 mm, en vigor en
América Latina y gran parte de Europa‘ 55
(1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P antigo francez m. ‗la lengua francesa medi-
eval de los s. IX a XIII‘ (1868, CoelhoLing
XX), francês antigo (2006, CastroIntr 48;
2011, ViaroEtim 52). 60
P asna francesa f. ‗en la que la línea está a
media altura de la pierna, o en su terzo‘
(1999, Ferreira).
P aspas francesas f.pl. ‗las de forma angular
y alineamiento uniforme [«...»]‘ (1999, Fer-65
reira; 2001, Houaiss). – P aspas francesas
simples ‗id., [‹...›]‘ (2001, Houaiss).
P banca francesa f. ‗tipo de juego con tres
dados‘ (1950, Morais 2,354).
P bastardo-francês m. ‗casta de vid del Mi-70
nho‘ (1950, Morais 2,408; 2001, Houaiss).
P bilhar francês m. ‗juego, originalmente con
tres bolas (una roja y tres blancas) y un taco
de madera sobre una mesa, billar‘ (1999,
Ferreira; 2009, Houaiss). 75
P capas franceses f.pl. ‗capa producida en
Francia‘ (1516-1518, DBarbosaLivS 1,53).
P cena francesa f. ‗cada una de las unidades
de acción de una pieza teatral, cuya división
se hace según las entradas y salidas de los 80
actores‘ (1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P dreno francês m. ‗fosa llena de piedras de
tamaño diverso, las mayores en el fundo y las
menores más próximo a la superficie‘ (1999,
Ferreira). 85
P ẽfermidade françesa f. ‗sífilis‘ (1563, Grc-
OrtaCol [R VIII r°]).
P formato francês m. ‗formato de la hoja de
papel con 76x96cm o formato del libro im-
preso con esa hoja (c. de 13,5x20,5cm)‘ 90
(1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P fr[ancês] antilhano m. ‗variedad de francés
hablado en las Antillas‘ (1999, Ferreira s.v.
chuchu).
P francês-canadense m. ‗variedad de francés 95
hablado en el Canadá‘ (1999, Ferreira).
P francês-cajã m. ‗variedad de francés habla-
do por los cajunes, en Luisiana‘ (1999, Fer-
reira).
P francez de Bretanha m. ‗el francés hablado 100
en Bretaña (aquí: de los colonos de la isla
Mauricio)‘ (1881, CoelhoDial 53).
P francês moderno m. ‗la lengua francesa
hablada desde c. 1600‘ (2009, Houaiss).
Francia
7
P janela francesa f. ‗ventana que se abre muy
cerca del pavimento‘ (1999, Ferreira).
P legoas francezas f.pl. ‗unidad de mesura
(longitud), en uso en Francia‘ (1686, Costa-
CompGeo [85]), NA ARA legua francesa 5
(1400-1425, LibTesoroN 41r°).
P lenço françees m. ‗lienzo fabricado en
Francia‘ (1493, MonumMissionAfrB 1,1,1,
148), lemço framçês (1514, MonumMission-
AfrB 1,1,1,287). 10
P letra francesa f. ‗escritura europea común,
surgida con el Renascimiento carolíngio y
caracterizada por el pequeño módulo, forma
redondeada y raras ligaturas‘ (1999, Ferreira;
2009, Houaiss); E letra francesa f. ‗letra 15
gótica‘ (1926, MenéndezPidalOríg 65), NA
NAV letra (...) francesa (fin. s. XIV-princ. s.
XV, EuguiN 110r°).
P limões franceses m.pl. ‗arbusto ornamental
de la familia de las rutáceas (Triphasia auran-20
tiola)‘ (s. XVIII, DBarbosaLivS [ms. B]
1,239), limão-francês m. (1999, Ferreira).
P lingoa framçez f. ‗lengua románica hablada
originariamente en Francia, hoy en todo el
mundo francófono‘ (s. XV, CrónFradMenN 25
1,134 = VPM), lingua framçesa (s. XV, Livro
das tres vertudes, VPM), lingoa francesa (s.
XV, Trasladação, VPM; 1576, NunesLeão-
Orth 20v°; 1606, NunesLeãoOrig 32), língua
francesa (1679, Joam da Costa, LeiteLiç 329), 30
E lengua françesa (1528, BarutellMonerC
230), lengua francesa (1605, CervantesQuix
253r°; 1606, AldreteOrig 81), lengua frãcesa
(1606, AldreteOrig 129), lengua (…) fran-
cessa (1606, AldreteOrig 143), JUD lengua 35
franseza (1903, LoriaDreyfusP 163), NA len-
gua françesa (1400-1425, LibTesoroN
200v°), CVB lengua francesa (med. s. XV,
CurialA 2,7)1. – P linguegem frances f. ‗id.‘
(a. 1462-p. 1468, ZuraraDuarte, VPM), lin-40
goagem franceza (1639, FMeloEpan 375);
CVB lengatge franssès m. ‗id.‘ (1285-1295,
DesclotCrònC 4,136), lenguatge françès
(1429, DantPurgG 16,126).
P língua de sinais francesa f. ‗lengua de se-45
ñales utilizada en Francia, cuyo origen remon-
ta al s. XVIII‘ (1999, Ferreira).
P mal-francês m. ‗sífilis‘ (1946, Araújo Cor-
reia, Terra ingrata, Ferreira 1999; 2009,
Houaiss), E mal françes (1528, DelicadoLoz 50
————— 1 Cf. it. lingua franzese (c. 1261, DI 2,115),
lingua francese (d. c. 1480, DI 2,115).
43r°; 1548-1575, ApianoTrad 34r°), mal fran-
cés (a. 1626, BurladorR 145; 2001, Moliner)2.
P malua françesa f. ‗especie de planta‘ (1563,
GrcOrtaCol C c II v°), malua françes (1563,
GrcOrtaCol [H h VII r°]). 55
P mão-francesa f. ‗especie de brazo para sus-
tentar el borde del tejado, cajas de agua, etc.‘
(1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P moedas franceses f.pl. ‗moneda acuñada en
Francia‘ (a. 1460, FLopesFernM 162). 60
P ostra-francesa f. ‗molusco bivalve, ostre-
ídeo, del Atlántico y Mediterráneo, ostra-
verdadeira‘ (1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P palito-francês m. ‗bizchocho preparado con
harina, azúcar y huevos, asado sobre papel y 65
generalmente cubierto de azúcar cristal, usado
para hacer tortas y otros dulces‘ (1999,
Ferreira; 2009, Houaiss).
P parágrafo francês m. ‗composición en su-
mario‘ (1999, Ferreira; 2009, Houaiss). 70
P roupa-de-franceses f. ‗cosa que todos se
meten a coger o que todos consideran suya‘
(1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P sabão francês m. ‗tipo de jabón, sapo gal-
licus, con dos partes de capitelo y una de sebo 75
de carnero‘ (s. XIV, MeninoFalcL 4), sabon
frãcês (s. XIV, MeninoFalcL 37), sabam
frances (c. 1543, EufrosA 255), sabam fran-
çes (1563, GrcOrtaCol [H VI r°]), E xabon
françes (1386, LpzAyalaAvesC 205; fin. s. 80
XIV, SinonimaM 159 y 290).
P sellas (…) franceses f.pl. ‗tipo de silla para
cabalgar, producida en Francia‘ (a. 1438,
LivCavalgarP 131), siella francessa f. (1350,
FuerAragT 23). 85
P telha francesa f. ‗teja plana rectangular, con
un pequeño saliente que la fija a la tabla‘
(1999, Ferreira).
P BRA barata francesa f. ‗insecto de los
blatídeos (Blatta germanica)‘ (2001, Houaiss; 90
2009, ib. s.v. baratinha); P BRA baratinha
francesa ‗id.‘ (2001, Houaiss; 2009, ib. s.v.
baratinha).
P BRA pão francês m. ‗pan de forma oblonga,
de diversos tamaños, con algunos cortes en la 95
parte superior, preparado con farina de trigo‘
(1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P POR viola francesa f. ‗instrumento de ma-
dera, con seis cordas simples y una caja de
resonancia en forma de 8, guitarra‘ (1999, 100
Ferreira; 2009, Houaiss).
————— 2 Cf. it. mal franzoso (1496, DI 2,116).
Francia
8
E geranio frances m. ‗el de hojas arrugadas,
de superficie lisa, más duras y con dientes
más agudos que las del corriente; los tallos
son más finos y las flores menos numerosas
en cada umbela, pero más grandes y muy 5
vistosas, matizadas en dos colores, pelargo-
nio‘ (2001, Moliner).
E officio (... toledano ...) frances m. ‗el rito de
la iglesia de Francia‘ (s.m. s. XIII, Text-
LingEspG 53; 1289[?]-1345[?], AlfXPCrón-10
Gen2, Kasten/Nitti 2,911).
E paño frances m. ‗tejido fabricado en Fran-
cia‘ (1411, Crón, MartínezMeléndezTej 159),
paños franceses m.pl. (1415, Crón, Martí-
nezMeléndezTej 158; 1434, Passo honroso, 15
ib.), paños françeses (c. 1445-1460, Alvaro
de Luna, MartínezMeléndezTej 158; fin. s.
XV, Doc, ib.).
E sombrero françes m. ‗sombrero producido
en Francia o al modo de los franceses‘ (1488, 20
BaezaCuentT 1,236).
E rosa francesa f. ‗planta apocinácea (Nerium
oleander), laurel, romano, adelfa‘ (2001, Mo-
liner), CUB rosa francesa (1996, DCEUSuppl
s.v. oleander). 25
E CUB limón francés m. ‗limón más grande
que el común agrio‘ (1924, EncEspasa 24,
873).
E CUB orégano francés m. ‗Coleus amboi-
nicus (Lamiaceae)‘ (1996, DCEUSuppl s.v. 30
thick-leaf thyme).
E CUB paraíso francés ‗Moringa oleifera
(Moringaceae)‘ (1996, DCEUSuppl s.v. sai-
jan).
NA saya francessa f. ‗falda para mujeres o 35
especie de túnica para hombres, procedente de
Francia‘ (1350, FuerAragT 20), saia fran-
cessa (1350, FuerAragT 21).
NA scudet francés m. ‗tipo de escudo (peque-
ño), producida en Francia‘ (1350, FuerAragT 40
22).
NA spueras (doradas) francessas f.pl. ‗tipo
de espuelas, producida en Francia‘ (1350,
FuerAragT 23).
CVB draps franceses m.pl. ‗tejido producido 45
en Francia‘ (1342, FursValènciaC 2,51).
CVB mostaya (...) ffransessa f. ‗mostaza a
manera de o procedente de Francia‘ (p.m. s.
XIV, LibSentSovíG 177)1.
————— 1 Cf. it. mostarda franzesa (c. 1450, DI 2,118).
CVB VAL abellera becada francesa f. ‗O-50
phrys scolopax, chocha‘ (1797, Cavanilles,
Baldinger,HomColón 341).
Loc.prep.: P (vestidas) aa francesa ‗a la moda
francesa, a la manera francesa‘ (a. 1536,
GResendeObrV 151), à francesa (1999, Fer-55
reira; 2009, Houaiss), E (dançar) a la fran-
çesa ‗al estilo francés‘ (c. 1424, CancBaenaD
41,4), (çapatos) ala françessa (1528, Deli-
cadoLoz 13r°), a la francesa (2001, Moliner),
NA a la francesa (1362, Pottier,VR 10,156), 60
CVB a la francesa (1954, DCVB 6,32), VAL
(una jornea feta, madexa d’or ligada) a la
francesa (c. 1460-1490, TirantC 2,263)2.
P (sair, despedir-se) à francesa ‗sin decir a-
diós, procurando de no ser observado; sin dar 65
satisfacción‘ (1999, Ferreira; 2009, Houaiss),
E (despedirse) a la francesa ‗sin despedirse‘
(1924, EncEspasa 24,873; 2001, Moliner),
(marcharse) a la francesa ‗bruscamente, sin
avisar‘ (2001, Moliner), CVB (despedir-se, 70
anar-se’n) a la francesa (1954, DCVB 6,32),
(pensàvem que t’avies mort) a la francesa
(1910, Català, Ombrívoles, DCVBi).
E con brida françesa ‗se dice de una manera
de cabalgar‘ (a. 1434, CancBaenaD 455,8; cf. 75
ib. 262,8: «en freno, ginete nin brida fran-
çesa»).
Loc.verb.: P falar francês ‗pagar o dar a en-
tender que pretende pagar‘ (1999, Ferreira),
‗estar en excelente situación financiera‘ 80
(2009, Houaiss).
CVB digues mal dels francesos! ‗quiere decir
que uno que tiene defectos no ha de difamar
los de los otros‘ (1954, DCVB 6,32), no cal
dir mal dels francesos ‗id.‘ (1954, DCVB 85
6,32).
Comp.: P anglo-francês → Inglaterra
P ásio-francês → Asia
P (dialecto) francez-creolo adj. ‗pertenecien-
te o relativo a las lenguas criollas a base 90
lexical francesa‘ (1881, CoelhoDial 54); P (de
fala) crioula francesa adj.f. ‗id.‘ (1999, Fer-
reira s.v. caripuna-do-amapá).
P judeo-francês, judeu-francês → judío
Deriv.: P francelhice f. ‗palabra o locución 95
del francés usada en otra lengua; imitación de
costumbres francesas; finura y amabilidad
afectadas, hipocrisia, francesismo‘ (1999,
Ferreira; 2009, Houaiss).
————— 2 Cf. it. a la franciosa (1427, DI 2,111), alla
francese (c. 1487, DI 2,111).
Francia
9
P framcelho m. ‗francés (?)‘ (1489, Tratado
de confissom, VPM)1.
P francelho m. ‗persona que tiene apego
excesivo a las cosas francesas o abusa de
francesismos en el lenguaje‘ (1527, Houaiss 5
2009; 1999, Ferreira).
P francelho m. ‗parlanchín, hablador‘ (1999,
«fam.» Ferreira; 2009, «informal» Houaiss).
P francelho m. ‗tipo de mesa con surco
alrededor, usado en las queserías‘ (1999, 10
Ferreira; 2009, Houaiss).
P francelho m. ‗especie de halcón (Falco tin-
nunculus)‘ (1893, Fialho d‘Almeida, O país
das uvas, Ferreira; 2009, Houaiss).
P francesia f. ‗acto, dicho o costumbres pro-15
pios de franceses, francesada, francesice‘
(1858, Houaiss 2009; 1873, DELP 3,84),
‗imitación de costumbres francesas; finura y
amabilidad afectadas, hipocrisia, francesismo,
francelhice‘ (1999, Ferreira). 20
P francesiar v.abs. ‗hablar mal el francés‘
(1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P francesinha f. ‗Blatta germanica, barati-
nha‘ (2009, Houaiss).
P francesismo m. ‗palabra o locución del 25
francés usada en otra lengua‘ (1823, Houaiss
2009; 1873, DELP 3,84; 1999, Ferreira),
francezismos m.pl. (1881, CoelhoDial 65), E
francesismo (1924, EncEspasa 24,881)2.
P francesismo m. ‗imitación de costumbres 30
francesas; finura y amabilidad afectadas,
hipocrisia, francelhice‘ (1999, Ferreira; 2009,
Houaiss).
CVB francesisme m. ‗tendencia o afección a
las cosas francesas‘ (1954, DCVB 6,33). 35
P francesista m. ‗persona que tiene apego
excesivo a las cosas francesas o abusa de
francesismos en el lenguaje‘ (1999, Ferreira),
‗persona que se complace en hablar francés o
usa francesismos‘ (2009, Houaiss), CVB 40
francesista ‗afectado de francesismo‘ (1954,
DCVB 6,33)3.
P francesmente adv. ‗al modo o a la manera
de los franceses‘ (1999, Ferreira).
P franchinote m. ‗persona afectada, presu-45
mida, en las maneras o en el vestir; pey.,
francés‘ (1502-c. 1536, Houaiss 2009; 1999,
Ferreira; 1977, DELP 3,84).
————— 1 ¿De *franciselho < francesilho? 2 Cf. it. francesismo (d. 1660 [francesismi pl.],
DI 2,122). 3 Cf. it. francesista (1785, DI 2,122).
P franchinótico adj. ‗relativo a o propio de
franchinote‘ (1999, Ferreira). 50
E francesada f. ‗acción, dicho, rasgo, etc.,
propio de un francés‘ (1924, EncEspasa 24,
877; 2001, Moliner), CVB francesada (1954,
«desp.» DCVB 6,32).
E francesada f. ‗invasión de España por los 55
franceses en tiempo de Napoleón‘ (1924,
EncEspasa 24,877; 2001, Moliner).
CVB francesada f. ‗conjunto de franceses‘
(1954, DCVB 6,32).
CVB francesada f. ‗palabra o locución del 60
francés usada en otra lengua‘ (1954, DCVB
6,32).
E francesilla f. ‗nombre vulgar de la anémo-
na‘ (1783-1793, Terreros, DCECH 2,944),
CVB francesilla (1839-1888, Labèrnia, DE-65
Cat 4,164 s.v. franc), VAL francesilla (1797
[?], Cavanilles, DECat 4,164 s.v. franc);
francesilla ‗planta anual de jardín, de flores
de forma semejante a la de la rosa y de
colores muy variados (Ranúnculus asiáticus), 70
marimoña, botón de oro‘ (1980, DCECH
2,944; 1997, GarcíaGallarín 119; 2001, Moli-
ner), CVB francesilla (1954, DCVB 6,33).
E francesilla f. ‗ciruela parecida a la da-
mascena, que se cultiva en la región de Tours, 75
Francia‘ (1817, Acad: «anticuado», DCECH
2,944; 1997, GarcíaGallarín 109; 2001, Moli-
ner).
E francesilla f. ‗panecillo esponjoso de figura
alargada‘ (1980, DCECH 2,944; 1997, Gar-80
cíaGallarín 109; 2001, Moliner).
CVB francesilles f.pl. obsequio exquisito,
flor, piropo‘ (1910, Català, Ombrívoles,
DCVBi), francesilla f. (1954, DCVB 6,33).
CVB (Barcelona) francesilla f. ‗acción extra-85
ordinaria, fuera del acostmbrado y que cuesta
algun esfuerzo, alarde‘ (1899, Oller, Bogería,
DCVBi; 1906-1907, Vilanova, Obres, ib.;
1954, DCVB 6,33).
E franchote m. ‗desp., francés‘ (2001, Moli-90
ner), franchute (2001, Moliner), ARA (Plana
de Uesca) franchute (1996, EBA 2,971).
CVB francesalla f. ‗conjunto de franceses‘
(1954, «desp.» DCVB 6,32).
CVB francesejar v.abs. ‗ser semejante a 95
francès; obrar a la manera francesa‘ (1954,
DCVB 6,33).
CVB francesenc adj. ‗que se hace semejante
a francés, que obra a la manera francesa,
afrancesado‘ (1954, DCVB 6,33). 100
Francia
10
CVB francesitzar v.tr. ‗hacer semejante a
francés, adaptar a la manera francesa‘ (1954,
DCVB 6,33).
Prefij.: P afrancesadamente adv. ‗a la france-
sa, al modo francés o afrancesado‘ (1949, 5
Morais 1,435), E afrancesadamente (1984,
Umbral, Trilogía Madrid, LópezMolina,Hom-
Colón 402), CVB afrancesadament (1964,
DCVB 1,266).
P afrancesado adj. ‗que tiene modos o há-10
bitos de francés; propio de francés; que imita
los franceses; artificial, hipócrita‘ (1783,
Houaiss 2001; 1949, Morais 1,435; 1999,
Ferreira; 2009, Houaiss), E afrancesado
(1770, Acad, DHLE 1,928; s. XIX-XX, ib.; 15
1958, EncIdioma 1,154), CVB afrancesat
(1955, Pla, Rusiñol, DCVBi). – P afrance-
sados m.pl. ‗id.‘ (1998, EncVerbo 1,739). – E
afrancesado m. ‗id.‘ (c. 1870-1905, Echega-
ray, DHLE 1,928; 1958, EncIdioma 1,154). – 20
E afrancesadita adj.f. ‗dimin., id.‘ (1912,
GmzSerna, DHLE 1,928).
E afrancesados m.pl. ‗se aplica a los espa-
ñoles que, en tiempos de Napoleón, tomaban
el partido de éste‘ (1813, Prensa, DHLE 25
1,928; s. XIX, ib.). – E afrancesado m. ‗id.‘
(1847, Salvá, DHLE 1,928; 1856, Alarcón,
ib.; 1958, EncIdioma 1,154; 2001, Moliner). –
E afrancesado adj. ‗id.‘ (1876, Galdós,
DHLE 1,928; 1961, MtzCampos, ib.; 1958, 30
EncIdioma 1,154; 2001, Moliner).
P afrancesamento m. ‗acción y efecto de
afrancesar o afrancesarse‘ (1949, Morais
1,435; 2001, Houaiss), E afrancesamiento
(1860-1880, Palma, DHLE 1,928; s. XIX-XX, 35
ib.; 2001, Moliner), CVB afrancesament
(1955, Pla, Rusiñol, DCVBi).
E afrancesamiento m. ‗inclinación a las ideas
y costumbres francesas‘ (1958, EncIdioma
1,154). 40
P afrancesar v.tr. ‗hacer francés o semejante
a francés‘ (1783, Houaiss 2001; 1949, Morais
1,435; 1999, Ferreira; 2009, Houaiss), E
afrancesar ‗dar a una cosa o una persona
semejanza con lo francés; hacer afrancesado a 45
alguien‘ (1726, Feijoo, DHLE 1,928; s. XIX-
XX, ib.; 1958, EncIdioma 1,154; 2001, Moli-
ner), CVB afrancesar (1964, DCVB 1,266). –
P afrancesar-se v.pron. ‗volverse francés, ad-
quirir o imitar usos y costumbres de fran-50
ceses‘ (1949, Morais 1,435; 1999, Ferreira;
2001, Houaiss; 2009, ib.), E afrancesarse
v.pron. ‗imitar las ideas o costumbres
francesas‘ (1847, Salvá, DHLE 1,928; s. XIX-
XX, ib.). 55
E afrancesarse v.pron. ‗hacerse un español
partidario de los franceses en la guerra de la
Independencia‘ (1853, Dicc, DHLE 1,928; s.
XIX-XX, ib.), afrancesarse ‗hacerse afrance-
sado‘ (1958, EncIdioma 1,154; 2001, Moli-60
ner).
E afrancesarse v.pron. ‗tomar (una cosa)
carta de naturaleza en Francia‘ (1853, Dicc,
DHLE 1,928; s. XIX-XX, ib.).
E afrancesarse v.pron. ‗tomar carácter fran-65
cés‘ (1939, Acad, DHLE 1,928).
CVB afrancesador adj. que afrancesa, que
produce afrancesamiento‘ (1964, DCVB 1,
266).
P antifrancês adj. ‗contrario a Francia, a lo 70
francés o a los franceses‘ (1949, Morais
1,927), E anti-francés (1847-1849, Alcalá
Galiano, DHLE 2,1241), (Turín … ciudad,
política) antifrancesa adj.f. (1917, PrzAyala,
DHLE 2,1216; 1934, Maeztu, ib. 2,1241), 75
(atentado) antifrancés adj. (1990, Prensa,
DHLE 2,1241)1.
E antifrancesismo m. ‗condición de antifran-
cés‘ (1932, Baroja, DHLE 2,1241; 1949, Azo-
rín, ib.)2. 80
2.a. GP (raynha) franca adj.f. ‗perteneciente
o relativo a Francia‘ (s. XIII, CancBibNacM
205,6). – AL franco m. ‗natural o habitante de
Francia o persona procedente de allí‘ (c. 1155,
FuerAvilésF 91), NA NAV franco (1250-1300, 85
FuerNav2N 3v°; 1300-1330, FuerGenNavN
2r°). – AL francos m.pl. ‗id.‘ (a. 1300, Fuer-
SalamancaC 1,174), E (en las azenas de los)
francos (1180, CartHuertaG 66; 1289[?]-
1345[?], AlfXPCrónGen2, Kasten/Nitti 2, 90
911), NA NAV francos (1250-1300, Fuer-
Nav2N 47v°)3.
P franco m. ‗antigua moneda acuñada en
Francia‘ (1390, Desc, DELP 3,85), francos
(d’ouro) m.pl. (a. 1460, FLopesFernM 272; s. 95
XV, Livro das tres vertudes, VPM; 1930-
1931, Machado,LP 2,148), framcos (a. 1460,
FLopesJoham, VPM), E francos (a. 1434,
CancBaenaD 529,7-8), JUD frankos (1903,
————— 1 Cf. it. anti-francese (1793, DI 2,124), anti-
francese (d. 1796, DI 2,124: «antifrancese»). 2 Cf. it. antifrancesismo (s. XVIII y XX, DI
2,124). 3 E en contexto mediolatín. – Cf. it. franchi (d.
c. 1367, DI 2,131).
Francia
11
LoriaDreyfusP 55), CVB franchs (d’or)
(1383, Doc, DCVBi; 1410, Inv, ib.; med. s.
XV, CurialA 2,193)1. – Sint.: P franco d’ouro
de França m. ‗id.‘ (a. 1460, FLopesFernM
188 = VPM); P escudo d’ouro de França 5
‗id.‘ (a. 1460, FLopesFernM 188)2.
P francos m.pl. ‗denominación de los euro-
peos occidentales en el Imperio bizantino,
Turquía o en Ultramar (Próximo Oriente)‘ (s.
XV, NicolaoVenLivP 92r°; s. XV, Diário, 10
DELP 3,85; 1563, GrcOrtaCol [R VIII v°];
1593, AveiroItin 126r°: «a nossa nação dos
Latinos, quem elles chamão Francos»; 1999,
Ferreira), frãquos (1593, AveiroItin 43v°), E
(al tienpo delos) francos ‗cruzados‘ (1225-15
1250, AlmerichFazL 123), NA francos (1377-
1393, FdzHerediaMoreaN 191r°), CVB
francs (1325-1328, MuntanerCrònS 853:
«Èfesso, qui d‘altrament se diu Teòloco en
greguesc, e nosaltres, francs, li deïm 20
Altoloc»)3. – NA (uarones, gentiles hombres)
francos adj.pl. ‗relativo a los francos
(europeos occidentales)‘ (1377-1393, FdzHe-
rediaMoreaN 195v° y 202v°). – NA (un
castiello muy fuert el qual se clama en griego 25
Oreoclauo: et en) franco (Buçeler) m. ‗la(s)
lengua(s) de los francos (europeos
occidentales), francés, italiano, etc.‘ (1377-
1393, FdzHerediaMoreaN 200r°).
P francos m.pl. ‗unidad monetaria de varios 30
países‘ (1881, CoelhoDial 54; 2009, Houaiss),
CVB franc m. (1954, DCVB 6,31).
P franco adj. ‗perteneciente o relativo a los
francos‘ (1977, DELP 3,85; 1999, Ferreira). –
P franco m. ‗individuo de los antiguos fran-35
cos, etnia germánica invasora de Galia en los
s. III-IV‘ (1999, Ferreira; 2009, Houaiss),
CVB franc (princ. s. XV, Eximplis, DCVBi).
– P francos m.pl. ‗id.‘ (2009, Houaiss), E
francos (1606, AldreteOrig 81), NA NAV 40
francos (fin. s. XIV-princ. s. XV, EuguiN
79r°), ARA francos (a. 1385, FdzHeredia-
Conq2N 6r°; 1385, id., GCrónEsp1N 13r°)4.
————— 1 Cf. it. franco (d. c. 1363, DI 2,131), lat.me-
diev.it. franchos (1381, ReinhardtMitt 119). 2 Cf. it. schudi di Francia (c. 1447, DI 2,133),
scudi di Francia (1465-1829, DI 2,133-134). 3 Cf. it. franchi (d. c. 1347, DI 2,129), lat.me-
diev.it. franchi (1434, ReinhardtMitt 119). 4 Cf. los antropónimos lat.mediev. (P) Pedro
franco (de Alcaynça) (1099, DELP 3,85), mozár.
(E) CheLabt el Franco (1093, DocMozárTol,
P franco adj. ‗perteneciente o relativo a la
lengua de los francos‘ (1999, Ferreira). 45
P franco- el.comp. ‗francés‘ (1999, Ferreira),
G franco (1997, FerreiroGramHist 2,225).
E francos m.pl. ‗catalanes‘ (c. 1200, CidMo
1002 = DME; Kasten/Cody).
NA franco m. ‗sobrenombre de Belisario‘ 50
(1377-1399, FdzHerediaEutN 92v°).
Sint.: P (a) lingua franca (do Mediterraneo)
f. ‗la jerga o pidgin nacido del italiano y del
francés meridionales en la Edad Media, en la
región del mar Mediterráneo, por el contacto 55
de cruzados y mercadores con grupos extran-
jeros; lengua formada de elementos del fran-
cés, italiano, español, griego y árabe, hablada
en los puertos del Mediterráneo hasta c. 1900
para fines de intercomunicación práctica e in-60
mediata entre hablantes de diferentes lenguas,
sabir‘ (1881, CoelhoDial 58), língua franca
(1999, Ferreira; 2009, Houaiss), CVB llengua
franca (c. 1900, Penya, Mosaico, DCVBi)5.
P língua franca f. ‗cualquier lengua de que se 65
sirven hablantes no tienen una lengua en
común, para posibilitar su comunicación en
las relaciones comerciales o diplomáticas,
língua geral‘ (1999, Ferreira; 2009,
Houaiss)6. 70
Comp.: P franco-alemão adj. ‗perteneciente o
relativo a Francia y Alemania‘ (1999, Fer-
reira; 2009, Houaiss).
P franco-alemão adj. ‗se aplica a individuo de
origen francés y alemán‘ (1999, Ferreira; 75
2009, Houaiss). – P franco-alemão m. ‗id.‘
(1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P franco-brasileiro adj. ‗perteneciente o rela-
tivo a Francia y Brasil‘ (1999, Ferreira; 2009,
Houaiss). 80
—————— DEMi) Esteban Franco (1157, DocMozárTol,
DEMi) y lat.mediev. (P, Braga) (spata) franka
(1006, LHP 266), lat.mediev. (AL) francorum (821,
LELMAL), lat.mediev. (E) (in vico) francorum
‗barrio de francos‘ (1190, DocMadridF, BRAH
8,71), (in barrio) francorum ‗de los franceses o
occitanos‘ (1206, DocMadridF 326), lat.mediev.
(NA NAV) francos (1164, FuerEstellaLatL1 410; c.
1266-1269, ib. 448), lat.mediev. (ARA) francos (s.
X[?] [ms. s. XI-princ. s. XII], TextLingEspG 176),
lat.mediev. (Obarra) francos (1023,LHP 266),
lat.mediev. (CVB) franchorum (938, GMLC F 186)
e it. franchi (d. fin. s. XIII, DI 2,128). 5 Cf. it. lingua franca (d. 1553, DI 2,131). 6 Cf. it. lingua franca (d. 1957, DI 2,131).
Francia
12
P franco-brasileiro adj. ‗se aplica a individuo
de origen francés y brasileño‘ (1999, Ferreira;
2009, Houaiss). – P franco-brasileiro m. ‗id.‘
(1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P franco-canadense adj. ‗perteneciente o 5
relativo a Francia y Canadá‘ (1999, Ferreira;
2009, Houaiss).
P franco-canadense adj. ‗se aplica a indi-
viduo de origen francés y canadense‘ (1999,
Ferreira; 2009, Houaiss). – P franco-cana-10
dense m. ‗id.‘ (1999, Ferreira; 2009, Houaiss).
P francoparlante adj. ‗que habla francés (de
persona), cuya lengua oficial o dominante es
el francés (de comunidad)‘ (1999, Ferreira;
2009, Houaiss). – P francoparlante m. ‗per-15
sona que habla francés‘ (1999, Ferreira; 2009,
Houaiss).
P franco-provençal m. ‗se aplica a lengua
románica, entre langue d’oïl y langue d’oc,
hablada en la Suiza romanda, Valle de Aosta, 20
Saboya, Delfinado y en la región de Lyon‘
(1903-1904, LeiteLiç [11]; 1999, Ferreira)1. –
P franco-provençal adj. ‗id.‘ (1999, Ferreira).
P franco-suíço adj. ‗perteneciente o relativo a
Francia y Suiza‘ (1999, Ferreira). 25
P franco-suíço adj. ‗se aplica a individuo de
origen francés y suizo‘ (1999, Ferreira; 2009,
Houaiss). – P franco-suíço m. ‗id.‘ (1999,
Ferreira; 2009, Houaiss).
P franco-suíço m. ‗se aplica a suizo cuya 30
lengua es la francesa‘ (1999, Ferreira; 2009,
Houaiss). – P franco-suíço adj. ‗id.‘ (2009,
Houaiss).
Deriv.: P francofilia f. ‗cualidad de francó-
filo‘ (1999, Ferreira; 2009, Houaiss)2. 35
P francofílico f. ‗relativo a francofilía o a
francófilo‘ (1999, Ferreira).
P francófilo adj. ‗amigo o admirador de
Francia o de sus cosas‘ (1923, Houaiss 2009;
s. XX, DELP 3,86; 1999, Ferreira), E francó-40
filo ‗amigo o partidario de Francia‘ (2001,
Moliner)3.
P francófobo adj. ‗que tiene aversión contra
Francia o los franceses‘ (1977, DELP 3,86)4.
P francofonia f. ‗adopción de la lengua fran-45
cesa como lengua vehicular‘ (1999, Ferreira;
2009, Houaiss)5.
————— 1 Cf. it. franco-provenzale (d. 1873, DI 2,128). 2 Cf. it. francofilia (d. c. 1915, DI 2,126). 3 Cf. it. francòfilo (d. 1889, DI 2,126). 4 Cf. it. francòfobo (d. 1914, DI 2,126). 5 Cf. it. francofonia (1971, DI 2,127).
P francófono adj. ‗que habla francés (de
persona), cuya lengua oficial o dominante es
el francés (de comunidad)‘ (1999, Ferreira; 50
2009, Houaiss)6. – P francófono m. ‗persona
que habla francés‘ (1999, Ferreira; 2009,
Houaiss).
Prefij.: E (flamenco y) antifrancófono adj.
contrario a la francofonía‘ (1971, Palomino, 55
DHLE 2,1218).
b. P frangues m.pl. ‗denominación de los
europeos occidentales en Ultramar (Próximo
Oriente)‘ (a. 1515, AlbuquerqueComm 27r°;
1516-1518, DBarbosaLivS 1,106 7 ; 1563, 60
GrcOrtaCol [R VIII r°]), frãgues (a. 1515,
AlbuquerqueComm 20v°), franges ‗aquí: por-
tugueses‘ (1563, GrcOrtaCol [R VII v°]: «e a
cristandade frãguistã»), frangi (1593, Avei-
roItin 43v°)8. – P frangue m. ‗id.‘ (a. 1515, 65
AlbuquerqueComm 46r°).
3.a. P bordalha (das partes) de França f.
‗bordado, bordadura (?), procedente de Fran-
cia‘ (1410, DescPortM 1,225).
P escudo / franco d’ouro de França v. (2.a.). 70
P panos de França m.pl. ‗tejidos fabricados
en Francia‘ (1339, DescPortM 1,57).
E (el) aver de Françia m. ‗en comparaciones:
muchísimo‘ (1252-1258, FernGonzálezV
149). 75
E cofres (...) de Francia m.pl. ‗cofre, mueble
parecido al arca, producido en Francia‘ (s.
XVI, LapeyreRuiz 620).
E (los) doze de Francia m.pl. ‗grupo de
grandes señores feudales, vasallos directos de 80
la Corona de Francia (orig. caballeros sobri-
nos de Carlomagno, en el Cantar de Roldán)‘
(1605, CervantesQuix 85v°).
E gala de Francia ‗planta cucurbitácea, bal-
samina‘ (2001, Moliner). 85
E (los) maestros de Francia m.pl. ‗los de la
Universidad de París‘ (1236-1246, Berceo-
DueloD 6d).
E (el) mal de Frãçia m. ‗sífilis‘ (1528, De-
licadoLoz 9v°). 90
CVB mal de França m. ‗referido a persona:
Felipe IV de Francia‘ (1429, DantPurgG
7,109).
————— 6 Cf. it. francòfono (d. 1970, DI 2,127). 7 En el ms. E (E) los portugueses (1524, DBar-
bosaLivS 1,107). 8 Cf. it. franguis (1682, DI 2,130, con variantes
frengui, frenghi, frengi, s. XIX-XX, ib.).
Francia
13
E pares de Francia m.pl. ‗grupo de grandes
señores feudales, vasallos directos de la Coro-
na de Francia (orig. caballeros sobrinos de
Carlomagno, en el Cantar de Roldán)‘ (1605,
CervantesQuix [16v°]). 5
E (Sevilla) sangre de Francia f. ‗flor com-
puesta (Chrysanthemum coronarium), crisan-
temo‘ (2001, Moliner).
NA NAV paños de Francia m.pl. ‗tejidos fa-
bricados en Francia‘ (s. XIV, Doc, Martí-10
nezMeléndezTej 158)1.
NA ARA (aqueste libro yes scripto en Romanz
segun el) patron de Françia m. ‗norma o
variedad lingüística, aquí: el francés‘ (1400-
1425, LibTesoroN 9r°). 15
CVB blanques de Ffrança f.pl. ‗moneda
acuñada en Francia‘ (1409, Botet, Monedes,
DCVBi s.v. 1. blanca).
CVB drap de França m. ‗tejido producido en
Francia‘ (1249[?], LezdaColl1G 76; 1252, 20
LezdaColl2G 104; 1298[?], LezdaTort3G
173), drap de Ffrança (1276[?], Lezda-
Tort2G 139), drap de Franssa (1297[?],
LezdaColl3G 166), draps de França m.pl.
(1385, LibMercadG 127 y 232)2. 25
CVB realls de França m.pl. ‗moneda de plata
acuñada en Francia‘ (1385, LibMercadG 113
y 277).
CVB scuts de França m.pl. ‗escudo, moneda
de oro acuñada en Francia‘‘ (1385, LibMer-30
cadG 113 y 279), scuts (...) de Ffrança (1409,
Botet, Monedes, DCVBi s.v. 1. blanca)3.
CVB tovalyes de Francia f.pl. ‗toalla a la
manera de o procedente de Francia‘ (1240,
ArancAduanS 26)4. 35
CVB touallons de França m.pl. ‗paño, lienzo
a la manera de o procedente de Francia‘
(1271[?], LezdaVal3G 123).
————— 1 Cf. lat.mediev. (CVB) pannus Francie (1243,
LezdaTamaritG 67), pannis Francie (1243, Aranc-
AduanS 38; MartínezMeléndezTej 157), panni de
Francia (1252, LezdaTort1G 100; ArancAduanS
62), lat.mediev.it. pannus Francie (c. 1247, Annal-
Gen, ReinhardtMitt 119). 2 Cf. lat.mediev. (CVB) draperia Francie
(1258, LezdaCambrilsG 111; ArancAduanS 66),
lat.mediev.it. draperia Francie (1253, Reinhardt-
Mitt 119). 3 Cf. lat.mediev.it. scutus auri de Francia
(1349, ReinhardtMitt 119). 4 Cf. lat.mediev. (CVB) toualyes de Francia
(1271[?], LezdaVal2G 116).
CVB VAL tela de França f. ‗tejido producido
en Francia‘ (c. 1460-1490, TirantC 2,19). 40
b. P frança f. ‗mujer afectada, presuntuosa,
dada a amores‘ (1999, Ferreira).
P frança adj. ‗se aplica a persona fatua,
presumida‘ (1999, Ferreira; 2009, Houaiss). –
P frança m. ‗id.‘ (1999, Ferreira; 2009, 45
Houaiss).
4. P francisca f. ‗antigua hacha de armas de
los francos, godos y otras etnias germánicas‘
(1913, Houaiss 2009; 1999, Ferreira), fran-
quisque (1999, Ferreira; 2009, Houaiss), E 50
franciscas f.pl. (1490, Palencia, DME s.v.
francés)5.
E françisco adj. ‗francés‘ (1330-1343, JRuiz-
BuenAmor, Kasten/Cody), CVB (cavaler)
francesc (1283-1288, DesclotCrònC 2,43), 55
francesch (1283-1288, DesclotCrònC 3,85),
(cavalers) francescs adj.pl. (1283-1288, Des-
clotCrònC 3,143).
CVB francescs m.pl. ‗naturales o habitantes
de Francia‘ (1283-1288, DesclotCrònC 2, 60
167), franceschs (1283-1288, DesclotCrònC
3,73).
Sint.: NA NAV camino francisco m. ‗camino
seguido por los peregrinos venidos de Francia
con el fin de visitar el sepulcro del apóstol 65
Santiago el Mayor‘ (1250-1300, FuerNav2N
82v°).
CVB ROS lengua francesca m. ‗francés (len-
gua)‘ (fin. s. XIII, VidesSRosM 3,328 =
DECat 4,164 s.v. franc)6; CVB ROS lenguatye 70
lenguatye francesc m. ‗id.‘ (fin. s. XIII,
VidesSRosM 3,328).
————— 5 Cf. lat.mediev. (P, Braga) (calicem) francis-
cum, (fialas argenteas) franciscas (942, LHP 265),
(una spata cum arriaces) franciscos (1078, DELP
3,84), (palacium) franciscum (1139, Machado,LP
2,148), lat.mediev. (G, Celanova) (fazistergulo)
francisco (938, LHP 265), (Melón) (kappa) fran-
ciska (1003, Castro,RFE 8,330 s.v. capa; LHP
265), lat.mediev. (AL) (casulla ...) frisiscas (908,
LELMAL), (sela) franciska (1113, LELMAL),
(manto) francisco (1137, LELMAL), (camino)
francisco (1162, LELMAL), francisco m. (1246,
ColDiplCarrizo, DEMi), lat.mediev. (E, Oña) (uia)
francisca (1047 [copia s. XV], LHP 265), lat.
mediev. (CVB) (strata) francisca (885, GMLC F
188) e it. francesca ‗scure‘ (1892, DI 2,104), strada
francesscha (c. 1316, DI 2,107). 6 Cf. it. lingua francesca (c. 1284, DI 2,105).
Francia
14
5. P frâncica f. ‗antigua hacha de armas de
los francos, godos y otras etnias germánicas‘
(1817-1819, Houaiss 2009; 1999, Ferreira).
P frâncico adj. ‗perteneciente o relativo a los
francos antiguos‘ (1817-1819, Houaiss 2009; 5
1977, DELP 3,84).
P frâncico m. ‗la lengua hablada por los
francos antiguos‘ (1999, Ferreira; 2009,
Houaiss), E fráncico (1924, EncEspasa
24,1009). – Sint.: E lengua fráncica f. ‗id.‘ 10
(1924, EncEspasa 24,1009).
6. P franciú m. ‗el francés (lengua)‘ (1899,
«pop.» Houaiss 2009; 1977, DELP 3,85;
1999, «pop.» Ferreira).
7. P frâncio adj. ‗elemento químico de núme-15
ro atómico 87 [Fr], radioactivo‘ (1939,
Houaiss 2009; 1999, Ferreira), E francio
1997, GarcíaGallarín 156; 2001, Moliner).
P frância f. ‗tipo de cuento, derivado de los
antiguos fabliaux franceses‘ (1977, DELP 20
3,84).
8. P franglês m. ‗deprec., uso de palabras in-
glesas adaptadas al francés‘ (1999, Ferreira),
E franglés (1964-1967, Cabrera Infante,
CORDE), franglais (1985, Prensa, CREA). 25
9. P francígena adj. ‗francés‘ (1977, DELP
3,84)1.
10. P BRA francônio adj. ‗relativo a Fran-
conia (Baviera)‘ (1999, Ferreira; 2009,
Houaiss), POR francónio (1999, Ferreira)2. – 30
P BRA francônio m. ‗natural o habitante de
Franconia‘ (1999, Ferreira; 2009, Houaiss),
POR francónio (1999, Ferreira).
P BRA francônio ‗se aplica al dialecto ha-
blado en Franconia‘ (2009, Houaiss). – P BRA 35
francônio m. ‗id.‘ (1999, Ferreira), POR
francónio (1999, Ferreira).
————— 1 Cf. lat.mediev. (G, Santiago de Compostela)
(porta) francigena (s. XI, DELP 3,84; DDGM),
lat.mediev. (AL) francigene m.pl. (1104, LEL-
MAL), lat.mediev. (E) ffrancigeni (1099, FuerMi-
randaC1 468), francigena adj. (1063, LELMAL),
lat.mediev. (NAV) francigenis m.pl. ‗franceses‘
(1090 [copia princ. s. XIII], TextLingNav 15;
DEMi), lat.mediev. (CVB) francigena adj. (1040,
GMLC F 187), francigeno (rege) (977, GMLC F
187), lat.mediev.it. francigenus (s. X, ReinhardtMitt
120), francigena (med. s. XI, ReinhardtMitt 120) e
it. francigeni (1486, DI 2,127). 2 Cf. el topónimo (E) (ducado de) Franconia
(1519, FdzEncisoSuma [B XIV v°]; 1548-1575,
ApianoTrad 37r°), Frãconia (1548-1575, Apiano-
Trad 32v°).
11. P franciano m. ‗se aplica al dialecto me-
dieval de la Île de France, base histórica del
francés estandard‘ (1999, Ferreira; 2009, 40
Houaiss). – P franciano adj. ‗id.‘ (2009,
Houaiss). – P francien m. ‗id.‘ (2006, Castro-
Intr 49).
Derivado de Francia, sufijo ┌-és┐, con influ-45
encia del fr. français (< franceis/çois, < lat.
franciscus, v. 4.) y del occit. francés (DECat
4,164 s.v. franc: «-esc es reduïa fonèticament
a -es en llengua d‘oc des de c. 1300»), cf. it.
francese (d. s. XIII [franzesi m.pl.], DI 2,107). 50
– Derivados del lat. francus (Georges) (2.).
En el sentido ‗cristianos, europeos occiden-
tales‘ es préstamo del ár. faranj, gr.mediev.
(οÓ) φράγγοι (< franco, cf. DI 2,130 nota 2).
No se considera aquí franco ‗libre‘, ‗liberal‘, 55
‗de trato abierto‘ (DCECH 2,945) como deri-
vado de francos; al contrario: los francos
tomaron su nombre del adjetivo. – Uso sintag-
mático (3.a.) y metonímico (b.) del topónimo.
– Derivado del lat. franciscus (Isidoro, Ge-60
orges) (4.), cf. fr. français (d. c. 1100 [fran-
ceis], TLFi), it. francesco (d. c. 1197, DI
2,103). – Derivado del lat. francicus (Geor-
ges) (5.), cf. it. francico (d. 1784, DI 2,129),
fr. francique (1838, TLFi). – Cruce de francês 65
con messiú/mussiú, pronunciación jocosa de
monsieur (6.). – Derivado en portugués y
castellano, sufijo '-o (7.), cf. fr. francium (d.
1939, TLFi), it. francio (d. 1952, DI 1,135)
para el elemento químico. – Préstamo del fr. 70
franglais (d. 1959, TLFi) (8.), cf. it. franglais
(d. 1969, DI 2,128). – Derivado del lat.me-
diev. francigena/francigenus, v. nota bajo
(9.). – Derivado del lat. franco, -onis (Geor-
ges), de donde el topónimo Franconia, de ahí 75
los derivados en '-o (10.), cf. it. franconi (d.
1477, DI 2,137 s.v. Franconia; [dialetto]
franconio, 1844, ib. 138). – Préstamo del fr.
francien ‗dialecte de l‘Île de France‘ (1889,
TLFi), adaptado o integral (franciano/fran-80
cien) (11.). – Nota bibliográfica: DCECH
2,944 (francesilla); DECat 4,164 (francesc,
francesilla s.v. franc); REW3 n° 3483, frank.
[06/07/18–26/03/20 – J.R.] 85