20
Page | 1 NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 1 ความเคลื อนไหวและทิศทางของธุรกิจ 3G ในปี 2009 โดย วรวิสุทธิ ภิญโญยาง อรนุช เลิศสุวรรณกิจ สรวิศ ประดิษฐบาทุกา สถานการณ์ 3G ในปี 2008 เริมต้นทีภาพรวมของตลาด 3G ในโลก จํานวนผู ้ใช้ 3G ในปัจจุบัน (มกราคม 2009) มี จํานวนทังสิ น 846 ล้านราย แบ่งออกเป็น ผู ้ใช้ 3G ในมาตรฐาน W-CDMA ของฝังยุโรป 346 ล้าน ราย และผู ้ใช้ 3G ในมาตรฐาน CDMA2000 1x และ EV-DO ของฝังเกาหลีและญีปุ ่ นอีกประมาณ 500 ล้านราย มองกลับมาทีสําหรับตลาดมือถือในประเทศไทย ณ ปัจจุบัน ยังไม่มีการเปิ ดให้บริการ 3G อย่างเป็ นทางการ (Commercial Launch) เนืองจากติดปัญหาทางด้านกฏระเบียบบางอย่าง ถึงแม้จะมีการเปิ ดให้บริการแบบทดสอบ (Trial) ณ บางจุด ก็ตาม ในแง่ของเทคโนโลยี ผู ้ให้บริการมือถือรายใหญ่ทัง เอไอเอส ดีแทคและทรูมูฟต่างเลือกใช้ เทคโนโลยี HSPA (High Speed Packet Access) ซึงอยู ่บนมาตรฐาน W-CDMA จากฝังยุโรป มา ใช้ในการให้บริการ 3G ของตนเนืองจากสามารถทําการปรับปรุงจากโครงข่าย GSM เดิมทีมีอยู แล้วให้รองรับการใช้งานข้อมูลความเร็วสูงกว่าในปัจจุบันได้ ทําให้ไม่ต้องใช้เงินลงทุนมากนัก

3G & 4G Trends_Rev2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 1

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 1

ความเคลอนไหวและทศทางของธรกจ 3G ในป 2009 โดย วรวสทธ� ภญโญยาง

อรนช เลศสวรรณกจ สรวศ ประดษฐบาทกา

สถานการณ 3G ในป 2008 เร.มตนท.ภาพรวมของตลาด 3G ในโลก จานวนผใช 3G ในปจจบน (มกราคม 2009) ม

จานวนท @งส @น 846 ลานราย แบงออกเปน ผใช 3G ในมาตรฐาน W-CDMA ของฝ.งยโรป 346 ลานราย และผใช 3G ในมาตรฐาน CDMA2000 1x และ EV-DO ของฝ.งเกาหลและญ.ป นอกประมาณ 500 ลานราย

มองกลบมาท.สาหรบตลาดมอถอในประเทศไทย ณ ปจจบน ยงไมมการเปดใหบรการ 3G

อยางเปนทางการ (Commercial Launch) เน.องจากตดปญหาทางดานกฏระเบยบบางอยาง ถงแมจะมการเปดใหบรการแบบทดสอบ (Trial) ณ บางจด กตาม

ในแงของเทคโนโลย ผใหบรการมอถอรายใหญท @ง เอไอเอส ดแทคและทรมฟตางเลอกใช เทคโนโลย HSPA (High Speed Packet Access) ซ.งอยบนมาตรฐาน W-CDMA จากฝ.งยโรป มาใชในการใหบรการ 3G ของตนเน.องจากสามารถทาการปรบปรงจากโครงขาย GSM เดมท.มอยแลวใหรองรบการใชงานขอมลความเรวสงกวาในปจจบนได ทาใหไมตองใชเงนลงทนมากนก

Page 2: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 2

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 2

เน.องจากบรการหลกของ 3G คอ การใชอนเตอรเนตเคล.อนท.ความเรวสง (Mobile Broadband) ถามองไปท.ภาพรวมท @งหมด ปจจบน ประเทศไทยมอตราผใชอนเตอรเนตอยท.ประมาณ 12 ลานคน หรอคดเปน 18% ของจานวนประชากรท @งหมด โดย แบงออกเปนผใชอนเตอรเนตความเรวสง (Broadband) ประมาณ 2 ลานราย และผใชอนเตอรเนตแบบ Dialup (Narrowband) อกกวา 10 ลานราย

จากชองวางของประชากรอนเตอรเนตน @ ทาใหมยงโอกาสในการใหบรการ 3G อยอกมาก ไมวาจะเปนกลมท.ใช Narrowband กวา 13 ลานคน หรอแมกระท.งผ ท.ยงไมเคยใชอนเตอรเนตเลย อกกวา 50 ลานคน ซ.ง 3G จะชวยให ประชากรท @งประเทศมโอกาสเขาถงขอมล ขาวสารตางๆบน Internet ในอตราความเรวสงได

ท.มา: CDG, Market Trends and Facts, Sep 2008

Page 3: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 3

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 3

สถานการณในแงของรายได ปจจบน มผใหบรการโทรศพทเคล.อนท.รายใหญๆ ของโลก เชน Vodafone, T-Mobile,

Orange, NTT Docomo และ Verizon Wireless ท.ไดเปดใหบรการ 3G แลว สามารถทารายไดรวมกนท @งหมดจากบรการส.อสารขอมลไรสาย (Data Services) คดเปนประมาณ 20 % ของรายไดจากบรการท @งหมด

โดย NTT Docomo ผใหบรการโทรศพทมอถอ รายใหญท.สดของญ.ป น ยงคงครอง

ตาแหนงผ นาตลาดตอเน.อง จากจานวนรายไดประมาณ 11,000 ลานเหรยญใน 9 เดอนแรกของป 2008 และ การเตบโตของรายไดจากบรการส.อสารขอมลไรสายของผใหบรการรายใหญสด 10 บรษท ไดเพ.มข @น 10.3% จากป 2007

Page 4: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 4

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 4

เหนไดวา ผใหบรการโทรศพทมอถอท.วโลกสวนใหญจะมรายไดจากบรการส.อสารขอมลไร

สายเกน 10% และสาหรบผใหบรการ 3G ท.โดดเดนท.สดอยาง NTT DoCoMo และ Softbank จากประเทศญ.ป น มสดสวนรายไดตรงน @สงถง 40%

ดานการเตบโตของตลาด พบวาตลาดสหรฐอเมรกา มอตราเตบโตของรายไดสงสดในโลก โดยเพ.มข @น 18% จากปลายป 2007 ตามดวยจนและญ.ป นท. 9% และ 7% ตามลาดบ ซ.งท @งสามประเทศดงกลาวมรายไดตลาดรวมกนเกอบ 50% ของท.วโลก สถานการณในแงจานวนผใช

จากรายงานของ comScore บรษทวจยดานอนเตอรเนตและโทรศพทมอถอ พบวา ประเทศในยโรป มสดสวนคนใชมอถอ 3G อยท. 28.3 % ของจานวนผใชมอถอท @งหมด (63.4 ลานคน) ซ.งแยกตามประเทศ ไดดงน @

� อตาล อตราผใช 3G อยท. 38.3 % (18 ลานคน), � สเปน อตราผใช 3G อยท. 37.2%(12 ลานคน), � สหราชอาณาจกร อตราผใช 3G อยท. อยท. 27.6 %(12 ลานคน), � เยอรมนน อตราผใช 3G อยท. 23.9%(11 ลานคน) และ � ฝร.งเศส อตราผใช 3G อยท. 17.1% (8 ลานคน)

Page 5: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 5

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 5

ในขณะท.สหรฐอเมรกามอตราผใช 3G อยท. 28.4% และจานวนผใช 3G ในอเมรกากระโดดเพ.มข @นจากปกอนถง 80% มาอยท. 64 ลานคน ทาใหนอกจากรายไดท.เตบโตสงท.สดในโลกแลว สหรฐฯยงเปนตลาดท.เตบโตมากท.สดในโลกในแงของจานวนผใชงาน สถานการณในตลาดสหรฐฯ

ท.มา: Chetah Shama Consulting Update November 2008

ตลาดประเทศสหรฐอเมรกา ในไตรมาส 3 ป 2008 รายไดของการส.อสารขอมลไรสายโตข @น 7.3% เม.อเทยบกบไตรมาส 2 ท. 8.8 พนลานเหรยญ และโตข @น 37.5% เทยบกบไตรมาสเดยวกนของปกอน

ท.มา: Chetah Shama Consulting Update November 2008

Page 6: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 6

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 6

เม.อมองท.รายไดเฉล.ยตอเลขหมายตอเดอน (ARPU) พบวา ม ARPU ลดลง 0.04 USD โดยรายไดส.อสารดานเสยง (Voice ARPU) ลดลง 0.94 USD ขณะท.รายไดส.อสารขอมล (Data ARPU) เพ.มข @น 0.90 USD

1. Sprint เปนผนาตลาดดวย Data ARPU ท. 13.50 USD คดเปน 24.11% ของรายไดท @งหมด

2. Verizon ม Data ARPU อยท. 13.30 USD (หรอ 25.49% ของรายได ซ.งเปนเจาแรกท.ผานระดบ 25%)

3. AT&T ม Data ARPU อยท. 12.29 USD (หรอ 24.20%) 4. T-Mobile ม Data ARPU อยท. 9 USD (หรอ 18%)

ท.มา: Chetah Shama Consulting Update November 2008

ซ.งโดยเฉล.ย รายไดส.อสารขอมลไดเกนระดบ 23 % (17.7% เม.อป 2007) โดยคาดหมายวาจะผานระดบ 25% ภายในป 2008 น @

Page 7: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 7

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 7

สถานการณในตลาดเอเชย เร.มตนท.ตลาดท.มขนาดใหญท.สดในโลกอยางประเทศจน ผใหบรการโทรศพทมอถอเพ.ง

ไดรบใบอนญาตบรการ 3G ไปเม.อปลายป 2008 ท.ผานมา และดวยจานวนผใชบรการสงสดในโลกกวา 600 ลานคนจากประชากรจานวนนบพนลาน ทาใหมการคาดวาจะมผขอใชบรการ 3G มากกวา 500 ลานรายภายใน 5 ปขางหนา

กลบมามองตลาดเพ.อนบานของไทย ประเทศกมพชาซ.งมการใหบรการ 3G ต @งแตป 2006 และในขณะน @มผใหบรการ 3G ถง 4 ราย แตกลบมผใชงานจานวนนอยมากเน.องจากประชากรสวนใหญไมสามารถจายเงนซ @อโทรศพทมอถอมาใชงานได เพราะมคาใชบรการท.สง อกท @งเคร.องโทรศพทมอถอกยงมราคาแพงสาหรบประชากรในประเทศอกดวย

ดานบานพ.เมองนองอยางลาว กเพ.งเปดใหบรการ 3G ไปเม.อกลางเดอนตลาคม 2008 ท.ผานมา โดยผใหบรการท.ช.อวา LaoTel โดยคาดวาจะมลกคาจานวนประมาณ 30,000 ภายในป 2008 และ 100,000 คนภายในป 2009

ในขณะท.ประเทศเวยดนามกาลงจะเปดประมลใบอนญาตใหผใหบรการราว 4 ราย ภายในกลางป 2009 และมการคาดการณวา บรการ 3G จะทาใหมจานวนผใชบรการโทรศพทมอถอเพ.มข @นอก 20 ลานราย จากเดมตอนน @ท. 48 ลานราย ภายในป 2010

Digi หน.งในผใหบรการในประเทศมาเลเซยซ.งกาลงจะเปดบรการ 3G ไดภายในตนป 2009 น @ ดวยเมดเงนลงทนกวา 86 ลานเหรยญสหรฐ ตามหลงผใหบรการรายใหญท.สดอนดบ1 อยาง Maxis ท.เปดใหบรการ 3G ต @งแตป 2006 และมผใชบรการ 3G ถง 1.3 ลานคนดวยอตราท.เพ.มข @นสงมากถง 3 เทาเม.อเทยบจากป 2007 สวนประเทศพมามการทดสอบบรการ 3G ไปเม.อกลางปท.แลว โดยใชในกจการทหารเทาน @น และคาดหมายวาจะขยายไปเปดบรการในเชงพาณชยเพ.อรองรบผใชราว 30,000 ราย และใหบรการผใชท.วประเทศ 200,000 ราย ในป 2009-2010

Page 8: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 8

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 8

ในฟลปปนส ผประกอบการโทรคมนาคมท.ไดรบใบอนญาตใหบรการ 3G แลวจานวน 4 ราย และเปนประเทศท.มการใชงานดานขอมลคอนขางสง และผใชบรการนยมสงขอความส @นกนมากกวาการโทรสนทนากนตามปกต ซ.งรายไดเฉล.ยตอเดอนตอเบอรดานบรการขอมลเปนสดสวนสงถง 55% ของรายไดจากบรการท @งหมด

สดทายมาดท.อนเดย ซ.งผใหบรการโทรศพทมอถอในอนเดยตางกาลงรอใบอนญาต 3G เชนกน แตดวยจานวนประชากรอนดบสองของโลกและจานวนผใช อนเตอรเนตไรสายผานมอถอในปจจบนถง 66 ลานคน จากจานวนผใชโทรศพทมอถอท @งหมด 305.24 ลานคน คาดวาอนเดยจะเปนอกตลาดหน.งท.นาจบตามองไมแพจนอยางแนนอน

สถานการณ 3G ในไทย แมวาผใหบรการมอถอท @ง เอไอเอส ดแทคและทรมฟ ยงไมไดบทสรปกาหนดเวลาท.ชดเจนจากทาง กทช. บนคล.นความถ.ใหม (ท. 2.1 GHz) โดยมการคาดหมายวานาจะเปนภายในป 2552 แตคายมอถอท @ง 3 ราย ตางดาเนนการเตมท. ในการใหบรการ 3G บนคล.นความถ.เดม (In-band Migration) ท @ง 900 เมกะเฮรตซ (เอไอเอส) และ 850 เมกะเฮรตซ (ดแทค, ทรมฟ)

โดยพ @นท.ใหบรการ 3G ในระยะแรกจะเปน พ @นท.ในกรงเทพ และ หวเมองใหญๆ ท.มอตราการเตบโตดานการใชบรการขอมล อยในเกณฑท.สง เชน เชยงใหม ชลบร ภเกต สวนพ @นท. ในจงหวดอ.นๆและพ @นท.หางไกล อาจจะตองรออกประมาณ 2-3 ป เม.อมองจากมมมองของผใหบรการเอง ส.งท.ตองพจารณาคอ ความคมคาในการลงทน 3G เน.องจากในหลายๆประเทศ บรการ 3G กไมประสบความสาเรจนก อาจจะเปนเพราะพฤตกรรม

Page 9: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 9

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 9

ของผใช ท.ใชมอถอแคการโทรเขารบสายเปนสวนใหญ รวมถงการท.ไมไดศกษาตลาดใหถ.ถวนกอนท.จะขอประมลใบอนญาต 3G ของผใหบรการ แตกอาจจะเปนส.งท.บรรดาผใหบรการท.วโลก ไมอาจจะหลกเล.ยงได เน.องจากแนวโนมของการใชบรการดานเสยงอยในชวงขาลงอยางตอเน.อง จงจาเปนตองใช 3G เปนธรกจใหม เพ.อท.จะดน ARPU ท.กาลงลดลง ใหกลบมามแนวโนมท.เพ.มข @นอกคร @ง นอกจากการใหบรการดานโทรศพทแลว ผใหบรการกจะตองเปล.ยนแปลงตวเอง เพ.อเปนผใหบรการอนเตอรเนตเตมตวเตมรปแบบมากข @น และตองคดคนบรการใหมๆ เพ.อรองรบการใชงาน 3G อยางเตมท.

ในเร.องของราคา เน.องจาก 3G เปนการใหบรการอนเตอรเนตความเรวสง จงหลกเล.ยงไมไดท.จะตองแขงขนกบผใหบรการ ADSL เดมท.มอย ปจจยหน.งท.สาคญกคอ การต @งราคา ซ.งจะตองต @งราคาท.พอจะแขงกบ ADSL ได เพ.อใหมผใชตามบาน สวนหน.งจะเปล.ยนมาใชบรการ 3G เพราะความสะดวกในการเขาถง Internet จากทกท.และตอบสนอง Lifestyle ท.จะใชโทรศพทในการเขาถงบรการตางๆท.จะตามมา

จากรายงานของสมาคม GSM ไดทาการสรปผลการศกษา แนวโนมของเทคโนโลย HSPA วาคมคาในการลงทนและมการใชงานท.แพรหลายมากกวา และจะเปนเครอขายอนเตอรเนตไรสายความเรวสงท.ใหญท.สดในโลก ภายในเวลา 5 ปขางหนา ดวยการท.มฐานการผลตท.มากข @นและราคาท.ลดต.าลงของตวเคร.องโทรศพทมอถอและอปกรณอ.นๆ ท.ใชในการเช.อมตออนเตอรเนต 3G อกท @งยงไดรบการสนบสนนบรรดา ท @งผผลตสวนประกอบ ผผลตระบบยอย ผผลตอปกรณและผออกแบบเครอขาย รวมท @งการใหบรการ ท @งหลายในโลก ชวยรวมกนผลกดน อปกรณทรองรบ 3G

จากรายงานของสมาคม GSMA พบวา มอปกรณรองรบ 3G HSPA เปนจานวนท @งหมด 1,085 รน จากผผลต 127 ราย ซ.งหลกๆจะม

� ตวเคร.องโทรศพทมอถอจานวน 347 รน � คอมพวเตอรพกพา (Notebook) จานวน 272 รน และ � อปกรณเช.อมตอท.เปน USB และ Aircard อก 106 รน

โดย คอมพวเตอรพกพา (Notebook) ท.รองรบ HSPA 3G เชน Lenovo ถง 21 รน, Dell

13 รน, Fujitsu ถงกวา 30 รน, และ HP อก 18 รน

Page 10: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 10

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 10

โดยปกตแลวผใหบรการ 3G สวนใหญจะเร.มตนการเปดตลาด 3G ดวยการ ขายNotebook รวมไปกบ HSPA Aircard หรอ อปกรณเช.อมตอโมเดมแบบ USB มากกวาท.จะเนนการใชงานอนเตอรเนตจากตวโทรศพทมอถอโดยตรง ท @งน @เพ.อตองการเปดตลาด Mobile Broadband เขาไปแขงกบผใหบรการ ADSL เดม ซ.งมศกยภาพในการสรางรายได จากคาใชบรการอนเตอรเนตสง

ซ.งประเทศในยโรป Mobile Broadband ไดเขามารกตลาดของ ADSL โดยเฉพาะในประเทศอยางออสเตรย, ฟนแลนด และ สวเดน ท.มผใชโมบายบอรดแบนกวา 60%

ในป 2009 การคาดการณวาจะม Notebook มากกวา 36 ลานเคร.องเช.อมตอกบเครอขายผใหบรการตางๆในประเทศยโรปตะวนตก เทยบกบ 26 ลานเคร.องเม.อป 2008 iPhone Trend นบต @งแต Apple ไดออกโทรศพทมอถอ iPhone 3G ซ.งเปนมอถอ iPhone รนท.สองโดยมการรองรบการใชงาน 3G

Apple เปดตว iPhone 3G พรอมกบ Business Model รปแบบใหม โดยเปนการจบมอเปนพนธมตรกบผใหบรการเครอขายมอถอท.วโลกกวา 70 ประเทศ โดยนาเสนอราคาเคร.องท.ไมแพงและใหผใหบรการเปนผ subsidize ราคาเคร.องแทนลกคา ทาใหยอดขายของ iPhone ถลมทลาย ถง 6.9 ลานเคร.อง ในไตรมาสท. 3 /2008 มากกวาไตรมาสเดมของปกอนถง 6 เทา และมากกวาจานวนยอดขายรวมของ iPhone รนแรกท.ขายไดท @งหมด 6.1 ลานเคร.อง

สรางรายไดเปนกอบเปนกาใหกบบรษท Apple และบรรดาผใหบรการมอถอมรายไดเพ.มสงข @นจากสญญาการใชบรการท.ผใช iPhone ตองจาย

จานวนยอดขาย iPhone สามารถเอาชนะเจาตลาด Smart Phone อยาง RIM (Research In Motion) ผ จาหนายมอถอแบรนด Blackberry ท.ไดความนยมตอเน.องมายาวนานกวา 8 ป โดย RIM ทายอดขาย Blackberry อยท. 6.1 ลานเคร.อง

ทมา: รายงานผลประกอบการ Apple Q3 ป 2008

Page 11: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 11

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 11

นอกจากน @ ในตลาดโทรศพทมอถอท @งหมด Apple กาวข @นมาเปนอนดบสาม เม.อนบจาก

รายได (ท. 4.6 พนลานเหรยญสหรฐ) โดยยงคงเปนรองแค Nokia และ Samsung และ iPhone 3G ยงทาใหสวนแบงทางการตลาดของ Apple ณ ปจจบน มถง 23%

มากกวาชวงเปดตว iPhone 3G คร @งแรกในเดอนมถนายน 2008 ถงสองเทา

ทมา: ChangeWave Research

จากการสารวจของ Rubicon พบวาผใช iPhone ใชอานอเมล รบสงขอความส @น SMS

และ ทองเวปไซด เปนสามอนดบแรก และประมาณ 80% ของผใชพงพอใจกบการใชงานโดยรวม สวนโทรศพทเคร.องเดมท.ถกแทนท.ดวย iPhone สามอนดบแรกคอ Motorola Razr, Windows Mobile และ Blackberry

สวนผใชท.เหนดวยวาสามารถใช iPhone แทนท.คอมพวเตอร notebook ไดมถง 61% สาหรบ ปจจยอ.นๆท.ทาให iPhone ไดรบความนยม กคอ มแอพลเคช.นเสรมใหผใชดาวน

โหลดมากกวา 10,000 แอพลเคช.น ซ.งไดรบกระแสความนยมอยางมาก โดยมยอดดาวนโหลด แอพลเคช.นท @งหมด กวา 500 ลานคร @ง ทารายไดใหบรษท Apple นบหม.นลานบาทเลยทเดยว

สาหรบตลาดองคกรน @น iPhone ท.ดเหมอนวาจะถกออกแบบมาสาหรบผใชท.วไป (Consumer) อาจจะยงส Windows Mobile ในแงของการใชงานฝ.งผใชธรกจ (Corporate) แมวา iPhone จะสามารถเช.อมตอใชงานกบ Microsoft Exchange ไดกตาม ทาให iPhone ยงไมสามารถข @นครองตาแหนงผนาของตลาดองคกรได

Page 12: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 12

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 12

ผลการสารวจของ ICM Research และ London School of Economics (LSE) ระบวา 62% ของผใชโทรศพทมอถอในองกฤษ ใชอนเทอรเนตผานมอถอ ดงน @นบรการ 3G และอปกรณรองรบท.สามารถใชเขาถงอนเทอรเนตไดอยางรวดเรว จงกลายเปนเร.องส.งจาเปน และเปนสาเหตหน.งท.ทาใหยอดขาย Apple iPhone รนแรกไมดเทาท.ควร เพราะไมไดรองรบ 3G ในป 2009 น @ อาจจะเปนปท.ยากลาบากข @นของ Apple เน.องจาก iPhone เร.มมคแขงอ.นๆ ท.พอจะเทยบเคยงได เชน Blackberry Storm จากคาย RIM, Touch Diamond จาก HTC, Voyager และ Vu จาก LG Electronics, Xperia X1 จาก Sony Ericsson, Nokia Tube, Palm Pre, และ Instinct จาก Samsung ท.จบมอกบผใหบรการอยาง Sprint ท.อาจจะประสบความสาเรจในการแขงขนกบ AT&T และ iPhone เชนเดยวกน ทานายเทรนดป 2009

• ARPU ของผใชบรการในญป น มแนวโนมสงข @นจากการเปดใหบรการ 3G รวมถงจานวนผใช 3G ท.นาจะเขาใกล 100% ไปทกท สวนผใหบรการท.วโลก จะมรายไดตอเดอนตอเลขหมายจากบรการส.อสารขอมลผานโทรศพทหรอ 3G เพ.มข @น ในขณะทรายไดจากการใชเพ.อการสนทนาลดลง

• จนและอนเดย เปดใหบรการ 3G เตมรปแบบ พรอมจานวนผใชมหาศาลกวารอยลานคน ภายในป 2009

• ตลาดโมบายดบอรดแบนจะเขามาแทนท. บรการ DSL เดม โดยเฉพาะประเทศในยโรป ท.มอตราการใชงานสง

• มอถอจอใหญ Touch Screen รปรางหนาตาคลาย Apple iPhone และรองรบ 3G (เชน HSDPA) พรอมหนวยความจาขนาด 8 GB ข @นไป พรอมกลอง 5 ลาน Pixel ข @นไป แบตเตอร.ท.ใชงานไดยาวนานข @น และสดทายคอ ระบบตดตามตาแหนง GPS เชน ระบบนาทางแบบ 3 มต ท. Nokia กาลงทดสอบอย

• ดวยจานวนยอดขายคอมพวเตอรโนตบกแซงหนาคอมพวเตอรต @งโตะ (Desktop) ไปแลวเม.อปลายปท.ผานมา อปกรณเช.อมตอบอรดแบนไรสายจะเปนตวขบเคล.อนสาคญในป 2009 อยางไมตองสงสยและเราจะไดเหน Netbook ท.ขนาดบางและน @าหนกเบา ขนาดของหนาจอท.จะเพ.มจาก 9” เปน 10” พรอมดวยชพประมวลผลและกราฟฟกท.ดข @น ท.มาพรอมกบทางเลอกในการเชอมตอบอรดแบนไรสายท.หลากหลายและเม.อประเทศจนและอนเดยเปดบรการ 3G จะเปนท.แนนอนวาราคาของอปกรณตางๆเหลาน @จะลดลงอยางมากดวยจานวนการผลตจานวนมาก เพ.อรองรบผใชท.เพ.มข @นอยางมหาศาล

Page 13: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 13

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 13

• คอมพวเตอรโนตบก จะเร.มสามารถใชงานบนแบตเตอร.ไดยาวนานจากเดมท. 4 ชม เปน 8 ชม. และ Netbook ซ.งคอมพวเตอรพกพาท.มขนาดเลกและเบาพรอมจอแบบสมผส เพ.อสะดวกในการพกพา จะถกนามาขายพวงหรอแมกระท.งแจกฟรใหผใชบรการ 3G โดยผใหบรการโทรศพทมอถอ

กาวตอไปกบยค 4G (Fourth-Generation)

4G ในโลกแหงโทรคมนาคมและการส.อสาร คอ โทรศพทเคล.อนท.ยคท. 4 (Fourth-Generation) ถอเปนยคถดไปของ 3G ในการพฒนาเทคโนโลยเพ.อใหบรการ Mobile Broadband สามารถรองรบการรบสงขอมลท.ตองการความเรวสงย.งข @นไปอก

ซ.งตามทฤษฎท.คาดหวงไวน @นขณะเคล.อนท.จะมอตราความเรวสาหรบการดาวนโหลดขอมลประมาณ 100 Mbps (และ 1Gbps เม.อหยดน.ง) สวนอตราความเรวสาหรบอพโหลดขอมลอยท.ประมาณ 50 Mbps ดวยคณภาพและความปลอดภยในการส.อสารบนพ @นฐานโครงขายขอมล IP ท @งหมด

ปจจบนยงไมมการเปดใหบรการจรงแตอยางใด ในขณะท.ผใหบรการโทรศพทมอถอท.ช @นนาของโลกอยาง NTT DoCoMo กาลงทาการทดสอบเทคโนโลย LTE (Long Term Evolution) ซ.งเปนหน.งในเทคโนโลยท.กาลงถกนาเสนอใหเปนมาตรฐาน จากผลการทดสอบในป 2005 ท. Yokosuka แถบตะวนตกของกรง Tokyo ดวยเทคโนโลยของโทรศพทเคล.อนท. 4G สามารถดาวนโหลดขอมลท @ง CD ภายใน 2 วนาท หรอ ภาพยนต ท.มความยาว 2 ชมในแผน DVD ไดภายใน 12 วนาท ซ.งทดสอบท.ระดบการดาวนโหลดขอมลสงสดท. 2.5 Gbps ขณะเคล.อนท.ดวยอตราเรวประมาณ 20 กโลเมตร/ชม. ซ.งสงกวามาตรฐานท.ทาง ITU (International Telecommunication Union) กาหนดไว

CEO ของ NTT DoCoMo นาย Ryuji Yamada ไดแถลงในงาน GSMA Mobile Asia Congress ท.มาเกา วาบรษทตองการเพ.มความเรวในโครงขาย Broadband เพ.อรองรบการใชงานในรปแบบของวดโอในประเทศญ.ป น โดยวางแผนท.จะเปดใหบรการในเชงพาญชยจรงชวงประมาณป 2010 นอกจากน @แลว NTT DoCoMo ไดวางแผนอยางระมดระวงในเร.องของเคร.องโทรศพทมอถอท.จะมารองรบเพ.อลดปญหาท.จะเกดข @นตามมา เน.องดวยเคยมประสบการณชวงเปล.ยนจากยค 2G มายง 3G

NTT DoCoMo ส.อสารถงลกคาของตน ในการท.ตดสนใจลงทนเครอขาย 4G คอ ความตองการท.จะทาใหโลกแหงการส.อสารแพรหลาย ไมวาจะใชอปกรณใดๆกสามารถเช.อมตอถงกนได

Page 14: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 14

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 14

ทกท. ทกเวลา ระบบตางๆจะเช.อมตอกนไมวาผใชจะอยท.ใดกตาม เพ.อเพ.มความสะดวกสบายในชวตประจาวน

ตวอยางแนวความคดท.ทาง NTT DoCoMo ไดนาเสนอใหแกลกคา อาท เชน

• ตวอยางระบบท.ขยายความสามารถจากบรการเดมท.มอย o Mobile Teleconferencing System ระบบการประชมทางไกลไรสาย o E-Commerce& Delivering System ท.เช.อมตอระบบการจายเงนของ Mobile

Wallet เขากบระบบการขนสงสนคาไวดวยกน , รปแบบการชาระเงนของ Mobile Wallet จะเปล.ยนไป ลกคาเพยงแคเดนผาน Gate ท.จดไวให โทรศพทเคล.อนท.จะทาการส.อสารกบ Gate ดงกลาว และทาการจายเงนดวยระบบบตรเครดตบนเคร.องโทรศพทเคล.อนท.

o One Stop Boarding System ลดข @นตอนการ check-in ท.สนามบน โดยผโดยสารแคเพยงเดนผาน Gate ท.จดไวให โทรศพทเคล.อนท.จะทาการส.อสารกบ Gate เพ.อทาการ check-in

• ตวอยางแนวความคดระบบใหมท.อาจเกดข @นเพ.อเพ.มความสะดวกสบายใหกบผใช เชน o เคร.องโทรศพทมอถอท.สามารถสวมใสไดและทาการสงขอมล ตดตอกบแพทยเพ.อ

ทาการตรวจสอบความดนโลหต ตรวจสอบอณหภมรางกาย o ตอไปจะมอปกรณท.เปนผชวยในการนาทางอจฉรยะใหกบเดกๆ และถอไวตดตว

โดยผนวกความสามารถของระบบ GPS (Global Positioning System) กบความสามารถของคอมพวเตอรอยาง AI (Artificial Intelligent) เขาไวดวยกน

o Mobile Remote Learning System ระบบการเรยนการสอนทางไกลแบบ interactive สามารถโตตอบกนไดดวยเทคโนโลยไรสายเปนตน

ทาใหสงเกตไดวา NTT DoCoMo พยายามท.จะวางโครงสรางและผลกดนแบรนดของตนใหเขาไปเก.ยวของกบการใชงานในชวตประจาวนใหไดมากท.สด ณ ส @นป 2008 NTT DoCoMo มลกคาประมาณ 54.1 ลานเลขหมาย และ 87.17% เปน

ผใชในโครงขาย 3G ซ.งถอวาเปนตวเลขท.สงมาก และบงบอกถงแนวโนมการใชงาน data usage ในประเทศญ.ป น นาย Yamada กลาววาภายในไตรมาสแรกของป 2009 คาดการณวาจะมอตราสวนของผใชในโครงขาย 3G เพ.มข @นอกเปน 90%

Page 15: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 15

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 15

เทคโนโลยมาตรฐาน ในสวนของเทคโนโลยมาตรฐานน @น ณ.ปจจบน คอการแขงขนหลกกนระหวาง 2 กลมหลก

คอ 3GPP (กลมผพฒนาสาย GSM, WCDMA, HSDPA/HSUPA) ไดนาเสนอเทคโนโลยมาตรฐานLTE (Long Term Evolution) โดยมจดเดนในการเช.อมตอกบระบบเดมของผใหบรการโทรศพทเคล.อนท.ท.มาทางสาย WCDMA ไดเปนอยางด

และ กลม WiMAX forum (กลมผพฒนาสาย WiMAX(Worldwide Interoperability for Microwave Access) สนบสนนหลกโดยบรษท อนเทล) ไดนาเสนอเทคโนโลยมาตรฐาน mobile WiMAX (802.16e) ท.เพ.มความสามารถของเทคโนโลยเดมใหรองรบการเคล.อนท.ของเคร.องโทรศพทมอถอได

ในขณะท.องคกร 3GPP2 (กลมผพฒนาสาย CDMA 2000 สนบสนนหลกโดย บรษท Qualcomm) ชวงประมาณเดอนพฤศจกายน 2008 ท.ผานมา ไดออกมาประกาศวาจะยตการพฒนา UMB (Ulbra Mobile Broadband) ท.เดมทจะนาเสนอเปนอกหน.งเทคโนโลยมาตรฐานใน 4G และจะหนมาใหการสนบสนน เทคโนโลยมาตรฐาน LTE แทน ซ.งย.งทาใหเปนการสนบสนนการนาเทคโนโลย LTE ไปใชกบผใหบรการโทรศพทเคล.อนท.ท.มาทางสาย CDMA 2000 อกดวย ทศทางของมาตรฐานในยค 4G สาหรบ mobile WiMAX น @นเปนเทคโนโลยท.แบรนดใหมอยาง “Clear” ซ.งเกดจากการรวมมอกนระหวางบรษท Clearwire และ Sprint ผใหบรการอนดบ 3 ในสหรฐอเมรกาดวยจานวน 50.5 ลานเลขหมาย เลอกนามาใชเปนเทคโนโลย ภายใตแผนธรกจแบบ MVNO (Mobile Virtual Network Operator) และวางแผนท.จะเปดใหบรการในเชงพาณชยป 2010

Sprint ประกาศต @งแตป 2006 โดยใหเหตผลในการเลอก mobile WiMAX แทนท.จะเปนเทคโนโลย UMB ซ.งเปนววฒนาการถดไปจากโครงขาย CDMA ท.ตนมอย โดยอางวา การเลอก Mobile WiMAX จะเปนประโยชนในแงของประสทธภาพท.มสงกวาเทคโนโลย cellular 4 เทาตวและประหยดกวาในเร.องของคาใชจายไดถง 10 เทาตว อยางไรกตาม Sprint ไมไดเปดเผยขอมลมากกวาน @ในการคดคานวณสาหรบผลลพธดงกลาว

โดยกลม Yankee Group องคกรวจยทางดานเทคโนโลยกลาววา Sprint ไดเร.มตนดวยเทคโนโลย 4G กอนหนา LTE ถง 2 ป โดยเช.อวา LTE จะไมเกดข @นจนกวาถงไป 2010 และจะยงไมสามารถใหบรการโครงขายยค 4G ไดเตมความสามารถจนกระท.งป 2012 ซ.งถอเปนโอกาสของเทคโนโลย mobile WiMAX แตเหตผลท. Sprint ไมเลอกเทคโนโลยตามววฒนาการของ CDMA ทางนกวเคราะหกลาววา ถาเดนตามรอย Verizon ผใหบรการ CDMA รายใหญอนดบ 2ของ

Page 16: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 16

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 16

สหรฐอเมรกา Sprint กจะทาไดดท.สดคอแคเสมอตวเทาน @น เน.องจาก Verizon มจานวนลกคามากกวาและมทรพยากรท.พรอมมากกวาอยาง คอนเทนตตางๆ แตในขณะเดยวกนการเปนผบกเบกกอนของ Sprint กมความเส.ยงสง การออกมาประกาศท.จะลงทนคร @งใหญกวา 3000 ลานเหรยญดอลลาร ในการใหบรการ mobile WiMAX ครอบคลมท @งประเทศ กอนหนา 2 ปท.จะมอปกรณออกมารองรบ ในป 2010 Yankee Group ไดมการคาดการณกนวา ผใช mobile WiMAX ในแถบอเมรกาเหนอมจานวนประมาณ 2% ของผใช เครอขาย 2.5G/3G และ 66% ของผใชจะใช mobile data card เปนหลก

(กราฟ: แสดงการคาดการณอตราการเตบโตของผใช Mobile WiMAX ในแถบอเมรกา

เหนอ)

(กราฟ:การคาดการณอตราการเตบโตของผใช Mobile WiMAX จากท.วโลก)

Page 17: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 17

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 17

อยางไรกตามปจจบนส.งท.ทาทายโครงการ คอ ยงตองใชเวลาและเงนทนท.ไมใชนอยกวาจะสรางโครงขายใหมใหครอบคลม นอกจากน @ขอมลจาก Infonetics Research กลาววาชวงไตรมาสท. 3 ของป 2008 ท.ผานมา อปกรณท.รองรบ Fixed และ Mobile WiMAX มยอดขายท.ลดลงถง 21% เน.องดวยสภาวะเศรษฐกจท.ถดถอยและมแนวโนมวาจะไมดข @นถงส @นป 2009 ทาใหมผลกระทบโดยตรงกบโครงการดงกลาวท.ตองชะลอตวและจานวนผใชงานอาจไมไดเปนไปอยางท.ไดคาดการณไว และ นกวเคราะหจาก Ovum ยงกลาวอกวาขณะน @ยงดเหมอนวา Sprint จะเปนเพยงผใหบรการใหญรายเดยวท.มงไปท. Mobile WiMAX อยางชดเจน

สาหรบ LTE น @น เน.องดวยปจบน LTE ไดรบการสนบสนนจากกลมองคกร 3GPP และ 3GPP2 ประกอบกบมความยดหยนในเร.องของความถ.ท.พรอมใชแลวมากกวา Mobile WiMAX การออกมาประกาศของบรษทตางๆ ดวยเหตผลทางเชงเทคนควาจะพฒนาระบบไปสยค 4G ดวยเทคโนโลย LTE จงไมใชเร.องแปลกแตอยางใด

Yankee Group กลาววา การเกดข @นของอปกรณท.เนนดานมลมเดยเปนหลก และ บรการ เชน วดโอสตรมม.ง และ social networking จะเปนตวผลกดนสาคญท.เพ.มความตองการสาหรบ Mobile Broadband

ABI Research ไดคาดการณไววาจะมจานวนผใชงานเทคโนโลย LTE ประมาณ 32 ลานคน ในป 2013 แมเปนท.รกนดวา LTE จะยงไมถกนามาใหบรการในเชงพาณชนกอนป 2010 กตาม แตบทสรปดงกลาวน @นเปนเหตผลมาจาก ผใหบรการโทรศพทเคล.อนท.รายใหญตางๆของโลก อนไดแก NTT DoCoMo, China Mobile, Vodafone, Verizon Wireless, T-Mobile, AT&T และ อกหลายๆท. ไดประกาศวามแผนจะลงทนในเทคโนโลยดงกลาว โดย 37.5% หรอจานวน 12 ลาน

Page 18: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 18

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 18

คนจะอยในทวปเอเชย และท.เหลอจะกระจายไปยงทวปอ.น ระหวาง ยโรปตะวนตก และ อเมรกาเหนอ จนในท.สดแลว จานวนผใชของ LTE จะแซงหนา ผใช mobile WiMAX หลงจากป 2015

นอกเหนอจากน @น NGMN (Next Generation Mobile Network) Alliance ท.เกดจากการรวมตวกนของ ผใหบรการโทรศพทเคล.อนท. และถอเปน 70% ของผใหบรการโทรศพทเคล.อนท.ในโลก ไดออกมายนยนท.วา LTE เปนเทคโนโลยแรกท.ตรงกบความตองการของกลม

ABI คาดการณวา LTE จะเปนเทคโนโลยคแขงท.สาคญของ fixed line broadband อาท เชน DSL และกระตนความตองการในการเช.อมตอ อปกรณเคร.องใชไฟฟาเขากบอนเตอรเนต ไมใชแคเพยง โทรศพทเคล.อนท. และ คอมพวเตอรสวนตวอกตอไป แตจะรวมไปถง เคร.องมอแพทย ไปจนถงเคร.องเลนเกมคอนโซล ไมวาจะเปนเทคโนโลย LTE หรอ Mobile WiMAX กด ท @ง 2 เทคโนโลยมจดเดนท.มความไดเปรยบสงในบรเวณท.ระบบ fixed line broadband ยงเขาไมถง ทาใหเปนการเพ.มโอกาสใหผใชสามารถเขาถงอนเตอรเนตไดไมวาจะท.ใดกได จาเปนแลวหรอไมกบการพฒนาไปสยค 4G จากขอมลท.ผานมาตองยอมรบวา ววฒนาการทางดานเครอขายเทคโนโลยท.ถกพฒนาไปน @น เกดจากการแขงขนกนท @งของผ เสนอมาตรฐานและผใหบรการโทรศพทเคล.อนท.มากกวาความตองการทางตลาด รปแบบของการใหบรการ Mobile Broadband บนเครอขาย 3G ท.พ.งลงทนไปไมถง 10 ปน @น ยงเปนส.งท.ทาทายและใชวาประสบความสาเรจ ซ.งเดมทเกดจากกลมผใชท.มความตองการในการใชงานดานเสยงเพยงเทาน @น ย.งทาใหเกดคาถามวาจาเปนแลวหรอไมกบการพฒนาไปสยค 4G ท @งน @คาตอบ จะข @นอยกบปจจยหลกๆ ท.แตกออกมาได ดงตอไปน @

• ลกษณะลกคาของแตละผใหบรการ และความตองการใชงานดานส.อสารขอมลในตลาดเปนเชนไร

• ทรพยากรโครงขายเดมท.มอยของแตละผใหบรการ อาทเชน อปกรณโครงขาย, ความถ. และรวมไปถงทรพยากรบคคล เปนตน

• เทคโนโลยใหมท.จะนามาลงทนน @น เขากนไดในการท.ตองปรบเปล.ยนพฒนา (upgrade) ไปสโครงขายใหมน @นราบร.นเพยงใด คมคาหรอไม

• เคร.องโทรศพทมอถอท.รองรบมมากนอยเพยงใด

Page 19: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 19

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 19

ประสบการณการพฒนา, การใหบรการในยคเครอขาย 3G ของแตละผใหบรการ, เปนขอมลท.มประโยชนและสาคญอยางย.งท.แตละผใหบรการน @นมประสบการณท.แตกตางกน และมผลในการตดสนใจการลงทนไปสยค4G

ผลกระทบทมตอวฒนธรรมและสงคม (Culture & Social Impact) การเปล.ยนแปลงเขาสเทคโนโลยยค 3G กอใหเกดผลกระทบทางดานสงคมและวฒนธรรม อนเน.องมาจากการพฤตกรรมในบรการเสรมตางๆท.เปล.ยนไปจากเดม เชน

� ชองทางในการแสดงออกถงความสาคญและรสนยมของตวเองในสงคมมมากข @น เดมน @นโทรศพทเคล.อนท.เปรยบเสมอนส.งท.บงบอกรสนยมและบคลกของผใชโดยสงเกตไดจากรนโทรศพทท.ตนใชอย และเม.อรปแบบของบรการเสรมมหลากหลายมากข @น จากเดมท.ผใชโทรศพทเคล.อนท.สามารถเลอกต @งเสยงเพลงรอสาย ในยค 3G จะไมใชเปนการส.อเพยงแคเสยงเทาน @น แตผใชจะมทางเลอกเพ.มมากข @นในการเลอกรปแบบการแสดงออก อาท เชน สามารถต @งคาใหแสดงคลปมวสควดโอของนกรองท.ตนช.นชอบ หรอ อาจเปนคอนเทนตท.ไดสรางสรรคข @นมาเองใหม ใหผโทรเขาไดรบชมระหวางรอสาย เพ.อดงดดความสนใจของผ เรยกเขา ท @งหมดน @เปนการสรางวฒนธรรมในการแสดงออกตอสงคมอกรปแบบหน.ง อกฝายสามารถทราบถงรสนยมความชอบของอกฝายโดยไมจาเปนตองบอกกลาว หรอพบหนาแตอยางใด

� ผลกระทบตอจตใจและความเช.อเร.องความทนสมย เหตการณน @เกดข @นไดกบทกยคทกสมย เม.อมกลมผใชท.เร.มเปล.ยนแปลงพฤตกรรมในการใชบรการใหมๆ จานวนหน.งแลว กจะเปนการแผขยายในวงกวางมากข @นตอไป โดยเฉพาะกลมวยรนท.มแนวโนมพฤตกรรมชอบลอกเลยนแบบและชอบการเปล.ยนแปลงตลอดเวลา โดยมผลตอความเช.อวาถาเพ.อนรอบขางมแลวถาตนไมมจะถอวาลาสมย ในขณะท.ส.งเหลาน @อาจจะไมเกดข @นกบผสงอายและกลมอนรกษนยมท.ยงนยมวฒนธรรมเดมๆมากกวาการยอมรบการเปล.ยนแปลงใดๆ

� ความปลอดภยในสงคม เทคโนโลย LBS(Location Based Service) สามารถชวยเพ.มความปลอดภยในสงคมใหกบบตรหลานท.ยงเปนเดกเลกๆ คณพอคณแมสามารถตรวจสอบไดวา ขณะน @บตรหลานของตนกาลงอยท.ใด กลบมาพรอมกบรถโรงเรยนหรอไม

Page 20: 3G & 4G Trends_Rev2

P a g e | 20

NIDA Competitiveness Review: Issue#3 | 3G & 4G Trends 20

� ผลกระทบตอขอมลสวนตว และสทธสวนบคคล รปแบบบรการท.มความสามารถมากข @น เปรยบเสมอนดาบสองคมในตวเชนเดยวกน หน.งในเหตผลของบรการ Video Call และ การตรวจสอบตาแหนงของคสนทนาดวยเทคโนโลย LBS(Location Based Service) ท.ไมประสบความสาเรจในตางประเทศท.เปดใหบรการ 3G อนเน.องมาจากผโทรเขาสามารถทราบไดวา คสนทนากาลงทาอะไรอย และถงแมบรการเสรมดงกลาว อาจสามารถทาการเลอกไดวาใหแสดงภาพของตนหรอแคพดคยดวยเสยงเทาน @น แตกอาจเกดความเกรงใจ และเปนมารยาทท.ไมกลาปฎเสธ ดงน @นผใหบรการจงอาจตองเปล.ยนรปแบบของการใหบรการไปเลกนอย แทนท.จะแสดงรปจรงของคสนทนา ผสนทนาสามารถเลอกการตนแทนตวเอง (Avatar) หรอรปใดๆกไดท.ตนช.นชอบแทน ในขณะท.บรการเสรมท.ใชเทคโนโลย LBS มาชวยน @น อาจไมไดนามาใชเพ.อการสอบถามตาแหนงของบคคลเพยงอยางเดยว แตนามาใชเพ.อคนหาสถานท.ท.ตนตองการแทน เปนตน