176
กกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกก ( ( . . กก กก . . . . กกกกก กกกกก 84 -130) 84 -130)

กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง (ป. วิ.พ. มาตรา 84 -130)

Embed Size (px)

DESCRIPTION

กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง (ป. วิ.พ. มาตรา 84 -130). ศาลมีหน้าที่วินิจฉัยปัญหาข้อเท็จจริงและข้อกฎหมาย  ข้อกฎหมายวินิจฉัยโดยไม่ต้องใช้พยานหลักฐาน  ข้อเท็จจริงวินิจฉัยจากพยานหลักฐานในสำนวน มาตรา 84 การวินิจฉัยปัญหาข้อเท็จจริงในคดีใดจะต้องกระทำโดยอาศัยพยานหลักฐานในสำนวนคดีนั้น. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กฎหมายลักษณะพยานกฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่�วนแพ�งหลักฐานส่�วนแพ�ง ((ปป..ว�ว�..พพ . . มาตรา มาตรา 88

-4 130) -4 130)

Page 2: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ศาลัม�หน�าที่��ว�น�จฉัยป!ญหาข้�อเที่&จจร�งแลัะข้�อกฎหมาย

ข้�อกฎหมายว�น�จฉัยโดยไม�ต�องใช้�พยานหลักฐาน ข้�อเที่&จจร�งว�น�จฉัยจากพยานหลักฐานในส่,านวน มาตรา 84 การว�น�จฉัยป!ญหาข้�อเที่&จจร�งในคด�

ใดจะต�องกระที่,าโดยอาศยพยานหลักฐานในส่,านวนคด�น.น

พยานหลักพยานหลักฐานฐาน(evidence)(evidence)

Page 3: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หมายถึ0ง พยานหลักฐานที่��ถึ1กน,าเข้�าส่1�ส่,านวนคด�โดยถึ1กต�องตามหลักเกณฑ์3 แลัะว�ธี�การที่��กฎหมายก,าหนด

กรณ�รวมการพ�จารณาคด�หลัายส่,านวนเข้�าด�วยกน การรบฟั!งพยานหลักฐานต�องฟั!งรวมกน

ฎ�กา 133-134/2491 (ประช้7มใหญ�) เม8�อศาลัส่�งให�การรวมพ�จารณาพ�พากษาคด� 2 ส่,านวนเข้�าด�วยกนแลั�ว การรบฟั!งพยานหลักฐานต�องพ�จารณาพ�พากษารวมกน

พยานหลักฐานพยานหลักฐานในส่,านวนในส่,านวน

Page 4: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากไม�ได�รวมพ�จารณา ต�องฟั!งพยานหลักฐานแยกจากกน

ฎ�กา 1679/2526 พยานโจที่ก3ที่.ง 2 ส่,านวนเป9นช้7ดเด�ยวกน แต�ศาลัม�ได�ส่�งให�รวมพ�จารณาเป9นคด�เด�ยวกน แลัะโจที่ก3ไม�ได�อ�างส่,านวนคด�ก�อนเป9นพยานในคด�น�. จะน,าพยาน หลักฐานที่��น,าส่8บในคด�ก�อนมาใช้�เป9นพยานหลักฐานยนจ,าเลัยในคด�น�.ไม�ได�

ฎ�กา 1369/2520 แม�อ�างส่,านวนคด�อ8�นเป9นพยาน แลัะระบ7 ในบญช้�ระบ7พยานแลั�ว แต�ยงไม�ได�ข้อให�ศาลัเร�ยกหร8อข้อย8มส่,านวนเพ8�อประกอบการพ�จารณา ถึ8อว�ายงไม�ได�น,าส่8บส่,านวนเข้�ามาในคด� เป9นพยานนอกส่,านวน รบฟั!งไม�ได�

Page 5: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 83825/ 07 กรณ�อ�างส่,านวนอ�กคด�เป9นพยาน ซึ่0�งเป9นส่,านวนอย1�ในศาลัเด�ยวกน โดยอ�างในบญช้�ระบ7พยาน ที่,า ค,าแถึลังข้อให�น,ามาผู1กรวมไว� แลัะเส่�ยค�าอ�างแลั�ว แต�ศาลั ยงไม�ได�เร�ยกส่,านวนมาผู1กรวมไว� ถึ8อว�าน,าส่8บส่,านวนเข้�า มาในคด�แลั�ว ส่ามารถึรบฟั!งเป9นพยานได�

Page 6: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

1.ข้�อเที่&จจร�งซึ่0�งร1�กนอย1�ที่�วไป ฎ�กา 4944/2549 ศาลัช้.นต�นฟั!งข้�อเที่&จจร�งว�า

จ,าเลัยใช้�โที่รศพที่3ซึ่0�งม�ส่ายไฟัส่องส่ายต�อพ�วงเข้�ากบโที่รศพที่3ในต1�โที่รศพที่3ส่าธีารณะแลั�วโที่รศพที่3ออกไป แลัะน,าความหมายค,าว�า โที่รศพที่3 ตามส่าราน7กรมไที่ยมาว�น�จฉัย “ ”เป9นการส่8บค�นจากหนงส่8ออ�างอ�งที่��ว�ญญู1ช้นที่�วไปส่ามารถึที่ราบได� โดยอาศยข้�อเที่&จจร�งซึ่0�งเป9นร1�กนอย1�โดยที่�วไป ศาลัว�น�จฉัย ได�เอง ม�ใช้�เป9นการรบฟั!งแลัะว�น�จฉัยข้�อเที่&จจร�งนอกส่,านวน

ข้�อข้�อยกเว�นยกเว�น

Page 7: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

2.ข้�อเที่&จจร�งซึ่0�งไม�อาจโต�แย�งได� ได�แก� ข้�อเที่&จจร�งตามที่��กฎหมายส่นน�ษฐานไว�โดย

เด&ดข้าด หร8อเป9นกรณ�กฎหมายป=ดปาก เช้�น ค,าพ�พากษาที่��ผู1กพนค1�ความตาม ป.ว�.พ.มาตรา 145

ฎ�กา 2851/2541 คด�ก�อนศาลัม�ค,าพ�พากษาถึ0งที่��ส่7ดว�า จ,าเลัย ม�ได�ผู�ดส่ญญาจะซึ่8.อข้าย ส่ญญาจะซึ่8.อข้ายระหว�างโจที่ก3แลัะจ,าเลัยยงไม�ระงบ โจที่ก3บอกเลั�กส่ญญาไม�ช้อบ ค,าพ�พากษาย�อมผู1กพนโจที่ก3จ,าเลัย แลัะต�องถึ8อว�าส่ญญาจะซึ่8.อข้ายยง ไม�เลั�กกน โจที่ก3จ0งม�ส่�ที่ธี�ฟั>องให�จ,าเลัยปฏิ�บต�ตามส่ญญาได�

Page 8: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หร8อ กรณ�ข้�อเที่&จจร�งในคด�แพ�งเก��ยวเน8�องกบคด�อาญา การพ�พากษาคด�ส่�วนแพ�ง ต�องถึ8อข้�อเที่&จจร�งตามที่��ปรากฏิ ในค,าพ�พากษาส่�วนอาญาตาม ป.ว�.อ. มาตรา 46 ฯลัฯ

ฎ�กา 4422/2536 การจะถึ8อข้�อเที่&จจร�งในส่�วนอาญามา พ�พากษาส่�วนแพ�งได� จะต�องเป9นคด�ม�ม1ลักรณ�เด�ยวกนแลัะค1�ความเด�ยวกน ในคด�อาญาที่��พนกงานอยการเป9นโจที่ก3 ค1�ความในคด�ส่�วนแพ�งต�องเป9นผู1�เส่�ยหายในคด�ส่�วนอาญาด�วย

Page 9: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

3.ข้�อเที่&จจร�งที่��ค1�ความรบหร8อถึ8อว�ารบกนแลั�วในศาลั ก.ค,ารบตามค,าให�การข้องจ,าเลัย ตาม ป.ว�.พ. มาตรา 177 ซึ่0�งอาจเป9นค,ารบโดยตรง หร8อค,ารบที่��เก�ดจากการไม�ให�การปฏิ�เส่ธีโดยแจ�งช้ด

ฎ�กา 5684/2548 การที่��จ,าเลัยข้าดนดย8�นค,าให�การ ไม�ม�ผูลั เป9นการยอมรบหร8อถึ8อว�ารบข้�อเที่&จจร�งตามฟั>อง

ข้. ค,าแถึลังรบข้องค1�ความต�อศาลั ค1�ความแถึลังรบข้�อเที่&จจร�งต�อศาลัในระหว�างการช้�.ส่องส่ถึานหร8อระหว�างการพ�จารณาข้องศาลั

Page 10: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 4320/2540 โจที่ก3ฟั>องจ,าเลัยที่�� 2 ให�รบผู�ดตามส่ญญา ค,.าประกนแลัะจ,านอง จ,าเลัยที่�� 2 ให�การว�าเป9นเอกส่ารปลัอม แม�โจที่ก3ม�ได�ย8�นบญช้�ระบ7พยาน แลัะจ,าเลัยที่�� 1 ที่�� 2 ที่�� 3 แถึลังไม�ต�ดใจส่8บพยาน แต�จ,าเลัยที่�� 2 ยอมรบว�าได�ที่,าหนงส่8อถึ0งโจที่ก3ข้อช้,าระหน�.คด�น�.แลัะคด�อ8�น เม8�อหกหน�.แลั�วยงเหลั8อเง�นที่��ต�องช้,าระในคด�น�. 2 ลั�านบาที่เศษ ถึ8อว�าในช้.นพ�จารณาจ,าเลัยที่�� 2 ได�ยอมรบว�าเป9นลั1กหน�.โจที่ก3ตามฟั>องแลัะยอมช้ดใช้�หน�.โจที่ก3เป9นเง�น 2 ลั�านบาที่เศษจร�งตามป.ว�.พ มาตรา 84(1) ศาลัพ�พากษาให�จ,าเลัยที่�� 2 รบผู�ดได�

Page 11: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ค,ารบในคด�อ8�น ไม�ถึ8อว�าเป9นข้�อเที่&จจร�งที่��ค1�ความรบหร8อ ถึ8อว�ารบกนแลั�ว

ฎ�กา 5722/2546 โจที่ก3ฟั>องจ,าเลัยให�รบผู�ดตามส่ญญาก1�เง�น แม�จ,าเลัยเบ�กความในคด�อ8�นว�า ลัายม8อช้8�อในส่ม7ดบนที่0กเป9นข้องจ,าเลัยแลัะจ,าเลัยเป9นหน�.

5000, บาที่ เม8�อไม�ใช้�เป9นค,ารบข้องจ,าเลัยในคด�น�. ถึ8อไม�ได�ว�าจ,าเลัยยอมรบข้�อเที่&จจร�ง ค,ารบดงกลั�าวเป9นเพ�ยงพยานหลักฐานที่��โจที่ก3น,าส่8บยนจ,าเลัยได�(ด1 ฎ�กา 18862506/ ฎ�กา 10762516/ )

Page 12: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้�อเที่&จจร�งที่��ค1�ความรบหร8อถึ8อว�ารบกนแลั�ว อาจเก�ดข้0.น ในช้.นศาลัอ7ที่ธีรณ3หร8อศาลัฎ�กา

ฎ�กา 8290/2540 จ,าเลัยยอมรบมาในค,าแก�อ7ที่ธีรณ3ว�าได�ที่,าส่ญญาเช้�าซึ่8.อกบโจที่ก3จร�ง การพ�จารณาข้องศาลัอ7ที่ธีรณ3 ไม�จ,าต�องใช้�ส่ญญาเช้�าซึ่8.อเป9นพยานหลักฐาน แม�ส่ญญาไม�ได�ป=ดอากรแส่ตมปA คด�ก&ฟั!งได�ว�าจ,าเลัยที่,าส่ญญาเช้�าซึ่8.อกบโจที่ก3

Page 13: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ค. ค,าที่�า เป9นกรณ�ที่��ค1�ความยอมรบข้�อเที่&จจร�งในศาลั โดย ม�เง8�อนไข้บงคบก�อน

ฎ�กา 5204/2543 การที่�ากนในศาลั ค8อ การแถึลังร�วมกนข้องค1�ความตกลังให�ศาลัตดส่�นช้�.ข้าดตามข้�อเที่&จจร�งอย�างใดอย�างหน0�งหร8อหลัายอย�าง ที่��ค1�ความม�ความเห&นตรงกนข้�ามในเหต7การณ3ภายหน�าอนไม�แน�นอน แลัะจะแน�นอนได�ต�อเม8�อเหต7การณ3น.นผู�านพ�นไปแลั�ว ซึ่0�งถึ�าเหต7การณ3น.นตรงกบความเห&นข้องฝ่Dายใด ศาลัจะต�องตดส่�นให�ฝ่Dายน.นช้นะ

Page 14: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ที่�าได�เฉัพาะคด�แพ�ง คด�อาญาที่�าไม�ได� ฎ�กา 1570/2511 ในคด�อาญาค1�ความ

ตกลังที่�ากนข้อให�ศาลัว�น�จฉัยประเด&นข้�อหน0�งข้�อใด แลั�วให�ศาลัช้�.ข้าดคด�ไปไม�ได� เน8�องจากไม�ม�บญญต�ไว�ใน ป.ว�.อ แลัะจะน,าบที่บญญต�ใน ป.ว�.พ มาใช้�ไม�ได�

ฎ�กา 129/2522 คด�แพ�งเก��ยวเน8�องกบคด�อาญา ที่�าได�เฉัพาะส่�วนแพ�ง คด�อาญาที่�าไม�ได�

Page 15: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ต�องที่�ากนกนเก��ยวกบการด,าเน�นกระบวนพ�จารณา ฎ�กา 1186/2533 ค1�ความอาจที่�ากนว�า ถึ�าบ7คคลัที่��

จ,าเลัยอ�างว�าได�รบช้,าระหน�.จากจ,าเลัยแลั�ว ส่าบานตามที่��จ,าเลัยน,าส่าบานได� จ,าเลัยยอมแพ�

ฎ�กา 2353/2519 ค1�ความที่�าว�า หน�าที่��น,าส่8บตกแก�ฝ่Dายใด ฝ่Dายน.นยอมแพ� ย�อมที่,าได�

ฎ�กา 226//2510 ค1�ความที่�ากนว�า ให�ถึ8อตามหลักฐานที่��ม�อย1� ที่��เจ�าหน�าที่��น�คมส่ร�างตนเองว�าฝ่Dายใดม�ส่�ที่ธี�ครอบครอง อ�กฝ่Dายยอมแพ�

Page 16: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 736/2507 ค1�ความอาจที่�าให�ถึ8อเอาผูลัค,าพ�พากษาใน คด�อาญาว�าโจที่ก3ถึ1กกระส่7นปEนข้องจ,าเลัยหร8อไม� ถึ�าใช้�จ,าเลัยยอมแพ� ถึ�าไม�ใช้�โจที่ก3ยอมแพ� เม8�อคด�อาญาฟั!งว�าโจที่ก3ถึ1กกระส่7นปEนจ,าเลัย แม�เป9นการกระที่,าโดยป>องกน จ,าเลัยต�องแพ�ตามค,าที่�า

ฎ�กา 5575/2552 โจที่ก3แลัะจ,าเลัยตกลังที่�า ให�ศาลัว�น�จฉัยป!ญหาข้�อกฎหมายเพ�ยงข้�อเด�ยวว�า คด�โจที่ก3ข้าดอาย7ความหร8อไม� หากคด�ข้าดอาย7ความให�ยกฟั>อง หากไม�ข้าดอาย7ความให�จ,าเลัยช้,าระหน�. ถึ8อเป9นค,าที่�า ผู1กพนโจที่ก3แลัะจ,าเลัย

Page 17: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 265/2535 ค1�ความตกลังที่�ากนให�ถึ8อเอาผูลัข้องค,า พ�พากษาในคด�อาญาว�าจ,าเลัยปลัอมพ�นยกรรมหร8อไม� มาว�น�จฉัยในคด�แพ�ง ข้�อตกลังย�อมม�ความหมายว�าค1�ความประส่งค3ให�ถึ8อเอาผูลัข้องค,าพ�พากษาที่��ถึ0งที่��ส่7ดแลั�ว เป9น ข้�อแพ�ช้นะ การที่��ศาลัช้.นต�นแลัะศาลัอ7ที่ธีรณ3ภาค 3 ฟั!งข้�อเที่&จจร�งในคด�แพ�ง โดยถึ8อตามผูลัคด�อาญาข้องศาลัช้.นต�นที่��ยงไม�ถึ0งที่��ส่7ด จ0งเป9นการไม�ช้อบ ต�องรอฟั!งผูลัค,าพ�พากษาคด�อาญาที่��ถึ0งที่��ส่7ดแลั�ว

Page 18: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ที่�าเอาค,าส่าบานข้องบ7คคลัภายนอก แม�บ7คคลัภายนอกไม�ได�ตกลังที่�าด�วย ค,าที่�าก&ม�ผูลัผู1กพน

ฎ�กา 1333/2530 ค1�ความตกลังที่�าว�า หากจ,าเลัยแลัะ ส่ . ยอมส่าบาน โจที่ก3ยอมแพ�คด� หากไม�ยอมส่าบานจ,าเลัยเป9นฝ่Dายแพ�คด� ข้�อตกลังม�ผูลับงคบได� การส่าบานข้อง ส่ . บ7คคลั ภายนอกเป9นเพ�ยงเง8�อนไข้ที่��ค1�กรณ�ก,าหนดข้0.น การที่�� ส่.ไม�ได�ร1�เห&นย�นยอมในการตกลัง ไม�ที่,าให�ข้�อตกลังในค,าที่�ากลัาย เป9นไม�ช้อบด�วยกฎหมาย เม8�อจ,าเลัยแลัะ ส่ . ไม�ยอมส่าบาน จ,าเลัยจ0งเป9นฝ่Dายแพ�คด�

Page 19: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ค,าที่�ากระที่,าโดยตวความหร8อที่นายความโดยช้อบแลั�ว แม�ต�อมาถึอนที่นายหร8อค1�ความตาย ค,าที่�ายงม�ผูลัผู1กพน

ฎ�กา 2470/2538 ที่นายความข้องจ,าเลัยที่.งส่��ตกลังที่�าส่าบานกบโจที่ก3 ซึ่0�งม�อ,านาจที่,าได�ตามใบแต�งที่นายความ แม�ต�อมาจ,าเลัยที่.งส่��จะได�ถึอนที่นายความก�อนวนนดส่าบานตามค,าที่�า ค,าที่�าก&ม�ผูลัผู1กพน เม8�อโจที่ก3ส่าบานได�ตามค,าที่�า จ,าเลัยที่.งส่��เป9นฝ่Dายแพ�คด�

ฎ�กา 982/2506 ค,าที่�าม�ผูลัผู1กพนค1�ความที่��ตกลังกน แม�ต�อมาค1�ความฝ่Dายหน0�งเส่�ยช้�ว�ต ก&ไม�ที่,าให�ค,าที่�าส่�.นผูลั

Page 20: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ในคด�ที่��ม�โจที่ก3หร8อจ,าเลัยหลัายคน โจที่ก3จ,าเลัยบางคน ตกลังที่�า ค,าที่�าม�ผูลัผู1กพนเฉัพาะค1�ความที่��ตกลังที่�า แต�ไม�ม�ผูลัไปถึ0งค1�ความที่��ไม�ได�ตกลังที่�าด�วย

ฎ�กา 1713-1714/2523 ก�อนส่8บพยาน โจที่ก3แลัะจ,าเลัยที่�� 1 ตกลังที่�าพ�ส่1จน3ลัายม8อช้8�อข้องจ,าเลัยที่�� 2 ในเอกส่ารตามที่�� ตกลังกน ปรากฏิว�าจ,าเลัยที่�� 1 เป9นฝ่Dายแพ�ตามค,าที่�า ข้�อตกลังในค,าที่�าม�ผูลัผู1กพนเฉัพาะในระหว�างโจที่ก3กบ จ,าเลัยที่�� 1 เที่�าน.น หาม�ผูลัถึ0งจ,าเลัยที่�� 2 ซึ่0�งม�ได�ตกลังในค,าที่�าด�วย เพราะกระบวนพ�จารณาที่��จ,าเลัยที่�� 1 ที่,าไปน.น เป9นที่��เส่8�อมส่�ที่ธี�แก�จ,าเลัยที่�� 2 ซึ่0�งเป9นค1�ความร�วม

Page 21: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

เม8�อตกลังที่�ากนแลั�ว ค1�ความฝ่Dายใดฝ่Dายหน0�งจะข้อยกเลั�ก การที่�าโดยอ�กฝ่Dายไม�ย�นยอมไม�ได�

ฎ�กา 3920/2531 ตกลังที่�ากนแลั�ว จะอ�างภายหลังว�าเส่�ยเปร�ยบในค,าที่�าแลัะข้อยกเลั�กค,าที่�าไม�ได�

ฎ�กา 75/2540 ค1�ความตกลังที่�าให�ส่8บ ที่.พยานคนกลัางต�อหน�าศาลั ถึ�าจะให�ค1�ความม�ส่�ที่ธี�ถึอนค,าที่�า เพ�ยงเพราะเกรงว�าพยานคนกลัางจะเบ�กความเข้�าข้�างอ�กฝ่Dายหน0�งเที่�าน.น โดย ไม�ม�เหต7ผูลัอ8�นตามกฎหมายที่��จะอ�างได� ย�อมเป9นการไม� ช้อบ เพราะค,าที่�าที่��ตกลังกนต�อหน�าศาลัจะไม�เก�ดประโยช้น3 จ,าเลัยไม�ม�ส่�ที่ธี�ถึอนค,าที่�า

Page 22: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

เม8�อค,าที่�าช้อบแลัะด,าเน�นการตามค,าที่�าแลั�ว ศาลัต�องตดส่�น ตามผูลัข้องค,าที่�า

ฎ�กา 957/2522 โจที่ก3จ,าเลัยตกลังที่�ากนข้อให�ส่8บ ส่.เป9นพยาน หาก ส่. เบ�กความเจ8อส่มฝ่Dายใดให�ฝ่Dายน.นช้นะ เป9นค,าที่�า ที่��ใช้�บงคบได� เม8�อ ส่. เบ�กความเจ8อส่มฝ่Dายโจที่ก3 โจที่ก3เป9นฝ่Dายช้นะคด�ตามค,าที่�า จ,าเลัยที่��1 จะมาย8�นค,าร�องในภายหลังว�า ส่. เบ�กความโดยไม�ส่7จร�ต ข้อให�ศาลัไต�ส่วนแลัะส่�งเพ�กถึอนค,าที่�า ภายหลังจากที่�� ส่. เบ�กความไปแลั�วไม�ได�

Page 23: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 952/2537 ค1�ความตกลังที่�าให�เจ�าพนกงานที่��ด�นรงวดแนวเข้ตที่��ด�นพ�พาที่ หากบ�านเลัข้ที่�� 39/1 อย1�ในเข้ตที่��ด�นดงกลั�าว จ,าเลัยยอมแพ� หากอย1�นอกเข้ตโจที่ก3ยอมแพ� ผูลัการรงวดปรากฏิว�าบ�านอย1�ในเข้ตที่��ด�นพ�พาที่ โจที่ก3จ,าเลัยตรวจด1แผูนที่��พ�พาที่แลั�วลังลัายม8อช้8�อไว� ถึ8อว�าจ,าเลัยยอม รบว�าแผูนที่��น.นถึ1กต�อง ศาลัต�องพ�พากษาตามข้�อเที่&จจร�ง ที่��ปรากฏิน.น จ,าเลัยจะอ�างว�าเน8.อที่��ด�นที่��เจ�าพนกงานที่��ด�นรงวดน.นเก�นไปจากที่��เป9นจร�งไม�ได� เพราะที่��ด�นพ�พาที่ม� เน8.อที่��เที่�าใด ไม�เป9นประเด&นในค,าที่�า จ,าเลัยจ0งต�องแพ�คด�

Page 24: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 2232/2530 โจที่ก3จ,าเลัยตกลังที่�ากนให�เจ�าพนกงานที่��ด�นรงวดส่อบเข้ตที่��ด�นโดยถึ8อเอาการรงวดน�.เป9นย7ต� ย�อมแส่ดงว�าโจที่ก3จ,าเลัยมอบความไว�วางใจเป9นส่�ที่ธี�ข้าดให�เจ�าพนกงานที่��ด�นส่,าหรบการรงวดส่อบเข้ต แม�เจ�าพนกงานที่��ด�นจะค�นหาหลักฐานการรงวดไม�พบ ก&ต�องตรวจส่อบหาเข้ตที่��ด�นไปตามหลักว�ช้า จะใช้�ว�ธี�การน,าช้�.หาได�ไม� เพราะม�ใช้�การรงวดส่อบเข้ตตามที่��ค1�ความตกลังกน

Page 25: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 8471/2544 กรณ�ตกลังที่�าให�โรงพยาบาลั 3 แห�งตรวจว�า โจที่ก3เป9นบ7ตรผู1�ตายซึ่0�งเป9นเจ�ามรดกหร8อไม� โดยใช้�ว�ธี�ตรวจตามหลักการแพที่ย3 แพที่ย3อาจตรวจมากกว�า 1 คร.งแลัะตรวจบ7คคลัภายนอกที่��เก��ยวข้�องได�ด�วย ไม�เป9นการปฏิ�บต�นอกเหน8อค,าที่�า

ฎ�กา 12183/2547 ค1�ความตกลังที่�าให�ผู1�เช้��ยวช้าญพ�ส่1จน3ลัายม8อช้8�อในเอกส่ารว�าเป9นข้องจ,าเลัยหร8อไม� ผู1�เช้��ยวช้าญตรวจพ�ส่1จน3แลั�วลังความเห&นว�าน�าเช้8�อว�าเป9นลัายม8อช้8�อข้องจ,าเลัย ดงน�. ถึ8อว�าเป9นไปตามค,าที่�าแลั�ว

Page 26: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 902534/ ตกลังที่�ากนว�า ถึ�าโจที่ก3ที่.งส่ามแลัะ ผู . ยอมส่าบานต�อหน�าวดที่.งเจ&ดที่��ก,าหนด จ,าเลัยยอมแพ�คด� ศาลัช้.นต�นจดรายงานฯนดส่าบานไว� 2 วน แต�ม�ได�ก,าหนดว�าจะต�องส่าบานให�เส่ร&จตามเวลัานดที่.งส่องวน อนจะถึ8อเป9นข้�อแพ�ช้นะกน เม8�อโจที่ก3ที่.งส่ามแลัะ ผู.ได�ส่าบานต�อหน�าวดจนครบที่7กวดตามที่��ก,าหนดไว�แลั�ว แม�ไม�ได�ส่าบานให�เส่ร&จภายใน 2 วนตามที่��นดไว� ก&ถึ8อว�าโจที่ก3ได�ปฏิ�บต�ตามค,าที่�าครบถึ�วนแลั�ว จ,าเลัยต�องเป9นฝ่Dายแพ�คด�ตามค,าที่�า

Page 27: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

เม8�อด,าเน�นการตามค,าที่�าแลั�ว ศาลัต�องตดส่�นตามผูลั ข้องค,าที่�า จะไกลั�เกลั��ยหร8อส่8บพยานต�อไปไม�ได�

ฎ�กา 998/2531 ค1�ความตกลังกนว�า หากผู1�จดการมรดกเส่�ยงข้�างมากต.งแต� 3 คนข้0.นไปยอมจ�ายเง�นจากกองมรดกให�โจที่ก3 จ,าเลัยที่.งส่องยอมจ�ายเง�นให� หร8ออ�กนยหน0�งจ,าเลัยยอมแพ�น�นเอง กรณ�จ0งเป9นค,าที่�า เม8�อได�เส่�ยงข้�างมากจากผู1�จดการมรดกแลั�ว ศาลัช้.นต�นต�องพ�พากษาให�เป9นไปตามข้�อตกลังในค,าที่�า การที่��ศาลัช้.นต�นยงไกลั�เกลั��ยแลัะส่8บพยานโจที่ก3ต�อไป จ0งเป9นการด,าเน�นกระบวนพ�จารณา ไม�ช้อบด�วย ป.ว�.พ .มาตรา 138

Page 28: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากไม�เป9นไปตามเง8�อนไข้ข้องค,าที่�า ศาลัต�องด,าเน�นกระบวนพ�จารณาคด�ต�อไป

ฎ�กา 4858/2537 ค1�ความที่�ากนว�า หากคด�อาญาคด�ถึ0งที่��ส่7ดโดยศาลัพ�พากษาว�าจ,าเลัยม�ความผู�ดตามฟั>อง จ,าเลัยยอมแพ� หากไม�ม�ความผู�ดโจที่ก3ยอมแพ� ศาลัพ�พากษายกฟั>องเพราะคด�ข้าดอาย7ความ กรณ�ไม�เป9นไปตามค,าที่�า แม�ค1�ความแถึลังไม�ต�ดใจส่8บพยาน ศาลัต�องด,าเน�นกระบวนพ�จารณาต�อไป

ฎ�กา 34122538/ กรณ�ไม�เป9นไปตามค,าที่�า ค1�ความแถึลังข้อให�ศาลัตดส่�นตามร1ปคด� การว�น�จฉัยคด�ถึ8อตามภาระการพ�ส่1จน3

Page 29: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากยงด,าเน�นการให�ถึ1กต�องครบถึ�วนตามค,าที่�า จะถึ8อว�า ไม�เป9นไปตามค,าที่�าไม�ได�

ฎ�กา 1580/2537 ค1�ความที่�ากนข้อให�ถึ8อเอาผูลัการรงวดที่��ด�นข้องเจ�าพนกงานที่��ด�นเป9นข้�อแพ�ช้นะ แต�ไม�อาจรงวดได�เพราะจ,าเลัยที่�� 1 ไม�ยอมให�เข้�าไปในที่��ด�นเพ8�อรงวด เม8�อ ค,าที่�าม�ได�ก,าหนดให�จ,าเลัยที่�� 1 แพ�คด�ในกรณ�น�. ศาลัจ0ง ไม�อาจช้�.ข้าดตามค,าที่�าได� แต�ศาลัช้อบที่��จะส่�งให�ช้�างรงวดที่,าการรงวดใหม�แลัะห�ามจ,าเลัยข้ดข้วางได�

Page 30: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 5285/2537 ค1�ความที่�าให�ผู1�เช้��ยวช้าญตรวจพ�ส่1จน3ตวเลัข้ 2 ในส่ญญาก1�ได�เข้�ยนข้0.นในคราวเด�ยวกน หร8อเข้�ยนเต�มข้0.นในภายหลังประการหน0�ง แลัะเข้�ยนด�วยหม0กจากปากกา คนลัะด�ามกนหร8อไม�อ�กประการหน0�ง การที่��ศาลัช้.นต�นข้อ ให�ผู1�เช้��ยวช้าญตรวจพ�ส่1จน3เฉัพาะในประการแรกเที่�าน.น ยงไม�เป9นไปตามค,าที่�า ที่��จะถึ8อว�าโจที่ก3ต�องแพ�คด� กรณ�เป9นเร8�องการด,าเน�นกระบวนพ�จารณาผู�ดระเบ�ยบ ตาม ป.ว�.พ. มาตรา 27

Page 31: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 1745/2513 ค1�ความตกลังที่�ากนให�ที่��ด�นอ,าเภอแลัะ ปลัดอ,าเภอคนใดคนหน0�งแลั�วแต�นายอ,าเภอจะก,าหนดตว ไปด1ที่��พ�พาที่ร�วมกบค1�ความ เพ8�อให�ที่ราบว�าที่��พ�พาที่อย1�ใน หม1�ที่��เที่�าใด ปรากฏิว�าเส่ม�ยนพนกงานที่��ด�นอ,าเภอกบปลัดอ,าเภอไปด1ที่��ด�น จ0งไม�ตรงกบค,าที่�า ถึ8อว�ายงไม�ได�ปฏิ�บต�ให�ถึ1กต�องตามค,าที่�า ศาลัจะพ�พากษาให�ค1�ความฝ่Dายหน0�งฝ่Dายใดช้นะคด�ยงไม�ได� ต�องด,าเน�นการให�ตรงตาม ค,าที่�าเส่�ยก�อน

Page 32: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

เม8�อศาลัว�น�จฉัยตามค,าที่�าแลั�ว ประเด&นข้�ออ�างหร8อ ข้�อเที่&จจร�งอ8�นย�อมหมดไป ค1�ความจะอ7ที่ธีรณ3ฎ�กาในเร8�อง ที่��นอกเหน8อจากค,าที่�าอ�กไม�ได�

ฎ�กา 3531/2549 ค1�ความตกลังที่�ากน ศาลัว�น�จฉัยตามค,าที่�าแลัะจ,าเลัยเป9นฝ่Dายแพ�คด�ตามค,าที่�าแลั�ว จ,าเลัยจะอ7ที่ธีรณ3 ในเร8�องที่��นอกเหน8อจากค,าที่�าอ�กไม�ได� ถึ8อว�าเป9นข้�อที่��ม�ได�ยกข้0.นว�ากนมาแลั�วในศาลัลั�าง ศาลัส่1งไม�รบว�น�จฉัยให�

Page 33: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หมายถึ0ง หน�าที่��ตามกฎหมายที่��ค1�ความต�องน,าพยาน หลักฐานเข้�าน,าส่8บหร8อพ�ส่1จน3ข้�อเที่&จจร�งเพ8�อส่นบส่น7น ค,าค1�ความข้องตน ค1�ความฝ่Dายที่��ม�ภาระการพ�ส่1จน3ข้�อเที่&จจร�งใด หากไม�น,าส่8บพยานหร8อน,าส่8บไม�ได� ค1�ความฝ่Dายน.นจะต�องเป9นฝ่Dายแพ�คด�

แตกต�างจากลั,าดบการน,าพยานเข้�าส่8บ(order (order of proofof proof ) ) ค1�ความอาจตกลังให�ฝ่Dายใดน,าส่8บก�อนก&ได� แต�การตดส่�นคด�จะต�องเป9นไปตามภาระการพ�ส่1จน3เส่มอ

ภาระการพ�ส่1จน3ภาระการพ�ส่1จน3(burden (burden of proof)of proof)

Page 34: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ภาระการพ�ส่1จน3เป9นไปตามกฎหมาย หากก,าหนดไม�ถึ1กต�องแม�ค1�ความไม�ได�โต�แย�งคดค�าน ศาลัก&ต�องพ�จารณาไปตามภาระการพ�ส่1จน3ที่��ถึ1กต�อง

ฎ�กา 3059-3060/2516 ศาลัก,าหนดภาระการพ�ส่1จน3ผู�ด แม�จ,าเลัยจะม�ได�คดค�าน เม8�อไม�ม�การส่8บพยาน ศาลัก&จะพ�พากษาให�โจที่ก3ช้นะคด�ไปที่�เด�ยวไม�ได� เพราะการที่��ศาลัจะพ�พากษาให�ฝ่Dายใดช้นะคด�โดยถึ8อภาระการพ�ส่1จน3เป9นหลักน.น ต�องถึ8อตามภาระการพ�ส่1จน3ที่��ถึ1กต�องตามกฎหมาย (ฎ�กา 376/2525 ว�น�จฉัยที่,านองเด�ยวกน)

Page 35: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ค1�ความฝ่Dายใดกลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�งใดส่นบส่น7น ค,าค1�ความ ข้องตน ฝ่Dายน.นม�ภาระการพ�ส่1จน3ข้�อเที่&จจร�งน.น

มาตรา 84/1 ค1�ความฝ่Dายใดกลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�งเพ8�อส่นบส่น7น ค,าค1�ความข้องตน ให�ค1�ความฝ่Dายน.นม�ภาระการพ�ส่1จน3ข้�อเที่&จจร�งน.น...

หลักส่7ภาษ�ตกฎหมาย “ ผู1�ใดกลั�าวอ�าง ผู1�น.นต�องพ�ส่1จน3 ผู1�ปฏิ�เส่ธีหาได�ม�หน�าที่��ต�องพ�ส่1จน3ไม�”

Page 36: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 70/2518 โจที่ก3ฟั>องว�าจ,าเลัยผู�ดส่ญญาหม.น จ,าเลัยให�การปฏิ�เส่ธี โจที่ก3ม�หน�าที่��ต�องน,าส่8บ เม8�อไม�ส่8บพยาน ศาลัต�องฟั!งข้�อเที่&จจร�งโดยพ�จารณาตามหน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 5236/2543 โจที่ก3ฟั>องว�าจ,าเลัยข้ายที่��ด�นพ�พาที่ให�โจที่ก3 จ,าเลัยให�การว�าไม�เคยแบ�งข้ายที่��ด�นแลัะรบเง�นค�าที่��ด�นจาก โจที่ก3 ที่.งไม�เคยมอบการครอบครองที่��ด�นให�แก�โจที่ก3 โจที่ก3กลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�ง จ,าเลัยให�การปฏิ�เส่ธี ภาระการพ�ส่1จน3 ตกโจที่ก3 ตามป.ว�.พ. มาตรา 84

Page 37: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

จ,าเลัยให�การปฏิ�เส่ธีแลัะอ�างเหต7แห�งการปฏิ�เส่ธี การอ�างเหต7 แห�งการปฏิ�เส่ธี ไม�ถึ8อว�ารบแลัะกลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�งข้0.นใหม� โจที่ก3ยงม�หน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 219/2507 โจที่ก3ฟั>องให�จ,าเลัยช้,าระเง�นก1� จ,าเลัยให�การว�าไม�ได�ก1�เง�นโจที่ก3แลัะไม�เคยที่,าส่ญญาก1� แลัะฟั>องแย�งว�าจ,าเลัยจ,านองที่��ด�นเพ8�อเป9นประกนการส่�งซึ่8.อรถึยนต3ที่��โจที่ก3จะส่�งมาให�จ,าเลัย ดงน�. เป9นหน�าที่��ข้องโจที่ก3ที่��จะต�องน,าส่8บก�อนให�ปรากฏิข้�อเที่&จจร�งตามฟั>อง ส่�วนข้�อต�อส่1�แลัะฟั>องแย�งว�าจ,าเลัยจ,านองที่��ด�นเป9นการประกนการส่�งซึ่8.อรถึยนต3 เป9นเพ�ยงเหต7ผูลัประกอบการปฏิ�เส่ธีเที่�าน.น

Page 38: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 5400/2537 โจที่ก3ฟั>องเร�ยกที่��ด�นค8นจากจ,าเลัยที่.งส่องอ�างว�าโจที่ก3มอบที่��ด�นให�จ,าเลัยที่,าก�นต�างดอกเบ�.ย จ,าเลัยที่.งส่องให�การต�อส่1�ว�า โจที่ก3ข้ายที่��พ�พาที่ให�จ,าเลัยที่.งส่องแลั�ว ถึ8อว�าจ,าเลัย ที่.งส่องให�การปฏิ�เส่ธี โดยม�ได�ต.งประเด&นข้0.นมาใหม� เพราะข้�อเที่&จจร�งที่��ว�าโจที่ก3ข้ายที่��ด�นให�จ,าเลัยที่.งส่องแลั�วน.น เป9น เพ�ยงเหต7ผูลัข้องการปฏิ�เส่ธี โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บข้�อเที่&จจร�ง เพ8�อส่นบส่น7นข้�ออ�างตามค,าฟั>องที่��ว�า โจที่ก3มอบที่��พ�พาที่ให�จ,าเลัยที่.งส่องที่,าก�นต�างดอกเบ�.ย ไม�ใช้�หน�าที่��ข้องจ,าเลัยที่.งส่องที่��จะต�องน,าส่8บพ�ส่1จน3ว�าลัายม8อช้8�อผู1�ข้ายในส่ญญาข้ายพ�พาที่เป9นข้องโจที่ก3

Page 39: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากจ,าเลัยให�การรบหร8อถึ8อว�ารบในประเด&นที่��โจที่ก3อ�าง แต�ยกข้�อต�อส่1�ข้0.นใหม� จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 1719/2543 โจที่ก3ฟั>องว�าจ,าเลัยซึ่8.อส่�นค�าจากโจที่ก3แลั�ว ไม�ช้,าระราคา จ,าเลัยให�การรบซึ่8.อส่�นค�าจร�ง แต�ไม�ช้,าระราคาเพราะส่�นค�าไม�ม�ค7ณภาพ จ,าเลัยน,าไปใช้�แลั�วเก�ดความเส่�ยหาย เป9นการกลั�าวอ�างเร8�องข้�อเที่&จจร�งเร8�องส่�นค�าไม�ม�ค7ณภาพข้0.นปฏิ�เส่ธีความรบผู�ดช้,าระราคาส่�นค�า จ,าเลัยจ0งม�หน�าที่��น,าส่8บ หากพยานหลักฐานข้องจ,าเลัยไม�อาจรบฟั!งได�ส่มกบข้�อต�อส่1�ตามค,าให�การ จ,าเลัยจ0งต�องแพ�คด� ศาลัไม�จ,าต�องอาศยพยานหลักฐานโจที่ก3มาว�น�จฉัยว�าส่�นค�าโจที่ก3บกพร�องอ�ก

Page 40: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 6325/2552 จ,าเลัยที่�� 1 ให�การรบว�าส่�งซึ่8.อป1นซึ่�เมนต3จากโจที่ก3 แต�บร�ษที่ ภ . แลัะธีนาคาร ก .ร�วมกนช้,าระเง�นแก�โจที่ก3แลั�ว ส่�วนจ,าเลัยที่�� 3 แลัะที่�� 5 ให�การรบว�าที่,าส่ญญาค,.าประกนจร�ง แต�อ�างว�าจ,าเลัยที่�� 3 แลัะที่�� 5 บอกเลั�กการค,.าประกนซึ่0�งโจที่ก3ยอมรบแลัะให�บ7คคลัอ8�นเข้�าค,.าประกนแที่นแลั�ว ถึ8อเป9นค,าให�การที่��ยอมรบ แต�กลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�งใหม� จ,าเลัยที่�� 1 จ,าเลัยที่�� 3 แลัะที่�� 5 ม�ภาระการพ�ส่1จน3ตามค,าให�การ

Page 41: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 441/2506 โจที่ก3เช้�าโรงมหรส่พจากเจ�าข้อง แลั�วมาที่,าส่ญญากบจ,าเลัย ให�อ,านาจจ,าเลัยด,าเน�นการฉัายภาพยนต3หร8อจดรายการบนเที่�งในโรงมหรส่พน�. โดยจ,าเลัยต�องให�เง�นเป9นรายเด8อนแลัะต�องรบภาระค�าโที่รศพที่3ด�วย เม8�อจ,าเลัยให�การ ว�าจ,าเลัยที่,าส่ญญากบโจที่ก3จร�งตามฟั>อง แต�ต�อส่1�ว�าได�ช้,าระ ค�าภาระต�ดพนต�างแก�โจที่ก3ตามส่ญญาครบถึ�วนแลั�ว ก&เป9นหน�าที่��ข้องจ,าเลัยต�องน,าส่8บ

ฎ�กา 636-640/2502 โจที่ก3ฟั>องข้บไลั� อ�างจ,าเลัยไม�ช้,าระค�าเช้�า จ,าเลัยให�การว�าน,าค�าเช้�าไปช้,าระแลั�ว แต�โจที่ก3ไม�รบ จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บให�ส่มตามข้�อต�อส่1�

Page 42: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 3446/2525 จ,าเลัยที่�� 3 ให�การรบว�าเป9นผู1�รบประกนภย แต�ไม�ต�องรบผู�ดเพราะจ,าเลัยที่�� 1 ผู1�ข้บข้��ไม�ได�รบอน7ญาตให� ข้บรถึยนต3ตามกฎหมาย ซึ่0�งเป9นข้�อยกเว�นความรบผู�ดตามกรมธีรรม3ประกนภย จ,าเลัยที่�� 3 กลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�งข้0.นใหม� จ0งม�ภาระการพ�ส่1จน3

ฎ�กา 9132527/ โจที่ก3ฟั>องเร�ยกที่รพย3ที่��ฝ่ากค8นจากจ,าเลัย จ,าเลัยให�การว�ารบฝ่ากที่รพย3ไว�จร�ง แต�ค8นให�โจที่ก3ไปแลั�ว จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บให�ได�ความว�าได�ค8นที่รพย3ที่��รบฝ่าก ให�โจที่ก3ไปแลั�ว

Page 43: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 23532519/ โจที่ก3ฟั>องข้บไลั�จ,าเลัยออกจากบ�านแลัะที่��ด�น อ�างว�าจ,าเลัยอาศย จ,าเลัยให�การยอมรบว�าอย1�ในบ�านแลัะที่��ด�น ข้องโจที่ก3 แต�อ�างว�าม�ส่�ที่ธี�อย1�ได�เพราะโจที่ก3จ,าเลัยเป9นห7�นส่�วนในการผูลั�ตไม�ปาเก�ออกจ,าหน�าย เพ8�อแบ�งผูลัก,าไร แลัะห�างฯยงไม�เลั�ก จ,าเลัยยกข้�อเที่&จจร�งข้0.นใหม� เพ8�อส่นบส่น7นข้�ออ�างข้องจ,าเลัยที่��ว�าม�ส่�ที่ธี�อย1�ในบ�านแลัะที่��ด�นข้องโจที่ก3 หน�าที่��น,าส่8บข้�อเที่&จจร�งน�.จ0งตกจ,าเลัย

Page 44: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 64432544/ จ,าเลัยให�การยอมรบว�าซึ่8.อส่�นค�าจากโจที่ก3 แต�ไม�ต�องช้,าระราคา เพราะโจที่ก3ผู�ดส่ญญาแต�งต.งให�จ,าเลัย เป9นผู1�แที่นจ,าหน�ายส่�นค�าแต�ผู1�เด�ยวในประเที่ศไที่ย แต�โจที่ก3กลับจ,าหน�ายส่�นค�าให�แก�น�ต�บ7คคลัในประเที่ศไที่ยหลัายรายในราคาต,�ากว�าที่��ข้ายให�จ,าเลัย โจที่ก3บ�ายเบ��ยงไม�เปลั��ยนส่�นค�าใหม�โดยไม�ค�ดม1ลัค�า จ0งเป9นกรณ�ที่��จ,าเลัยยกข้�อต�อส่1�ข้0.นใหม�เพ8�อป!ดความรบผู�ดที่��จะไม�ช้,าระราคาส่�นค�าแก�โจที่ก3 ภาระการพ�ส่1จน3ตกจ,าเลัย

Page 45: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ฟั>องให�รบผู�ดตามส่ญญา ก. หากจ,าเลัยปฏิ�เส่ธีว�าไม�ได�ที่,าส่ญญา หร8อไม�ได�

ผู�ดส่ญญา ตามที่��โจที่ก3อ�าง โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บ ข้.หากจ,าเลัยรบว�าที่,าส่ญญา แต�ต�อส่1�ว�าหน�.ไม�

ส่มบ1รณ3 เช้�น ต�อส่1�ว�าที่,าส่ญญาเพราะถึ1กหลัอกลัวง ถึ1กข้�มข้1� ที่,าโดยส่,าคญผู�ด น�ต�กรรมตกเป9นโมฆี�ยะ หร8อหน�.ระงบแลั�ว เช้�น ด�วยการแปลังหน�.ใหม� จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บ

Page 46: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 895/2517 โจที่ก3ฟั>องให�จ,าเลัยช้,าระเง�นตามส่ญญาก1� จ,าเลัยให�การว�าจ,าเลัยตกลังข้ายส่วนให�โจที่ก3 แต�โจที่ก3กลับหลัอกลัวงให�ที่,าส่ญญาก1� แลัะจ,าเลัยไม�ได�รบเง�น ดงน�. จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 690/2511 โจที่ก3ฟั>องว�าจ,าเลัยผู�ดส่ญญาเช้�าซึ่8.อ จ,าเลัยรบว�าผู�ดส่ญญาจร�ง แต�ส่ญญาเช้�าซึ่8.อเป9นโมฆีะ เพราะจ,าเลัยเป9นคนต�างด�าวแลัะส่,าคญผู�ดในส่าระส่,าคญแห�งน�ต�กรรม ดงน�. จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บก�อน

Page 47: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 331/2528 จ,าเลัยที่�� 1 ให�การรบว�าได�ที่,าบนที่0กข้�อตกลัง ให�โจที่ก3ไว�จร�ง แต�ต�อส่1�ว�าถึ1กข้�มข้1� จ,าเลัยที่�� 2 ให�การรบว�าได� ที่,าหนงส่8อค,.าประกนไว�จร�ง แต�ต�อส่1�ว�ากระที่,าโดยส่,าคญผู�ด ฉัะน.น ประเด&นที่��ว�าจ,าเลัยที่�� 1 ถึ1กข้�มข้1�หร8อไม� แลัะจ,าเลัยที่�� 2 ส่,าคญผู�ดหร8อไม� ภาระการพ�ส่1จน3ข้�อเที่&จจร�งดงกลั�าวจ0งตก เป9นหน�าที่��ข้องจ,าเลัยที่.งส่องเป9นฝ่Dายน,าส่8บก�อน ไม�ใช้�ฝ่Dายโจที่ก3

Page 48: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 149/2544 โจที่ก3ฟั>องให�จ,าเลัยช้,าระเง�นตามส่ญญาก1�เง�น แลัะค8น น.ส่.3 ก เม8�อจ,าเลัยยอมรบว�าโจที่ก3ที่,าส่ญญาก1�ย8มเง�นตามฟั>องจร�ง แต�อ�างว�าได�เปลั��ยนส่ญญาก1�เง�นกนใหม�อ�ก 2 คร.ง จ0งเป9นการกลั�าวอ�างว�า ค1�กรณ�ได�ที่,าส่ญญาเปลั��ยนส่��งซึ่0�งเป9นส่าระส่,าคญแห�งหน�. ค8อ จ,านวนเง�นที่��ก1�ย8ม หากเป9นจร�งตามที่��จ,าเลัยกลั�าวอ�าง หน�.ตามส่ญญาก1�ย8มตามฟั>องย�อมระงบส่�.นไปด�วยการแปลังหน�.ใหม�ตาม ป.พ.พ. มาตรา 349 โจที่ก3ย�อมข้อ ให�ช้,าระหน�.ตามส่ญญาดงกลั�าวอ�กไม�ได� เหต7น�. จ,าเลัยจ0งม�ภาระการพ�ส่1จน3ว�าม�การแปลังหน�.ใหม�จร�งหร8อไม�

Page 49: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 507/2497 โจที่ก3ฟั>องเร�ยกเง�นตามส่ญญาก1� จ,าเลัยให�การต�อส่1�ว�าเป9นน�ต�กรรมอ,าพราง ที่,าข้0.นเพ8�อลัวงภร�ยาโจที่ก3 ความจร�งไม�ได�รบเง�นเลัย เม8�อจ,าเลัยรบว�าได�ที่,าส่ญญาซึ่0�งกลั�าวช้ดว�าได�รบเง�นแลั�ว เป9นหน�าที่��จ,าเลัยน,าส่8บตามข้�อต�อส่1�

กรณ�ฟั>องให�รบผู�ดตามส่ญญาก1� หากจ,าเลัยให�การต�อส่1�ว�า เป9นส่ญญาก1�ปลัอม โจที่ก3ม�ภาระการพ�ส่1จน3

ฎ�กา 18062541/ โจที่ก3อ�างว�าจ,าเลัยก1�เง�น 110000 บาที่ จ,าเลัยให�การว�าก1�เพ�ยง

40000, บาที่ ส่ญญาก1�เป9นเอกส่ารปลัอม โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บให�เห&นว�าส่ญญาก1�เป9นเอกส่ารแที่�จร�ง เม8�อฟั!งว�าส่ญญาก1�เป9นเอกส่ารปลัอม ต�องพ�พากษายกฟั>อง

Page 50: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 1539/2548 โจที่ก3ฟั>องให�ช้,าระหน�.เง�นก1� จ,าเลัยที่�� 1 ให�การว�าก1�จร�ง 4,500 บาที่แลัะลังช้8�อในส่ญญาก1�โดยไม�ได�กรอกข้�อความ โจที่ก3กรอกจ,านวนเง�น 200,000 บาที่ภายหลัง โดยจ,าเลัยที่�� 1 ไม�ย�นยอม โจที่ก3ม�ภาระการพ�ส่1จน3 หากฟั!งว�าเป9นเอกส่ารปลัอม ถึ8อว�าไม�ม�หลักฐานการก1�ย8มเง�นเป9นหนงส่8อ ไม�ม�อ,านาจฟั>อง

ฎ�กา 3958/2535 จ,าเลัยที่�� 1 ให�การว�าลังช้8�อในส่ญญาก1�ข้ณะยงไม�ได�กรอกข้�อความ จ,าเลัยที่�� 2 แลัะที่��

3 ให�การที่,านองเด�ยวกนว�า ลังช้8�อในส่ญญาค,.าประกนข้ณะยงไม�ได�กรอกข้�อความ เที่�ากบปฏิ�เส่ธีว�า ส่ญญาก1�แลัะค,.าประกนเป9นเอกส่ารปลัอม ภาระการพ�ส่1จน3ตกโจที่ก3

Page 51: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 1527/2518 โจที่ก3ฟั>องให�จ,าเลัยรบผู�ดตามส่ญญาก1�เง�น จ,าเลัยรบว�าได�ลังช้8�อในเอกส่ารส่ญญาก1� แต�ม�ได�ต�อส่1�ว�า เอกส่ารปลัอม จ,าเลัยอ�างว�าโจที่ก3หลัอกลัวงว�าจะจ�ายเง�น ให�เม8�อจ,าเลัยต�องการ จ,าเลัยจะต�องน,าส่8บ

ฎ�กา 6400/2547 โจที่ก3ฟั>องจ,าเลัยรบผู�ดในฐานะเป9นผู1�ค,.าประกนเง�นก1� จ,าเลัยให�การว�า ผู1�ก1�ช้,าระหน�.ครบถึ�วนแลั�ว เม8�อโจที่ก3รบว�าได�รบช้,าระหน�.จากผู1�ก1�จร�ง แต�เป9นการช้,าระหน�. รายอ8�นที่��ผู1�ก1�ม�ต�อโจที่ก3 ไม�ได�ช้,าระหน�.รายพ�พาที่ จ0งเป9นกรณ�ที่��โจที่ก3กลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�งข้0.นใหม� โจที่ก3ม�ภาระการพ�ส่1จน3

Page 52: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ฟั>องเร�ยกเง�นตามเช้&ค จ,าเลัยรบว�าลังลัายม8อช้8�อในเช้&ค แต�อ�างเหต7ปฏิ�เส่ธีความรบผู�ด จ,าเลัยม�ภาระการพ�ส่1จน3

ฎ�กา 4793/2541 โจที่ก3ฟั>องให�จ,าเลัยรบผู�ดใช้�เง�นตามเช้&ค จ,าเลัยให�การว�าออกเช้&คช้,าระหน�.จร�ง แต�โจที่ก3ไม�ช้,าระหน�. ตอบแที่น จ,าเลัยไม�ต�องรบผู�ดต�อโจที่ก3 จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 21892542/ จ,าเลัยให�การรบว�าลังลัายม8อช้8�อในเช้&คพ�พาที่แต�ที่,าในฐานะห7�นส่�วนผู1�จดการ จ0งไม�ต�องรบผู�ดเป9นการส่�วนตว เป9นการยกข้�อเที่&จจร�งข้0.นปฏิ�เส่ธีความรบผู�ด จ,าเลัยม�ภาระการพ�ส่1จน3

Page 53: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ฟั>องข้อแบ�งมรดก หากจ,าเลัยยอมรบว�าที่รพย3เป9นข้องเจ�ามรดกจร�ง แต�ผู1�ตายที่,าพ�นยกรรมยกที่รพย3ให�ผู1�อ8�นไปแลั�ว หร8อได�ม�การแบ�งที่รพย3มรดกกนแลั�ว เป9นกรณ�ที่��จ,าเลัยกลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�งข้0.นมาใหม� หน�าที่��น,าส่8บตกจ,าเลัย

ฎ�กา 596/2534 จ,าเลัยที่.งส่องให�การยอมรบว�า บ.เป9นที่ายาที่ ผู1�ม�ส่�ที่ธี� รบมรดกข้อง จ.แลัะได�ถึ0งแก�กรรมไปแลั�วจร�ง แต�อ�างว�า บ.ได�ที่,าพ�นยกรรมยกที่รพย3ส่�นส่�วนข้องตนให�บ7คคลัอ8�น ไปแลั�ว จ0งไม�ตกได�แก�โจที่ก3ที่.งส่องซึ่0�งเป9นที่ายาที่โดยธีรรม จ0งเป9นกรณ�ที่��จ,าเลัยที่.งส่องกลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�งข้0.นมาใหม� หน�าที่��น,าส่8บตกจ,าเลัยที่.งส่อง

Page 54: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากจ,าเลัยปฏิ�เส่ธีว�าที่รพย3ที่��โจที่ก3ฟั>องข้อแบ�งไม�ใช้�ที่รพย3 มรดก โจที่ก3ต�องม�หน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 1234/2529 โจที่ก3ฟั>องข้อแบ�งที่รพย3มรดกตามพ�นยกรรม 2 รายการ แต�ที่รพย3 2 รายการน�.ไม�ปรากฏิในบญช้�ที่�ายค,าร�องข้อจดการมรดกข้องจ,าเลัย แลัะจ,าเลัยโต�แย�งว�าไม�ใช้�กรรมส่�ที่ธี�Hข้องผู1�ที่,าพ�นยกรรม ดงน�. ป!ญหาว�าที่รพย3ดงกลั�าวเป9นที่รพย3มรดกหร8อไม� เม8�อโจที่ก3อ�างว�าเป9นมรดก โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บ

Page 55: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 376/2525 โจที่ก3ฟั>องข้อแบ�งที่��นา ส่.ค. 1 จากจ,าเลัยอ�างว�าเป9นมรดกข้องป1Dโจที่ก3 ซึ่0�งตกได�แก�โจที่ก3จ,าเลัยร�วมกนแลัะได�ครอบครองร�วมกนมา จ,าเลัยให�การว�าป1Dข้องโจที่ก3ยกที่��นาพ�พาที่ให�แก�บ�ดาข้องจ,าเลัยก�อนตาย จ,าเลัยครอบครองที่��พ�พาที่โดยเจตนาเป9นเจ�าข้องตลัอดมาเป9นเวลัาประมาณ 30 ปIแลั�ว โจที่ก3แลัะบ�ดาโจที่ก3ไม�เคยเข้�าเก��ยวข้�อง ดงน�. เที่�ากบจ,าเลัยปฏิ�เส่ธีว�าที่��พ�พาที่ไม�ใช้�มรดกแลัะโจที่ก3ไม�ได�ครอบครอง โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บตามข้�อกลั�าวอ�าง

Page 56: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ที่��จ,าเลัยต�อส่1�ว�าโจที่ก3ไม�ม�อ,านาจฟั>อง โจที่ก3ม�หน�าที่�� น,าส่8บ เพราะโจที่ก3ต�องแส่ดงให�เห&นว�าโจที่ก3ม�อ,านาจฟั>องจ,าเลัยได�

ฎ�กา 915/2525 จ,าเลัยให�การต�อส่1�ว�า โจที่ก3ไม�ม�อ,านาจฟั>อง เพราะโจที่ก3เคยฟั>องคด�น�.แลัะที่,าส่ญญาประน�ประนอมยอมความกนแลั�ว โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บ เม8�อโจที่ก3ไม�ส่8บ ข้�อเที่&จจร�งรบฟั!งไม�ได�ตามที่��โจที่ก3แถึลัง ดงน.น การที่��ศาลัแรงงานว�น�จฉัยว�าจ,าเลัยให�ค,าม�นกบโจที่ก3ว�าจะจ�ายค�าช้ดเช้ยให� ฟั>องโจที่ก3 จ0งไม�เป9นฟั>องซึ่,.า จ0งเป9นการไม�ช้อบ

Page 57: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ที่��จ,าเลัยต�อส่1�ว�าฟั>องโจที่ก3ข้าดอาย7ความ โจที่ก3ม�ภาระ การพ�ส่1จน3

ฎ�กา 1955/2531 โจที่ก3ฟั>องจ,าเลัยเร�ยกค�าเส่�ยหายอนเก�ดแต� ม1ลัลัะเม�ด จ,าเลัยให�การต�อส่1�ว�าคด�โจที่ก3ข้าดอาย7ความ ภาระการพ�ส่1จน3ตกแก�โจที่ก3 ที่��จะต�องน,าส่8บให�ได�ความว�าคด�ข้องโจที่ก3ไม�ข้าดอาย7ความ หากโจที่ก3ส่8บไม�ได�หร8อไม�ส่8บ ก&ต�อง ถึ8อว�าคด�โจที่ก3ข้าดอาย7ความแลั�ว (ฎ�กา 1069/2509, 774/2506, 1955/2531,

30422548/ ว�น�จฉัยที่,านองเด�ยวกน)

Page 58: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากจ,าเลัยเป9นฝ่Dายอ�างเอาประโยช้น3จากอาย7ความเส่�ยเอง จ,าเลัยต�องม�หน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 543/2512 โจที่ก3ฟั>องว�าโจที่ก3แลัะจ,าเลัยเป9นผู1�รบพ�นยกรรม โจที่ก3ครอบครองที่รพย3มรดกเพ�ยงผู1�เด�ยว จ,าเลัยไม�ได�ฟั>องร�องเพ8�อเร�ยกที่รพย3มรดกจนพ�นก,าหนด 1 ปIนบแต�วนที่��ร1�ถึ0งส่�ที่ธี�ข้องตนในพ�นยกรรมแลั�ว ข้อให�ห�ามจ,าเลัยม�ให�คดค�านการที่��โจที่ก3จะข้อรบมรดก จ,าเลัยให�การว�ามรดกรายน�.ม�การต.งผู1�จดการมรดก จ,าเลัยจ0งม�ส่�ที่ธี�เร�ยกที่รพย3ได�โดยไม�ข้าดอาย7ความ ดงน�. เม8�อจ,าเลัยอ�างเอาประโยช้น3จากอาย7ความเพราะเหต7น�. ภาระการพ�ส่1จน3จ0งตกแก�จ,าเลัย

Page 59: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ฟั>องเร�ยกคด�เพ8�อเอาค8นการครอบครองที่��ด�นม8อเปลั�า ซึ่0�งจะต�องฟั>องภายใน 1 ปIนบแต�ถึ1กแย�งการครอบครอง ตามมาตรา 1375 ไม�ใช้�เร8�องอาย7ความ ฝ่Dายใดกลั�าวอ�างว�าอ�กฝ่Dายเส่�ยส่�ที่ธี� ฝ่Dายกลั�าวอ�างม�ภาระการพ�ส่1จน3

ฎ�กา 1991/2524 โจที่ก3ฟั>องข้บไลั�จ,าเลัยแลัะบร�วารออกจากที่��ด�นม8อเปลั�าแลัะเร�ยกค�าเส่�ยหาย การที่��จ,าเลัยให�การต�อส่1�ว�าจ,าเลัยได�มาซึ่0�งที่��ด�นโดยการแย�งการครอบครองน.น จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บว�า จ,าเลัยได�ครอบครองที่��พ�พาที่ก�อนโจที่ก3ฟั>อง เก�นกว�า 1 ปIแลั�ว(ด1ฎ�กา 76192543/ )

Page 60: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�เร8�องค�าเส่�ยหาย ถึ�าจ,าเลัยให�การปฏิ�เส่ธี โจที่ก3ม�ภาระการ พ�ส่1จน3 ถึ�าไม�ปฏิ�เส่ธี ถึ8อว�าโจที่ก3ได�รบความเส่�ยหาย อย�างไรก&ด� ถึ0งแม�ว�าจ,าเลัยจะม�ได�ให�การโต�แย�งเร8�องค�าเส่�ยหาย ศาลัอาจก,าหนดประเด&นข้�อพ�พาที่แลัะว�น�จฉัยเร8�องค�าเส่�ยหายได�

ฎ�กา 1888/2547 ป.พ.พ. มาตรา 438 วรรคหน0�ง ให�อ,านาจศาลัเก��ยวกบค�าส่�นไหมที่ดแที่นว�าจะพ0งใช้�โดยส่ถึานใด เพ�ยงใดน.น ให�ศาลัว�น�จฉัยตามควรแก�พฤต�การณ3แลัะความร�ายแรงแห�งลัะเม�ด ดงน.น แม�จ,าเลัยไม�ได�ให�การต�อส่1�ในเร8�องค�าเส่�ยหาย ศาลัอาจก,าหนดประเด&นข้�อพ�พาที่แลัะว�น�จฉัยเร8�องค�าเส่�ยหายได�

Page 61: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ประเด&นว�า ค�าเส่�ยหายม�จ,านวนมากน�อยเพ�ยงใด “ ”โจที่ก3ม� ภาระการพ�ส่1จน3 อย�างไรก&ด� แม�โจที่ก3น,าส่8บไม�ได� หร8อไม�ส่8บเลัย ศาลัก&ม�อ,านาจก,าหนดค�าเส่�ยหายให�ตามส่มควร

ฎ�กา 250/2489 ในกรณ�ม�การผู�ดส่ญญาแลัะเร�ยกค�าเส่�ยหาย เป9นหน�าที่��ข้องฝ่Dายที่��เร�ยกร�องจะต�องน,าส่8บถึ0งจ,านวนค�าเส่�ยหาย แต�ถึ�าหากน,าส่8บค�าเส่�ยหายไม�ได�หร8อไม�น,าส่8บเลัย ศาลัก&ม�อ,านาจที่��จะก,าหนดค�าเส่�ยหายให�ตามส่มควร โดยว�น�จฉัยตามความค�ดข้องว�ญญู1ช้นแลัะพฤต�การณ3ปกต�ที่.งหลัาย (ด1ฎ�กา 1514/2546)

Page 62: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�เร8�องค�าเส่�ยหายพ�เศษ โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บให�เห&นว�าจ,าเลัยได�คาดเห&นหร8อควรจะคาดเห&นว�าโจที่ก3จะได�รบความเส่�ยหายพ�เศษน.น หากไม�น,าส่8บหร8อส่8บไม�ได� จ,าเลัยไม�ต�องรบผู�ด

ฎ�กา 2423/2551 โจที่ก3เร�ยกค�าเส่�ยหายจากการที่��จ,าเลัยไม�ยอม ให�โจที่ก3ถึอนเง�นฝ่าก ที่,าให�โจที่ก3เด8อดร�อนเป9นเง�น 350,000 บาที่ แลัะไม�ส่ามารถึน,าเง�นจากบญช้�ไปร�วมลังที่7น ที่,าให�ข้าดก,าไรวนลัะ 1,000 บาที่ ถึ8อได�ว�าเป9นค�าเส่�ยหายที่��เก�ดจากพฤต�การณ3พ�เศษ โจที่ก3ม�ได�น,าส่8บว�าจ,าเลัยได�คาดเห&นหร8อ ควรจะคาดเห&นว�าโจที่ก3จะได�รบความเส่�ยหายดงกลั�าว จ,าเลัย จ0งไม�ต�องรบผู�ดช้ดใช้�ค�าเส่�ยหายในส่�วนน�.แก�โจที่ก3

Page 63: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ม�ข้�อส่นน�ษฐานไว�ในกฎหมายเป9นค7ณแก�ค1�ความ ฝ่Dายใด ค1�ความฝ่Dายน.นต�องพ�ส่1จน3แต�เพ�ยงว�า ตนได�ปฏิ�บต�ตาม เง8อนไข้แห�งการที่��ตนจะได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานน.นครบถึ�วนแลั�ว(มาตรา 84/1) ภาระการพ�ส่1จน3ตกแก�ค1�ความอ�กฝ่Dายที่��เส่�ยประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐาน

ก. ข้�อเที่&จจร�งพ8.นฐาน(basic fact)

ข้ . ข้�อเที่&จจร�งที่��ส่นน�ษฐาน (presumed fact)

Page 64: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�กรรมส่�ที่ธี�Hแลัะส่�ที่ธี�ครอบครอง ถึ�าที่รพย3พ�พาที่ เป9นที่��ด�นม�ที่ะเบ�ยนกรรมส่�ที่ธี�H ผู1�ม�ช้8�อในที่ะเบ�ยนย�อมได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานข้องกฎหมายตาม ป.พ.พ.มาตรา 1373 หน�าที่��น,าส่8บย�อมตกแก�ค1�ความอ�กฝ่Dายป.พ.พ. มาตรา 1373 “ถึ�าที่รพย3ส่�นอนเป9นอส่งหาร�มที่รพย3ที่��ได�จดที่ะเบ�ยนไว�ในที่ะเบ�ยนที่��ด�น ที่�านให�ส่นน�ษฐานไว�ก�อนว�า บ7คคลัผู1�ม�ช้8�อในที่ะเบ�ยนเป9นผู1�ม�ส่�ที่ธี�ครอบครอง”

Page 65: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 714/2521 โจที่ก3ฟั>องว�า จ,าเลัยถึ8อกรรมส่�ที่ธี�Hที่��ด�นแที่นโจที่ก3ที่.งแปลัง จ,าเลัยให�การว�าจ,าเลัยถึ8อกรรมส่�ที่ธี�Hที่��ด�นดงกลั�าวแที่นโจที่ก3เพ�ยงคร0�งหน0�ง อ�กคร0�งหน0�งเป9นข้องจ,าเลัย  เม8�อจ,าเลัยม�ช้8�อเป9นผู1�ถึ8อกรรมส่�ที่ธี�Hในโฉันดที่��ด�นดงกลั�าว ย�อมต�องด�วยข้�อส่นน�ษฐานไว�ก�อนว�า จ,าเลัยเป9น ผู1�ม�ส่�ที่ธี�ครอบครองตามประมวลักฎหมายแพ�งแลัะพาณ�ช้ย3มาตรา 1373 โจที่ก3จ0งต�องม�หน�าที่��น,าส่8บก�อน

Page 66: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้�อส่นน�ษฐานตาม ป.พ.พ.มาตรา 1373 หมายรวมถึ0งที่��ด�น ที่��ม�เอกส่ารส่�ที่ธี�เป9นหนงส่8อรบรองการที่,าประโยช้น3 น.ส่. 3 หร8อ น.ส่. 3 ก ด�วย

ฎ�กา 4343/2539 การที่��โจที่ก3ม�ช้8�อในหนงส่8อรบรองการที่,าประโยช้น3 (น.ส่.3)น.น ป.พ.พ.มาตรา 1373 ให�ส่นน�ษฐานไว�ก�อนว�าบ7คคลัที่��ม�ช้8�อในที่ะเบ�ยนเป9นผู1�ม�ส่�ที่ธี�ครอบครอง จ,าเลัยอ�างว�าซึ่8.อที่��ด�นมาจาก ถึ. เจ�าข้องที่��ด�นเด�มแลัะครอบครองที่,าประโยช้น3ในที่��ด�นพ�พาที่ตลัอดมา จ,าเลัยจ0งม�ภาระการพ�ส่1จน3

Page 67: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 7619/2543 โจที่ก3ฟั>องข้บไลั�จ,าเลัยออกจากที่��ด�นพ�พาที่แลัะเร�ยกค�าเส่�ยหาย โดยม�หนงส่8อรบรองการที่,าประโยช้น3ระบ7ช้8�อโจที่ก3เป9นผู1�ม�ส่�ที่ธี�ครอบครอง อ�างว�าซึ่8.อจาก ป. มารดาจ,าเลัย จ,าเลัยให�การว�ามารดาจ,าเลัยข้ายที่��ด�นพ�พาที่ให�โจที่ก3จร�ง แต�โจที่ก3ไม�ได�เข้�าครอบครอง จ,าเลัยครอบครองที่,าประโยช้น3เร8�อยมาจนได�ส่�ที่ธี�ครอบครอง ภาระการพ�ส่1จน3ตกแก�จ,าเลัย ที่��จะต�องแส่ดงพยานหลักฐาน ให�ปรากฏิข้�อเที่&จจร�งว�า การครอบครองที่��ด�นพ�พาที่ข้องจ,าเลัยตามฟั>อง เพ8�อแย�งเอาส่�ที่ธี�ครอบครองข้องโจที่ก3มาเป9นข้องตน ม�ใช้�กระที่,าในฐานะแที่นผู1�ใด หากพ�ส่1จน3ไม�ได�ย�อมเป9นฝ่Dายแพ�คด�

Page 68: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

แต�ถึ�าอ�กฝ่Dายต�อส่1�ว�าการออกโฉันดที่��ด�นไม�ถึ1กต�องหร8อไม�ช้อบด�วยกฎหมาย ผู1�ม�ช้8�อในโฉันดม�หน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 1202/2523 โจที่ก3ฟั>องข้บไลั�จ,าเลัยออกจากที่��ด�นพ�พาที่ ซึ่0�งม�โฉันดข้องโจที่ก3 จ,าเลัยให�การว�าเป9นที่��ด�นอย1�ในส่�ที่ธี�ครอบครองข้องจ,าเลัย โฉันดที่��ด�นโจที่ก3ออกที่บที่��ด�นจ,าเลัย 10 ไร�โดยไม�ช้อบ เม8�อม�ป!ญหาต�องว�น�จฉัยว�าโฉันดตามฟั>องถึ1กต�องส่มบ1รณ3ตามกฎหมายหร8อไม� ซึ่0�งโจที่ก3เป9นฝ่Dายกลั�าวอ�าง โจที่ก3จ0งม�ภาระการพ�ส่1จน3

Page 69: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

แต�ถึ�าจ,าเลัยให�การต�อส่1�แต�เพ�ยงว�า การออกโฉันดที่��ด�นโดย ไม�ส่7จร�ต จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 1616/2522 โจที่ก3ฟั>องข้บไลั�จ,าเลัยซึ่0�งเป9นผู1�เช้�าออกจากที่��ด�นพ�พาที่ ซึ่0�งม�โฉันดที่��ด�นม�ช้8�อโจที่ก3ถึ8อกรรมส่�ที่ธี�H จ,าเลัยให�การอ�างว�าโจที่ก3ออกโฉันดโดยไม�ส่7จร�ต จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บ เม8�อจ,าเลัยส่8บไม�ส่ม ศาลัพ�พากษาให�ข้บไลั�จ,าเลัยได�

Page 70: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

มาตรา 1373 ใช้�เฉัพาะพ�พาที่กนว�าใครม�ส่�ที่ธี�ด�กว�ากนในที่��ด�นม�โฉันดหร8อ น.ส่.3 ถึ�าเป9นประเด&นอ8�นที่��ไม�เก��ยวกบส่�ที่ธี�ครอบครองที่��พ�พาที่ ก&จะไม�ได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐาน

ฎ�กา 1992/2511 โจที่ก3ฟั>องว�าจ,าเลัยบ7กร7กที่��พ�พาที่ซึ่0�งอย1�ในเข้ตโฉันดข้องโจที่ก3 จ,าเลัยให�การว�าที่��ด�นตามโฉันดข้องโจที่ก3ม�อาณาเข้ตต�ดกบที่��ด�นตามโฉันดข้องจ,าเลัย จ,าเลัยไม�ได�บ7กร7กที่��ด�นข้องโจที่ก3 แลัะว�าที่��พ�พาที่เป9นที่��ด�นอย1�ในเข้ตโฉันดซึ่0�งเป9นกรรมส่�ที่ธี�Hข้องจ,าเลัยแลั�ว ประเด&นจ0งม�ว�าที่��พ�พาที่อย1�ในเข้ตที่��ด�นข้องโจที่ก3หร8อจ,าเลัยเที่�าน.น โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บก�อน

( ด1 ฎ�กา 22272533/ ว�น�จฉัยที่,านองเด�ยวกน)

Page 71: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากที่.งโจที่ก3แลัะจ,าเลัยต�างม�ช้8�ออย1�ในโฉันดที่��ด�น ฝ่Dายใด อ�างว�าที่��ด�นเป9นข้องตนผู1�เด�ยว ฝ่Dายน.นม�หน�าที่��น,าส่8บ

ฎ�กา 181/2536 โจที่ก3ฟั>องข้อแบ�งที่��ด�นคนลัะคร0�งกบจ,าเลัย เม8�อที่��ด�นพ�พาที่เป9นที่��ด�นม�โฉันด ซึ่0�งเป9นเอกส่ารมหาช้น แส่ดงความเป9นเจ�าข้องกรรมส่�ที่ธี3ข้องโจที่ก3จ,าเลัยผู1�ม�ช้8�อในโฉันด ให�ส่นน�ษฐานไว�ก�อนว�าถึ1กต�อง จ,าเลัยให�การต�อส่1�ว�าที่��ด�นพ�พาที่เป9นข้องจ,าเลัยที่.งหมด โดยโจที่ก3ม�ช้8�อถึ8อกรรมส่�ที่ธี�H แที่นจ,าเลัย จ,าเลัยม�ภาระการพ�ส่1จน3ให�ปรากฏิความจร�งตามค,าให�การตาม ป.ว�.พ. มาตรา 127

Page 72: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ผู1�ได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานตามมาตรา 1373 รวมถึ0ง ที่ายาที่ข้องผู1�ม�ช้8�อในโฉันดที่��ด�นหร8อหนงส่8อรบรองการที่,าประโยช้น3

ฎ�กา 109/2487 ค1�ความรบกนว�าบ�ดาโจที่ก3ม�ช้8�อในโฉันดที่��รายพ�พาที่ แลัะจ,าเลัยเป9นฝ่Dายครอบครองมากว�า 10 ปI ฝ่Dายโจที่ก3อ�างว�าบ�ดาโจที่ก3มอบให�จ,าเลัยที่,าก�นต�างดอกเบ�.ย ฝ่Dายจ,าเลัยว�าบ�ดาโจที่ก3ข้ายข้าดให�จ,าเลัย โดยที่,าหนงส่8อกนเองแลัะจ,าเลัยครอบครองปรป!กษ3มากว�า 10 ปI ดงน�. จ,าเลัยต�องน,าส่8บ

Page 73: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฝ่Dายหน0�งม�ช้8�อในโฉันดที่��ด�น อ�กฝ่Dายครอบครองปรป!กษ3 แต�ยงไม�ม�การเปลั��ยนแปลังที่างที่ะเบ�ยน ผู1�ม�ช้8�อในโฉันดยงได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานข้องกฎหมาย

ฎ�กา 1985/2533 โจที่ก3เป9นบ7ตรข้อง อ. ซึ่0�งม�ช้8�อเป9นเจ�าข้องในโฉันดที่��ด�นพ�พาที่ ส่�วนจ,าเลัยย8�นค,าร�องข้อแส่ดงกรรมส่�ที่ธี�Hในที่��ด�นพ�พาที่ ศาลัได�ม�ค,าส่�งแส่ดงว�าที่��ด�นพ�พาที่เป9นกรรมส่�ที่ธี�Hข้องจ,าเลัย เม8�อโจที่ก3ม�ช้8�อในโฉันดที่��ด�นพ�พาที่ ได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐาน จ,าเลัยจ0งม�ภาระการพ�ส่1จน3ว�าจ,าเลัยเป9นฝ่Dายครอบครองที่��ด�นพ�พาที่ด�วยเจตนา เป9นเจ�าข้องต�ดต�อกนเป9นเวลัา 10 ปI

Page 74: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ถึ�าที่รพย3ไม�ม�ที่ะเบ�ยนกรรมส่�ที่ธี�H เช้�น ที่��ด�นม8อเปลั�า ส่งหาร�มที่รพย3ที่�วไป ฝ่Dายใดย0ดถึ8อที่รพย3ไว� ย�อมได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐาน ฝ่Dายที่��โต�แย�งม�หน�าที่��น,าส่8บป.พ.พ. มาตรา 1369 “บ7คคลัใดย0ดถึ8อที่รพย3ส่�นไว� ที่�านให�ส่นน�ษฐานไว�ก�อนว�าบ7คคลัน.นย0ดถึ8อเพ8�อตน”

มาตรา 1372 “ส่�ที่ธี�ซึ่0�งผู1�ครอบครองใช้�ในที่รพย3ส่�นที่��ครอบครองน.น ที่�านให�ส่นน�ษฐานไว�ก�อนว�าเป9นส่�ที่ธี�ซึ่0�ง ผู1�ครอบครองม�ตามกฎหมาย”

Page 75: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 3059-3060/2516 โจที่ก3ฟั>องข้อแบ�งที่��ด�น อ�างว�าเป9นมรดกข้องมารดาตกได�แก�โจที่ก3จ,าเลัยร�วมกน จ,าเลัยให�การ ว�ามารดายกที่��ด�นพ�พาที่ให�จ,าเลัยเพ�ยงผู1�เด�ยว จ,าเลัยครอบ ครองเพ8�อตนมากว�า 10 ปIแลั�ว ที่��พ�พาที่ม�ใช้�มรดกอนจะตก แก�โจที่ก3กบจ,าเลัย เที่�ากบจ,าเลัยปฏิ�เส่ธีว�าที่��พ�พาที่ม�ใช้�มรดกข้องมารดา เม8�อที่��พ�พาที่เป9นที่��ด�นม8อเปลั�า จ,าเลัยเป9นฝ่Dายครอบครองอย1� ย�อมได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานข้อง ป.พ.พ มาตรา 1369 แลัะ 1372 ว�าม�ส่�ที่ธี�ครอบครอง โจที่ก3จ0งม�หน�าที่��น,าส่8บ ก�อนว�าที่��พ�พาที่เป9นมรดก(แลัะด1 ฎ�กา 703/2508)

Page 76: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 2550/2543 โจที่ก3ฟั>องว�าม�ส่�ที่ธี�ครอบครองที่��ด�นพ�พาที่ร�วมกบจ,าเลัยโดยรบมรดกจากผู1�ม�ช้8�อ  ข้อให�ศาลัพ�พากษาว�า ม�ส่�ที่ธี�ครอบครองร�วม

 กบจ,าเลัย จ,าเลัยจะให�การว�า ผู1�ม�ช้8�อ เคยม�ส่�ที่ธี�ใน ที่��ด�นพ�พาที่ ต�อมาส่ลัะส่�ที่ธี�ครอบครอง จ,าเลัยได�

ครอบครองที่,าประโยช้น3ในที่��ด�นพ�พาที่มากว�า 20

ปIแลั�ว เม8�อข้ณะฟั>องจ,าเลัยเป9นฝ่Dายครอบครองที่��ด�นพ�พาที่ แต�เพ�ยง ผู1�เด�ยว ย�อมได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานตามป.พ.พ . มาตรา 1369

โจที่ก3กลั�าวอ�างว�าม�ส่�ที่ธี�ครอบครองที่��ด�นพ�พาที่ร�วมกบจ,า เลัย โจที่ก3ย�อมม�ภาระการพ�ส่1จน3

Page 77: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ถึ�าฝ่Dายหน0�งม�ช้8�อในโฉันดที่��ด�นซึ่0�งได�ประโยช้น3จากมาตรา 1373 อ�กฝ่Dายครอบครองได�ประโยช้น3จากมาตรา 1367 ต�องบงคบตามมาตรา 1373

ฎ�กา 3558/2553 ที่��ด�นพ�พาที่ในคด�น�.เป9นส่�วนหน0�งข้องที่��ด�น ที่��โจที่ก3ม�ช้8�อเป9นเจ�าข้องกรรมส่�ที่ธี�Hในโฉันดที่��ด�น โจที่ก3ย�อมได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานข้องป.พ.พ.มาตรา 1373 ว�าเป9นข้องโจที่ก3 เม8�อจ,าเลัยที่.งส่องอ�างว�าตนเองได�กรรมส่�ที่ธี�Hที่��ด�นพ�พาที่โดยการครอบครองปรป!กษ3 จ0งเป9นหน�าที่��ข้องจ,าเลัยที่.งส่องที่��จะต�องน,าส่8บหกลั�างข้�อส่นน�ษฐานข้องกฎหมาย

Page 78: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�โจที่ก3เป9นฝ่Dายครอบครองที่��ด�น แต�ม�ข้�อพ�พาที่กบรฐ ว�าที่��พ�พาที่เป9นส่าธีารณะส่มบต�ข้องแผู�นด�นหร8อไม� โจที่ก3จะไม�ได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานข้องมาตรา 1369 แลัะมาตรา 1372 เพราะโจที่ก3ไม�อาจยกการครอบครองยนรฐ

ฎ�กา 592/2513 โจที่ก3ฟั>องว�ารบมรดกที่��พ�พาที่แลัะครอบครองต�ดต�อกนมา 60 ปI ต�อมาจ,าเลัยซึ่0�งเป9นนายอ,าเภอออกค,าส่�งให�โจที่ก3ออกจากที่��ด�นอ�างว�าเป9นหนองน,.าส่าธีารณะ ข้อให�ศาลัพ�พากษาว�าที่��ด�นเป9นกรรมส่�ที่ธี3ข้องโจที่ก3 จ,าเลัยต�อส่1�ว�าที่��พ�พาที่เป9นหนองน,.าส่าธีารณะ โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บว�าที่��พ�พาที่เป9นข้องโจที่ก3

Page 79: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 7/2539 โจที่ก3ฟั>องว�าม�ส่�ที่ธี�ครอบครองที่��พ�พาที่ ข้อให�ศาลัส่�งแส่ดงว�าที่��พ�พาที่โจที่ก3ม�ส่�ที่ธี�ครอบครอง จ,าเลัยให�การว�าที่��พ�พาที่เป9นที่��ด�นส่าธีารณะที่��ประช้าช้นใช้�ประโยช้น3ร�วมกน แม�โจที่ก3ครอบครองที่��พ�พาที่อย1�ก&ไม�ได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐาน เพราะโจที่ก3จะยกเอาการครอบครองข้0.นยนรฐได� ก&ต�อเม8�อโจที่ก3ได�ส่�ที่ธี�ครอบครองในที่��พ�พาที่มา โดยช้อบตามว�ธี�การที่��กฎหมายก,าหนดแลัะกฎหมายบญญต�รบรองค7�มครองส่�ที่ธี�ครอบครองน.นไว�ด�วย โจที่ก3จ0งม�หน�าที่��น,าส่8บว�าที่��พ�พาที่เป9นข้องโจที่ก3

Page 80: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ส่งหาร�มที่รพย3 ถึ8อหลักครอบครองเช้�นกน ฎ�กา 304/2486 โจที่ก3ฟั>องเร�ยกเคร8�องเร8อนค8น

จากจ,าเลัย จ,าเลัยให�การว�าที่รพย3พ�พาที่เด�มเป9นข้องโจที่ก3จร�ง แต�โจที่ก3ข้ายให�แก�จ,าเลัย จ,าเลัยช้,าระราคาแก�โจที่ก3แลั�ว ค1�ความรบกนว�าที่รพย3อย1�ที่��จ,าเลัย ดงน�. โจที่ก3ม�หน�าที่��ต�องพ�ส่1จน3ตามฟั>อง เม8�อโจที่ก3จ,าเลัยแถึลังไม�ส่8บพยาน โจที่ก3ต�องแพ�คด�

Page 81: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ข้�อส่นน�ษฐานในเร8�องลัะเม�ด ม�กฎหมายหลัาย มาตราที่��บญญต�ส่นน�ษฐานเป9นค7ณแก�ผู1�เส่�ยหาย ม�ผูลัเที่�ากบก,าหนดให�ค1�ความอ�กฝ่Dายหน0�งม�หน�าที่��น,าส่8บ เช้�น ป.พ.พ.มาตรา 433 แลัะมาตรา 437ป.พ.พ. มาตรา 437 “บ7คคลัใดครอบครองหร8อควบค7มด1แลัยานพาหนะอนเด�นด�วยก,าลังเคร8�องจกรกลั ต�องรบผู�ดช้อบเพ8�อความเส่�ยหายอนเก�ดแต�ยานพาหนะน.น เว�นแต�พ�ส่1จน3ว�า เก�ดเพราะเหต7ส่7ดว�ส่ยหร8อความผู�ดข้อง ผู1�ต�องเส่�ยหายน.นเอง”

Page 82: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�กรณ�ต�องเป9นเร8�องที่�� ฝ่Dายหน0�งเป9นยานพาหนะเด�น ด�วยก,าลังเคร8�องจกรกลั อ�กฝ่Dายหน0�งไม�ใช้�ฎ�กา 559/2500 จ,าเลัยรบว�าข้บรถึยนต3ช้นรถึส่ามลั�อที่��โจที่ก3ข้บ จ,าเลัยม�หน�าที่��น,าส่8บ ว�าไม�ต�องรบผู�ดตามมาตรา 437

แต�กรณ�ที่��ยานพาหนะเด�นด�วยก,าลังเคร8�องจกรกลัด�วยกนแลั�นโดนกนเส่�ยหาย ผู1�ครอบครองหร8อควบค7มยานพาหนะไม�ได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานตามมาตรา 437 กรณ�เช้�นน�.หน�าที่��น,าส่8บตกอย1�หลักที่�วไป ค8อ ฝ่Dายใดกลั�าวอ�างว�า อ�กฝ่Dายหน0�งที่,าลัะเม�ดก&ต�องน,าส่8บ

Page 83: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 396/2544 โจที่ก3ซึ่0�งเป9นผู1�เส่�ยหายจะได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานตาม ป.พ.พ.มาตรา 437 ก&ต�อเม8�อโจที่ก3ไม�ใช้�เป9นผู1�ครอบครองหร8อควบค7มยานพาหนะอนเด�นด�วยก,าลังเคร8�องจกรกลั เม8�อเหต7เก�ดข้0.นจากรถึยนต3ข้องโจที่ก3แลัะ จ,าเลัยซึ่0�งก,าลังเลั�นช้นกน เป9นยานพาหนะอนเด�นด�วยก,าลังเคร8�องจกรกลัที่.งส่องฝ่Dาย จ0งไม�ใช้�กรณ�ตามมาตรา 437 โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บว�าจ,าเลัยเป9นฝ่Dายประมาที่เพราะโจที่ก3เป9นผู1�กลั�าวอ�างข้�อเที่&จจร�ง(ฎ�กา 828/2490(ญ), 2379-2380/2532 ว�น�จฉัยในที่,านองเด�ยวกน)

Page 84: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ที่��ยานพาหนะเด�นด�วยก,าลังเคร8�องจกรกลัช้นกนเอง ผู1�โดยส่ารที่��ได�รบความเส่�ยหายแลัะอย1�ในยานพาหนะ ไม�ได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานตาม มาตรา 437

ฎ�กา 2379-2380/2532 ผู1�โดยส่ารมาในรถึยนต3ข้องจ,าเลัยที่�� 3 ซึ่0�งเด�นด�วยก,าลังเคร8�องจกรกลั เช้�นเด�ยวกบรถึยนต3ข้องจ,าเลัยที่�� 1 แลัะที่�� 2 ที่��ก�อให�เก�ดความเส่�ยหาย ความเส่�ยหายไม�ได�เก�ดจากยานพาหนะอนเด�นด�วยก,าลังเคร8�องจกรกลัข้องจ,าเลัยที่�� 3 ฝ่Dายเด�ยว จ0งน,าบที่บญญต�มาตรา 437มาใช้�บงคบ (ด1ฎ�กา 3452482

Page 85: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้�อส่นน�ษฐานตาม มาตรา 437 ใช้�รวมถึ0งที่รพย3อนตราย โดยส่ภาพ

ฎ�กา 241/2516 น,.ามนเบนซึ่�นเป9นที่รพย3เก�ดอนตรายได�โดยส่ภาพ เม8�อความเส่�ยหายเก�ดจาก น,.ามนเบนซึ่�นข้ณะอย1�ใน ความครอบครองข้องลั1กจ�างจ,าเลัย กรณ�จ0งปรบได�ตาม ป.พ.พ. มาตรา 437 วรรคส่อง ซึ่0�งจ,าเลัยจะต�องรบผู�ด เว�นแต�จะพ�ส่1จน3ได�ว�าเก�ดแต�เหต7ส่7ดว�ส่ยหร8อเพราะความผู�ดข้องโจที่ก3

Page 86: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 762/2517 ค8นเก�ดเหต7จ,าเลัยใช้�เคร8�องจกรเด�นด�วยก,าลังเคร8�องไฟัฟั>าแลั�วไฟัฟั>าลัดวงจร เป9นเหต7ให�ไฟัไหม�โรงงานลั7กลัามไปไหม�บ�านโจที่ก3 จ,าเลัยเป9นผู1�ม�ไว�ในครอบครองจะต�องรบผู�ดช้อบเพ8�อความเส่�ยหายอนเก�ดข้0.นแก�ที่รพย3อนเป9นข้องเก�ดอนตรายได�โดยส่ภาพ เว�นแต�พ�ส่1จน3ได�ว�าเก�ดแต�เหต7ส่7ดว�ส่ย หร8อเก�ดข้0.นเพราะความผู�ดข้องผู1�ต�องเส่�ยหายเองตาม มาตรา 437 เม8�อจ,าเลัยม�ได�น,าส่8บว�าการที่��ไฟัฟั>าลัดวงจรเก�ดแต�เหต7ส่7ดว�ส่ย หร8อเก�ดเพราะความผู�ดข้องโจที่ก3ผู1�ต�องเส่�ยหาย จ,าเลัยจ0งต�องช้ดใช้�ค�าเส่�ยหายให�โจที่ก3

Page 87: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 4037 /2545 แที่�นไฮดรอลั�กส่,าหรบเที่น,.าตาลัด�บออกจากรถึยนต3บรรที่7กซึ่0�งจอดอย1�บนแที่�นไฮดรอลั�กน.นลังฉัางเก&บ เป9นที่รพย3อนเป9นข้องเก�ดอนตรายได�โดยอาการกลัไกข้องที่รพย3น.น ซึ่0�งจ,าเลัยที่�� 1 ผู1�ม�ไว�ในครอบครอง จะต�องรบผู�ดช้อบ เพ8�อการเส่�ยหายอนเก�ดแต�ที่รพย3น.น เว�นแต� จะพ�ส่1จน3ได�ว�า การเส่�ยหายน.นเก�ดแต�เหต7ส่7ดว�ส่ยหร8อเก�ดเพราะความผู�ดข้องผู1�เส่�ยหายน.นเองตาม ป.พ.พ. มาตรา 437 (ภาระการพ�ส่1จน3ตกจ,าเลัย)

Page 88: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ตLวเง�น หากจ,าเลัยรบว�าลังช้8�อในตLวเง�น แต�อ�างเหต7ว�า ไม�ต�องรบผู�ด หน�าที่��น,าส่8บตกจ,าเลัยป.พ.พ. มาตรา 900 “บ7คคลัผู1�ลังลัายม8อช้8�อข้องตนในตLวเง�น ย�อมต�องรบผู�ดตามเน8.อความในตLวเง�นน.น”ฎ�กา 395/2544 เม8�อจ,าเลัยรบว�าลังลัายม8อช้8�อส่�งจ�ายเช้&คพ�พาที่ จ0งต�องรบผู�ดช้,าระเง�นตามเช้&คพ�พาที่ตาม ป.พ.พ. มาตรา 900, 914 ประกอบมาตรา 989 เม8�อจ,าเลัยอ�างเหต7ไม�ต�องรบผู�ด ภาระการพ�ส่1จน3จ0งตกแก�จ,าเลัย โจที่ก3จะย8�นบญช้�ระบ7พยานหร8อไม� ก&ไม�ที่,าให�ผูลัคด�เปลั��ยนแปลังไป

Page 89: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�มาตรา 6 ส่นน�ษฐานว�าบ7คคลักระที่,าโดยส่7จร�ต ฝ่Dายที่��อ�างว�ากระที่,าโดยไม�ส่7จร�ต ม�หน�าที่��น,าส่8บป.พ.พ. มาตรา 6 ให�ส่นน�ษฐานว�าบ7คคลักระที่,าโดยส่7จร�ต

ฎ�กา 15212546/ โจที่ก3ฟั>องจ,าเลัยที่.งส่องข้อให�เพ�กถึอนน�ต�กรรมซึ่8.อข้าย ลับช้8�อจ,าเลัยที่.งส่องในส่ารบบที่ะเบ�ยนแลัะ ใส่�ช้8�อโจที่ก3 โดยบรรยายฟั>องที่,านองว�า จ,าเลัยที่�� 2 รบซึ่8.อฝ่ากที่��ด�นโดยไม�ส่7จร�ต โจที่ก3ม�ภาระการพ�ส่1จน3ให�รบฟั!งได�เช้�นน.น เพราะจ,าเลัยที่�� 2 ได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานตาม ป.พ.พ. มาตรา 6 ว�ากระที่,าโดยส่7จร�ต

Page 90: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 165/2544 โจที่ก3ที่.งส่องฟั>องว�า โอนที่��ด�นให�จ,าเลัยที่�� 1 แลัะที่�� 2 เพ8�อไม�ให�ถึ1กบงคบจ,านอง จ,าเลัยที่�� 1 แลัะที่�� 2 น,าไปจ,านองผู1�อ8�น แลัะต�อมาข้ายให�แก�จ,าเลัยที่�� 3 ถึ0งที่�� 5 ข้อให� เพ�กถึอนส่ญญาซึ่8.อข้ายแลัะโอนที่��ด�นค8น กรณ�เป9นเร8�องการแส่ดงเจตนาลัวงโดยส่มร1�กบค1�กรณ�อ�กฝ่Dายหน0�งตกเป9นโมฆีะ แต�จะยกข้0.นเป9นข้�อต�อส่1�บ7คคลัภายนอกผู1�ที่,าการโดยส่7จร�ตแลัะต�องเส่�ยหายจากการแส่ดงเจตนาน.นไม�ได�ตาม ป.พ.พ. มาตรา 155 ภาระการพ�ส่1จน3จ0งตกแก�โจที่ก3ที่.งส่องที่��จะต�องน,าส่8บถึ0งความไม�ส่7จร�ตข้องจ,าเลัยที่�� 3 ถึ0ง ที่�� 5 ซึ่0�งเป9นผู1�รบโอนที่รพย3จากจ,าเลัยที่�� 1แลัะที่�� 2

Page 91: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ข้�อส่นน�ษฐานตาม ป.ว�.พ.มาตรา 127 เอกส่ารมหาช้น ซึ่0�งพนกงานเจ�าหน�าที่��ได�ที่,าข้0.นหร8อรบรอง หร8อส่,าเนาอนรบรองถึ1กต�อง ให�ส่นน�ษฐานไว�ก�อนว�า เป9นข้องแที่�จร�งแลัะถึ1กต�อง เป9นหน�าที่��ข้องค1�ความที่��ถึ1กอ�างเอกส่ารน.นมายน ต�องน,าส่8บความไม�บร�ส่7ที่ธี�Hหร8อความไม�ถึ1กต�องแห�งเอกส่าร

ฎ�กา 7772/2540 โฉันดที่��ด�นพ�พาที่ม�ช้8�อ ที่. เป9นถึ8อกรรมส่�ที่ธี�H แต�เพ�ยงผู1�เด�ยว ที่. ย�อมได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานข้องกฎหมายว�าเป9นเจ�าข้องเพ�ยงผู1�เด�ยว เม8�อโจที่ก3คดค�านว�าที่��ด�นพ�พาที่เป9นส่�นส่มรส่ระหว�างจ,าเลัยกบ ที่. ผู1�ร�องม�บ7ร�มส่�ที่ธี�เพ�ยงก0�งหน0�ง โจที่ก3ม�หน�าที่��น,าส่8บให�เห&นตามข้�อกลั�าวอ�าง

Page 92: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ม�ข้�อส่นน�ษฐานที่��ควรจะเป9นซึ่0�งปรากฏิจากส่ภาพปกต� ธีรรมดาข้องเหต7การณ3เป9นค7ณแก�ค1�ความฝ่Dายใด ค1�ความฝ่Dายน.นต�องพ�ส่1จน3แต�เพ�ยงว�า ตนได�ปฏิ�บต�ตามเง8อนไข้แห�งการ ที่��ตนจะได�รบประโยช้น3จากข้�อส่นน�ษฐานน.นครบถึ�วนแลั�ว

ได�รบอ�ที่ธี�พลัจากคอมมอนลัอว3เร8�อง“res ipsa

loquitur” หร8อ“ข้�อส่นน�ษฐานตามความเป9นจร�ง” (เหต7การณ3หร8อวตถึ7บอกเร8�องข้องมนเอง) The thing speaks for itself

Page 93: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 849/2490 เก�ดไฟัไหม�บ�านเช้�าในข้ณะที่��ผู1�เช้�าเป9นผู1�ครอบครอง ในฐานะเป9นผู1�เช้�าน.น แม�ผู1�ให�เช้�าจะส่8บไม�ได� ความช้ดว�า ไฟัเก�ดข้0.นด�วยเหต7ใดหร8อใครที่,าให�เก�ดข้0.นก&ด� เม8�อได�ความว�าไฟัเก�ดข้0.นจากบ�านที่��เช้�า ไม�ใช้�เก�ดข้0.นที่��อ8�นแลั�วลั7กลัามมาไหม�บ�านเช้�าแลั�ว ผู1�เช้�าก&ย�อมม�หน�าที่��ส่8บแส่ดงข้�อแก�ตวเพ8�อให�พ�นความรบผู�ด ถึ�าส่8บไม�ได�ก&ไม�พ�นความรบผู�ด

Page 94: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 1206/2500 แพซึ่7งข้องจ,าเลัยข้าดลัอยตามน,.าที่��ไหลัเช้��ยวไปกระที่บเส่าเร8อน

 โจที่ก3เส่�ยหาย แม�โจที่ก3จะไม�ม�พยานส่8บว�า เป9นเพราะเหต7ใดแพจ0งข้าดจ,าเลัยก&ต�องรบ

 ผู�ด เพราะเป9นหน�าที่��จ,าเลัยจะต�องระวงรกษาไม�ให�แพซึ่7งข้าดลัอยไปตามกระแส่น,.าที่��ไหลัเช้��ยว 

Page 95: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ป.ว�.พ.มาตรา 94 “เม8�อใดม�กฎหมายบงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง ห�ามม�ให�ศาลัยอมรบฟั!งพยานบ7คคลัในกรณ�อย�างหน0�งอย�างใดดงต�อไปน�. แม�ถึ0งว�าค1�ความอ�กฝ่Dาย จะย�นยอมก&ด�

(ก) ข้อส่8บพยานบ7คคลัแที่นพยานเอกส่าร เม8�อไม�ส่ามารถึ น,าเอกส่ารมาแส่ดง

(ข้) ข้อส่8บพยานบ7คคลัประกอบข้�ออ�างอย�างใดอย�างหน0�ง เม8�อได�น,าเอกส่ารมาแส่ดงแลั�วว�ายงม�ข้�อความเพ��มเต�มหร8อตดที่อนหร8อเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่ารน.นอย1�อ�ก

ข้�อห�ามส่8บพยานบ7คคลัข้�อห�ามส่8บพยานบ7คคลัแที่นเอกส่ารแที่นเอกส่าร

Page 96: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ไม�ม�กฎหมายบงคบให�ต�องม�เอกส่ารมาแส่ดง ไม�อย1� ในบงคบ ป.ว�.พ . มาตรา 94 เช้�น

ส่ญญาจ�างรกษาโรค(ฎ�กา 4152491/ ) จ,าน,า(ฎ�กา 17292512/ ) เลั�นแช้ร3เปIยหวย(ฎ�กา 2842516/ ) ส่ญญาจ�างเหมาก�อส่ร�างอาคาร(ฎ�กา

68866/2552) การรบช้�วงส่�ที่ธี�(ฎ�กา 24642524/ ) การรบเง�นมดจ,า(ฎ�กา 12822513/ ) การมอบที่��ด�นให�ที่,าก�นต�างดอกเบ�.ยเง�นก1� (ฎ�กา 1

-26112622518/ )

Page 97: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ส่ญญาต�างตอบแที่นพ�เศษย��งกว�าส่ญญาเช้�า(ฎ�กา 25822535/ )

การรบส่ภาพหน�.(ฎ�กา 6662541/ ) การน,าส่8บเพ8�อพ�ส่1จน3ว�าที่��พ�พาที่เป9นข้องผู1�ใด

การออกเอกส่ารส่�ที่ธี�ที่��พ�พาที่ช้อบหร8อไม� (ฎ�กา 9442546/ )

การบอกเลั�กส่ญญาจ�างแรงงาน(ฎ�กา 7389/2548) ค,าข้อเอาประกนช้�ว�ต(ฎ�กา 4457/2536) การฟั>องเร�ยกที่รพย3มรดก(ฎ�กา 1395/2544) การน,าส่8บช้,าระดอกเบ�.ยตามส่ญญาก1�(ฎ�กา

1401/2525) ข้�อตกลังเก��ยวกบดอกผูลัที่รพย3ที่��ข้ายฝ่าก(ฎ�กา

656/2517)

Page 98: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

บนที่0กถึ�อยค,าในการรงวดส่อบเข้ต ไม�ใช้�เอกส่ารที่��กฎหมาย บงคบให�ต�องม�มาแส่ดง

ฎ�กา 2596-2597/2546 บนที่0กถึ�อยค,าข้อง ร . แลัะ พ . ที่��ให�แก�พนกงานเจ�าหน�าที่��ในการรงวดออกโฉันดข้องจ,าเลัย ระบ7ว�า ร.ยกที่��ด�นให�จ,าเลัยผู1�เด�ยว เป9นเพ�ยงเอกส่ารที่��เจ�าพนกงานที่,าข้0.นเพ8�อเป9นหลักฐานแลัะความส่ะดวกในการรงวดออกโฉันดที่��ด�น ม�ใช้�น�ต�กรรมที่��กฎหมายบงคบให�ต�องม�เอกส่ารมาแส่ดง ไม�อย1�ในบงคบ ป.ว�.พ . มาตรา 94 ที่��ห�ามน,าพยานบ7คคลัมาส่8บเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่าร

Page 99: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

แบบแจ�งการครอบครอง(ส่.ค.1)ไม�ใช้�เอกส่ารที่��กฎหมาย บงคบให�ต�องม�มาแส่ดง

ฎ�กา 8436/2554 แบบแจ�งการครอบครองที่��ด�น(ส่.ค.1)เป9น เพ�ยงหลักฐานที่��ผู1�แจ�งได�แจ�งการครอบครองที่��ด�นไว�ตามจ,านวนเน8.อที่��ที่��แจ�ง ไม�ก�อส่�ที่ธี�ให�ต�องฟั!งข้�อเที่&จจร�งย7ต�ตาม ที่��แจ�ง แบบแจ�งการครอบครอง(ส่.ค.1)ไม�ใช้�เอกส่ารที่��กฎหมาย บงคบให�ต�องม�มาแส่ดง ไม�อย1�ในบงคบ ป.ว�.พ . มาตรา 94 ค1�ความม�ส่�ที่ธี�น,าส่8บแก�ไข้เปลั��ยนแปลังข้�อความในเอกส่ารได�

Page 100: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ป!ญหาว�าที่��ด�นเป9นข้องผู1�ใด ไม�ม�กฎหมายบงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง

ฎ�กา 9765/2552 ป!ญหาว�าที่��ด�นเป9นข้องผู1�ใด ไม�ม�กฎหมายบงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง โจที่ก3จ0งส่ามารถึน,าส่8บได�ว�าโจที่ก3เป9นผู1�ม�ส่�ที่ธี�ครอบครองในที่��ด�นแลัะส่8บเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่ารที่ะเบ�ยนการครอบครองที่��ด�นได� (เอกส่ารที่ะเบ�ยนการครอบครองที่��ด�นเป9นเพ�ยงค,ารบรองจากพนกงานเจ�าหน�าที่��ว�า ข้ณะแจ�งการครอบครอง ผู1�แจ�งอ�างว�าที่��ด�นเป9นข้องตนแลัะที่��ด�นพ�พาที่ได�ที่,าประโยช้น3แลั�ว ไม�ก�อให� เก�ดส่�ที่ธี�ในที่��ด�น)

Page 101: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ป!ญหาที่��ด�นเป9นที่��ส่าธีารณประโยช้น3หร8อไม� ไม�ม�กฎหมาย บงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง

ฎ�กา 9176/2552 ประเด&นข้�อพ�พาที่ที่��ว�าที่��ด�นพ�พาที่เป9นที่��ส่าธีารณประโยช้น3หร8อไม� ม�ใช้�กรณ�ที่��ม�กฎหมายบงคบให� ต�อง ม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง อนจะต�องห�ามม�ให�น,าพยานบ7คคลัมาส่8บแที่นพยานเอกส่ารซึ่0�งเป9นระวางร1ปแผูนที่��ที่างอากาศตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94

Page 102: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

การฟั>องถึอนค8นการให� ไม�ม�กฎหมายบงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง

ฎ�กา 4475/2551 โจที่ก3ฟั>องข้อถึอนค8นการให�เพราะเหต7จ,าเลัยประพฤต�เนรค7ณ ตาม ป.พ.พ .มาตรา 5 3 5 (2 ) แม�หนงส่8อส่ญญาให�ที่��ด�นระบ7ว�าเป9นการให�โดยเส่น�หาไม�ม�ค�าตอบแที่น จ,าเลัยก&ม�ส่�ที่ธี�น,าส่8บพยานบ7คคลัให�เห&นว�า เป9นการให�ส่��งที่��ม�ค�าภาระต�ดพนได� เพราะเป9นการฟั>องถึอนค8นการให� ไม�ใช้�ฟั>องร�องให�บงคบหร8อไม�บงคบตามส่ญญาให� จ0งไม�ใช้�เป9น การน,าส่8บแก�ไข้เปลั��ยนแปลังเอกส่าร ไม�ต�องห�ามตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 (ข้)

Page 103: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

จ�างที่,าข้องไม�ม�กฎหมายบงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง

ฎ�กา 1354/2554 จ,าเลัยจ�างโจที่ก3ผูลั�ตกลั�องกระดาษ ม�ลักษณะเป9นส่ญญาจ�างที่,าข้อง แม�ใบส่�งซึ่8.อส่�นค�าจะม�เพ�ยงลัายม8อช้8�อข้อง ป.กรรมการข้องจ,าเลัยคนหน0�ง แต�ไม�ม�ตราประที่บข้องจ,าเลัยในฐานะผู1�ว�าจ�าง ก&ใช้�เป9นพยานหลักฐานประกอบพยานบ7คคลัข้องโจที่ก3 เพ8�อพ�จารณาว�าจ,าเลัยได�ว�าจ�างโจที่ก3กระที่,าการดงกลั�าวหร8อไม�

Page 104: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ผู1�รบประกนภยซึ่0�งรบช้�วงส่�ที่ธี�จากผู1�เอาประกนภยฟั>องผู1�ที่,าลัะเม�ด ไม�ม�กฎหมายบงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง

ฎ�กา 8266/2554 แม� ป.พ.พ . มาตรา 867 บญญต�ให� การฟั>องร�องตามส่ญญาประกนภยจะต�องม�หลักฐาน เป9นหนงส่8อลังลัายม8อช้8�อฝ่Dายที่��ต�องรบผู�ด แต�การที่��โจที่ก3ในฐานะผู1�รบประกนภยรถึยนต3ข้องผู1�เอาประกนภยที่��จ,าเลัยที่�� 1 ที่,าลัะเม�ดแลัะจ,าเลัยที่�� 2 ต�องร�วมรบผู�ดในม1ลัลัะเม�ด รบช้�วงส่�ที่ธี�ข้องผู1�เอาประกนภยฟั>องคด� ม�ใช้�ฟั>องบงคบคด�ตามส่ญญาประกนภย จ0งไม�อย1�ในมาตรา 867 ไม�ตกอย1�ในบงคบ ป.ว�.พ . มาตรา 94

Page 105: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ส่ญญาจะซึ่8.อข้ายหร8อค,าม�นตามส่ญญาซึ่8.อข้าย อส่งหาร�มที่รพย3 แลัะส่ญญาซึ่8.อข้ายส่งหาร�มที่รพย3ม�ราคา 2,000 บาที่หร8อกว�าน.น ป.พ.พ.มาตรา 456 ก,าหนดว�าจะต�อง ม�หลักฐานอย�างหน0�งอย�างใดเป9นหนงส่8อลังลัายม8อช้8�อฝ่Dายที่�� ต�องรบผู�ด ม�การวางมดจ,า หร8อช้,าระหน�.บางส่�วน จ0งจะฟั>อง คด�ได�

ก. หากค1�ส่ญญาเลั8อกที่��จะวางมดจ,าหร8อช้,าระหน�.บางส่�วน จะไม�อย1�ในบงคบข้อง ป.ว�.พ. มาตรา 94

Page 106: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 935/2541 ส่ญญาจะซึ่8.อข้ายที่��ด�นที่��ม�การวางเง�นมดจ,า บางส่�วน ไม�จ,าต�องใช้�เอกส่ารเป9นหลักฐาน ไม�อย1�ในบงคบข้อง ป.ว�.พ. มาตรา 94 จ0งรบฟั!งพยานบ7คคลัแที่นพยานเอกส่ารได�

ฎ�กา 220/2509 ผู1�จะซึ่8.อช้,าระเง�นค�าที่��ด�นให�แก�ผู1�จะข้ายบางส่�วน ส่ญญาจะซึ่8.อข้ายที่��ด�นส่มบ1รณ3ในแบบที่��ได�ม�การช้,าระหน�.บางส่�วนแลั�ว ไม�จ,าเป9นต�องม�หลักฐานเป9นหนงส่8อก&ฟั>องคด�ได� โจที่ก3ม�ส่�ที่ธี�น,าส่8บพยานบ7คคลัถึ0งข้�อตกลังในการข้ายที่��ด�นน�.ได� ไม�ต�องห�ามตาม ป.ว�.พ มาตรา 94 (ด1 ฎ�กา 2045/2537 ฎ�กา 3390-3391/2538 ฎ�กา 7053/2540 แลัะ ฎ�กา 4996-4997/2542)

Page 107: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากเลั8อกว�ธี�วางมดจ,าหร8อช้,าระหน�.บางส่�วนแลั�ว แม�ต�อมา ม�การที่,าส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายในภายหลังอ�ก ก&ไม�อย1�ในบงคบ ป.ว�.พ . มาตรา 94

ฎ�กา 3945/2535 โจที่ก3ซึ่8.อห�องช้7ดจากจ,าเลัยที่�� 1 โดยวางมดจ,าไว� 10,000 บาที่ เป9นกรณ�ที่,าส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายอส่งหา ฯ โดยม�การวางมดจ,าแลั�ว ไม�จ,าต�องม�หลักฐานเป9นหนงส่8อก&ฟั>องร�องได� ไม�ใช้�กรณ�ที่��กฎหมายบงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง แม�ต�อมาม�การที่,าส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายเป9นหนงส่8อ โจที่ก3น,าส่8บพยานบ7คคลัว�าตกลังแตกต�างจากที่��ส่ญญาระบ7ไว�ได� ไม�ต�องห�าม ตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 (ด1ฎ�กา 935/2541)

Page 108: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 8163/2554 โจที่ก3ตกลังซึ่8.อบ�านแลัะที่��ด�นจากจ,าเลัยตาม โฆีษณาโดยม�การวางมดจ,า จากน.นจ0งที่,าส่ญญาจะซึ่8.อข้ายแส่ดงว�าเจตนาผู1กพนตามส่ญญาจะซึ่8.อข้ายด�วยว�ธี�วางมดจ,า ส่ญญาเก�ดข้0.นนบแต�วางมดจ,า กรณ�ไม�ตกอย1�ในบงคบ ป.ว�.พ .มาตรา 94 ศาลัม�อ,านาจรบฟั!งพยานบ7คคลัที่��โจที่ก3น,าส่8บว�า จ,าเลัยตกลังหาส่ถึาบนการเง�นให�โจที่ก3ก1�โดยม�ระยะเวลัาผู�อนนาน 15 ปIได� เม8�อธีนาคารไม�ให�ผู�อนช้,าระนาน 15 ปI ที่,าให�โจที่ก3ไม�ส่ามารถึรบโอนบ�านแลัะที่��ด�น จ,าเลัยจะอ�างว�าโจที่ก3ผู�ดส่ญญาแลัะร�บเง�นที่��โจที่ก3ช้,าระไว�ที่.งหมดไม�ได�

Page 109: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้. หากค1�ส่ญญาเลั8อกที่��ที่,าหลักฐานอย�างหน0�งอย�างใดเป9น หนงส่8อ จะตกอย1�ในบงคบข้อง ป.ว�.พ. มาตรา 94

ฎ�กา 2225/2540 ส่ญญาจะซึ่8.อข้าย ที่��ด�นพ�พาที่ ระบ7ว�าโจที่ก3 วางมดจ,าให�จ,าเลัย 389,000 บาที่ จ,าเลัย

ได�รบเง�นมดจ,าไว�ถึ1กต�องแลั�ว จ,าเลัยจ0งไม�อาจน,า พยานบ7คคลัมาส่8บเปลั��ยน แปลังแก�ไข้ข้�อความใน หนงส่8อส่ญญาจะซึ่8.อข้ายว�า โจที่ก3ไม�ได�วางมดจ,าเง�น

จ,านวนดงกลั�าวแลัะจ,าเลัยไม�ได�รบเง�นมดจ,าน.น เพราะเป9นการน,าส่8บเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่ารซึ่0�งต�องห�าม ตาม ป.ว�.พ. มาตรา 94

Page 110: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 2216/2515 โจที่ก3ฟั>องให�จ,าเลัยรบผู�ดตามส่ญญาจะข้าย ที่��ด�นเร�ยกเง�นมดจ,าค8น จ,าเลัยให�การว�าโจที่ก3ผู�ดส่ญญาแลัะ ไม�เคยรบเง�นมดจ,า ป!ญหาว�าจ,าเลัยจะน,าส่8บพยานบ7คคลัว�า ไม�ได�รบเง�นมดจ,าได�หร8อไม� ศาลัฎ�กาว�น�จฉัยว�าส่ญญาจะซึ่8.อข้ายอส่งหาร�มที่รพย3ตาม ป.พ.พ. มาตรา 456 วรรคส่องให�เลั8อกที่,าได� 3 ประการ ถึ�าค1�ส่ญญาเลั8อกที่,าหลักฐานเป9นหนงส่8อ ก&ต�องบงคบด�วยมาตรา 94 แต�ถึ�าเลั8อกวางมดจ,าหร8อช้,าระหน�.บางส่�วนก&ไม�อย1�ในบงคบ คด�น�.โจที่ก3จ,าเลัยเลั8อกที่,าหลักฐานเป9นหนงส่8อ กรณ�ต�องด�วยมาตรา 94 เม8�อหนงส่8อระบ7ว�าได�รบเง�น มดจ,าถึ1กต�องแลั�ว จ,าเลัยจะน,าส่8บพยานบ7คคลัว�ายงไม�ได�รบไม�ได�.

Page 111: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากค1�ส่ญญาเลั8อกที่,าส่ญญาจะซึ่8.อข้ายเป9นหนงส่8อ แม�ม�การ วางมดจ,าในคราวเด�ยวกน ถึ8อว�าเจตนาที่,าหลักฐานเป9นหนงส่8อ ตกอย1�ในบงคบ ป.ว�.พ .มาตรา 94

ฎ�กา 3088/2526 โจที่ก3จ,าเลัยที่,าส่ญญาจะซึ่8.อข้ายที่��ด�นเป9นหนงส่8อ แม�ม�การวางมดจ,าด�วย การวางมดจ,าเป9นเพ�ยงข้�อส่ญญาข้�อหน0�งเที่�าน.น หาใช้�ที่,าส่ญญากนด�วยการวางมดจ,าไม� การที่��โจที่ก3น,าส่8บพยานบ7คคลัว�า ยงม�ข้�อตกลังเพ��มเต�มให�จ,าเลัยร8.อถึอนบ�านหร8อไถึ�ถึอนจ,านองก�อนโอนกรรมส่�ที่ธี�H เป9นข้�อความเพ��มเต�มจากส่ญญา ต�องห�ามม�ให�รบฟั!ง (ด1 ฎ�กา 1545/2492 ฎ�กา 667/2537 แลัะฎ�กา 6718/2540)

Page 112: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

เม8�อกฎหมายบงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง ก. ห�ามศาลัยอมรบฟั!งพยานบ7คคลัแที่นพยาน

เอกส่าร หมายถึ0งม�พยานเอกส่าร แต�ไม�ยอมน,าส่8บ จะน,าส่8บพยานบ7คคลัแที่น หากไม�ม�พยานเอกส่ารเลัย น�ต�กรรมจะเป9นโมฆีะหร8อฟั>องร�องบงคบคด�ไม�ได�

ฎ�กา 203/2546 เม8�อหลักฐานการก1�ย8มเง�นเก�ดส่1ญหาย ผู1�ให�ก1� ย�อมน,าส่,าเนาหร8อพยานบ7คคลัมาน,าส่8บได� กรณ�ม�ใช้�เร8�องที่�� การก1�ย8มเง�นไม�เคยม�หลักฐานเป9นหนงส่8อเลัย อนจะเป9นการ ฝ่Dาฝ่Eนตามป.พ.พ. มาตรา 653 ประกอบมาตรา 94(ก)

Page 113: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้. ห�ามน,าส่8บพยานบ7คคลัเพ8�อเพ��มเต�ม ตดที่อนหร8อ เปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่าร

ฎ�กา 1510/2552 การข้ายฝ่ากที่��ด�นเป9นกรณ�ที่��กฎหมายบงคบให�ต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง การฟั!งพยานหลักฐานต�องตกอย1�ในบงคบข้อง ป.ว�.พ . มาตรา 94 วรรคหน0�ง(ข้ ) ค8อ ห�ามม�ให�ศาลัรบฟั!งพยานบ7คคลั ในกรณ�ข้อส่8บพยานบ7คคลัเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่ารน.น เม8�อตามหนงส่8อส่ญญาข้ายฝ่ากที่��ด�นระบ7ว�าผู1�ข้ายฝ่ากได�รบเง�นจากผู1�ซึ่8.อฝ่ากครบถึ�วนแลั�ว การน,าพยานบ7คคลัมาส่8บว�ายงได�รบเง�นไม�ครบ ย�อมต�องห�ามตามบที่บญญต�ดงกลั�าว

Page 114: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 8591/2547 ส่ญญาเม8�อส่ญญาข้ายฝ่าก ระบ7ราคาข้ายฝ่าก ไว� 310,000 บาที่ กรณ�จ,าเลัย

อ�างตนเองแลัะบ7คคลัอ8�นมาส่8บ เพ8�อแส่ดงถึ0งราคา ข้ายฝ่ากที่��แที่�จร�งว�าม�ราคาเพ�ยง 200,000 บาที่

น.น เป9นการน,าพยานบ7คคลัมาส่8บประกอบข้�ออ�างเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่ารส่ญญาข้าย

ฝ่าก ต�องห�าม ม�ให�รบฟั!งตาม ป.ว�.พ. มาตรา 94 (ข้) จ0งต�องฟั!งว�าค1�ส่ญญาก,าหนดส่�นไถึ�ไว�เป9นเง�น310,000 บาที่ แต�จ,าเลัยข้อไถึ�ในราคา 230,000

บาที่ อนเป9นการข้อปฏิ�บต�การช้,าระหน�.ไม�ถึ1กต�องตาม ม1ลัหน�.ในส่ญญาข้ายฝ่าก โจที่ก3ย�อมม�ส่�ที่ธี�บอกป!ด

ไม�ช้,าระหน�.ได�.

Page 115: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ส่ญญาก1�ย8มเง�น ฎ�กา 19262525/ ส่ญญาก1�ไม�ม�

ข้�อความระบ7เวลัาช้,าระหน�. จ0งตกอย1�ในบงคบ ป.พ.พ . มาตรา 204 โจที่ก3ม�ส่�ที่ธี�เร�ยกให�ช้,าระหน�.เม8�อใดก&ได� การที่��จ,าเลัยน,าส่8บว�าม�ข้�อตกลังให�จ,าเลัยผู�อนช้,าระเป9นงวดๆ จ0งต�องห�ามตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 ข้)

ฎ�กา 61692547 ส่ญญาจ,านองซึ่0�งระบ7ให�เป9นหลักฐานการก1�ย8มเง�นแลัะบนที่0กข้�อตกลังข้0.นจ,านองระบ7ว�า จ,าเลัยตกลังเส่�ยดอกเบ�.ยร�อยลัะ 15 ต�อปI การที่��จ,าเลัยน,าส่8บพยานบ7คคลัว�าตกลังค�ดดอกเบ�.ยอตราร�อยลัะ 2 5. ต�อเด8อน ต�องห�ามตาม ป.ว�.พ.มาตรา 94(ข้)

Page 116: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 1680/2546 ส่ญญาก1�ย8มเง�นม�ข้�อความผู1�ก1�ยอมเส่�ยดอกเบ�.ยอตราร�อยลัะ 19 ต�อปI ก,าหนดส่�งเป9นรายเด8อนที่7กเด8อน โจที่ก3จะน,าส่8บว�าอตราดอกเบ�.ยร�อยลัะ 19 ต�อปIเป9นอตราส่1งส่7ดที่��โจที่ก3ก,าหนดตามประกาศธีนาคารแห�งประเที่ศไที่ยเที่�าน.น แต�ตกลังดอกเบ�.ยข้ณะที่,าส่ญญาไม�ถึ0งร�อยลัะ 19 ต�อปI เป9นการน,าส่8บ พยานบ7คคลัแก�ไข้เปลั��ยนแปลังข้�อความในเอกส่ารในกรณ� ที่��ต�องม�หลักฐานเป9นหนงส่8อ จ0งต�องห�ามตาม ป.ว�.พ .มาตรา 94 (ข้)

Page 117: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 7319/2551 ส่ญญาจ,านองซึ่0�งใช้�เป9นหลักฐานการก1�ย8มเง�น ม�ข้�อความระบ7ว�า ผู1�รบจ,านองได�รบเง�นเป9นการเส่ร&จแลั�ว ดงน.น การที่��จ,าเลัยน,าพยานบ7คคลัมาส่8บว�า จ,าเลัยไม�ได�เป9นผู1�ก1�เง�นแลัะรบเง�นไปจากโจที่ก3 แต�บร�ษที่ ส่ . จ,ากด แลัะนาย พ . ผู1�ถึ8อห7�นในบร�ษที่เป9นผู1�รบเง�น เป9นการน,าส่8บแตกต�างจากข้�อความที่��ระบ7 ในส่ญญา อนเป9นการน,าพยานบ7คคลัแก�ไข้เปลั��ยนแปลังข้�อความในเอกส่ารในกรณ�ที่��ต�องม�หลักฐานเป9นหนงส่8อ จ0งต�องห�ามตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 (ข้)

Page 118: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 145/2553 ค,าฟั>องอ�างว�าจ,าเลัยก1�เง�นโจที่ก3 480,000 บาที่ จะต�องม�หลักฐานแห�งการก1�ย8มเป9นหนงส่8ออย�างใดอย�างหน0�ง ลังลัายม8อช้8�อผู1�ย8มเป9นส่,าคญ การก1�ย8มจ0งตกอย1�ในบงคบข้อง ป.ว�.พ . มาตรา 94(ข้ ) ที่��โจที่ก3อ�างว�าตามหนงส่8อส่ญญาก1�ย8มเง�น ที่��ระบ7ว�าที่,าที่��เข้ตกร7งเที่พมหานครเป9นเที่&จ ความจร�งแลั�วที่,า ที่��ส่,านกงานข้องโจที่ก3ซึ่0�งอย1�ในเข้ตอ,านาจข้องศาลัช้.นต�น จ0ง เป9นการกลั�าวอ�างที่��ไม�อาจน,าส่8บเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความ ตามส่ญญาก1�ย8มเง�นในส่�วนที่��ระบ7ถึ0งม1ลัคด�ที่��เก�ดข้0.น.

Page 119: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ส่ญญาซึ่8.อข้ายหร8อจะซึ่8.อจะข้ายอส่งหาร�มที่รพย3

ฎ�กา 29/2552 โจที่ก3แลัะจ,าเลัยตกลังที่,าส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายที่��ด�น ระบ7ว�าเป9นที่��ด�นม�โฉันด การที่��จ,าเลัยน,าส่8บพยานบ7คคลัว�าตกลังจะซึ่8.อจะข้ายที่��ด�นซึ่0�งม�เพ�ยงหนงส่8อรบรองการที่,าประโยช้น3 (น.ส่.3ก .)ม�ใช้�ที่��ด�นซึ่0�งม�โฉันดที่��ด�น เป9นการน,าส่8บเพ��มเต�มเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ส่าระส่,าคญข้องส่ญญา ต�องห�ามม�ให�น,าส่8บตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 (ข้)

Page 120: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 6005/2548 ส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายที่��ด�นระบ7ราคาที่��ด�นจ,านวนเง�นที่��ช้,าระแลั�วแลัะจ,านวนเง�นส่�วนที่��เหลั8อไว�ช้ดเจน การที่��จ,าเลัยที่�� 2 อ�างว�าที่��ด�นพ�พาที่ราคาเพ�ยงไร�ลัะ 200,000 บาที่เที่�าน.น  ราคาที่��ด�นที่��ระบ7ไว�ในส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายไร�ลัะ900,000 บาที่ ไม�ใช้�ราคาที่��แที่�จร�ง  โจที่ก3ที่.งส่องไม�ม�ส่�ที่ธี�เร�ยกร�องให�จ,าเลัยที่�� 2 ช้,าระราคาที่��ด�นที่��เหลั8อเป9นจ,านวนเง�นถึ0ง 13,492,500 บาที่ เป9นการอ�างเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่าร ต�องห�ามตาม ป.ว�.พ. มาตรา 94 วรรคแรก (ข้) จ0งรบฟั!งไม�ได�.

Page 121: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 2154/2552 ส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายที่��ด�นม�ข้�อความว�าโจที่ก3รบราคาไปจากจ,าเลัยเส่ร&จแลั�ว การรบฟั!งพยานหลักฐานข้องศาลัต�องเป9นไปตาม ป.ว�.พ มาตรา 94 (ข้ ) โจที่ก3จะน,าพยานบ7คคลัมาส่8บว�า ความจร�งแลั�วโจที่ก3ได�รบเง�นค�าที่��ด�นเพ�ยง 90,000 บาที่ เง�นค�าที่��ด�นส่�วนที่��เหลั8อให�จ,าเลัยไปช้,าระต�อธีนาคาร เพ8�อช้,าระหน�.ที่��โจที่ก3จ,านองที่��ด�นดงกลั�าวไว�แก�ธีนาคารไม�ได� เพราะเป9นการส่8บพยานบ7คคลัเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่ารน.น.

Page 122: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 8215/2550 ส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายที่��ด�นพร�อมอาคาร ม�เพ�ยงแผูนผูงแส่ดงที่��ต.งอาคารพาณ�ช้ย3ที่��โจที่ก3ซึ่8.อแนบที่�ายส่ญญา ข้ณะที่,าส่ญญาไม�ม�แผู�นพบโฆีษณาหร8อการโฆีษณาเก��ยวกบร�านเจNเลั�ง โจที่ก3น,าส่8บว�า การข้ายที่��ด�นพร�อมอาคารพ�พาที่ระหว�างจ,าเลัยกบโจที่ก3เป9นการข้ายตามค,าพรรณนา เม8�อในโครงการข้องจ,าเลัยยงไม�ม�การก�อส่ร�างร�านเจNเลั�ง จ,าเลัยจ0งผู�ดส่ญญา โจที่ก3บอกเลั�กส่ญญาได� เป9นการน,าส่8บพยานบ7คคลัเพ��มเต�มข้�อความในเอกส่าร ซึ่0�งต�องห�ามม�ให�ศาลัรบฟั!งพยานบ7คคลัในกรณ�ดงกลั�าว ตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 (ข้)

Page 123: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 2086/2536 ส่ญญาซึ่8.อข้ายที่��ด�นระบ7ว�าจ,าเลัยที่�� 1 กระที่,า ในฐานะกรรมการผู1�จดการข้องจ,าเลัยที่�� 2 โจที่ก3จะน,าส่8บ พยานบ7คคลัว�าจ,าเลัยที่�� 1 กระที่,าในฐานะส่�วนตวไม�ได�.

ฎ�กา 7846/2543 ส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายไม�ได�ระบ7ว�า ม�เง8�อนไข้ให�โจที่ก3จ,าเลัยบอกเลั�กส่ญญาแก�กนได� เม8�อฝ่Dายใดฝ่Dายหน0�งไม�ยอมส่มรส่ การที่��จ,าเลัยน,าส่8บเง8�อนไข้ระหว�างโจที่ก3จ,าเลัยเช้�นน.น จ0งเป9นการน,าส่8บเพ8�อเพ��มเต�มตดที่อนหร8อเปลั��ยน แปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่าร ต�องห�ามตาม ป.ว�.พ. มาตรา 94(ข้).

Page 124: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ส่ญญาเช้�าอส่งหาร�มที่รพย3 ฎ�กา 2282/2527 หนงส่8อส่ญญาเช้�าม�ข้�อความว�าเช้�า

กน 1 ปIแลัะห�ามม�ให�เช้�าช้�วง ผู1�เช้�าจะน,าส่8บพยานบ7คคลัว�าเป9นที่��เข้�าใจกนว�าเช้�ากนไม�ม�ก,าหนดเวลัาแลัะให�เช้�าช้�วงได�น.น น,าส่8บไม�ได�ฎ�กา 2402/2525 หนงส่8อส่ญญาเช้�าที่��ด�นระบ7ว�าเช้�าเพ8�อปลั1กบ�านเร8อนอาศยม�ก,าหนด 1 ปI ผู1�เช้�าจะน,าส่8บพยานบ7คคลัว�าผู1�ให�เช้�าตกลังจะให�อย1�ในที่��ด�นที่��เช้�าไปจนตลัอดช้�ว�ตหาได�ไม�

Page 125: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 6988/2551 ส่ญญาเช้�าอส่งหาร�มที่รพย3 เป9นกรณ� ที่��กฎหมายบงคบว�าต�องม�พยานเอกส่ารมาแส่ดง เม8�อส่ญญาเช้�าม�ข้�อตกลังไม�เร�ยกเง�นประกนหร8อมดจ,าค8นหากโจที่ก3เลั�กส่ญญาเช้�าก�อนครบก,าหนด การที่��โจที่ก3 น,าส่8บพยานบ7คคลัว�า ม�ข้�อตกลังว�า เม8�อเลั�กส่ญญาเช้�า จ,าเลัยต�องค8นเง�นประกนหร8อมดจ,าให�โจที่ก3 เป9นการน,าส่8บเปลั��ยนแปลังแก�ไข้เอกส่าร จ0งต�องห�ามตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 (ข้).

Page 126: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 5373/2552 ส่ญญาเช้�าที่��ด�นระบ7ไว�ช้ดเจนว�า ช้,าระค�าเช้�าลั�วงหน�าส่,าหรบการเช้�า 21 ปI เป9นเง�น 8,000,000 บาที่ ซึ่0�ง เป9นการเช้�าอส่งหาร�มที่รพย3เก�น 3 ปI ตาม ป.พ.พ . มาตรา 538 ต�องที่,าเป9นหนงส่8อแลัะจดที่ะเบ�ยนต�อพนกงานเจ�าหน�าที่�� การที่��โจที่ก3จะน,าส่8บว�า โจที่ก3ม�เจตนาให�เง�น 8,000,000 บาที่ เป9นเง�นค�าตอบแที่นพ�เศษหร8อเง�นก�นเปลั�าน.น เป9นการส่8บแก�ไข้เปลั��ยนแปลังเอกส่าร ซึ่0�งต�องห�ามตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 วรรคแรก (ข้ )ดงน.น จ0งต�องรบฟั!งตามส่ญญาเช้�าที่��ด�นว�าเง�นจ,านวน 8,000,000 บาที่ ที่��จ,าเลัยจ�ายให�โจที่ก3ไปน.นเป9นการช้,าระค�าเช้�าลั�วงหน�าส่,าหรบการเช้�าเป9นเวลัา 21 ปI

Page 127: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ส่ญญาเช้�าซึ่8.อ ฎ�กา 336/2518 โจที่ก3ฟั>องให�รบผู�ดตาม

ส่ญญาเช้�าซึ่8.อจ,าเลัยที่�� 1 จะน,าส่8บพยาน บ7คคลัว�า ข้ณะที่,าส่ญญาเช้�าซึ่8.อ ม�ข้�อตกลัง พ�เศษว�า หากจ,าเลัยไม�ได�ด,าเน�นก�จการ

บรรที่7กน,.ามน โจที่ก3รบรถึค8นพร�อมกบร�บเง�นที่��ช้,าระ งวดแรกโดยไม�เร�ยกร�องค�าเส่�ยหายใด ๆ เป9นการน,าส่8บพยานบ7คคลัเพ8�อ

เปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในส่ญญาเช้�าซึ่8.อต�องห�าม ตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94

Page 128: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 6121/2545 ส่ญญาเช้�าซึ่8.อระบ7ให�ผู1�เช้�าซึ่8.อน,าค�าเช้�าซึ่8.อ ที่��ค�างช้,าระไปช้,าระ ณ ส่ถึานที่��ซึ่0�งเป9นภ1ม�ลั,าเนาข้องเจ�าข้อง จ0งเป9นหน�าที่��ข้องจ,าเลัยที่�� 1 ผู1�เช้�าซึ่8.อที่��ต�องน,าเง�นค�างวด ไปช้,าระ ณ ส่ถึานที่��ซึ่0�งเป9นภ1ม�ลั,าเนาข้องโจที่ก3ผู1�ให�เช้�าซึ่8.อ การที่��จ,าเลัยที่�� 1 น,าส่8บถึ0งข้�อตกลังว�าพนกงานข้องโจที่ก3จะเป9นผู1�ไปเก&บงวดแก�จ,าเลัยที่�� 1 เอง จ0งเป9นการแตกต�างไปจากที่��ระบ7ไว�ในส่ญญา เป9นการน,าส่8บพยานบ7คคลัเพ��มเต�มเอกส่ารส่ญญาเช้�าซึ่8.อ ต�องห�ามม�ให�รบฟั!งตาม ป.ว�.พ.มาตรา 94(ข้) ประกอบ ป.พ.พ. มาตรา 572

Page 129: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ค,.าประกน ฎ�กา 2601/2545 การที่��จ,าเลัยในฐานะผู1�ค,.า

ประกนน,าส่8บพยานบ7คคลัว�า โจที่ก3ม�ระเบ�ยบในการเปลั��ยนส่ญญาค,.าประกนใหม� เม8�อม�การเปลั��ยนต,าแหน�งส่1งข้0.นหร8อม�ความรบผู�ดช้อบส่1งข้0.น เป9นการอ�างเพ8�อให�ศาลัรบฟั!งว�ายงม�ข้�อความเพ��มเต�มข้�อความในส่ญญาค,.าประกนน.น อย1�อ�ก จ0งต�องห�ามศาลัม�ให�รบฟั!งเช้�นว�าน.น ตาม ป.ว�.พ. มาตรา 94(ข้)

Page 130: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ส่ญญาประน�ประนอมยอมความ ฎ�กา 2525/2538 ข้�อความในส่ญญา

ประน�ประนอม ยอมความระบ7ข้�อความว�าจ,าเลัยที่�� 1 เป9นหน�.แลัะยอมช้,าระหน�.ให�โจที่ก3 ม�จ,าเลัยที่�� 2 ลังช้8�อในฐานะพยาน การที่��โจที่ก3น,าส่8บพยานบ7คคลัว�าจ,าเลัยที่�� 2 ลังช้8�อในฐานะเป9นค1�ส่ญญา ซึ่0�งต�องรบผู�ดตามส่ญญา เที่�ากบเป9นการน,าส่8บพยานบ7คคลัเปลั��ยนแปลัง แก�ไข้ข้�อความในเอกส่าร ต�องห�ามตาม ป.ว�.พ. มาตรา 94(ข้)

Page 131: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ตวแที่น ฎ�กา 3548/2554 การที่��จ,าเลัยที่�� 1 อ�างว�าก1�เง�น

แที่นบร�ษที่ จ . ต�องม�หลักฐานเป9นหนงส่8อมาแส่ดงตาม ป.พ.พ . มาตรา 789 วรรคส่อง โจที่ก3ไม�ม�หลักฐานการต.งตวแที่นมาเป9นพยาน เพ�ยงแต�อ�างพยานบ7คคลั ค8อ จ,าเลัยที่�� 2 ซึ่0�งเป9นกรรมการผู1�ม�อ,านาจข้องจ,าเลัยที่�� 1 อ�างว�าก1�เง�นแที่น เน8�องจากกรรมการ ข้องบร�ษที่ จ.ข้อร�อง เป9นการน,าส่8บพยานบ7คคลัแก�ไข้เปลั��ยนแปลังส่ญญาก1�เง�นต�องห�ามตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 ข้)

Page 132: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

โอนส่�ที่ธี�เร�ยกร�อง ฎ�กา 1630/2536 การโอนส่�ที่ธี�ตามส่ญญา

เช้�าเป9นการ โอนส่�ที่ธี�เร�ยกร�องซึ่0�งต�องที่,าเป9นหนงส่8อตาม ป.พ.พ. ม 306 เม8�อหนงส่8อส่ญญาโอนส่�ที่ธี�ดงกลั�าวม�ได�ก,าหนดค�าตอบแที่นไว� การน,าส่8บพยานบ7คคลัมาส่8บว�าม�ค�าตอบแที่นแลัะโจที่ก3ค�างช้,าระค�าตอบแที่นบางส่�วน ถึ8อว�าโจที่ก3ผู�ดส่ญญา เป9นการต�องห�ามตาม ป.ว�.พ มาตรา 94.

Page 133: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้�อยกเว�น ตามมาตรา 94 วรรคส่อง ก. การน,าส่8บพยานบ7คคลัเม8�อไม�ส่ามารถึน,า

ต�นฉับบเอกส่ารมาแส่ดง โยงมาตรา 93(2) กรณ�ต�นฉับบเอกส่าร หาไม�ได�เพราะส่1ญหาย ถึ1กที่,าลัายโดยเหต7ส่7ดว�ส่ยหร8อ ไม�ส่ามารถึน,าต�นฉับบมาได�โดยประการอ8�น ศาลัจะ อน7ญาตให�น,าส่,าเนาเอกส่ารหร8อพยานบ7คคลัมาส่8บได�

ฎ�กา 203/2546 เม8�อหลักฐานแห�งการก1�ย8มเง�นส่1ญหาย ผู1�ให�ก1�ย�อมน,าส่,าเนาหร8อพยานบ7คคลัมาส่8บได� กรณ�ม�ใช้�เร8�องที่��การก1�ย8มไม�เคยม�หลักฐานเป9นหนงส่8อเลัย อนจะ เป9นการฝ่Dาฝ่Eนตามมาตรา 653 ประกอบมาตรา94(ก)

Page 134: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้. การน,าส่8บพยานบ7คคลัเพ8�อแส่ดงว�าเอกส่ารปลัอม หร8อไม�ถึ1กต�อง ส่ญญาหร8อหน�.ไม�ส่มบ1รณ3 หร8อม�การต�ความหมายผู�ด

น,าส่8บพยานบ7คคลัเพ8�อแส่ดงว�าเอกส่ารปลัอม หร8อ ไม�ถึ1กต�อง

ฎ�กา 549/2534 จ,าเลัยก1�เง�นโจที่ก3จ,านวนหน0�งโดยจ,าเลัย ลังลัายม8อช้8�อไว�ในแบบพ�มพ3ส่ญญาก1�เง�นที่��ยงไม�กรอกข้�อความมอบไว�แก�โจที่ก3 โจที่ก3ไปกรอกข้�อความว�าม�การ ก1�เง�นส่1งกว�าเป9นจร�ง เอกส่ารส่ญญาก1�เป9นเอกส่ารปลัอม ดงน�. ย�อมรบฟั!งพยานบ7คคลัได�

Page 135: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 241/2537 โจที่ก3ฟั>องจ,าเลัยให�ไปจดที่ะเบ�ยนโอนข้ายที่��ด�นให�โจที่ก3 จ,าเลัยให�การว�าไม�เคยที่,าส่ญญาข้ายที่��ด�น ให�โจที่ก3 แต�เคยก1�เง�นโจที่ก3โดยโจที่ก3ให�พ�มพ3ลัายน�.วม8อ ในแบบพ�มพ3ที่��ยงไม�กรอกข้�อความอ�างว�าเป9นส่ญญาก1�แลั�วโจที่ก3น,าไปกรอกข้�อความเอง โดยจ,าเลัยไม�ร1�เห&นย�นยอมด�วย การน,าส่8บตามข้�อต�อส่1�ข้องจ,าเลัยจ0งเป9นการน,าส่8บว�าส่ญญาซึ่8.อข้ายไม�ส่มบ1รณ3 ไม�ต�องห�ามตามมาตรา 94

Page 136: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

น,าส่8บพยานบ7คคลัเพ8�อแส่ดงว�าส่ญญาหร8อหน�.ไม�ส่มบ1รณ3 ฎ�กา 1046-1049/2501 จ,าเลัยลังช้8�อในเอกส่ารเจตนาที่,า

ส่ญญานายหน�าแต�กลับเป9นส่ญญาจะข้ายที่��ด�น เป9นการแส่ดงเจตนาส่,าคญผู�ดในส่าระส่,าคญแห�งน�ต�กรรมตก เป9นโมฆีะ จ,าเลัยน,าส่8บพยานบ7คคลัได�ว�าพยานเอกส่าร ไม�ถึ1กต�อง

Page 137: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 2976/2548 โจที่ก3ฟั>องให�จ,าเลัยรบผู�ดตามส่ญญา ซึ่8.อข้ายที่��ด�นตามหนงส่8อรบรองการที่,าประโยช้น3 จ,าเลัยส่ามารถึน,าส่8บพยานบ7คคลัได�ว�า ความจร�งเป9นการที่,าส่ญญาก1�เง�นกน ไม�เป9นการต�องห�ามตาม ป.ว�.พ. มาตรา 94 วรรคส่อง เพราะเป9นการน,าส่8บว�า ส่ญญาซึ่8.อข้ายน.นเป9นน�ต�กรรมอ,าพราง ต�องบงคบตามส่ญญาที่��แที่�จร�ง ค8อ ส่ญญาก1�เง�น

Page 138: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 1976/2518 โจที่ก3ฟั>องให�จ,าเลัยรบผู�ดตามส่ญญาก1� จ,าเลัยให�การว�าน�องส่าวแลัะน�องเข้ยก1�เง�นไปจากโจที่ก3แลัะได�น,าตราจองโจที่ก3ย0ดถึ8อไว� เน8�องจากน�องส่าวแลัะน�องเข้ยม�ช้8�อถึ8อกรรมส่�ที่ธี�Hร�วมกนในตราจองดงกลั�าว จ,าเลัยลังช้8�อในส่ญญาก1�เพ8�อค,.าประกนหน�.ข้องน�องส่าวแลัะน�องเข้ย โดยไม�ได�รบเง�นตามส่ญญาก1� เช้�นน�.เป9นการน,าส่8บเพ8�อแส่ดงว�าไม�ม�ม1ลัหน�.ตามหนงส่8อส่ญญาก1�ประการหน0�งแลัะหน�.เง�นก1�ตามที่��

ระบ7ไว�ในส่ญญาก1�ไม�ส่มบ1รณ3 เพราะโจที่ก3ไม�ได�ส่�งมอบเง�นที่��ก1�ให�แก� จ,าเลัยอ�กประการหน0�ง จ0งน,าส่8บพยานบ7คคลัได� ไม�ต�องห�ามตามมาตรา 94

Page 139: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 6446/2552 โจที่ก3ฟั>องจ,าเลัยที่.งส่ามให�ช้,าระเง�นก1�จ,าเลัยที่�� 3 ให�การแลัะน,าส่8บว�า จ,าเลัยที่�� 1 ก1�ย8มเง�นไปเพ�ยง 15,000 บาที่ แต�โจที่ก3ให�ที่,าส่ญญาก1�ย8มเง�น โดยระบ7จ,านวนเง�นก1�ไว� 40,000 บาที่ เพ8�อเป9นประกนการก1�ย8มเง�นในกรณ�ที่��จ,าเลัยที่�� 1 ผู�ดนด การน,าส่8บข้องจ,าเลัยที่�� 3 ดงกลั�าวเป9นการน,าส่8บถึ0งความไม�บร�บ1รณ3ข้องส่ญญาก1�ย8มเง�น ส่ามารถึน,าส่8บได�ตาม ป.ว�.พ .มาตรา 94 วรรคที่�าย

Page 140: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 6154/2553 โจที่ก3ฟั>องเร�ยกเง�นก1�จากจ,าเลัย จ,าเลัย ให�การว�าที่,าส่ญญาก1�ให�โจที่ก3เพ8�อเป9นประกนค�าใช้�จ�ายในการจดส่�งบ7ตรข้องจ,าเลัยไปที่,างานต�างประเที่ศโดยไม�ได�รบเง�นตามส่ญญาก1�เง�น จ,าเลัยม�ส่�ที่ธี�น,าส่8บว�าการที่,าส่ญญาก1�ไม�ม�การมอบเง�นกน เป9นการน,าส่8บว�าการก1�เง�นไ ม�ส่มบ1รณ3 ไม�ต�องห�ามตาม ป.ว�.พ.มาตรา 94 วรรคที่�าย

Page 141: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

น,าส่8บพยานบ7คคลัเพ8�อแส่ดงว�าค1�ความอ�กฝ่Dายต�ความ หมายผู�ด

ฎ�กา 5869/2537 ส่ญญาจะซึ่8.อข้ายไม�ได�ระบ7เลัข้โฉันดที่��ด�น ที่��ซึ่8.อข้ายไว� โดยระบ7เฉัพาะเน8.อที่��แลัะที่��ต.งข้องที่��ด�น เป9นกรณ�ข้�อความในเอกส่ารไม�ช้ดเจน โจที่ก3ย�อมน,าส่8บได�ว�าเจตนาที่��แที่�จร�งข้องการซึ่8.อข้ายน.น ค8อโฉันดที่��ด�นเลัข้ที่��เที่�าใด การน,าส่8บเช้�นน�. ไม�ใช้�น,าส่8บว�ายงม�ข้�อความเพ��มเต�มตดที่อนหร8อเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่ารตามมาตรา 94(ข้) แต�เป9นการน,าส่8บอธี�บายข้�อความในส่ญญาซึ่0�งยงไม�ช้ดเจนพอ

Page 142: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 1601/2520 ส่ญญาก1�ระบ7ว�า จ,าเลัยตกลังให�ดอกเบ�.ย ร�อยลัะห�าแก�โจที่ก3ที่7กเด8อน ไม�ช้ดเจนว�าร�อยลัะห�าส่ลั0งหร8อห�าบาที่ โจที่ก3ย�อมม�ส่�ที่ธี�น,าส่8บพยานบ7คคลัได�ว�าดอกเบ�.ยที่��ระบ7ไว�ในส่ญญาก1�น.น หมายถึ0งร�อยลัะห�าส่ลั0ง เพราะเป9นการน,าส่8บอธี�บายความหมายข้องส่ญญาก1� ไม�ใช้�แก�ไข้ เพ��มเต�มข้�อความในส่ญญาก1�

ฎ�กา 2033/2514 ส่ญญาซึ่8.อข้ายม�ข้�อความว�าผู1�ซึ่8.อได�ช้,าระ เง�นในวนที่,าส่ญญา 40,000 บาที่ ไม�ช้ดแจ�งว�าเป9นเง�น มดจ,าหร8อเง�นที่��ช้,าระราคาข้องลั�วงหน�า ศาลัฟั!งพยาน บ7คคลัประกอบการแปลัส่ญญาได�

Page 143: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 3375/2549 หนงส่8อส่ญญาก1�ย8มเง�นม�ข้�อความเป9นตวพ�มพ3ระบ7ว�า ผู1�ก1�ยอมให�ดอกเบ�.ยแก�ผู1�ให�ก1�ช้�งลัะ 1 บาที่ ต�อเด8อน แต�ข้�อความถึดไปที่��เว�นช้�องว�างไว�ส่,าหรบกรอกก,าหนดเวลัาช้,าระดอกเบ�.ยน.นกลับม�ข้�อความเข้�ยนว�าไม�ต�องเส่�ยดอกเบ�.ย  ข้�อความที่.งส่องแห�งดงกลั�าวจ0งข้ดแย�งกนแลัะเป9นที่��ส่งส่ย  โจที่ก3ย�อมม�ส่�ที่ธี�น,าพยานประกอบการแปลัความหมายตามเจตนาแที่�จร�งข้องการที่,าข้�อตกลังเร8�องดอกเบ�.ยได� เพราะเที่�ากบเป9นการน,าส่8บว�าค1�ความอ�กฝ่Dายหน0�งต�ความหมายผู�ด ตาม ป.ว�.พ. มาตรา 94 วรรคส่อง

Page 144: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ถึ�าข้�อความในเอกส่ารไม�ข้ดแย�งกน เพ�ยงไม�ช้ดเจน หร8อ ม�ความช้ดเจนอย1�แลั�ว ค1�ความจะน,าพยานบ7คคลัมาส่8บต�ความเอกส่ารอ�กไม�ได�

ฎ�กา 2762/2549 ส่ญญาก1�เง�นม�ข้�อตกลังค�ดดอกเบ�.ยอตรา ร�อยลัะ 5 ต�อเด8อน แลัะระบ7ว�า ผู1�ให�ก1�ม�ส่�ที่ธี�ค�ดดอกเบ�.ยได�ตามกฎหมาย เม8�อส่ญญาไม�ได�ก,าหนดอตราดอกเบ�.ยไว�โดยช้ดแจ�ง ย�อมต�องต�ความไปในที่างที่��เป9นค7ณแก�ผู1�ต�องเส่�ยในม1ลัหน�. โจที่ก3ในฐานะผู1�ให�ก1�ม�ส่�ที่ธี�ค�ดดอกเบ�.ยในอตราร�อยลัะ 75.ต�อปI ตาม ป.พ.พ . มาตรา 7 โจที่ก3ต�องห�ามม�ให�น,าพยานบ7คคลัมาส่8บเปลั��ยนแปลังข้�อความในส่ญญาก1�ย8มเง�นดงกลั�าวตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94(ข้)

Page 145: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 6509/2545 จ,าเลัยที่,าใบค,าเส่นอข้อส่�นเช้8�อจากธีนาคารโจที่ก3 โดยตกลังช้,าระดอกเบ�.ยอตราร�อยลัะ 14 5. ต�อปI ใน วนเด�ยวกนที่,าส่ญญาก1�ย8มเง�นยอมเส่�ยดอกเบ�.ยในอตราร�อยลัะ 19 ต�อปI ซึ่0�งจ,าเลัยรบเง�นก1�ไปเร�ยบร�อยแลั�ว ใบค,าเส่นอข้อส่�นเช้8�อเป9นเพ�ยงค,าเส่นอเที่�าน.น ส่�วนส่ญญาก1�ย8มเง�นเป9นข้�อตกลังที่��จดที่,าข้0.นภายหลังที่��โจที่ก3ได�พ�จารณาค,าเส่นอ ข้องจ,าเลัยแลั�ว โจที่ก3จ0งก,าหนดอตราร�อยลัะ 19 ต�อปI ดงน.น ข้�อความเก��ยวกบดอกเบ�.ยเง�นก1�ช้ดแจ�งไม�เป9นที่��น�า ส่งส่ย โจที่ก3ไม�ม�ส่�ที่ธี�น,าพยานบ7คคลัมาส่8บเปลั��ยนแปลังว�าอตราร�อยลัะ 1

9 ต�อปI เป9นอตราดอกเบ�.ยกรณ�ที่��ผู�ดนดเพราะต�องห�ามม�ให�น,าส่8บตาม ป.ว�.พ . มาตรา (94 ข้)

Page 146: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้�อส่งเกต 1.ข้�อห�ามตามมาตรา 94 เป9นข้�อห�ามเด&ดข้าด ค1�

กรณ�จะ ตกลังกนให�เป9นอย�างอ8�นไม�ได� รวมที่.งห�ามค1�ความที่.งส่องฝ่Dาย ไม�ใช้�ห�ามเฉัพาะฝ่Dายที่��อ�างเที่�าน.น (ฎ�กา 2202499/ )

2.ห�ามเฉัพาะในคด�แพ�ง ไม�อาจน,าไปใช้�ในคด�อาญาเพราะตาม ป.ว�.อ ม 226 “พยานวตถึ7 พยานเอกส่ารหร8อพยานบ7คคลัซึ่0�งน�าจะพ�ส่1จน3ว�าจ,าเลัยม�ความผู�ดหร8อบร�ส่7ที่ธี�H ให�อ�างเป9นพยานหลักฐานได�…” (ฎ�กา 12102515/ )

Page 147: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

3.รวมถึ0งไม�ใช้�กบคด�ลั�มลัะลัายฎ�กา 9237/2539 ศาลัฎ�กาว�น�จฉัยว�า พ.ร.บ.ลั�มลัะลัาย พ.ศ. 2483 มาตรา 14 เป9นกฎหมายพ�เศษเก��ยวด�วยความส่งบเร�ยบร�อยข้องประช้าช้น ก,าหนดให�เป9นหน�าที่��ข้องศาลัที่��จะต�องพ�จารณาเอาความจร�งให�ได�ว�าจ,าเลัยม�หน�.ส่�นลั�นพ�นตวจร�งหร8อไม� การที่��ห�ามน,าส่8บพยานบ7คคลัเพ8�อ ให�ม�ผูลัเป9นการเปลั��ยนแปลังแก�ไข้เอกส่ารอนเป9นการ ตดรอนม�ให�ศาลัรบฟั!งพยานหลักฐาน ย�อมข้ดต�อ พ.ร.บ.ลั�มลัะลัายฯ

Page 148: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

4. ห�ามเฉัพาะการน,าส่8บพยานบ7คคลัแที่นเอกส่าร แต�ไม�ได�ห�ามน,าส่8บหกลั�างพยานเอกส่ารด�วยเอกส่ารฎ�กา 1311/2515 ม�การที่,าส่ญญาซึ่8.อข้ายที่��ด�นฉับบแรก ระบ7ว�าผู1�ข้ายได�รบเง�นค�าที่��ด�นแลั�ว ต�อมาม�การที่,าหนงส่8อส่ญญาข้ายที่��ด�นดงกลั�าวใหม�ม�ข้�อความว�า ยงไม�ได�ช้,าระราคาที่��ด�นกน โดยผู1�ข้ายยอมโอนที่��ด�นให�ผู1�ซึ่8.อไปก�อน ดงน�. ผู1�ข้ายน,าส่8บได�ว�าม�การตกลังที่,าส่ญญาใหม�แก�ไข้ส่ญญาเด�มในเร8�องเง�นค�าที่��ด�นว�าผู1�ซึ่8.อยงไม�ได�ช้,าระจะช้,าระกนอย�างไร ไม�เป9นการน,าพยานบ7คคลัมาส่8บเพ��มเต�มตดที่อนหร8อแก�ไข้เปลั��ยนแปลังข้�อความในเอกส่าร

Page 149: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 805/2539 ส่ญญาซึ่8.อข้ายที่��ด�นเอกส่ารหมาย จ.11 ระบ7 ราคาซึ่8.อข้าย 31 ลั�านบาที่แลัะผู1�ข้ายค8อโจที่ก3ได�รบเง�นค�าที่��ด�นเร�ยบร�อยแลั�ว การที่��โจที่ก3น,าส่8บถึ0งข้�อตกลังเก��ยวกบราคาที่��ด�นตลัอดจนเง8�อนไข้ว�ธี�การช้,าระราคาที่��ด�นด�วยเช้&คตามส่ญญาจะซึ่8.อจะข้ายเอกส่ารหมาย จ. 24 อนเป9นเอกส่ารอ�กส่�วนหน0�งนอกเหน8อจากส่ญญาซึ่8.อข้ายที่��ด�นเอกส่ารหมาย จ 11 น.น หาต�องห�ามตามบที่บญญต�ดงกลั�าวไม� โจที่ก3จ0ง น,าส่8บได�

Page 150: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

5. น,าส่8บถึ0งที่��มาหร8อม1ลัแห�งหน�. ความระงบแห�งหน�.หร8อ การเลั�กส่ญญาไม�ต�องห�าม ตามมาตรา 94

ฎ�กา 190/2510 โจที่ก3ฟั>องจ,าเลัยเร�ยกเง�นตามส่ญญาก1� จ,าเลัยให�การว�าจ,าเลัยรบจ�างโจที่ก3เจาะน,.าบาดาลั จ,าเลัย เบ�กเง�นลั�วงหน�าเพ8�อซึ่8.ออ7ปกรณ3 แลัะโจที่ก3ให�ที่,าส่ญญาก1�เง�นไว� เม8�อหกค�าจ�างแลั�ว จะต�องรบผู�ดเพ�ยงบางส่�วน ดงน�. จ,าเลัยย�อมน,าส่8บพยานบ7คคลัได�เพราะเป9นการน,าส่8บถึ0ง ม1ลัหน�. แลัะการหกหน�. ม�ใช้�เปลั��ยนแปลังแก�ไข้เอกส่าร

Page 151: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

6. น,าส่8บถึ0งข้�อตกลังหร8อความย�นยอมต�างหากจากเร8�องเด�มหร8อตกลังกนใหม�ในภายหลัง ไม�ต�องห�ามตามมาตรา 94

ฎ�กา 468/2506 โจที่ก3จ,าเลัยให�ช้,าระหน�.ค�าซึ่8.อส่�นค�า จ,าเลัยให�การต�อส่1�ว�าจ,าเลัยบอกค8นส่�นค�าที่��ซึ่8.อแลัะยอมให�โจที่ก3ร�บมดจ,าซึ่0�งโจที่ก3ย�นยอมด�วยแลั�ว ดงน�. เป9นการ ต�อส่1�ว�าค1�กรณ�ได�ตกลังกนใหม�ยกเลั�กข้�อตกลังเด�ม จ,าเลัย น,าส่8บพยานบ7คคลัได�ไม�ต�องห�ามตาม ป.ว�.พ. มาตรา 94

Page 152: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 5054/2538 จ,าเลัยที่,าส่ญญาจะซึ่8.อข้ายที่��ด�นให�โจที่ก3 ก,าหนดวนนดจดที่ะเบ�ยนโอนกรรมส่�ที่ธี�Hไว�ในหนงส่8อส่ญญาจะซึ่8.อข้าย การที่��โจที่ก3น,าส่8บว�า ม�การเลั8�อนก,าหนด วนจดที่ะเบ�ยนโอนกรรมส่�ที่ธี�Hจากวนที่��ก,าหนดในส่ญญา หาใช้�เป9นการน,าส่8บวนที่��ก,าหนดโอนไว�ในส่ญญาไม�ใช้� วนที่��ระบ7ไว�ในส่ญญา จ0งไม�ใช้�เป9นการน,าส่8บเปลั��ยนแปลังแก�ไข้เอกส่าร ตามมาตรา 94(ข้) โจที่ก3น,าส่8บพยานบ7คคลัได�

Page 153: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

7. การน,าส่8บถึ0งถึ0งการเป9นตวการตวแที่น ไม�ต�องห�ามตามมาตรา 94

ฎ�กา 2303/2553 จ,าเลัยที่,าส่ญญาเช้�าที่��ด�นกบโจที่ก3 การที่��จ,าเลัยน,าส่8บว�า จ,าเลัยที่,าส่ญญาดงกลั�าวในฐานะเป9นตวแที่นข้องจ,าเลัยร�วมซึ่0�งเป9นตวการไม�เป=ดเผูยช้8�อ เป9นเพ�ยงน,าส่8บความจร�งว�า จ,าเลัยร�วมเป9นตวการ เพ8�อให�จ,าเลัยร�วมเข้�ามารบผู�ดตามส่ญญาแที่นจ,าเลัยเที่�าน.น หาใช้�เป9นการน,าส่8บเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในส่ญญาเช้�าที่��ด�นไม�

Page 154: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 3497/2551 โจที่ก3ให�จ,าเลัยเป9นตวแที่นรบจ,านองที่��ด�น แลัะโจที่ก3ฟั>องบงคบให�จ,าเลัยค8นเง�นค�าไถึ�ถึอนจ,านองแก�โจที่ก3 เป9นเร8�องตวการฟั>องเร�ยกที่รพย3ส่�นค8นจากจ,าเลัยซึ่0�งเป9นตวแที่นตาม ป.พ.พ . มาตรา 810 โจที่ก3น,าส่8บพยานบ7คคลัว�า จ,าเลัยเป9นเพ�ยงผู1�รบจ,านองแที่นโจที่ก3 เป9นการ น,าส่8บถึ0งการเป9นตวแที่น ซึ่0�งไม�จ,าต�องม�หลักฐานเป9นหนงส่8อ เพ8�อให�เห&นถึ0งความส่มพนธี3ระหว�างโจที่ก3กบจ,าเลัย ม�ใช้�เป9นการน,าส่8บเพ��มเต�มเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในหนงส่8อส่ญญาจ,านองที่��ด�น กรณ�ไม�ต�องด�วย ข้�อห�ามตาม ป.ว�.พ . มาตรา 94 (ข้)

94

Page 155: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

8. กรณ�การน,าส่8บที่��ไม�ใช้�เป9นการเพ��มเต�ม ตดตอน หร8อเปลั��ยนแปลังแก�ไข้เอกส่าร ไม�อย1�ในบงคบมาตรา 94

ฎ�กา 465/2549 การที่��โจที่ก3น,าส่8บว�าลัายม8อช้8�อผู1�ก1�ในส่ญญา ก1�เง�นเป9นลัายม8อช้8�อข้องจ,าเลัย แม�ช้8�อตามลัายม8อน.นจะไม�ตรงกบช้8�อที่��แที่�จร�งข้องจ,าเลัย เป9นการน,าส่8บถึ0งตวบ7คคลัผู1�ที่,าส่ญญาว�าจ,าเลัยเป9นผู1�ลังลัายม8อช้8�อผู1�ก1� ที่.งน�. เพ8�อแส่ดงให�เห&นว�าจ,าเลัยได�ก1�เง�นแลัะที่,าส่ญญาก1�เง�นให�โจที่ก3ไว�ตามฟั>อง การน,าส่8บข้องโจที่ก3ม�ได�ม�ผูลักระที่บถึ0งข้�อความหร8อข้�อตกลังในส่ญญาก1�เง�น จ0งม�ใช้�เป9นการน,าส่8บพยานบ7คคลัเปลั��ยนแปลังแก�ไข้ข้�อความในเอกส่าร อนจะต�องห�ามตามประมวลักฎหมายว�ธี�พ�จารณาความแพ�ง มาตรา 94 (ข้)

Page 156: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ค1�ความที่��อ�างอ�งเอกส่ารเป9นพยานจะต�องส่�งส่,าเนาเอกส่ารให�ศาลัแลัะค1�ความฝ่Dายอ8�นก�อนวนส่8บพยานลั�วงหน�าไม�น�อยกว�า 7 วน (มาตรา 90 วรรคหน0�ง)

กรณ�พยานเอกส่ารระบ7เพ��มเต�ม ต�องย8�นส่,าเนาต�อศาลัแลัะค1�ความฝ่Dายอ8�นพร�อมค,าร�อง/ค,าแถึลังข้อระบ7พยานเพ��มเต�ม

การย8�นส่�งส่,าเนาพยานการย8�นส่�งส่,าเนาพยานเอกส่ารก�อนส่8บเอกส่ารก�อนส่8บ

Page 157: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

มาตรา 90 บงคบเฉัพาะพยานเอกส่าร ภาพถึ�ายเป9นภาพ จ,าลัองวตถึ7 ไม�ใช้�พยานเอกส่าร ไม�อย1�ในบงคบ มาตรา 90 (ฎ�กา 3892/2539) รายงานความเห&นข้องผู1�เช้��ยวช้าญเพ8�อประกอบค,าเบ�กความข้องผู1�เช้��ยวช้าญ ไม�ใช้�พยานหลักฐาน ที่��จะต�องส่�งส่,าเนา(ฎ�กา 1870/2505)

การย8�นส่,าเนาเอกส่ารต�อศาลัแลัะส่�งให�ค1�ความฝ่Dายอ8�นลั�วงหน�าก�อนวนส่8บพยานไม�น�อยกว�า 7 วน วนส่8บพยาน หมายถึ0งวนส่8บพยานคร.ง“ ”แรกตามมาตรา 1(10) ไม�ว�าจะเป9นวนนดส่8บพยานจ,าเลัยหร8อโจที่ก3ก�อน (ฎ�กา 899/2487)

Page 158: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากอ�างเอกส่ารโดยไม�ส่�งส่,าเนาตามมาตรรา 90 ถึ8อเป9นกระบวนพ�จารณาผู�ดระเบ�ยบ ตามมาตรา 27 จะต�องคดค�านภายใน 8 วนนบแต�วนส่�งเอกส่ารต�อศาลั

ฎ�กา 6108/2531 จ,าเลัยเบ�กความแลัะอ�างเอกส่าร โดยไม� ส่�งส่,าเนาให�โจที่ก3ก�อนวนส่8บพยาน ที่นายโจที่ก3มาศาลัแลัะซึ่กค�านพยาน แส่ดงว�าโจที่ก3ที่ราบข้�อผู�ดระเบ�ยบน.นแลั�ว แต�โจที่ก3ไม�ได�ร�องคดค�านภายใน 8 วนตาม ป.ว�.พ . มาตรา 27 โจที่ก3ไม�ม�ส่�ที่ธี�หย�บยกข้0.นมาโต�เถึ�ยงในภายหลัง

Page 159: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้�อยกเว�น ก.อ�างเอกส่ารเป9นช้7ด ซึ่0�งค1�ความอ8�นที่ราบด�หร8อ

ส่ามารถึ ตรวจตราโดยง�ายถึ0งการม�อย1�แลัะความแที่�จร�ง

ฎ�กา 41/2540 จ,าเลัยเบ�กความเจ8อส่มกบพยานโจที่ก3 ที่��ว�าในการใช้�บตรเครด�ต โจที่ก3จะแจ�งรายการที่��ใช้�แลัะรายการข้องบญช้�เด�นส่ะพดให�จ,าเลัยที่ราบเป9นประจ,าที่7กเด8อน จ0งเป9นเอกส่ารที่��จ,าเลัยที่ราบด�อย1�แลั�ว ส่ามารถึตรวจตราได�ง�ายถึ0งความม�อย1�แลัะความแที่�จร�งข้องเอกส่าร ไม�ต�องส่�งส่,าเนาให�จ,าเลัยตามป.ว�.พ . มาตรา 90(1)

Page 160: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ข้ . อ�างเอกส่ารอย1�ในความครอบครองข้องค1�ความฝ่Dายอ8�น หร8อบ7คคลัภายนอก

ฎ�กา 149/2516 โจที่ก3อ�างที่ะเบ�ยนบ�านจ,าเลัยเป9นพยาน ซึ่0�งเป9นเอกส่ารที่��อย1�ในความครอบครองข้องที่างราช้การ ได�รบยกเว�นไม�ต�องย8�นแลัะส่�งส่,าเนาเอกส่าร ตามป.ว�.พ .มาตรา 90(2)

ค . การคดส่,าเนาเอกส่ารจะที่,าให�กระบวนพ�จารณาลั�าช้�า หร8อม�เหต7ผูลัแส่ดงว�าไม�อาจคดส่,าเนาเอกส่ารให�เส่ร&จในก,าหนดที่��ให�ย8�นเอกส่าร

Page 161: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ส่,าเนาเอกส่ารที่�ายค,าฟั>อง/ค,าให�การที่��ย8�นต�อศาลัแลัะ อ�กฝ่Dายรบไปแลั�ว ไม�ต�องย8�นหร8อส่�งส่,าเนาเอกส่ารน.นอ�ก

ฎ�กา 9501/2542 ป.ว�.พ . มาตรา 90 ม�เจตนารมย3ม7�งให�ค1�ความฝ่Dายที่��ถึ1กเอกส่ารยนม�โอกาส่ตรวจส่อบเอกส่ารก�อน เพ8�อประโยช้น3ในการซึ่กค�านได�ถึ1กต�องไม�เส่�ยเปร�ยบแก�กน โจที่ก3แนบส่,าเนาเอกส่ารที่�ายฟั>องตรงกบเจตนารมณ3ดงกลั�าวแลั�ว แม�โจที่ก3ไม�ได�ข้อให�ศาลัถึ8อเอาเอกส่ารที่�ายฟั>องแที่นการส่�งส่,าเนาให�ค1�ความ ก&ไม�ม�ผูลัที่,าให�คด�โจที่ก3ต�องเส่�ยไป

Page 162: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�อ�างเอกส่ารต�างประเที่ศเป9นพยาน ค,าแปลัไม� ต�องส่�งส่,าเนาให�อ�กฝ่Dาที่ราบลั�วงหน�า

ฎ�กา 1249/2523 กรมธีรรม3ประกนภยที่,าเป9นภาษา ต�างประเที่ศ โจที่ก3ต�องส่�งส่,าเนาค,าแปลัต�อศาลัตาม ป.ว�.พ .มาตรา 46 แต�ไม�ต�องส่�งส่,าเนาให�แก�อ�กฝ่Dาย ลั�วงหน�า ตามป.ว�.พ . มาตรา 90

Page 163: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ในช้.นไต�ส่วนค,าร�องที่��ไม�เก��ยวกบประเด&นแห�งคด� ไม�อย1�ในบงคบมาตรา 90

ฎ�กา 4276/2512 ตาม ป.ว�.พ.มาตรา 88 แลัะ90 การย8�นบญช้�ระบ7พยานแลัะการส่�งส่,าเนาเอกส่ารน.น ใช้�บงคบเฉัพาะการส่8บพยานหลักฐานที่��ส่นบส่น7นข้�ออ�างในประเด&นแห�งคด�ที่��พ�พาที่ ไม�ใช้�บงคบในการไต�ส่วนค,าร�องที่��ไม�เก��ยวกบประเด&นข้�อพ�พาที่ ในคด�(คด�ในช้.นไต�ส่วนค,าร�องข้อพ�จารณาคด�ใหม�ข้องจ,าเลัย)

Page 164: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

กรณ�ไม�ส่�งส่,าเนาเอกส่าร หากเป9นพยานที่��ส่,าคญเก��ยวกบประเด&นส่,าคญในคด� เพ8�อประโยช้น3แห�งความย7ต�ธีรรม ศาลัอาจรบฟั!งเอกส่ารน.นได� ตามมาตรา 87(2)

ฎ�กา 11779/2554 โจที่ก3อ�างบญช้�การส่�งอ�อยไว�ในบญช้�ระบ7พยาน แม�ไม�ได�ส่�งส่,าเนา ป.ว�.พ . ตามมาตรา 90 แต�โจที่ก3อ�างเอกส่ารในวนส่8บพยานโจที่ก3ซึ่0�งส่8บก�อน พยานดงกลั�าวเป9นพยานที่��ส่,าคญเก��ยวกบประเด&นส่,าคญในคด� จ,าเลัยม�ส่�ที่ธี�ซึ่กค�านแลัะส่8บ พยานหกลั�างได� ไม�เส่�ยเปร�ยบ ศาลัม�อ,านาจรบฟั!ง ได�ตามมาตรา 87(2)

Page 165: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

การอ�างเอกส่ารเป9นพยานหลักฐานให�ยอมรบฟั!งได� เฉัพาะต�นฉับบเอกส่ารเที่�าน.น (มาตรา

93 วรรคหน0�ง) ฎ�กา 2789/2538 จ,าเลัยคดค�านว�าส่,าเนา

ส่ญญาซึ่8.อข้ายที่��โจที่ก3อ�างส่�งโดยอ�างว�า ต�นฉับบอย1�ที่��จ,าเลัยน.น ไม�อย1�ใน ความครอบครองข้องจ,าเลัย แลัะน,าส่8บว�าไม�ม�ต�นฉับบเอกส่ารน�. เม8�อช้.นพ�จารณาโจที่ก3ไม�ม�ต�นฉับบเอกส่าร มาแส่ดง โดยไม�ปรากฏิว�าหาไม�ได� เพราะส่1ญหายหร8อ ถึ1กที่,าลัายโดยเหต7ส่7ดว�ส่ย จ0งรบฟั!งข้�อความตามส่,าเนาเอกส่ารน.นไม�ได�

การรบฟั!งการรบฟั!งต�นฉับบเอกส่ารต�นฉับบเอกส่าร

Page 166: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ต�นฉับบหร8อส่,าเนา ฎ�กา 4529/2541 โจที่ก3จ,าเลัยที่,าเอกส่าร

ส่ญญาซึ่8.อข้ายโดย ใช้�กระดาษคาร3บอนค�นกลัาง เม8�อเข้�ยนแลัะลังช้8�อแลั�วจ0งมอบฉับบลั�างให�โจที่ก3 ส่�วนฉับบบนจ,าเลัยเก&บไว� เห&นได�ว�าค1�ส่ญญาประส่งค3ให�ถึ8อเอาเอกส่ารฉับบลั�างเป9นค1�ฉับบข้องเอกส่ารฉับบบน ไม�ถึ8อว�าเอกส่ารฉับบลั�างเป9นส่,าเนา เพราะม�ใช้�ข้�อความที่��คดลัอกหร8อถึ�ายเอกส่ารมาจากต�นฉับบ แต�ได�ที่,าข้0.นพร�อมกน ม�ผูลัเที่�ากบเป9นต�นฉับบ ดงน�. เม8�อ ไม�เป9นส่,าเนาเอกส่ารแลั�ว ก&ไม�ต�องห�ามม�ให�ศาลัรบฟั!ง เป9นพยานหลักฐาน

Page 167: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากค1�ความยอมรบว�าม�การที่,าข้�อตกลังหร8อที่,าส่ญญาตามที่��อ�กฝ่Dายอ�างแลั�ว ก&ไม�จ,าต�องส่�งต�นฉับบเอกส่ารอ�ก

ฎ�กา 2620/2534 จ,าเลัยที่�� 2 ม�ได�ปฏิ�เส่ธีว�าไม�ได�ที่,าส่ญญา ค,.าประกนตามฟั>อง แลัะให�การรบว�าจ,าเลัยที่�� 2 เข้�ารบช้�วงส่�ที่ธี�ในฐานะผู1�ค,.าประกนไม�ได� เพราะโจที่ก3กบจ,าเลัยที่�� 1 ร�วมกนฉั�อโกงหร8อหลัอกลัวงจ,าเลัยที่�� 2 โดยไม�ม�เจตนาที่,าส่ญญาเช้�าซึ่8.อกน ดงน�. ต�องถึ8อว�าจ,าเลัยที่�� 2 รบว�าจ,าเลัยที่�� 1 ที่,าหนงส่8อส่ญญาเช้�าซึ่8.อแลัะจ,าเลัยที่�� 2 เป9นผู1�ค,.าประกน โจที่ก3จ0งไม�จ,าต�องส่�งต�นฉับบหนงส่8อส่ญญาเช้�าซึ่8.อแลัะหนงส่8อส่ญญาค,.าประกนเป9นพยานหลักฐานต�อศาลั

Page 168: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

1. หากค1�ความตกลังกนว�าส่,าเนาเอกส่ารถึ1กต�อง ก&ไม�ต�อง ใช้�ต�นฉับบเอกส่าร อาจตกลังโดยช้ดแจ�ง/ปร�ยาย

ฎ�กา 4861/2543 จ,าเลัยเบ�กความรบว�า เป9นผู1�เข้�ยนข้�อความที่.งด�านหน�าแลัะด�านหลัง รวมที่.งเป9นผู1�วาดแผูนที่��ไว�ในส่,าเนาแบบแส่ดงรายการที่��ด�นจร�ง แลัะโจที่ก3ก&ยอมรบไม�ได�โต�เถึ�ยงความไม�ถึ1กต�องเช้�นกน ต�องถึ8อว�าค1�ความที่7กฝ่Dายที่��เก��ยวข้�องตกลังกนว�าส่,าเนาเอกส่ารน.นถึ1กต�องแลั�ว เอกส่ารดงกลั�าวจ0งส่ามารถึรบฟั!งเป9นพยานเอกส่ารได�

ข้�อข้�อยกเว�นยกเว�น

Page 169: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 3936/2543 จ,าเลัยม�ได�โต�แย�งความถึ1กต�องข้อง ส่,าเนาเอกส่ารก�อนศาลัช้.นต�นพ�พากษาตามข้.นตอนที่�� พ0งปฏิ�บต�ที่�� ป.ว�.พ มาตรา 125 วรรคส่ามแลัะส่��ก,าหนดไว� ถึ8อได�ว�าเป9นการตกลังรบรองความถึ1กต�องแห�งส่,าเนาเอกส่ารดงกลั�าว แลัะผู1�อ�างไม�จ,าต�องส่�งต�นฉับบเอกส่ารอ�กตาม มาตรา 93(1) ส่,าเนาเอกส่ารน.นย�อมรบฟั!งได�เส่มอ กบต�นฉับบ

Page 170: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

2 เม8�อต�นฉับบถึ1กที่,าลัายโดยเหต7ส่7ดว�ส่ย / ส่1ญหาย / ไม�ส่ามารถึน,ามาได�โดยประการอ8�น อนม�ใช้�เก�ดจากพฤต�การณ3ที่��ผู1�อ�างต�องรบผู�ดช้อบ

ฎ�กา 3188/2536 ต�นฉับบส่ญญาค,.าประกนส่1ญหาย เพราะ ถึ1กจ,าเลัยที่�� 1 ลักไป เป9นเหต7จ,าเป9นที่��ไม�ส่ามารถึ ส่�งต�นฉับบเอกส่ารเป9นพยานหลักฐานได� ศาลัอน7ญาต ให�น,าส่,าเนาเอกส่ารมาส่8บได� ตาม ป.ว�.พ มาตรา 93(2)

ฎ�กา 3395/2542 ต�นฉับบเอกส่ารย�อมอย1�ต�างประเที่ศ จ0งเป9นกรณ�ที่��ไม�ส่ามารถึน,าต�นฉับบเอกส่ารมาได�โดยประการอ8�นตาม ป.ว�.พ. มาตรา 93 (2)

Page 171: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

3. เม8�อต�นฉับบเอกส่ารอย1�ในความอารกข้า หร8อ ควบค7มข้องที่างราช้การ

ฎ�กา 1386/2531 การที่��จ,าเลัยไม�อาจน,าต�นฉับบเอกส่าร ข้องที่างราช้การมาแส่ดง แต�ม�ส่,าเนาเอกส่ารซึ่0�งเจ�าพนกงานผู1�รบผู�ดช้อบมาเบ�กความรบรองความม�อย1� แลัะถึ1กต�องข้องเอกส่ารดงกลั�าว จ0งเพ�ยงพอที่��จะรบฟั!ง เป9นหลักฐานให�เช้8�อได�ว�า เจ�ามรดกได�จดที่ะเบ�ยนรบ จ,าเลัยเป9นบ7ตรบ7ญธีรรมจร�ง

Page 172: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

การคดค�านการน,าเอกส่ารมาส่8บ โดยเหต7ว�า 1)ไม�ม�ต�นฉับบ 2) ต�นฉับบปลัอม 3) ส่,าเนาไม�ถึ1กต�องกบต�นฉับบ จะต�องคดค�านก�อนส่8บพยานเอกส่ารน.นเส่ร&จ (ม.125 วรรคหน0�ง)

ถึ�าม�เหต7อนส่มควรที่��ไม�อาจที่ราบได�ก�อนส่8บเอกส่ารน.นเส่ร&จว�า 1)ต�นฉับบเอกส่ารไม�ม� 2)เอกส่ารน.นปลัอม 3) ส่,าเนาไม�ถึ1กต�อง จะต�องย8�นค,าร�องข้ออน7ญาตคดค�านต�อศาลัก�อนศาลัพ�พากษา (ม. 125 วรรคส่อง)

การคดค�านการคดค�านพยานเอกส่ารพยานเอกส่าร

Page 173: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากค1�ความฝ่Dายที่��ถึ1กอ�างเอกส่ารยนตน ไม�ได�คดค�านตามมาตรา 125 แม�ผู1�อ�างเอกส่ารไม�ส่�งต�นฉับบ ศาลั รบฟั!งส่,าเนาเอกส่ารน.นได�ฎ�กา 2459/2539 จ,าเลัยให�การแต�เพ�ยงว�า เอกส่ารที่�ายฟั>องโจที่ก3ที่,าข้0.นฝ่Dายเด�ยว จ,าเลัยไม�ข้อรบรอง โดยไม�ได�โต�แย�งคดค�านว�า เอกส่ารดงกลั�าวไม�ม�ต�นฉับบหร8อว�าต�นฉับบน.นปลัอมที่.งหมดหร8อบางส่�วน หร8อส่,าเนาน.นไม�ถึ1กต�องกบต�นฉับบตาม ป.ว�.พ.มาตรา 125 ถึ8อไม�ได�ว�าจ,าเลัยได�คดค�านเอกส่ารหมาย จ . 6 แลั�ว ศาลัม�อ,านาจรบฟั!งเอกส่ารซึ่0�งเป9นส่,าเนาแที่นต�นฉับบได�

Page 174: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

หากไม�ม�การคดค�านเอกส่ารตามมาตรา 125 จะมา อ�างถึ0งความไม�ม�อย1�จร�งข้องต�นฉับบเอกส่ารหร8อความแที่�จร�งข้องเอกส่ารอ�กไม�ได� แต�ไม�ตดส่�ที่ธี�ที่��จะคดค�านว�าส่ญญาหร8อหน�.ที่��ระบ7ในเอกส่ารน.นไม�ส่มบ1รณ3หร8อค1�ความอ�กฝ่Dายต�ความหมายผู�ดตามที่��บญญต�ไว� ในมาตรา 125 วรรคส่าม

Page 175: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

ฎ�กา 2663/2524 จ,าเลัยไม�ได�คดค�านบญช้�งบด7ลัที่��โจที่ก3 ส่�งจะให�ฟั!งว�าเป9นเอกส่ารอนถึ1กต�องอนแที่�จร�งแลัะใช้�ยนจ,าเลัยได�น.นไม�ได� เพราะการคดค�านพยานเอกส่ารตาม ป.ว�.พ. มาตรา 125 ที่��บญญต�ให�คดค�านเส่�ยก�อนวนส่8บพยาน(ตามบที่บญญต�เด�ม)น.น เป9นการให�คดค�านในเร8�องการม�อย1�ข้องต�นฉับบ ความแที่�จร�งข้องต�นฉับบ หร8อความถึ1กต�องตามต�นฉับบข้องส่,าเนาที่��อ�าง หาใช้�บงคบให�ต�องคดค�านไว�ก�อนว�าการค�ดบญช้�ไม�ถึ1กต�องไม�

Page 176: กฎหมายลักษณะพยานหลักฐานส่วนแพ่ง          (ป. วิ.พ.  มาตรา 84 -130)

แม�ไม�ม�การคดค�าน ก&ไม�ตดอ,านาจศาลัที่��จะว�น�จฉัยว�า เป9นเอกส่ารที่��ไม�ถึ1กต�องหร8อไม� (มาตรา 125 วรรคส่าม)

ฎ�กา 2491/2523 ป.ว�.พ.มาตรา 125 วรรคที่�าย บญญต�ช้ดเจนว�า แม�ค1�ความจะไม�ได�คดค�านเอกส่าร ก&ไม�ตดอ,านาจศาลัในอนที่��จะไต�ส่วนแลัะช้�.ข้าดในเร8�องการม�อย1� ความแที่�จร�งหร8อความถึ1กต�องข้องเอกส่ารเช้�นว�าน.น เอกส่ารที่��อ�างม�แต�ตวเลัข้ จ,านวนเง�น แลัะวนเด8อนปIที่��ช้,าระซึ่0�งจ,าเลัยเป9นผู1�เข้�ยนเอง โดยไม�ม�ข้�อความว�าโจที่ก3ได�รบช้,าระเง�นจ,านวนน.นจากจ,าเลัยแลั�ว ศาลัว�น�จฉัยไม�เช้8�อว�าเอกส่ารน.นเป9นหลักฐานการรบเง�นที่��โจที่ก3ที่,าให�ไว�ได�