บทท 1

บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

ศาสนาคอค าสอนทศาสดาในแตละศาสนาไดคนพบ มลกษณะเปนความเชอทางจตใจ ถกน ามาถายทอดเผยแผใหมวลมนษยไดปฏบตตาม และประกอบพธกรรมตามลทธความเชอทางศาสนา เพอใหเกดความสนตสขในชวตประจ าวนและสนตสขชวนรนดรอนเปนจดหมายสงสดของแตละศาสนา มนษยไดศกษาเรยนรปฏบตตามหลกค าสอนทางศาสนาจนเกดความเขาใจตอตนเอง บคคลอนและธรรมชาต จนเกดหลกปฏบตทเรยกวา “ศาสนา” ซงมความส าคญและเกดประโยชนตอมนษย ทงโดยตรงและโดยออม ทงในระดบชมชนและสงคม

พฒนาการความเชอทางศาสนามมาตามล าดบ ความเชอทางศาสนาของมนษยลวนแตเชอมนในอ านาจเทพเจาหรอศาสดา สถาบนทางศาสนาในอดตจงเปนศนยกลางแหงอ านาจและกจกรรมทกอยางของสงคม ซงลวนแตองอาศยความเชอทางศาสนาเปนหลก ตอมา อารยธรรมโบราณใหมไดเกดขน ไดแก อารยธรรมอารยน อารยธรรมจน อารยธรรมกรก และสนสดลงทอารยธรรมโรมน ชวงเวลาดงกลาวนฐานอ านาจยงอยทสถาบนทางศาสนาควบคกบการเมองการปกครอง ความเชอทางศาสนาเรมมระบบความเชอตางไปจากเดม คอมบางศาสนาทอธบายความเปนไปของสรรพสงวาไมเปนไปตามอ านาจการดลบนดาลของพระผเปนเจา หากแตเปนไปตามกฎเกณฑของธรรมชาต ซงไดแกศาสนาทเกดในชมชนอารยน 2 ศาสนา คอ ศาสนาพทธและศาสนาเชน (บรรจง โสดาด, 2552 หนา 195-196)

ในขณะทโลกมการเปลยนแปลง ความรใหมในวทยาการตาง ๆ ของมวลมนษยกขยายขอบเขตออกไปเรอย ๆ ความคดใหมทางศาสนากเพมความละเอยดลกซงซบซอนยงขน วทยาการใหม ๆ ทไมตองพงพาความรทางศาสนากเรมแยกตวออกไปดวย ไดแก ปรชญาและวทยาศาสตร ซงวทยาศาสตร ถอวาเปนเครองมอใหมลาสดในการแสวงหาความจรงของมนษย และไดพฒนาอยางเปนระบบเมอประมาณ 500 ปทผานมา

จากความตองการและพนฐานของมนษยในการนบถอศาสนาดงกลาว ท าใหศาสนาไมสามารถแยกออกสงคมได ซงพฤตกรรมทางศาสนาของบคคลเปนพฤตกรรมทางสงคมชนดหนง ศาสนาจงมความใกลชดตอบคคลตงแต เกดจนตาย เปนทพงและเปนเครองยดเหนยวจตใจของมนษยทกคน เปนแนวทางปฏบตเพอความส าเรจในสงทปรารถนาและแกปญหาในการด าเนนชวต ชวยยกระดบจตใจของบคคลใหเปนมนษยทสมบรณนาเคารพนบถอ ชวยสรางจตส านกในคณคา

2

ของความเปนมนษยและบ าเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคม เชน ศาสนาพทธ ศาสนาครสต ศาสนาอสลาม ศาสนาฮนด เปนตน

อทธพลของศาสนามความส าคญตอมนษยทกระดบชน ตงแตระดบชมชน ระดบชาต จนถงระดบโลก เพราะโดยพนฐานของศาสนาตาง ๆ นน เปนเรองทเกยวของกบสงคมมนษยทงโดยตรงและโดยออมไมวาจะเปนศาสนาเทวนยม (Theism) ซงเชอมโยงระหวางมนษยกบพระผเปนเจา และศาสนา อเทวนยม(Atheism) ซงไมนบถอเทพเจากตาม หลกค าสอนพนฐานของศาสนาตาง ๆ มสวนชวยเสรมสรางสนตภาพภายในจตใจของศาสนกชนในแตละศาสนาใหผอนคลายจากความทกข ความกลว ความตงเครยด ความขดแยงในชวตลงได เพราะทกศาสนาลวนมหลกธรรมและพธกรรมใหปฏบตเพอใหเกดความรความเขาใจในเรองบญ -บาป ความดความชว พรอมกบขยายอาณาเขตของความดและความสขไปสสงคม ตลอดถงการมปฏสมพนธระหวางศาสนา (Relationship of religions) หรออาจกลาวไดวาปฏสมพนธทางศาสนาคอพนฐานของการสรางเสรมสนตภาพโลก จงถอไดวาศาสนาเปนบอเกดของคานยมทางศลธรรม โดยมประชาชนเปนศนยกลางใหการอปถมภ และชวยกนบรหารจดการอยางไมเปนระบบ

ตอมา ดวยเหตทศาสนามความส าคญตอความเปนอยของบานเมอง เมอสงคมมความเจรญมากขน หนวยงานภาครฐจงไดเขามามบทบาทในการสนบสนนอยางเปนระบบมากขน ใหการสนบสนนอปถมภค าชศาสนาอยางจรงจงในทกดาน ใหสทธเสรภาพในการนบถอศาสนา เชน การออกกฎหมายรบรองสทธ การปกปองคมครองการละเมดสทธขนพนฐานทางศาสนาโดยปราศจากอคต ไมยยงสงเสรมใหเกดการแบงแยกในสงคม หรอไมน าประเดนทางศาสนามาเปนประเดนทางการเมอง แตไดสงเสรมใหประชาชนไดศกษาและปฏบตตามหลกศาสนาของตนอยางจรงจง เชน พระเจาอโศกมหาราชททรงอปถมภพระพทธศาสนา ขณะเดยวกนกทรงใหสทธเสรภาพและปกปองคมครองประชาชนทนบถอศาสนาอน ๆ ดวย สวนบทบาทดานการเผยแผมอบใหเปนหนาทของพระภกษโดยตรง

ในบางยค ศาสนามพลงอ านาจเหนอการเมองการปกครองอยางชดเจน จนกระทงแยกและสถาปนาเปนรฐอสระ (Free state) ปกครองตนเอง ไมขนตออ านาจรฐ เปนรฐศาสนา เชน นครวาตกน(Vatican) ของศาสนาครสตนกายโรมนคาธอลก กรงโรม ประเทศอตาล ตามปกตสถาบนศาสนามก ตกเปนเครองมอของสถาบนการเมองเสมอมา แตวาในภมภาคยโรปตะวนตกนน เกดเหตการณไมปกต กเพราะวา ศาสนาครสตนกายโรมนคาธอลกไดใชระบบการบรหารการปกครองของจกรวรรดโรมนตะวนตกทลมสลายไปนน ขยายอ านาจของศาสนจกรโรมนคาธอลกไปทวยโรปตะวนตก โดยสถาบนศาสนาไดรวมเอาหนาทของสถาบนศาสนาเขาครอบง าสถาบนทางการเมอง ซงกนเวลานานรวมพนปทเดยว และรฐอสลามของศาสนาอสลาม เปนตน (พพฒน พสธารชาต, 2549 : หนา 19)

3

เมอศาสนามอ านาจทางการบรหารเกนไปและเขาไปมบทบาทในทางการเมอง โดยการรวมมอของภาครฐ บางครงกมการลงโทษผขดแยงหรอไมเหนดวยกบบทบญญตของศาสนา เชน คดคานพระคมภรพนธสญญาเดม (The Old Testament) ศาลศาสนาหรอศาลศรทธาจะมอ านาจไตสวน กดดนใหพพากษาลงโทษประหารชวตนกปรชญาสงคมและนกวทยาศาสตร โดยนยหนงศาสนาไดยมดาบของรฐลงโทษผคดคานศาสนา ซงเทากบแทรกแซงอ านาจหรอกฎหมายรฐไปโดยปรยาย แตบางคราวศาสนาตกต าสดขด ค าสอนหรอพธกรรมทางศาสนาถกรฐปฏเสธวาขดขวางตอการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ไมมความจ าเปนและไมมความส าคญตอสงคม ถงขนมองวาศาสนาเปนยาเสพตดชนดหนง ตามแนวคดของการเมองการปกครองแบบคอมมวนสต ท าใหศาสนาถกลดอทธพล บทบาท และอ านาจทางสงคมลงไป (แสวง นลมานะ, 2552, หนา 220)

ศาสนาจงมอทธพลตอการเมองการปกครองในสองลกษณะคอทงสนบสนนและขดแยง ระหวางศาสนากบรฐหรอระหวางศาสนากบศาสนาดวยกน ซงในความขดแยงนน เมอศาสนากระท าตอรฐถอวาเปนการรกราน รฐกระท าตอศาสนาถอเปนการตอบโต และศาสนากระท าตอศาสนาถอเปนการกลนและกาวกาย เมอศาสนากระท าตอรฐถอเปนการรเรมสรางความดความงาม รฐกระท าตอศาสนาถอเปนการตอบแทนปกปองและอปถมภค าช และศาสนากระท าตอศาสนาถอเปนการเออเฟอตอกนเพอสรางสนตสข โดยหลกค าสอนพนฐานระดบศลธรรมในทกศาสนามวตถประสงคใหนกปกครองนกบรหารมเมตตามคณธรรม และสอนผถกปกครองใหมความซอสตย มความเคารพในบทบาทหนาทของคนอน และกฎหมายของสงคม ศาสนาจงเขามามบทบาทในภาครฐ และในขณะเดยวกนภาครฐกเขามามบทบาทตอศาสนาเชนกน

พทธศาสนาเปนศาสนาหนงในศาสนาสากลของโลก มแหลงก าเนดในเอเชยใต คอ อนเดย สถตผนบถอประมาณไมต ากวา 500 ลานคนทวโลก พทธศาสนาเผยแผเขาสประเทศไทยตงแตอดตจนถงปจจบน ประชาชนสวนใหญนบถอพทธศาสนา ในประเทศไทย ณ ปจจบนน (พ.ศ.2555) มพระภกษรวมกนทวประเทศจ านวน 290,311 รป มสามเณร 62,478 รป รวมทงสน 352,789 รป มชาวพทธทวประเทศ 61,561,933 คน จากจ านวนประชากรทวประเทศ 65,926,261 มวดทม

พระสงฆจ าพรรษาทวประเทศ 37,331 วด (ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, 2555, หนา 1-6) วถชวตของชาวไทยสวนมากจะเกยวของกบหลกค าสอนทางพระพทธศาสนา ประชากรสวนใหญของประเทศไทย นบถอพระพทธศาสนา และไดน าหลกการปฏบตทางพทธศาสนามาเปนแนวทางแหงการด าเนนชวต จนกลายเปนรากฐานทางวฒนธรรม และเอกลกษณมรดกของชาตไทยตราบจนปจจบน ประเทศไทยไดรบเอาวฒนธรรมมาจากพทธศาสนามาประพฤตปฏบตเปนวถชวต จนกลายมาเปนวฒนธรรมประเพณ ซงจะเหนไดจากการทมวดกระจายอยทวไปในทกหมบาน ทกชมนมของสงคมไทย วดจงกลายเปนศนยกลางของชมชนและมบทบาทตอสงคมในฐานะเปนสถานทประกอบพธกรรมจดกจกรรมตางๆ ของชมชน ลกษณะทเปนเอกลกษณเหนไดชด เชน ประชาชนสวนใหญนบถอพระพทธศาสนา พระมหากษตรยทกพระองคทรงเปนพทธมามกะ พระราชพธและ

4

รฐพธตางๆ มพธกรรมทางพทธศาสนารวมอยดวย กจกรรมทางสงคมทงหมดของประชาชนทวไป

จะมพธกรรมทางศาสนาแทรกอยดวยเสมอตงแตเกดจนตาย เชน พธขนบานใหม พธมงคลสมรส งานศพ เปนตน วฒนธรรมประเพณทกลาวมาน ไดรบอทธพลมาจากพทธศาสนา จนกลายเปนมรดกทางวฒนธรรมของชนชาตไทยตราบเทาทกวนน

ตอมา สถานะและบทบาทของพทธศาสนาเรมตกต าลงในยค สมยใหมทม การเปลยนแปลงการปกครองและวฒนธรรม มการรบวฒนธรรมตะวนตกอยางเตมรปแบบ จนละเลยหลกศลธรรมทางศาสนาทเปนวฒนธรรมพนฐานของสงคม ความประพฤตยอหยอนจากหลกธรรมวนยพระภกษสงฆ ปรากฏทางสอสมยใหม ทงดานโทรทศน วทย หนงสอพมพ อนเตอรเนต ท าใหประชาชนเกดวกฤตศรทธาในพระพทธศาสนาอยางแรง ความเสอมถอยของสถาบนสงฆ กอใหเกดแนวคดทจะปฏรปศาสนา ดงปรากฏในสถาบนสงฆทเกดขนใหมหลายส านก เชน สวนโมกขพลาราม จ.สราษฏรธาน ของทานพทธทาสภกข ส านกวดหนองปาพง จ.อบลราชธาน ของหลวงพอชา สภทโท ส านกสนตอโศกของโพธรกษ (ซงปจจบนไมอยในสงกดของมหาเถรสมาคม) และส านกวดพระธรรมกาย จ.ปทมธาน ของพระเทพญาณมหามน เปนตน ทกส านกมจดมงหมายอยางแรงกลารวมกน นนคอ การปฏรปพทธศาสนาใหกลบมาเปนศนยรวมจตใจของประชาชน มรปแบบการบรหารจดการททนตอความเปลยนแปลง และรกษาค าสอนทางพทธศาสนาใหด ารงอยตลอดไป

แตการเกดขนของส านกใหม ๆ ทมนโยบายและวธการบรหารจดการทแตกตางกน กลบสรางความแตกแยกในวงการคณะสงฆ ทงในดานหลกค าสอน การปกครอง การบรหารจดการ และไมเปนทยอมรบของพทธศาสนกชนทยงยดมนกบระบบและโครงสรางการท างานในระบบเดม เชน ส านกสนตอโศก ทเนนเรองการรกษาศล ไมกนเนอ ทานมงสวรต ไมไหวพระพทธรป (แตตอมาไดปรบเปลยนแนวทางและวธการใหสอดคลองกบความเชอของสงคมไทยมากขน) มผใหการสนบสนนและเกดความขดแยงตอคณะสงฆคอมหาเถรสมาคม ตอมา ไดประกาศตนไมอยภายใตการปกครองของมหาเถรสมาคม ซงเปนองคกรบรหารกจการคณะสงฆ จนเปนเหตใหสามารถเคลอนไหวไดอยางอสระ รวมทงมสวนเกยวของกบการเมอง สามารถตงพรรคการเมองได สามารถออกเสยงลงคะแนนเลอกตงได หรอสนบสนนพรรคการเมองใด สวนวดพระธรรมกาย มลกษณะทเกยวของกบวตถนยมและทนนยมมากเกนไป ท าใหพทธศาสนาตกอยในกระแสความเปลยนแปลงอยางแรง ในขณะทประชาชนทวไปประสบภาวะจากวกฤตเศรษฐกจในป 2540 วดพระธรรมกายกลบมการระดมทนอยางกวางขวาง เพอสรางมหาธรรมกายเจดย โดยเนนการท าบญในเชงทนนยมและวตถนยม หรอเมอป 2555 ไดจดเดนธดงคธรรมชยในกลางเมอง ท าใหจราจรตดขด ท าใหเกดกระแสตอตานจากพทธศาสนกชนจ านวนมาก จะเหนไดวาแตละวดแมจะอยภายใตองคกรเดยวกนคอมหาเถรสมาคม ในทางปฏบตแตละวดกจะมนโยบาย โครงสรางการบรหารจดการและรปแบบวธการในการเผยแผทแตกตางกนตามความถนดและความสามารถ ในขณะเดยวกนกกอใหเกดกระแสตอตานการเปลยนแปลง ยงเปนการเปลยนแปลงทมผลกระทบตอประชาชนมากเทาไร ยงท า

5

ใหเกดวกฤตศรทธามากเทานน หรอบางครงมผลกระทบกบอ านาจรฐ ดานความมงคงหรอขดแยงกบโครงสรางการปกครองทางคณะสงฆมากเทาไร กยงเปนปญหาบรหารจดการและการพฒนา มากเทานน

มหาเถรสมาคมเปนองคกรสงสดในการบรหารกจการคณะสงฆ ซงครอบคลมภารกจหลก 6 ดาน คอ การปกครอง การศกษา การศกษาสงเคราะห การเผยแผ การสาธารณปการ และการสาธารณะสงเคราะห โดยมกรรมการมหาเถรสมาคมซงเปรยบเหมอนรฐมนตรพระในฝายคณะสงฆ เปนผรบผดชอบในดานนโยบายและการบรหารจดการ ซงนบวามความส าคญยงตอสถานะความมนคงหรอความเสอมของพระพทธศาสนา มหาเถรสมาคมมการแบงการปกครองตามล าดบชนตงแต กรรมการมหาเถรสมาคม เจาคณะใหญ เจาคณะภาค เจาคณะจงหวด เจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล และเจาอาวาสตามล าดบ ตลอดจนถงพระสงฆซงอยในวดนนๆ และอยใกลชดกบประชาชนมากทสด ในฝายประชาชนนนไดสงเสรมดวยการท านบ ารง อปถมภคมครอง และสงเสรมกจการพระพทธศาสนาใหมความเจรญมนคงยงยนตลอดมา กเพราะประชาชนไดรบการศกษาสบทอดขอมลองคความรดานพระพทธศาสนาอยางมคณภาพและประสทธภาพ รวมทงการอทศตนของพระภกษเพอท าหนาทเผยแผค าสงสอนของพระพทธเจาในรปแบบหลายวธ เชน การเผยแผเชงรกในรปแบบการด าเนนงานพระธรรมทตทน าหลกธรรมไปสประชาชนในทองถนตางๆ วธการเผยแผแบบตงรบของพระนกเทศนหรอพระธรรมกถกในรปแบบการแสดงหลกธรรมใหรจกความด ความชว ในพธบ าเพญกศลทวไปหรอวนพระ เปนตน

ดวยเหตน จงกลาวไดวา การเผยแผพระพทธศาสนานบเปนภารกจทส าคญ เพราะอาศยบคลากรผเผยแผพทธศาสนาของคณะสงฆทกประเภท ไมวาจะเปนพระธรรมทต พระนกเทศน พระธรรมกถก พระวปสสนาจารย พระบณฑตเผยแผ พระจรยานเทศ พระปรยตนเทศ พระสอนศลธรรมในสถานศกษา รวมถงพระสงฆาธการทกระดบชน เปนผขบเคลอนนโยบายงานเผยแผตามอดมการณ หลกการ และวธการทพระพทธเจาไดประทานไว ตลอดถงนโยบายของรฐบาลและมหาเถรสมาคม

จากพฒนาการดานการเผยแผพทธศาสนาตงแตอดตจนถงปจจบนนน จะเหนไดวาพทธศาสนาอยภายใตการอปถมภบ ารงของสถาบนพระมหากษตรยและประชาชน และถกก ากบโดยภาครฐ หากในยคใดผปกครองหรอพระมหากษตรยเปนชาวพทธ ในสมยนนพทธศาสนากจะเจรญรงเรอง หากในสมยใดทผปกครองออนแอหรอมใชผนบถอพทธศาสนา กจะท าใหพทธศาสนาขาดการอปถมภ ไมวาจะในประเทศอนเดยสมยครงพทธกาล หรอในประเทศไทยสมยปจจบนกตาม แตในขณะเดยวกนกมบทบาทของภาคประชาชนทคอยท าหนาทอปถมภบ ารงและคอยตรวจสอบพฤตกรรมของพระภกษสงฆดวย ภาคประชาชนยงคงมบทบาทมาทกยคทกสมย โดยเฉพาะอยางยงในยคสงคมโลกาภวตนทมความกาวหนาทางดานเทคโนโลยและการสอสาร ท าใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสารไดอยางรวดเรว ทงสอวทย โทรทศน หนงสอพมพ และ

6

อนเตอรเนต เมอเกดเหตการณความเสยหายขนในวดใดวดหนง จงสงผลสะเทอนถงพทธศาสนาในวงกวาง ทงในประเทศและตางประเทศ

จากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (2555-2559) ไดสรปวา จากการเปลยนแปลงสภาวะดานการบรหารจดการการพฒนาประเทศ ดานการเมองประชาชนมความตนตวทางการเมองสงขน แตความขดแยงทางการเมอง ความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใตยงคงอยและสงผลตอเศรษฐกจ การด ารงชวตของประชาชน และความเชอมนของนานาประเทศ รวมทงความสงบสขของสงคมไทย ขณะทประสทธภาพภาครฐมการเปลยนแปลงในภาพรวมทดขน แตขดความสามารถในการปองกนการทจรตตองปรบปรง การกระจายอ านาจประสบความส าเรจในเรองการเพมรายไดใหองคกรปกครองสวนทองถน แตมความลาชาในการถายโอนภารกจและมความไมชดเจนในการแบงบทบาทหนาทกบราชการสวนกลาง ขณะเดยวกนการคอรรปชนยงคงเปนปญหาส าคญของไทยและเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ

ดานการบรหารภาครฐออนแอไมสามารถขบเคลอนการบรหารจดการไดอยางมประสทธภาพ อ านาจรฐถกใชเพอผลประโยชนของคนบางกลม ความสมพนธระหวางภาครฐกบภาคประชาชนและระหวางประชาชนกบประชาชนในบางพนทมชองวางมากขน ประชาชนมสวนรวมในการใหขอคดเหนแตการมสวนรวมตดสนใจในระดบนโยบายมนอย เจาหนาทรฐยอหยอนในการปฏบตตามหนาท การบงคบใชกฎหมายไมจรงจง ขณะทดชนภาพลกษณการคอรรปชนชใหเหนวายงคงมการทจรตประพฤตมชอบและไมโปรงใส น าไปสความเหลอมล าและไมเปนธรรมในมตเศรษฐกจ สงคม การเมอง สงผลกระทบตอความเชอถอของตางชาตทมตอประเทศไทย

ดานการเปลยนแปลงสภาวะดานสงคม ประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย จากการมโครงสรางประชากรทวยสงอายเพมขน วยเดกและวยแรงงานลดลง คนไทยไดรบการพฒนาศกยภาพทกชวงวย แตมปญหาคณภาพการศกษาและระดบสตปญญาของเดก พฤตกรรมเสยงตอสขภาพและคณภาพแรงงานต า ประชาชนไดรบการคมครองทางสงคมเพมขนและมการจดสวสดการทางสงคมในหลายรปแบบ แตกลมผดอยโอกาสยงไมสามารถเขาถงบรการทางสงคมไดอยางทวถง ความเหลอมล าทางรายไดของประชากรและโอกาสการเขาถงทรพยากรเปนปญหาตอการพฒนาประเทศ

วกฤตความเสอมถอยดานคณธรรมและจรยธรรม และมการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม ทหลากหลายรวมถงเผชญปญหาการแพรระบาดของยาเสพตดและการเพมขนของการพนน โดยเฉพาะในกลมเดกและเยาวชน แตคนไทยตนตวทางการเมองและใหความส าคญกบความรบผดชอบตอสงคมและธรรมาภบาลมากขน การเปลยนแปลงสภาวะดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทนทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสงผลซ าเตมใหปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางรนแรง กระทบตอผลผลตภาคเกษตรและความยากจน การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมยงไมมประสทธภาพเทาทควร ขณะท

7

มความขดแยงทางนโยบาย ในการบรณาการการอนรกษสงแวดลอมกบการพฒนาเศรษฐกจ

อยางไรกตามประเทศไทย ยงมความมนคงดานอาหาร แมจะตองเผชญกบความทาทายจากการเปลยนแปลงภมอากาศและความตองการพชพลงงาน (ราชกจจานเบกษา, 2554, หนา 3-9)

นอกจากน ผลกระทบของโลกาภวตนทมความเปลยนแปลงอยางรวดเรว ไดสงผลกระทบ ตอวถชวตสวนบคคล ครอบครว อาชพการงาน ครอบคลมถงความปลอดภยในทรพยสน ความสามคคการแตกแยก รวมทงความสมานฉนทในสงคม ปญหาการวางงาน ความอยตธรรม ความไมเสมอภาค รวมทงความยากจน การเผยแพรคานยมและวฒนธรรมตะวนตกจะยงชวยสงเสรมแนวคดแบบทนนยมตะวนตก และท าใหวฒนธรรมทองถนตกเปนเหยอของวฒนธรรมการบรโภค ความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลย จะท าลายก าแพงแหงวฒนธรรมและเออหนนตออดมการณแบบทนนยม และสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจ สงคมและการเมอง

จากปจจยดานโลกาภวตนดงกลาวมา ซงองคกรทกองคกรไมวาจะเปนองคกรภาครฐหรอภาคเอกชน หรอองคกรดานศาสนา ไมอาจหลดพนความเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวตนได วดทเคยเงยบสงบ รมรน และปดตวดวยความเปนศาสนสถาน แตดวยความเปนแหลงโบราณสถาน ท าใหมการพฒนาใหเปนสถานททองเทยวเชงวฒนธรรม สงผลใหพระภกษซงเคยมบทบาทเพยงการเทศนและสอนในรปแบบธรรมดา ตองมามบทบาทในการดานจดการทองเทยวใหกบวดและรวมมอกบหนวยงานทเกยวของมากขน การบรหารจดการดานการเผยแผทไมมรปแบบไมมระบบโครงสรางชดเจน ตองท างานอยางเปนระบบตามนโยบายตงแตระดบบนถงระดบลาง สวนวดทมระบบการบรหารจดการ มองคกรรบผดชอบทชดเจน แตขาดระบบการบรหารจดการทเปนเอกภาพ ขาดประสทธภาพ กตองพฒนาใหมการบรหารจดการททนสมยทนเหตการณมากขน

แตเนองดวยองคกรสงฆยงยดตดกบระบบเดม ธรรมเนยมเดม ขาดงบประมาณ ขาดความเปนเอกภาพดานนโยบาย ขาดองคความรและ เทคโนโลย ท าใหไมอาจปรบตวใหเขากบความเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรวในยคสมยใหม สงผลใหรปแบบบรหารการเผยแผพทธศาสนาไมอาจขบเคลอนไปขางหนาไดอยางทนเหตการณ โดยเฉพาะปจจยดานความพรอมในการบรหารจดการองคกร อกทงความกาวหนาดานเทคโนโลยการสอสาร ท าใหขอมลขาวสารเขาถงประชาชนไดอยางรวดเรวมากขน ขาวการประพฤตตวไมเหมาะสมของพระภกษสงฆสามเณร ไดสงผลกระทบวงกวางตอองคกรสงฆทวประเทศและทวโลก ซงในอดตแมจะมการกระท าผดแตกไมมขาวปรากฏทางสอหนงสอพมพหรอสอออนไลน แตปจจบนกลบแพรหลายและไมอาจควบคมได ผรบผดชอบกลบมงไปทการลงโทษผกระท าผด โดยไมคดถงการปรบปรงเปลยนแปลงองคกรและการบรหารจดการใหทนตอความเปลยนแปลง ขณะเดยวกนผบรหารองคกรตกอยภายใตระบบอปถมภ ท าใหไมมการกระจายอ านาจ การบรหารเนนทตวบคคลไมไดเนนทระบบโครงสรางองคกร ท าใหเกดปญหาในการบรหาร การปกครองและเผยแผพทธศาสนามากขน อกทงองคกรสงฆหวงพงอ านาจภาครฐมากเกนไป โดยเฉพาะส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต และกรมการ

8

ศาสนา ซงเปนหนวยงานภาครฐในการสนบสนนกจกรรมการเผยแผพทธศาสนา (พระเทพโสภณ, 2539, หนา 12-15)

ตอมา ในป พ.ศ.2545 ไดมการปฏรประบบราชการ มการจดระเบยบบรหารราชการแผนดนใหม โดยการยบภารกจทซ าซอนกนและแยกภารกจของหนวยงานใหชดเจนขน ดงกรณส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต ซงเดมเปนกรมการศาสนา กระทรวงศกษาธการในขณะนน ใหเปนหนวยงานตงขนใหม มชอวา “ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต” สงกดส านกนายกรฐมนตร มภารกจหนาทในการสนองงานคณะสงฆ รบสนองนโยบายของรฐบาลและมงสนองภารกจขององคกรสงฆคอมหาเถรสมาคม เปนหนวยงานทจะอนมตแผนงานและโครงการตาง ๆ สวนกรมการศาสนายคใหม ใหไปสงกดกระทรวงวฒนธรรม มหนาทในการเผยแผประชาสมพนธและงานดานศาสนพธ พรอมกบการดแลองคกรศาสนาอนๆ ในประเทศไทยดวย การเรยกรองของชาวพทธเกยวกบการตงกระทรวงพระพทธศาสนาจนกลายมาเปนส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตในปจจบน อาจท าใหองคกรสงฆไดรบงบประมาณเพมขนเพอสงเสรมการบรหารกจการพระพทธ ศาสนา การท างานมอสระและความคลองตวมากขน เพราะดแลเฉพาะศาสนาพทธอยางเดยว สวนกรมการศาสนาดแลงานดานศาสนพธ การเผยแผศาสนาและดแลทกศาสนา แตทง 2 องคกรตองท างานรวมกบมหาเถรสมาคม ซงเปนองคกรปกครองสงสดทางคณะสงฆ

นอกจากน ความสมพนธระหวางวดกบชมชนเรมเปลยนแปลง จากวดทเคยเปนศนยกลางของชมชน วดกบชมชนมความสมพนธทดตอกน แตเมอความมความเจรญทางดานเทคโนโลยในยคโลกาภวตน ท าใหลทธทนนยมเขามาแทนท กระแสสงคมเปลยนไป ชมชนรอบวดกลายไปหางสรรพสนคาโรงแรมและแหลงบนเทงตางๆ ท าใหชาวบานเรมหางวดมากขน วดกลายเปนแหลงผลประโยชนเชงพาณชยมากขน การบรหารกจการพระพทธศาสนาในปจจบนคณะสงฆจะท าโดยอยางโดดเดยวไมได จะตองอาศยความรวมมอจากเครอขายทกภาคสวน (Network) ตองมเครอขายในการท างาน การเพมบทบาทของฝายบานเมองและภาคประชาชนใหมากขน การปรบปรงกฎระเบยบเกาๆ ซงขาดการมสวนรวมของประชาชนและชมชน เปนการผกขาดอ านาจและปดกนเสรภาพ ตองใหทนสมยมากขน ตลอดจนการปรบเปลยนนโยบาย รปแบบการบรหารงานการเผยแผพทธศาสนาใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรว

อยางไรกตาม เนองจากสภาพสงคมโลกและสงคมไทยในปจจบนมความหลากหลายทางดานวฒนธรรมและวถชวต อนเกดจากการไดรบประสบการณการศกษาและขอมลขาวสารตามกระแสสงคมยคโลกาภวตน วถชวตของประชาชนสวนใหญถกปรบเปลยนใหหลงใหลมวเมา โดยตกเปนทาสของวฒนธรรมใหม จนลมรากเหงาวฒนธรรมเดมของตวเอง คนสมยใหมขาดแรงจงใจทจะศกษาและปฏบตตนตามหลกธรรมทางพทธศาสนา แมพระภกษสงฆกมปญหาเรองภาพลกษณและขาดองคความรและวธการสอสารสมยใหมเพอการเผยแผพทธศาสนา ทงนอาจเปนเพราะ

9

1. การเผยแผพทธศาสนาของพระภกษสงฆ มลกษณะตางคนตางท า แตละวดกมนโยบายและบคลากรไมเทากน ศกยภาพในการท างานกตางกน การเผยแผจงท าไปตามความถนดของแตละรปแตละวด โดยขาดนโยบายและวธการเผยแผแบบบรณาการอยางเปนเอกภาพ จงไมกอใหเกดผลสมฤทธทจะกอใหเกดองคความรแกประชาชนได

2. พระภกษทมศลปะในการถายทอดอยางมคณภาพและประสทธภาพ เปนทประทบใจและเกดศรทธาตอประชาชนมนอย ไมเพยงพอกบความตองการของคนในสงคมทก าลงตองการธรรมะและถกภยคอความทกขบบคนอยตลอดเวลา

3. ขาดการสนบสงเสรมดานงบประมาณและแผนแมบททชดเจนในการขบเคลอนงานเผยแผพทธศาสนาใหเปนรปแบบธรรมและมประสทธภาพทงจากภาครฐและองคกรปกครองคณะสงฆ

4. ขาดรปแบบการบรหารจดการองคกรททนสมย ขาดเทคโนโลยและวธการสอสารสมยใหม ไมกลาเปลยนแปลงใหเหมาะกบยคโลกาภวตน รวมทงขาดการใชสอสมยใหม เชน ทว วทย และอนเตอรเนต ซงสามารถเขาถงกลมคนรนใหมได และขาดการมสวนรวมของภาคประชาชน ทเรมเขามามบทบาทในการตรวจสอบการบรหารองคกรสงฆมากขน

ดวยเหตดงกลาวมา ตอมา ในป พ.ศ.2550 มหาเถรสมาคมซงเปนองคกรปกครองสงสดทางคณะสงฆ ไดออกระเบยบมหาเถรสมาคมวาดวยการเผยแผพระพทธศาสนา พ.ศ.2550 ซงก าหนดใหมศนยเผยแผพระพทธศาสนาแหงชาต เพอก าหนดนโยบายและแผนแมบทการเผยแผพระพทธศาสนา สนบสนนสงเสรมการพฒนาบคคลกรการเผยแผพระพทธศาสนา พรอมทงใหมศนยการเผยแผพระพทธศาสนาประจ าจงหวดขน เพอเปนศนยประสานงานกลางประจ าจงหวด อ านวยความสะดวก เปนทปรกษา พฒนาบคลการการเผยแผพระพทธศาสนา ใหการอปถมภและปฏบตตามนโยบายขอก าหนด ขอบงคบ วตถประสงคและอนๆ ตามทศนยการเผยแผพระพทธ ศาสนาแหงชาตก าหนดหรอมอบหมาย โดยก าหนดใหศนยการเผยแผพระพทธศาสนาแหงชาตประจ าจงห วด ท าหนาทบรหาร จดการกจการดานการเผยแผ พระพทธศาสนาในรปของคณะกรรมการทแตงตงโดยประธานกรรมการมหาเถรสมาคม (ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, 2550)

และเพอเปนการสนองงานของมหาเถรสมาคมดานการเผยแผพระพทธศาสนา โดยมงใหบรรลเจตนารมณแหงระเบยบมหาเถรสมาคมวาดวยการเผยแผพระพทธศาสนา พ.ศ.2550 ขอ 10.2 ซงระบใหคณะกรรมการการเผยแผพระพทธศาสนาแหงชาต มอ านาจหนาทในการก าหนดนโยบายและแผนแมบทการเผยแผพระพทธศาสนา ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต ในฐานะเปนส านกงานเลขานการคณะกรรมการการเผยแผพระพทธศาสนาแหงชาต จงไดจดท าแผนแมบทการเผยแผพระพทธศาสนา เสนอคณะกรรมการเผยแผพทธศาสนาแหงชาตพจารณาในการประชมสามญประจ าป โดยมขนตอนการจดท า คอ แตงตงคณะท างานจดท ารางแผนฯ มอบใหกองพทธศาสนศกษาประชมคณะท างานพจารณาแนวทางการด าเนนการจดท าแผน โดยน าขอมลสถานการณ

10

ปญหาการด าเนนงาน และนโยบายดานการสงเสรมการเผยแผพทธศาสนา มาวเคราะหจดออน จดแขง ปญหา และอปสรรค ประกอบการพจารณา น ารางแผนแมบทใหคณะกรรมการเผยแผพทธศาสนาจงหวดประจ าภมภาคตางๆ รวมพจารณาปรบปรงแกไขและเสนอขอคดเหนใหสมบรณ และไดประกาศใชเปนแผนแมบทการเผยแผพระพทธศาสนา พ.ศ.2554-2559 เมอวนท 3 มถนายน 2554 ทผานมา จงนบไดวาเปนการประกาศนโยบายครงส าคญของมหาเถรสมาคม ทจะมแผนแมบทในการเผยแผพระพทธศาสนาไปในทศทางเดยวกน เปนฉบบแรกของวงการคณะสงฆ ภายใตการด าเนนงานของศนยการเผยแผพระพทธศาสนาแหงชาต (ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, 2555)

ดงนน ในทามกลางความเปลยนแปลงของสงคมในยคโลกาภวตน ทมผลกระทบทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง เปนยคโลกไรพรหมแดน ท าใหสงคมมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว องคกรดานศาสนาคอมหาเถรสมาคมซงเปนองคกรหนงในสงคม ไมอาจหลกพนจากความเปลยนแปลงได จงตองพยายามปรบตวใหทนกบความเปลยนแปลง โดยเฉพาะปรบเปลยนการบรหารองคกร บทบาท และวธการเผยแผพทธศาสนาเพอประยกตหลกธรรมใหเขากบคนรนใหม ในการศกษาวจย ในเรองน ผวจยจงสนใจทจะศกษาเรองการบรหารการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหาเถรสมาคม ตามแผนแมบทการเผยแผพระพทธศาสนาแหงชาต ฉบบท 1 (2554-2559)

1.2 วตถประสงคของกำรวจย 1. เพอศกษาระดบการบรหารการเผยแผพทธศาสนาของมหาเถรสมาคมตามแผนแมบท

การเผยแผพทธศาสนาแหงชาต 2. เพอศกษาความสมพนธของปจจยทมผลตอการบรหารการเผยแผพทธศาสนาของมหา

เถรสมาคมในยคโลกาภวตน 3. เพอศกษาปญหา อปสรรค และการด าเนนงานดานการเผยแผพทธศาสนาของมหาเถร

สมาคมในยคโลกาภวตน 4. เพอศกษาขอเสนอแนะดานการบรหารการเผยแผพทธศาสนาของมหาเถรสมาคมในยค

โลกาภวตน

1.3 ควำมส ำคญของกำรวจย เพราะในยคโลกาภวตนมความเปลยนแปลงอยางรวดเรว ซงมอทธพลตอการเผยแผ

ศาสนาทงหลายทงในประเทศและตางประเทศ สงคมมความเปลยนแปลงทงดาน เศรษฐกจ สงคม และการเมอง ตลอดปจจยทางดานเทคโนโลยการสอสารไรพรหมแดนทเขาถงประชาชนอยางรวดเรว องคกรทรบผดชอบในการบรการจดการดานการเผยแผพทธศาสนาคอมหาเถรสมาคมและกลไกภาครฐทใหการสนบสนนการเผยแผพทธศาสนา จ าเปนตองปรบเปลยนนโยบาย รปแบบ

11

โครงสรางองคกร การบรหารจดการ และวธการเผยแผพทธศาสนาตองท าในเชงรกใหเปนไปตามยคสมย แตยงคงรกษาหลกการ อดมการณ และวธการเผยแผใหเปนไปตามหลกพระธรรมวนยอยางมงคง ไมบดเบอนหลกค าสอน เพอใหการเผยแผพทธศาสนา มรปแบบการบรหารจดการททนสมย สอดคลองกบวถการด าเนนชวตในสงคมยคโลกาภวตน

1.4 กรอบแนวคดในกำรวจย

การวจยเรองน ผวจยไดก าหนดกรอบแนวคดในการวจย ดงน

ภาพประกอบท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ปจจยดำนกำรบรหำรจดกำร ของมหำเถรสมำคม

1) การวางแผน (P) 2) การจดการองคกร (O) 3) การก าหนดบทบาทหนาท (S) 4) การบงคบบญชา (D) 5) การประสานงาน (Co) 6) การรายงาน (R) 7) การจดสรรงบประมาณ (B)

ตวแปรตน ตวแปรแทรกซอน ตวแปรตำม

ปจจยดำนโลกำภวตน

- ดานเศรษฐกจ - ดานสงคม - ดานการเมอง

กำรบรหำรกำรเผยแผพทธศำสนำ ตำมแผนแมบท ฉบบท 1

1) ดานการอปถมภบคลากรผเผยแผ พระพทธศาสนา 2) ดานการสงเสรมสนบสนนและ พฒนางานดานการเผยแผของ คณะสงฆ 3) ดานการสงเสรมสนบสนน การศกษาพระปรยตธรรม 4) ดานการสงเสรมสนบสนนพฒนา บคลากรดานการเผยแผ พระพทธศาสนา 5) ดานการสงเสรมใหวดเปนศนยกลาง ในการจดกจกรรมของชมชน 6) ดานการสงเสรมใหวดมศกยภาพ เปนศนยการเรยนรหลกพทธธรรม และการปฏบตกจกรรมการเผยแผ พระพทธศาสนา 7) ดานการสงเสรมพฒนารปแบบและ นวตกรรมในการเผยแผในทกมต 8) ดานการจดตงและพฒนาศกยภาพ องคกรการเผยแผพระพทธศาสนา 9) ดานสงเสรมการมสวนรวมในการ เผยแผพระพทธศาสนาสองคกร ทกภาคสวน

การบรหาร

การเผยแผ

พทธศาสนา ในยคโลกาภวตน

ของ มหาเถรสมาคม

12

1.5 สมมตฐำนในกำรวจย

ในการศกษาวจยเรองนมสมมตฐานการวจย ดงน 1. การวางแผนมความสมพนธกบการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหาเถร

สมาคม 2. การจดการองคกรมความสมพนธกบการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหา

เถรสมาคม 3. การก าหนดบทบาทหนาทมความสมพนธกบการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตน

ของมหาเถรสมาคม 4. การบงคบบญชามความสมพนธกบการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหา

เถรสมาคม 5. การประสานงานมความสมพนธกบการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหา

เถรสมาคม 6. การรายงานมความสมพนธกบการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหาเถร

สมาคม 7. การจดสรรงบประมาณมความสมพนธกบการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของ

มหาเถรสมาคม 8. ความสมพนธของปจจยการบรหารงานมผลตอการบรหารการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหาเถรสมาคม

1.6 ขอบเขตของกำรวจย 1. ขอบเขตดานเนอหาสาระ ในการวจยครงนมงวจยเฉพาะ 1.1 การบรหารการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหาเถรสมาคมในดานตาง ๆ

9 ดาน ตามแผนแมบทการเผยแผพทธศาสนาแหงชาต ฉบบท 1 ดงน 1) ดานอปถมภบคลากรผเผยแผพระพทธศาสนา

2) ดานสงเสรมสนบสนนและพฒนางานดานการเผยแผพระพทธศาสนาของคณะสงฆ

3) ดานสงเสรมสนบสนนการศกษาพระปรยตธรรม 4) ดานสงเสรมสนบสนนพฒนาบคลากรดานการเผยแผพระพทธศาสนา 5) ดานสงเสรมใหวดเปนศนยกลางในการจดกจกรรมของชมชน 6) ดานสงเสรมใหวดมศกยภาพเปนศนยการเรยนรหลกพทธธรรมและการปฏบต

กจกรรมการเผยแผพระพทธศาสนา

13

7) ดานสงเสรมพฒนารปแบบและนวตกรรมในการเผยแผพระพทธศาสนาใน ทกมต

8) ดานจดตงและพฒนาศกยภาพองคกรการเผยแผพระพทธศาสนา 9) ดานสงเสรมการมสวนรวมในการเผยแผพระพทธศาสนาสองคกรทกภาคสวน

1.2 ปจจยทสงผลตอการบรหารการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหาเถรสมาคมในดานตาง ๆ 7 ดาน ดงน

1) การวางแผน (Planning) 2) การจดการองคกร(Organizing) 3) การก าหนดบทบาทหนาท (Directing) 4) การบงคบบญชา (Staffing) 5) การประสานงาน (Coordinating) 6) การรายงาน (Reporting) 7) การจดสรรงบประมาณ (Budgeting)

2. ขอบเขตด านพนท ศกษาเฉพาะพนท วดส งกดมหาเถรสมาคม ในจงหวดกรงเทพมหานคร

3. ขอบเขตดานประชากร ศกษาเฉพาะพระภกษทสงกดมหาเถรสมาคมในจงหวดกรงเทพมหานคร จ านวน 400 รป ใชการสมตวอยางแบบบงเอญหรอการสมตวอยางตามความสะดวก (Convenience sampling) และการสมภาษณ Key Informants จ านวน 7 คน

4. ขอบเขตดานเวลา ไดท าการศกษาและเกบรวบรวมขอมล ระหวางเดอนมกราคม – สงหาคม 2555 1.7 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1. ไดทราบแนวคด นโยบาย และระดบการบรการการเผยแผพทธศาสนาของมหาเถรสมาคม ในยคโลกาภวตน

2. ไดทราบความสมพนธของปจจยดานตางๆ ทมผลตอการบรหารการเผยแผพทธศาสนาในยคโลกาภวตนของมหาเถรสมาคม 3. ไดทราบปญหา อปสรรค และแนวทางการบรหารการเผยแผพทธศาสนาของมหาเถรสมาคมเพอททนตอความเปลยนแปลงในยคโลกาภวตน 4. ไดขอเสนอแนะอนเปนประโยชนตอการบรหารการเผยแผพทธศาสนาอนสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคมในอนาคต เพอใหการบรหารเปนไปอยางมระบบ มแบบแผน เปนไปตามหลกพระธรรมวนย เกดประโยชนและสอดคลองกบตอวถชวตของประชาชนในยคโลกาภวตน

14

1.8 นยำมศพทเฉพำะ การวางแผน (Planning) หมายถง นโยบาย การวางแผนแมบทการเผยแผพระพทธศาสนา ฉบบท 1 และนโยบายตางๆ ของมหาเถรสมาคม การจดการองคกร (Organizing) หมายถง การจดตงโครงสรางการบรหารงานดานการเผยแผทงในระดบชาต และระดบจงหวด และระดบวด การก าหนดบทบาทหนาท (Staffing) หมายถง การแตงตงพระสงฆาธการในต าแหนงๆ และการแตงตงคณะกรรมการเผยแผพทธศาสนาในระดบตางๆ การบงคบบญชา (Directing) หมายถง การทฝายบรหารคณะสงฆ ออกค าสงบงคบบญชาใหเปนไปตามนโยบาย และมตมหาเถรสมาคม การประสานงาน (Coordinating) หมายถง หนาทส าคญตางๆ ในการประสานสวนตางๆ ของงานใหเขาดวยกนอยางด การประสานระหวางส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตและกรมการศาสนาในการสนองงานคณะสงฆ การรายงาน (Reporting) หมายถง รายงานการประชม การแถลงขาวกจกรรมความเคลอนไหวกจกรรมตาง ๆ ของศนยการเผยแผพทธศาสนาแหงชาต และมหาเถรสมาคม การจดสรรงบประมาณ (Budgeting) หมายถง การไดรบงบประมาณสนบสนนจากหนวยงานภาครฐหรอการทวดตางๆ ใหการสนบสนนหนาทในสวนทเกยวของกบงบประมาณในรปของการวางแผนและการควบคมดานการเงนการบญช ปจจยดานโลกาภวตน หมายถง ผลกระทบท เกดขนจากปจจยดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลย

การเผยแผพทธศาสนา หมายถง การน าค าสอนในพระพทธศาสนาไปเผยแผในรปแบบตาง เชน การเทศน การบรรยาย การปฏบตธรรม ผานสอตางๆโดยมงหวงใหผรบเขาใจและน าไปปฏบต ใหเกดประโยชนคอสามารถสงบระงบกเลสในระดบตางๆ จนถงพระนพพาน

มหาเถรสมาคม หมายถง องคกรปกครองสงสดทางคณะสงฆ เปรยบเหมอนรฐบาลฝายพระสงฆ มหนาทในการบรหารกจการพระพทธศาสนาตามพระราชบญญตคณะสงฆ ทง 6 ดาน คอ การปกครอง การศกษา การเผยแผ การศกษาสงเคราะห สาธารณปการ และสาธารณสงเคราะห แบงการปกครองตามล าดบชน ตงแตมหาเถรสมาคม เจาคณะใหญ เจาคณะภาค เจาคณะจงหวด เจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล และระดบเจาอาวาส

การปกครอง หมายถง หนวยงานทท าหนาทในดานการบรหารจดการ การปกครองวดและคณะสงฆใหเปนไปตามพระราชบญญตคณะสงฆ กฎมหาเถรสมาคม และเปนไปตามพระธรรมวนยการศกษา หมายถง หนวยงานทท าหนาทในดานการจดการศกษาของคณะสงฆ ทงดานปรยตธรรมแผนกบาล นกธรรม แผนกสามญ และระดบอดมศกษา

15

การเผยแผ หมายถง หนวยงานทท าหนาทในดานการบรหารจดการดานการเผยแผพทธศาสนา ดานการประพฤตปฏบตธรรม

การสาธารณปการ หมายถง หนวยงานทท าหนาทดานการกอสราง การบรณปฏสงขรณถาวรวตถในพทธศาสนา การบรหารจดการดานศาสนสมบตกลางของวดตางๆ

การศกษาสงเคราะห หมายถง หนวยงานทท าหนาทในการจดการศกษาทมงสงเคราะหบคคลผดอยโอกาส การศกษาเพอชมชนรอบวด การศกษาโรงเรยนพทธศาสนาวนอาทตย

การสาธารณสงเคราะห หมายถง หนวยงานทท างานดานการสงเคราะหประชาชนทวไป ผประสบภยพบต หรอในดานสาธารณกศล

ประธานฝายเผยแผ หมายถง ประธานกรรมการเผยแผพทธศาสนาแหงชาต หรอพระราชาคณะผไดรบการตงตงจากมหาเถรสมาคมใหด ารงต าแหนงพรอมดวยคณะกรรมการ มอ านาจหนาทตามระเบยบการเผยแผพระพทธศาสนา พ.ศ.2550 มหนาทในการก าหนดนโยบาย วางแผนงานเผยแผพทธศาสนาทงในประเทศและตางประเทศ

พระธรรมทต หมายถง พระสงฆผท างานดานการเผยแผพระพทธศาสนา แบงเปน 2 ประเภท คอ พระธรรมทตสายตางประเทศ และพระธรรมทตภายในประเทศ

พระธรรมจารก หมายถง พระสงฆผท างานดานการเผยแผพระพทธศาสนาในทองถนทรกนดารของประเทศไทย เชน ภาคเหนอ เปนตน

พระปรยตธรรม หมายถง หลกค าสอนของพทธศาสนา ทพระภกษสามเณรศกษาเลาเรยนในหลกสตรการศกษาของคณะสงฆ แบงเปน 2 ประเภทคอ พระปรยตธรรมแผนกนกธรรม -บาล และพระปรยตธรรมแผนกสามญ

พระสงฆาธการ หมายถง พระระดบเจาอาวาส ผชวยเจาอาวาส เจาคณะต าบล เจาคณะอ าเภอ เปนตน ซงท าหนาทเจาพนกงานในการปกครอง มอ านาจหนาทตามพระราชบญญตคณะสงฆคอยสอดสองดแลความประพฤตพระภกษสามเณรในสงกดของตน