44
การเขียนสารคดี

การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

การเขยนสารคด

Page 2: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

ความหมายของสารคด

สารคด (feature) ถกจดอยในประเภท “เรองทไมใชเรองสมมต” (non-fiction) เนอหาหรอเนอเรองตองเปนเรองจรง และมขอเทจจรงเปนองคประกอบสาคญ ม “จนตนาการ” เปนองคประกอบสาคญ ซงจะถกถายทอดผานการจดวางโครง

เรอง รปแบบการนาเสนอและการเรยงรอยของภาษา

สารคดจงไมใช “ตารา” หรอ “แบบเรยน”

Page 3: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

ขอคานงของการเขยนสารคด

สารคด ไมใช ตารา แตตองแสดง “ภมปญญา” ของผเขยน

สารคด ไมใชนวนยาย แตตองม “ความเปนนวนยาย”

สารคด ไมไดมงโนมนาวจงใจ แตอานแลวตอง “กนใจ” “โดนใจ” จงจะ “จบใจ”

Page 4: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

องคประกอบของสารคด

องคประกอบทนามาซงคณคาของสารคด

① เนอหา

② แงคดมมมอง

③ ภาษา

Page 5: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

เนอหาของสารคดจะตองมแกนเรองหรอแนวคด และ โครงเรองทชดเจนวา

ตองการ “เลา” เรองอะไรและอยางไร เนอหาไมจาเปนตองมองคประกอบความสด ความใหม หรอความเปน

ปจจบนทนดวนเทากบขาว แตเนอหาทรวบรวมขอมลมาจะตองมความถกตอง แมนยา รอบดานและไม

ลาสมย และเนอหาตองเปนเรองทกระทบใจหรอสรางความสนใจแกผอานหรอ

กลมเปาหมาย

① เนอหา (1)

Page 6: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

ตวอยางเชน การเขยนสารคดกรณ เครองบนตกทมผเสยชวตมากมาย

และมผรอดชวตจานวนหนงนน ผ เขยนจะตองแสดงใหผอานมองเหนภาพเหตการณในเครองบนกอนเกดเหต และ ผ เขยนตองตอบสนองความอยากรอยากเหนของผอานในทกเรองราวทสาคญ - เหตการณดงกลาวเรมตนไดอยางไร เมอไร - มสงบอกเหตใดบางหรอไม - เมอทกคนรบรชะตากรรมทกาลงจะเกดขนมใครทาอะไรกนบาง - ชลมนวนวายขนาดไหน

① เนอหา (2)

Page 7: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

เนอหาของสารคดควรใหแงคด มมมองใหมๆ และโนมนาวใจในทางท

สรางสรรค เนนการสรางจตสานกตอสงคมสวนรวม เชน

จตสานกตอความรก ความหวงแหนและหวงใยในธรรมชาต จตสานกในการอนรกษวฒนธรรมและความเปนไทย จตสานกของความรกและความเมตตาในเพอนมนษย

② แงคดมมมอง

Page 8: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

ภาษาทใชตองมความสละสลวย เรยงรอยถอยคาอยางประณต เพอใหเกด

ความรสกซาบซงกนใจ ผ เขยนตองคานงถงความถกตองของการเลอกใชคาศพท ไวยากรณ และ

เครองหมายวรรคตอน ผ เขยนตองเอาใจใสตอการเลอกใชภาษาทสนกระชบ เขาใจงาย เหมาะสม

กลมกลนและสมพนธกนตงแตยอหนาแรกถงยอหนาสดทายมากกวาการใชประโยค

ยาวๆ ยากๆ ลลาซบซอน

③ ภาษา (1)

Page 9: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

การใชภาษาใหเหนภาพชวนตดตาม เปนภาพทมชวต นาสนใจและอานสนก สวนใหญผ เขยนมกใชโวหารในเชงเปรยบเทยบหรอการใชภาพพจน ดงตวอยางงานเขยนสารคดเรองการโดดรมโดยใชการเปรยบเทยบวาหวใจ

ของการโดดรมคอการเปนซเปอรแทน ความวา

③ ภาษา (2)

ชวงเวลา 50 วนาทกอนรมจะกางมนเปนความสขสดยอดจรงๆ เมอผมทะยาน

ออกจากเครองบนในความสงระดบ 10,000 ฟต ตวลองลอยไปเหมอนกอนเมฆราวกบนก

ผมรสกเปนตวของตวเองอยางแทจรง เปนอสระ ไรพนธนาการจากแรงดงดดของโลกอก

ตอไป มนไมใชการตกลงมาธรรมดา แตผมสามารถแหวกวายอยกลางฟา เลยวซาย เลยว

ขวา โบกไมโบกมอใหเพอนทอยในอากาศโบยบนเชนเดยวกน บางครงกพงทะยานสงผาน

ปยเมฆขาวแลวดงไปสขอบฟาอนเวงวางสดลกหลกตา ตอนเปนเดกผมฝนทจะเหาะได

เหมอนซเปอรแมน และบดนความฝนกเปนจรง มนเปนความมหศจรรยทมเพยงไมกคนใน

โลกจะพงสมผสได

Page 10: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

การใชภาษาเปรยบเทยบเพออธบายสงทมความเปน “นามธรรม” ใหเปน

“รปธรรม” เชน ความทกข อาจเปรยบเปนรปธรรมไดวาคลายกบขอนไมทถกไฟ

สม ...ความหฤหรรษของคนวนหวานชนผานคลอยไป นวลฉวเรมระบมตรมทกข

เหมอนมไฟสมขอน ในเมอรบรวาการรวมหลบนอนระหวางชายหญงไมไดเปน

หลกประกนวาจะรดหนาไปสวถชวตการครองคอนถกตองตามกฎระเบยบประเพณ

เสมอไป

③ ภาษา (3)

Page 11: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

ประเภทของสารคด

ในทางวชาการ ไดมการจาแนกประเภทของสารคดแบบกวางๆ

ออกได 2 ประเภท

1. สารคดเชงขาว 2. สารคดทวไป

Page 12: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

1. สารคดเชงขาว (1)

สารคดเชงขาว หมายถง สารคดเกยวกบขาวหรอเหตการณปจจบน ทกาลงอยใน

ความสนใจของประชาชน การนาเสนอสารคดเชงขาวตอง

มความทนเวลาทไมถงกบลาสมย เนนองคประกอบของอารมณ ความรสก ความสนใจในฐานะทผอานและ

ผ เขยนตางกเปนปถชนคนหนงมากกวาการเนนเรองราวหรอเหตการณวา

ใคร ทาอะไร ทไหน ทเปนองคประกอบของขาว

Page 13: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

1. สารคดเชงขาว (2)

เรองราวของเดอนตกเปนขาว พาดหวตวเปงหนาหนงของหนงสอพมพ เมอเดอน

ทงลกแรกคลอดอายเพยง 3 วนไวทศาลารถในหมบานทตางจงหวดในยามเยน ทงทเพงอมทารกนอยออกจากโรงพยาบาล เธอทาไปดวยความแคน ประชดสามทหลงเมยนอย

จนไมลมหลมตา ขนาดไปคลอดทโรงพยาบาลกยงไมโผลหนามาเยยม.........................

คนนนฝนตกหนก ทารกนอยนอนอยกลางศาลาทแมจะมหลงคาแตกไมมฝากน

ชวตนอยๆ บรสทธไรเดยงสา นอนอยเพยงลาพงในความมดอนวงเวง คงรองจนไมม

เสยงแขงกบเสยงสายฝน ฟารอง แตไมมใครในหมบานแถบนนจะมาไดยน รงขนมคนพบ

รางทารกนอยทกลายเปนซากรางไรลมหายใจ ทงทเกดมาลมตาดโลกไดเพยง 3 วน! ขาง

กายมตะกราบรรจเสอผา ขวดนม และผาออมครบครว

Page 14: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2. สารคดทวไป (1)

สารคดทวไป แบงออกไดหลายประเภท ดงน 2.1 สารคดบคคล คอ เรองเกยวกบบคคล อาจเปนดวยชวประวต ผลงานทสาคญ วถ

ชวต วธการทางาน อดมการณและประสบการณทนาศกษา

2.2 สารคดโอกาสพเศษ คอ สารคดทมเนอหาเกยวกบเทศกาลหรอฤดกาลในโอกาสพเศษตางๆ เชน ปรณรงควฒนธรรมไทย ปทองเทยวไทย เทศกาลปใหม สงกรานต

2.3 สารคดประวตศาสตร คอ สารคดทวาดวยเรองราวเกยวกบความเปนมา พฒนาการและประวตศาสตรของเรองใดเรองหนง ภมปญญาไทย ความสาคญของ

โบราณสถาน เอกลกษณททรงคณคามาแตโบราณ

Page 15: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2. สารคดทวไป (2)

2.4 สารคดจดหมายเหต เปนเรองของการบนทกเหตการณสาคญทางประวตศาสตร

อาจจะเปนทางราชการหรอกงราชการได

2.5 สารคดความทรงจา เปนเรองราวความทรงจาในอดตทมความสาคญสาหรบสงคมทผ เลาไดฟนความหลงใหผ เขยนนามาเขยนเผยแพร หรออาจจะเขยนเองจากความทรงจา

ของตนกได เชน การอพยพหนสงคราม การละเลนของเดกไทยในอดต

2.6 สารคดทองเทยว คอ สารคดทมเนอหาสาระเกยวกบการเดนทางทองเทยว ประสบการณและบนทกในการเดนทาง

Page 16: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2. สารคดทวไป (3)

2.7 สารคดศลปะและวฒนธรรม คอ สารคดทมเนอหาสาระเกยวกบงานศลปะ

วฒนธรรม ประเพณ พธกรรมตางๆ 2.8 สารคดแนะวธทา คอ สารคดทเนนขนตอนกระบวนการในการดาเนนงาน แนะนา

วธปฏบตตงแตเรมตนจนจบเพอใหไดแนวปฏบตทพงประสงค เชน • การเสนอแนะการทางานแบบลดขนตอน • การสอนวธทาขนมหรออาหารบางประเภท • การสอนใหผลตสงของจากวสดเหลอใช

2.9 สารคดเกยวกบมนษย คอ สารคดทนาเสนอเรองราวทวไปทอยในความสนใจหรอ

เปนประโยชนตอกลมคนเฉพาะกลม เชน สารคดทมเนอหาเกยวกบเดกและการพฒนาเดก สารคดทมเนอหาเกยวกบสตร ผสงอาย คนพการ คนชายขอบ คนรกสตว

Page 17: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

หลกการ

และ

ขนตอน

การเขยน

สารคด

1. การกาหนดหวขอและจดมงหมาย

2. การกาหนดและวเคราะหกลมผอานเปาหมาย

3. การกาหนดโครงเรอง

4. การรวบรวมขอมล

5. การกาหนดวธการและแนวทางในการนาเสนอเนอหา

6. การลงมอเขยน

7. การทดสอบและปรบปรงตนฉบบ

Page 18: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

1. การกาหนดหวขอและจดมงหมาย

เรมจากการคดจะเขยนเรองใกลตวเสยกอน เชน เรองสถานททองเทยว สาน

สาธารณะ ของดในชมชน ตองจบประเดนสาคญเพอกาหนดจดมงหมายใหชดเจนวา - ตองการใหผอานรเรองอะไร - อะไรคอ ประเดน สาระสาคญหรอความคดรวบยอดของสารคด - แตกหวขอออกมาเปนประเดนยอยตอไป การกาหนดจดมงหมายจะทาใหการเขยนมเปาหมายทแนนอนและไมหลงทาง

Page 19: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

เปนขนทกาหนดวา ใครคอกลมเปาหมายหลก เปนเดกระดบชนใดหรอเปน

ผใหญ วเคราะหไตรตรองวาจะใชภาษาระดบใดเพอใหผอานเขาใจถงสาระสาคญของ

เรองทกาหนดไว

2. การกาหนดและวเคราะหกลมผอานเปาหมาย

Page 20: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

เปนขนทตองวเคราะหและกาหนดขอบขายของเนอหาวา นาจะประกอบดวย

ประเดนยอยอะไรบาง เพอใหสอดคลองกบจดมงหมายทวางไวและสอดคลองกบกลม

ผอานเปาหมาย

3. การกาหนดโครงเรอง

Page 21: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

เปนขนตอนทรวบรวมขอมลตามประเดนตางๆ ทวางไวในโครงเรอง - บางประเดนเปนเรองทผ เขยนไดพบเหนดวยตนเองหรอมประสบการณตรง

อยแลว - บางประเดนตองศกษาคนควาเพมเตม ซงอาจทาได 3 ลกษณะ คอ 1) การเขารวมเวทสมมนาหรอการอภปราย 2) การสมภาษณผเกยวของ 3) การลงพนทจรงหรอพนทปฏบตการ ไมวาจะเปนการรวบรวมขอมลดวยวธใด ผ เขยนตองเชอความรสกของ

ตนเองเปนอนดบแรกวาเรองใด “กระทบใจ” มากทสด และใหนาเรองนนมาเปน

ประเดนแรกในการเรมเรอง ผ เขยนตองคานงอยเสมอวาตองพยายามคดสรรขอมลใหม เรองราวใหม

และมมมองใหมๆ มานาเสนอ

4. การรวบรวมขอมล

Page 22: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

เปนขนทผ เขยนจะนาตนฉบบมาอานทบทวนหลงจากทเขยนทงไวระยะหนง เมออานแลวไดความตรงกบทตองการสอหรอไม ถาไมเขาใจตองวเคราะห

ตอไปวาเปนเพราะเหตใด ≡ ขอมลสนบสนนนอยเกนไป ≡ การเรยบเรยงประโยคยงไมดพอ จากนนจงแกไขปรบปรงใหม ถาจะใหดยงขนควรใหคนอนหรอกลมคนทม

ลกษณะคลายกบกลมผอานเปาหมายชวยอาน

7. การทดสอบและปรบปรงตนฉบบ

Page 23: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

เปนขนทผ เขยนตองนาขอมลทมอยมาประสมประสานและเรยงรอยออกมาเปน

ถอยภาษาทเปนตวของตวเอง ≡ ใชคาสภาพ ใชสานวนโวหารตามความเหมาะสม ≡ ใชทวงทานองในการเขยนอยางเปนกลาง เครงขรม ไมตลกขบขนเกนควร

หรอเยาะเยยเสยดส ในการสอความจะตองพยายามเขยนใหผอานรสกไดแบบเดยวกบทผ เขยนรสก

เหนภาพเดยวกบทผ เขยนเหน

6. การลงมอเขยน

Page 24: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

เปนขนทผ เขยนตองนาขอมลทมอยมาประสมประสานและเรยงรอยออกมาเปน

ถอยภาษาทเปนตวของตวเอง ≡ ใชคาสภาพ ใชสานวนโวหารตามความเหมาะสม ≡ ใชทวงทานองในการเขยนอยางเปนกลาง เครงขรม ไมตลกขบขนเกนควร

หรอเยาะเยยเสยดส ในการสอความจะตองพยายามเขยนใหผอานรสกไดแบบเดยวกบทผ เขยนรสก

เหนภาพเดยวกบทผ เขยนเหน

6. การลงมอเขยน

Page 25: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

ชอของสารคด (1)

วธการหนงในการตงชอเรองสารคด คอ การตอบคาถามตามสตรการเขยนขาว

5W+1H โดยเลอกเอาขอหนงขอใดทเหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคของสารคด

เรองนนมากทสด ❶ ชอเรองทเนน “ใคร” (who) เหมาะกบชอสารคดประเภทบคคล

❷ ชอเรองทเนน “อะไร” (what) เหมาะกบสารคดทเกยวของกบขอเทจจรง การกระทา หรอกจกรรมเดนๆ

❸ ชอเรองทเนน “ทไหน” (where) เหมาะกบสารคดทองเทยว แนะนา

สถานทสาคญ

Page 26: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

ชอของสารคด (2)

❹ ชอเรองทเนน “เมอไร” (when) เหมาะกบสารคดประเภทประวตศาสตร การคนพบหรอเรองราวทเนนเวลาเปนสาคญ

❺ ชอเรองทเนน “ทาไม” (why) เหมาะกบสารคดเชงขาวทพยายามใหขอเทจจรง อธบายเรองราวทกาลงเปนปญหาหรอเปนเรองทยงไมกระจางชด

❻ สวนชอเรองทเนน “อยางไร” (how) เหมาะกบสารคดประเภทแนะ

วธการหรอขนตอนในการใหความร และในทางปฏบต

Page 27: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

ชอของสารคด (3)

หลกการตงชอเรองดงกลาวแลว

สามารถจาแนกประเภทชอเรองตามลกษณะทเหนได

I. ชอเรอง

แบบบอก

เนอหา

II. ชอเรอง

แบบเลน

สานวน

III. ชอเรอง

แบบคย

กบผอาน

IV. ชอเรอง

แบบ

คาถาม

V. ชอเรอง

แบบชวน

ฉงน

Page 28: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

I. ชอเรองแบบบอกเนอหา

ชอเรองทแสดงเรองราวในเนอเรอง กลาวถงสาระสาคญวาเกยวกบเรองอะไร ชอ

เรองประเภทนมกใชขอความทกระชบ แตไดใจความ เชน - นกบรหารกบความเครยด - ดนตรในสวน - การรกษาผตดเชอเอดส - 250 ปแหงกรงรตนโกสนทร

Page 29: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

II. ชอเรองแบบเลนสานวน

ชอเรองทเจาะจงใชสานวนแปลกๆ มานาความสนใจ เชน

① การใชสภาษต การเลนสานวน สมผสนอกสมผสใน

② การใชภาษา ประชดประชน เยาะเยย ถากถาง ตลกขบขน ชนชม เชน - จากรวงเปนเมดพราว...สวฒนธรรมขาว - เดกเอยเดกด - ชนใดไมมดนตรกาล ในสนดานเปนคนชอบกลนก - ละครลง...ชวตปาสโลกมายา

Page 30: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

III. ชอเรองแบบคยกบผอาน

① ชอเรองทผ เขยนตองการจะสรางความเปนกนเองและความใกลชดกบผอาน

② ชอเรองแบบนคลายกบการเขยนความนาแบบคยกบผอาน คอ ผ เขยนจะใชสรรพนาม คณ ผม เขา เชน

- ถาคณเปนคนหนงทอยากผอม...เชญทางน

- คณจะทาอยางไร ถาเขาไมกลบบาน

- เราจะอยอยางไร ถาพรงนไมมตนไม

Page 31: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

IV. ชอเรองแบบคาถาม

ชอเรองทผ เขยนตงคาถามเพอเราความสนใจ เราความอยากรอยากเหนใหแก

ผอาน เชน - เลยงลกอยางไรใหถกวธ - ทาอยางไรเมอลกรกทองผก - เราจะหลกเลยงการโดนแตะองไดจรงหรอไม

Page 32: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

V. ชอเรองแบบชวนฉงน

ชอเรองทซกซอนสาระสาคญไวใหผอานไดทราบหลงจากทอานจบแลว ชอเรอง

แบบนนบวานาสนใจเพราะทาใหผอานเกดความกงขา สงสย สนเทหขนในใจ ผตงชอเรองอาจผนวกระหวางรปแบบคาถามและขอความกระตนความสนเทหไว

ดวยกน อาจมการใชเครองหมายตางๆ เชน เครองหมายคาถาม เครองหมายอศเจรย จไข

ปลา เชน - เขาวาภเกตจะเหมอนพทยา ถา...? - เรองทไมเคยรของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา - ยงมเรองเลา ณ ทสวนแหงน

Page 33: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

การจาแนกประเภทของชอเรอง อาจแบงแยกไดไมชดเจนและเดดขาด เพราะใน

ความเปนจรงมนมการผสมผสานกนอย เชน

ตงชอเรองแบบคาถามโดยใชสรรพนามเหมอนคยกบผอาน

ตงชอเรองแบบใชคาถามแตมวธการเขยนแบบสาบดสานวน

ทงนขนอยกบความสามารถและเจตนาของผเขยนสารคดและผตงชอเรองเปน

สาคญวาจะมกลวธกระตนและดงดดความสนใจอยางไร

Page 34: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

โครงสรางของสารคด

โครงสรางของการเขยนสารคดม

ลกษณะคลายกบการเขยนความเรยง

ทวไป ประกอบดวย

1. ความนา

2. เนอเรอง

3. สวนสรป

Page 35: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

1. ความนา หรอสวนนา

การเปดเรองหรอสวนเรมตนของสารคด

→ ความนาตอง ทาหนาทชกจงและปลกเราความสนใจใหผอานตดตามอานจนจบเรอง

→ ความนาตอง ทาหนาทบงบอกวา สารคดเรองนนเปนเรองเกยวกบอะไร

การเขยนความนา มวธการนาไดหลายประเภท เชน ① การเขยนแบบสรปประเดน ② แบบบรรยายบรรยากาศ สถานการณหรอสภาพทวไป ③ แบบพรรณนาโดยการสอดแทรกอารมณ ความรสกและจนตนาการของผเขยน ④ แบบอางวาทะสาคญ คาคมหรอสภาษต แบบตงประเดนคาถาม ความนาโดยสวนใหญมงเนนท “สวนเฉพาะ” (specific part) หรอ

รายละเอยดบางประการทใหภาพเลกๆมากกวาภาพใหญ

Page 36: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2. เนอเรอง

เนอเรองคอ เนอหาอนเปนสาระสาคญทผ เขยนตองการจะบอกเลาแกผอาน เนอหาและโครงสรางของสารคดจะแปรผนไปตามเรองราวทเขยน สอทลงตพมพ

ความสนใจของกลมผอานเฉพาะ เจตนาของผ เขยน และระยะเวลาในการศกษาและ

คนควา เนอเรองตองมความถกตองของขอมลหรอขอเทจจรง และการจดวางทลงตวของ

ทกองคประกอบ อกทงเรองของทวงทานองการเขยน สานวน โวหาร

องคประกอบสาคญ

ในสวนของเนอเรอง

2.1 ขอเทจจรง 2.2 คาพดหรอวาทะสาคญ

2.3 การบรรยาย 2.4 เกรดเรอง

2.5 ความคดเหน 2.6 การวเคราะห

Page 37: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2.1ขอเทจจรง

ขอเทจจรงและขอมลเปนองคประกอบสาคญของ

การเขยนสารคด และเปนสวนททาใหสารคดแตกตางจาก

เรองสมมต

สงทสาคญทสดกคอ จะตองเรยบรอยขอมลและ

ขอเทจจรงตางๆ เขาดวยกนกบเรองราวทงหมดใหพอเหมาะ

นาอาน

บางขอมลอาจจะตองทา fact box หรอจดขอมลเฉพาะใสกรอบไว โดยแยกออกจากตวเนอเรองอยาง

เดนชด

Page 38: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2.2

คาพดหรอ

วาทะสาคญ

คาพดหรอวาทะนควรเปนความรสก ความคดเหน

หรอประสบการณของผใหสมภาษณซงเปนแหลงสารปฐม

ภม

อาจเปนขอความทคดมาจากแหลงสารทตยภมก

ได

นยสาคญของการ “คด” บางชวงบางตอนของการ

สนทนาหรอขอความสาคญตองใสเครองหมาย

“อญประกาศ” เพอแสดงใหบคคลเหลานนเปนคนเลา

เรองแทนตวผเขยน อนจะทาใหผอานไดอรรถรส

Page 39: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2.3

การบรรยาย

เปนองคประกอบสาคญของการดาเนนเรองตงแตตนจนจบ

≡ ตองบรรยายโดยการแสดงใหผอานไดเหนในสงทผ เขยนกาลงเหน ไดยนในสงทผ เขยนไดยน ไดกลนในสงท

ผ เขยนไดกลน

≡ ตองบรรยายใหรายละเอยดเฉพาะมากกวาทจะเปนขอสรปหรอภาพรวมกวางๆ

≡ ตองบรรยายโดยเลอกใช “นาเสยง” ใหเหมาะกบ

เนอเรองและบรบท

Page 40: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2.4

เกรดเรอง

เรองเลาทอยในบรบทของเนอเรอง ไดแก นทาน ตานาน มก

ตลก

≡ เปนองคประกอบสาคญททาใหสารคดมความสนกและเราใจตอการอาน

≡ เปนองคประกอบทชวยใหผอานเขาใจวา ผคนรสกอยางไรหรอมปฏกรยาตอบสนองอยางไร ณ ชวงเวลาท

กลาวถง

Page 41: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2.5

ความ

คดเหน

เปนองคประกอบสาคญททาใหการเขยนสารคด

แตกตางจากการรายงานขาว

ความคดเหนนควรมาจากแหลงขอมลหรอแหลงสาร

ทหลากหลายแทนทจะเปนเพยงแคความคดเหนจากสองขว

ความคด

Page 42: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

2.6

การ

วเคราะห

เปนองคประกอบสาคญททาใหสารคดมความนาเชอถอ

ชวยใหผอานเขาใจเรองราว ความเปนมา แนวทาง

ความเปนไปได ทางอออก ทางเลอก ผลทอาจเกดขน

การวเคราะหนอาจมาจากผ ร ผ เชยวชาญในเรองนน

จากผลการวจย จากตวผ เขยนเองหรอผ ทเกยวของโดยตรง

Page 43: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

3. สวนสรป (1)

สวนสรปหรอสวนจบ เปนเหมอนรางวลใหแกผอานทไดตดตามอานมาจนถงตอน

จบ รางวลดงกลาว ไดแก การตอบคาถามสาคญๆ การใหความกระจางในเรองท

คางคา การใหขอคด การตงคาถามเพอใหเกดการคนหาตอไป

การจบใหนาสนใจมวธการเขยนหลายรปแบบ เชน การจบแบบสรปใจความสาคญ การจบแบบคาดไมถงหรอจบแบบหกมม การจบแบบคลคลายประเดนโดยยอนกลบไปสฉากของการเรมเรอง การจบแบบตงคาถามเพอใหคดตอ

Page 44: การเขียนสาร คดี...การเข ยน สารคด 1. การก าหนดห วข อและจ ดม งหมาย 2. การก าหนดและว

3. สวนสรป (2)

สวนสรปหรอการปดเรองน มหลกปฏบตบางประการทนาไปใชได ไดแก การให

ขอคดมมบวก หรอใหแงคดสะทอนสจธรรมชวต

ยกตวอยางเชน มผหญงคนหนงทถกขมขนแตทายทสดแลวกใหอภยคนทขมขน

ตน แตสาคญทสดกวาสงอนใดคอการทเธอใหอภยตอจตใจของตนเองทไมคดแคน

เคอง