รายงานการวิจัยsupport.thaicyberu.go.th/research/teacherWithMOOC.pdf · มวลชน(mooc) พบว่า โดยภาพรวมมีความคิดเห็นค่อนข้างเห็นด้วยกับการใช้

รายงานการวจย เรอง

แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอม ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

รายงานการวจย เรอง แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอม ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน พมพครงท 1 มนาคม 2561

โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา 328 ถนนศรอยธยา ราชเทว กรงเทพมหานคร 10400 โทรศพท 02 039 5674 โทรสาร 02 039 5658

www.ThaicyberU.go.th

http://www.thaicyberu.go.th/

สารบญ หนา บทสรปส าหรบผบรหาร.................................................................................................................. ก บทท 1 บทน า........................................................................................................................ 1

หลกการและเหตผล..................................................................................................... 1

วตถประสงคของการศกษา.......................................................................................... 5 ขอบเขตของการศกษา................................................................................................. 5 ค าจ ากดความในการวจย............................................................................................. 6 กรอบแนวคดการวจย.................................................................................................. 7 ประโยชนทไดรบ.......................................................................................................... 8 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ................................................................................... 9 การสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน.................................................................... 9 แนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน.................. 14 กรณศกษาการพฒนาอาจารยของประเทศในเอเชย.................................................... 23 งานวจยทเกยวของกบการพฒนาอาจารย................................................................... 36 บทท 3 วธด าเนนการวจย............................................................. ........................................... 48 ตอนท 1 ศกษาความความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน...........................................................................................................

49 ตอนท 2 ศกษาความความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารย

เพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน.............................................................

53 ตอนท 3 พฒนาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน.................................................................................

56 ตอนท 4 รบรองและน าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอม

ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน...............................................................

59 บทท 4 ผลการวจย.................................................................................................................. 61 ตอนท 1 ผลการศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน.............................................................................................................

61 ตอนท 2 ผลการศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารย

เพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน.............................................................

72 ตอนท 3 ผลการพฒนาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน.................................................................................

81

ตอนท 4 ผลการรบรองและน าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน......................................................

85

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ............................................. 92 สรปผลการวจย............................................................................................................ 92 อภปรายผลการวจย.................................................................................................... 98 ขอเสนอแนะ................................................................................................................ 102 บรรณานกรม........................................................................................................................... ....... 103 ภาคผนวก............................................................................................................................. .......... 105 ผจดท า............................................................................................................................. ............... 122

ก

แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

บทสรปส ำหรบผบรหำร

การศกษา 4.0 (Education 4.0) เปนการเรยนการสอนทสอนใหนกศกษา สามารถนาองคความร

ทมอยทกหนทกแหงบนโลกนมาบรณาการเชงสรางสรรค เพอพฒนานวตกรรมตาง ๆ มาตอบสนอง

ความตองการของสงคม ซงการเรยนการสอนในปจจบนยงคงหางไกลในหลาย ๆ มต เชน ไมเคยสอน

ใหผเรยนไดคดเองทาเอง ยงคงสอนใหทาโจทยแบบเดม ๆ อกเรอง คอ ผเรยนเรมไมรจกสงคม

ใชเวลาในโลกออนไลนไปกบเกม การชอปปง การแชท เฟซบค ไลน และ อนสตราแกรม เปนสงคมมายา

ซงเทคโนโลยไมไดผด แตเหรยญมสองดาน เทคโนโลยกเชนกน จะนาไปใชในดานใดใหเกดประโยชน

เปนความยากและทาทายของผทตองทาหนาทสอนในยคน เพราะการเรยนการสอนในยค 4.0

ตองปลอยใหผเรยนไดใชเทคโนโลย ในการเรยนร ดวยตนเอง ปลอยใหกลาคดและกลาทจะผด

แตทงหมดกยงคงตองอยในกรอบทสงคมตองการหรอยอมรบได ไมใชวาเกงจรง คดอะไรใหม ๆ ไดเสมอ

และมความคดสรางสรรค แตไมเปนทยอมรบของสงคม (พรชย เจดามาน และคณะ, 2559)

ปจจบนองคกรทวโลกไดมการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาประยกต

ในการจดการเรยนการสอนอยางแพรหลายเปนการใหทางเลอกและเอออานวยความสะดวกตอผเรยน

มากขน โดยผเรยนสามารถเรยนรและฝกฝนตนเองไดโดยลาพงแบบไมมขอจากดในเรองเวลา

และสถานท โดยการใชรปแบบของการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน (Massive Open Online

Course: MOOCs) ซงเปนรายวชาหรอหลกสตรทจดการเรยนการสอนออนไลนโดยสถาบนศกษาหรอ

องคกร เพอเปดโอกาสใหผเรยนจานวนมากลงทะเบยนเรยนไดโดยอสระและไมเสยคาใชจายตาม

ความสนใจและความตองการ สามารถเรยนรเนอหาจากวดทศนและทรพยากรการเรยนรอน ๆ

อกทงฝกฝนตนเองไดโดยลาพงแบบไมมขอจากดในเรองเวลาและสถานท (Massive Open Online

Course (MOOCs), 2015)

แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560-2574 มแนวทางในการพฒนาการศกษาและการเรยนร

สาหรบพลเมองทกชวงวยตลอดชวต ใหบรรลผลตามเปาหมายของแผนฯ โดยจดมงหมายทสาคญของแผน

คอมงเนนการประกนโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา การพฒนาคณภาพและมาตรฐาน

การศกษา และการศกษาเพอการมงานทาและสรางงานไดภายใตบรบทเศรษฐกจและสงคมของ

ข


ประเทศและของโลกทขบเคลอนดวยนวตกรรมและความคดสรางสรรค รวมทงมความเปนพลวต

ภายใตสงคมแหงปญญา (Wisdom-Based Society) สงคมแหงการเรยนร(Lifelong Learning Society)

และการสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร (Supportive Learning Environment) เพอให

พลเมองสามารถแสวงหาความรและเรยนรไดดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต เพอใหประเทศไทย

สามารถกาวขามกบดกประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทพฒนาแลวในอก 15 ปขางหนา

(กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2574)

ประเทศไทยใหความสาคญตอการจดการเรยนรตลอดชวตของประชากรในประเทศ เพอพฒนาคน

สความยงยนและสงผลใหเกดการพฒนาประเทศทมความมนคงในทสด อกทงใหความสาคญกบการสราง

ระบบการศกษาทมคณภาพและมประสทธภาพ เพอเปนกลไกหลกของการพฒนาศกยภาพและขด

ความสามารถของทนมนษยและรองรบการศกษา การเรยนรและความทาทายทเปนพลวตของโลก

ศตวรรษท 21 (กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2574) และเนองจากในปจจบนน

การพฒนาเทคโนโลยการสอสารไดเขามามบทบาทสาคญเสมอนหนงเปนปจจยในการดาเนนชวตของ

ประชาชนทวไป สถาบนการศกษาตาง ๆ ไดนาเทคโนโลยสารสนเทศทางไกลและการสอสาร (Using

ICT and Blended for Lifelong Education) มาเปนเครองมอ ใหนกศกษาสามารถเขาสองคความร

ตาง ๆ ไดโดยงายและไรขดจากด ทงนวธจดการศกษาดวยเครองมอดงกลาวนจะสนบสนนใหผท

ตองการพฒนาตนสามารถเขาถงองคความรทตองการไดโดยไมจากดสถานทและเวลา นอกจากนแลว

การดาเนนการของมหาวทยาลยตาง ๆ ควรยดหลกแนวทางดาเนนการทมงสคณภาพและ

ประสทธภาพ ดวยการใชทรพยากรรวมกนและแบงปนความรระหวางสถาบน พรอมทงมการสราง

เครอขายทขยายไปสระดบการศกษาอน ๆ เพอใหประชากรไทยมโอกาสศกษาเรยนรตลอดชวตอยาง

สะดวกและเทาเทยมกน อนจะสงผลใหเกดการพฒนาสสงคมแหงการเรยนรในทสดและไดมการขยาย

ผลการดาเนนการโดยการเผยแพรวธการแบงปนความรทไดจากการปบตจรงสบคลากรการศกษาทง

อดมศกษาและอน ๆ อยางแพรหลาย มการเผยแพรสอการเรยนรทมคณภาพสง เผยแพรทวไปโดยไม

คดมลคา (Open Courseware) ดวยการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

ค


การพฒนาแนวทางการเรยนการสอนออนไลนระบบเปดสาหรบมหาชน (Massive Open

Online Course: MOOC) ควรมการวางแผนการจดการเรยนการสอนออนไลนสาหรบกลมคนจานวน

มากทใชกระบวนการวางแผนอยางเปนระบบ โดยมการวเคราะหองคประกอบการเรยนร ทฤษฎการเรยน

การสอน สอกจกรรมการเรยน และการประเมนผล ซงปจจยสาคญในสอสารการเรยนการสอน

ออนไลนคออาจารย ทจะดาเนนการใหกระบวนการดงกลาวมประสทธภาพ บรรลตามวตถประสงค

ของการจดการเรยนการสอน ดงนน การพฒนาผสอน ในดานเทคนคและกระบวนการจดการเรยน

การสอน จงเปนหวขอทสาคญในการทจะพฒนาการจดการเรยนการสอน เพอใหการสอสารการเรยน

การสอนออนไลนสามารถสงผลตอการพฒนาผเรยนใหมศกยภาพและสาเรจการศกษาตอไป

มหาวทยาลยเครอขายเพอพฒนาอดมศกษาและโครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย รวมกน

จดตงโครงการ Thai MOOC เพอพฒนารายวชาออนไลนในระบบเปดสาหรบมหาชนขน เปนจดเรมตน

ของระบบการสอนออนไลนระบบเปดสาหรบมวลชนในประเทศไทย ซงปจจยสาคญแหงความสาเรจ

ของโครงการน คอ อาจารยผสอนออนไลนระบบเปดสาหรบมวลชน ทจะเปนผพฒนารายวชา

และจดการจดการเรยนการสอนครงนใหประสบความสาเรจ จงเหนสมควรดาเนนการวจย โดยการสอบถาม

และประชมระดมความคดเหนจากผ เชยวชาญจากมหาวทยาลยเครอขายอดมศกษาและ

สถาบนการศกษา เรอง แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบ

เปดสาหรบมวลชน เพอนาสรปผลการวจยดงกลาวไปใชเปนแนวทางในการพฒนาอาจารย

เพอการจดการเรยนการสอนออนไลนในระบบเปดสาหรบมวลชนในระดบอดมศกษาตอไป

ง


วตถประสงคของกำรศกษำ

1. เพอศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

2. เพอศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอการสอน

ออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

3. เพอพฒนาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบ

เปดสาหรบมวลชน

4. เพอรบรอง และนาเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอน

ออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

วธด ำเนนกำรวจยและผลกำรวจย

ตอนท 1 ศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

วตถประสงค เพอศกษาความความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปด

สาหรบมวลชน กลมตวอยางคอ อาจารยสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย แยกเปนมหาวทยาลยทม

การจดการเรยนการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน โดยแบงเปนสงกดรฐบาลจานวน 19 แหง

และสงกดเอกชนจานวน 8 แหง รวม 27 แหง สมกลมตวอยางดวยวธการแบงชนอยางเปนสดสวน

(Stratified Random Sampling) ไดจานวนกลมตวอยางเปนอาจารยทมประสบการณในการสอน

ออนไลนจากสถาบนอดมศกษาทเปนมหาวทยาลยสงกดรฐบาลและสงกดเอกชน จานวน 169 คน

เครองมอ คอ แบบสอบถามความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบ

มวลชน การวเคราะหขอมล โดยหาคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะห

ผลการศกษา สรปความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบ

มวลชน(MOOC) พบวา โดยภาพรวมมความคดเหนคอนขางเหนดวยกบการใช MOOC (x = 4.90,

SD = 1.27) สวนความคดเหนรายประเดนคอนขางเหนดวยกบการใช MOOC เรยงตามลาดบ ดงน

1. ถาฉนไดยนเกยวกบเทคโนโลยใหม ฉนจะหาหนทางในการทดลองใชเทคโนโลยนน (x = 5.48, SD = 1.07)

2. เปนการงายสาหรบฉนในการใช MOOC เมอไดรบทรพยากร โอกาส และความร (x = 5.38, SD = .99)

จ


3. การใช MOOC จะชวยเพมผลผลตของฉน (x = 5.38, SD = 1.18) 4. MOOC เออประโยชนกบงานของฉน

(x = 5.38, SD = 1.21) 5. ฉนชอบทดลองใชเทคโนโลยใหม (x = 5.34, SD = 1.25) 6. เมอเปรยบเทยบ

กบวธการทเคยปบตกอนหนาน การใช MOOC ชวยเพมผลผลตของฉน (x = 5.30, SD = 1.20)

7. การใช MOOC ชวยใหหนาทการสอนสาเรจไดรวดเรวยงขน (x = 5.29, SD = 1.21) 8. การใช

MOOC ทาใหงานนาสนใจมากขน (x = 5.28, SD = 1.19) 9. เมอเปรยบเทยบกบวธการทเคยปบต

กอนหนาน การใช MOOC ชวยเพมประสทธภาพในการทางาน (x = 5.27, SD = 1.14)

ตอนท 2 ศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลน

แบบเปดสาหรบมวลชน

วตถประสงค เพอศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอ

การสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

กลมตวอยางคอ ผบรหารวชาการและอาจารยในระดบมหาวทยาลยทเกยวของกบการใช

การสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน จานวน 51 คน เครองมอทใชคอ แบบสอบถามความ

คดเหนอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

วเคราะหขอมลแบบสอบถามโดยหาความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตราฐาน และ

วเคราะหความตองการจาเปนดวยดชน PNImodified และวเคราะหความคดเหนอาจารยทมตอความ

ตองการในการใชการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

ผลการศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอการสอน

ออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ในระดบบคคล พบวา 1. อาจารยมความตองการไดรบการอบรมการวดผล

และการประเมนผเรยนกลมใหญและมจานวนมาก 2.การออกแบบปสมพนธและการสอสารการสอน

แบบ MOOC 3.การจดการหองเรยนและการสอนในหองเรยนแบบ MOOC 4.การออกแบบวธการสอน

แบบ MOOC และ 5.ควรมการจดหลกสตรหรอโปรแกรมการฝกอบรมการสอนแบบ MOOC

ตามลาดบ

ฉ


ระดบการสอน พบวา 1. อาจารยมความตองการไดรบคาแนะนาและการชแนะในการจดการ

สอนออนไลนในรปแบบของระบบพเลยง 2. มโปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะกลยาณมตร

3. มการสรางทมงานเพอการพฒนาการสอนแบบ MOOC และ 4. มการแลกเปลยนเรยนรเปนกลม

ในสถาบน ตามลาดบ

ระดบสถาบน พบวา 1. อาจารยมความตองการไดรบการพฒนาวชาชพจากภายนอก

สถาบน 2. มการกาหนดมาตรฐานสาหรบการพฒนาการสอนแบบ MOOC 3. มหลกสตรการฝกอบรม

ภายในสถาบน มหาวทยาลย 4. มการยอมรบในตวอาจารยและมอบรางวลใหแกอาจารยเพอเปนกาลงใจ

5. มหนวยสนบสนนการใหคาปรกษาและชวยเหลออาจารยดานการสอน และ 6. มวฒนธรรมองคกร

ทดดานการศกษาออนไลนตามลาดบ

ตอนท 3 พฒนาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

วตถประสงค 1.เพอศกษาความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบแนวทางการพฒนาอาจารย

เพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนและ 2. เพอพฒนาแนวทางการพฒนา

อาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

กลมตวอยาง ผเชยวชาญ คอ ผบรหาร และ อาจารยจากมหาวทยาลยเครอขายเพอพฒนา

อดมศกษาจานวน 9 เครอขาย ทเขารวมโครงการ Thai MOOC จานวน 20 คน

เครองมอในขนน คอ ตารางวเคราะหเนอหาเพอกาหนดแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยม

ความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน โดยกาหนดการพจารณาใน 3 ประเดน ไดแก

(1) แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

ความเหมาะสมขององคประกอบในระดบบคคล (2) ระดบการสอน (ดานเทคโนโลย วธการสอน และดาน

เนอหา) พจารณาความเหมาะสมขององคประกอบ และ (3) ระดบสถาบน พจารณาความเหมาะสมของ

องคประกอบ โดยดาเนนการประชมระดมความคดเหน ผเชยวชาญ ผบรหาร และอาจารยทเกยวของ

กบการเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน สรปผลการจดประชมระดม

ช


ความคดเหนผเชยวชาญเกยวกบการเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

และสรปเปนแผนภาพแนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

ผลการวจยพบวาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

ประกอบดวย 3 ระดบ คอ 1. ระดบบคคล 2. ระดบการสอน และ 3. ระดบสถาบน

องคประกอบของแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดสาหรบมวลชน ประกอบดวย 7 องคประกอบ คอ 1) การเลอกหวเรองทสนใจ 2) การแลกเปลยน

วธการสอน 3) การออกแบบกจกรรม 4) การออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน 5) วางแผนประเมน

ผเรยน 6) อบรมผเกยวของ และ 7) ศกษางานวจยฯ

สงทควรคานงถงของแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดสาหรบมวลชน ประกอบดวย 4 องคประกอบ คอ 1) การใหความสนใจกบเทคโนโลย

MOOCs 2) ความตระหนกถงแรงจงใจและการมสวนรวม 3) การประชาสมพนธและการหาทน

และ 4) การประเมนผลการสอนและรายวชา

ตอนท 4 รบรองและนาเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน


วตถประสงค เพอรบรองและนาเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมใน

การสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

กลมตวอยาง คอ ผเชยวชาญทมประสบการณในการกาหนดแนวทางในการพฒนาอาจารยในการสอน

ออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนจานวน 50 คน เครองมอเปนแบบประเมนความเหมาะสมตอแนวทาง

การพฒนาอาจารยฯ การวเคราะหขอมลจากแบบประเมนแนวทางการพฒนาอาจารยฯ โดยการหา

ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหความคดเหนของผเชยวชาญท

มตอแนวทางการพฒนาอาจารยฯ ดวยการวเคราะหเนอหา นาผลการวเคราะหเนอหาจากขอคดเหน

มาปรบปรงแนวทาง แลวนาเสนอแนวทางทางการพฒนาอาจารยฯ เปนแผนภาพประกอบคาอธบายท

สมบรณ

ซ


ผลการรบรองความเหมาะสมของแนวทางการพฒนาอาจารยสาหรบเตรยมความพรอมใน

การสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ในภาพรวมพบวา อยในระดบเหมาะสมมากทสด (x = 4.69,

SD = 0.55) แยกตามราย 3 ระดบ ไดแก (1) ผลการประเมนดานองคประกอบระดบบคคล ในภาพรวม

พบวา อยในระดบเหมาะสมมากทสด (x = 4.67, SD = 0.67) (2) ผลการประเมนดานองคประกอบ

การสอน ในภาพรวมพบวาอยในระดบเหมาะสมมากทสด (x = 4.70, SD = 0.56) ไดแก

การออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน การออกแบบกจกรรม และ การวางแผนการประเมนผเรยน

อยในระดบเหมาะสมมากทสด (x = 4.84, 4.76, 4.66; SD = 0.37, 0.56, 0.66 ตามลาดบ) และ (3)

ระดบสถาบน ผลการประเมนดานองคประกอบระดบสถาบน ในภาพรวมพบวาอยในระดบเหมาะสม

มากทสด (x = 4.73, SD = 0.47) และรปแบบการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด ในภาพรวม

อยในระดบเหมาะสมมากทสด (x = 4.60, SD = 0.58)

แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบ

มวลชน ประกอบดวย 3 องคประกอบ คอ 1. แนวทางการพฒนาอาจารยในระดบบคคล 2. แนวทาง

การพฒนาอาจารยในระดบการสอน และ 3. แนวทางการพฒนาอาจารยในระดบสถาบน

แนวทางการพฒนาอาจารยในระดบบคคล พบวา ควรมการศกษางานวจย หลกสตรหรอ

โปรแกรมการฝกอบรมฯ เพอนามาพฒนาการอบรมใหกบผทเกยวของกบการจดการเรยนการสอน

ออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน นอกจากนควรพจารณาในประเดน เพมเตม คอ 1) การอบรมเพอ

พฒนาอาจารย ควรเรมจากการจดอบรมเปนกลมเลก แลวจงขยายผลใหกวางขน โดยแบงเนอหา

ความรและทกษะทจาเปน แบงออกเปน ดานการสอน ดานสอ และดานการสนบสนน โดยพจารณา

อบรมกบทกหนวยงานทเกยวของ ทงในสวนของผสอนและฝายสนบสนน และ 2) สรางความเขาใจ

และแรงจงใจแกอาจารยผสอน โดยการสรางทศนคตทดใหผสอนไดตระหนกถงความตองการและ

ความจาเปนในการจดการเรยนการสอนออนไลนรปแบบน โดยใชขอมลจากผลของการศกษางานวจย

ตวอยางเชน รายงานผลของกรณตวอยางทด (Best practices) และบทเรยนจากประสบการณ

(Lesson learned) ตลอดจนการประยกตใชการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ในการเรยน

ฌ


การสอนทครอบคลมทงในมตของความสาเรจและขอจากดตาง ๆ ทพบ เพอทผสอนจะยอมรบ

และเหนความสาคญตอการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนตอไป

แนวทางการพฒนาอาจารยในระดบการสอน พบวาการจดการเรยนการสอนออนไลนแบบ

เปดสาหรบมวลชน มองคประกอบ 5 ดาน คอ 1) ควรเลอกรายวชา หวเรองทนาสนใจ 2) มการแลกเปลยน

วธการสอนกบครอาจารยทานอน ๆ 3) มการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทหลากหลาย 4)

มการออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน 5) มการวางแผนการประเมนผเรยนทเรยนออนไลนแบบเปด

สาหรบมวลชนดวย นอกจากน ยงควรพจารณาในประเดนตาง ๆ เพมเตม คอ 1) การจดการเรยนการสอนนน

ควรมการตงเปาหมายทงดานปรมาณและคณภาพของรายวชาใหมความชดเจนและสอดคลองกน

ในทง 5 องคประกอบขางตน 2) ผสอนควรพจารณาการจดเรยงลาดบกจกรรมและการประเมนผล

สาหรบผเรยนในสภาพแวดลอมออนไลนนใหมนใหเหมาะสม เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผล

ทดยงขน และ 3) ผสอนควรพจารณาการออกแบบกลยทธการสอน ทงในสวนของเนอหาการสอนทม

ความนาสนใจตรงตอความตองการของผเรยน และบรบทของเนอหาวชาทเหมาะสมดวย

แนวทางการพฒนาอาจารยระดบสถาบน คอ 1. สถาบน ตองใหความสนใจกบเทคโนโลย

ในจดการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน 2. ความตระหนกถงแรงจงใจและการมสวนรวม

3. มการประชาสมพนธและหาทนเพอสนบสนนการจดการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

4. มการประเมนผลการสอนรายวชาทมการจดการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนเพอความม

มาตรฐานของการจดการเรยนการสอน และ 5. สนบสนนใหบคลากร คร อาจารยทาวจยสาหรบการสอน

ออนไลนแบบเปดเพอมวลชน เพอประโยชนสงสดในการจดการเรยนสอนทงแกไขและพฒนาการ

จดการเรยนการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

ญ


สรปเปนแผนภาพแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบ

เปดสาหรบมวลชน ดานลาง

แผนภาพ แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน


อภปรำยผลกำรวจย

แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน

ซงมรายละเอยดในการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปดฯ ขอสรปผลจากงานวจยน ประกอบดวย

3 ระดบ คอ 1. ระดบบคคล 2. ระดบการสอน และ 3. ระดบสถาบน โดยแนวทางการพฒนาอาจารย

ในระดบการสอน พบวาการจดการเรยนการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน มองคประกอบ 5 ดาน

คอ 1) ควรเลอกรายวชา หวเรองทนาสนใจ 2) มการแลกเปลยนวธการสอนกบครอาจารยทานอน ๆ

3) มการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทหลากหลาย 4) มการออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน

5) มการวางแผนการประเมนผเรยนทเรยนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน นน สอดคลองกบท Evrim

Baran, (2014) ไดนาเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ไว 3 กรอบ

คอ 1. ระดบการสอน (ดานเทคโนโลย วธการสอน และดานเนอหา) ประกอบดวย 3 แนวทาง คอ

ฎ


1) มการอบรมปบตการ /การสาธต 2) มหลกสตรหรอโปรแกรมการฝกอบรม 3) มการชวยเหลอเปนรายบคคล

2. ระดบการสอนในสถาบน ประกอบดวย 3 แนวทาง ไดแก 1) มการเรยนรของคนในสถาบนเปนกลม

2) มโปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะกลยาณมตร เชน การสงเกตการสอนการประเมน

3) มระบบพเลยง และ 3. ระดบสถาบน ประกอบดวย 2 แนวทาง ไดแก 1) การยอมรบในตวอาจารย

และการใหรางวลอาจารย 2) มวฒนธรรมองคกรทดดานการศกษาออนไลน

จากแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบ

มวลชน องคประกอบในระดบสถาบนทใหความสาคญ ดานตาง ๆ คอ

1. การใหความสนใจกบเทคโนโลยใน MOOC สถาบนควรจดตงหนวยงานสนบสนน

การใชเทคโนโลย หนวยงานรบผดชอบชวยเหลออาจารย หรอสวนกลาง เพอสนบสนนดานการพฒนา

อาจารย รวมทงผบรหารสถาบนควรเหนความสาคญของการสอนแบบออนไลนและกาหนดเปนภาระ

งานของอาจารยผสอน ทาใหผสอนเกดการตระหนกเกยวกบแรงจงใจและการมสวนรวม

2. สถาบนควรมนโยบายดานการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน รบอาจารยทม

ใจรวมการพฒนาการสอนเขาโครงการ จดการประชม เปนการสรางแรงจงใจใหผสอนเกดความสนใจ

ในการสอนออนไลนแบบเปดเพอใหมเครอขายทกวางขน เชน กลมอาจารยทางภาษา วทยาศาสตร

มนษยศาสตร ศลปะ เปนตน

3. การประชาสมพนธและการหาทน สถาบนอดมศกษาควรเลงเหนและใหความสาคญ

ดานการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนมการประชาสมพนธใหอาจารยผทสนใจมาเขารวม

โครงการ ตลอดจนมการจดหาแหลงเงนทนเพอมาสนบสนนในการสรางบทเรยนตาง ๆ

4. การประเมนผลการสอนและรายวชา ควรมแบบประเมนผลเพอใหผเรยนประเมน

ผสอนหรอรายวชาทไดเรยนวาเปนอยางไรบาง เพอนาผลการประเมนทไดนนมาปรบปรงบทเรยนและ

วธการสอนใหดยงขน

5. การวจยสาหรบการเรยนดวย MOOC สถาบนอดมศกษาควรมการมงเนนการวจย

ดานการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนเพอเปนการขยายองคความรเพอใหสถาบนอน ๆ หรอผท

สนใจสามารถนาไปศกษาและประยกตใชในการจดการเรยนการสอนตอไปได


แนวคดเหลานตรงกบแนวคดท Cheolil Lim (2014) ทไดนาเสนอรปแบบการฝกอบรมคร

เพอพฒนาการเรยนการสอนออนไลนทเนนใหครผสอนประจารายวชามการทางานรวมกบผเชยวชาญ

ดานการสอนและเทคโนโลย ซงถอเปนเครองมอสาคญในการเรยนการสอน MOOC วาสามารถแบง

กระบวนหลกเกยวกบผพฒนา MOOC โดยแตละสวนจะมขอตกลงรวมกนในการออกแบบและพฒนา

การฝกหดและการสอสารเกยวกบ MOOC ไดดงน 1) MOOC administration team โดยเปนผบรหาร

จดการภาพรวมของ MOOC 2) MOOC support team โดยเปนผจดการเกยวกบการออกแบบการเรยน

การสอน 3) MOOC instructors เปนผสอนในระดบมหาวทยาลยทมความเชยวชาญเกยวกบเนอหา

โดยจะตองพฒนาในดานของการใชเครองมอ รปแบบการเรยนร การออกแบบการสอน รวมไปถง

การสอสารตาง ๆ โดยใชเทคโนโลย เชนเดยวกบ รวมถง งานวจย ของ Chee-Kit-Looi et al (2016)

ทนาเสนอเนอหา วธการสอน วธการพฒนาครผสอนในการสอนออนไลนจาก 4 ประเทศ และเขต

การปกครองในเอเชย โดยลกษณะกจกรรมการอบรมเพอพฒนาครผสอนในการเรยนการสอนออนไลน

นนมหลากหลาย แตพนฐานสาคญ คอ ความเขาใจในการใชเทคโนโลย โดยในภาพรวมลกษณะกจกรรม

ทเรมจากการศกษานโยบายของการเรยนการสอนออนไลนและมการฝกอบรมเชงปบตการ

มการแลกเปลยนวธการสอนจากผสอน เปนการสรางชมชนครเพอตดตามและสงเกตการเรยนการสอน

ออนไลน มการฝกอบรมการใชโปรแกรมพนฐานเกยวกบการเรยนการสอนออนไลนเพอนามาใชในการเรยน

การสอน และมการออกแบบกจกรรมทใชในการเรยนการสอนออนไลน Chia-ling Hsu ทไดนาเสนอ

กรณศกษาเกยวกบการพฒนาหลกสตรการสอนออนไลน โดยไดกลาววาการพฒนาทางดานเทคโนโลย

ไดเกดขนอยางรวดเรว โรงเรยนตาง ๆ มเทคโนโลยทเพมขน มการใชอนเทอรเนตอยางแพรหลาย

แตหลกสตรการเรยนการสอนออนไลนทมคณภาพ ทมความจาเปนอยางยงนนยงเปนทขาดแคลน

และยงสอดคลองกบงานวจยของ Sun Bin Lim (2015) ทกลาววาการพฒนารปแบบการฝกอบรมคร

เพอการศกษาในอนาคตเปนสงทจาเปน เนองจากการเรยนการสอนแบบด งเดมไมสามารถใชได

เพราะเทคโนโลยมการพฒนาอยางรวดเรว รปแบบการเรยนการสอนจงตองปรบไปตามบรบท

ทเปลยนไปเชนกน

ฐ


จากผลการวจยดงกลาวสอดคลองกบผลงานวจยของ Cheolil Lim (2014) ทไดกลาวถง

แนวคดทสอดคลองกบรปแบบการฝกอบรมครเพอพฒนาการเรยนการสอนออนไลนทเนนใหครผสอน

ประจารายวชามการทางานรวมกบผเชยวชาญดานการสอนและเทคโนโลย ซงถอเปนเครองมอสาคญใน

การเรยนการสอน MOOC โดยจะมผบรหารจดการภาพรวมของ MOOC และผจดการเกยวกบ

การออกแบบการเรยนการสอนคอยใหความชวยเหลอ สวนตวผสอนในระดบมหาวทยาลยทมความ

เชยวชาญเกยวกบเนอหา จะตองพฒนาในดานของการใชเครองมอ รปแบบการเรยนร การออกแบบ

การสอน รวมไปถงการสอสารตาง ๆ โดยใชเทคโนโลย เชนเดยวกบ Chia-ling Hsu (2014) กลาวถง

MOOC วายงคงยดหลก Team members ซงประกอบดวย ผเชยวชาญดานเนอหา (subject

matters experts) นกออกแบบการสอน (instructional designer) ผเชยวชาญเกยวกบ e-learning

(e-learning engineers) เชนเดยวกบ Yayoi et al (2015) ทไดกลาววา กอนทจะเรมโครงการจะม

การอบรมครผสอนและเจาหนาทในเชงเทคนคการใชเทคโนโลย และผลจากการอบรมทาใหผล

การดาเนนงานผานไปดวยด

การพฒนาทางดานเทคโนโลยเกดขนอยางรวดเรวและมพฒนากาวไกล การเรยนการสอน

ออนไลนนนมการพฒนาขนอยางตอเนอง หลกสตรการเรยนรออนไลนมใหเลอกอยางหลากหลาย

การเรยนการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนนน ไดถกนามาใชอยางแพรหลายในวธการสอนท

แตกตางกน ผลจากการพฒนาของเทคโนโลยมทาใหรปแบบการเรยนการสอนในแตละยคจนถงปจจบน

มการเปลยนไปมาอยางตอเนอง การเรยนการสอนจงตองปรบไปตามบรบททเปลยนไป ความเชยวชาญ

ในการสอนจงเปนปจจยสาคญทจะชวยพฒนาผเรยน อาจารยในมหาวทยาลยเปนผทไมหยดนง

ตอการพฒนาตนเอง เพราะระดบการสอนเปนระดบอดมศกษาท เปนการเรยนขนสดทายของบคคล

ทาใหอาจารยผสอนในมหาวทยาลยมความตองการไดรบการพฒนาวชาชพจากภายนอกสถาบน

โดยเฉพาะอยางยงถาอาจารยสนใจการสอนรปแบบการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ควรไดรบ

แนวทางทถกตอง จากมาตรฐานสาหรบการพฒนาการสอนออนไลนแบบเปดเพอมวลชน ซงอาจอบรม

ในหลกสตรการฝกอบรมภายในมหาวทยาลย หรอจดโดยหนวยงานภายนอก โดยเฉพาะจดการอบรม

พฒนาภายใตโครงการ Thai MOOC ซงสอดคลองกบงานวจยของ Lowenthal และ Hodges (2015)

ฑ


ทไดกลาวถงแนวทางการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนในระดบสถาบนอดมศกษาวา สถาบนควร

สนบสนนบคลากรโดยการจดฝกอบรมทเหมาะสมสาหรบบคลากรสายวชาการและสายสนบสนน

เพอพฒนาทกษะทจาเปนในการพฒนาและนาเสนอวธการสอนออนไลนแบบเปดเพอมวลชน ควรม

การสงเสรมใหมการวจยและนวตกรรมการศกษาดาน MOOC และกลไกสาหรบการประชาสมพนธ

เกยวกบแนวปบตทด ตลอดจนสถาบนใหการสนบสนน มทรพยากรทเพยงพอสาหรบบคลากร

และกาหนดใหการสอนออนไลนเปนหนวยนบภาระงานอยางเหมาะสม

การเตรยมความพรอมอาจารยในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนในระดบบคคลนน

อาจารยจะตองมการวางแผนการสอนและออกแบบการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน วาตองทา

อยางไร และมการสรางแรงจงใจในการสอนอยางไร ซงประกอบดวย 2 ขนตอน ไดแก

1. ศกษางานวจยเกยวกบรปแบบของ MOOC อาจารยควรศกษางานวจยเกยวกบดาน

เนอหาทเหมาะสมกบขนาดของผเรยนทงขนาดยอยและขนาดใหญ และดานรปแบบการสอนวาควรม

รปแบบการสอนอยางไร เนองจากการสอนรปแบบการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนมลกษณะท

แตกตางจากการสอนแบบปกต นอกจากนอาจารยยงจะตองมการศกษาวธการควบคมและออกแบบ

เนอหาเพอนามาออกแบบการวดประเมนผล อกทงควรศกษากฎเกณฑ รปแบบการสอนออนไลนแบบ

เปดทชดเจนในรายวชา กจกรรม และวธการสอน

2. การฝกอบรมผเกยวของ การชวยอาจารยในดานการสอนออนไลนแบบเปดจาก

รปแบบการสอนปกตมาสอนแบบออนไลน รปแบบทใช คอ ควรมการนาเสนอตวอยางของอาจารยท

เคยผานการสอนออนไลนแลว จดตงเปนชมชนอาจารยผสอนออนไลนมารวมแลกเปลยนเรยนร

และแบงปนประสบการณ ซงรปแบบการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนนหากเปนอาจารยใหม

นาไปใชในการสอนจะทาใหมความนาสนใจและมการยอมรบมากขน สวนอาจารยเกาจะเปนการบนทก

เนอหาการสอนนนใหคงไว ทาใหเกดเปนชมชนออนไลนสามารถแลกเปลยนประสบการณไดงาย

ฒ


นอกจากนควรมการกาหนดทกษะและความสามารถของอาจารยทางการสอนออนไลน เชน

ระดบเรมตน ระดบปานกลาง และระดบสง เพอการกาหนดแผน และโปรแกรมการพฒนาอาจารยท

แตกตางกน นอกจากนควรคานงถงการปรบตวของอาจารยจากการสอนปกตทมการใชสอ

การปสมพนธในหองเรยนไปสการสอนทางไกลนนควรกระตนปรบเปลยนอาจารยใหปรบเปลยนวธ

สอนอยางไร

ขอเสนอแนะ

1. แนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ควรดาเนนการ

ทกระดบ ทงระดบบคคล ระดบการสอน และระดบสถาบน ในชวงแรกของโครงการ Thai MOOC นน

สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษาในฐานะหนวยงานทดแลมหาวทยาลย ควรจดดาเนนการพฒนา

อาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชนตามแนวทางทไดจากการวจยน

2. สถาบนอดมศกษาทมนโยบายการพฒนารายวชาออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ควรนา

แนวทางการพฒนาอาจารยชดน ไปพฒนาอาจารยของสถาบนใหชดเจนขน ควรอยในความรบผดชอบ

ของหนวยพฒนาคณาจารย ศนย สานก คณะวชา ทรบผดชอบการพมนาอาจารย

3. สถาบนอดมศกษาทวประเทศ ควรมแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอม

ในการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ทพรอมสาหรบการนาไปใช และการตอยอดตอไป

4. ขอมลเกยวกบสภาพการสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ของอาจารยในประเทศไทย

จะเปนขอมลทมความสาคญแกโครงการ Thai MOOC มหาวทยาลยเครอขายเพอพฒนาอดมศกษา

สถาบนอดมศกษาในการกาหนดนโยบาย เพอใชเปนขอมลในการวางแผนกลยทธ ดานการพฒน

อาจารยผสอนออนไลนแบบเปดสาหรบมวลชน ตอไป


บทท 1 บทน ำ

บทท 1

บทน ำ

หลกกำรและเหตผล

แนวคดกำรจดกำรศกษำ (Conceptual Design) ตำมแผนกำรศกษำแหงชำต พ.ศ. 2560 – 2579

ยดหลกส ำคญในกำรจดกำรศกษำ ประกอบดวย หลกกำรจดกำรศกษำเพอปวงชน (Education for All)

หลกกำรจดกำรศกษำเพอควำมเทำเทยมและทวถง (Inclusive Education) หลกปรชญำของเศรษฐกจ

พอเพยง (Sufficiency Economy) และหลกกำรมสวนรวมของทกภำคสวนของสงคม (All for Education)

อกทงยดตำมเปำหมำยกำรพฒนำทย งยน (Sustainable Development Goals: SDGs 2030)

ประเดนภำยในประเทศ (Local Issues) อำท คณภำพของคนทกชวงวยกำรเปลยนแปลงโครงสรำง

ประชำกรของประเทศ ควำมเหลอมล ำของกำรกระจำยรำยไดและวกฤตดำนสงแวดลอม โดยน ำ

ยทธศำสตรชำต (National Strategy) มำเปนกรอบควำมคดส ำคญในกำรจดท ำแผนกำรศกษำ

แหงชำต ไดก ำหนดวสยทศน (Vision) ไววำ “คนไทยทกคนไดรบกำรศกษำและเรยนรตลอดชวตอยำง

มคณภำพ ด ำรงชวตอยำงเปนสข สอดคลองกบหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง และกำรเปลยนแปลง

ของโลกศตวรรษท 21” โดยมวตถประสงคในกำรจดกำรศกษำ 4 ประกำร คอ 1) เพอพฒนำระบบ

และกระบวนกำรจดกำรศกษำทมคณภำพและมประสทธภำพ 2) เพอพฒนำคนไทยใหเปนพลเมองด

มคณลกษณะทกษะและสมรรถนะทสอดคลองกบบทบญญตของรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย

พระรำชบญญตกำรศกษำแหงชำตและยทธศำสตรชำต 3) เพอพฒนำสงคมไทยใหเปนสงคมแหงกำรเรยนร

และคณธรรม จรยธรรม รรกสำมคค และรวมมอผนกก ำลงมงสกำรพฒนำประเทศอยำงยงยน ตำมหลก

ปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง และ 4) เพอน ำประเทศไทยกำวขำมกบดกประเทศทมรำยไดปำนกลำง

และควำมเหลอมล ำภำยในประเทศลดลง เพอใหบรรลวสยทศนและจดมงหมำยในกำรจดกำรศกษำ

ดงกลำวขำงตน แผนกำรศกษำแหงชำตไดวำงเปำหมำยไว 2 ดำน คอ เปำหมำยดำนผเรยน (Learner

Aspirations) โดยมงพฒนำผเรยนทกคนใหมคณลกษณะและทกษะกำรเรยนรในศตวรรษท 21

(3Rs8Cs) (ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำ กระทรวงศกษำธกำร, 2560)

1



ยทธศำสตรชำตป พ.ศ. 2560-2579 ซงเกดจำกควำมเชอมโยงระหวำงยทธศำสตรชำต กบแผนพฒนำฯ

ฉบบท 12 ในสภำพปญหำอนเปนทมำของแนวคดกำรจดท ำยทธศำสตรชำต ไดแก กำรพฒนำ

ประเทศขำดควำมตอเนอง มแผนพฒนำและแผนยทธศำสตรทหลำกหลำย กำรจดสรรและกำรใช

งบประมำณแบบแยกสวน กำรก ำหนดอนำคตของชำตกระท ำโดยภำครฐเปนสวนใหญและประเทศ

พฒนำแลวจะมยทธศำสตรชำตโดยกรอบยทธศำสตรชำตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 – 2579) คอ

“ประเทศมควำมมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนำแลว ดวยกำรพฒนำตำมปรชญำเศรษฐกจ

พอเพยง” น ำไปสกำรพฒนำใหคนไทยมควำมสข และตอบสนองตอกำรบรรลซงผลประโยชนแหงชำต

ในกำรทจะพฒนำคณภำพชวต สรำงรำยไดระดบสง และสรำงควำมสขของคนไทย สงคมมควำมมนคง

เสมอภำคและเปนธรรม ประเทศสำมำรถแขงขนไดในระบบเศรษฐกจ ประเทศไทย 4.0 เปนควำม

มงมน ทตองกำรปรบเปลยนโครงสรำงเศรษฐกจไปส “Value–Based Economy” หรอ “เศรษฐกจท

ขบเคลอนดวยนวตกรรม” ซงในปจจบนยงตดอยในโมเดลเศรษฐกจแบบ “ท ำมำก ไดนอย” ตองกำร

ปรบเปลยนเปน “ท ำนอย ไดมำก” กำรขบเคลอนใหเกดกำรเปลยนแปลงอยำงนอยใน 3 มตส ำคญ

คอ เปลยนจำกกำรผลตสนคำโภคภณฑไปสสนคำเชงนวตกรรม เปลยนจำกกำรขบเคลอนประเทศ

ดวยภำคอตสำหกรรมไปสกำรขบเคลอนดวยเทคโนโลย ควำมคดสรำงสรรค และนวตกรรม และ

เปลยนจำกกำรเนนภำคกำรผลตสนคำไปสกำรเนนภำคบรกำรมำกขน (ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำ

กำรศกษำ กระทรวงศกษำธกำร, 2560)

กำรศกษำ 4.0 (Education 4.0) เปนกำรเรยนกำรสอนทสอนใหนกศกษำ สำมำรถน ำ

องคควำมรทมอยทกหนทกแหงบนโลกนมำบรณำกำรเชงสรำงสรรค เพอพฒนำนวตกรรมตำง ๆ

มำตอบสนองควำมตองกำรของสงคม ซงกำรเรยนกำรสอนในปจจบนยงคงหำงไกลในหลำย ๆ มต

เชน ไมเคยสอนใหผเรยนไดคดเองท ำเอง ยงคงสอนใหท ำโจทยแบบเดม ๆ อกเรอง คอ ผเรยนเรม

ไมรจกสงคม ใชเวลำในโลกออนไลนไปกบเกม กำรชอปปง กำรแชท เฟซบค ไลน และ อนสตรำแกรม

เปนสงคมมำยำ ซงเทคโนโลยไมไดผด แตเหรยญมสองดำน เทคโนโลยกเชนกน จะน ำไปใชในดำนใด

ใหเกดประโยชน เปนควำมยำกและทำทำยของผทตองท ำหนำทสอนในยคน เพรำะกำรเรยนกำรสอน

ในยค 4.0 ตองปลอยใหผเรยนไดใชเทคโนโลย ในกำรเรยนรดวยตนเอง ปลอยใหกลำคดและกลำทจะผด

2



แตทงหมดกยงคงตองอยในกรอบทสงคมตองกำรหรอยอมรบได ไมใชวำเกงจรง คดอะไรใหม ๆ

ไดเสมอและมควำมคดสรำงสรรค แตไมเปนทยอมรบของสงคม (พรชย เจดำมำน และคณะ, 2559)

ปจจบนองคกรทวโลกไดมกำรน ำเทคโนโลยสำรสนเทศและกำรสอสำรมำประยกตในกำรจด

กำรเรยนกำรสอนอยำงแพรหลำยเปนกำรใหทำงเลอกและเอออ ำนวยควำมสะดวกตอผเรยนมำกขน

โดยผเรยนสำมำรถเรยนรและฝกฝนตนเองไดโดยล ำพงแบบไมมขอจ ำกดในเรองเวลำและสถำนท

โดยกำรใชรปแบบของกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน (Massive Open Online Course:

MOOCs) ซงเปนรำยวชำหรอหลกสตรทจดกำรเรยนกำรสอนออนไลนโดยสถำบนศกษำหรอองคกร

เพอเปดโอกำสใหผเรยนจ ำนวนมำกลงทะเบยนเรยนไดโดยอสระและไมเสยคำใชจำยตำมควำมสนใจ

และควำมตองกำร สำมำรถเรยนรเนอหำจำกวดทศนและทรพยำกรกำรเรยนรอน ๆ อกทงฝกฝน

ตนเองไดโดยล ำพงแบบไมมขอจ ำกดในเรองเวลำและสถำนท (Massive Open Online Course

(MOOCs), 2015)

แผนกำรศกษำแหงชำต พ.ศ. 2560-2574 มแนวทำงในกำรพฒนำกำรศกษำและกำรเรยนร

ส ำหรบพลเมองทกชวงวยตลอดชวต ใหบรรลผลตำมเปำหมำยของแผนฯ โดยจดมงหมำยทส ำคญของ

แผน คอมงเนนกำรประกนโอกำสและควำมเสมอภำคทำงกำรศกษำ กำรพฒนำคณภำพและมำตรฐำน

กำรศกษำ และกำรศกษำเพอกำรมงำนท ำและสรำงงำนไดภำยใตบรบทเศรษฐกจและสงคมของ

ประเทศและของโลกทขบเคลอนดวยนวตกรรมและควำมคดสรำงสรรค รวมทงมควำมเปนพลวต

ภำยใตสงคมแหงปญญำ (Wisdom-Based Society) สงคมแหงกำรเรยนร (Lifelong Learning

Society) และกำรสรำงสภำพแวดลอมทเออตอกำรเรยนร (Supportive Learning Environment)

เพอใหพลเมองสำมำรถแสวงหำควำมรและเรยนรไดดวยตนเองอยำงตอเนองตลอดชวต เพอให

ประเทศไทยสำมำรถกำวขำมกบดกประเทศทมรำยไดปำนกลำงไปสประเทศทพฒนำแลวในอก 15 ป

ขำงหนำ (กรอบทศทำงแผนกำรศกษำแหงชำต พ.ศ. 2560 – 2574)

ประเทศไทยใหควำมส ำคญตอกำรจดกำรเรยนรตลอดชวตของประชำกรในประเทศ เพอพฒนำ

คนสควำมยงยนและสงผลใหเกดกำรพฒนำประเทศทมควำมมนคงในทสด อกทงใหควำมส ำคญ

กบกำรสรำงระบบกำรศกษำทมคณภำพและมประสทธภำพ เพอเปนกลไกหลกของกำรพฒนำ

3



ศกยภำพและขดควำมสำมำรถของทนมนษยและรองรบกำรศกษำ กำรเรยนรและควำมทำทำยทเปน

พลวตของโลกศตวรรษท 21 (กรอบทศทำงแผนกำรศกษำแหงชำต พ.ศ. 2560 – 2574) และ

เนองจำกในปจจบนนกำรพฒนำเทคโนโลยกำรสอสำรไดเขำมำมบทบำทส ำคญเสมอนหนงเปนปจจย

ในกำรด ำเนนชวตของประชำชนทวไป สถำบนกำรศกษำตำง ๆ ไดน ำเทคโนโลยสำรสนเทศทำงไกล

และกำรสอสำร (Using ICT and Blended for Lifelong Education) มำเปนเครองมอ ใหนกศกษำ

สำมำรถเขำสองคควำมรตำง ๆ ไดโดยงำยและไรขดจ ำกด ทงนวธจดกำรศกษำดวยเครองมอดงกลำวน

จะสนบสนนใหผทตองกำรพฒนำตนสำมำรถเขำถงองคควำมรทตองกำรไดโดยไมจ ำกดสถำนท

และเวลำ นอกจำกนแลวกำรด ำเนนกำรของมหำวทยำลยตำง ๆ ควรยดหลกแนวทำงด ำเนนกำรทมงส

คณภำพและประสทธภำพ ดวยกำรใชทรพยำกรรวมกนและแบงปนควำมรระหวำงสถำบน พรอมทง

มกำรสรำงเครอขำยทขยำยไปสระดบกำรศกษำอน ๆ เพอใหประชำกรไทยมโอกำสศกษำเรยนรตลอด

ชวตอยำงสะดวกและเทำเทยมกน อนจะสงผลใหเกดกำรพฒนำสสงคมแหงกำรเรยนรในทสด และ

ไดมกำรขยำยผลกำรด ำเนนกำรโดยกำรเผยแพรวธกำรแบงปนควำมรทไดจำกกำรปฏบตจรงส

บคลำกรกำรศกษำทงอดมศกษำและอน ๆ อยำงแพรหลำย มกำรเผยแพรสอกำรเรยนรทมคณภำพสง

เผยแพรทวไปโดยไมคดมลคำ (Open Courseware) ดวยกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

กำรพฒนำแนวทำงกำรเรยนกำรสอนออนไลนระบบเปดส ำหรบมหำชน (Massive Open

Online Course: MOOC) ควรมกำรวำงแผนกำรจดกำรเรยนกำรสอนออนไลนส ำหรบกลมคนจ ำนวน

มำกทใชกระบวนกำรวำงแผนอยำงเปนระบบ โดยมกำรวเครำะหองคประกอบกำรเรยนร ทฤษฎกำรเรยน

กำรสอน สอกจกรรมกำรเรยน และกำรประเมนผล ซงปจจยส ำคญในสอสำรกำรเรยนกำรสอน

ออนไลนคออำจำรย ทจะด ำเนนกำรใหกระบวนกำรดงกลำวมประสทธภำพ บรรลตำมวตถประสงค

ของกำรจดกำรเรยนกำรสอน ดงนน กำรพฒนำผสอน ในดำนเทคนคและกระบวนกำรจดกำรเรยน

กำรสอน จงเปนหวขอทส ำคญในกำรทจะพฒนำกำรจดกำรเรยนกำรสอน เพอใหกำรสอสำรกำรเรยน

กำรสอนออนไลนสำมำรถสงผลตอกำรพฒนำผเรยนใหมศกยภำพและส ำเรจกำรศกษำตอไป

มหำวทยำลยเครอขำยเพอพฒนำอดมศกษำและโครงกำรมหำวทยำลยไซเบอรไทย ร วมกน

จดตงโครงกำร Thai MOOC เพอพฒนำรำยวชำออนไลนในระบบเปดส ำหรบมหำชนขน เปนจดเรมตน

4



ของระบบกำรสอนออนไลนระบบเปดส ำหรบมวลชนในประเทศไทย ซงปจจยส ำคญแหงควำมส ำเรจ

ของโครงกำรน คอ อำจำรยผสอนออนไลนระบบเปดส ำหรบมวลชน ทจะเปนผพฒนำรำยวชำ และ

จดกำรจดกำรเรยนกำรสอนครงนใหประสบควำมส ำเรจ จงเหนสมควรด ำเนนกำรวจย โดยกำรสอบถำม

และประชมระดมควำมคดเหนจำกผ เช ยวชำญจำกมหำวทยำลยเครอขำยอดมศกษำและ

สถำบนกำรศกษำ เรอง แนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลนแบบเปด

ส ำหรบมวลชน เพอน ำสรปผลกำรวจยดงกลำวไปใชเปนแนวทำงในกำรพฒนำอำจำรยเพอกำรจดกำรเรยน

กำรสอนออนไลนในระบบเปดส ำหรบมวลชนในระดบอดมศกษำตอไป

วตถประสงคของกำรศกษำ

1. เพอศกษำควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

2. เพอศกษำควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบควำมตองกำรพฒนำอำจำรยเพอกำรสอน

ออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

3. เพอพฒนำแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลนแบบ

เปดส ำหรบมวลชน

4. เพอรบรอง และน ำเสนอแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน


ขอบเขตของกำรศกษำ

งำนวจยนมขอบเขตของกำรศกษำทเกยวของกบกำรเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลน

แบบเปดส ำหรบมวลชนเพอเปนแนวทำงในกำรพฒนำอำจำรย ดงน

1. อำจำรยทเกยวของกบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน ทเปนผแทนจำกเครอขำย

อดมศกษำภมภำค 9 เครอขำยทวประเทศ จ ำนวนทงสน 169 คน

2. ประธำนเครอขำย ผบรหำร อำจำรยทเปนคณะกรรมกำรเครอขำย เลขำนกำรเครอขำย

เพอพฒนำอดมศกษำ ผทรงคณวฒในเครอขำย และผท เกยวของกบแนวทำงกำรพฒนำผสอน

ออนไลน จ ำนวน 20 คน

5



3. ผบรหำรวชำกำรและอำจำรยผสอนออนไลนแบบเปดจำกสถำบนอดมศกษำ ซงเปนผแทน

จำกเครอขำยอดมศกษำภมภำค 9 เครอขำยทวประเทศ และมประสบกำรณทำงดำนกำรพฒนำผสอน

ออนไลน จ ำนวน 51 คน

4. ผเชยวชำญทมประสบกำรณกำรพฒนำอำจำรยในกำรสอนออนไลน จ ำนวน 50 คน

ค ำจ ำกดควำมในกำรวจย

กำรพฒนำอำจำรย หมำยถง กระบวนกำรทเปนระบบทชวยใหอำจำรยไดมโอกำสเพมพน

ควำมร ควำมสำมำรถ ประสบกำรณ ทกษะรวมทงปรบปรงทศนคตเกยวกบบทบำท และควำม

รบผดชอบของอำจำรยดำนกำรเรยนกำรสอน และกำรปรบปรง และกำรใชเทคโนโลยกำรศกษำ

ในกำรเรยนกำรสอน โดยในงำนวจยนจะเนน วธกำรตำง ๆ ทสงเสรมควำมสำมำรถในกำรสอน


กำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน (Massive Open Online Course: MOOC)

หมำยถง กำรสอนดวยวธกำรสอนออนไลน ทเนนกำรจดกำรเรยนกำรสอนในกลมผเรยนจ ำนวนมำก

ทเรยนรวมกนในหองเรยนออนไลน หรอเรยนดวยตนเอง สอทใชอยในรปแบบของวดทศนสตรมมง

มเดยและแหลงทรพยำกรแบบเปดในอนเทอรเนต โดยกำรจดกจกรรมและกำรประเมนผลเนน

กำรสงเสรมควำมทำทำยใหผเรยนอยำกเรยนร กำรก ำกบควบคมกำรเรยนดวยกจกรรมกำรเรยนผำน

เครองมอในอนเทอรเนต กำรสอสำรระหวำงผสอนกบผเรยน และผ เรยนกบผ เรยน ตลอดจน

กำรประเมนตำมสภำพจรงในบรบทกำรเรยนรรวมกน

6



กรอบแนวคดกำรวจย

รปแบบการพฒนาอาจารยผสอน

ทมประสทธภาพสง Dittmar and McCracken (2012)

1. การก ากบตดตาม - การใหการสนบสนน 2. ความผกพน - การพฒนาดานทกษะและสมรรถนะ 3. เทคโนโลย - การบรณาการเครองมอเวบ 2.0 4. การประเมนผล - ตวอยางการสอน

โปรแกรมการพฒนาอาจารย Boyce et al (2008)

1. การออกแบบการเรยนการสอนตามหลกสตรและรายวชา 2. การจดการเรยนและการสอน 3. การจดการสภาพแวดลอมการเรยน 4. การประเมนและวดผลผเรยน 5. การประเมนผลการสอนและรายวชา 6. ตวอยางการสอน

วธการพฒนา

อาจารยผสอนออนไลน

Baran, East and Crreia (2014)

1. ระดบการสอน (ดานเทคโนโลย วธการสอน และดานเนอหา) (1.1) มการอบรมปฏบตการ /การสาธต (1.2) มหลกสตรหรอโปรแกรมการฝกอบรม (1.3) มการชวยเหลอเปนรายบคคล

2. ระดบชมชนในสถาบน (2.1) มการเรยนรของคนในสถาบนเปนกลม (2.2) มโปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะกลยาณมตร เชน การสงเกตการสอน การประเมน (2.3) มระบบพเลยง

3. ระดบสถาบน (3.1) การยอมรบในตวอาจารยและการใหรางวลอาจารย (3.2) มวฒนธรรมองคกรทดดานการศกษาออนไลน

แนวทางการพฒนาอาจารย

ทสอนแบบ MOOC Richter and Krishnamurthi (2014)

1. ขนกอนวางแผน MOOC (1.1) รวมมอในการศกษารปแบบ (1.2) มวจยทฤษฎการเรยนการสอนทน าสมย (1.3) วจยเกยวกบกฎ ระเบยบ ของสถาบน เกยวกบ MOOC

2. ขนออกแบบ MOOC (2.1) เลอกหวเรองทนาสนใจน ามาพฒนา MOOC กบกลมเปาหมายทจะเรยน (2.2) สรางทมท างาน (2.3) วางแผนพฒนา (2.4) ก าหนดผลทคาดวาจะไดรบของรายวชา (2.5) ออกแบบแผนการสอสาร และวธการพฒนากลมคน (2.6) วางแผนการประเมนผเรยนกลมใหญจ านวนมาก

3. ขนทควรค านงใน MOOC (3.1) ใหความสนใจตอเทคโนโลยทสงถายใน MOOC

(3.2) ตระหนกในเรองแรงจงใจและการมสวนรวม (3.3) แสวงหาทนในการผลต (3.4) หาวธการประชาสมพนธการใช MOOC (3.5) วจยในการเรยนดวย MOOC


7



ประโยชนทไดรบ

1. สถำบนอดมศกษำไดทรำบถงสภำพกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน ของอำจำรย

ในประเทศไทย

2. โครงกำร Thai MOOC มหำวทยำลยเครอขำยทเขำรวมโครงกำร และ มหำวทยำลยทเปด

กำรสอนออนไลน สำมำรถน ำแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมส ำหรบกำรสอน

ออนไลนแบบเปดนไปใชเพอกำรพฒนำอำจำรยตอไป

4. อำจำรยผสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชนไดรบแนวทำงเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน


5. ผบรหำรส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ และสถำบนอดมศกษำสำมำรถน ำแนวทำง

ทไดจำกงำนวจยทผำนกำรประเมนรบรองจำกผทรงคณวฒไปใชเพอเตรยมควำมพรอมในกำรพฒนำ

อำจำรยส ำหรบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

8


บทท 2 เอกสาร และงานวจยทเกยวของ

บทท 2

เอกสาร และงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชน มการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบงานวจย ประกอบดวย

ประเดนดงตอไปน

1. การสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

2. แนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

3. กรณศกษาการพฒนาอาจารยของประเทศในเอเชย

4. งานวจยทเกยวของกบการพฒนาอาจารย

1. การสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

การสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน หรอภาษาองกฤษ ใชค าวา Massive Open Online Courses:

MOOC ในวจยเลมนขอใชค าวา MOOC แทน การสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนในบางท

Massive ผเรยนลงทะเบยนไดมากกวา 10,000 คน

Open ไมเสยคาใชจาย ใคร ๆ กลงทะเบยนเรยนได

Online เรยนออนไลนผานอนเทอรเนต

Course เปดสอนไดตลอดตามเวลาทตองการได โดยไมจ าเปนตองขอรบประกาศนยบตร

ผลการเรยน

MOOC ยอมาจาก Massive Open Online Course หมายถง การเปดหลกสตรการเรยน

การสอนแบบออนไลน แบบเปดเสรทไมวาใครกตามจากซกไหนในโลกสามารถสมครเขาเรยนได

ไมจ ากดจ านวน โดยเฉพาะการศกษาระดบสงทในระบบการศกษาเดมนนจ ากดอยแตเฉพาะ

คนจ านวนนอยเทานน ซงไดมนกวชาการใหความหมายไว ดงน

การสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน หมายถง การสอนดวยวธการสอนออนไลน ทเนน

การจดการเรยนการสอนในกลมผเรยนจ านวนมากทเรยนรวมกนในหองเรยนออนไลน หรอเรยนดวยตนเอง

9



สอทใชมกอยในรปแบบของวดทศนสตรมมงมเดยและแหลงทรพยากรแบบเปดในอนเทอรเนต โดยจด

กจกรรมและการประเมนผลนนจะเนนในเรองของความทาทายใหผ เรยนอยากทจะเรยนร

การก ากบควบคมการเรยนดวยกจกรรมการเรยนผานเครองมอในอนเทอรเนต การสอสารระหวาง

ผสอนกบผเรยน และผเรยนกบผเรยน ตลอดจนการประเมนตามสภาพจรงในบรบทการเรยนรรวมกน

การเรยนการสอนออนไลนระบบเปดเปนรายวชาหรอหลกสตรทจดการเรยนการสอนออนไลน

โดยสถาบนศกษาหรอองคกร เพอเปดโอกาสใหผเ รยนจ านวนมากลงทะเบยนเรยนโดยอสระ

ไมมคาใชจาย หรอมคาใชจายแลวแตตามความสนใจและความตองการ สามารถเรยนรเนอหาจากวดทศน

และทรพยากรการเรยนรอน ๆ อกทงฝกฝนตนเองไดโดยล าพงแบบไมมขอจ ากดในเรองเวลาและสถานท

MOOC เปนรปแบบการเรยนการสอนออนไลนทเนนในเรองของปฏสมพนธการเรยนการสอน

ในกลมผเรยนขนาดใหญโดยสอออนไลนจะเนนทงบทเรยนและแหลงทรพยากรแบบเปด ในสวนของ

กจกรรมและการประเมนผลจะเนนในเรองของความทาทายใหผเรยนอยากทจะเรยนร การเรยน

เพอรอบร การก ากบควบคมการเรยนรไดดวยตนเอง ตลอดจนปฏสมพนธทงในสวนของกจกรรม

และการประเมนตามสภาพจรงในบรบทการเรยนรรวมกน (จนตวร คลายสงข, 2556)

รปแบบการสอนแบบ MOOC เปนรปแบบการสอนสมยใหมทชวยในการเรยนการสอน

เนนการใชเทคโนโลยสมยใหมมาชวยในการเรยนการสอนมากขนโดยเฉพาะอยางยงการใชอนเทอรเนต

และระบบคอมพวเตอร จะชวยสรางระบบทสงเสรมใหอาจารยสามารถสอสารและมปฏสมพนธ กน

ไดมากขน (ชตสนต เกดวบลยเวช, 2556)

สรปไดวาการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน คอ การเรยนการสอนทเนนในเรองของ

ปฏสมพนธการเรยนการสอนของผเรยนจ านวนมากโดยสอออนไลน เนนการจดการเรยนการสอน

ในกลมผเรยนจ านวนมากทเรยนรวมกนในหองเรยนออนไลน หรอเรยนดวยตนเองแบบไมจ ากด

เรองเวลาและสถานท เนนการประเมนผลทสรางความทาทายใหผเรยนอยากทจะเรยนรมากขน

สามารถควบคมการเรยนรไดดวยตนเอง ตลอดจนปฏสมพนธ ทงในสวนของกจกรรมและการประเมน

ตามสภาพจรงในบรบทการเรยนรรวมกน เพอใหการสอสารการเรยนการสอนออนไลนสามารถถายทอด

ถงผเรยนไดอยางมคณภาพ รปแบบการเรยนการสอนออนไลนควรมกระบวนการวางแผนการออกแบบ

การสอนออนไลนอยางเปนระบบ โดยเรมจากวเคราะหองคประกอบการเรยนรรวมกบทฤษฎการเรยน

10



การสอนเขาชวยผานสอกจกรรมการเรยน และมการประเมนผล รปแบบการสอนออนไลนแบบเปด

ควรจะมการออกแบบวธสอนใหเหมาะสมกบรปแบบของการจดการเรยนรและเนอหาวชา เนองจาก

ปจจบนสถาบนการศกษาตาง ๆ มการจดการเรยนการสอนในรปแบบออนไลนทหลากหลายแตยงประสบปญหา

ในการออกแบบวธสอนทจะใชในการจดการสอนออนไลนแบบเปด

องคประกอบของการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

การสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน มการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยตองม

1. วดทศนแบบสน ๆ หลาย ๆ ชด เชน การพดใหขอมล การยกตวอยางงาน หรอการทดลอง

2. เอกสารประกอบออนไลน

3. การสนทนา แลกเปลยนความคดเหน

4. กจกรรมออนไลน

5. การประเมนผลการเรยน

6. การทดสอบความเขาใจ เชน แบบเลอกตอบ แบบจบกลม แบบประเมนตนเอง

คณสมบตส าคญส าหรบของการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

เปนระบบเปดหรอเรยนไดแบบเสร โดยทผเรยนไมจ าเปนตองมการลงทะเบยนเปนนกเรยน

หรอเสยคาใชจายใด ๆ ทงสน รองรบผเรยนไดอยางกวางไกลและรบจ านวนผเรยนมากได ซงมความแตกตาง

กบการเรยนแบบเดม ๆ ทรองรบผเรยนไดจ านวนนอยเพราะตองใชครสอน ซงท าใหมขอจ ากด

เรองอตราสวนของครกบคนเรยน ซง MOOC ไมมขอจ ากดนน เพราะสามารถรองรบผเรยนไดแบบ

มหาศาล หรอคณสมบตอน ๆ เชน เนอหาทน ามาใหเรยนเปนเนอหาแบบเปด (Open Licensing of

Content) เปนตน

11



แนวคดการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

1. การเขาถง (Accessibility) การเรยนผาน MOOC นนสวนใหญจะไมมคาใชจาย โดยผจดท า

(มหาวทยาลยตาง ๆ) และผใหทนสนบสนนเรมตนดวยแนวคด “เราเปนคนใจด” (CSR) ไมมคาใชจาย

(หรออาจมคาใชจายถาแลกกบปรญญาบตรจรง) ท าใหใครกตามทมอนเทอรเนตกสามารถเรยนได

แตกตองฟงภาษาทเคาสอนรเรองดวย ซงสวนใหญกเปนภาษาองกฤษ

2. การปฏสมพนธ (Interaction) การเรยนผาน MOOC นนผเรยนไมไดเพยงนงฟงอยางเดยว

ระหวางดวดทศนไปจะมค าถามแทรกอยตลอด ท าใหผเรยนตองตงใจเรยนตลอดเวลา นอกจากน

ผเรยนยงสามารถตงค าถามโดยใหเพอนนกเรยนทมอยทวโลกมาชวยกนตอบได และสามารถปรกษา

กบผสอนหรอผชวยสอนไดตลอด ซงสงนเปนการสรางบรรยายการเรยนแบบ One-on-One (มคนชวยสอน

แบบตวตอตว) ใหเกดเปนจรงในโลกออนไลนไดแมจะมนกเรยนเปนจ านวนมากกตาม

3. เสรภาพ (Freedom) ผเรยนจะเปนใครอยทไหน อายเทาไหร และมพนฐานอะไรไมส าคญ

มสทธเขาเรยนไดเหมอนกนหมด โดยสามารถเลอกวชาทอยากเรยนไดตามใจชอบ ไมมกฎเกณฑ

ตายตวบงคบ (นอกจากจะเรยนเอาเกยรตบตรและปรญญา) และเรยนตามความเรวและเวลาทตวเอง

สะดวก ในกรณทเปนการเรยนแบบตามอธยาศย (Self-Pace) แตถาเปนการเรยนแบบมก าหนดเวลา

กตองท าตามเวลาทก าหนด (สรยา เผอกพนธ, 2556)

ลกษณะการเรยนของการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

การเรยนลกษณะทเรยกวาการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน หรอ MOOC หรอ

Massive Open Online Courses ทใชหลกการน าเสนอแบบ Anyone Anywhere “ใครกได อยทไหน

กเรยนได” เรมไดรบความสนใจมากขน และมการเปดหลกสตรกนในมหาวทยาลยชนน าหลายแหง

ทวโลก สงทเปนความทาทายของระบบ MOOC การศกษาออนไลน กคอ แมวาจะดงดดผเรยนได

จ านวนมาก แตสวนใหญเรยนไมจบ จงเปนปญหาใหผออกแบบระบบตองไปวเคราะห เพราะไมบรรล

วตถประสงคของการจดการเรองน โดยทผานมา มเพยง 1 ใน 4 ทเรยนโปรแกรม Open2Study

ทจบหลกสตรตามก าหนด อยางไรกตาม ผบรหารระบบ Open2Study มองในแงดวา เปนเพราะ

12



โปรแกรมมการเนนคณภาพทเขมขน กวารปแบบอน ๆ และจากทมการเปดวชาใหมขนแทบทกเดอน

(ศรพงษ วทยวโรจน 2556)

รายวชาแบบ MOOC เปนรายวชาทเรยนผานสอออนไลนทงทเปนรายวชาเอกเทศ

และรายวชาทเปนรายวชาหนงในหลกสตรการเรยนการสอนของสถาบนการศกษา องคประกอบของ

รายวชา MOOC ประกอบดวย

1) เนอหาบทเรยน (Lecture) ประกอบดวย วดโอ ประมาณ 5-15 นาท มอาจารยอธบาย

เนอหาพรอมภาพหรอกราฟ/ตาราง ทท าใหเขาใจไดงาย และการเชอมโยงทรพยากรสารสนเทศ

บนเวบ ทเรยกวา ทรพยากรการศกษาแบบเปด หรอ โอออาร (Open Educational Resources-

OER) ทเปนสอการเรยนร สองานวจย ในรปสอดจทลทเปนสาธารณสมบตไดรบการเผยแพรดวย

ในอนญาตแบบเปดทอนญาตใหสามารถเขาถง ใชงาน ดดแปลง เปลยนแปลง และเผยแพร

โดยปราศจากคาใชจาย การอนญาตแบบเปดนอยภายใตกรอบของสทธในทรพยสนทางปญญาทได

ก าหนดไวโดยอนสญญาระหวางประเทศทเกยวของและความเคารพตอผทเปนเจาของผลงานนน ๆ

2) แบบฝกหด (Assignment) เปนค าถามสน ๆ เพอใหเขาใจบทเรยน บางรายวชา

มการบานทผเรยนตองท าแบบฝกหด โดยใชเวลาประมาณครงชวโมง เมอสงแบบฝกหด จะมผเ รยน

คนอนใหคะแนน โดยผสอนไดก าหนดเกณฑการใหคะแนนไวลวงหนา

3) กระดานสนทนาหรอ ฟอรม (Forum) อาจมการตงค าถามจากผเรยนโดยจะมการโหวต

ค าถามทมความส าคญอนดบตน ๆ ผสอนและผเรยนจะเขามาตอบค าถามเพอใหมสวนรวมในการเรยน

4) เอกสารหนงสอรบรอง (Certificate) เมอผานการทดสอบหรอเรยนจบรายวชา

สรปไดวา MOOC เปนการเรยนการสอนระยะสนทชวยเหลอในเรองของบทเรยนทนาสนใจ

แบบเฉพาะดาน ความโดดเดนของวชาเฉพาะทสอนผานระบบ MOOC ทงยงเพมความยดหยน และ

เปดตลาดใหมในเรองของการพฒนาบคลากรในสายอาชพเพมเตมไดนอกเหนอจากนกเรยน หรอ

นกศกษาในสถาบนการศกษา นบวา MOOC คอจดเปลยนของโลกการศกษาอยางแทจรงทผนวก

ไอเดยดานการเรยนการสอนไดอยางลงตว MOOC ยงชวยใหผสอนรวธพฒนาตนเอง เพราะทผานมา

ปญหาดานการศกษามกจะเกยวของกบการทผสอนยงเขาถงการรบร ผลสะทอนกลบเกยวกบ

ความสามารถตนเองไมงายพอ ซงท าใหผสอนไมรขอบกพรอง และไมรวาสงทตนเองท านนถกทาง

13



หรอไม ซง MOOC จะเขามาแกไขปญหาในสวนน โดย MOOC จะเกบรวบรวมกจกรรมตาง ๆ ทผเรยนใช

บนระบบ และน ามาวเคราะหเพอพฒนาการเรยนการสอน ดงนน จงเปนสงส าคญทตองสงเสรม

เทคโนโลยกบการศกษาของนกเรยนไทย ใหมากขน เ พอสามารถตามแนวโนมการศกษา

ของโลกไดทน และสามารถแขงขนกบโลกในปจจบนใหได

2. แนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ปทมา โกเมนทจ ารส (2557) กลาววา ในปจจบนการเรยนรแบบ Active Learning ไดเขามา

มบทบาทในการเรยนการสอนมากขน เนองจากการเรยนการสอนดงกลาวจะท าใหผเรยนไดเขามา

มบทบาทมากขน แทนการรบฟงการถายทอดจากครผสอนเพยงอยางเดยว ซงการเรยนในลกษณะน

ผเรยนจะไดลงมอกระท าในกจกรรมในการเรยนการสอนมากขน อาท การเรยนรผานการวเคราะห

สงเคราะห จากกรณศกษามากขนการเรยนรจากบทเรยนในลกษณะการเรยนจากบทเรยนในระบบ

ออนไลน (e-learning) เปนตน

ในระบบการเรยนการสอนในระบบออนไลน เปนวธการทไดรบความนยมมากวธหนงของการเรยน

แบบ Active Learning เนองจากการเรยนการสอนในระบบดงกลาวคอนขาง จะเปนวธการ

ทสะดวก และมประโยชนส าหรบผเรยนคอนขางมาก เพราะสามารถท าการศกษาไดทกทและทกเวลา

(ถาหากมเครอขายของระบบอนเทอรเนต)

ขนตอนท 1 Problem identification and objective setting ก าหนดวตถประสงค

ซงกคอการพฒนาบทเรยนออนไลน ส าหรบการสอน Active Learning

ขนตอนท 2 Alternatives identification การหาทางเลอกตาง ๆ เพอใชในกระบวนการ

ของการพฒนาบทเรยนออนไลนในดานตาง ๆ ส าหรบการสอน Active Learning อาท การฟงจาก

การบรรยายโดยวทยากรผเชยวชาญ การฝกอบรมเชงปฏบตการ และการถายทอดจากระบบ

ของพเลยง เปนตน

ขนตอนท 3 Decision making and Implementing การตดสนใจในการหาทางเลอก

ของวธทในกระบวนการของการพฒนาบทเรยนออนไลนในดานตาง ๆ ส าหรบการสอน Active Learning

ประกอบไปดวย

14



1) ดานการเขยนโครงการสอนและแผนการสอน ในดานนอาจจะใชวธการฟงจาก

การอบรมโดยวทยากรผเชยวชาญ ทงนผพฒนาบทเรยนออนไลนจะตองท าการศกษาใหถองแทวา

จะเขยนโครงการสอนและแผนการสอนอยางไรใหเหมาะสมกบการสอนในแตละหวขอของบทเรยน

ยกตวอยาง ในรายวชาหลกเศรษฐศาสตร ในบางบทเรยนอาจจะสอนโดยวธนรนย ไดแก หวขอ

บทเรยน อปสงค อปทาน ดลยภาพ ซงจะเปนการสอนในลกษณะของการอธบายทฤษฎ หลกการ

หลงจากนนกจะท าการยกตวอยางประกอบการอธบาย สวนบางบทเรยนอาจจะสอนโดยวธอปนย

เชน โครงสรางของตลาดและการก าหนดราคา กจะเปนลกษณะของการใหนกศกษาไปท าการส ารวจ

สนคาและการก าหนดราคาของสนคานน ๆ จากสถานการณจรง กอนทจะมการสอนในบทเรยนนน ๆ

หลงจากนนเมอถงสปดาหทจะสอนในบทเรยนนน กจะมการน าผลการส ารวจดงกลาวมาท าการถกกน

เพอหาหลกการในแตละเรอง แลวหลงจากนนอาจารยกจะท าการสรปหลกการใหนกศกษาไดทราบ

และเขาใจของโครงสรางของตลาดแตละประเภทอกครงหนง เปนตน

2) ดานเทคนคการจดท าสอของบทเรยน ในดานนมความส าคญทไมยงหยอนไปกวากน

เรมตงแตการจดท าหนาปกของบทเรยน เนอหาของบทเรยน เชน ในเรองของการวางรปกราฟ รปภาพ

ตลอดจนรปลกษณของกราฟนน จะวางลกษณะการเคลอนไหวอยางไรทจะสอใหผเรยนเขาใจไดอยาง

ถองแทและมการล าดบความคดตอเนองและชดเจน นอกจากนจะเปนในเรองของการใชเทคนค

ในสวนของการใชส การตดตอภาพ เปนตน ในดานนเราจะใชวธการของระบบพเลยง เนองจาก

เปนขนตอนทควรทจะมผทมประสบการณมาถายทอดและอยเคยงขางทยาวนานพอสมควร

3) การเชอมโยงเนอหาเขาสระบบอเลรนนง (e-learning) ในดานนเปนสวนทส าคญ

มาก ๆ เนองจากถาเชอมโยงเขาสระบบไมได สงทท ามาทงหมดกจะสญเปลา ทงนการน าเขาสระบบ

e-learning กจะประกอบไปดวยหลายสวน ไดแก บทเรยนทใชเรยน สอการสอนในรปของ power

point แบบฝกหด คลงขอสอบออนไลน คลปวดโอทบทวน ตวอยางกรณศกษา เปนตน ในดานน

เราจะใชวธการอบรมเชงปฏบตโดยอาจจะไปอบรมกบหนวยงานทางดานการจดการเรยนการสอน

ในระบบออนไลนโดยเฉพาะ

15



ขนตอนท 4 Evaluation and giving Feedback ท าการประเมนเลอกวธการในแตละวธ

ทจะใชในการพฒนาบทเรยนออนไลน ส าหรบการสอน Active Learning

ตารางท 2.1 แสดงการประเมนเลอกวธการเพอใชในการพฒนาบทเรยนออนไลน

ขนตอนท 5 Taking Feedback and Modification ท าการดผลตอบรบและปรบปรง

แกไขจากตารางขางตน จะเปนการแสดงตวอยางของการเลอกวธการตาง ๆ ทจะใชในการพฒนา

บทเรยนออนไลนในแตละดานทเราเหนวา จะมความเหมาะสมมากทสด จากการใหคะแนนของการใช

วธการตาง ๆ เพอท าการพฒนาบทเรยนออนไลนในแตละดาน โดยสมมตใหคะแนนเตมของแตละชอง

คอ คะแนนเตม 10 คะแนน ซงจะไดวธทใชในการพฒนาบทเรยนออนไลนในแตละดาน ดงน

1) ดานการเขยนโครงการสอนและแผนการสอน ควรเลอกใชวทยากรบรรยายโดย

ผเชยวชาญ ซงจะไดคะแนน 9 คะแนน เนองจากในดานดงกลาว ตองอาศยผเชยวชาญทมากดวย

ประสบการณ จงจะท าใหเราทราบวาหวขอบทเรยนในแตละหวขอควรจะใชวธการสอนในลกษณะใด

2) ดานการจดท าสอการสอน ควรเลอกใชระบบพเลยง ซงจะไดคะแนน 10 คะแนน

เนองจากในดานดงกลาวตองใชเทคนคเฉพาะคอนขางมาก

3) ดานการน าเนอหาเขาสระบบอเลรนนง (e-learning) ควรเลอกใชการอบรมเชงปฏบตการ

ซงจะไดคะแนน 9 คะแนน ซงวธนจะตองฝกปฏบตดวยตนเองเพอใหเกดทกษะและความช านาญ

16



จากการศกษางานวจยของ Lowenthal และ Hodges (2015) ไดก าหนดแนวทางการพฒนา

อาจารยผสอนออนไลน เพอยดถอเปนผลทไดจากการด าเนนงานโดยแบงผลทได เปน 2 ระดบ ไดแก

ระดบสถาบนอดมศกษา และระดบบทเรยน โดยมรายละเอยดดงน

1. ระดบสถาบนอดมศกษา

1.1 การจดการดานกลยทธ

1. สถาบนมกลยทธดาน Massive Open Online Courses: MOOC

ทเชอมโยงกบกลยทธในภาพรวม ซงครอบคลมดานอเลรนนง การศกษาแบบเปด และ open

licensing

2. การออกแบบ MOOC มพนฐานจากการวจยและการตดตามพฒนาการ

ของการศกษาและเทคโนโลย โดยสถาบนมกรอบในการสรางกลไกน

3 . สถาบนม กลยทธ ในการแบ งป นทร พยากร เ พอ พฒนา MOOC

อยางเหมาะสม และมโมเดลธรกจทสอดคลองกบพนธกจของสถาบนและเออตอความยงยนของ MOOC

4. สถาบนมบรการเชอมโยงกบผมสวนรวมใน MOOC เกยวของในประเดน

ดานจรยธรรมและกฎหมาย รวมถงการเขาถงและการปองกนขอมล

5. กจกรรมความรวมมอและหนสวนมการระบเกยวกบบทบาทและหนาทไว

อยางชดเจน และมขอตกลงในดานการด าเนนงานตามเหมาะสม มนโยบายทครอบคลมในประเดน

เรองทรพยสนทางปญญาและ Open Licensing

6. สถาบนมนโยบายดานคณภาพทเชอมโยงกบกรอบระดบชาต และการด าเนน

งานดาน MOOC ควรมความเชอมโยงกบนโยบายนน

1.2 การออกแบบหลกสตร

1. สถาบนสามารถแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางหลกสตร MOOC

และหลกสตรปกตไดอยางชดเจน

17



2. หลกสตรใน MOOC สามารถพฒนาทกษะของผเรยน ซงครอบคลมถง

ทกษะทางปญญา ทกษะหลก/ทกษะทสามารถถายทอดได และทกษะทางดานอาชพ/การปฎบต

นอกเหนอจากการพฒนาความรและความเขาใจ

1.3 การออกแบบบทเรยน

1. สถาบนม Template หรอแนวทางในการสรางบทเรยนของ MOOC

เพอใหเปนรปแบบเดยวกน Template ทใชควรมความยดหยนเพอรองรบวธการเรยนการสอนท

หลากหลาย

2. เอกสารประกอบการเรยนและผลลพธทางการเรยนทมงหวง ไดรบ

การปรบปรงเปนประจ าเพอใหมความทนสมย โดยปรบปรงตามค าแนะน าของผทเกยวของ

3. สถาบนระบเกยวกบการด าเนนงานดาน Open License ของ MOOC

และมกลไกเพอตดตามในเรองทรพยสนทางปญญา

1.4 การน าเสนอบทเรยน

1. ระบบ MOOC เชอถอได ปลอดภย และรบประกนดานความเปนสวนตว

มขอก าหนดเกยวกบการบ ารงรกษาระบบ การตดตามและประเมนประสทธภาพของระบบ

2. ระบบ MOOC มเครองมอออนไลนทหลากหลายรองรบกบการเรยน

ในรปแบบตาง ๆ โมเดลการศกษาทใช

3. มกลไกส าหรบตดตามและประเมนระบบ MOOC โดยเปนการประเมน

ทงเชงคณภาพและปรมาณ

1.5 การสนบสนนบคลากร

1. สถาบนจดการฝกอบรมทเหมาะสมส าหรบบคลากรสายวชาการและ

สายสนบสนน เพอพฒนาทกษะทจ าเปนในการพฒนาและน าเสนอ MOOC

2. การวจยและนวตกรรมการศกษาดาน MOOC ถอวาเปนกจกรรมทม

สถานะภาพสง มกลไกส าหรบการประชาสมพนธเกยวกบแนวปฏบตทด

3. สถาบนใหการสนบสนนและทรพยากรทเพยงพอส าหรบบคลากร และ

จดสรรภาระงานอยางเหมาะสม

18



1.6 การสนบสนนผเรยน

1. ผเรยนในระบบ MOOC ไดรบขอมลลาสดและชดเจนเกยวกบรายวชา

ประกอบดวย เปาหมาย/วตถประสงค วธการเรยนและประเมนผล ภาระการเรยนและความรทตองม

กอนหนา รายวชาควรสอดคลองกบกรอบวชาการหรอขอก าหนดแหงชาตหรอยโรป

2. มการชแจงเกยวกบสทธ บทบาท และหนาทของผเรยนในระบบ MOOC

และสถาบนไวอยางชดเจน

3. สถาบนใชเครอขายสงคมเพอสรางชมชนวชาการส าหรบผเรยนในระบบ MOOC

4. ผเรยนในระบบ MOOC ไดรบการสนบสนนในดานวชาการ เทคนค และ

การบรหารจดการอยางเตมท มการชแจงขอบเขตการใหการสนบสนนของสถาบนไวอยางชดเจน

2. ระดบบทเรยน

2.1 มแจงเกยวกบผลลพธทางการเรยนทงในดานความรและทกษะไวอยางชดเจน

2.2 ผลลพธทางการเรยน เนอหาบทเรยน กลยทธการสอนและการเรยน (รวมถงการใชสอ)

และวธการประเมนผล มความสอดคลองกน

2.3 กจกรรมในบทเรยนชวยใหนกเรยนไดสรางการเรยนรดวยตวเองและสอสาร

ความรเหลานนกบผอน

2.4 เนอหาในบทเรยนมความสอดคลอง ถกตอง และเปนปจจบน

2.5 บคลากรทออกแบบและน าเสนอบทเรยนมทกษะและประสบการณทเพยงพอ

2.6 สวนประกอบตาง ๆ ในบทเรยนเปนลขสทธแบบเปดและน ามาใชอยางถกตอง

มการสนบสนนใหน าเอกสารหรอทรพยากรประกอบการเรยนมาใชอกครง โดยมทางเลอกรปแบบ

และมาตรฐานทเหมาะสม

2.7 บทเรยนเปนไปตามแนวทางการจดวาง Layout การน าเสนอ และการเขาถงได

2.8 บทเรยนสรางปฏสมพนธในการเรยนอยางเพยงพอ (ระหวางผเรยนกบเนอหา

หรอผเรยนกบผเรยน) เพอกระตนใหเกดการมสวนรวม มการใหผลปอนกลบแกผเรยนอยางสม าเสมอ

โดยผานกจกรรมประเมนตนเอง แบบทดสอบ และผลปอนกลบจากผเรยนคนอน

19



2.9 มการประเมนผลลพธทางการเรยนโดยใชการประเมนผลแบบการประเมน

ความกาวหนา (Formative) และการประเมนผลสรป (Summative) ซ งเหมาะสมกบระดบ

ของประกาศนยบตร

2.10 การประเมนผลมความชดเจน ยตธรรม ถกตอง และเชอถอได มมาตรการ

ทเหมาะสมในการจดการกบการลอกเลยนผลงานผอนตามระดบของประกาศนยบตร

2.11 มการประเมน พฒนา และปรบปรงเอกสารและทรพยากรประกอบการเรยน

ใหมความทนสมย โดยใชผลปอนกลบจากผทเกยวของ

งานวจยของสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (ทดอารไอ) ชใหเหนวาสาเหตหลก

สวนหนงของปญหาคณภาพการศกษาไทย คอ การทระบบการศกษาของไทยในปจจบนเปนระบบ

ทไมเออตอการสรางความรบผดชอบ (Accountability) หลกสตรและต าราเรยนของไทยไมสอดคลอง

กบการพฒนาทกษะแหงศตวรรษท 21 (21st Century Skills) ซงมผลท าใหการเรยนการสอน

ตลอดไปจนถงการทดสอบยงคงเนน การจดจ าเนอหามากกวาการเรยนเพอใหมความรความเขาใจ

อยางแทจรง อกทงสภาพการจดการศกษาของประเทศไทยในปจจบน ก าลงประสบปญหาในดาน

คณภาพของนกเรยน ปรากฎอยในหลายพนท ซงมสาเหตจาก การขาดครหรอครไมครบชน

ไมครบสาระการเรยนร ครมประสบการณหรอทกษะการจดการเรยนรนอย ขาดสอ อปกรณททนสมย

และการเขาถงไดล าบาก ครมเวลาในการจดการเรยนการสอนนอย กจกรรมของโรงเรยนมมาก

ทรพยากรทมกระจดกระจายไมสามารถน ามาใชประโยชนไดอยางคมคา และการแกปญหาตาง ๆ

กท าไดในวงจ ากด และดวยความกาวหนาทางดานเทคโนโลยการสอสารทเกดขนอยางรวดเรว จงเปน

โอกาสในการพฒนาคณภาพทางการศกษาทจะน าเอาเทคโนโลยการสอสารมาเสรมสราง

ความเขมแขงหรอปรบเปลยนกระบวนการจดการเรยนการสอน ในการจดการศกษา โดยการจด

การศกษาทางไกล ผานเทคโนโลยสารสนเทศ (DLIT) ด าเนนงานเรงดวนเพอแกปญหาคณภาพ

การศกษา โดยมการจดสภาพการสนบสนนการจดการเรยนการสอนของครอยางครบถวน

ทงกระบวนการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทเนนกระบวนการสรางความร จากการลงมอปฏบต

เนอหา ตลอดจนสอและอปกรณทจ าเปนในการจดการเรยนการสอน อนจะเปนการลดความเหลอมล า

ทางการศกษา ลดชองวางและเพมโอกาสในการเขาถงการศกษาทมคณภาพใหกบประชาชนไทยทกคน

20



อนเปนการด าเนนการตามรอยเบองพระยคลบาท สนองพระราชด ารในการทจะพฒนาการศกษาไทย

ใหเจรญกาวหนา เปนการแกปญหาการศกษาโดยรวมอยางยงยน การพฒนาคณภาพศกษาทางไกล

ผานเทคโนโลยสารสนเทศ (Distance learning information technology : DLIT) ม 5 รปแบบ คอ

1. DLIT Classroom คอ การขยาย “หองเรยนแหงคณภาพ” จากโรงเรยนชนน า

ทวประเทศ ไปสโรงเรยนขนาดกลาง 15,553 แหง เพอสรางโอกาสทางการศกษาทเทาเทยม เนนกลม

สาระการเรยนรและตวชวดทสอนยาก เขาใจยาก และมปญหาดานผลสมฤทธทางการศกษาตามท

สทศ.ใหตนสงกดเรงพฒนา โดยผานชองทางเทคโนโลยสารสนเทศ ชอเวบไซต www.dlit.ac.th

โดยใหโรงเรยนปลายทางสามารถจดการเรยนการสอนพรอมกบครตนทางหรอสามารถเรยกด

ยอนหลงในชวโมงสอนเสรม โดยครปลายทางจะดาวนโหลดใหชมแบบ Offline กได

2. DLIT Resources คอ คลงสอประกอบการจดการเรยนการสอนทตรงกบหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน ทมการจดระบบและหมวดหมทใหครสามารถน าไปใชงานไดทนท

มทงสอทเปนภาพนง วดทศน เกมส และแอพพลเคชนตาง ๆ ครสามารถใชสอจาก DLIT Resources

น าเขาสบทเรยน กระตนใหนกเรยนคด ใชสอตงค าถาม ใชสอเปนค าตอบ ใชสอเปนแบบฝกหด หรอ

ทบทวนความเขาใจ นอกจากน ยงมวดโอ “สอนวธการท าสอรปแบบตาง ๆ” ดวย เพอท าใหคร

มเครองมอทผลตสอประกอบการเรยนการสอนทมประสทธภาพมากขน

3. DLIT Library คอ หองสมดออนไลนเพอคร นกเรยน ผปกครองและผสนใจทวไปลกษณะ

DLIT Library เปนหองสมดออนไลนทมเนอหาถกตอง แบงเปนหมวดหม ตอบสนองความตองการของคร

และ ความสนใจของผเรยน มรปแบบทหลากหลายทงบทความ , รปภาพและวดโอ มระบบคนควา

ทท าไดงาย เพมชองทางใหนกเรยนมแหลงคนควาส าหรบการเรยนแบบโครงงาน (Project-Based

Learning)

4. DLIT Professional Learning Community: DLIT PLC “ชมชนการเรยนรครมออาชพ”

คอชองทางในการสรางและพฒนาชมชนแหงการเรยนรใหกบครทวประเทศ รวมทงการพฒนาวชาชพคร

เพราะการจะพฒนาการศกษาใหยงยน คอ การสรางชมชนแหงการเรยนรในกลมครทวประเทศ DLIT

PLC ม 3 รปแบบ คอ

21



4.1 สอรายการทท าใหครไดเหนแบบปฏบตการสอนทด หรอ Good Practice ของครไทย

และครทวโลก เชน โทรทศนคร

4.2 กจกรรมการแบงปนและการเรยนรหรอ Share and Learn ผานกจกรรมตาง ๆ

และผานเครอขายสงคมออนไลน เชน ครมนวตกรรมกน าเสนอผานชองทาง DLIT PLC ครสนใจ

เลอกไปประกอบการเรยนการสอน นวตกรรมใดถกเลอกมากกอาจจดเปนผลงานรางวลตอไป

4.3 กจกรรมการชแนะและระบบพเลยง หรอ Coaching and Mentoring

กจกรรมทสรางครหรอผบรหารใหมความเชยวชาญแลวพฒนาตอยอดใหเปนผชแนะหรอพเลยง

เพอใหเกดการพฒนาอยางยงยน ในโรงเรยน โดยอาจสรางคร หรอผบรหารในโรงเรยนเอง DLIT PLC

จะท าใหครไมโดดเดยวอกตอไป แตครและบคลากรทางการศกษาทกชวตจะรวมพลงกน พฒนา

การศกษาไทยและเยาวชนไทยใหดขน

5. DLIT Assessment คอคลงขอสอบ ทรวบรวมขอสอบมากมาย DLIT Assessment

คลงขอสอบเปนการสอบทเรยกวา Assessment for Learning สอบเพอเรยน ไมใชเรยนเพอสอบ

นนคอ ครสามารถใชขอสอบเพอทดสอบความเขาใจของนกเรยน ไดตลอดเวลา เพอสอนเสรม และ

วางแผนการสอนใหตรงกบความสามารถของนกเรยน นอกจากน คลงขอสอบ DLIT Assessment

ยงมขอสอบกลางภาค ปลายภาค และขอสอบเพอการเตรยมตวสอบแบบตาง ๆ เป าหมายส าคญ

DLIT Assessment มเปาหมายเพอท าใหผลสมฤทธของนกเรยนดขน นกเรยนมคณลกษณะ

อนพงประสงคทสอดคลองกบศตวรรษท 21 ครมเครองมอทท าใหเกดการพฒนาทางวชาชพอยาง

ตอเนอง และการศกษาของไทยไดกาวไปขางหนาอยางแทจรง

สรปไดวา แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชนนน จะเปนหนงในกลไกเพอพฒนาการเรยนการสอนของประเทศไทย ใหสมกบค ากลาว

ทวา “การเรยนรทมคณคา กคอ การเรยนรแบบรวมมอ การแบงปนความร ไมยดถอในความเปนเจาของ

มากเกนจนไปขดโอกาสการเขาถงโอกาสการเรยนรของผอน แนวคดการสรางชองทางการเรยนร

ทเขาถงไดอสระเสร จงเปนแนวคดของการสงเสรมการเรยนรตลอดชวต (Lifelong Learning) โดยม

หวใจส าคญอยทการแบงปนแหลงทรพยากรดานการศกษาทมคณภาพส สงคมโลกเพอน าไปใช

ประโยชนทางดานการศกษาไดอยางเสร”

22



3. กรณศกษาการพฒนาอาจารยของประเทศในเอเชย

จากการศกษากรณตวอยาง (Case Study) ของการบรหารจดการการพฒนาอาจารยเพอ

เตรยมความพรอมในการสอนรายวชาส าหรบมหาชนนน พบกรณตวอยางจาก 6 งานวจยของประเทศ

ในเอเชย ไดแก 1) งานวจยเรอง A case study of MOOC design and administration at Seoul

National University (Cheolil Lim, 2014) จากสาธารณรฐเกาหล 2) งานวจยเรอง Forging a

Template of MOOC Course Development Experience in Taiwan Higher Education

(Chia-ling Hsu) จากไตหวน 3) งานวจยเรอง Modeling: Reinventing MOOC through a

learner-centered approach (Melinda dela Pena Bandalaria, 2014) จากสาธารณรฐ

ฟลปปนส 4) งานวจยเรอง Establishing the Future Model of Teacher Training Reflected

the Future Educational (Sun Bin Lim, 2015) จากสาธารณรฐเกาหล 5) งานวจยเรอง

Developing a MOOC at Kyushu University in Japan (Yayoi et al, 2015) จากประเทศญปน

6) งานวจยเรอง Teacher development in Singapore, Hong Kong, Taiwan, and Beijing for

e-Learning in school education (Chee-Kit-Looi et al, 2016) มรายละเอยดดงตอไปน

1. Cheolil Lim (2014) จากสาธารณรฐเกาหล เขยนงานวจยเรอง A case study of

MOOC design and administration at Seoul National University ซงเปนกรณศกษาการใช

edX ท Seoul University ซงอภปรายเกยวกบบทบาทของผอ านวยความสะดวก ในทนหมายถง

ผสอน ในการคดเลอกเนอหา ออกแบบเนอหา และจดการ MOOC อยางเปนระบบ โดยผสอนจะตอง

สามารถออกแบบพฒนาและจดการทงในดานกจกรรมและกลยทธซงบคลากรในการพฒนาไดแก

ผสอน นกออกแบบการเรยนร และผด าเนนการ

จากการศกษา สามารถแบงกระบวนหลกเกยวกบผ พฒนา MOOC โดยแตละสวน

จะมขอตกลงรวมกนในการออกแบบและพฒนาการฝกหดและการสอสารเกยวกบ MOOC ไดดงน

1) MOOC administration team โดย edX เปนผบรหารจดการภาพรวมของ MOOC

2) MOOC support team โดย SNUx เปนผจดการเกยวกบการออกแบบการเรยนการสอน

23



3) MOOC instructors เปนผสอนในระดบมหาวทยาลยทมความเชยวชาญเกยวกบ

เนอหา โดยจะตองพฒนาในดานของการใชเครองมอ รปแบบการเรยนร การออกแบบการสอน

รวมไปถงการสอสารตาง ๆ โดยใชเทคโนโลย

ความคาดหวงจากงานวจยนคอสามารถใชเปนพนฐานในการพฒนารปแบบการด าเนนการ

และกจกรรมการสอนแบบ MOOC ของประเทศเกาหล ไดอยางมประสทธภาพ

ภาพท 2.1 แสดงถงขนตอนการด าเนนการและกจกรรมการสอนแบบ MOOC ของประเทศเกาหล

2. Chia-ling Hsu จากไตหวน เขยนงานวจยเรอง Forging a Template of MOOC

Course Development Experience in Taiwan Higher Education โดยงานวจยนมงศกษา

ประเดนดงตอไปน 1) เพอแนะน าแมแบบทจะมประโยชนในการออกแบบหลกสตรออนไลน 2) เพอ

น าเสนอกรณศกษาเกยวกบการพฒนาหลกสตรการสอนออนไลน เนองจากการพฒนาทางดาน

เทคโนโลยเกดขนอยางรวดเรว โรงเรยนตาง ๆ มการใชอนเทอรเนตอยางแพรหลาย แตอยางไรกตาม

หลกสตรการเรยนรออนไลนทมคณภาพนนยงคงขาดแคลน

24



กระบวนการพฒนาแมแบบ ซงผเชยวชาญดานเนอหา (Subject Matter Expert)

และ นกออกแบบการเรยนการสอน (Instructional Designer) รวมกนเตมขอมลลงในตาราง

ตามหวขอดงน 1) เนอหาในหลกสตร 2) วตถประสงคการเรยนร 3) ขนของ Bloom Taxonomy

ทสอดคลอง 4) กลยทธการสอน 5) การวดและประเมนผล 6) ขอสงเกตหรอความคดเหนเพมเตม

นอกจากนยงมตารางเพอตรวจสอบรปแบบการน าเสนอเนอหาอกดวย โดยลกษณะการพฒนา

ของ MOOC ยงคงยดหลก Team members ซงประกอบดวย ผเชยวชาญดานเนอหา (Subject

Matters Experts) นกออกแบบการสอน (Instructional Designer) ผเชยวชาญเกยวกบ e-learning

(e-Learning Engineers) ผลสดทายของงานวจยนไดน าเสนอการเรยนโดยตรงและกลยทธการเรยนร

ตารางท 2.2 แสดงตารางเพอตรวจสอบรปแบบการน าเสนอเนอหา

3. Melinda dela Pena Bandalaria (2014) จากสาธารณรฐฟลปปนส เขยนงานวจยเรอง

Modeling: Reinventing MOOC through a learner-centered approach เนองจาก MOOC

มการใชอยางแพรหลายในวธการทแตกตางกนไปทงในระดบอดมศกษาและในระดบอน ๆ อกทงการเรยน

การสอนทางไกลนนมการพฒนาขนอยางตอเนอง การศกษาในครงนเพออธบายกรอบแนวคดทฤษฎ

ของรปแบบ MODeL เกยวกบการเรยนการสอนทางไกลและน าเสนอผลของการใชรปแบบ UPOU’s

MOOC (the University of the Philippines Open University)

โดยน าเสนอกรอบแนวคดของ MODeL (Massive Open Distance eLearning) ไดแก

1) เปดกวาง กลาวถง ผเรยนสามารถเขาไปศกษาบทเรยนไดโดยไมตองเสยคาใชจาย 2) หลกสตร

ในระบบ LMS สามารถรองรบผลงทะเบยนเขาใชไดจ านวนมาก 3) มคณภาพ โดยเฉพาะอยางยง

25



กระบวนการในการออกแบบนน มผเชยวชาญทง 3 ดานรวมกนออกแบบ ไดแก ผเชยวชาญดานการออกแบบ

เนอหา ผเชยวชาญดานการออกแบบการเรยนการสอน และผเชยวชาญดานเทคโนโลย

ผลในการทดลองใชพบวา 90 เปอรเซนตเขาสระบบเพอดภาพรวม 60 เปอรเซนทเขามา

ท ากจกรรม และมเพยง 40 เปอรเซนตทประสบผลส าเรจตามทหลกสตรก าหนด

4. Sun Bin Lim (2015) จากสาธารณรฐเกาหล เขยนงานวจยเรอง Establishing the

Future Model of Teacher Training Reflected the Future Educational วตถประสงคงานวจยน

เปนการพฒนารปแบบการฝกอบรมครเพอการศกษาในอนาคต เนองจากเทคโนโลยม การพฒนา

กาวไกล รปแบบการเรยนการสอนจงตองปรบไปตามบรบททเปลยนไปเชนกน

ผวจยไดศกษารปแบบของการฝกอบรมครในแบบดงเดม เพอมาเปนแนวทางในการอบรมคร

ส าหรบการศกษาในอนาคต นอกจากนยงไดศกษารปแบบของกระบวนทศนทเปลยนแปลงของการศกษา

พบวามการอภปรายประเดนทนาสนใจดงน 1) Smart-phone film making instruction method

in SNU 2) Cloud education 3) Flipped learning (Ted, MOOC)

เมอไดศกษาประเดนดงกลาวผวจยจงไดสรปรปแบบการอบรมครเพอการศกษาในอนาคต

โดยมกรอบแนวคดทส าคญ 3 ดาน ไดแก ดานเทคโนโลย ดานศลปะ และดานเครอขายออนไลน

กลาวคอ ครตองพฒนาความเชยวชาญในการใชระบบเครอขายดวยความเขาใจเชงศลปะและ

เทคโนโลย

โดยเสนอแนะใหรปแบบการฝกอบรมครเพอการศกษาในอนาคตมการคาดหวงถงรปแบบ

การศกษาทจะมาชวยเตมเตมบทบาทของครในอนาคตคอ มความสามารถในการแกไขปญหา

คดสรางสรรค และมความสามารถในการใชเทคโนโลย แตทงนกควรน าแนวคดแบบดงเดม

มาผสมผสานในรปแบบใหมดวย เพอเปนการสรางเครอขายทางการศกษาทมความแขงแกรงมากยงขน

26



ภาพท 2.2 รปแบบการฝกอบรมครเพอการศกษาในอนาคต

5. Yayoi et al (2015) เขยนบทความเรอง Developing a MOOC at Kyushu University

in Japan จากประเทศญปน ไดกลาววาในปจจบน MOOC มการพฒนาและเปดกวางมากยงขน

และยงมงานวจยไมมากทไดกลาวถงการออกแบบและการพฒนา MOOC งานวจยนมวตถประสงค

เพอเสรมสรางความเขาใจเกยวกบ MOOC โดยการน าเสนอและแลกเปลยนรปแบบทผวจยไดสรางขน

ท Innovation Center for Educational Resource (ICER) ท Kyushu University

รปแบบการด าเนนงานนนอางองจากการขนตอนของ ADDIE MODEL ซงกอนทจะเรม

โครงการจะมการอบรมครผสอนและเจาหนาทในเชงเทคนคการใชเทคโนโลย และผลจากการอบรม

ท าใหผลการด าเนนงานผานไปดวยด

27



ภาพท 2.3 แสดง isd model featuring the addie processes

6. Chee-Kit-Looi et al (2016) Teacher development in Singapore, Hong Kong,

Taiwan, and Beijing for e-Learning in school education งานวจยนมวตถประสงคเพอทบทวน

และอภปรายเกยวกบกจกรรม เนอหา วธการสอน วธการพฒนาครผสอนในการสอนออนไลนจาก

4 ประเทศและเขตการปกครองในเอเชย ไดแก 1) สงคโปร 2) ฮองกง 3) ไตหวน และ 4) ปกกง โดยม

รายละเอยดดงน

1) สงคโปร มการพฒนาพนฐานดานการใช ICT โดยครตองอบรม 30 ชวโมง

เกยวกบหวขอการน า ICT มาบรณาการในหลกสตรการเรยนการสอน โดยมขนตอน ดงน

- จดการอบรมทงหมด 30 ชวโมงกบผเชยวชาญดาน ICT

- รวมการอบรมเชงปฏบตการ เพอฝกปฏบตการใชโปรแกรม

- ฝกอบรมเกยวกบรปแบบการสอนทใช ICT

2) ฮองกง – มกลยทธทส าคญ 3 ระยะ ไดแก

1. ศกษานโยบายของการเรยนการสอนออนไลนและมการฝกอบรมเชงปฏบตการ

2. มการแลกเปลยนวธการสอนจากผสอนรายวชาตาง ๆ

3. มการสรางชมชนครเพอตดตามและสงเกตการเรยนการสอนออนไลน

28



3) ไตหวน

- มการฝกอบรมการใชโปรแกรมพนฐานเกยวกบการเรยนการสอนออนไลน

- อบรมเชงปฏบตการเกยวกบการน ามาใชในการเรยนการสอน

- มหาวทยาลยมการสนบสนนในการพฒนาตอไป

4) ปกกง

- ฟงบรรยายเกยวกบการน า ICT มาใชกบการเรยนการสอนในหองเรยน

- การออกแบบกจกรรมทใชในการเรยนการสอนออนไลน

- เปดโอกาสใหครพฒนาตนเองโดยการสรางชมชนการสอนและฝกหดออนไลน

ภาพท 2.4 แสดงแนวทางการพฒนาครเรองอเลรนนงในการศกษาในโรงเรยน 4 ประเทศ

สรปไดวา เนองจากการพฒนาทางดานเทคโนโลยเกดขนอยางรวดเรวและมพฒนากาวไกล

โรงเรยนตาง ๆ มการใชอนเทอรเนตอยางแพรหลาย อกทงการเรยนการสอนทางไกลนนมการพฒนา

ขนอยางตอเนองหลกสตรการเรยนรออนไลน มใหเลอกอยางหลากหลาย MOOC ไดถกน ามาใช

อยางแพรหลายในวธการทแตกตางกนออกไปในระดบอดมศกษาและในระดบอน ๆ ผลจากการพฒนา

ของเทคโนโลยท าใหรปแบบการเรยนการสอนในแตละยคจนถงปจจบนมการเปลยนไปมาอยางตอเนอง

29



การเรยนการสอนจงตองปรบไปตามบรบททเปลยนไป ความเชยวชาญในการสอนจงเปนปจจยส าคญ

ทจะชวยพฒนาผเรยน โดยเฉพาะอยางยงการเรยนการสอนในปจจบน

Sun Bin Lim (2015) ไดศกษารปแบบของการฝกอบรมครในแบบดงเดม เพอมาเปน

แนวทางในการอบรมครส าหรบการศกษาในอนาคต ซงไดพบรปแบบของกระบวนทศนทเปลยนแปลง

ของการศกษาและมการอภปรายประเดนทนาสนใจดงน การเรยนการสอนผานสมารทโฟน (Smart-

phone film making instruction method in SNU) การเรยนการสอนบนคลาวด (Cloud Education)

และหองเรยนกลบดาน (Flipped Learning (Ted, MOOC)) เมอไดศกษาประเดนดงกลาว ผวจย

จงไดสรปรปแบบการอบรมครเพอการศกษาในอนาคต โดยมกรอบแนวคดทส าคญ 3 ดาน ไดแก

ดานเทคโนโลย ดานศลปะ และดานเครอขายออนไลน กลาวคอ ครตองพฒนาความเชยวชาญในการ

ใชระบบเครอขายดวยความเขาใจเชงศลปะและเทคโนโลย รปแบบการฝกอบรมครเพอการศกษา

ในอนาคตมการคาดหวงถงรปแบบการศกษาทจะมาชวยเตมเตมบทบาทของครในอนาคตคอ

มความสามารถในการแกไขปญหา คดสรางสรรค และมความสามารถในการใชเทคโนโลย แตทงนก

ควรน าแนวคดแบบดงเดมมาผสมผสานในรปแบบใหมดวย เพอเปนการสรางเครอขายทางการศกษา

ทมความแขงแกรงมากยงขน

Cheolil Lim (2014) ไดกลาวถงแนวคดทสอดคลองกบรปแบบการฝกอบรมคร

เพอพฒนาการเรยนการสอนออนไลนทเนนใหครผสอนประจ ารายวชามการท างานรวมกบผเชยวชาญ

ดานการสอนและเทคโนโลย ซงถอเปนเครองมอส าคญในการเรยนการสอน MOOC วาสามารถแบง

กระบวนหลกเกยวกบผพฒนา MOOC โดยแตละสวนจะมขอตกลงรวมกนในการออกแบบและพฒนา

การฝกหดและการสอสารเกยวกบ MOOC ไดดงน 1) MOOC administration team โดยเปน

ผบรหารจดการภาพรวมของ MOOC 2) MOOC support team โดยเปนผจดการเกยวกบการออกแบบ

การเรยนการสอน 3) MOOC instructors เปนผสอนในระดบมหาวทยาลยทมความเชยวชาญ

เกยวกบเนอหา โดยจะตองพฒนาในดานของการใชเครองมอ รปแบบการเรยนร การออกแบบการสอน

รวมไปถงการสอสารตาง ๆ โดยใชเทคโนโลย เชนเดยวกบ Chia-ling Hsu (2014) กลาวถงของ MOOC

วายงคงยดหลก Team members ซงประกอบดวย ผเชยวชาญดานเนอหา (Subject Matters

Experts) นกออกแบบการสอน (Instructional Designer) ผเชยวชาญเกยวกบ e-Learning

30



(e-Learning Engineers) นอกจากนยงมงานวจยทเกยวของกบการพฒนา MOOC ซงเกยวของกบ

บคลากรโดยตรง ไดแก ผเชยวชาญทง 3 ดานทรวมกนออกแบบ MOOC คอ ผเชยวชาญดานการออกแบบ

เนอหา ผเชยวชาญดานการออกแบบการเรยนการสอน และผเชยวชาญดานเทคโนโลย (Melinda

dela Pena Bandalaria, 2014) เชนเดยวกบ Yayoi et al (2015) ทไดกลาววา กอนทจะเรม

โครงการจะมการอบรมครผสอนและเจาหนาทในเชงเทคนคการใชเทคโนโลย และผลจากการอบรม

ท าใหผลการด าเนนงานผานไปดวยด

ลกษณะกจกรรมการอบรมเพอพฒนาครผสอนในการเรยนการสอนออนไลนนนม

หลากหลาย แตพนฐานส าคญคอความเขาใจในการใชเทคโนโลย โดยลกษณะกจกรรมมดงน (Chee-

Kit-Looi et al, 2016) ในประเทศสงคโปร มการพฒนาพนฐานดานการใช ICT โดยครตองอบรม 30

ชวโมง เกยวกบหวขอการน า ICT มาบรณาการในหลกสตรการเรยนการสอน โดยมขนตอน ดงน

1) จดการอบรมทงหมด 30 ชวโมงกบผเชยวชาญดาน ICT 2) รวมการอบรมเชงปฏบตการ เพอฝก

ปฏบตการใชโปรแกรม 3) ฝกอบรมเกยวกบรปแบบการสอนทใช ICT กลยทธทส าคญ 3 ระยะ

ทฮองกง ไดออกแบบเพอพฒนา ไดแก 1) การศกษานโยบายของการเรยนการสอนออนไลนและมการ

ฝกอบรมเชงปฏบตการ 2) มการแลกเปลยนวธการสอนจากผสอนรายวชาตาง ๆ 3) มการสรางชมชน

ครเพอตดตามและสงเกตการเรยนการสอนออนไลน ทประเทศไตหวน มลกษณะกจกรรม ดงน

1) มการฝกอบรมการใชโปรแกรมพนฐานเกยวกบการเรยนการสอนออนไลน 2) อบรมเชงปฏบตการ

เกยวกบการน ามาใชในการเรยนการสอน 3) มการตดตอมหาวทยาลยใหสนบสนนในการพฒนาตอไป

และทปกกง ไดน าเสนอกจกรรมดงน 1) ฟงบรรยายเกยวกบการน า ICT มาใชกบการเรยนการสอนใน

หองเรยน 2) การออกแบบกจกรรมทใชในการเรยนการสอนออนไลน 3) เปดโอกาสใหครพฒนา

ตนเองโดยการสรางชมชนการสอนและฝกหดออนไลน

31



ตารางท 2.3 สงเคราะหองคประกอบรปแบบการพฒนาอาจารยทเหมาะสมกบการจดการเรยนการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

นกวชาการ

รปแบบการพฒนาอาจารยทเหมาะสม

กบการจดการเรยนการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

การออกแบบเนอหา การออกแบบ

การเรยนการสอน


Cheolil Lim (2014)

1) MOOC administration

team โดย edX เปนผบรหาร

จดการภาพรวมของ MOOC

2) MOOC support team

โดย SNUx เปนผจดการ

เกยวกบการออกแบบการเรยน

การสอน

3) MOOC instructors เปน

ผสอนในระดบมหาวทยาลยทม

ความเชยวชาญเกยวกบเนอหา

โดยจะตองพฒนาในดานของ

การใชเครองมอ รปแบบการ

เรยนร การออกแบบการสอน

รวมไปถงการสอสาร

ตาง ๆ โดยใชเทคโนโลย

√ √ √

Chia-ling Hsu

1. ผเชยวชาญดานเนอหา

(subject matters experts)

2. นกออกแบบการสอน

(instructional designer)

√ √ √

32









3. ผเชยวชาญเกยวกบ

e-learning (e-learning

engineers)

Melinda dela Pena

Bandalaria (2014)

1. ผเชยวชาญดานการออกแบบ

เนอหา

2. ผเชยวชาญดานการออกแบบ


3. ผเชยวชาญดานเทคโนโลย

√ √ √

Sun Bin Lim (2015)

1. ดานเทคโนโลย

2. ดานศลปะ

3. ดานเครอขายออนไลน

√ √ √

Yayoi et al (2015)

กอนทจะเรมโครงการจะมการ

อบรมครผสอนและเจาหนาทใน

เชงเทคนคการใชเทคโนโลย

และผลจากการอบรมท าใหผล

การด าเนนงานผานไปดวยด

√ √ √

Chee-Kit-Looi et al (2016)

ในประเทศสงคโปร มการพฒนา

พนฐานดานการใช ICT โดยคร

ตองอบรม 30 ชวโมง เกยวกบ

√ √ √

33









หวขอการน า ICT มาบรณาการ

ในหลกสตรการเรยนการสอน

โดยมขนตอน ดงน

1) จดการอบรมทงหมด 30

ชวโมงกบผเชยวชาญดาน ICT

2) รวมการอบรมเชงปฏบตการ

เพอฝกปฏบตการใชโปรแกรม

3) ฝกอบรมเกยวกบรปแบบการ

สอนทใช ICT กลยทธทส าคญ 3

ระยะ

ทฮองกง ไดออกแบบเพอพฒนา

ไดแก

1) การศกษานโยบายของการ

เรยนการสอนออนไลนและม

การฝกอบรมเชงปฏบตการ 2)

มการแลกเปลยนวธการสอน

จากผสอนรายวชาตาง ๆ

3) มการสรางชมชนครเพอ

ตดตามและสงเกตการเรยนการ

สอนออนไลน ทประเทศไตหวน

มลกษณะกจกรรม ดงน

1) มการฝกอบรมการใช

โปรแกรมพนฐานเกยวกบการ

เรยนการสอนออนไลน

34









2) อบรมเชงปฏบตการเกยวกบ

การน ามาใชในการเรยนการสอน

3) มการตดตอมหาวทยาลยให

สนบสนนในการพฒนาตอไป

และทปกกง ไดน าเสนอกจกรรม

ดงน

1) ฟงบรรยายเกยวกบการน า

ICT มาใชกบการเรยนการสอน

ในหองเรยน 2) การออกแบบ

กจกรรมทใชในการเรยนการ

สอนออนไลน

3) เปดโอกาสใหครพฒนา

ตนเองโดยการสรางชมชนการ

สอนและฝกหดออนไลน

จากขางตนจะเหนไดวา หลกการส าคญในการพฒนาบคลากรทจะสามารถใช MOOC

ส าหรบการเรยนการสอนไดนน จะตองมการอบรมพนฐานทางดานเทคโนโลย ซงเปนสวนส าคญ

ในการออกแบบ นอกจากนยงตองท างานรวมกบนกออกแบบการเรยนการสอนเพอทจะสามารถ

ออกแบบกจกรรมใหไดตรงตามวตถประสงคและบรณาการเทคโนโลยไดอยางมประสทธภาพ

35



4. งานวจยทเกยวของกบการพฒนาอาจารย

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบแนวทางพฒนาอาจารยประกอบดวย การทบทวน

วรรณกรรมเรองตาง ๆ ไดแก 1) งานวจยเรอง Research on the Impact of the Quality Matters

Course Review Process ของ Quality Matters (2012) 2) งานวจยเรอง Essential Components

of a Faculty Development Program for Pharmacy Practice Faculty ของ Eric G. Boyce

et al (2008) 3) งานวจยเรอง Promoting Continuous Quality Improvement in Online

Teaching: The Meta Model ของ Eileen Dittmar and Holly McCracken (2012) 4) งานวจย

เรอง The experience of teaching online and its impact on faculty innocation across

delivery methods ของ Lorna R. Kearns (2016) 5) งานวจยเรอง A professional

development framework for online teaching ของ Evrim Baran, (2014) และ 6) งานวจย

เรอง Preparing Faculty for Teaching a MOOC: Recommendations form Research and

Experience ของ Stephanie Richter and Murali Krishnamurthi. (2014) โดยมรายละเอยด

ดงตอไปน

1. Quality Matters (2012) ไดกลาวถงมาตรฐานการประเมน (Rubric Standards)

ซงน ามาจากขอบขายการประกนคณภาพ และเสนอในรปแบบประเมนมการจดคาระดบคะแนน

การประเมน ซงมรายละเอยด ดงตารางตอไปน

ตารางท 2.4 มาตรฐานการประเมน Rubric Standards Quality Matters (2012)

องคประกอบ ตวบงชเพอการประเมน ระดบ

คะแนน

1. ขอมลเบองตน

และการแนะน า

รายวชา

1.1 มค าแนะน าทชดเจนในการเรมตนเรยน และการคนหาสวนตาง ๆ

ของรายวชา

1.2 มการแนะน าวตถประสงคและโครงสรางของรายวชา

1.3 มการแนะน าเกยวกบมารยาทการใชอนเตอรเนต การสนทนา

ออนไลน การใชอเมล และการสอสารอน ๆ อยางชดเจน

3

3

36




คะแนน

1.4 มการแจงขอก าหนดของรายวชาทผเรยนจะปฏบตตามไวอยาง

ชดเจน หรอมลงคของหนาขอก าหนดนน

1.5 มการระบความรทจ าเปนตองมกอน (Prerequisite knowledge)

และ/หรอ ความสามารถทจ าเปนส าหรบรายวชาไวอยางชดเจน

1.6 มการระบทกษะทางเทคนคขนพนฐานทจ าเปนตองมไวอยางชดเจน

1.7 มสวนแนะน าขอมลของผสอนซงมความเหมาะสมและสามารถ

เขาถงไดทางออนไลน

1.8 เปดโอกาสใหผเรยนแนะน าตวเองในหองเรยน

2

2

1

1

1

1

2. วตถประสงค

การเรยน

2.1 วตถประสงคการเรยนเปนผลลพธทสามารถวดได

2.2 วตถประสงคของโมดล/หนวยการเรยนเปนผลลพธทสามารถวดได

และสอดคลองกบวตถประสงคของรายวชา

2.3 มการระบวตถประสงคการเรยนทงหมดอยางชดเจน และเปน

มมมองของผเรยน

2.4 มการระบค าแนะน าในการเรยนใหบรรลถงวตถประสงคการเรยน

อยางชดเจน

2.5 วตถประสงคการเรยนไดรบการออกแบบใหเหมาะสมกบระดบของ

รายวชา

3

3

3

3

3

3. การวดและ

การประเมนผล


3.1 ประเภทของการประเมนทเลอกใชสามารถวดวตถประสงคการเรยน

และสอดคลองกบกจกรรมและทรพยากรของรายวชา

3.2 มการระบเกณฑการใหคะแนนอยางชดเจน

3.3 มการระบเกณฑเฉพาะและเกณฑแบบอธบายรายละเอยด ในการประเมน

3

3

3

37




คะแนน

ผลงานและการมสวนรวมในหองเรยนของผเรยน ซงผกพนกบเกณฑ

การใหคะแนน

3.4 เครองมอในการประเมนทเลอกใชจดเรยงตามล าดบ มความ

หลากหลาย และเหมาะสมกบผลงานทนกเรยนไดรบการประเมน

3.5 ผเรยนมโอกาสทหลากหลายทจะประเมนความกาวหนาในการเรยน

ของตน

2

2

4. สอการเรยน

การสอน

4.1 สอการสอนมสวนท าใหเกดความส าเรจในการเรยน ของรายวชานน ๆ

และบรรลถงวตถประสงคการเรยนในโมดล/หนวยการเรยน

4.2 มการอธบายเปาหมายของสอการสอน และการใชสอการสอนนน ๆ

ในกจกรรมการเรยนอยางชดเจน

4.3 ทรพยากรและสอการสอนทใชในรายวชามการระบแหลงทมาอยาง

เหมาะสม

4.4 สอการสอนมความทนสมย

4.5 สอการสอนน าเสนอมมมองทหลากหลายของเนอหารายวชา

4.6 มการอธบายความแตกตางระหวางสอการสอนทก าหนดตองเรยน

และทเปนทางเลอกอยางชดเจน

3

3

2

2

1

1

5. กจกรรม

การเรยนและ

ปฏสมพนธของ

ผเรยน

5.1 กจกรรมการเรยนชวยสงเสรมใหบรรลถงวตถประสงคการเรยน

5.2 กจกรรมการเรยนเปดโอกาสใหมการปฏสมพนธทสงเสรมใหเกด

การเรยนเชงรก

5.3 มการระบระยะเวลาทผสอนโตตอบในหองเรยนและตอบกลบ

เกยวกบการบานไวอยางชดเจน

5.4 มการระบขอก าหนดเกยวกบปฏสมพนธของผเรยนอยางชดเจน

3

3

3

2

38




คะแนน

6. เทคโนโลยใน

รายวชา

6.1 เครองมอและสอในบทเรยนชวยสงเสรมวตถประสงคของการเรยน

6.2 เครองมอและสอในบทเรยนชวยสงเสรมใหผเรยนมความตงใจใน

การเรยน และเปนผเรยนทกระตอรอรน

6.3 มการน าทางสวนตาง ๆ ของบทเรยนออนไลน ทมลกษณะมเหตผล

ตอเนองและมประสทธภาพ

6.4 ผเรยนสามารถเขาถงเทคโนโลยทมความจ าเปนในรายวชาไดโดยทนท

6.5 เทคโนโลยในบทเรยนมความทนสมย

3

3

3

2

1

7. การสนบสนน

ผเรยน

7.1 ผสอนใหค าอธบายชดเจนเกยวกบการสนบสนนทางเทคโนโลย

ส าหรบผเรยน และวธการเขาถง

7.2 ในค าแนะน ารายวชามการเชอมโยงหรอลงคไปถงขอมลเกยวกบ

นโยบายและการใหบรการการเขาถงของสถาบน

7.3 ในค าแนะน ารายวชามการเชอมโยงหรอลงคไปถงขอมลทอธบายวา

บรการและทรพยากรทางการเรยนของสถาบนชวยใหผเรยนประสบ

ความส าเรจในการเรยนไดอยางไร และผเรยนจะเขาถงบรการไดอยางไร

7.4 ในค าแนะน ารายวชามการเชอมโยงหรอลงคไปถงขอมลทอธบายวา

บรการทสนบสนนผเรยนของสถาบนจะชวยใหผเรยนประสบ

ความส าเรจไดอยางไร และผเรยนจะเขาถงบรการไดอยางไร

3

3

2

1

8.การเขาถงและ

งายตอการใชงาน

ระบบ

8.1 มการใชเทคโนโลยทเขาถงได และมค าแนะน าในการใช

8.2 บทเรยนมสอทางเลอกส าหรบเนอหาภาพและเสยง

8.3 บทเรยนออกแบบใหสามารถอานไดงาย และท าใหผเรยนจดจอ

8.4 บทเรยนออกแบบเพอรองรบการใชเทคโนโลยเพอชวยเหลอการเรยน

3

2

2

2

39



จากตารางของ Quality Matters (2012) น สถานศกษาทจะรบการตรวจสอบคณภาพ

ควรน ามาศกษาองคประกอบ ตวบงช และน าหนกคาระดบคะแนน มาเปนประเดนในการด าเนนการ

จดการศกษาไดเปนอยางด

2. Eric G. Boyce, and all (2008) น าเสนอแนวโปรแกรมการพฒนาอาจารยไว 6

ประการ ไดแก 1) การออกแบบการสอน ตามหลกสตร รายวชา 2) การสอน ทไปสนบสนนเพม

การเรยน 3) การจดการสงแวดลอมการเรยน 4) การเขาถงและการประเมนการเรยน 5) วชาและ

การประเมนการสอนอาจารย 6) ทนสนบสนนการสอน

ตารางท 2.5 แสดงโปรแกรมการพฒนาอาจารย Eric G. Boyce, and all (2008)

โปรแกรมพฒนาอาจารย รายละเอยด

การออกแบบการเรยนการสอน - ทบทวนหลกสตรและวตถประสงค

- ความส าคญของบทเรยนทมตอหลกสตร

- การออกแบบบทเรยน

- วตถประสงคและเปาหมายของบทเรยน

- การพฒนาปรชญาทางการศกษา

- รปแบบการเรยนของผเรยน

- การใชเทคโนโลย

การจดการเรยนและการสอน - วธการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนศนยกลางและการเรยน

เชงรก

- การสรางทรพยากรการเรยนการสอน (ประมวลรายวชา

เอกสารการสอน แผนการสอน การใหคะแนน เอกสารอาน

ประกอบ)

- การสอน

- การอภปรายกลมใหญและกลมยอย

- การสอนในสภาพแวดลอมแบบทดลองและวจย

40



โปรแกรมพฒนาอาจารย รายละเอยด

การจดการสภาพแวดลอม


- มารยาทในหองเรยน

- ความพรอมดานวชาการ

- การรองรบผพการ

- ความเปนผเรยนและผสอนทด

- การปฏบตตนเปนตวอยาง

การประเมนและวดผลผเรยน - ความสอดคลองของวตถประสงค วธการสอน และการ

ประเมนผล

- ภาพรวมของการประเมนและวดผลผเรยน

- การใหผลตอบกลบ

- การใหคะแนนและประเมนผลขอสอบแบบปรนยและขอสอบ

แบบอน ๆ

- การพฒนาและใชเกณฑการใหคะแนน

- วธการประเมนผเรยนแบบไมใหคะแนน

- การใหคะแนนบทเรยน

- มาตรฐานทางวชาการ

การประเมนผลการสอนและ

รายวชา

- การประเมนแบบทางการ การใหผลยอนกลบแบบ

informative และ formative (ในระหวางบทเรยน)

- การประเมนผเรยนรายวชา

- การประเมนระหวางผเรยนดวยกนเอง

- การประเมนตนเอง

- การประเมนแบบสะสมผลงาน

ตวอยางการสอน - ตวอยางในอดตและปจจบน

41



3. Eileen Dittmar and Holly McCracken (2012) น าเสนอ META Model ส าหรบการพฒนา

อาจารยผสอนใหมประสทธภาพ ซงประกอบดวย 4 ประการ ดงน

1) การเปนพเลยง (Mentoring) ไดแก 1) การก ากบตดตามทปรบส าหรบใหเขา

แตละบคคล 2) ประสบการณการสอน 3) การฝกอบรมตวตอตว และความรวมมอกน 4) การประเมน

ตนเองอยางตอเนอง

2) การพฒนาดานทกษะและสมรรถนะ (Engagement) ไดแก 1) การน าเสนอวธ

ปฏบตทด 2) วดโอคอนเฟอรเรนซ 3) การฝกอมรมภายในสถาบน 4) การพฒนาวชาชพจากภายนอก

สถาบน

3) เทคโนโลย (Technology) ไดแก 1) วก Resource 2) บลอกส าหรบการเรยนร

3) วดโอคอนเฟอรเรนซตวตอตว 4) เครองมอส าหรบการประเมนตนเองและเพอนรวมชน

4) การประเมนผล (Assessment) ไดแก 1) มาตรฐานส าหรบการพฒนาอยาง

ตอเนอง 2) Peer review 3) การใหรางวล

4.Lorna R. Kearns, (2016), teaching practice across delivery methods. Four

overarching themes emerged: น าเสนอวธการสอนในการเรยนออนไลนซงประกอบดวย 3 วธ คอ

1) การทบทวนการสอน เกดขนเมอผสอนตงค าถามตวเองเกยวกบเปาหมายและ

วตถประสงคของการสอนการสรางโครงสราง ประกอบดวยการวางแผนและออกแบบบทเรยน

2) การเรยนการสอนในชนเรยน แสดงใหเหนถงความตงใจของผสอนจากการสอน

ในหองเรยน

3) การใหความชวยเหลอในการเรยน คอการทผสอนชวยเหลอผเรยนในการเรยนร

วชานน ๆ จะประกอบดวย 3 องคประกอบยอย ไดแก 1) การสนบสนนการเรยนเชงรก แสดงใหเหน

ถงความตงใจของผสอนทจะขบเคลอนใหผเรยนผกพนกบเนอหาในรายวชา 2) การกระตนใหเกด

ปฏสมพนธระหวางผเรยน คอการสรางสถานการณใหผเรยนไดมปฏสมพนธกบผเรยนคนอนและ

กบเนอหาในรายวชา 3) การสรางเครอขาย เปนความพยายามของผสอนเพอสรางความคนเคยกบ

ผเรยนเพอใหรบรถงความตองการของผเรยน

42



5. Evrim Baran, (2014) น าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน ไว 3 กรอบ คอ

5.1 ระดบการสอน (ดานเทคโนโลย วธการสอน และดานเนอหา) ประกอบดวย

3 แนวทาง คอ 1) มการอบรมปฏบตการ /การสาธต 2) มหลกสตรหรอโปรแกรมการฝกอบรม

3) มการชวยเหลอเปนรายบคคล

5.2 ระดบชมชนในสถาบน ประกอบดวย 3 แนวทาง ไดแก 1) มการเรยนรของคน

ในสถาบนเปนกลม 2) มโปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะกลยาณมตร เชน การสงเกตการสอน

การประเมน 3) มระบบพเลยง

5.3 ระดบสถาบน ประกอบดวย 2 แนวทาง ไดแก 1) การยอมรบในตวอาจารยและ

การใหรางวลอาจารย 2) มวฒนธรรมองคกรทดดานการศกษาออนไลน

สรปดงรป

ภาพท 2.5 แนวทางการพฒนาอาจารยผสอนออนไลน Evrim Baran, (2014)

43



6. Stephanie Richter and Murali Krishnamurthi. (2014) น าเสนอขอเสนอแนะการพฒนา

อาจารย การพฒนาอาจารยทสอน MOOC 3 ดาน คอ

1. ขนกอนวางแผน MOOC ไดแก 1) รวมมอในการศกษารปแบบ 2) มวจยทฤษฎ

การเรยนการสอนทน าสมย 3) วจยเกยวกบกฎ ระเบยบ ของสถาบนเกยวกบ MOOC

2. ขนออกแบบ MOOC ไดแก 1) เลอกหวเรองทนาสนใจน ามาพฒนา MOOC

กบกลมเปาหมายทจะเรยน 2) สรางทมท างาน 3) วางแผนพฒนา 4) ก าหนดผลทคาดวาจะไดรบ

ของรายวชา 5) ออกแบบแผนการสอสาร และวธการพฒนากลมคน 6) วางแผนการประเมนผเรยน

กลมใหญจ านวนมาก

3. ขนทควรค านง MOOC ไดแก 1) ใหความสนใจตอเทคโนโลยทสงถายใน MOOC

2) ตระหนกในเรองแรงจงใจและการมสวนรวม 3) แสวงหาทนในการผลต 4) หาวธการประชาสมพนธ

การใช MOOC 5) วจยในการเรยนดวย MOOC

สรปผลการศกษา เอกสาร และงานวจยทเกยวของดาการพฒนาอาจารยเพอการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ผวจยสามารถสงเคราะหเปนแนวทางการพฒนาผสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชนไดดงตารางท 2.6

ตารางท 2.6 ผลการสงเคราะหแนวทางการพฒนาอาจารยในการสอนออนไลนแบบเปด (MOOC)

Richter &

Krishnamurthi

(2014)


Boyce et al

(2008) ผลการสงเคราะห กรณศกษา

ในฮองกง

กรณศกษา

ในจน (ปกกง)

1. ขนกอนวางแผน

MOOC

1.1 รวมมอในการศกษา

1. การศกษา

นโยบายของการ

เรยนการสอน

1. ฟงบรรยาย

เกยวกบการน า ICT

มาใชกบ

1. การออกแบบ


1.1 ทบทวน

1. ขนการเรมสอน

ออนไลนแบบเปด

1.1 ศกษาวจยเกยวกบ

44



Richter &

Krishnamurthi

(2014)


Boyce et al





รปแบบ

1.2 มวจยทฤษฎการ

เรยนการสอนทน าสมย

1.3 วจยเกยวกบกฎ

ระเบยบของสถาบน

เกยวกบ MOOC

ออนไลนและม

การฝก อบรมเชง

ปฏบตการ

การเรยนการสอนใน

หองเรยน

หลกสตรและ

วตถประสงค

1.2 ความส าคญ

ของบทเรยนทมตอ

หลกสตร

1.3 การออกแบบ

บทเรยน

1.4 วตถประสงค

และเปาหมายของ

บทเรยน

1.5 การพฒนา

ปรชญาทาง

การศกษา

1.6 รปแบบการ

เรยนของผเรยน

1.7 การใช


รปแบบของ MOOC

วธการจดการเรยน

การสอน และเทคโนโลย

ทใช

1.2 การฝกอบรม

ผเกยวของ

2. ขนออกแบบ

MOOC

2.1 เลอกหวเรองท

2. มการแลกเปลยน

วธการสอนจาก

ผสอนรายวชาตาง ๆ

2. การออกแบบ

กจกรรมทใชในการ

เรยนการสอน

ออนไลน

2. การจดการ

เรยนและการสอน

3. การจดการ

สภาพแวดลอม

2. ขนการออกแบบการ

สอนออนไลนแบบเปด

2.1 เลอกหวเรองท

45



Richter &

Krishnamurthi

(2014)


Boyce et al





นาสนใจน ามาพฒนา

MOOC กบ

กลมเปาหมายทจะเรยน

2.2 สรางทมท างาน

2.3 วางแผนพฒนา

2.4 ก าหนดผลทคาดวา

จะไดรบของรายวชา

2.5 ออกแบบแผนการ

สอสาร และวธการ

พฒนากลมคน

2.6 วางแผนการ

ประเมนผเรยนกลม

ใหญจ านวนมาก


4. การประเมน

และวดผลผเรยน

นาสนใจเพอน ามา

พฒนา MOOC


กจกรรมทใชในการ



สภาพแวดลอมออนไลน

2.4 วางแผนการ

ประเมนผเรยน

2.5 การแลกเปลยน

วธการสอนจากผสอน

วชาตาง ๆ

3. ขนทควรค านงใน

MOOC

3.1 ใหความสนใจตอ

เทคโนโลยทสงถายใน

MOOC

3. มการสรางชมชน

ครเพอตดตามและ

สงเกตการเรยนการ

สอนออนไลน

3. เปดโอกาสใหคร

พฒนาตนเองโดยการ

สรางชมชนการสอน

และฝกหดออนไลน

5. การประเมนผล

การสอนและ

รายวชา

6. ตวอยางการ

สอน

3. ขนทควรค านง

ส าหรบ MOOC

3.1 การใหความสนใจ

กบเทคโนโลยใน

MOOC

46



Richter &

Krishnamurthi

(2014)


Boyce et al





3.2 ตระหนกในเรอง

แรงจงใจและการมสวน

รวม

3.3 แสวงหาทน

ในการผลต

3.4 หาวธการ

ประชาสมพนธ การใช

MOOC

3.5 วจยในการเรยน

ดวย MOOC

3.2 การตระหนก

เกยวกบแรงจงใจและ

การมสวนรวม

3.3 การประชาสมพนธ

และการหาทน

3.4 การประเมนผลการ

สอนและรายวชา

3.5 การสรางชมชน

ผสอนและการตดตาม

ออนไลนและตวอยาง

การสอน

3.6 การวจยส าหรบการ

เรยนดวย MOOC

สรปไดวาการพฒนาผสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนนนควรท าใน 3 ระดบ คอ

1.ระดบการสอน 2. ระดบชมชน และ 3 ระดบสถาบน

47


บทท 3 วธด ำเนนกำรวจย

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

กำรวจยเรอง แนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลน

แบบเปดส ำหรบมวลชน เปนกำรวจยแบบกำรวจยและพฒนำ (Research and Development)

ผวจยไดด ำเนนกำรวจยโดยม 4 ขนตอนหลก คอ

ตอนท 1 ศกษำควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

ตอนท 2 ศกษำควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบควำมตองกำรพฒนำอำจำรยเพอกำรสอน


ตอนท 3 พฒนำแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลน

แบบเปดส ำหรบมวลชน

ตอนท 4 รบรองและน ำเสนอแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน


โดยวธด ำเนนกำรวจยในแตละขนตอนกำรวจยมรำยละเอยด ดงตอไปน

48



ตอนท 1 ศกษำควำมควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน


เพอศกษำควำมควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

กลมตวอยำง

อำจำรยสถำบนอดมศกษำในประเทศไทย แยกเปนมหำวทยำลยทมกำรจดกำรเรยน

กำรสอนออนไลน โดยแบงเปนสงกดรฐบำล จ ำนวน 19 แหง และสงกดเอกชนจ ำนวน 8 แหง

รวม 27 แหงสมกลมตวอยำงดวยวธกำรแบงชนอยำงเปนสดสวน (Stratified Random Sampling)

ไดจ ำนวนกลมตวอยำงทงสน 169 คน

ขนตอนกำรวจย

1. ศกษำแนวคด เอกสำร ต ำรำ และงำนวจยทเกยวของกบกำรสอนออนไลนแบบเปด

ส ำหรบมวลชน น ำมำวเครำะหเนอหำ (content analysis)

2. น ำขอมลทไดมำสงเครำะหเพอสรำงโครงรำงแบบสอบถำมเพอศกษำควำมควำมคดเหน

ของอำจำรยเกยวกบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

3. ตรวจสอบควำมตรงเชงเนอหำ และพจำรณำควำมสอดคลองของขอค ำถำม โดยผเชยวชำญ

จ ำนวน 5 คน จำกนนเลอกขอค ำถำมทมคำควำมสอดคลองของเนอหำ (IOC) ทมคำตงแต 0.5 ขนไป

มำสรำงขอค ำถำมเปนแบบสอบถำมมำตรำสวน 7 ระดบ (rating scale)

4. น ำแบบสอบถำม จ ำนวน 190 ฉบบ ไปเกบขอมลกบกลมตวอยำงทเปนอำจำรยทม

ประสบกำรณในกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน จำกสถำบนอดมศกษำทเปนมหำวทยำลย

สงกดรฐบำลและสงกดเอกชน ไดรบคน 169 ฉบบ คดเปนรอยละ 88.94

5. สรปผลกำรศกษำควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

จำกแบบสอบถำม โดยกำรวเครำะหขอมล น ำเสนอขอมลเปนคำเฉลย และสวนเบยงเบนมำตรฐำน

49



เครองมอทใช

แบบสอบถำมควำมคดเหนเกยวกบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน ของอำจำรย

ทมประสบกำรณในกำรสอนออนไลน แบงเปน 2 ตอน ประกอบดวย

ตอนท 1 ค ำถำมเกยวกบสถำนภำพสวนบคคลของผตอบแบบสอบถำม มจ ำนวนทงหมด 8 ขอ

ไดแก 1) เพศ 2) อำย 3) วฒกำรศกษำ 4) ประสบกำรณกำรสอน 5) มหำวทยำลยทสงกด

6) ประสบกำรณกำรใชคอมพวเตอร/อนเทอรเนต 7) ระยะเวลำกำรใชคอมพวเตอร/อนเทอรเนต

ในแตละวน และ 8) สถำนภำพคอมพวเตอรสวนบคคล

ตอนท 2 ค ำถำมเกยวกบควำมคดเหนตอกำรใช MOOC มจ ำนวน 20 ประเดน

ซงผวจยไดด ำเนนกำรสรำงแบบสอบถำมควำมคดเหนเกยวกบกำรสอนออนไลนแบบเปด

ส ำหรบมวลชน ดงขนตอนตอไปน

1. ศกษำแนวคด เอกสำร ต ำรำ งำนวจยดำนกำรเรยนกำรสอนออนไลนแบบเปด

น ำมำวเครำะหเนอหำ และสงเครำะหขอมลทไดเพอใชในกำรท ำโครงรำงแบบสอบถำม

2. น ำแบบสอบถำมไปใหผเชยวชำญ จ ำนวน 5 คน ท ำกำรตรวจสอบควำมตรง

เชงเนอหำ และพจำรณำควำมสอดคลองของขอค ำถำม จำกนนเลอกขอค ำถำมทมคำควำมสอดคลอง

ของเนอหำ (IOC) ทมคำตงแต 0.5 ขนไปมำใชเปนขอค ำถำม

3. ปรบแกแบบสอบถำมกอนน ำไปใชจรง

วธเกบรวบรวม และวเครำะหขอมล

สอบถำมควำมคดเหนกลมตวอยำงจำกอำจำรยทมประสบกำรณในกำรสอนออนไลนแบบเปด

ส ำหรบมวลชน จำกสถำบนอดมศกษำท เปนมหำวทยำลยสงกดรฐบำลและสงกดเอกชน

โดยด ำเนนกำรตำมขนตอนดงน

1. สงหนงสอรำชกำรจำกโครงกำรมหำวทยำลยไซเบอรไทย ส ำนกงำนคณะกรรมกำร

กำรอดมศกษำ เพอขอควำมรวมมอในกำรตอบแบบสอบถำมพรอมสงแบบสอบถำมจ ำนวน 190 ฉบบ

ไปยงสถำบนอดมศกษำสงกดรฐบำลและสงกดเอกชน

2. ไดรบแบบสอบถำมทสมบรณกลบคนมำทงสน 169 ฉบบ คดเปนรอยละ 88.94

50



3. น ำแบบสอบถำมทง 169 ฉบบมำวเครำะหขอมลโดยหำคำเฉลยและสวนเบยงเบน

มำตรฐำนโดยก ำหนดควำมคดเหนเปน 7 ระดบ ไดแก

ระดบ 7 คอ มควำมคดเหนเหนดวยอยำงยง

ระดบ 6 คอ มควำมคดเหนเหนดวย

ระดบ 5 คอ มควำมคดเหนคอนขำงเหนดวย

ระดบ 4 คอ มควำมคดเหนไมแนใจ

ระดบ 3 คอ มควำมคดเหนคอนขำงไมเหนดวย

ระดบ 2 คอ มควำมคดเหนไมเหนดวย

ระดบ 1 คอ มควำมคดเหนไมเหนดวยอยำงยง

4. สรปผลกำรศกษำควำมควำมคดเหนเกยวกบกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

ของอำจำรยทมประสบกำรณในกำรสอนออนไลน จำกสถำบนอดมศกษำทเปนมหำวทยำลยสงกด

รฐบำลและสงกดเอกชน

51



สรปขนตอนกำรวจยตอนท 1 กำรศกษำควำมควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบกำรสอน

ออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน ไดดงแผนภำพดำนลำง

แผนภำพ ขนตอนกำรวจยตอนท 1 ศกษำควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบกำรสอนออนไลน


ส าหรบมวลชนเอกสารและงานวจยทเกยวของ ศกษาแนวคด เอกสาร ต ารา งานวจยดานการใชการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ขนตอนด ำเนนกำร

สงเคราะหขอมลทไดเพอใชในท าโครงรางแบบสอบถามเพอศกษาความคดเหนเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

สรปความคดเหนอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

น าแบบสอบถามไปเกบขอมล

ผเชยวชาญตรวจสอบความตรงเชงเนอหา และพจารณาความสอดคลองของขอค าถาม

โครงรางแบบสอบถาม ฯ

ผลการศกษาความคดเหนเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ขนท 1

ขนท 2

ขนท 3

ขนท 4

ขนท 5

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ขอมลความคดเหนอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ผลลพธ

52



ตอนท 2 ศกษำควำมควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบควำมตองกำรพฒนำอำจำรยเพอกำรสอน



เพอศกษำควำมควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบควำมตองกำรพฒนำอำจำรยเพอกำรสอน



อำจำรย จำกมหำวทยำลยเครอขำยเพอพฒนำอดมศกษำ จ ำนวน 9 เครอขำย ทเขำรวม

โครงกำร Thai MOOC เปนกลมตวอยำง จ ำนวน 51 คน


1. ศกษำแนวคด เอกสำร ต ำรำ งำนวจยดำนกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

เพอเปนขอมลส ำหรบกำรน ำมำวเครำะหเนอหำ (content analysis)

2. สงเครำะหขอมลทไดจำกขนตอนท 1 เพอใชเปนขอมลในกำรพฒนำแบบสอบถำม

ควำมคดเหนเกยวกบควำมตองกำรในกำรพฒนำอำจำรยเพอกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

3. น ำแบบสอบถำมใหผเชยวชำญตรวจสอบควำมตรงเชงเนอหำ และพจำรณำควำม

สอดคลองของขอค ำถำม

4. น ำแบบสอบถำมไปเกบขอมลกบกลมตวอยำงผบรหำรและอำจำรยจำกมหำวทยำลย

เครอขำยเพอพฒนำอดมศกษำจ ำนวน 9 เครอขำย ทเขำรวมโครงกำร Thai MOOC จ ำนวน 51 คน

5. สรปควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบควำมตองกำรพฒนำอำจำรยเพอกำรสอนออนไลน

แบบเปดส ำหรบมวลชน ทไดจำกแบบสอบถำม น ำแบบสอบถำมมำวเครำะหผล แสดงคำเฉลย

แสดงควำมตองกำรจ ำเปนดวยดชน PNImodified และสรปผล

53




แบบสอบถำมควำมคดเหนเกยวกบควำมตองกำรพฒนำอำจำรยเพอกำรสอน แบบ MOOC

แบงเปน 3 ตอน ประกอบดวย

ตอนท 1 ขอมลทวไป มทงหมด 7 ขอ ไดแก 1) มหำวทยำลยทสงกด 2) ประสบกำรณ

ในกำรท ำงำน 3) วฒกำรศกษำ 4) ต ำแหนงวชำกำร 5) ต ำแหนงบรหำร 6) ประสบกำรณในกำรจดกำรเรยน

กำรสอนออนไลน/กำรสอนแบบ MOOC 7) รปแบบกำรกำรจดกำรสอนออนไลน/กำรสอนแบบ

MOOC

ตอนท 2 ควำมคดเหนของของอำจำรยทมตอแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยในกำรเรยนกำรสอน

แบบ MOOC โดยแบงเปน 2 ระดบ คอ 1) ระดบแนวทำงทเปนปจจบนตอแนวทำงกำรพฒนำอำจำรย

แบบ MOOC และ 2) ระดบแนวทำงทควรเปนตำมควำมคำดหวงตอกำรพฒนำอำจำรยแบบ MOOC

ตอนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ ทเกยวกบแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยในกำรเรยนกำรสอน

แบบ MOOC

วธกำรวเครำะหขอมล

1. วเครำะหขอมลแบบสอบถำมโดยหำควำมถ รอยละ คำเฉลย สวนเบยงเบนมำตรฐำน

และวเครำะหควำมตองกำรจ ำเปนดวยดชน PNImodified ซงแบบควำมคดเหนเปนระดบทเปนปจจบน

และระดบทคำดหวงในอนำคต โดยก ำหนดควำมคดเหนเปน 5 ระดบ ไดแก

ระดบ 5 คอ มควำมคดเหนในระดบดทสด

ระดบ 4 คอ มควำมคดเหนในระดบด

ระดบ 3 คอ มควำมคดเหนในระดบปำนปลำง

ระดบ 2 คอ มควำมคดเหนในระดบนอย

ระดบ 1 คอ มควำมคดเหนในระดบนอยทสด

2. วเครำะหควำมคดเหนอำจำรยทมตอควำมตองกำรในกำรใชกำรสอนออนไลนแบบเปด

ส ำหรบมวลชน

54



สรปขนตอนกำรวจยตอนท 2 กำรศกษำควำมควำมคดเหนเกยวกบควำมตองกำรพฒนำ

อำจำรยเพอกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน ไดดงแผนภำพดำนลำง

แผนภำพ ขนตอนกำรวจยตอนท 2 ศกษำควำมควำมคดเหนของอำจำรยเกยวกบควำมตองกำร

พฒนำอำจำรยเพอกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

ผลลพธ

เอกสารและงานวจยทเกยวของ ศกษาแนวคด เอกสาร ต ารา งานวจยดานการใชการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน


สงเคราะหขอมลทไดเพอใชในท าโครงรางแบบสอบถามเพอศกษาสภาพ และความตองการการพฒนาอาจารย เพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

สรปความคดเหนอาจารยเกยวกบสภาพ และความตองการการพฒนาอาจารยเพอการสอน

ออนไลนแบบเปด

น าแบบสอบถามไปเกบขอมล

ผเชยวชาญตรวจสอบความตรงเชงเนอหา และพจารณาความสอดคลองของขอค าถาม

โครงรางแบบสอบถาม

ผลการศกษาความคดเหนอาจารยเกยวกบสภาพ และความตองการการพฒนาอาจารย

เพอการสอนออนไลนแบบเปด

ขนท 1

ขนท 2

ขนท 3

ขนท 4

ขนท 5

แบบสอบถามความคดเหนอาจารยเกยวกบสภาพ และความตองการการพฒนาอาจารย

เพอการสอนออนไลนแบบเปด

ขอมลความคดเหนอาจารยเกยวกบสภาพ และความตองการการพฒนาอาจารยเพอการ


55



ตอนท 3 พฒนำแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน


1.เพอศกษำควำมคดเหนของผเชยวชำญเกยวกบแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยม

ควำมพรอมในกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

2. เพอพฒนำแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลน



ผเชยวชำญ ผบรหำร และ อำจำรยจำกมหำวทยำลยเครอขำยเพอพฒนำอดมศกษำจ ำนวน

9 เครอขำย ทเขำรวมโครงกำร Thai MOOC จ ำนวน 20 คน


1. ศกษำแนวคด เอกสำร และแนวปฏบตทดจำกตวอยำงกำรสอนออนไลนแบบเปด

เพอเปนขอมลส ำหรบกำรน ำมำวเครำะหเนอหำ (content analysis)

2. น ำขอมลทไดจำกผลกำรวจยขนตอนท 1 และ ขนตอนท 2 มำสงเครำะหเปนแนวทำง

กำรพฒนำผสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

3. จดท ำประเดนกำรประชมก ำหนดแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอม

ในกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

4. ด ำ เนนกำรประชมระดมควำมคดเหน ผ เช ยวชำญ ผบรหำร และ อำจำรย

จำกมหำวทยำลยเครอขำยเพอพฒนำอดมศกษำจ ำนวน 9 เครอขำย ทเขำรวมโครงกำร Thai MOOC

จ ำนวน 20 คน

5. สรปควำมคดเหนเกยวกบแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน


6. สรำงแผนภำพ (รำง) แนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน


56




ตำรำงวเครำะหเนอหำเพอก ำหนดแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน

ออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน โดยก ำหนดกำรพจำรณำใน 3 ประเดน ไดแก 1) แนวทำงกำรพฒนำ

อำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน ควรประกอบดวย

อะไรบำง 2) ระดบกำรสอน (ดำนเทคโนโลย วธกำรสอน และดำนเนอหำ) ควรมองคประกอบเพมเตม

หรอไม 3) ระดบชมชนในสถำบน ควรมองคประกอบเพมเตมหรอไม

กำรเกบรวบรวมขอมล

1. ด ำเนนกำรประชมระดมควำมคดเหน ผเชยวชำญ ผบรหำร และ อำจำรยทเกยวของกบ

กำรเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

2. สรปควำมคดเหนแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลน


3. วเครำะหเนอหำรำงแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน


4. สรปผลกำรจดประชมระดมควำมคดเหน ผบรหำร ผเชยวชำญ และอำจำรยทเกยวของ

กบกำรเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน

57



สรปขนตอนกำรวจยตอนท 3 พฒนำแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอม

ในกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน ไดดงแผนภำพดำนลำง

แผนภำพ ขนตอนกำรวจยตอนท 3 พฒนำแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอม


ผลลพธ

เอกสารและงานวจยทเกยวของ ศกษาแนวคด เอกสาร และงานวจยทเกยวของ

กบแนวทางการพฒนาผสอนออนไลนแบบเปด


น าขอมลทไดจากขนท 1 มาสงเคราะหเปนแนวทางการพฒนาผสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน และน าผลการศกษาจากขนตอนท 1 สรปเปนขอมลพนฐาน

ด า เน นก า รประช ม ระดมคว าม คด เห น ผเชยวชาญ เกยวกบแนวทางการพฒนาผสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

จดท ารางประเดนการประชมรางแนวทางการการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมฯ

ขอมลพนฐานในการจดท าราง ประเดนการประชม

ขนท 1

ขนท 2

ขนท 3

ขนท 4

วาระการประชม

1.ความคดเหน ผเชยวชาญ ตอแนวทางการพฒนาผสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน 2. แผนภาพ รางแนวทาง ฯ

58



ตอนท 4 รบรองและน ำเสนอแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน



1. เพอรบรองควำมเหมำะสมของแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน


2. เพอน ำเสนอแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลน



ผเชยวชำญ ผบรหำร และ อำจำรยจำกมหำวทยำลยเครอขำยเพอพฒนำอดมศกษำจ ำนวน

9 เครอขำย ทเขำรวมโครงกำร Thai MOOC จ ำนวน 50 คน


1. จดประชมเพอพจำรณำ (รำง) แนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน


2. ทประชมระดมควำมคดเหนและหำขอสรป

3. ปรบแกไข (รำง) แนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลน

แบบเปดส ำหรบมวลชน ตำมค ำเสนอแนะ

4. น ำเสนอแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลนแบบเปด

ส ำหรบมวลชนพรอมทงสรปเปนฉบบสมบรณ

เครองมอ

1. เอกสำร (รำง) แนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลน


2. แบบประเมนรบรองแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอน


59



วธกำรวเครำะหขอมล

1. วเครำะหขอมลจำกแบบประเมนแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยฯ โดยกำรหำควำมถ

รอยละ คำเฉลย และสวนเบยงเบนมำตรฐำน

2. วเครำะหเนอหำ จำกกำรเสนอควำมคดเหนของผเชยวชำญ ทมตอแนวทำงกำรพฒนำ

อำจำรยฯ

3. น ำเสนอขอสรปแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลน


สรปขนตอนกำรวจยตอนท 4 กำรรบรองและน ำเสนอแนวทำงกำรพฒนำอำจำรย

เพอเตรยมควำมพรอมในกำรสอนออนไลนแบบเปดส ำหรบมวลชน ไดดงแผนภำพดำนลำง

แผนภำพ ขนตอนกำรวจยตอนท 4 กำรรบรองแนวทำงกำรพฒนำอำจำรยเพอเตรยมควำมพรอม


ผลลพธ ขนตอนด ำเนนกำร

จดประชมเพอพจารณา(ราง)แนวทางการพฒนาอาจารยส าหรบเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ผลการประชมพจารณาความเหมาะสมรางแนวทางการพฒนาอาจารยส าหรบเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดฯ

ทประชมระดมความคดเหน และหาขอสรป

ปรบแกตามขอเสนอแนะ

ขอสรปการปรบแกรางแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ขนท 1

ขนท 2

แนวทางการพฒนาอาจารยเพอตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ขนท 3

การน าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ทสมบรณ

ขนท 4 แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนทสมบรณ

60


บทท 4 ผลการวจย

บทท 4

ผลการวจย

การวจยเรอง แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชน น าเสนอผลการวเคราะหขอมลเปน 4 ตอน ตามล าดบ

รายละเอยดผลการวจย แตละขนตอนรายละเอยด คอ

ตอนท 1 ผลการศกษาความความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

สวนท 1 ขอมลสวนตว

ผลการวเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยาง

ตารางท 4.1 จ านวนและรอยละของเพศ

เพศ จ านวน รอยละ

ชาย 89 52.7

หญง 80 47.3

รวม 169 100

จากตารางท 4.1 จ านวนและรอยละของเพศ พบวา กลมตวอยางเปนเพศชายจ านวน

89 คน คดเปนรอยละ 52.7 และเพศหญงจ านวน 80 คน คดเปนรอยละ 47.3 รวมจ านวนทงหมด

169 คน

ตารางท 4.2 จ านวนและรอยละของอาย

ชวงอาย (ป) จ านวน รอยละ

31-40 74 43.79

41-50 57 33.73

23-30 24 14.20

51-60 14 8.28

รวม 169 100

61



จ าก ต าร างท 4.2 จ าน วน แ ล ะร อ ย ล ะขอ งอ าย แ บ ง เป น 4 ช ว งอ าย ได แ ก

(1) อาย 31-40 ป มจ านวน 74 คน คดเปนรอยละ 43.79 (2) อาย 41-50 ป จ านวน 57 คน คดเปน

รอยละ 33.73 (3) อาย 23-30 จ านวน 24 คน คดเปนรอยละ 14.20 และ (4) อาย 51-60 ป จ านวน

14 คน คดเปนรอยละ 28.28 รวมจ านวนทงหมด 169 คน

ตารางท 4.3 จ านวนและรอยละของวฒการศกษาสงสด

วฒการศกษาสงสด จ านวน รอยละ

ปรญญาดษฎบณฑต 105 62.1

ปรญญามหาบณฑต 54 32

อน ๆ 10 5.9

รวม 169 100

จากตารางท 4.3 จ านวนและรอยละของวฒการศกษาสงสด พบวา มวฒการศกษาปรญญา

ดษฎบณฑตจ านวน 105 คน คดเปนรอยละ 62.1 วฒการศกษาปรญญามหาบณฑต จ านวน 54 คน

คดเปนรอยละ 32 และวฒการศกษาอน ๆ จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 5.9 รวมจ านวนทงหมด

169 คน

ตารางท 4.4 จ านวนและรอยละของประสบการณในการสอน (จ านวนป)

ประสบการณในการสอน (จ านวนป) จ านวน รอยละ

1-10 ป 102 60.36

11-20 ป 40 23.67

21-30 ป 16 9.46

0-6 เดอน 8 4.73

มากกวา 30 ป 3 1.78

รวม 169 100

จากตารางท 4.4 จ านวนและรอยละของประสบการณในการสอน แบงตามจ านวนปเปน

5 ชวงป ไดแก (1) ประสบการณในการสอน 1-10 ป มจ านวน 102 คน คดเปนรอยละ 60.36

62



(2) ประสบการณในการสอน 11-20 ป มจ านวน 40 คน คดเปนรอยละ 23.67 (3) ประสบการณ

ในการสอน 21-30 ป มจ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 9.46 (4) ประสบการณในการสอน 0-6 เดอน

มจ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 4.73 และ (5) ประสบการณในการสอนมากกวา 30 ป มจ านวน 3 คน

คดเปนรอยละ 1.78 รวมจ านวนทงหมด 169 คน

ตารางท 4.5 จ านวนและรอยละของมหาวทยาลยทสงกด

มหาวทยาลย จ านวน รอยละ

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 34 20.1

มหาวทยาลยสงขลานครนทร 20 11.8

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร 18 10.7

จฬาลงกรณมหาวทยาลย 16 9.5

มหาวทยาลยมหดล 13 7.7

มหาวทยาลยเชยงใหม 11 6.5

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

มหาวทยาลยวลยลกษณ

7

7

4.1

4.1

มหาวทยาลยแมโจ 6 3.6

มหาวทยาลยหาดใหญ

วทยาลยเทคโนโลยภาคใต

4

4

2.4

2.4

มหาวทยาลยเนชน

มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช

มหาวทยาลยพะเยา

วทยาลยชมชนแพร

3

3

3

3

3

1.8

1.8

1.8

1.8

1.8

วทยาลยชมชนนาน

มหาวทยาลยราชภฏยะลา

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

2

2

2

1.2

1.2

1.2

มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย 1 0.6

63



มหาวทยาลย จ านวน รอยละ

วทยาลยชมชนแมฮองสอน

มหาวทยาลยแมฟาหลวง

มหาวทยาลยพายพ

มหาวทยาลยนอรท-เชยงใหม

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา

มหาวทยาลยทกษณ

มหาวทยาลยฟารอสเทอรน

1

1

1

1

1

1

1

0.6

0.6

0.6

0.6

0.6

0.6

0.6

รวม 169 100

จากตารางท 4.5 จ านวนและรอยละของมหาวทยาลยทสงกด ไดแก (1) มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร จ านวน 30 คน คดเปนรอยละ 20.1 (2) มหาวทยาลยสงขลานครนทร จ านวน 20 คน

คดเปนรอยละ 11.8 (3) มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร จ านวน 18 คน คดเปนรอยละ

10.7 (4) จฬาลงกรณมหาวทยาลย จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 9.5 (5) มหาวทยาลยมหดล

จ านวน 13 คน คดเปนรอยละ 7.7 (6) มหาวทยาลยเชยงใหม จ านวน 11 คน คดเปนรอยละ 6.5

(7) มหาวทยาลยธรรมศาสตร และมหาวทยาลยวลยลกษณ จ านวนมหาวทยาลยละ 7คน คดเปน

รอยละ 4.1 ตอมหาวทยาลย (8) มหาวทยาลยแม โจ จ านวน 6 คน คด เปนรอยละ 3.6

(9) มหาวทยาลยหาดใหญ และวทยาลยเทคโนโลยภาคใต จ านวนมหาวทยาลยละ 4 คน คดเปน

รอยละ 2.4 ตอมหาวทยาลย (10) มหาวทยาลยเนชน มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม มหาวทยาลย

ราชภฏนครศรธรรมราช มหาวทยาลยพะเยา และวทยาลยชมชนแพร จ านวนมหาวทยาลยละ 3 คน

คดเปนรอยละ 1.8 ตอมหาวทยาลย (11) วทยาลยชมชนนาน มหาวทยาลยราชภฏยะลา และ

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร จ านวนมหาวทยาลยละ 2 คน คดเปนรอยละ 1.2 ตอมหาวทยาลย

และ (12) มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย วทยาลยชมชนแมฮองสอนมหาวทยาลยแมฟาหลวง

มหาวทยาลยพายพ มหาวทยาลยนอรท -เชยงใหม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา

มหาวทยาลยทกษณ และมหาวทยาลยฟารอสเทอรน จ านวนมหาวทยาลยละ 1 คน คดเปนรอยละ

0.6 ตอมหาวทยาลย รวมทงหมด 27 มหาวทยาลย จ านวน 169 คน

64



ตารางท 4.6 จ านวนและรอยละของประสบการณ (จ านวนป) ทใชคอมพวเตอร/ อนเทอรเนต

ประสบการณ (จ านวนป) ทใช

คอมพวเตอร/อนเทอรเนต จ านวน รอยละ

12-20 ป 111 65.68

21-31 ป 35 20.71

3-10 ป 23 13.61

รวม 169 100

จากตารางท 4.6 แสดงจ านวนและรอยละของประสบการณ (จ านวนป) ทใชคอมพวเตอร/

อนเทอรเนต พบวากลมตวอยางมประสบการณ (จ านวนป) ทใชคอมพวเตอร/ อนเทอรเนต ดงน

(1) 12-20 ป จ านวน 111 คน คดเปนรอยละ 65.68 (2) 21-31 ป จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ

20.71 และ (3) 3-10 ป จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 13.61 ตามล าดบ รวมทงหมดเปน 169 คน

ตารางท 4.7 จ านวนและรอยละของการเฉลยใชคอมพวเตอร/อนเทอรเนตกชวโมงในหนงวน

การเฉลยใชคอมพวเตอร/

อนเทอรเนตกชวโมงในหนงวน

จ านวน รอยละ

6-10 ชวโมง 82 48.52

1-5 ชวโมง 78 46.15

มากกวา 10-16 ชวโมง 9 5.33

รวม 169 100

จากตารางท 4.7 แสดงจ านวนและรอยละของการเฉลยใชคอมพวเตอร/ อนเทอรเนต

กชวโมงในหน งวน โดยแบงได เปน 3 ชวง พบวา กลมตวอยางมชวโมงการใชคอมพวเตอร/

อนเทอรเนตเฉลยดงตอไปน (1) 6-10 ชวโมง จ านวน 82 คน คดเปนรอยละ 48.52 (2) 1-5 ชวโมง

จ านวน 78 คน คดเปนรอยละ 46.15 และ (3) มากกวา 10-16 ชวโมง จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ

5.33 ตามล าดบ รวมทงหมด 169 คน

65



ตารางท 4.8 แสดงจ านวนและรอยละของมคอมพวเตอรทบาน

มคอมพวเตอรทบาน จ านวน รอยละ

ม 167 98.8

ไมม 2 1.2

รวม 169 100

จากตารางท 4.8 แสดงจ านวนและรอยละของมคอมพวเตอรทบาน พบวา กลมตวอยางม

คอมพวเตอรทบาน จ านวน 167 คน คดเปนรอยละ 98.8 และไมมคอมพวเตอรทบาน จ านวน 2 คน

คดเปนรอยละ 1.2 ตามล าดบ

สวนท 2 ความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน (MOOC)

ความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน วเคราะห

หาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ดงแสดงในตารางท 4.9

ตารางท 4.9 ความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

เกณฑการประเมน คาเฉลย S.D.

ตอนท 2.1

1. การใช MOOC ชวยใหหนาทการสอนส าเรจไดรวดเรวยงขน 5.29 1.21

2. การใช MOOC ชวยเพมผลลพธในการท างาน 5.26 1.23

3. การใช MOOC จะชวยเพมผลผลตของฉน 5.38 1.18

4. การใช MOOC ชวยเพมประสทธภาพในการท างาน 5.27 1.21

5. MOOC เออประโยชนกบงานของฉน 5.38 1.21

ตอนท 2.2

1. เมอเปรยบเทยบกบวธการทเคยปฏบตกอนหนาน การใช MOOC ชวย

เพมคณภาพในการท างานของฉน

5.24 1.16

2. เมอเปรยบเทยบกบวธการทเคยปฏบตกอนหนาน การใช MOOC

ท าใหการท างานงายขน

5.24 1.16

66





เพมประสทธภาพในการท างาน

5.27 1.24


เพมผลผลตของฉน

5.30 1.20

ตอนท 2.3

1. ฉนสามารถใช MOOC ในการท างานทฉนตองการไดโดยงาย 5.04 1.12

2. ฉนสามารถเรยนรวธใช MOOC ไดโดยงาย 5.11 1.07

3. ฉนสามารถใช MOOC ไดโดยทไมมใครสอน 4.90 1.33

4. ฉนสามารถใช MOOC ไดโดยตองการความชวยเหลอนอยมาก 4.89 1.36

5. ฉนสามารถเรยนรวธการใช MOOC ไดดวยตนเอง 5.00 1.29

ตอนท 2.4

1. การเรยนรวธใช MOOC เปนเรองงายส าหรบฉน 5.00 1.29

2. ฉนพบวามนงายทจะใช MOOC เพอท าในสงทฉนตองการ 4.95 1.12

3. ฉนไมตองใชความพยายามมากนกในการเขารวม 4.98 1.25

4. มนเปนเรองงายส าหรบฉนทจะมทกษะในการใช 5.03 1.19

5. ฉนพบวา MOOC นนงายตอการใชงาน 5.02 1.12

ตอนท 2.5

1. การใช MOOC นนใชเวลาของฉนมากเกนไป 4.41 1.30

2. การท างานกบ MOOC มความซบซอนตรงทยากทจะท าความเขาใจวา

เกดอะไรขน

4.27 1.37

3. ใชเวลานานเกนไปในการเรยนเรยนรทจะใช MOOC จงไมคมคากบ

ความทมเท

4.09 1.37

4. การใช MOOC เปนกจกรรมทสลบซบซอน 4.09 1.33

67




ตอนท 2.6

1. คนทมอทธพลกบพฤตกรรมของฉนคดวาฉนควรจะสอนดวย 4.88 1.13

2. คนทมความส าคญกบพฤตกรรมของฉนคดวาฉนควรจะสอนดวย 4.91 1.17

3. ผบรหารสถาบนของฉนสนบสนนการสอนดวย 5.07 1.18

4. คนทฉนนบถอสนบสนนการสอนดวย 4.96 1.19

ตอนท 2.7

1. ฉนควบคมการใช MOOC ของฉนได 5.16 .990

2. ฉนมความรทจ าเปนในการใช 5.15 1.03

3. มนเปนการงายส าหรบฉนในการใช MOOC เมอไดรบทรพยากร

โอกาส และความร

5.38 .999

ตอนท 2.8

1. ฉนจะไดรบค าแนะน าในการเลอกใช MOOC เมอฉนเผชญกบความ

ยงยากในการใช

4.94 1.14

2. มการจดเตรยมค าแนะน าในการเลอกใช MOOC เมอฉนเผชญกบความ

ยงยากในการใช

4.92 1.17

3. มการจดเตรยมบคลากรเฉพาะดาน เมอฉนเผชญกบความยงยากใน

การใช

4.93 1.25

4. ฉนรวาจะไปขอความชวยเหลอทไหน เมอฉนเผชญกบความยงยากใน

การใช

4.87 1.26

5. ฉนไดรบความชวยเหลอทนเวลา เมอฉนเผชญกบความยงยากในการใช 4.73 1.30

ตอนท 2.9

1. การใช MOOC มคณคาเทยบเทากบงานทฉนท า 4.96 1.20

2. การใช MOOC เขากนไดดกบวธการท างานของฉน 5.04 1.16

3. การใช MOOC สอดคลองกบความเชอในการท างานของฉน 5.07 1.20

4. การใช MOOC ไมไดเปลยนแปลงพฤตกรรมในการท างานของฉนอยางเดนชด 4.75 1.32

68




ตอนท 2.10

1. ฉนพบวามนยากทจะหยดใช MOOC เมอฉนเรมใชมน 4.41 1.33

2. ฉนรอคอยการท างานในลกษณะตาง ๆ ทตองใช MOOC 4.62 1.32

3. ฉนชอบท างานดวย MOOC 4.76 1.26

4. ฉนมทศนคตในการใช MOOC 4.93 1.24

5. ฉนคดวาการใช MOOC เปนความคดทด 5.25 1.20

6. การใช MOOC ท าใหงานนาสนใจมากขน 5.28 1.19

7. การใช MOOC ในการท างานนนสนก 5.17 1.23

ตอนท 2.11

1. ฉนสนกทจะใช MOOC 4.97 1.22

2. การใช MOOC เปนเรองทนารนรมย 4.93 1.27

3. ฉนพบวาการใช MOOC เปนเรองสนก 4.98 1.26

ตอนท 2.12

1. ถาฉนไดยนเกยวกบเทคโนโลยใหม ฉนจะหาหนทางในการทดลองใช

เทคโนโลยนน

5.48 1.07

2. ในหมเพอน ฉนจะเปนคนแรกทจะใชเทคโนโลยใหม 4.83 1.47

3. ฉนชอบทดลองใชเทคโนโลยใหม 5.34 1.25

ตอนท 2.13

1. การสอนดวย MOOC ท าใหฉนเปนทรจกมากยงขน 4.78 1.37

2. อาจารยทใช MOOC ในการสอนไดรบความเคารพมากกวาอาจารยทไมใช 4.22 1.61

3. การสอนดวย MOOC ท าใหคนยอมรบฉนมากขน 4.49 1.48

4. เพอนรวมงานนบถอฉนเมอฉนสอนดวย MOOC 4.35 1.56

ตอนท 2.14

1. ฉนไมมเวลาเตรยมบทเรยนดวย MOOC 4.69 1.21

2. ฉนตองเสยเวลามากในการเตรยมบทเรยนเพอสอนดวย MOOC 4.67 1.24

69




3. ฉนตองใชความพยายามมากเมอสอนดวย MOOC 4.56 1.24

4. ฉนกงวลใจวาถาสอนดวย MOOC ฉนตองใชเวลาเพมในการตอบ

ค าถามทจะตามมา

4.51 1.32

ตอนท 2.15

1. สถาบนมพนธะสญญากบวสยทศนในการใช MOOC ในการสอน 4.67 1.294

2. สถาบนมพนธะสญญาทจะสนบสนนการใช MOOC ในการสอน

ของฉน

4.71 1.30

3. สถาบนสงเสรมการใช MOOC เพอการสอนอยางจรงจง 4.67 1.40

4. สถาบนเหนคณคาในความพยายามของฉนในการใช MOOC

เพอการสอน

4.79 1.25

5. การใช MOOC เพอการสอนมความส าคญตอสถาบน 4.91 1.32

ตอนท 2.16

1. ความเตมใจในการใช MOOC ในการสอนของฉนไดรบอทธพลจาก

รางวลทสถาบนจดให

4.27 1.60

2. ฉนเตมใจทจะจดการสอนดวย MOOC ถาสถาบนใช MOOC

เปนสวนหนงในการประเมนผลการสอน

4.78 1.58

3. ฉนเตมใจทจะจดการสอนดวย MOOC ถาสถาบนใหรางวลกบผสอน

ทใช MOOC อยางสม าเสมอ

4.70 1.61

ตอนท 2.17

1. หวหนาภาควชาของฉนคดวาการใช MOOC มคณคาตอการสอน 4.91 1.21

2. ความคดเหนของหวหนาภาควชา มความส าคญกบฉน 4.89 1.38

3. ถาทปรกษาภาควชา เรมตนใช MOOC เพอสนบสนนการสอนของเขา

จะสงเสรมใหฉนท าเชนเดยวกน

4.84 1.38

70




ตอนท 2.18

1. เพอนรวมงานของฉนคดวาการใช MOOC มคณคาตอการสอน 4.80 1.29

2. ความคดเหนของเพอนรวมงานนนมความส าคญตอฉน 4.85 1.41

3. ถาเพอนรวมงานสวนใหญของฉนเรมใช MOOC ในการสอน

จะสงเสรมใหฉนท าเชนเดยวกน

4.92 1.36

ตอนท 2.19

1. ฉบพบวาการสอนดวย MOOC เปนสงทสนก 5.01 1.32

2. กระบวนการสอนดวย MOOC นนเปนเรองทนาเพลดเพลน 5.01 1.36

3. ฉนสนกทจะใช MOOC ในการสอน 5.00 1.35

ตอนท 2.20

1. ในอนาคตฉนตงใจจะใช MOOC ในการสอน ตอไป 5.12 1.28

2. ในอนาคตฉนคาดหวงวาฉนจะใช MOOC ในการสอน 5.18 1.25

3. ในอนาคตฉนวางแผนไววาฉนจะใช MOOC ในการสอน 5.17 1.29

รวม 4.90 1.27

จากตารางท 4.9 ความคดเหนของอาจารยตอการใช MOOC จากผลวเคราะหหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน โดยภาพรวมมความคดเหนคอนขางเหนดวยกบการใช MOOC

(x = 4.90, SD = 1.27) สวนความคดเหนรายประเดนคอนขางเหนดวยกบการใช MOOC เรยงตามล าดบ

ดงน 1. ถาฉนไดยนเกยวกบเทคโนโลยใหม ฉนจะหาหนทางในการทดลองใชเทคโนโลยนน (x = 5.48, SD = 1.07) 2.เปนการงายส าหรบฉนในการใช MOOC เมอไดรบทรพยากร โอกาส และความร

(x = 5.38 , SD = .99) 3. การใช MOOC จะชวยเพมผลผลตของฉน ( x = 5.38 , SD = 1.18)

4. MOOC เออประโยชนกบงานของฉน (x = 5.38, SD = 1.21) 5.ฉนชอบทดลองใชเทคโนโลยใหม

(x = 5.34, SD = 1.25) 6. เมอเปรยบเทยบกบวธการทเคยปฏบตกอนหนาน การใช MOOC

ชวยเพมผลผลตของฉน (x = 5.30, SD = 1.20) 7. การใช MOOC ชวยใหหนาทการสอนส าเรจ

ไดรวดเรวยงขน (x = 5.29, SD = 1.21) 8. การใช MOOC ท าใหงานนาสนใจมากขน (x = 5.28, SD = 1.19) 9.เมอเปรยบเทยบกบวธการทเคยปฏบตกอนหนาน การใช MOOC ชวยเพมประสทธภาพ

ในการท างาน (x = 5.27, SD = 1.14)

71



ตอนท 2 ผลการศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอการสอน


การน าเสนอผลการศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารย

เพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนแบงออกเปน 2 ตอน ไดแก 1.1 ขอมลเบองตน

ของผตอบแบบสอบถาม และ1. 2 สภาพและความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC

มรายละเอยดดงน

ตารางท 4.10 ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม

ตวแปร รายละเอยด ความถ รอยละ

ประเภทของมหาวทยาลย

มหาวทยาลยรฐบาล 32 62.75

มหาวทยาลยเอกชน 8 15.69

มหาวทยาลยราชภฏ 10 19.61

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล 1 1.95

ประสบการณท างาน 1-5 ป 6 11.76

6-10 ป 19 37.25

11-15 ป 8 15.69

16-20 ป 6 11.76

มากกวา 20 ป 12 23.53

วฒการศกษา ปรญญาตร 1 1.96

ปรญญาโท 17 33.33

ปรญญาเอก 33 64.71

ต าแหนงวชาการ อาจารย 35 68.63

ผชวยศาสตราจารย 9 17.65

รองศาสตราจารย 7 13.73

72



ตวแปร รายละเอยด ความถ รอยละ

ต าแหนงบรหาร

คณบด 5 9.80

รองคณบด 3 5.88

ผชวยคณบด 1 1.96

ผชวยอธการบด 1 1.96

หวหนาภาควชา/ประธานหลกสตร 8 15.68

รองหวหนาภาควชา 1 1.96

ผอ านวยการโครงการ/ฝายงาน 1 1.96

รองผอ านวยการโครงการ/ฝายงาน 3 5.88

ผชวยรองผอ านวยการโครงการ/ฝายงาน 1 1.96

ไมมต าแหนงบรหาร 27 52.94

ประสบการณในการจดการสอนออนไลน/การสอนแบบ MOOC

1 ป 7 13.73

2 ป 3 5.88

3 ป 4 7.84

4 ป 0 0.00

5 ป 5 9.80

6 ป 0 0.00

7 ป 6 11.76

ไมมประสบการณ 26 50.98

รปแบบการจดการสอนออนไลน/การสอนแบบ MOOC

ออนไลนเตมรปแบบ 17 33.33

ผสมการสอนปกต 17 33.33

เสรมการสอน 15 29.41

ไมเคยสอนแบบ MOOC 2 3.92

73



1. 1 ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม

ผตอบแบบสอบถามคอ อาจารยในระดบมหาวทยาลย จ านวน 51 คน สวนใหญ

เปนอาจารยในมหาวทยาลยรฐบาล จ านวน 32 คน คดเปนรอยละ 62.75 รองลงมาคอ มหาวทยาลย

ราชภฏ จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 19.61 มหาวทยาลยเอกชน จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ

15.69 และมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 1.95 โดยมประสบการณ

การท างานระหวาง 6-10 ป มากทสด จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 37.25 รองลงมามประสบการณ

ท างานมากกวา 20 ป จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 23.53 และประสบการณท างานระหวาง 11-15

ป จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 15.69 ตามล าดบ อาจารยสวนใหญมวฒการศกษาสงสดอยในระดบ

ปรญญาเอก จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 64.71 รองลงมาคอ ระดบปรญญาโท จ านวน 17 คน

คดเปนรอยละ 33.33 และระดบปรญญาตร 1 คน คดเปนรอยละ 1.96 มต าแหนงทางวชาการ

เปนอาจารยมากทสด จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 68.63 รองลงมาคอ ผชวยศาสตราจารย จ านวน

9 คน คดเปนรอยละ17.6 และรองศาสตราจารย จ านวน7คน คดเปนรอยละ 13.73 หากพจารณา

ถงต าแหนงบรหาร อาจารยสวนใหญยงไมมต าแหนงบรหาร จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 52.94

แตหากพจารณาถงอาจารยทมต าแหนงบรหาร จะเหนวามต าแหนงเปนหวหนาภาควชา/ประธาน

หลกสตร มากทสด จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 15.68 รองลงมาคอ คณบด จ านวน 5 คน คดเปน

รอยละ 9.80 รองคณบดและรองผอ านวยการโครงการ/ฝายงาน มจ านวนเทากน คอ 3 คน คดเปน

รอยละ 5.88

เมอพจารณาถงการจดการสอนออนไลน/การสอนแบบ MOOC จะเหนวาอาจารยสวนใหญ

ยงไมมประสบการณในการจดการสอนออนไลน/การสอนแบบ MOOC จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ

50.98 แตเมอพจารณาถงอาจารยทมประสบการณในการจดการสอนออนไลน/การสอนแบบ MOOC

จะเหนวา อาจารยมประสบการณในการจดการสอนออนไลน/การสอนแบบ MOOC 1 ป มากทสด

จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 13.73 รองลงมาคอ 7 ป จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 11.76 และ 5 ป

จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 9.80 ตามล าดบ และหากพจารณาถงรปแบบการจดการสอนออนไลน/

การสอนแบบ MOOC อาจารยสวนใหญน าไปใชในการจดการเรยนการสอนแบบเตมรปแบบ และ

น าไปใชผสมกบการสอนปกต จ านวนเทากน คอ 17 คน คดเปนรอยละ 33.33 และใชส าหรบเสรม

การสอน จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 29.41

74



1. 2 สภาพและความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC

การวเคราะหสภาพและความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC แบง

ออกเปน 3 ประเดน ดงตอไปน

1) สภาพและความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC

ระดบบคคล (ดานเทคโนโลย วธการสอน และดานเนอหา) รายละเอยด ดงตาราง

ตารางท 4.11 สภาพและความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบบคคล

รายการ สภาพจรง

สภาพทตองการ t sig.

ความตองการจ าเปน

x SD x SD PNI อนดบ

การวดผลและการประเมนผเรยนกลมใหญและมจ านวนมาก

2.69 0.97 4.24 0.91 11.98 .000 0.58 1

การออกแบบปฏสมพนธและการสอสารการสอนแบบ MOOC

2.78 0.94 4.37 0.69 13.30 .000 0.57 2

การจดการหองเรยนและการสอนในหองเรยนแบบ MOOC

2.73 1.06 4.22 0.78 11.79 .000 0.55 3

การออกแบบวธการสอนแบบ MOOC 2.86 0.98 4.37 0.72 11.66 .000 0.53 4

มหลกสตรหรอโปรแกรมการฝกอบรมการสอนแบบ MOOC

2.90 1.01 4.41 0.75 12.25 .000 0.52 5

การจดการสภาพแวดลอมการเรยน 2.84 0.97 4.33 0.77 13.57 .000 0.52 5

การชวยเหลอเปนรายบคคลดานการสอนแบบ MOOC

2.94 1.08 4.41 0.70 10.04 .000 0.50 7

การออกแบบและจดการเนอหาเพอการสอนแบบ MOOC

2.92 1.07 4.35 0.77 11.09 .000 0.49 8

การใชเครองมอเทคโนโลยเพอการสอนแบบ MOOC

2.90 0.98 4.33 0.77 11.96 .000 0.49 8

75







การสาธตดานการสอนแบบ MOOC 3.08 1.00 4.41 0.70 10.74 .000 0.43 10

การอบรมปฏบตการดานการสอนแบบ MOOC

3.10 0.96 4.41 0.70 10.12 .000 0.42 11

การออกแบบการเรยนการสอนตามหลกสตรและวชา

3.10 0.90 4.39 0.70 11.82 .000 0.42 11

รวม 2.90 0.99 4.35 0.75

PNImodified = (I-D)/D เมอ I คอ สภาพทตองการ และ D คอ สภาพทเปนจรงในปจจบน

ขอทม PNImodified มาก แสดงวามความตองการจ าเปนในระดบสงมากกวาขอรายการทมคาดชน PNImodified นอย

ผลการวเคราะหสภาพในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบบคคล

ตามความเหนคดของอาจารยในภาพรวม พบวาอยในระดบปานกลาง (x = 2.90, SD = 0.99)

เนองจากมการวดผลและการประเมนผลผเรยนกลมใหญและจ านวนมาก การจดการหองเรยน

และการสอนในหองเรยนแบบ MOOC และการออกแบบปฏสมพนธและการสอสารการสอนแบบ

MOOC อยในระดบนอย (x = 2.69, 2.73, 2.78; SD = 0.97, 1.06, 0.94 ตามล าดบ) เปนตน

ผลการวเคราะหความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบการสอน

ในภาพรวมพบวาอยในระดบมาก (x = 4.35, SD = 0.75) เนองจากอาจารยตองการใหมหลกสตร

หรอโปรแกรมการฝกอบรมการสอนแบบ MOOC (x = 4.41, SD = 0.75) การชวยเหลอ

เปนรายบคคลดานการสอนแบบ MOOC (x = 4.41, SD = 0.70) การสาธตดานการสอนแบบ

MOOC (x = 4.41, SD = 0.70) และการอบรมปฏบตการดานการสอนแบบ MOOC อยในระดบมาก

(x = 4.41, SD = 0.70) ตามล าดบ

เมอพจารณาถงความแตกตางของคาเฉลยของสภาพและความตองการในการพฒนา

อาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบการสอนตามความคดเหนของอาจารย พบวาทกขอรายการม

คาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยจะเหนวา สภาพความตองการมคาเฉลย

มากกวาสภาพทเปนจรง และเมอวเคราะหความตองการจ าเปนดวยดชน PNImodified เพอระบ

ความตองการจ าเปนแลวพบวา 1. อาจารยมความตองการไดรบการอบรมการวดผลและการประเมน

76



ผเรยนกลมใหญและมจ านวนมาก 2.การออกแบบปฏสมพนธและการสอสารการสอนแบบ MOOC

3.การจดการหองเรยนและการสอนในหองเรยนแบบ MOOC 4.การออกแบบวธการสอนแบบ

MOOC และ5.ควรมการจดหลกสตรหรอโปรแกรมการฝกอบรมการสอนแบบ MOOC ตามล าดบ

2) สภาพและความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบ

ชมชนรายละเอยด ดงตาราง

ตารางท 4.12 สภาพและความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบชมชน





มระบบพเลยง 2.47 1.06 4.18 0.93 13.52 .000 0.69 1

โปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะกลยาณมตร เชน การสงเกตการสอน การประเมนการสอน

2.63 0.94 4.14 0.87 12.93 .000 0.57 2

มการสรางทมงานเพอการพฒนาการสอนแบบ MOOC

2.82 1.20 4.39 0.83 11.37 .000 0.56 3

มการแลกเปลยนเรยนรเปนกลมในสถาบน

2.69 0.93 4.16 0.95 13.40 .000 0.55 4

รวม 2.65 1.03 4.22 0.89

PNImodified = (I-D)/D เมอ I คอ สภาพทตองการ และ D คอ สภาพทเปนจรงในปจจบน


77



ผลการวเคราะหสภาพในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบชมชน

ในสถาบน ตามความคดเหนของอาจารยในภาพรวม พบวาอยในระดบปานกลาง (x = 2.65, SD =

1.03) เนองจากมระบบพเลยงอยในระดบนอย (x = 2.47, SD = 1.06) มโปรแกรมสนบสนนทชวย

กลมในลกษณะกลยาณมตร เชน การสงเกตการสอน การประเมนการสอน มการแลกเปลยนเรยนร

เปนกลมในสถาบน และการสรางทมงานเพอการพฒนาการสอนแบบ MOOC อยในระดบปานกลาง

(x = 2.63, 2.69, 2.82; SD = 0.94, 0.93, 1.20 ตามล าดบ) เปนตน

ผลการวเคราะหความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบชมชน

ในสถาบนในภาพรวมพบวาอยในระดบมาก (x = 4.22, SD = 0.89) เนองจากอาจารยตองการสราง

ทมงานเพอการพฒนาการสอนแบบ MOOC มระบบพเลยงใหค าแนะน าดานการจดการเรยนการสอน

มการแลกเปลยนเรยนรเปนกลมในสถาบน และโปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะกลยาณมตร

อยในระดบมาก (x = 4.39, 4.18, 4.16, 4.14; SD = 0.83, 0.93, 0.95, 0.87 ตามล าดบ)


อาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบชมชนในสถาบนตามความคดเหนของอาจารย พบวาทกขอ

รายการมคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยจะเหนวา สภาพความตองการ

มคาเฉลยมากกวาสภาพทเปนจรง และเมอวเคราะหความตองการจ าเปนดวยดชน PNImodified

เพอระบความตองการจ าเปนแลวพบวา อาจารยมความตองการไดรบค าแนะน าและการชแนะ

ในการจดการสอนออนไลนในรปแบบของระบบพเลยง ม โปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะ

กลยาณมตร มการสรางทมงานเพอการพฒนาการสอนแบบ MOOC และมการแลกเปลยนเรยนร

เปนกลมในสถาบนตามล าดบ

78



3. สภาพและความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบ

สถาบน รายละเอยด ดงตาราง

ตารางท 4.13 สภาพและความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบสถาบน

รายการ

สภาพจรง สภาพท

ตองการ T sig.

ความตองการ

จ าเปน


มการพฒนาวชาชพจากภายนอก

สถาบน

2.65 1.13 4.31 0.79 10.93 .000 0.63 1

มการก าหนดมาตรฐานส าหรบการ

พฒนาการสอนแบบ MOOC

2.67 1.05 4.33 0.77 12.23 .000 0.62 2

มหลกสตรการฝกอบรมภายในสถาบน 2.71 1.12 4.25 0.87 11.22 .000 0.57 3

การยอมรบในตวอาจารยและการให

รางวลอาจารย

2.78 1.24 4.31 0.88 9.75 .000 0.55 4

มหนวยสนบสนนการใหค าปรกษา

และชวยเหลออาจารยดานการสอน

2.82 1.13 4.35 0.74 11.07 .000 0.54 5

มวฒนธรรมองคกรทดดานการศกษา

ออนไลน

2.86 1.15 4.37 0.72 9.95 .000 0.53 6

ภาพรวม 2.75 1.14 4.32 0.79

* PNImodified = (I-D)/D เมอ I คอ สภาพทตองการ และ D คอ สภาพทเปนจรงในปจจบน


79



ผลการวเคราะหสภาพในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบสถาบน

ตามความคดเหนของอาจารยในภาพรวมพบวาอยในระดบปานกลาง (x = 2.75, SD = 1.14)

เนองจากมการพฒนาวชาชพจากภายนอกสถาบน มการก าหนดมาตรฐานส าหรบการพฒนาการสอน

แบบ MOOC และมหลกสตรการฝกอบรมภายในสถาบน อยในระดบปานกลาง (x = 2.65, 2.67,

2.71; SD = 1.13, 1.05, 1.12 ตามล าดบ) เปนตน

ผลการวเคราะหความตองการในการพฒนาอาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบสถาบน

ในภาพรวมพบวาอยในระดบมาก (x = 4.32, SD = 0.79) เนองจากอาจารยตองการมวฒนธรรม

องคกรทดดานการศกษาออนไลน มหนวยสนบสนนการใหค าปรกษาและชวยเหลออาจารยดานการสอน

และมการก าหนดมาตรฐานส าหรบการพฒนาการสอนแบบ MOOC อยในระดบมาก (x = 4.37,

4.35, 4.33; SD = 0.72, 0.74, 0.77 ตามล าดบ)


อาจารยในการสอนแบบ MOOC ระดบสถาบนตามความคดเหนของอาจารย พบวาทกขอรายการ

มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยจะเหนวา สภาพความตองการ

มคาเฉลยมากกวาสภาพทเปนจรง และเมอวเคราะหความตองการจ าเปนดวยดชน PNImodified

เพอระบความตองการจ าเปนแลวพบวา อาจารยมความตองการไดรบการพฒนาวชาชพจากภายนอก

สถาบน ก าหนดมาตรฐานส าหรบการพฒนาการสอนแบบ MOOC มหลกสตรการฝกอบรมภายใน

สถาบน มหาวทยาลยใหการยอมรบในตวอาจารยและมอบรางวลใหแกอาจารยเพอเปนก าลงใจ

มหนวยสนบสนนการใหค าปรกษาและชวยเหลออาจารยดานการสอน และมวฒนธรรมองคกรทด

ดานการศกษาออนไลนตามล าดบ

80



ตอนท 3 ผลการพฒนาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมการสอนออนไลนแบบ

เปดส าหรบมวลชน

ผลการพฒนาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน น าเสนอเปน 2 ประเดน คอ 1. ผลการศกษาความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบ

แนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน และ 2. ผลพฒนา

แนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

1. ผลการศกษาความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบแนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน สรปผลจากการประชม มรายละเอยดดงตอไปน

การพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ควรประกอบดวย

1. การพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบ

มวลชนประกอบดวย 3 ขนตอน ไดแก1) ขนกอนวางแผน MOOC 2) ขนออกแบบ MOOC และ

3) ขนทควรค านงใน MOOC หรอใชแนวทางการพฒนา 3 ระดบ คอ 1)ระดบบคคล 2) ระดบการสอน

และ3) ระดบสถาบน

2. การผสมผสานการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนซงแบงออกเปน 2 ระดบ ไดแก

1) ขนระดบการสอน มการวางแผน การออกแบบวาอาจารยควรจะตองท า

อยางไรในการสอนออนไลน มการสรางแรงจงใจในการสอน รวมถงมกลมชมชน หรอกลมอาจารยท

สอนออนไลนชวยกนสนบสนน ชวยเหลอกน

2) ขนระดบหนวยงาน สถาบนตองรบผดชอบดานหนวยงาน และบคลากร

สนบสนนการเรยนการสอนออนไลน มการจดการดานการฝกอบรมพฒนาอาจารย มสถานท

ใหค าปรกษาทงแบบพบปะกน และแบบออนไลน ตลอดจนมการน าจตวทยาผใหญทเกยวของมาใช

ในการพฒนาอาจารย

3. โมเดลการพฒนาอาจารย เชน สถาบนมนโยบายการเรยนการสอนออนไลน

รบอาจารยทมใจรวมการพฒนาการสอนเขาโครงการ จดการประชม ก าหนดเปนภาระงานดานสอน

หรอตวบงชการสอน หรอคาตอบแทนพเศษดานการสอนออนไลน

81



แนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน เพอการพฒนา

3 ระดบ คอ ระดบบคคล ระดบการสอน และ ระดบสถาบน มรายละเอยด แตละระดบ คอ

1. แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมระดบการสอน (ดานเทคโนโลย

วธการสอน และดานเนอหา) ควรมองคประกอบดงน

1.1 การพฒนาอาจารย

1) ดานรปแบบการสอนจากการสอนปกตเปลยนเปนการสอนออนไลน

2) ดานรปแบบการสอนจากการสอนกลมยอยเปลยนเปนการสอนกลมใหญ

ทมผเรยนจ านวนมาก โดยการพฒนาอาจารยตองใชเวลามากพอสมควร ดงนนจงควรมการก าหนด

กฎเกณฑการสอนรปแบบ MOOC ทชดเจนในรายวชา กจกรรม และวธการสอน

3) ดานทกษะและความสามารถของอาจารย ควรก าหนดโปรแกรมตามทกษะ

และความสามารถทางการสอนออนไลน เชน ระดบเรมตน ระดบปานกลาง และระดบสง เพอการก าหนดแผน

และโปรแกรมการพฒนาอาจารยทแตกตางกน

1.2 การรบนกศกษาจากกลมยอยเปนกลมใหญจ านวน 200 คนขนไป

1) ควรค านงวาการสอนออนไลนแบบ MOOC จะใชเนอหาอะไรทเหมาะสม

กบกลมผเรยนขนาดใหญ

2) การปรบตวของอาจารย จากการสอนปกตทมการใชสอการปฏสมพนธ

ในหองเรยนไปสการสอนทางไกลนน ควรกระตนปรบเปลยนอาจารยใหปรบเปลยนวธสอนอยางไร

1.3 การควบคมชนเรยน เนองจากกจกรรมการสอนทยากขนการควบคมชนเรยน

ทมผเรยนจ านวนมาก ๆ จะมวธการควบคมอยางไร การออกแบบเนอหา และการสงงานเพอการวด

ประเมนผลจะด าเนนการอยางไร

1.4 อตราสวนของผชวยสอน ควรมผชวยสอนในอตราสวนทเหมาะสม ชวยอาจารย

ท าหนาทการสอน เพอใหมการจดการทด เชน อตราสวนผเรยน 50 คน ตอ ผชวยสอน 1 คน เปนตน

1.5 การประเมนผล ควรใชการประเมนตนเอง และการประเมนตามสภาพจรงเขามา

ใชในการสอนออนไลน

1.6 การสนบสนนจากหนวยงาน การเปลยนลกษณะการสอนถอเปนภาระงาน

ของอาจารย ดงนนควรรบการชวยเหลอจากมหาวทยาลย หรอหนวยงานทเกยวของ

1.7 ความสนใจ ควรมการสรางแรงจงใจใหผสอนเกดความสนใจในการสอนออนไลน

เพอใหมเครอขายทกวางขน เชน กลมอาจารยทางภาษา วทยาศาสตร เปนตน

82



1.8 การอบรมผสอน ควรมการอบรมผสอนใหสอนออนไลนแบบ MOOC รวมทง

ใหความรดานวธสอนเพมเตม ตลอดจนการจดการเรยนการสอนทมผเรยนจ านวนมาก

2. แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมระดบบคคล ควรมองคประกอบ ดงน

2.1 การปรบเปลยนพฤตกรรมการสอนของอาจารยจากการสอนปกตมาสอนออนไลน

รปแบบควรใช คอ การน าเสนอตวอยางของอาจารยทเคยผานการสอนออนไลนแลว

2.2 จดตงเปนชมชนอาจารยผสอนออนไลนมารวมแลกเปลยนเรยนร และแบงปน

ประสบการณ

3. แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมระดบสถาบน ควรมองคประกอบดงน

3.1 จดตงหนวยงานสนบสนนการใชเทคโนโลย สถาบนควรจดตงหนวยงานสนบสนน

การใชเทคโนโลย หนวยงานรบผดชอบชวยเหลออาจารย หรอสวนกลาง โดยโครงการมหาวทยาลย

ไซเบอรไทย ควรมการสนบสนนดานการพฒนาอาจารย ผบรหารสถาบนควรเหนความส าคญ

ของการสอนแบบออนไลนและก าหนดเปนภาระงานของผสอน

3.2 การก าหนดคณสมบต

1) ดานสถาบน ควรก าหนดคณสมบตอาจารยทเขารวมโครงการ MOOC

2) ดานนกศกษา ควรมการพฒนาตวเองในดานการเรยนแบบมผเรยนจ านวน

มากแบบมวลชน

3) ดานผลตอบแทน ผลตอบแทนของอาจารยควรมลกษณะทเปนรปธรรม เชน

ภาระงานทเพมขน เปนตน

3.3 การเปนทยอมรบ อาจารยใหมเมอใชสอนแบบออนไลนท าใหมการยอมรบมากขน

สวนอาจารยเกาจะเปนการบนทกเนอหาการสอนนนใหคงไว ท าใหเกดเปนชมชนออนไลนสามารถ

แลกเปลยนประสบการณไดงาย

3.4 การก าหนดเปนวชาพนฐาน สถาบนควรมการน า MOOC ไปใชในรปแบบวชาพนฐาน

2. ผลการพฒนาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชน

83



ผลการพฒนาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน น าเสนอเปน (ราง) แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชน ดงน

ภาพท 4.1 (ราง) แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน


(ราง) แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน ประกอบดวยรายละเอยด 2 สวน ไดแก (1) ระดบของแนวทางการพฒนาอาจารย

เพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน (2) องคประกอบของแนวทาง

การพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน และ

(3) สงทควรค านงถงของแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชน โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1. ระดบของแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชน ประกอบดวย 3 ระดบ ดงน

1) ระดบบคคล

2) ระดบการสอน

3) ระดบสถาบน

2. องคประกอบของแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชน ประกอบดวย 7 องคประกอบ ดงน

1) การเลอกหวเรองทสนใจ

84



2) การแลกเปลยนวธการสอน

3) การออกแบบกจกรรม

4) การออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน

5) วางแผนประเมนผเรยน

6) อบรมผเกยวของ

7) ศกษางานวจยฯ

3. สงทควรค านงถงของแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ประกอบดวย 5 องคประกอบ ดงน

1) การใหความสนใจกบเทคโนโลย MOOCs

2) ความตระหนกถงแรงจงใจและการมสวนรวม

3) การประชาสมพนธและการหาทน

4) การประเมนผลการสอนและรายวชา

5) การวจยส าหรบการเรยนดวย MOOCs

ตอนท 4 ผลการรบรองและน าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอน


ผลการรบรองและน าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน น าเสนอผลการวเคราะหเปน 2 สวน

4.1 ผลการรบรองความเหมาะสมตอแนวทางการพฒนาอาจารยส าหรบเตรยมความพรอม

ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน มรายละเอยดดงตาราง

ตารางท 4.15 คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของการประเมนความเหมาะสมตอแนวทาง

การพฒนาอาจารยฯ

เกณฑการประเมน x S.D. แปลผล

เหมาะสม 1. องคประกอบระดบบคคล 4.67 0.67

1.1 ความรพนฐานดานการสอนออนไลนแบบเปด 4.70 0.61 มากทสด

1.2 การฝกอบรมผทเกยวของ 4.64 0.72 มากทสด

85



เกณฑการประเมน x S.D. แปลผล

เหมาะสม 2. องคประกอบระดบการสอน 4.70 0.56

2.1 การเลอกหวเรองทสนใจ 4.64 0.60 มากทสด

2.2 การออกแบบกจกรรม 4.76 0.56 มากทสด 2.3 การออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน 4.84 0.37 มากทสด

2.4 การวางแผนการประเมนผเรยน 4.66 0.66 มากทสด 2.5 การแลกเปลยนวธการสอนจากผสอนวชาตาง ๆ 4.58 0.64 มากทสด

3. องคประกอบระดบสถาบน 4.73 0.47

3.1 การใหความสนใจกบเทคโนโลยใน MOOC 4.84 0.37 มากทสด 3.2 ความตระหนกเกยวกบแรงจงใจและการมสวนรวม 4.70 0.54 มากทสด

3.3 การประชาสมพนธและการหาทน 4.70 0.46 มากทสด

3.4 การประเมนผลการสอนและรายวชา 4.74 0.49 มากทสด

3.5 การวจยส าหรบการเรยนดวย MOOC 4.68 0.47 มากทสด

4. รปแบบการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด 4.60 0.58

4.1 ความเหมาะสมขององคประกอบและขนตอนของรปแบบการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด

4.44 0.58 มาก

4.2 ความเหมาะสมตอการน าใชเปนแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมฯ

4.74 0.44 มากทสด

4.3 โดยภาพรวมของรปแบบการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด สามารถน าไปใชปฏบตจรงได

4.62 0.73 มากทสด

เฉลยรวม 4.69 0.55 มากทสด

จากตารางท 4.15 พบวาผลการรบรองความเหมาะสมตอแนวทางการพฒนาอาจารย

ส าหรบเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ในภาพรวมพบวาอยในระดบ

เหมาะสมมากทสด (x = 4.69, SD = 0.55) เนองจากม การใหความสนใจกบเทคโนโลยใน MOOC

ออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน และออกแบบกจกรรม อยในระดบเหมาะสมมากทสด ( x = 4.84,

4.84, 4.70; SD = 0.37, 0.37, 0.55 ตามล าดบ) เปนตน และเมอวเคราะหผลเปนรายดานสามารถ

แสดงผลการวเคราะหดงน

86



1. ผลการรบรองความเหมาะสมดานองคประกอบระดบบคคล ในภาพรวมพบวา

อยในระดบมากทสด (x = 4.67, SD = 0.67) เนองจาก ความรพนฐานดานการสอนออนไลนแบบเปด

และฝกอบรมผทเกยวของ อยในระดบมาก (x = 4.70, 4.64; SD = 0.61, 0.72 ตามล าดบ)

2. ผลการรบรองดานองคประกอบการสอน ในภาพรวมพบวาอยในระดบเหมาะสมมาก

ทสด (x = 4.70, SD = 0.56) เนองจาก ออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน ออกแบบกจกรรม และ วางแผน

การประเมนผเรยน อยในระดบเหมาะสมมาก ( x = 4.84, 4.76, 4.66; SD = 0.37, 0.56, 0.66

ตามล าดบ) เปนตน

3. ผลการรบรองดานองคประกอบระดบสถาบน ในภาพรวมพบวาอยในระดบเหมาะสม

มากทสด (x = 4.73, SD = 0.47) เนองจาก ใหความสนใจกบเทคโนโลยใน MOOC การประเมนผล

การสอนและรายวชา ตระหนกเกยวกบแรงจงใจและการมสวนรวม และ การประชาสมพนธ และ

การหาทน อยในระดบเหมาะสมมาก (x = 4.84, 4.74, 4.70, 4.70; SD = 0.37, 0.49, 0.54, 0.46

ตามล าดบ) เปนตน

4. ผลการรบรองดานรปแบบการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด ในภาพรวมพบวา

อ ย ใน ร ะด บ เห ม าะส ม ม าก ท ส ด ( x = 4 .60, SD = 0 .58) เน อ ง จ าก ค ว าม เห ม าะส ม

ขององคประกอบและขนตอนของรปแบบการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด ความเหมาะสม

ตอการน าใชเปนแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมฯ และโดยภาพรวมของรปแบบ

การพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด สามารถน าไปใชปฏบตจรงได อยในระดบมากทสด ( x =

4.74, 4.62, 4.44; SD = 0.44, 0.73, 0.58 ตามล าดบ) มรายละเอยดดงตาราง 4.15

87



4.2 แนวทางการพฒนาอาจารยส าหรบเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน แสดงดงภาพ

ภาพท 4.2 แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน


แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบ

มวลชน มองคประกอบอย 3 ระดบ ไดแก (1) องคประกอบระดบสถาบน (2) องคประกอบระดบการสอน

และ (3) องคประกอบระดบบคคล ซงจะตองควบคมใหการด าเนนงานมระดบคณภาพและปรมาณ

ทสอดคลองกน ซงทง 3 องคประกอบนสามารถเรมไปพรอมกน โดยมรายละเอยดดงน

1. องคประกอบระดบสถาบน

แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชนระดบสถาบน มองคประกอบ 5 ดาน คอ

1) การใหความสนใจกบเทคโนโลยใน MOOC

สถาบนควรจดตงหนวยงานสนบสนนการใชเทคโนโลย หนวยงานรบผดชอบชวยเหลอ

อาจารย หรอสวนกลาง เพอสนบสนนดานการพฒนาอาจารย รวมทงผบรหารสถาบนควรเหน

ความส าคญของการสอนแบบออนไลนและก าหนดเปนภาระงานของอาจารยผสอน และการตระหนก

เกยวกบแรงจงใจและการมสวนรวม

88



2) สถาบนควรมนโยบายดานการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน รบอาจารย

ทมใจรวมการพฒนาการสอนเขาโครงการ จดการประชม เปนการสรางแรงจงใจใหผสอนเกดความ

สนใจในการสอนออนไลนแบบเปดเพอใหมเครอขายทกวางขน เชน กลมอาจารยทางภาษา วทยาศาสตร

เปนตน

3) การประชาสมพนธและการหาทน

สถาบนอดมศกษาควรเลงเหนและใหความส าคญดานการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชนมการประชาสมพนธใหอาจารยผทสนใจมาเขารวมโครงการ ตลอดจนมการจดหา

แหลงเงนทนเพอมาสนบสนนในการสรางบทเรยนตาง ๆ


การประเมนผลการสอนและรายวชาควรมแบบประเมนผลเพอใหผเรยนประเมนผสอน

หรอรายวชาทไดเรยนวาเปนอยางไรบาง เพอน าผลการประเมนทไดนนมาปรบปรงบทเรยนและวธการสอน

ใหดยงขน

5) การวจยส าหรบการเรยนดวย MOOC

สถาบนอดมศกษาควรมการมงเนนการวจยดานการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบ

มวลชนเพอเปนการขยายองคความร เพอใหสถาบน อน ๆ หรอผทสนใจสามารถน าไปศกษา

และประยกตใชในการจดการเรยนการสอนตอไปได

นอกจากน ยงควรพจารณาในประเดนตาง ๆ เพมเตมดงตอไปน

1) การขยายขอบเขตของการพฒนาอาจารยในระดบสถาบนใหครอบคลม โดยเรม

ตงแตการก าหนดแนวทางการพฒนาอาจารยทชดเจนจากส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

และใชแนวทางเดยวกนใหครอบคลมอยางทวถงส าหรบมหาวทยาลยตาง ๆ ทวประเทศ โดยเนน

การพฒนาอาจารยในดานตาง ๆ ดงรายละเอยดในแผนภาพท 4.2

2) สถาบนหรอหนวยงานทเกยวของควรมการก าหนดเกณฑภาระงานดงกลาว

บรรจเปนภาระงานสอนทชดเจน และอาจพจารณาน าไปเปนสวนหนงในการก าหนดเกณฑการขอ

ต าแหนงทางวชาการได ซงสามารถชวยใหอาจารยมเวลาในการพฒนาการจดการเรยนการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนไดอยางเตมท

3) การก าหนดนโยบายใหสถาบนฯ มงบประมาณในการสนบสนนอาจารย เพอให

สถาบนฯ มแนวทางในการด าเนนงานทชดเจนและเปนรปธรรม โดยเฉพาะในสวนของการเพมระดบ

89



การประชาสมพนธใหเขาถงทงผบรหารและอาจารย อกทงยงเปนการกระตนใหทกภาคสวนเหนถง

ความส าคญของการเรยนการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนไดเปนอยางด

4) ในการพจารณาก าหนดแนวทางพฒนาอาจารยควรมการเนนทงในสวนของการใช

เทคโนโลยควบคไปกบการท าวจยในการเรยนการสอนออนไลนในรปแบบใหมน เพอใหเกดประโยชน

สงสดตอสถาบนตอไป

2. องคประกอบระดบการสอน

แนวทางการพฒนาอาจารย เพ อเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชนระดบการสอน มองคประกอบ 5 ดาน คอ

1) ควรเลอกรายวชา หวเรองทนาสนใจ

2) มการแลกเปลยนวธการสอนกบครอาจารยทานอน ๆ

3) มการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทหลากหลาย

4) มการออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน

5) มการวางแผนการประเมนผเรยนทเรยนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนดวย

นอกจากน ยงควรพจารณาในประเดนตาง ๆ เพมเตม 1) การจดการเรยนการสอนนน ควรม

การตงเปาหมายทงดานปรมาณและคณภาพของรายวชาใหมความชดเจนและสอดคลองกน

ในทง 5 องคประกอบ 2) ผสอนควรพจารณาการจดเรยงล าดบกจกรรมและการประเมนผลส าหรบ

ผเรยนในสภาพแวดลอมออนไลนใหมนใหเหมาะสม เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลทดยงขน

และ 3) ผสอนควรพจารณาการออกแบบกลยทธการสอน ท งในสวนของเนอหาการสอนทม

ความนาสนใจตรงตอความตองการของผเรยน และบรบทของเนอหาวชาทเหมาะสมดวย

3. องคประกอบดานบคคล

แนวทางการพฒนาอาจารย เพ อเตรยมความพรอมในกา รสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชนระดบบคคล มองคประกอบ 2 ดาน คอ 1. ควรมการศกษางานวจย หลกสตรหรอ

โปรแกรมการฝกอบรมฯ 2. อบรมใหกบผทเกยวของกบการจดการเรยนการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน นอกจากนแนวทางการพฒนาอาจารยในระดบบคคลนน ควรพจารณาในประเดน

ตาง ๆ เพมเตมดงตอไปน

90



1) การอบรมเพอพฒนาอาจารย ควรเรมจากการจดอบรมเปนกลมเลก แลวจงขยายผล

ใหกวางขน โดยแบงเนอหาความรและทกษะทจ าเปน แบงออกเปน ดานการสอน ดานสอ และ

ดานการสนบสนน โดยพจารณาอบรมกบทกหนวยงานทเกยวของ ทงในสวนของผสอน และ

ฝายสนบสนน

2) การสรางความเขาใจและแรงจงใจแกอาจารยผสอน โดยการสรางทศนคตทดใหผสอน

ไดตระหนกถงความตองการและความจ าเปนในการจดการเรยนการสอนออนไลนรปแบบน โดยใช

ขอมลจากผลของการศกษางานวจย ตวอยางเชน รายงานผลของกรณตวอยางทด (Best practices)

และบทเรยนจากประสบการณ (Lesson learned) ตลอดจนการประยกตใชการสอนออนไลน

แบบเปดเพอมวลชน ในการเรยนการสอนทครอบคลมทงในมตของความส าเรจและขอจ ากดตาง ๆ

ทพบ เพอทผสอนจะยอมรบและเหนความส าคญตอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนตอไป

91


บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ

การวจย เรอง แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบ

เปดส าหรบมวลชน มขนตอนการวจย คอ ตอนท 1 ศกษาความความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ตอนท 2 ศกษาความความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการ

พฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ตอนท 3 พฒนาแนวทางการพฒนา

อาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน และตอนท 4 รบรอง

และน าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบ

มวลชน ในแตละขนตอนสรปผลการวจย ดงน

สรปผลการวจย

ตอนท 1 ศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

วตถประสงค เพอศกษาความความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน กลมตวอยางคอ อาจารยสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย แยกเปนมหาวทยาลยทม

การจดการเรยนการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน โดยแบงเปนสงกดรฐบาลจ านวน 19 แหง

และสงกดเอกชนจ านวน 8 แหง รวม 27 แหง สมกลมตวอยางดวยวธการแบงชนอยางเปนสดสวน

(Stratified Random Sampling) ไดจ านวนกลมตวอยางเปนอาจารยทมประสบการณ ในการสอน

ออนไลนจากสถาบนอดมศกษาทเปนมหาวทยาลยสงกดรฐบาลและสงกดเอกชน จ านวน 169 คน

เครองมอ คอ แบบสอบถามความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบ

มวลชน การวเคราะหขอมล โดยหาคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะห

ผลการศกษา สรปความคดเหนของอาจารยเกยวกบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบ

มวลชน(MOOC) พบวา โดยภาพรวมมความคดเหนคอนขางเหนดวยกบการใช MOOC (x = 4.90,

SD = 1.27) สวนความคดเหนรายประเดนคอนขางเหนดวยกบการใช MOOC เรยงตามล าดบ ดงน

1. ถาฉนไดยนเกยวกบเทคโนโลยใหม ฉนจะหาหนทางในการทดลองใชเทคโนโลยนน ( x = 5.48, SD

92



= 1.07) 2. เปนการงายส าหรบฉนในการใช MOOC เมอไดรบทรพยากร โอกาส และความร (x = 5.38,

SD = .99) 3. การใช MOOC จะชวยเพมผลผลตของฉน (x = 5.38, SD = 1.18) 4. MOOC เออประโยชน

กบงานของฉน (x = 5.38, SD = 1.21) 5.ฉนชอบทดลองใชเทคโนโลยใหม ( x = 5.34, SD = 1.25)

6. เมอเปรยบเทยบกบวธการท เคยปฏบตกอนหนาน การใช MOOC ชวยเพมผลผลตของฉน

(x = 5.30, SD = 1.20) 7. การใช MOOC ชวยใหหนาทการสอนส าเรจไดรวดเรวยงขน ( x = 5.29,

SD = 1.21) 8. การใช MOOC ท าใหงานนาสนใจมากขน (x = 5.28, SD = 1.19) 9.เมอเปรยบเทยบ

กบวธการทเคยปฏบตกอนหนาน การใช MOOC ชวยเพมประสทธภาพในการท างาน (x = 5.27, SD

= 1.14)

ตอนท 2 ศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอการสอน


วตถประสงค เพอศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอการสอน


กลมตวอยางคอ ผบรหารวชาการและอาจารยในระดบมหาวทยาลยทเกยวของกบการใชการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน จ านวน 51 คน เครองมอทใชคอ แบบสอบถามความคดเหนอาจารย

เกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

วเคราะหขอมลแบบสอบถามโดยหาความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และ

วเคราะหความตองการจ าเปนดวยดชน PNImodified และวเคราะหความคดเหนอาจารยท ม

ตอความตองการในการใชการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ผลการศกษาความคดเหนของอาจารยเกยวกบความตองการพฒนาอาจารยเพอการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ในระดบบคคล พบวา 1. อาจารยมความตองการไดรบการอบรม

การวดผลและการประเมนผ เรยนกลมใหญและมจ านวนมาก 2. การออกแบบปฏสมพนธและ

การสอสารการสอนแบบ MOOC 3.การจดการหองเรยนและการสอนในหองเรยนแบบ MOOC

4. การออกแบบวธการสอนแบบ MOOC และ 5. ควรมการจดหลกสตรหรอโปรแกรมการฝกอบรม

การสอนแบบ MOOC ตามล าดบ

93



ระดบชมชน พบวา 1. อาจารยมความตองการไดรบค าแนะน าและการชแนะในการจดการสอน

ออนไลนในรปแบบของระบบพเลยง 2. มโปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะกลยาณมตร

3. มการสรางทมงานเพอการพฒนาการสอนแบบ MOOC และ 4. มการแลกเปลยนเรยนรเปนกลม

ในสถาบน ตามล าดบ

ระดบสถาบน พบวา 1. อาจารยมความตองการไดรบการพฒนาวชาชพจากภายนอก

สถาบน 2. มการก าหนดมาตรฐานส าหรบการพฒนาการสอนแบบ MOOC 3. มหลกสตรการฝกอบรม

ภายในสถาบน มหาวทยาลย 4. มการยอมรบในตวอาจารยและมอบรางวลใหแกอาจารยเพอเปน

ก าลงใจ 5. มหนวยสนบสนนการใหค าปรกษาและชวยเหลออาจารยดานการสอน และ 6. มวฒนธรรม

องคกรทดดานการศกษาออนไลนตามล าดบ

ตอนท 3 พฒนาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

วตถประสงค 1. เพอศกษาความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบแนวทางการพฒนาอาจารย

เพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนและ 2. เพอพฒนาแนวทางการพฒนา

อาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

กลมตวอยาง ผเชยวชาญ คอ ผบรหาร และ อาจารยจากมหาวทยาลยเครอขายเพอพฒนา

อดมศกษาจ านวน 9 เครอขาย ทเขารวมโครงการ Thai MOOC จ านวน 20 คน

เครองมอในขนน คอ ตารางวเคราะหเนอหาเพอก าหนดแนวทางการพฒนาอาจารยเพอ

เตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน โดยก าหนดการพจารณาใน 3 ประเดน

ไดแก (1) แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบ

มวลชน พจารณาความเหมาะสมขององคประกอบในระดบบคคล (2) ระดบการสอน (ดานเทคโนโลย

วธการสอน และดานเนอหา) พจารณาความเหมาะสมขององคประกอบ และ (3) ระดบสถาบน

พจารณาความเหมาะสมขององคประกอบ โดยด าเนนการประชมระดมความคดเหน ผเชยวชาญ

ผบรหาร และอาจารยทเกยวของกบการเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

สรปผลการจดประชมระดมความคดเหนผเชยวชาญเกยวกบการเตรยมความพรอมในการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน และสรปเปนแผนภาพแนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอน


94



ผลการวจยพบวาแนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ประกอบดวย 3 ระดบ คอ 1. ระดบบคคล 2. ระดบการสอน และ 3. ระดบสถาบน

องคประกอบของแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชน ประกอบดวย 7 องคประกอบ คอ 1) การเลอกหวเรองทสนใจ 2) การแลกเปลยน

วธการสอน 3) การออกแบบกจกรรม 4) การออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน 5) วางแผนประเมน

ผเรยน 6) อบรมผเกยวของ และ 7) ศกษางานวจยฯ

สงทควรค านงถงของแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน

แบบเปดส าหรบมวลชน ประกอบดวย 4 องคประกอบ คอ 1) การใหความสนใจกบเทคโนโลย

MOOCs 2) ความตระหนกถงแรงจงใจและการมสวนรวม 3) การประชาสมพนธและการหาทน และ


ตอนท 4 รบรองและน าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอน


วตถประสงค เพอรบรองและน าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอม

ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

กลมตวอยาง คอ ผเชยวชาญทมประสบการณในการก าหนดแนวทางในการพฒนาอาจารย

ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนจ านวน 50 คน เครองมอเปนแบบประเมนความเหมาะสม

ตอแนวทางการพฒนาอาจารยฯ การวเคราะหขอมลจากแบบประเมนแนวทางการพฒนาอาจารยฯ

โดยการหาความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหความคดเหนของ

ผเชยวชาญทมตอแนวทางการพฒนาอาจารยฯ ดวยการวเคราะหเนอหา น าผลการวเคราะหเนอหา

จากขอคดเหนมาปรบปรงแนวทาง แลวน าเสนอแนวทางทางการพฒนาอาจารยฯ เปนแผนภาพ

ประกอบค าอธบายทสมบรณ

ผลการรบรองความเหมาะสมของแนวทางการพฒนาอาจารยส าหรบเตรยมความพรอม

ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ในภาพรวมพบวา อยในระดบเหมาะสมมากทสด

(x = 4.69, SD = 0.55) แยกตามราย 3 ระดบ ไดแก (1) ผลการประเมนดานองคประกอบระดบ

บคคล ในภาพรวมพบวา อยในระดบเหมาะสมมากทสด (x = 4.67, SD = 0.67) (2) ผลการประเมนดาน

95



องคประกอบการสอน ในภาพรวมพบวาอยในระดบเหมาะสมมากทสด (x = 4.70, SD = 0.56) ไดแก

การออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน การออกแบบกจกรรม และ การวางแผนการประเมนผเรยน

อยในระดบเหมาะสมมากทสด (x = 4.84, 4.76, 4.66; SD = 0.37, 0.56, 0.66 ตามล าดบ) และ

(3) ระดบสถาบน ผลการประเมนดานองคประกอบระดบสถาบน ในภาพรวมพบวาอยในระดบ

เหมาะสมมากทสด (x = 4.73, SD = 0.47) และรปแบบการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด

ในภาพรวมอยในระดบเหมาะสมมากทสด (x = 4.60, SD = 0.58)


มวลชน ประกอบดวย 3 องคประกอบ คอ 1. แนวทางการพฒนาอาจารยในระดบบคคล 2. แนวทาง

การพฒนาอาจารยในระดบการสอน และ 3. แนวทางการพฒนาอาจารยในระดบสถาบน

แนวทางการพฒนาอาจารยในระดบบคคล พบวา ควรมการศกษางานวจย หลกสตรหรอ

โปรแกรมการฝกอบรมฯ เพอน ามาพฒนาการอบรมใหกบผทเกยวของกบการจดการเรยนการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน นอกจากนควรพจารณาในประเดน เพมเตม คอ 1) การอบรมเพอ

พฒนาอาจารย ควรเรมจากการจดอบรมเปนกลมเลก แลวจงขยายผลใหกวางขน โดยแบงเนอหา

ความรและทกษะทจ าเปน แบงออกเปน ดานการสอน ดานสอ และดานการสนบสนน โดยพจารณา

อบรมกบทกหนวยงานทเกยวของ ทงในสวนของผสอนและฝายสนบสนน และ 2) สรางความเขาใจ

และแรงจงใจแกอาจารยผสอน โดยการสรางทศนคตทดใหผสอนไดตระหนกถงความตองการและ

ความจ าเปนในการจดการเรยนการสอนออนไลนรปแบบน โดยใชขอมลจากผลของการศกษางานวจย

ตวอยางเชน รายงานผลของกรณตวอยางทด (Best practices) และบทเรยนจากประสบการณ

(Lesson learned) ตลอดจนการประยกตใชการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ในการเรยน

การสอนทครอบคลมทงในมตของความส าเรจและขอจ ากดตาง ๆ ทพบ เพอทผสอนจะยอมรบ

และเหนความส าคญตอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนตอไป

แนวทางการพฒนาอาจารยในระดบการสอน พบวาการจดการเรยนการสอนออนไลนแบบ

เปดส าหรบมวลชน มองคประกอบ 5 ดาน คอ 1) ควรเลอกรายวชา หวเรองทนาสนใจ 2) มการแลกเปลยน

วธการสอนกบครอาจารยท านอน ๆ 3) มการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนท หลากหลาย

4) มการออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน 5) มการวางแผนการประเมนผเรยนทเรยนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชนดวย นอกจากน ยงควรพจารณาในประเดนตาง ๆ เพมเตม คอ 1) การจดการเรยนการสอน

นน ควรมการตงเปาหมายทงดานปรมาณและคณภาพของรายวชาใหมความชดเจนและสอดคลองกน

96



ในทง 5 องคประกอบขางตน 2) ผสอนควรพจารณาการจดเรยงล าดบกจกรรมและการประเมนผล

ส าหรบผเรยนในสภาพแวดลอมออนไลนนใหมนใหเหมาะสม เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลทด

ยงขน และ 3) ผสอนควรพจารณาการออกแบบกลยทธการสอน ทงในสวนของเนอหาการสอนทมความ

นาสนใจตรงตอความตองการของผเรยน และบรบทของเนอหาวชาทเหมาะสมดวย

แนวทางการพฒนาอาจารยระดบสถาบน คอ 1. สถาบน ตองใหความสนใจกบเทคโนโลยใน

จดการสอนออนไลน แบบเป ดส าหรบมวลชน 2. ความตระหน กถ งแรงจ งใจและการม ส วนร วม

3. มการประชาสมพนธและหาทนเพอสนบสนนการจดการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

4. มการประเมนผลการสอนรายวชาทมการจดการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนเพอความม

มาตรฐานของการจดการเรยนการสอน และ 5. สนบสนนใหบคลากร คร อาจารยท าวจยส าหรบการสอน

ออนไลนแบบเปดเพอมวลชน เพอประโยชนสงสดในการจดการเรยนสอนทงแกไขและพฒนาการจดการเรยน

การสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

สรปเปนแผนภาพแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบ

เปดส าหรบมวลชน ดานลาง

แผนภาพ แนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลน


97



อภปรายผลการวจย


มวลชนซงมรายละเอยดในการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปดฯ ขอสรปผลจากงานวจยน

ประกอบดวย 3 ระดบ คอ 1. ระดบบคคล 2. ระดบการสอน และ 3. ระดบสถาบน โดยแนวทางการพฒนา

อาจารย ในระดบการสอน พบวาการจดการเรยนการสอนออนไลนแบบเปดส าหร บมวลชน

มองคประกอบ 5 ดาน คอ 1) ควรเลอกรายวชา หวเรองทนาสนใจ 2) มการแลกเปลยนวธการสอนกบคร

อาจารยทานอน ๆ 3) มการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทหลากหลาย 4) มการออกแบบ

สภาพแวดลอมออนไลน 5) มการวางแผนการประเมนผเรยนทเรยนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

นน สอดคลองกบท Evrim Baran, (2014) ไดน าเสนอแนวทางการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด

ส าหรบมวลชน ไว 3 กรอบ คอ 1. ระดบการสอน (ดานเทคโนโลย วธการสอน และดานเนอหา)

ประกอบดวย 3 แนวทาง คอ 1) มการอบรมปฏบตการ /การสาธต 2) มหลกสตรหรอโปรแกรม

การฝกอบรม 3) มการชวยเหลอเปนรายบคคล 2. ระดบชมชนในสถาบน ประกอบดวย 3 แนวทาง

ไดแก 1) มการเรยนรของคนในสถาบนเปนกลม 2) มโปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะ

กลยาณมตร เชน การสงเกตการสอน การประเมน 3) มระบบพเลยง และ 3. ระดบสถาบน ประกอบดวย

2 แนวทาง ไดแก 1) การยอมรบในตวอาจารยและการใหรางวลอาจารย 2) มวฒนธรรมองคกรทดดาน

การศกษาออนไลน

จากแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบ

มวลชน องคประกอบในระดบสถาบนทใหความส าคญ ดาน ตาง ๆ คอ

1. การใหความสนใจกบเทคโนโลยใน MOOC

สถาบนควรจดตงหนวยงานสนบสนนการใชเทคโนโลย หนวยงานรบผดชอบชวยเหลอ

อาจารย หรอสวนกลาง เพอสนบสนนดานการพฒนาอาจารย รวมทงผบรหารสถาบนควรเหน

ความส าคญของการสอนแบบออนไลนและก าหนดเปนภาระงานของอาจารยผสอน ท าใหผสอน เกด

การตระหนกเกยวกบแรงจงใจและการมสวนรวม

2. สถาบนควรมนโยบายดานการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน รบอาจารยทมใจ

รวมการพฒนาการสอนเขาโครงการ จดการประชม เปนการสรางแรงจงใจใหผสอนเกดความสนใจ

ในการสอนออนไลนแบบเปดเพอใหมเครอขายทกวางขน เชน กลมอาจารยทางภาษา วทยาศาสตร

มนษยศาสตร ศลปะ เปนตน

98



3. การประชาสมพนธและการหาทน สถาบนอดมศกษาควรเลงเหนและใหความส าคญ

ดานการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนมการประชาสมพนธใหอาจารยผทสนใจมาเขารวม

โครงการ ตลอดจนมการจดหาแหลงเงนทนเพอมาสนบสนนในการสรางบทเรยนตาง ๆ

4. การประเมนผลการสอนและรายวชา ควรมแบบประเมนผลเพอใหผเรยนประเมน

ผสอนหรอรายวชาทไดเรยนวาเปนอยางไรบาง เพอน าผลการประเมนทไดนนมาปรบปรงบทเรยน

และวธการสอนใหดยงขน

5. การวจยส าหรบการเรยนดวย MOOC สถาบนอดมศกษาควรมการมงเนนการวจย

ดานการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนเพอเปนการขยายองคความรเพอใหสถาบนอน ๆ หรอผท

สนใจสามารถน าไปศกษาและประยกตใชในการจดการเรยนการสอนตอไปได

แนวคดเหลานตรงกบแนวคดท Cheolil Lim (2014) ทไดน าเสนอรปแบบการฝกอบรมคร

เพอพฒนาการเรยนการสอนออนไลนทเนนใหครผสอนประจ ารายวชามการท างานรวมกบผเชยวชาญดาน

การสอนและเทคโนโลย ซงถอเปนเครองมอส าคญในการเรยนการสอน MOOC วาสามารถแบงกระบวน

หลกเกยวกบผ พฒนา MOOC โดยแตละสวนจะม ขอตกลงรวมกนในการออกแบบและพฒนา

การฝกหดและการสอสารเกยวกบ MOOC ไดดงน 1) MOOC administration team โดยเปนผบรหาร

จดการภาพรวมของ MOOC 2) MOOC support team โดยเปนผจดการเกยวกบการออกแบบการเรยน

การสอน3) MOOC instructors เปนผสอนในระดบมหาวทยาลยทมความเชยวชาญเกยวกบเนอหา

โดยจะตองพฒนาในดานของการใชเครองมอ รปแบบการเรยนร การออกแบบการสอน รวมไปถง

การสอสารตาง ๆ โดยใชเทคโนโลย เชนเดยวกบ รวมถง งานวจย ของ Chee-Kit-Looi et al (2016)

ทน าเสนอเนอหา วธการสอน วธการพฒนาครผสอนในการสอนออนไลนจาก 4 ประเทศ และเขต

การปกครองในเอเชย โดยลกษณะกจกรรมการอบรมเพอพฒนาครผสอนในการเรยนการสอนออนไลน

นนมหลากหลาย แตพนฐานส าคญ คอ ความเขาใจในการใชเทคโนโลย โดยในภาพรวมลกษณะกจกรรม

ท เรมจากการศกษานโยบายของการเรยนการสอนออนไลนและมการฝกอบรมเชงปฏบตการ

มการแลกเปลยนวธการสอนจากผสอน เปนการสรางชมชนครเพอตดตามและสงเกตการเรยนการสอน

ออนไลน มการฝกอบรมการใชโปรแกรมพนฐานเกยวกบการเรยนการสอนออนไลนเพอน ามาใช

ในการเรยนการสอน และมการออกแบบกจกรรมทใชในการเรยนการสอนออนไลน Chia-ling Hsu

ทไดน าเสนอกรณศกษาเกยวกบการพฒนาหลกสตรการสอนออนไลน โดยไดกลาววาการพฒนาทางดาน

เทคโนโลยไดเกดขนอยางรวดเรว โรงเรยนตาง ๆ มเทคโนโลยทเพมขน มการใชอนเทอรเนตอยาง

แพรหลาย แตหลกสตรการเรยนการสอนออนไลนทมคณภาพ ทมความจ าเปนอยางยงนนยงเปนท

99



ขาดแคลน และยงสอดคลองกบงานวจยของ Sun Bin Lim (2015) ทกลาววาการพฒนารปแบบการ

ฝกอบรมครเพอการศกษาในอนาคตเปนสงทจ าเปน เนองจากการเรยนการสอนแบบดงเดมไมสามารถใชได

เพราะเทคโนโลยมการพฒนาอยางรวดเรว รปแบบการเรยนการสอนจงตองปรบไปตามบรบททเปลยนไป

เชนกน

จากผลการวจยดงกลาวสอดคลองกบผลงานวจยของ Cheolil Lim (2014) ทไดกลาวถง

แนวคดทสอดคลองกบรปแบบการฝกอบรมครเพอพฒนาการเรยนการสอนออนไลนทเนนใหครผสอน

ประจ ารายวชามการท างานรวมกบผเชยวชาญดานการสอนและเทคโนโลย ซงถอเปนเครองมอส าคญ

ในการเรยนการสอน MOOC โดยจะมผบรหารจดการภาพรวมของ MOOC และผจดการเกยวกบ

การออกแบบการเรยนการสอนคอยใหความชวยเหลอ สวนตวผสอนในระดบมหาวทยาลยทมความ

เชยวชาญเกยวกบเนอหา จะตองพฒนาในดานของการใชเครองมอ รปแบบการเรยนร การออกแบบ

การสอน รวมไปถงการสอสารตาง ๆ โดยใชเทคโนโลย เชนเดยวกบ Chia-ling Hsu (2014) กลาวถง

MOOC วายงคงยดหลก Team members ซ งประกอบดวย ผ เช ยวชาญดานเนอหา (subject

matters experts) นกออกแบบการสอน (instructional designer) ผเชยวชาญเกยวกบ e-learning

(e-learning engineers) เชนเดยวกบ Yayoi et al (2015) ท ไดกลาววา กอนทจะเรมโครงการ

จะมการอบรมครผสอนและเจาหนาทในเชงเทคนคการใชเทคโนโลย และผลจากการอบรมท าใหผล

การด าเนนงานผานไปดวยด

การพฒนาทางดานเทคโนโลยเกดขนอยางรวดเรวและมพฒนากาวไกล การเรยนการสอน

ออนไลนนนมการพฒนาขนอยางตอเนอง หลกสตรการเรยนรออนไลนมใหเลอกอยางหลากหลาย

การเรยนการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนนน ไดถกน ามาใชอยางแพรหลายในวธการสอน

ทแตกตางกน ผลจากการพฒนาของเทคโนโลยมท าใหรปแบบการเรยนการสอนในแตละยคจนถง

ปจจบนมการเปลยนไปมาอยางตอเนอง การเรยนการสอนจงตองปรบไปตามบรบททเปลยนไป

ความเชยวชาญในการสอนจงเปนปจจยส าคญทจะชวยพฒนาผเรยน อาจารยในมหาวทยาลยเปนผทไม

หยดนงตอการพฒนาตนเอง เพราะระดบการสอนเปนระดบอดมศกษาทเปนการเรยนขนสดทาย

ของบคคล ท าใหอาจารยผสอนในมหาวทยาลยมความตองการไดรบการพฒนาวชาชพจากภายนอก

สถาบน โดยเฉพาะอยางยงถาอาจารยสนใจการสอนรปแบบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ควรไดรบแนวทางทถกตอง จากมาตรฐานส าหรบการพฒนาการสอนออนไลนแบบเปดเพอมวลชน

ซงอาจอบรมในหลกสตรการฝกอบรมภายในมหาวทยาลย หรอจดโดยหนวยงานภายนอก โดยเฉพาะ

จดการอบรมพฒนาภายใตโครงการ Thai MOOC ซงสอดคลองกบงานวจยของ Lowenthal และ

100



Hodges (2015) ทไดกลาวถงแนวทางการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนในระดบสถาบนอดมศกษาวา

สถาบนควรสนบสนนบคลากรโดยการจดฝกอบรมทเหมาะสมส าหรบบคลากรสายวชาการและสาย

สนบสนน เพอพฒนาทกษะทจ าเปนในการพฒนาและน าเสนอวธการสอนออนไลนแบบเปดเพอมวลชน

ควรมการสงเสรมใหมการวจยและนวตกรรมการศกษาดานการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

และกลไกส าหรบการประชาสมพนธเกยวกบแนวปฏบตทด ตลอดจนสถาบนใหการสนบสนน มทรพยากร

ทเพยงพอส าหรบบคลากรและก าหนดใหการสอนออนไลนเปนหนวยนบภาระงานอยางเหมาะสม

การเตรยมความพรอมอาจารยในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนในระดบบคคลนน

อาจารยจะตองมการวางแผนการสอนและออกแบบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน วาตองท า

อยางไร และมการสรางแรงจงใจในการสอนอยางไร ซงประกอบดวย 2 ขนตอน ไดแก

1. ศกษางานวจยเกยวกบรปแบบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

อาจารยควรศกษางานวจยเกยวกบดานเนอหาทเหมาะสมกบขนาดของผเรยนทงขนาดยอยและขนาด

ใหญ และดานรปแบบการสอนวาควรมรปแบบการสอนอยางไร เนองจากการสอนรปแบบการสอน

ออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนมลกษณะทแตกตางจากการสอนแบบปกต นอกจากนอาจารย

ยงจะตองมการศกษาวธการควบคมและออกแบบเนอหาเพอน ามาออกแบบการวดประเมนผล

อกทงควรศกษากฎเกณฑ รปแบบการสอนออนไลนแบบเปดทชดเจนในรายวชา กจกรรม และวธการสอน

2. การฝกอบรมผเกยวของ การชวยอาจารยในดานการสอนออนไลนแบบเปดจาก

รปแบบการสอนปกตมาสอนแบบออนไลน รปแบบทใช คอ ควรมการน าเสนอตวอยางของอาจารยทเคย

ผานการสอนออนไลนแลว จดตงเปนชมชนอาจารยผสอนออนไลนมารวมแลกเปลยนเรยนร และแบงปน

ประสบการณ ซงรปแบบการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนนหากเปนอาจารยใหมน าไปใชในการสอน

จะท าใหมความนาสนใจและมการยอมรบมากขน สวนอาจารยเกาจะเปนการบนทกเนอหาการสอนนน

ใหคงไว ท าใหเกดเปนชมชนออนไลนสามารถแลกเปลยนประสบการณไดงาย

นอกจากนควรมการก าหนดทกษะและความสามารถของอาจารยทางการสอนออนไลน เชน

ระดบเรมตน ระดบปานกลาง และระดบสง เพอการก าหนดแผน และโปรแกรมการพฒนาอาจารย

ทแตกตางกน นอกจากนควรค านงถงการปรบตวของอาจารยจากการสอนปกตทมการใชสอ

การปฏสมพนธในหองเรยนไปสการสอนทางไกลนนควรกระตนปรบเปลยนอาจารยใหปรบเปลยนวธ

สอนอยางไร

101



ขอเสนอแนะ

1. แนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ควรด าเนนการ

ทกระดบ ทงระดบบคคล ระดบการสอน และระดบสถาบน ในชวงแรกของโครงการ Thai MOOC นน

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาในฐานะหนวยงานทดแลมหาวทยาลย ควรจดด าเนนการ

พฒนาอาจารยเพอการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชนตามแนวทางทไดจากการวจยน

2. สถาบนอดมศกษาทมนโยบายการพฒนารายวชาออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ควรน าแนวทางการพฒนาอาจารยชดน ไปพฒนาอาจารยของสถาบนใหชดเจนขน ควรอยในความ

รบผดชอบของหนวยพฒนาคณาจารย ศนย ส านก คณะวชา ทรบผดชอบการพฒนาอาจารย

3. สถาบนอดมศกษาทวประเทศ ควรมแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอม

ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ทพรอมส าหรบการน าไปใช และการตอยอดตอไป

4. ขอมลเกยวกบสภาพการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ของอาจารยในประเทศไทย

จะเปนขอมลทมความส าคญแกโครงการ Thai MOOC มหาวทยาลยเครอขายเพอพฒนาอดมศกษา

สถาบนอดมศกษาในการก าหนดนโยบาย เพอใชเปนขอมลในการวางแผนกลยทธ ดานการพฒนา

อาจารยผสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน ตอไป

102


บรรณานกรม


คณะกรรมการแลกเปลยนเรยนรผาน Massive Open Online Course (MOOCs).(2015). เอกสารประกอบ การประชมสมมนาทางวชาการ เรอง การแลกเปลยนเรยนรผาน Massive Open Online Course (MOOCs). วนท 19 – 20 พฤษภาคม 2558 นนทบร: สาขาวชาศลปศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

จนตวร คลายสงข. (2556). MOOCs PEDAGOGY: จาก OCW, OER ส MOO เครองมอเพอการเรยนรสาหรบผเรยนยคดจทล. การประชมวชาการระดบชาตดานอเลรนนง ประจ าป 2556. 276-285.

ชตสนต เกดวบลยเวช. (2556). MOOC หองเรยนออนไลนแหงศตวรรษท 21 – รอบรไอท รอบโลก เทคโนโลย. สบคนเมอ 10 กรกฎาคม 2560. จาก http://www.dailynews.co.th/technology/224246

น ามนต เรองฤทธ. (2558). สภาพและความตองการแหลงทรพยากรการเรยนรออนไลนในระบบเปดส าหรบ มหาชน “ดานครศาสตร/ศกษาศาสตร”.วารสารวชาการ Veridian E–Journal, 8(2), 124-140.

ปทมา โกเมนทจ ารส. 2557. เศรษฐศาสตรจลภาคเบ องตน. พมพคร งท 2 บรษท เพลท คอรเนอร จ ากด : กรงเทพมหานคร.

สมชย ศรสจนต. (2555). กาวใหมการศกษา Online. สบคนเมอ 26 มถนายน 2560. จาก http://somchaiblessings.blogspot.com/2012/12/online.html

Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมงคง มนคง และยงยน. (2559). กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา

Anzai, Y., Mizoguchi, K., Chengjiu, Y. I. N., Inada, T., Tashiro, T., & Fujimura, N. (2015).

Developing a MOOC at Kyushu University in Japan. In Society for Information Technology & Teacher Education International Conference. 144-147.

Baran, E., & Correia, A.-P. (2014). A Professional Development Framework for Online Teaching. TechTrends, 58(5), 96-102.

Boyce, E. G. et al. (2008). Essential components of a faculty development program for pharmacy practice faculty. Pharmacotherapy: The Journal of Human Pharmacology and Drug Therapy, 28(10), 245e-268e.

Chia-Ling Hsu. (2014). Promoting Diversity of Talents: A Market Design Approach. University of Illinois at Urbana-Champaign

de la Pena-Bandalaria, M. (2014) Modeling: Reinventing MOOC through a learner-centered approach. Studies and Practices for Advancement in Open and Distance Education. 307-317

103



Dittmar, E., & McCracken, H. (2012). Promoting continuous quality improvement in online teaching: the meta model. Journal of Asynchronous Learning Networks, 16(2), 163-176.

Hsu, C.-L. & Lin, Y.-C. (2014). Forging a Template of MOOCs Course Development Experience in Taiwan Higher Education. Taiwan, Australia.

Kearns, L. R. (2016). The experience of teaching online and its impact on faculty innovation across delivery methods. The Internet and Higher Education, 31, 71-78.

Kong, S. C., Looi, C. K., Chan, T. W., & Huang, R. (2017). Teacher development in Singapore, Hong Kong, Taiwan, and Beijing for e-Learning in school education. Journal of Computers in Education, 4(1), 5-25.

Legon, R., & Runyon, J. (2007, August). Research on the impact of the quality matters course review process. In 23rd Annual Conference on Distance Teaching & Learning, 8-10.

Lim, C., Kim, S., Kim, M., Han, S., & Seo, S. (2014). A Case Study of MOOCs Design and Administration at Seoul National University. 11th International Conference on Cognition and Exploratory Learning in Digital Age, 280-283

Lim, S. B., Oh, Y. J., & Lee, S. H (2015). Establishing the Future Model of Teacher Training Reflected the Future Educational. International Journal of Learning and Teaching 1(1), 47-50.

Looi, Chee-Kit, Teh, Laik Woon. (2015). Scaling Educational Innovations. Springer Singapore. Lowenthal, P. R., & Hodges, C. B. (2015). In Search of Quality: Using Quality Matters to

Analyze the Quality of Massive, Open, Online Courses (MOOCs). International Review of Research in Open and Distributed Learning, 16(5), 83-101.

Office of standards and quality assessment. (2004). National Education Act. 1999 Amendment (No. 2). (In Thai) Bangkok : prikwhan limited graphics.

Stephanie, L. R., & Murali, K. (2014). Preparing Faculty for Teaching a MOOC: Recommendations from Research and Experience. International Journal of Information and Education Technology, 4(5),411-415.

104


ภาคผนวก


105



ภาคผนวก ก.

รายชอผเชยวชาญประเมนรบรองแนวทางการพฒนาอาจารยส าหรบเตรยมความพรอม ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

106



รายชอผเชยวชาญประเมนรบรองแนวทางการพฒนาอาจารยส าหรบเตรยมความพรอม ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

ท ชอ-สกล หนวยงาน 1 รศ.ดร.สชาต แยมเมน ผอ านวยการส านกหอสมด มหาวทยาลยนเรศวร 2 ผศ.ดร.อศรา กานจกร ผอ.ส านกนวตกรรมการเรยนการสอน มหาวทยาลยขอนแกน 3 นายพงษศกด วทยเกยรต มหาลยเทคโนโลยสรนาร 4 ผศ.ดร. ศวนาถ นนทพชย ผอ านวยการศนยบรรณสารและสอการศกษา มหาวทยาลยวลยลกษณ 5 ผศ.เถกง วงศศรโชต ผชวยอธการบดฝายพฒนาสอและการเรยนการสอน มหาวทยาลยสงขลานครนทร 6 รศ.ดร.ศรเพญ ศภพทยากล หวหนาโครงการ เครอขายอดมศกษาภาคกลางตอนบน จฬาลงกรณมหาวทยาลย 7 รศ.ดร.ชตพร อนตรยะ ผชวยอธการบดฝายการศกษา มหาวทยาลยมหดล 8 นางสาวอนงคลกษณ ถวลยภยโย มหาวทยาลยมหดล 9 รศ.ดร.สมครสมร ภกดเทวา ผอ านวยการส านกเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 10 นางสาวจารตา ประทปะเสน ศนย ITSC มหาวทยาลยเชยงใหม 11 รศ.ดร.กมลรฐ อนทรทศน ศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (CCDKM) 12 ผศ.ดร.ณฐกร สงคราม ประธานกรรมการบรหารหลกสตรนเทศศาสตรเกษตรภาควชาพฒนาการเกษตร

และการจดการทรพยากร คณะเทคโนโลยการเกษตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

13 ดร.อญชนา สขสมจตร อาจารยประจ า สงกต คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 14 ผศ.ดร.สรพล บญลอ ภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตรอตสาหกรรมและ

เทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร 15 ดร.ผาณต เสรบร ผอ านวยการศนยนวตกรรมการเรยนร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 16 ดร.ประพรรธน พละชวะ คณะครศาสตร ม.ราชภฎวไลยอลงกรณ 17 ดร.ดนชา สลวงศ คณะครศาสตร ม.ราชภฎวไลยอลงกรณ 18 อาจารยพสฐ นอยวงคลง โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร 19 ดร.ชตวฒน สวตถพงศ ส านกเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 20 ดร.ณฐปคลภภ กตตสนทรพศาล มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ศาลายา 21 อาจารย.พรพมล ศกดา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ศาลายา 22 อาจารย.ธนพล จณกะเศยน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร ศาลายา 23 อาจารย.ณชชา ช านยนต คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏธนบร 24 ดร.กนกพร ฉนทนารงภกด คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 25 ผศ.ดร.สวมล วงศสงหทอง มหาวทยาลยเกรก 26 ผศ.ดร.ไพโรจน เบาใจ มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม 27 ผศ.เชาวเลศ เลศชโลฬาร ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 28 ผศ.สพรรณ สมบญธรรม ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 29 รศ.ดร.ฐาปนย ธรรมเมธา ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 30 ผศ.ดร.อนชย ธระเรองไชยศร ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย

107



ท ชอ-สกล หนวยงาน 31 รศ.ดร.จนตวร คลายสงข ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 32 ผศ.ดร.อนรทธ สตมน ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 33 ดร.วรสรวง ดวงจนดา ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 34 น.ส.ชนากานต ปนวเศษ ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 35 นางจตตมา ระวงภย ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 36 น.ส.พชรา เปลยนสกล ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 37 นายนพดล โชต ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 38 นายบณฑต พฤฒเศรณ ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 39 นายชวนเชญ บญมาประเสรฐ ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 40 นายพงศภทร คงสขศรภสร ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย 41 น.ส. ราตร วศษฎสรวงค ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย

108



ภาคผนวก ข.

แบบสอบถามเพอส ารวจการใช Massive Open Online Course: MOOC ของอาจารยในประเทศไทย

109



แบบสอบถามเพอศกษาความคดเหนตอการสอนออนไลนแบบเปดเพอมวลชน (Massive Open Online Course: MOOC) ของอาจารยในประเทศไทย

กรณาอานค าชแจงอยางละเอยดกอนตอบแบบสอบถาม

ค าชแจง ส าหรบผตอบแบบสอบถาม 1. แบบสอบถามชดนมวตถประสงคเพอส ารวจการใช Massive Open Online Course: MOOC ของอาจารยในประเทศไทย 2. แบบสอบถามแบงเปน 4 ตอน คอ ตอนท 1 ขอมลสวนตว ตอนท 2 ความคดเหนตอการใช MOOC 3. เพอความเขาใจตรงกน ผวจยไดใหค านยามศพท ดงน

Massive Open Online Course: MOOC หมายถง รายวชาทจดการเรยนการสอนออนไลน เนนการจดการเรยนการสอนในกลมผเรยนจ านวนมาก สอทใชมกอยในรปแบบของบทเรยนวดโอสตรมมงมเดยและแหลงทรพยากรแบบเปด ในอนเทอรเนต โดยจดกจกรรมและการประเมนผลนนจะเนนในเรองของความทาทายใหผเรยนอยากทจะเรยนร การก ากบควบคมการเรยนรไดดวยตนเอง ตลอดจนการประเมนตามสภาพจรงในบรบทการเรยนรรวมกน

แบบสอบถามชดนมทงหมด 4 ตอน ขอใหทานตอบใหตรงกบความคดเหนของทานใหมากทสด

ขอขอบคณในการใหขอมลทเปนประโยชนเพอการพฒนาการเรยนการสอนทมประสทธภาพตอไป

ค าขอการยนยอมเขารวมการวจย (Consent Form)

ขาพเจายนดทจะตอบค าถามตาง ๆ โดยสมครใจ โดยขอใหเกบขอมลเฉพาะเกยวกบตวขาพเจาเปนความลบ จะเปดเผยไดเฉพาะในรปทเปนสรปผลการวจย ขาพเจาไดอานขอความขางตนแลว และมความเขาใจดทกประการ จงไดลงนามในการ ขอยนยอมนดวยความเตมใจ

ลงนาม ................................................................... ผยนยอม (.......................................................................)

วนท ………….....……….........………. ตอนท 1 ขอมลสวนตว 1. เพศ : หญง ชาย 2. อาย : ................ ป 3. วฒการศกษาสงสด : ปรญญามหาบณฑต ปรญญาดษฎบณฑต อนๆ (โปรดระบ)

................................... 4. ประสบการณในการสอน (จ านวนป) : .................................... ป 5. มหาวทยาลยททานสงกด :............................................................................................................................. . 6. ประสบการณ (จ านวนป) ปททานใชคอมพวเตอร/อนเทอรเนต : ........................ ป 7. โดยเฉลย ทานใชคอมพวเตอร/อนเทอรเนตกชวโมงในหนงวน : ....................... ชวโมงในหนงวน 8. ทานมคอมพวเตอรทบานหรอไม : ม ไมม

110



ตอนท 2 ความคดเหนตอการใช MOOC ใหทานพจารณาเกณฑการประเมนแตละขอแลวประเมนตามความคดเหนของทานมากทสด จาก 1 – 7 ระดบ โดย 7 = เหนดวยอยางยง 6 = เหนดวย 5 = คอนขางเหนดวย 4 = ไมแนใจ 3 = คอนขางไมเหนดวย 2 = ไมเหนดวย 1 = ไมเหนดวยอยางยง

เกณฑการประเมน ระดบความคดเหน

7 6 5 4 3 2 1 ตอนท 2.1 1. การใช MOOC ชวยใหหนาทการสอนส าเรจไดรวดเรวยงขน 2. การใช MOOC ชวยเพมผลลพธในการท างาน 3. การใช MOOC จะชวยเพมผลผลตของฉน 4. การใช MOOC ชวยเพมประสทธภาพในการท างาน 5. MOOC เออประโยชนกบงานของฉน ตอนท 2.2 เมอเปรยบเทยบ MOOC กบวธการทเคยปฏบตกอนหนานแลว การใช ... 1. ชวยเพมคณภาพในการท างานของฉน 2. ท าใหการท างานงายขน 3. ชวยเพมประสทธภาพในการท างาน 4. ชวยเพมผลผลตของฉน ตอนท 2.3 1. ฉนสามารถใช MOOC ในการท างานทฉนตองการไดโดยงาย 2. ฉนสามารถเรยนรวธใช MOOC ไดโดยงาย 3. ฉนสามารถใช MOOC ไดโดยทไมมใครสอน 4. ฉนสามารถใช MOOC ไดโดยตองการความชวยเหลอนอยมาก 5. ฉนสามารถเรยนรวธการใช MOOC ไดดวยตนเอง ตอนท 2.4 1. การเรยนรวธใช MOOC เปนเรองงายส าหรบฉน 2. ฉนพบวามนงายทจะใช MOOC เพอท าในสงทฉนตองการ 3. ฉนไมตองใชความพยายามมากนกในการเขารวม 4. มนเปนเรองงายส าหรบฉนทจะมทกษะในการใช 5. ฉนพบวา MOOC นนงายตอการใชงาน

111




7 6 5 4 3 2 1 ตอนท 2.5 1. การใช MOOC นนใชเวลาของฉนมากเกนไป 2. การท างานกบ MOOC มความซบซอนตรงทยากทจะท าความเขาใจวาเกดอะไรขน 3. ใชเวลานานเกนไปในการเรยนเรยนรทจะใช MOOC จงไมคมคากบความทมเท 4. การใช MOOC เปนกจกรรมทสลบซบซอน ตอนท 2.6 1. คนทมอทธพลกบพฤตกรรมของฉนคดวาฉนควรจะสอนดวย 2. คนทมความส าคญกบพฤตกรรมของฉนคดวาฉนควรจะสอนดวย 3. ผบรหารสถาบนของฉนสนบสนนการสอนดวย 4. คนทฉนนบถอสนบสนนการสอนดวย ตอนท 2.7 1. ฉนควบคมการใช MOOC ของฉนได 2. ฉนมความรทจ าเปนในการใช 3. มนเปนการงายส าหรบฉนในการใช MOOC เมอไดรบทรพยากร โอกาส และความร ตอนท 2.8 1. ฉนจะไดรบค าแนะน าในการเลอกใช MOOC เมอฉนเผชญกบความยงยากในการใช 2. มการจดเตรยมค าแนะน าในการเลอกใช MOOC เมอฉนเผชญกบความยงยากในการใช 3. มการจดเตรยมบคลากรเฉพาะดาน เมอฉนเผชญกบความยงยากในการใช 4. ฉนรวาจะไปขอความชวยเหลอทไหน เมอฉนเผชญกบความยงยากในการใช 5. ฉนไดรบความชวยเหลอทนเวลา เมอฉนเผชญกบความยงยากในการใช ตอนท 2.9 1. การใช MOOC มคณคาเทยบเทากบงานทฉนท า 2. การใช MOOC เขากนไดดกบวธการท างานของฉน 3. การใช MOOC สอดคลองกบความเชอในการท างานของฉน 4. การใช MOOC ไมไดเปลยนแปลงพฤตกรรมในการท างานของฉนอยางเดนชด ตอนท 2.10 1. ฉนพบวามนยากทจะหยดใช MOOC เมอฉนเรมใชมน 2. ฉนรอคอยการท างานในลกษณะตาง ๆ ทตองใช MOOC 3. ฉนชอบท างานดวย MOOC 4. ฉนมทศนคตในการใช MOOC 5. ฉนคดวาการใช MOOC เปนความคดทด 6. การใช MOOC ท าใหงานนาสนใจมากขน 7. การใช MOOC ในการท างานนนสนก

112




7 6 5 4 3 2 1 ตอนท 2.11

1. ฉนสนกทจะใช MOOC

2. การใช MOOC เปนเรองทนารนรมย

3. ฉนพบวาการใช MOOC เปนเรองสนก

ตอนท 2.12

1. ถาฉนไดยนเกยวกบเทคโนโลยใหม ฉนจะหาหนทางในการทดลองใชเทคโนโลยนน

2. ในหมเพอน ฉนจะเปนคนแรกทจะใชเทคโนโลยใหม

3. ฉนชอบทดลองใชเทคโนโลยใหม

ตอนท 2.13

1. การสอนดวย MOOC ท าใหฉนเปนทรจกมากยงขน

2. อาจารยทใช MOOC ในการสอนไดรบความเคารพมากกวาอาจารยทไมใช

3. การสอนดวย MOOC ท าใหคนยอมรบฉนมากขน

4. เพอนรวมงานนบถอฉนเมอฉนสอนดวย MOOC

ตอนท 2.14

1. ฉนไมมเวลาเตรยมบทเรยนดวย MOOC

2. ฉนตองเสยเวลามากในการเตรยมบทเรยนเพอสอนดวย MOOC

3. ฉนตองใชความพยายามมากเมอสอนดวย MOOC

4. ฉนกงวลใจวาถาสอนดวย MOOC ฉนตองใชเวลาเพมในการตอบค าถามทจะตามมา

ตอนท 2.15

1. สถาบนมพนธะสญญากบวสยทศนในการใช MOOC ในการสอน

2. สถาบนมพนธะสญญาทจะสนบสนนการใช MOOC ในการสอนของฉน

3. สถาบนสงเสรมการใช MOOC เพอการสอนอยางจรงจง

4. สถาบนเหนคณคาในความพยายามของฉนในการใช MOOC เพอการสอน

5. การใช MOOC เพอการสอนมความส าคญตอสถาบน

ตอนท 2.16

1. ความเตมใจในการใช MOOC ในการสอนของฉนไดรบอทธพลจากรางวลทสถาบน

จดให

2. ฉนเตมใจทจะจดการสอนดวย MOOC ถาสถาบนใช MOOC เปนสวนหนงในการ

ประเมนผลการสอน

3. ฉนเตมใจทจะจดการสอนดวย MOOC ถาสถาบนใหรางวลกบผสอนทใช MOOC

อยางสม าเสมอ

113




7 6 5 4 3 2 1 ตอนท 2.17 1. หวหนาภาควชาของฉนคดวาการใช MOOC มคณคาตอการสอน 2. ความคดเหนของหวหนาภาควชา มความส าคญกบฉน 3. ถาทปรกษาภาควชา เรมตนใช MOOC เพอสนบสนนการสอนของเขา จะสงเสรมให

ฉนท าเชนเดยวกน

ตอนท 2.18 1. เพอนรวมงานของฉนคดวาการใช MOOC มคณคาตอการสอน 2. ความคดเหนของเพอนรวมงานนนมความส าคญตอฉน 3. ถาเพอนรวมงานสวนใหญของฉนเรมใช MOOC ใน การสอน จะสงเสรมใหฉนท า

เชนเดยวกน

ตอนท 2.19 1. ฉบพบวาการสอนดวย MOOC เปนสงทสนก 2. กระบวนการสอนดวย MOOC นนเปนเรองทนาเพลดเพลน 3. ฉนสนกทจะใช MOOC ในการสอน ตอนท 2.20 1. ในอนาคตฉนตงใจจะใช MOOC ในการสอน ตอไป 2. ในอนาคตฉนคาดหวงวาฉนจะใช MOOC ในการสอน 3. ในอนาคตฉนวางแผนไววาฉนจะใช MOOC ในการสอน

ขอขอบพระคณทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม

114



ภาคผนวก ค. แบบสอบถามความคดเหนตอแนวทางการพฒนาอาจารย

ในการเรยนการสอนแบบ MOOC

115



แบบสอบถามน เปนแบบสอบถามความคดเหนของอาจารยทมตอแนวทางการพฒนาอาจารยในการเรยนการสอนแบบ MOOC

กรณาอานค าชแจงอยางละเอยดกอนตอบแบบสอบถาม

ค าชแจง ส าหรบผตอบแบบสอบถาม 1. แบบสอบถามชดนมวตถประสงคเพอส ารวจการใช Massive Open Online Course: MOOC ของอาจารยในประเทศไทย 2. เพอความเขาใจตรงกน ผวจยไดใหค านยามศพท ดงน การเรยนการสอนแบบ MOOC หรอ การเรยนการสอนออนไลนระบบเปดส าหรบมหาชน (Massive Open Online Course: MOOC) หมายถง การเรยนการสอนทจดกบผเรยนจ านวนมากเรยนรวมกนหรอเรยน ดวยตนเองในหองเรยนออนไลน สอทใชมกอยในรปแบบของวดทศนสตรมมงมเดยและแหลงทรพยากรแบบเปด ในอนเทอรเนต โดยจดกจกรรมและการประเมนผล เนนความทาทายใหผ เรยนอยากท จะเรยนร การก ากบ ควบคมการเรยนดวยกจกรรมการเรยน และการสอสารระหวางผสอนกบผเรยน และผเรยนกบผเรยน ผานเครองมอในอนเทอรเนต ตลอดจนการประเมนตามสภาพจรงในบรบทการเรยนรรวมกน 3. แบบสอบถามแบงเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 ขอมลทวไป

ตอนท 2 ความคดเหนของของอาจารยทมตอแนวทางการพฒนาอาจารยในการเรยนการสอนแบบ MOOC

ตอนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ

ขอใหทานตอบใหตรงกบความคดเหนของทานใหมากทสด ระดบแนวทางทควรเปนตอแนวทางการพฒนาอาจารยแบบ MOOCมความหมายดงน ความคดเหนตอแนวทางการพฒนาอาจารยแบบ MOOC อยในระดบดทสด คะแนน 5 ความคดเหนตอแนวทางการพฒนาอาจารยแบบ MOOC อยในระดบด คะแนน 4 ความคดเหนตอแนวทางการพฒนาอาจารยแบบ MOOC อยในระดบปานกลาง คะแนน 3 ความคดเหนตอแนวทางการพฒนาอาจารยแบบ MOOC อยในระดบนอย คะแนน 2 ความคดเหนตอแนวทางการพฒนาอาจารยแบบ MOOC อยในระดบนอยทสด คะแนน 1 ระดบแนวทางทควรเปนตามความคาดหวงตอการพฒนาอาจารยแบบ MOOC มความหมายดงน ความคดเหนตอการพฒนาอาจารยแบบ MOOC ตามความคาดหวง อยในระดบดทสด คะแนน 5 ความคดเหนตอการพฒนาอาจารยแบบ MOOC ตามความคาดหวง อยในระดบด คะแนน 4 ความคดเหนตอการพฒนาอาจารยแบบ MOOC ตามความคาดหวง อยในระดบปานกลาง คะแนน 3 ความคดเหนตอการพฒนาอาจารยแบบ MOOC ตามความคาดหวง อยในระดบนอย คะแนน 2 ความคดเหนตอการพฒนาอาจารยแบบ MOOC ตามความคาดหวง อยในระดบนอยทสด คะแนน 1

ขอขอบคณในการใหขอมลทเปนประโยชนเพอการพฒนาการเรยนการสอนแบบ MOOC ทมประสทธภาพตอไป

116



ตอนท 1 ขอมลทวไป 1. มหาวทยาลยทสงกด .................................................................................................................. 2. ประสบการณในการท างาน ( ) 1-5 ป ( ) 6-10 ป ( ) 11-15 ป ( ) 16-20 ป ( ) มากกวา 20 ป 3. วฒการศกษา ( ) ปรญญาตร ( ) ปรญญาโท ( ) ปรญญาเอก 4. ต าแหนงวชาการ ( ) อาจารย ( ) ผชวยศาสตราจารย ( ) รองศาสตราจารย ( ) ศาสตราจารย 5. ต าแหนงบรหาร .................................................................................................................. 6. ประสบการณในการจดการเรยนการสอนออนไลน/การสอนแบบ MOOC ……………… ป 7. รปแบบการการจดการเรยนการสอนออนไลน/การสอนแบบ MOOC ( ) ออนไลนเตมรปแบบ ( ) ผสมการสอนปกต ( ) เสรมการสอน ( ) อน ๆ ระบ .................................................................................................. ตอนท 2 ความคดเหนตอแนวทางการพฒนาอาจารยเพอการสอนแบบ MOOC โปรดท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทานเพยงชองเดยว

แนวทางการพฒนาอาจารย ระดบทเปนปจจบน ระดบทคาดหวง

5 4 3 2 1 5 4 3 2 1 1. ระดบการสอน (ดานเทคโนโลย วธการสอน และดานเนอหา)

1.1 การอบรมปฏบตการดานการสอนแบบ MOOC 1.2 การสาธตดานการสอนแบบ MOOC 1.3 มหลกสตรหรอโปรแกรมการฝกอบรมการสอนแบบ MOOC 1.4 การออกแบบการเรยนการสอนตามหลกสตรและรายวชา 1.5 การจดการหองเรยนและการสอนในหองเรยนแบบ MOOC 1.6 การใชเครองมอเทคโนโลยเพอการสอนแบบ MOOC 1.7 การจดการสภาพแวดลอมการเรยน 1.8 การวดผลและการประเมนผเรยนกลมใหญและมจ านวนมาก 1.9 การออกแบบปฏสมพนธและการสอสารการสอนแบบ MOOC 1.10 การออกแบบและจดการเนอหาเพอการสอนแบบ MOOC 1.11 การออกแบบวธการเรยนการสอนแบบ MOOC 1.12 การชวยเหลอเปนรายบคคลดานการสอนแบบ MOOC

2. ระดบชมชนในสถาบน 2.1 มการแลกเปลยนเรยนรเปนกลมในสถาบน 2.2 โปรแกรมสนบสนนทชวยกลมในลกษณะกลยาณมตร เชน การสงเกตการสอน การประเมนการสอน

2.3 มระบบพเลยง 2.4 มการสรางทมงานเพอการพฒนาการสอนแบบ MOOC

117



ตอนท 3 เสนอแนะทศทางทควรเปนของการพฒนาอาจารยทสอนแบบ MOOC และขอเสนอแนะอน ๆ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....……….........……………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………....……….........……………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………....……….........……………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………....……….........……………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………....……….........……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

แนวทางการพฒนาอาจารย ระดบทเปนปจจบน ระดบทคาดหวง

5 4 3 2 1 5 4 3 2 1

3. ระดบสถาบน 3.1 การยอมรบในตวอาจารยและการใหรางวลอาจารย 3.2 มวฒนธรรมองคกรทดดานการศกษาออนไลน 3.3 มหนวยสนบสนนการใหค าปรกษาและชวยเหลออาจารย ดานการสอน

3.4 มหลกสตรการฝกอบรมภายในสถาบน 3.5 มการพฒนาวชาชพจากภายนอกสถาบน 3.6 มการก าหนดมาตรฐานส าหรบการพฒนาการสอนแบบ MOOC

118



ภาคผนวก ง. แบบประเมนรบรองรปแบบแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอม

ในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

119



แบบประเมนรบรองรปแบบ


ค าแนะน าในการประเมน

1. การพฒนาอาจารย หมายถง กระบวนการทเปนระบบทชวยใหอาจารยไดมโอกาสเพมพนความร

ความสามารถ ประสบการณ ทกษะรวมทงปรบปรงทศนคตเกยวกบบทบาทและ ความรบผดชอบของอาจารย

ดานการเรยนการสอน และการปรบปรง และการใชเทคโนโลยการศกษาในการเรยนการสอน โดยในงานวจยน

จะเนน วธการตาง ๆ ทสงเสรมความสามารถในการสอนออนไลนแบบเปดส าหรบมวลชน

2. การสอนออนไลนแบบเปด หมายถง การสอนดวยวธการสอนออนไลน ทเนนการจดการเรยนการ

สอนในกลมผเรยนจ านวนมากทเรยนรวมกนในหองเรยนออนไลน หรอเรยนดวยตนเอง สอทใชอยในรปแบบ

ของ วดทศนสตรมมงมเดยและแหลงทรพยากรแบบเปดในอนเทอรเนต โดยการจดกจกรรมและการประเมนผล

เนนการสงเสรมความทาทายใหผเรยนอยากเรยนร การก ากบควบคมการเรยนดวยกจกรรมการเรยนผาน

เครองมอในอนเทอรเนต การสอสารระหวางผสอนกบผเรยน และผเรยนกบผเรยน ตลอดจนการประเมนตาม

สภาพจรงในบรบทการเรยนรรวมกน โดยการสอนออนไลนแบบเปดในงานวจยนไดเลอกใช Massive Open

Online Course: MOOC ซงหมายถง รายวชาทจดการเรยนการสอนออนไลน เนนการจดการเรยนการสอนใน

กลมผเรยนจ านวนมาก สอทใชมกอยในรปแบบของบทเรยนวดโอสตรมมงมเดยและแหลงทรพยากรแบบเปด

ในอนเทอรเนต โดยจดกจกรรมและการประเมนผลนนจะเนนในเรองของความทาทายใหผเรยนอยากทจะ

เรยนร การก ากบควบคมการเรยนรไดดวยตนเอง ตลอดจนการประเมนตามสภาพจรงในบรบทการเรยนร

รวมกน

3. แบบประเมนรบรองฉบบนมทงหมด 2 ตอน โปรดประเมนตามระดบทตรงกบความคดเหนของทานมาก

ทสด โดยมเกณฑในการพจารณาดงน

5 หมายถง มความเหมาะสมมากทสด

4 หมายถง มความเหมาะสมมาก

3 หมายถง มความเหมาะสมปานกลาง

2 หมายถง มความเหมาะสมนอย

1 หมายถง มความเหมาะสมนอยทสด

120



ตอนท 1 รปแบบและค าอธบาย

ขอค าถาม ระดบการรบรอง

5 4 3 2 1 ค าอธบาย 1. เรมสอนออนไลนแบบเปด 1.1 ศกษางานวจยฯ 1.2 ฝกอบรมผทเกยวของ 2. ออกแบบการสอนออนไลนแบบเปด 2.1 เลอกหวเรองทสนใจ 2.2 ออกแบบกจกรรม 2.3 ออกแบบสภาพแวดลอมออนไลน 2.4 วางแผนการประเมนผเรยน 2.5 แลกเปลยนวธการสอนจากผสอนวชาตางๆ 3. สงทควรค านง 3.1 ใหความสนใจกบเทคโนโลยใน MOOC 3.2 ตระหนกเกยวกบแรงจงใจและการมสวนรวม 3.3 การประชาสมพนธและการหาทน 3.4 การประเมนผลการสอนและรายวชา 3.5 การวจยส าหรบการเรยนดวย MOOC รปแบบ 4. แผนภาพแสดงรปแบบ 5. รปแบบการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด มความเหมาะสมตอการน าใชเปนแนวทางการพฒนาอาจารยเพอเตรยมความพรอมฯ

6. โดยภาพรวมของรปแบบการพฒนาอาจารยผสอนออนไลนแบบเปด สามารถน าไปใชปฏบตจรงได

ตอนท 2 ขอเสนอแนะเพมเตม

............................................................................................................................. .................................................

.............................................................. ................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

121


คณะผจดท ำ

นกวจย

รองศาสตราจารยฐาปนย ธรรมเมธา โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย


และมหาวทยาลยศลปากร

รองศาสตราจารยจนตวร คลายสงข จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ผชวยศาสตราจารยอนชย ธระเรองไชยศร โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และจฬาลงกรณมหาวทยาลย

นางสาวชนากานต ปนวเศษ โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย


นางสาวพชรา เปลยนสกล โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย


ผพจำรณำผลงำนวจย

ผชวยศาสตราจารยเชาวเลศ เลศชโลฬาร ทปรกษาโครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย

ผชวยศาสตราจารยสพรรณ สมบญธรรม ทปรกษาโครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย

ผชวยศาสตราจารยกอบกล สรรพกจจ านง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผจดท ำรปเลม

นางจตตมา ระวงภย โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย


122

Documents

รายงานการวิจัยsupport.thaicyberu.go.th/research/teacherWithMOOC.pdf · มวลชน(mooc) พบว่า โดยภาพรวมมีความคิดเห็นค่อนข้างเห็นด้วยกับการใช้