Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
12/8/2017
1
กระบวนการแกปญหา (Problem solving process)
อ.ดร.ปนทศน สรยธนาภาส, ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ, มหาวทยาลยขอนแกน
Problem solving concepts
12/8/2017
2
KAIZEN คออะไร ? “การปรบปรงอยาง ตอเนอง
ในเรองทเกยวของกบ ทกๆ คน”
Kaizen (ไคเซน)
• งานประเภท ก : ท างานประจ าวน • งานประเภท ข : ปรบปรงงาน (ปองกนไมใหเกดไฟไหม) • งานประเภท ค : แกไขปญหาเฉพาะหนา (ดบไฟทเกดขนแตละวน)
ข ก ค
ข ก ค
ข ก ค
โดยทวไป”การปรบปรงงาน” จะถกบบออกไปโดยงาน ก และงาน ค
ตองพยายาม ผลกดนให ”การปรบปรงงาน” เปนสวนหนงของงานในแตละวน (งานประจ าถกปรบปรงใหดขน)
สดทายจะสงผลให”การแกไขปญหาเฉพาะหนา” นอยลง และมเวลาทจะ ”การปรบปรงงาน” มากขน
ลกษณะการท างาน 3 ประเภทในชวตประจ าวน
12/8/2017
3
• มงเนนใหเกดบรรยากาศของการมความคดสรางสรรคจากพนกงานทกคนอยางกวางขวางทวทงองคการ
• จงใจและพฒนาสมาชกแตละคนในองคการอยางตอเนอง
• สอสารเปาหมาย (Goals) ใหรบรท วทงองคกร
• เนนการปรบปรงเปลยนแปลงแบบคอยเปนคอยไป
• เนนคนทคนเคยกบงานจดนนๆ
• มการวดผลและประเมนผลการท างานในแตละครงโดยการก าหนด KPIs (Key Performance Indicators)
น า Kaizen มาใชอยางไร?
ขนตอนของ Kaizen
เลอกหวขอทจะปรบปรงจากการ ส ารวจสภาพปญหาปจจบน
ก าหนดดชนวดผลและก าหนดเปาหมาย
วเคราะหสาเหตของปญหา
คดหามาตรการแกไขปญหา
ทดสอบประสทธผลของวธการแกไขปญหา
ประยกตใชจรง
ตดตามผลในระยะยาวและสรางมาตรฐาน การท างานใหม
12/8/2017
4
General problem solving process
1. ส ารวจสภาพการท างานในปจจบนเพอคดเลอกปญหาท
ควรน ามาแกไขกอน
2. ก าหนดดชนชวดท เกยวของและวดผล สภาวะปจจบน
3. ก าหนดเปาหมาย
(ทเปนไปได)
4. ระดมสมองเพอวเคราะหสาเหต
ของปญหา
5. ระดมสมองเพอหาแนวทางการปรบปรงแกไข (ตามสาเหต)
6. ทดลองแนวทางการปรบปรงกบกลมตวอยาง และเกบขอมลเพอเปรยบเทยบกบขอมลเดม
7. น าไปปรบใชจรงและเกบขอมลตอไปอกระยะหนงเพอตรวจตดตามผล
8. ท าใหเปนมาตรฐาน
ดขน
ไมดขน
General problem solving process
1. ส ารวจสภาพการท างานในปจจบนเพอคดเลอกปญหาทควรน ามาแกไขกอน
วธการปฏบตทสามารถท าได (ส าหรบ นศ.ฝกงาน/สหกจ)
ศกษาแผนผงการไหลของงาน (Flow Process Chart) และเรยนรกระบวนการท างานทหนางาน
สอบถามปญหาจากพนกงานหนางาน และ/หรอ วศวกรพเลยง
รวบรวมขอมลจากระบบตรวจสอบคณภาพ หรอ ส ารวจจากตารางเวลามาตรฐาน เพอเลอกปญหาทเกดขนบอยทสด ใชเวลานานทสด เปนคอขวด หรอกระทบตอตนทนการผลตโดยรวมมากทสด หรอวเคราะหปญหาตามรายการ 7 wastes
จดกจกรรมส ารวจปญหาทพนกงานคดวาเปนปญหาทควรเรงแกไข แลววเคราะหผานแผนภาพพาเรโต
12/8/2017
5
General problem solving process
7 Wastes No ความสญเปลา Wastes ค าอธบาย
1 การขนยาย Transportation เคลอนยาย เสยพลงงาน
2 การเกบรกษาสนคา Inventory เกบของมาก ตนทนสง
3 การเคลอนไหว Motion เคลอนไหวโดยไมจ าเปน
4 การรอคอย Waiting รอ เสยเวลา
5 การผลตมากเกนไป Overproduction ผลตมาก เปลองมาก
6 การท างานเกนจ าเปน Overprocessing ท างานเกนตองการ
7 ของเสยและการแกไข Defect ของเสย ตองแกไข
12/8/2017
6
Pareto chart
• เปนแผนภมทใชแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางสาเหตของความบกพรอง กบปรมาณของเสยทเกดขน
• สามารถแสดงการกระจายของความถของขอมลเชงบรรยาย (ขอมลจ านวนนบ) ซงแบงแยกตามประเภทเอาไว
• ขอมลทน ามาเขยนแผนภาพพาเรโตจะถกเกยวเนองกบปญหาในโรงงาน (เชน ประเภทของต าหนทพบ, ประเภทการเสยหายของเครองจกร, หรอ ขอมลการรองเรยนจากลกคา)
• แกน X ของแผนภาพจะแสดงขอมลทถกแบงแยกตามประเภท หรอตามคณลกษณะเฉพาะ และแกน Y แสดงจ านวนทเกดขนจรง หรออาจจะแสดงในรปตวเลขอนๆ เชน ตนทนหรอจ านวนเงนทเกยวของ
Pareto chart
จ านวนรวมของความถของการเกดปญหาประเภทตางๆถกรวมและน ามาสรางแผนภาพพาเรโต
“Incorrect dimensions”, “Part damage”, and “Machining” คอประเภท ของต าหนทเกดบอยทสด
12/8/2017
7
Pareto chart
ขนตอนการสรางแผนภาพพาเรโต
1. ตดสนใจวาจะศกษาปญหาอะไร และตองการเกบขอมลชนดไหน เชน • แกน X – ลกษณะของเสย, ต าแหนงของเสย • แกน Y – จ านวนเสย (ชน), ความถของการเกด (ครง), ความรนแรงของ
ปญหาตามมลคาของเงนหรอตนทน 2. ก าหนดวธการเกบขอมลและชวงเวลาทจะท าการเกบ 3. ออกแบบแผนบนทกขอมล (check sheet) 4. ท าการเกบขอมล 5. น าขอมลมาสรปจดเรยงล าดบ 6. เขยนแผนผงพาเรโต
1. Pareto chart
• แผนภาพพาเรโตไมไดบงบอกประเภทของปญหาทรนแรงหรอส าคญทสด เปนเครองมอทชวยเพยงแคการระบปญหาทเกดบอยทสด
• แผนภาพพาเรโตเปนเครองมอหนงทใชในการวเคราะหความเสถยรของกระบวนการ (Process stability) ตามแนวคดทวา ส าหรบกระบวนการทเสถยรแลว จะมเพยงแค 2-3 ปญหาทมความถในการเกดครอบคลมถง 80% ของทงหมด
• หลกการนเรยกวา “Pareto's Principle” หรอ “80/20 Rule” ตามท Dr. Joseph Juran ไดกลาวไววา "vital few and trivial many"
• นนหมายความวามเพยงแค 20% ของประเภทปญหาทเปนปญหาทเกดบอยๆ สวนอก 80% ของประเภทปญหานนเปนปญหาทไมไดนาสนใจ
12/8/2017
8
Pareto chart
Stable process (มเพยงแคต าหนไมกประเภททกระทบ
ตอภาพใหญของปญหาคณภาพ)
Unstable process (มต าหนหลากหลายประเภททกระทบ
ตอภาพใหญของปญหาคณภาพ)
เปนไปตามหลกการ Pareto's Principle!!! Frequency
Defect types
General problem solving process
2. ก าหนดดชนชวดทเกยวของและวดผลสภาวะปจจบน
หลกการก าหนดดชนชวดสมรรถนะ (Key performance indicators; KPIs)
เปนดชนหลกทเกยวของโดยตรงกบสภาพปญหา
มวธการวดผลทเปนมาตรฐานเดยวกน
ระบบการวดมความเชอถอได
***หากทางโรงงานไมมระบบการเกบขอมลทตองการ นศ.อาจท าการออกแบบ check sheet หรอ Excel file ทชวยในการเกบขอมลอยางเปนระบบ
3. ก าหนดเปาหมาย (ทเปนไปได) ส าหรบ นศ.ฝกงาน/สหกจศกษา นน เปาหมายควรถกก าหนดจากวศวกรพเลยงหรอผบรหารของบรษท
12/8/2017
9
General problem solving process
4. ระดมสมองเพอวเคราะหสาเหตของปญหา
วธการปฏบตทสามารถท าได (ส าหรบ นศ.ฝกงาน/สหกจ)
ปรกษาวศวกรพเลยงเพอระดมพนกงานทมความเกยวของกบปญหา จ านวนรวมประมาณ 3-10 คน มาท าการระดมสมองวเคราะหสาเหตของปญหา
ใชแผนภาพกางปลาในการแยกแยะปญหารวมกบหลกการ why-why analysis
ใช scatter diagram หรอหลกการทางสถต เชน การทดสอบสมมตฐาน (t-test, ANOVA, DOE) หรอ การท า correlation analysis เพอชวยในการวเคราะหสาเหตทแทจรงของปญหา หรอวเคราะหวามปจจยใดบางทสงผลตอ KPI ทสนใจอยางมนยส าคญ
Fishbone diagram
• มกถกเรยกอกชอหนงวา “Cause-and-effect diagram” • ใชในการวเคราะหสาเหตทเปนไปไดของปญหา โดยมกใชในกรณทสาเหตราก
เหงาของปญหาไมไดแสดงออกมาอยางเดนชด • Brainstorming is needed!!! • สาเหตทเปนไปไดของปญหาถกแยกแยะออกเปนกลมๆ ดงน:
Man Machine Material Method อนๆ เชน measurement, environment
12/8/2017
10
Fishbone diagram
• เปนแผนพงทแสดงสมมตฐานของความสมพนธอยางเปนระบบระหวางสาเหตหลาย ๆ สาเหต ทสงผลตอปญหาหนงปญหา
• Why-why analysis จะถกน ามาใชเพอระบสาเหตรองและ/หรอสาเหตยอยตอไปเรอยๆจนกวาจะเจอสาเหตรากเหงาของปญหา
สาเหตหลก สาเหตหลก
สาเหตหลก สาเหตหลก
สาเหตรอง
สาเหตยอย สาเหตยอย
สาเหตรอง
สาเหตยอย
สาเหตรอง สาเหตรอง
ปญหา
Fishbone diagram
ตวอยาง การระดมสมองเพอปรบปรงของเสยภายในไลนการผลต (ชนงานมกมขนาดไมตรงตามสเปค – ของเสยประมาณ 15%)
เครองจกรมความผดปกต
พนกงานไมมความช านาญ
Design ของชนงานท าไดยาก
วตถดบไมเหมาะสม
กระบวนการผลต ไมเหมาะสม
12/8/2017
11
Fishbone diagram
จดกลมแบงประเภทสาเหตตามหลก 4M
• Design ชนงานท าจรง
ไดยาก • ขนตอนการผลตไม
เหมาะสม
• พนกงานไมมความ
ช านาญ
• เครองจกรมความผดปกต
คนงาน
• วตถดบไมเหมาะสม
เครองจกร/อปกรณ
กระบวนการท างาน วตถดบ
Fishbone diagram คนงาน เครองจกร/อปกรณ
วตถดบ
กระบวนการท างาน
เกามาก
เครองตดมกมความผดปกต
คณภาพต า/วตถดบราคาถก
วตถดบไมเหมาะสม
Design ชนงานท าจรงไดยาก
ชนงานมกมขนาดไมตรงตามสเปค (ประมาณ 15%)
พนกงานไมมความช านาญ
ขาดระบบการ training ทด
Line การผลตทมอยไมสามารถท า design นไดด
เพอใหตนทนการผลตต า
ไมมการวางแผนตรวจเชคสภาพ
ขนตอนการผลตไมเหมาะสม
ท ำไม?
ขาดอปกรณบางอยาง
ท ำไม?
ขาดสภาพคลองในการซอเครองจกร
1. การขาดระบบการ training ทด ท าให พนกงานไมมความช านาญในการตดชนงาน ท าให ชนงานมกมขนาดไมตรงตามสเปค เกดของเสยถง 15%
2. ชนงานมกมขนาดไมตรงตามสเปค เนองจาก เครองตดมกมความผดปกตบอยๆ เนองจาก ไมมการวางแผนการตรวจสภาพและซอมบ ารงรกษาอยางเปนระบบ
การอานผงกางปลา
12/8/2017
12
Scatter diagram
• คอ ผงทใชแสดงความสมพนธของตวแปรสองตววามแนวโนมไปในทางใดเพอทจะใชหาความสมพนธทแทจรง
• ใชเมอตองการจะบงชสาเหตทแทจรงของปญหา ตวอยางเชน • คาความเหนยวของเหลกจะมากหรอนอย มสาเหตมาจากปรมาณคารบอนใน
เนอเหลกหรอไม? • สวนสงมความสมพนธกบน าหนกหรอไม
• สามารถใชในการอธบายความสมพนธของแผนผงกางปลาทไดจากการระดมสมอง วามผลกระทบตอหวปลาจรงหรอไม เชน อตราการขาดงานของคนงาน เปนสาเหตใหอตรา defects มจ านวนมากขนจรงหรอไม?
Scatter diagram
12/8/2017
13
General problem solving process
5. ระดมสมองเพอหาแนวทางการปรบปรงแกไข (ตามสาเหต)
วธการปฏบตทสามารถท าได (ส าหรบ นศ.ฝกงาน/สหกจ)
หาวธการทเหมาะสมตามหลกการ ECRS
หาวธการทเหมาะสมโดยการทบทวนเนอหาทเกยวของจากรายวชาทไดเรยนมา
จดท าแผนการปรบปรงโดยแยกตามสาเหตของปญหา พรอมทงก าหนดผรบผดชอบและเวลาทคาดวาจะเสรจสน
แผนการปรบปรงโดยแยกตามสาเหตของปญหา
การก าหนดแนวทางการแกปญหา ใหพจารณาเลอกแกไขทสาเหตทเปนตนตอของปญหานน ๆ และมความเปนไปไดในการแกไข
สาเหตจาก
แนวทางแกไข
ผรบผดชอบหลก
ก าหนดเสรจ
เครองจกร ไมมการวางแผนตรวจเชคสภาพเครองตดอยางเปนระบบ
ท าการวางแผนตารางการตรวจเชคสภาพและเปลยนอะไหลอยางเปนระบบ
?
?
? ?
?
? ?
12/8/2017
14
E - Eliminate (กำรก ำจด)
C - Combine (กำรรวมกน)
R - Rearrange (กำรจดเรยงใหม)
S - Simplify (กำรท ำใหงำย)
การลดความสญเสยโดยอาศยหลกการ ECRS
การลดความสญเสยโดยอาศยหลกการ ECRS
Eliminate (การก าจด) หมายถง การพจารณาการท างานปจจบนและท าการก าจดความสญเปลา (7 wastes) ทพบในการผลตออกไป อาจวเคราะหโดยการตงค าถามวา
“เราสามารถตดขนตอนไหนออกไปไดบาง?”
“กระบวนการนสามารถตดทงหรอยกเลกไปไดหรอไม?”
12/8/2017
15
33
การปรบปรงงานโดยอาศยหลกการ ECRS
ตวอยางของการก าจดออก
12/8/2017
16
การลดความสญเสยโดยอาศยหลกการ ECRS
Combine (การรวมกน) หมายถง การลดการท างานทไมจ าเปนลงได โดยการพจารณาวาสามารถรวมขนตอนการท างานใหลดลงไดหรอไม เชน จากเดมเคยท า 5 ขนตอนกรวมบางขนตอนเขาดวยกน ท าใหข นตอนทตองท าลดลงจากเดม การผลตกจะสามารถท าไดเรวขนและลดการเคลอนทระหวางขนตอนลงอก อาจวเคราะหโดยการตงค าถามวา
“เราสามารถรวมขนตอนไหนเขาดวยกน หรอท าพรอมกนไดบาง?”
“สองขนตอนนสามารถท าพรอมกนโดยพนกงานคนเดยวกนไดหรอไม?”
36
การลดความสญเสยโดยอาศยหลกการ ECRS
12/8/2017
17
การลดความสญเสยโดยอาศยหลกการ ECRS
Rearrange (การจดเรยงใหม) หมายถง การจดขนตอนการผลตใหมเพอใหลดการเคลอนททไมจ าเปน หรอ ลดการรอคอย เชน ในกระบวนการผลต หากท าการสลบขนตอนท 2 กบ 3 โดยท าขนตอนท 3 กอน 2 จะท าใหระยะทางการเคลอนทลดลง เปนตน อาจวเคราะหโดยการตงค าถามวา
“เราสามารถสลบขนตอนไหนท ากอน ท าหลง เพอใหงายหรอรวดเรวขนไดบาง?”
การลดความสญเสยโดยอาศยหลกการ ECRS
Simplify (การท าใหงาย) หมายถง การปรบปรงการท างานใหงายและสะดวกขน โดยอาจจะออกแบบรปแบบหรอกระบวนการท างานใหม เชน การใชเอกสารใบตรวจสอบงาน , การใชเครองมอและเทคโนโลยมาชวยใหการท างานเรวขน , การออกแบบอปกรณจบยด (jig หรอ fixture) เขาชวยในการท างานเพอใหการท างานสะดวกและแมนย ามากขน ซงสามารถลดของเสยลงได รวมทงยงเปนการลดการเคลอนททไมจ าเปนและลดการท างานทไมจ าเปน อาจวเคราะหโดยการตงค าถามวา
“เราสามารถท าขนตอนนใหงายกวานไดมย??” “มวธการอนอกมยทจะลดของเสยหรอท าใหข นตอนนใชเวลาเรวขน?”
12/8/2017
18
ตวอยาง
Simplify = ท าใหงาย ไมซบซอน
การเจาะร ปกตใชการวดก าหนดต าแหนงทจะเจาะ ยงยาก เสยเวลา และไมเทยงตรง
หากใชอปกรณชวยในการก าหนดต าแหนง ตลอดจนแนวเจาะ จะท าใหท างานไดงายขน
วธเดม คอ การเอาชนสวนไมแตละชนมาประกอบ
โดยตงวางกบโตะ ซงเกดความลาชา เนองจาก
ตองก าหนดต าแหนงใหตรงกอนประกอบ และ
บางครงชนงานทประกอบออกมาไมตรงต าแหนง
กลายเปนของเสย และวธการน ย งท า ใหการ
เมอยลาของพนกงานเกดขน
วธใหม คอ ออกแบบอปกรณชวยจบยด
ท าใหผปฏบตงานสามารถท างานได
แมนย ามากยงขน
การประกอบโตะวางของขนาดเลกทท าดวยไมยางพารา
12/8/2017
19
ตวอยาง
ตวอยาง
12/8/2017
20
General problem solving process
6.ทดลองแนวทางการปรบปรงกบกลมตวอยาง และเกบขอมลเพอเปรยบเทยบกบขอมลเดม
วธการปฏบตทสามารถท าได (ส าหรบ นศ.ฝกงาน/สหกจ) เปรยบเทยบเวลาทใชในแตละกระบวนการ (ส าหรบ project ทมงลดเวลาการท างาน)
เปรยบเทยบคา KPIs ทเกบมา จากนนใชหลกการทางสถต (เชน 2-sample t test, paired-t test, equal-variance test, หรอ non-parametric test) ในการเปรยบเทยบ
เปรยบเทยบตนทนทจ าเปนตองใชกบกจกรรมบางอยาง หรอ เปรยบเทยบผลประโยชนทไดรบในรปของตวเงน
ฯลฯ
Thank you!
Contact Address:
ภาควชาวศวกกรมอตสาหการ
คณะวศวกกรมศาสตร
มหาวทยาลยขอนแกน