เสนอ

ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกจกำรกระจำยเสยง กจกำรโทรทศน

และกจกำรโทรคมนำคมแหงชำต

โดย

สถำบนบณฑตพฒนบรหำรศำสตร

รายงานการวเคราะหสภาพการณเปลยนแปลงของสอ

โครงการตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผนแมบท

กจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑

(ประจ าป ๒๕๕๘)

ค ำน ำ

รายงานการวเคราะหสภาพการณเปลยนแปลงของสอภายหลงการเกดขนขององคกร กสทช. และการประกาศใชแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕ - ๒๕๕๙) เปนการวเคราะหการเปลยนแปลงของกจการวทยกระจายเสยงและกจการโทรทศนในรอบ ๔ ปทผานมานบจากเรมใชแผนแมบทฯฉบบท ๑

รายงานฉบบน ประกอบดวยการน า เสนอผลการวเคราะหสภาพการณของกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนในชวงกอนมแผนแมบทฯ ตามองคประกอบทส าคญของอตสาหกรรมวทยและโทรทศน คอ กลมผฟง สภาพการณการแขงขนของผประกอบกจการ และ การออกใบอนญาตและก ากบดแลการประกอบกจการ เพอใหผอานเขาใจถงสภาพปญหาและเจตนารมณของแผนแมบทฯ จากนนจงเปนการน าเสนอกรอบของแผนแมบทฯ และน าเสนอผลการวเคราะหสภาพการณของกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนในชวงหลงการด าเนนการตามแผนแมบทฯครบ ๔ ปตามองคประกอบเดยวกบการวเคราะหในชวงกอนการใชแผนแมบทฯ และสวนสดทายคอบทท ๕ เปนการสรปผลการวเคราะหและน าเสนอขอเสนอแนะเชงนโยบายและขอเสนอแนะเชงปฏบตการส าหรบ กสทช.

การจดท ารายงานฉบบนส าเรจลลวงลงไดเพราะไดรบความกรณาจากหลายภาคสวนทใหขอมล ขอคด และขอเสนอแนะ ทงกลมผมสวนไดสวนเสยตางๆในกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศน คณะท างานพจารณากลนกรองแผนปฏบตการสายงานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ผบรหารและบคลากรของส านกงาน กสทช. ผบรหารและบคลากรของส านกอ านวยการสายงานกจการกระจายเสยงและโทรทศน (อส.) คณะทปรกษาผจดท ารายงานขอขอบพระคณในความกรณาของทกทานมา ณ โอกาสน

คณะทปรกษาผจดท ารายงาน

บทสรปผบรหาร (Executive Summary)

กจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงเปนกจการทมความส าคญมากตอเศรษฐกจและสงคมของประเทศ เนองจากเปนสอประเภททประชาชนทวไปใชรบขอมลขาวสารตางๆมากกวาและนานกวาสอประเภทอนๆ กจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงจงมอทธพลสงตอความคด ทศนคต ความร และพฤตกรรมของผรบฟงและผรบชม ซงอาจมผลใหสงคมมการพฒนาในทศทางทดข นหรอแยลงได

กจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงจดอยในอตสาหกรรมบรการทส าคญสาขาหนงของประเทศ กอใหเกดการจางงานและกจกรรมทางเศรษฐกจทเกยวของมากมายและกวางขวางในโซอปทานของอตสาหกรรม ทงในดานการผลตและใหบรการอปกรณและเคร องมอตางๆ การผลตเนอหารายการ การโฆษณาประชาสมพนธ การบรการรบสงสญญาณ และบรการอนๆ โดยเปนหนงในกลมอตสาหกรรมสรางสรรคทรฐบาลใหความส าคญ นอกจากนยงเปนกจการทใชคลนความถซงนบเปนทรพยากรสาธารณะทมจ ากดของประเทศ การใชหรอครอบครองคลนความถของบคคลหรอองคกรใดองคกรหนงยอมสงผลใหภาคสวนอนๆตองเสยโอกาสในการใชคลนความถดงกลาวอยางหลกเลยงมได กจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงจงตองการกลไกในการบรหารการใชทรพยากรคลนความถดงกลาวอยางเสร เปนธรรม มประสทธภาพ และกอใหเกดประโยชนสงสดกบสงคม

ในอดตทผานมากจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงมการเปลยนแปลงไปตามอทธพลจากปจจยทางการเมองและปจจยดานเทคโนโลย อยางไรกดการเปลยนแปลงทส าคญภายหลงจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบป พ.ศ. ๒๕๔๐ และ พ.ศ. ๒๕๕๐ คอการเปลยนโครงสรางการประกอบกจการจากระบบสมปทานจากหนวยงานของรฐทผกขาดความเปนเจาของคลนความถไปสระบบใบอนญาต และความชดเจนของการก ากบดแลในกจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงตามพระราชบญญตการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ. ๒๕๕๑ และพระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถและก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ.๒๕๕๓

คณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) ชดแรกเรมปฏบตภารกจนบตงแตวนท ๗ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ มวาระการด ารงต าแหนง ๖ ป ไดจดท าแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑ ตามทพรบ.องคกรจดสรรคลน

ข

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ความถฯก าหนด โดยเรมใชตงแตวนท ๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๕ เปนเวลา ๕ ป โดยแผนแมบทฯดงกลาวไดมการก าหนดถงเปาประสงค ยทธศาสตร แนวทาง และตวชวดทเกยวของ และมกลไกการตดตามประเมนผลแผนแมบทฯดงกลาวในทกป

ปจจบนส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (ส านกงาน กสทช.) ไดด าเนนการตามแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑ ครบ ๔ ปเตม จงควรมการประเมนผลลพธจากการด าเนนการตามแผนแมบทฯของส านกงาน กสทช. ผานการวเคราะหสภาพการณเปลยนแปลงของสอ ตามแนวทางทไดก าหนดไวในยทธศาสตรท ๗ ของแผนแมบทฯ ทงนเพอเปนขอมลทส าคญส าหรบส านกงาน กสทช. ในการปรบปรงแผนการด าเนนงานใหสอดคลองกบเจตนารมณของแผนแมบทและในการจดท ารางแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบตอไป

๑. การเปลยนแปลงโครงสรางของอตสาหกรรมสอวทยโทรทศน

โครงสรางของอตสาหกรรมสอวทยโทรทศนมการเปลยนแปลงหลายประการโดยเปนผลมาจากทงการเปลยนแปลงภายในอตสาหกรรม การเปลยนแปลงจากปจจยภายนอกอตสาหกรรม และการด าเนนการตามแผนแมบทฯฉบบท ๑ ทงนสามารถสรปเปนการเปลยนแปลงตามแตละองคประกอบของอตสาหกรรมไดดงน

ภาพท ก สรปสภาพการณเปลยนแปลงของกจการโทรทศน

ค

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ในดานผบรโภคหรอผรบชมสอมการเปลยนแปลงทส าคญคอ (ก) การมตวเลอกในการรบชองชมโทรทศนมากขนจงท าใหผประกอบกจการตองแขงขนกนมากขนอยางหลกเลยงมได (ข) มพฤตกรรมรบชมสอผานหลายหนาจอมากขนทงในเวลาเดยวกนและตางเวลากนจงมผลใหกจการโทรทศนตองเผยแพรเนอหารายการมากกวาหนงชองทาง (ค) สามารถเชอมตอถงกนไดมากขนจากโลกโซเชยลจงท าใหกจการโทรทศนตองใชประโยชนจากชองทางดงกลาวมากขน (ง) ยงขาดการรวมกลมรวมพลงกนอยางจรงจงเพอรกษาสทธของตวเอง และเพอตดตามและใหรางวล (หรอการลงโทษ) ทางสงคมกบผประกอบกจการทประกอบกจการด (หรอไมด) และ (จ) มความสามารถในการร เทาทนสอตางกนจงมผลใหกลมผบรโภคทมระดบการศกษานอยกวา มฐานะทางเศรษฐกจดอยกวา มแนวโนมถกโนมนาวใหซอสนคา หรอรบชมรายการทไมมสาระประโยชน หรอมทศนคตทโนมเอยงไปตามทสอโทรทศนทมอทธพลทางความคดก าหนดผานการผลตซ า สงกวาผบรโภคอกกลมหนง

ในดานการแขงขน ในภาพรวมกจการโทรทศนมการแขงขนทรนแรงมากขนจงเปนผลใหเกดการเปลยนแปลงหลายประการ ไดแก (ก) ชองรายการโทรทศนหนงชองมการเผยแพรสญญาณหรอออกอากาศในหลายชองทางหรอแพลตฟอรมทงนเพอขยายฐานกลมเปาหมายผชมใหเพมมากขนและสรางความภกดตอชองใหกบผบรโภค (ข) ชองรายการโทรทศนตางๆมการแขงขนกนเขมขนขนอนเปนผลจากการมจ านวนชองโทรทศนทเพมขนในขณะทเมดเงนโฆษณาในอตสาหกรรมมไดเพมขนเนองจากภาวะเศรษฐกจทมการเตบโตต า (ค) กจการโทรทศนมการแขงขนกนมากขนทงในดานการลดราคาคาโฆษณาและการพฒนาเนอหารายการเพอตอบสนองกบผรบชมใหไดมากทสด โดยแมวาชองโทรทศนบางชองจะเปนผน าในการสรางความแตกตาง แตกจะมชองโทรทศนอนๆลอกเลยนแบบความส าเรจนนๆไดในเวลาตอมาไมนาน (ง) กจการโทรทศนรายใหญมการจดตงบรษทยอยเพอผลตรายการปอนใหกบชองเปนจ านวนมาก ทงเพอประโยชนในการปฏบตตามเงอนไขของใบอนญาตทก าหนดใหตองมการน ารายการจากผผลตรายการภายนอกชองรายการมาออกอากาศไมนอยกวาสดสวนทก าหนด และเพอลดผลก าไรในกจการชองโทรทศนทไดร บใบอนญาตอนจะท าใหชวยลดภาระคาธรรมเนยมทตองช าระใหกบ กสทช. (คดเปนสดสวนของผลก าไรของกจการ) (จ) กจการประเภทเคเบลทวทองถนตองปรบตวโดยหนมาเนนสรางหรอรกษาความไดเปรยบในการแขงขนจากการเผยแพรรายการเนอหาทเปนของทองถน สวนกจการเคเบลทวระดบประเทศตองแขงขนดวยความพรเมยมของเนอหาและการประกอบธรกจโทรคมนาคมเสรมดวย และ (ช) ชองทวดตอลประเภทธรกจมการแขงขนทรนแรงเนองจากมก าแพงในการออกจากตลาดทส าคญคอ ตนทนจมจากการประมลทมมลคาสงและไมสามารถเปลยนหรอโอนกรรมสทธใบอนญาตได

ในดานปจจยน าเขา ผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญดงตอไปน (ก) ผผลตรายการมตวเลอกหรอชองทางการขายเนอหารายการมากขน (ข) ปจจยการผลตหลกของอตสาหกรรม เชน ผประกาศขาว พธกร นกแสดง เปนตน มการเคลอนยายขามชองโทรทศนไดอยางเสรมากขน (ค) ชองรายการขนาดใหญเรมมการรวมตวทางดานหลงเพอผลตรายการปอนชองของตนเองมากขน (ง) ผใหบรการโครงขาย สงอ านวยความสะดวก มอ านาจตอรองสงขนจากการผกขาดบรการ แต

ง

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

สวนใหญเปนหนวยงานรฐหรอกงรฐ และ (ฉ) เอเจนซโฆษณามทางเลอกมากขนในการเลอกชองทางโฆษณาทงทวระบบตางๆ และชองทางออนไลน จงท าใหมอ านาจตอรองเหนอชองทวมากขน

ในดานโอกาสของการเขาสตลาดของผประกอบกจการโทรทศนรายใหมนน ผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญดงตอไปน (ก) ชองทวดาวเทยมยงคงเขาสตลาดไดไมยาก แตอาจตองเตรยมตวในการจดท าแผนธรกจและแผนการประกอบกจการใหละเอยดมากขนเพอน าเสนอตอกรรมการ กสท. (ข) ชองทวดจตอลภาคพนดนประเภทธรกจระดบชาตรายใหมไมสามารถเขาสตลาดระดบชาตไดในอก ๑๕ ปขางหนา (ค) ผประกอบกจการทวดจตอลระดบทองถน และประเภทบรการสาธารณะและบรการชมชนยงคงมอปสรรคในการเขาสตลาด เนองจาก กสทช.ยงมไดก าหนดเงอนไขการเขาสตลาดทวดจตอลระดบทองถน รวมทงประเภทบรการสาธารณะและบรการชมชน (ง) ขอจ ากดในการเขาสตลาดอกประการหนงในอนาคตคอ ความสามารถการเขาถง/หรอความสามารถพฒนาเนอหาทตรงความตองการผชมและความจงรกภกดตอชองโทรทศนของผชม

ในดานสนคาทดแทนนน ผลการวเคราะหสภาพการณเปลยนแปลงพบวา (ก) ทวอนเตอรเนต โมบายทว กบ ทวดาวเทยม เคเบลทว ทวดจตอลภาคพนดน มความแตกตางกนลดลงในทศนะของผบรโภคเนองจากสามารถเขาถงไดงายขน จงมแนวโนมทผบรโภครนใหมจะเลอกรบชมผานแพลตฟอรมทพกพาหรอเคลอนทไดมากขน และ (ข) เนอหารายการทผลตขนสามารถน าไปออกอากาศไดหลายชองทางรวมทงชองทางโทรคมนาคมเนองจาก Digital Convergence รวมถงการทกจการอาจเลอกผลตรายการเพอเผยแพรผานชองทางอนเตอรเนตโดยเฉพาะมากขนเพอหลกเลยงการก ากบดแลดานเนอหาของ กสทช.

๒. การเปลยนแปลงโครงสรางของอตสาหกรรมสอวทยกระจายเสยง

ในรอบ ๔ ปทผานมาก โครงสรางของอตสาหกรรมสอวทยกระจายเสยงมการเปลยนแปลงหลายประการโดยเปนผลมาจากทงการเปลยนแปลงภายในอตสาหกรรม การเปลยนแปลงจากปจจยภายนอกอตสาหกรรม และการด าเนนการตามแผนแมบทฯฉบบท ๑ ทงนสามารถสรปเปนการเปลยนแปลงตามแตละองคประกอบของอตสาหกรรมไดดงน

จ

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ภาพท ข สรปสภาพการณเปลยนแปลงของกจการวทย

ในดานผบรโภคนน ผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญดงน (ก) ผบรโภคมแนวโนมรบฟงรายการวทยลดลง เนองจากความงายในการเขาถงสอประเภทอนๆทงประเภทสอโทรทศนหรอสอออนดมานดทสามารถเลอกรบชมหรอรบฟงรายการหรอเนอหาตางๆไดเองทางอนเตอรเนต เชน เพลง หรอคลปรายการวทยหรอรายการโทรทศนยอนหลง เปนตน ผบรโภคจงมแนวโนมรบฟงสอทออกกาศทางวทยโดยใชเนอหาทบนทกไวแลวลดลง (เชน เพลง เปนตน) (ข) ผบรโภคมขดความสามารถในการรเทาทนสอแตกตางกน โดยเฉพาะในเขตชนบทซงมกมชองรายการวทยทพยายามโนมนาวหรอปลกฝงอทธพลทางความคดทงในดานสรรพคณของสนคาและแนวคดทางการเมอง (ค) ผบรโภคมกนยมรบฟงวทยในขณะเคลอนท ทงนเนองจากในขณะอยกบทผบรโภคมชองทางการในการรบสอ เปนจ านวนมาก อยางไรกตามหากผบรโภคมตนทนในการรบส อภาพเคลอนไหวและเสยงผานระดบโทรคมนาคมเคลอนทลดลง ผบรโภคอาจมแนวโนมรบฟงวทยลดลงดวย (ง) ผบรโภครบฟงสอประเภทอนทไมใชวทย เชน อนเตอรเนต แอพลเคชนในโทรศพท เปนตน ไดงายและสะดวกขน และ (จ) ผฟงวทยยงขาดการรวมตวเชงเครอขายทเขมแขง เพอรกษาสทธของตวเองและเพอตดตามและใหรางวล (หรอการลงโทษ) ทางสงคมกบผประกอบกจการทประกอบกจการด (หรอไมด)

ในดานการแขงขนระหวางผประกอบกจการวทยกระจายเสยง ผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญคอ (ก) กจการผผลตรายการวทยรายใหญขยายกจการเขาไปประกอบกจการทวดจตอล อาทเชน อารเอส และแกรมม (ข) ผทดลองประกอบกจการวทยชมชนเปลยนจากประเภทบรการชมชนเปนบรการธรกจมากขน เพอใหสามารถหารายไดจากการโฆษณาไดอยางเตมทมากขน (ค) การแขงขนดวยการขยายก าลงการสงสญญาณใหครอบคลมพนทกวางมากขนจงกอใหเกดปญหาคลน

ฉ

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

รบกวนระหวางกนกบคลนรบกวนกบกจการการบน แตปญหาดงกลาวไดรบการแกไขอยางจรงจงภายหลงการรฐประหาร (ง) ผประกอบกจการมแนวโนมประคองธรกจใหอยรอดดวยการแทรกโฆษณาสนคาในเนอหารายการมากขน และท าธรกจอนดวย เชน ทวรทองเทยว เปนตน (จ) ผประกอบกจการไมกลาลงทนในระยะยาวเนองจากความไมแนนอนเรองก าหนดเวลาการคนคลนให กสทช.

ในดานผปอนปจจยน าเขา ผลการวเคราะหพบวาเจาของคลนหลกทงหมดยงคงเปนหนวยงานภาครฐ โดยมเอกชนเปนคสญญาในการรวมผลตรายการหรอแบงเวลารายการ จงไมมการเปลยนแปลงในสวนน อยางไรกตามผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญดงน (ก) เอเจนซโฆษณามทางเลอกมากขนในการเลอกชองอน ทมราคาไมตางจากสอวทยมากนก เชน สอออนไลน และสอทวดจตอล และ (ข) ทรพยากรมนษยของกจการวทยเชน ผประกาศหรอผด าเนนรายการมแนวโนมเคลอนยายไปสกจการประเภทอนทใหผลตอบแทนดกวา เชน กจการโทรทศน เปนตน แต ในระดบภมภาค สถานวทยยงขาดแคลนชางเทคนคหรอเงนทนเพอซอ /ตดตงอปกรณเพอแกปญหาการปองกนการรบกวนของสญญาณคลน

ในดานโอกาสของการเขาสตลาดวทยกระจายเสยงนน ผลการวเคราะหพบวา (ก) ผประกอบการวทยชมชนรายใหมมขอจ ากดในการเขาสตลาดเพราะไมไดขนทะเบยนกบกสทช.ในชวงแรก และ (๒) ผประกอบการวทยรายใหมทตองการใชคลนหลก (AM และ FM) สามารถเขาสตลาดไดผานระบบการแบงปนเวลาและรวมผลตกบหนวยงานเจาของชองวทย แตมขอจ ากดดานประสบการณ เงนประมล ชอเสยง และความสมพนธกบเจาของคลน

ในดานสนคาทดแทนนน ผลการวเคราะหพบสภาพการณเปลยนแปลงทส าคญดงน (ก) รายการวทยผานอนเตอรเนต (แบบสดและแบบออนดมานด) และวทยดาวเทยมมความสามารถทดแทนชองวทยทใชคลนความถไดสง (ข) โทรทศนดจตอล ทวอนเตอรเนต และโมบายทวตอบสนองความตองการไดมากกวาวทยและเขาถงไดงายขน และ (ค) แพลตฟอรมการรบฟงเพลงผานโทรศพทและอปกรณพกพามการขยายตวมากขน

๓. การเปลยนแปลงของสอโทรทศนและวทยตามเจตนารมณการปฏรปสอ

จากผลการวเคราะหการเปลยนแปลงสภาพการณของกจการโทรทศนและกจการวทยในบทท ๔ และในหวขอทผานมา สามารถสรปการเปลยนแปลงดงกลาวตามประเดนเจตนารมณของการปฏรปสอไดดงน

ช

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ประเดนการปฏรปสอ กจการโทรทศน กจการวทย

๑. การลดอ านาจการผกขาดของชองรายการ

ชองรายการโทรทศนมการผกขาดลดลงมการแขงขนกนมากขน โดยอตราการกระจกตวของสวนแบงผชมลดลง (HHI) จาก ๒,๑๐๒ ในป พ.ศ. ๒๕๔๕ เปน ๗๘๖.๓๗ ในป ๒๕๕๘

มผประกอบการรายใหมเขาสตลาดเปนจ านวนมากผานระบบใบอนญาต

ลดอ านาจการผขาดจากการแยกผ ใ หบ รก า ร โครงข ายและสงอ านวยความสะดวกออกจากชองรายการทว

ยงไมมการเปลยนแปลงเนองจากย ง ไ ม ม ก า ร ก า หนด เ ว ล า ใหหนวยงานรฐทไดรบจดสรรหรอใชประโยชนคลนความถ ในการประกอบกจการวทยกระจายเสยงคนคลนความถใหกบ กสทช.

๒. กระจายการถอครองคลนความถจากหนวยงานรฐสภาคเอกชนและประชาสงคมมากขน

ผถอครองคลนความถสวนใหญเปนภาคเอกชน โดยมหนวยงานภาครฐถอครองเปนสดสวนทนอยในกจการทวดจตอล

ไมมการเปลยนแปลง

๓. ปรบเปลยนจากระบบสมปทานเปนระบบใบอนญาต

เรมมการออกใบอนญาตการใชคลนความถและการประกอบกจการทวดจตอลภาคพนดนประเภทธรกจ (๒๔ ชอง) และประเภทสาธารณะ (๑ ชอง)

ไมมการเปลยนแปลง

๔. การลดผลประโยชนคาเชาจากการผกขาดทหนวยงานรฐเจาของคลนและผรบสมปทานไดรบ

การประมลทวดจตอลท าใหผลประโยชนของอตสาหกรรมกวา ๕๐,๐๐๐ ลานบาทกลบมาเปนของสาธารณะ

ไมมการเปลยนแปลง

๕. สงเสรมความเปนธรรมในการแขงขน

ความเปนธรรมในการแขงขนภายในแพลตฟอรมเดยวกนมมากขนเนองจากตลาดมการกระจายตวมากขน ผประกอบกจการมตนทนโครงสรางตนทนเขาตลาดไมตางกนมาก และใชกฎกตกาเดยวกนของ กสทช.

ไมมการเปลยนแปลง

ซ

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ประเดนการปฏรปสอ กจการโทรทศน กจการวทย

๖. เพมประสทธภาพในการใชทรพยากรคลนความถ

การเปลยนผานสระบบทวดจตอลท าใหใชคลนความถลดลงและมประสทธภาพมากขน

การแยกโซคณคาออก ท าใหลดการลงทนทซ าซอนกนของชองทวในดานโครงขายและสงอ านวยความสะดวก

ไมมการเปลยนแปลง

๗. การสงเสรมสทธเสรภาพของสอมวลชน

มมากขนจากการสงเสรมการก ากบดแลกนเองของสอ

ลดลงจากประกาศของ คสช.

มมากขนจากการสงเสรมการก ากบดแลกนเองของสอ

ลดลงจากประกาศของ คสช. ๘. การเพมความหลากหลายของ

ประเภทเนอหารายการ มการเพมความหลากหลายใน

ประเภทชองธรกจ โดยมการก าหนดกลมชองขาวและสาระ และ กลมชองรายการเพอเดกและเยาวชน

ยงขาดการก าหนดหลกการและออกใบอนญาตกจการบรการสาธารณะและกจการบรก ารชมชน

ไมมการเปลยนแปลง

๙. การเพมความหลากหลายในระดบพนท (ประเทศ - ภาค - ชมชน)

ยงขาดการรเรมก าหนดหลกการและออกใบอนญาตการใชคลนและการประกอบกจการวทยโทรทศนระดบภาคและระดบชมชน

ยงขาดการรเรมก าหนดหลกการและออกใบอนญาตการใชคลนแ ล ะ ก า ร ป ร ะ ก อ บ ก จ ก า รวทยกระจายเสยงระดบภาคและระดบชมชน

๑๐. การเขาถงการใชสอของชมชน ยงขาดการก าหนดหลกการทชดเจนและการออกใบอนญาตส าหรบกจการระดบชมชน

มการออกและ ตอ ใบอนญาตประเภททดลองประกอบกจการวทยใหกบสถานวทยชมชนทงประเภทบรการธ รกจ บรการสาธารณะ และบรการชมชน

ยงขาดการก าหนดหลกการทชดเจนและการออกใบอนญาตส าหรบกจการระดบชมชน

ฌ

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ประเดนการปฏรปสอ กจการโทรทศน กจการวทย

๑๑. การพฒนาคณภาพเน อหารายการและมสาระสงเสรมการพฒนาประเทศ

มการแบงประเภทชองรายการในโทรทศนบรการธรกจ โดยมการก าหนดกลมชองขาวและสาระ และ กลมชองรายการเพอเดกและเยาวชน

ยงขาดแผนการพฒนาคณภาพเนอหารายการ ผประกอบวชาชพ และผประกอบกจการในภาพรวม มเพยงการฝกอบรมเปนเรองๆ และการจดสอบผประกาศ

มการจดกจกรรมในกลมเปาหมายบางก ลม เช น สถาน วทย ในจงหวดชายแดนภาคใต เปนตน

ยงขาดแผนการพฒนาคณภาพเนอหารายการ ผประกอบวชาชพ และผประกอบกจการในภาพรวม มเพยงการฝกอบรมเปนเรองๆ และการจดสอบผประกาศ

๑๒. การจดสรรใบอนญาตประกอบกจการอยางโปรงใส

มการจดสรรใบอนญาตประกอบกจการทวดจตอลประเภทธรกจผ า น ร ะบบกา รป ร ะม ลอย า งโปรงใส

ยงขาดการด าเนนการจดสรรใบอนญาตอยางโปรงใสในกจการโทรทศนประเภทอนๆ

ยงไมมการออกใบอนญาตการใชคลนความถและประกอบกจการวทย

๑๓. การแกปญหาคลนรบกวน ไมมปญหา มการท าขอตกลงรวมกบกรมการบนพลเรอน และประเทศเพอนบานเพอแกไขและปองกนปญหาคลนรบกวน

มการก าหนดเงอนไขแนบทายตามมาตรฐานทางเทคนคทพงประสงคใหผรบใบอนญาตทดลองประกอบกจการวทยด าเนนการตามมาตรฐานดงกลาวเพอใหไดรบการตอใบอนญาต

๑๔. การมกลไกตรวจสอบสอโดยภาคประชาสงคม

มการรวมกลมเปนเครอขายรเทาทนสอ แตยงมการด าเนนการในวงแคบและมขนาดของอทธพลคอนขางจ ากด

๑๕. มกลไกคมครองผบรโภคในกจการโทรทศนและวทย

มร ะบบการรบ เ ร อ ง รอ ง เ รยบแบบ เบด เ สรจ ในจ ด เดยวและมคณะอนกรรมการคมครองผบรโภคในกจการโทรทศนและวทยใน

ญ

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

๔. ขอจ ากดของการก ากบดแลกจการโทรทศนและกจการวทย

จากผลการวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณและการประชมกลมยอยผทเกยวของพบวาในรอบ ๔ ปทผานมา กสทช. พบวามขอจ ากดของการก ากบดแลกจการโทรทศนและกจการวทยในดานตางๆดงน

หวขอการก ากบดแล ขอจ ากดส าคญ

ดานการปองกนและแกไขปญหาคลนรบกวน

ความคบหนาในการด าเนนคดขนอยกบระยะเวลาทพนกงานสอบสวน (ต ารวจ) ใชเพอเตรยมส านวนสงฟองตอศาล

มบางกรณทผมอทธพลในทองถนอาจท าใหการด าเนนคดมความลาชา

หนวยงานในพนท (ภาคและเขต) ขาดบคลากรทมความรดานกฎหมาย หรอขาดแรงจงใจในการปฏบตหนาทดานกฎหมาย เนองจากไมไดรบคาตอบแทนเพมขน

ผประกอบกจการทองถนมกขาดทนทรพยในการลงทนใชเครองสงสญญาณทไดมาตรฐานและมคณภาพด

ดานการลกลอบออกอากาศโดยไมไดรบอนญาต

การตดตงและเคลอนยายสถานท าไดไมยาก เมอปดทหนงกสามารถไปเปดอกทหนงไดไมยาก

หนวยงานสวนภมภาคขาดอปกรณและบคลากรในดานน (บคลากรในส านกงานภาคและเขตตองรบผดชอบทงภารกจดานโทรคมนาคมและดานกระจายเสยงและโทรทศน)

การก ากบใหปฏบตตามเงอนไขแนบทาย

ขอจ ากดดานบคลากรเทยบกบปรมาณงาน (ชองรายการ คลน และจ านวนรายการ) การเชอมโยงขอมลระหวางส านกตางๆในสาย กสท.

การเรยกเกบคาธรรมเนยมและการลดหยอยคาธรรมเนยม

ผประกอบกจการมโนวโนมตงบรษทลกเพอใหรายไดของบรษทแมทเปนผร บใบอนญาตมมลคานอยและเสยคาธรรมเนยมนอย

ขาดการเชอมโยงขอมลดานการตรวจสอบผงเนอหารายการระหวางฝายทรบผง ฝายทตรวจสอบผง และฝายทค านวณการลดหยอนคาธรรมเนยม

การก ากบเนอหา ขอจ ากดดานบคลากรเทยบกบปรมาณงาน (ชองรายการ คลน และจ านวนรายการ) ผประกอบกจการมแนวโนมน ารายการทหมนเหมไปออกอากาศทางชองทาง

อนเตอรเนต

การพจารณาความเหมาะสมตองใชดลยพนจของกรรมการจงตองใชเวลามาก

การก าหนดแผนการใชคลนความถในภาพรวม

ความลาชาในการพจารณาความชอบดวยกฎหมายและความจ าเปนในการถอครองคลนในกจการวทยกระจายเสยง และความลาชาในการก าหนดเวลาการคนคลนความถในกจการวทยกระจายเสยง

ความลาชาในการเจรจาขอคนคลนความถกอนครบก าหนดตามอายสมปทานของชอง ๓ และ ชอง ๗

ฎ

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

๑. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

สงท กสทช.ควรเรงรดด าเนนการใหเกดผลตามแผนแมบทฯฉบบท ๑

กสทช.ควรเรงสรางความชดเจนในเรองก าหนดการคนคลนความถในกจการวทยกระจาย เสยงเพอน ามาจดสรรคลนความถใหมใหทนภายในกรอบระยะเวลาทเหลออย เนองจากในชวง ๔ ปทผานมายงไมเกดการเปลยนแปลงใดในกจการวทยกระจายเสยง

กสทช.ควรเรงรดการเจรจาเพอขอคนคลนความถจากผรบสมปทานในกจการวทยโทรทศนภาคพนดนทง ๒ รายเพอให กสทช.สามารถน าคลนความถดงกลาวไปใชประโยชนในกจการอนๆทมความตองการใชคลนความถ

กสทช.ควรเรงรดการขยายการสงสญญาณของผใหบรการโครงขายโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอลใหเปนไปตามแผนโดยเฉพาะรายทมความลาชาในการด าเนนการ และควรเรงรดการประชาสมพนธในเชงรกเพอใหประชาชนทวไปเขาใจถงประโยชนและคณสมบตทเหนอกวาของทวดจตอลเมอเทยบกบทวดาวเทยมและเคเบลทว

กสทช.ควรเรงสรางความชดเจนในการก าหนดกรอบกตกาและจ านวนวทยชมชนทเหมาะสมในแตละเขตพนทเพอใหผประกอบกจการวทยชมชนตางๆ เขาสระบบใบอนญาตแทนทการไดร บอนญาตใหทดลองออกอากาศ และควรเรงก าหนดมาตรการในการสงเสรมชมชนทมความพรอมใหไดรบการสนบสนนในการประกอบกจการวทยชมชน

กสทช.ควรเรงสงเสรมใหเกดการก ากบดแลกนเองทชดเจนและมประสทธภาพทงในระดบผประกอบกจการและระดบสมาคม/ชมรม/สภา ของทงประเภทกจการและประเภทวชาชพ ผานการวางแรงจงใจและมาตรการสนบสนนทมประสทธผล

กสทช.ควรเรงปรบการบรหารงานขององคกรใหมธรรมมาภบาลเพมขน มความรวดเรวในการด าเนนการและใหบรการมากขน และมคณภาพการบรการมากขน

กสทช.ควรปรบรปแบบสรางเสรมขดความสามารถในการรเทาทนสอใหตรงกบกลมเปาหมายทมความเปราะบางมากทสดเปนล าดบแรก และควรปรบรปแบบการเผยแพรหรอจดกจกรรมใหประชาชนในวงกวางของประเทศไดรบขอมลดงกลาว

ฏ

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

กสทช.ควรเรงจดท าแผนคลนความถในกจการวทยกระจายเสยงทแนนอน โดยเรงเจรจาหรอหาขอตกลงรวมกบกจการโทรคมนาคมหรอกจการอนๆทถอครองคลนความถยาน ๔๗๐ – ๕๑๐ MHz เพอน ายานความถดงกลาวมาใชในกจการวทยโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอล

กสทช.ควรเรงสรางความชดเจนในการก าหนดหลกเกณฑการคดเลอกผประกอบกจการโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอลประเภทชองรายการทเหลอ คอชองรายการสาธารณะ และชองรายการเพอชมชน เพอเพมทางเลอกใหกบผรบชม เพมสทธเสรภาพในการใชคลนของชมชน และเพมประสทธภาพในการใชคลนความถใหไดเตมท

สงท กสทช. ควรทบทวนแผนแมบทฯฉบบท ๑

กสทช.ควรทบทวนแผนยทธศาสตรทก าหนดให เ รมมการรบส งสญญาวทยกระจายเสยงในระบบดจตอล โดยเรงท าการประเมนผลทบจากการก าหนดนโยบายก ากบ (Regulatory Impact Assessment) อยางรอบดาน ทงน เนองจากในชวงเรมตน กสทช.มองวาวทยดจตอลเปนทางออกทเปนไปไดของการแกปญหาวทยชมชนเนองจากมขดความสามารถในการรองรบสถานวทยทมาก แตแทจรงแลวสาเหตของปญหาทส าคญของกจการวทยชมชนคอขดความสามารถทจ ากดของ กสทช.ในการก ากบดแลสถานวทยทมจ านวนมากและออกอากาศในพนทตางกน

กสทช.ควรเรงศกษาและก าหนดแนวทางเพอรกษาความเปนธรรมใหกบผประกอบกจการวทยโทรทศนทอยตางแพลตฟอรม เชน ในชวงทโครงขายการสงสญญาณในระบบดจตอลภาคพนดนยงท าไดไมทวถง ชองทวดจตอลยงจ าเปนตองพงการออกอากาศผานทวดาวเทยมและเคเบลโดยเฉพาะในเขตพนทตางจงหวด ในกรณดงกลาวผประกอบกจการทวดาวเทยมหรอเคเบลทวควรไดรบคาตอบแทนในการชวยสงสญญาณตามกฎ Must Carry หรอไม นอกจากนผประกอบเคเบลทวและทวดาวเทยมทไดรบผลกระทบควรไดรบความชวยเหลอหรอการเยยวยาอยางไร

๒. ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ

กสทช.ควรเรงรดการขยายการสงสญญาณของผใหบรการโครงขายโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอลใหเปนไปตามแผนโดยเฉพาะรายทมความลาชาในการด าเนนการ และควรเรงรดการประชาสมพนธในเชงรกเพอใหประชาชนทวไปเขาใจ

ฐ

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ถงประโยชนและคณสมบตทเหนอกวาของทวดจตอลเมอเทยบกบทวดาวเทยมและเคเบลทว

กสทช. ควรตดตามประสทธภาพในการประกอบกจการและความเปนธรรมของการเรยกเกบคาธรรมเนยมของผใหบรการโครงขายเพอมใหผใหบรการชองทวถกเอารดเอาเปรยบ หากเปนไปได กสทช.ควรก าหนดแนวทางใหผใหบรการโครงขายจดซอปจจยการผลตหรอจางเหมาบรการบางประเภทรวมกนเพอรวมกนรบภาระตนทนอนจะมผลใหตนทนการด าเนนการลดลง

กสทช.ควรเผยแพรผลการพจารณาความชอบดวยกฎหมายและความจ าเปนในการถอครองคลนความถวทยกระจายเสยงรายเดมใหสาธารณะรบทราบ เพอเปนประโยชนในการพจารณาใบอนญาตใหใชคลนความถและใบอนญาตประกอบกจการวทยกระจายเสยงตอไปในอนาคต

กสทช.ควรเพมการเฝาระวงสถานวทยทออกอากาศโดยผดกฎหมาย เนองจากทผานมาสถานวทยดงกลาวไดปดตวลงเนองจากเกรงกลวตอการบงคบใชกฎหมายทจรงจงของคสช. รวมทงเพมกลไกการเฝาระวงการออกอากาศทไมเปนตามแนวทางปฏบตทกสทช.ไดก าหนดเพอปกกนการรบกวนการใชคลนในกจการอนๆโดยเฉพาะกจการวทยการบน

กสทช.ควรพฒนาแนวทาง เครองมอ และกลไกในการก ากบดแลเนอหาของสอโทรทศนและสอวทย ใหเทาทนกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยทเนอหารายการตางๆสามารถสรางหรอเขาถงไดงายขน สามารถเผยแพรไดหลายชองทางหรอแพลตฟอรม

กสทช.ควรเนนการใหบรการหรอใหขอมลผานอนเตอรเนตในเชงรกใหมากขนทงในดานการรบและการจดการเรองรองเรยน การลงทะเบยน การท าธรกรรม การตรวจสอบขอมล เปนตน เพอรองรบผประกอบการรนใหมทมแนวโนมท าธรกจผานโครงสรางเศรษฐกจดจทลมากขน

กสทช.ควรมบทบาทเชงรกในการสงเสรมการพฒนาคณภาพเนอหา คณภาพรายการ ของผประกอบกจการชองโทรทศนทงประเภทชองโทรทศนกลมธรกจ กลมชมชนสาธารณะ กลมบรการชมชน ในทกแพลตฟอรมทงชองโทรทศนภาคพนดน โทรทศนดาวเทยม และเคเบลทว

ฑ

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

สารบญ

บทท ๑ บทน ำ ........................................................................................................................................ 2 ๑.๑ ทมา .................................................................................................................................................... 3 ๑.๒ วตถประสงคการศกษา ........................................................................................................................ 4 ๑.๓ วธการศกษา ........................................................................................................................................ 4 ๑.๔ นยามศพทเฉพาะ ................................................................................................................................ 6 ๑.๕ กรอบการวเคราะห .............................................................................................................................. 6

บทท ๒ สภำพกำรณของสอกอนมแผนแมบทฯ ...................................................................................... 7 ๒.๑ ปจจยน าเขาหรอทรพยากร.................................................................................................................. 7 ๒.๒ กลมผฟงและผบรโภค ...................................................................................................................... 10 ๒.๓ โครงสรางการแขงขนของกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศน ..................................... 15 ๒.๔ การออกใบอนญาตและการก ากบการประกอบกจการ ...................................................................... 21

บทท ๓ แผนแมบทฯ ............................................................................................................................. 25 ๓.๑ ความเปนมา ..................................................................................................................................... 25 ๓.๒ กรอบแผนแมบท .............................................................................................................................. 25 ๓.๓ วสยทศน พนธกจ และเปาประสงค .................................................................................................. 26 ๓.๔ ยทธศาสตรภายใตแผนแมบท ........................................................................................................... 28 ๓.๕ กลไกการขบเคลอนแผนแมบทฯ ....................................................................................................... 36

บทท ๔ สภำพกำรณของสอหลงมแผนแมบทฯ ๔ ป .............................................................................. 37 ๔.๑ การเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทวไปในรอบ ๔ ป ..................................................................... 37 ๔.๒ ปจจยน าเขาหรอทรพยากร............................................................................................................... 43 ๔.๔ กลมผฟงและผบรโภค ...................................................................................................................... 51 ๔.๕ โครงสรางการแขงขนของกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศน ..................................... 53 ๔.๖ การออกใบอนญาตและการก ากบการประกอบกจการ ...................................................................... 62

บทท ๕ บทสรปสภำพกำรณเปลยนแปลงของสอ ................................................................................... 63 ๕.๑ สรปผลการวเคราะหสภาพการณเปลยนแปลงของสอ ...................................................................... 63 ๕.๒ แนวโนมการเปลยนแปลงในอตสาหกรรมกระจายเสยงในอนาคต ..................................................... 71 ๕.๓ ขอเสนอแนะ .................................................................................................................................... 73

บรรณำนกรม ......................................................................................................................................... 77

2

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

3

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

บทท ๑ บทน า

กจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงเปนกจการทมความส าคญมากตอเศรษฐกจและสงคมของประเทศ เนองจากเปนสอประเภททประชาชนทวไปใชรบขอมลขาวสารตางๆมากกวาและนานกวาสอประเภทอนๆ กจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงจงมอทธพลสงตอความคด ทศนคต ความร และพฤตกรรมของผรบฟงและผรบชม ซงอาจมผลใหสงคมมการพฒนาในทศทางทดข นหรอแยลงได

กจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงจดอยในอตสาหกรรมบรการทส าคญสาขาหนงของประเทศ กอใหเกดการจางงานและกจกรรมทางเศรษฐกจทเกยวของมากมายและกวางขวางในโซอปทานของอตสาหกรรม ทงในดานการผลตและใหบรการอปกรณและเครองมอตางๆ การผลตเนอหารายการ การโฆษณาประชาสมพนธ การบรการรบสงสญญาณ และบรการอนๆ โดยเปนหนงในกลมอตสาหกรรมสรางสรรคทรฐบาลใหความส าคญ นอกจากนยงเปนกจการทใชคลนความถซงนบเปนทรพยากรสาธารณะทมจ ากดของประเทศ การใชหรอครอบครองคลนความถของบคคลหรอองคกรใดองคกรหนงยอมสงผลใหภาคสวนอนๆตองเสยโอกาสในการใชคลนความถดงกลาวอยางหลกเลยงมได กจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงจงตองการกลไกในการบรหารการใชทรพยากรคลนความถดงกลาวอยางเสร เปนธรรม มประสทธภาพ และกอใหเกดประโยชนสงสดกบสงคม

ในอดตทผานมากจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงมการเปลยนแปลงไปตามอทธพลจากปจจยทางการเมองและปจจยดานเทคโนโลย อยางไรกดการเปลยนแปลงทส าคญภายหลงจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบป พ.ศ. ๒๕๔๐ และ พ.ศ. ๒๕๕๐ คอการเปลยนโครงสรางการประกอบกจการจากระบบสมปทานจากหนวยงานของรฐทผกขาดความเปนเจาของคลนความถไปสระบบใบอนญาต และความชดเจนของการก ากบดแลในกจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงตามพระราชบญญตการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ. ๒๕๕๑ และพระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถและก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ.๒๕๕๓

คณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) ชดแรกเรมปฏบตภารกจนบตงแตวนท ๗ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ มวาระการด ารงต าแหนง ๖ ป ไดจดท าแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑ ตามทพรบ.องคกรจดสรรคลนความถฯก าหนด โดยเรมใชตงแตวนท ๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๕ เปนเวลา ๕ ป โดยแผนแมบทฯดงกลาว

4

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ไดมการก าหนดถงเปาประสงค ยทธศาสตร แนวทาง และตวชวดทเกยวของ และมกลไกการตดตามประเมนผลแผนแมบทฯดงกลาวในทกป

ปจจบนส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (ส านกงาน กสทช.) ไดด าเนนการตามแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑ ครบ ๔ ปเตม จงควรมการประเมนผลลพธจากการด าเนนการตามแผนแมบทฯของส านกงาน กสทช. ผานการวเคราะหสภาพการณเปลยนแปลงของสอ ตามแนวทางทไดก าหนดไวในยทธศาสตรท ๗ ของแผนแมบทฯ ทงนเพอเปนขอมลทส าคญส าหรบส านกงาน กสทช. ในการปรบปรงแผนการด าเนนงานใหสอดคลองกบเจตนารมณของแผนแมบทและในการจดท ารางแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบตอไป

(๑) เพอประเมนสภาพการณของกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนในชวงกอนมแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑ และประเมนสภาพการณของกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนภายหลงการด าเนนการตามแผนแมบทฯครบ ๔ ป

(๒) เพอวเคราะหและจดท าขอเสนอแนะส าหรบ กสทช. ในการจดสรรคลนความถและก ากบการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนในชวงหนงปสดทายของแผนแมบทฯและในอนาคต

คณะทปรกษาไดก าหนดกรอบการวเคราะหสภาพการณเปลยนแปลงของสอ โดยเนนการวเคราะหจากขอมลทตยภม คอ บทวเคราะหและสถตตางๆ และขอมลปฐมภมจากการสมภาษณกลมเปาหมายตางๆทเกยวของ อาทเชน ตวแทนผประกอบการและตวแทนสมาคมตางๆทเกยวของ และการส ารวจความคดเหนจากผรบสอซงเปนประชาชนทวไป

5

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ภาพท ๑ แหลงขอมลของการวเคราหสภาพการณเปลยนแปลงสอ

งานศกษานท าการเกบขอมลจากกลมเปาหมายตางๆดวยวธการเกบรวบรวมขอมลดงตอไปน

๑) การศกษาทบทวนขอมลเอกสาร (Documentary Review) โดยพจารณาจากเอกสารทม ความเกยวของและนาเชอถอ เชน ประกาศ กสทช. ทเผยแพรในราชกจจานเบกษา กฎหมาย และเอกสารเผยแพรอนๆ เปนตน

๒) ท าการสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) จากผเกยวของตอไปน

๒.๑) คณะกรรมการฯ ทเกยวของ

๒.๒) คณะอนกรรมการฯ ทเกยวของ

๒.๓) ผบรหารระดบสง ไดแก เลขาธการ และ รองเลขาธการ

๒.๔) ผบรหารระดบส านก ๑๖ ส านกๆ ละ ๒ คน รวม ๓๒ คน

๓) จดเวทการสนทนากลมยอย (Focus Group Interview) จากผทเกยวของตอไปน

๓.๑) ผเกยวของ ๔ ภาค ๑๔ เขต จ านวน ๔ ครง ๆ ละ ประมาณ ๒๐ คน โดยมผเชยวชาญและทปรกษา เจาหนาททเกยวของแตละเขต/จงหวด และ ผประกอบวชาชพดานสอ

๓.๒) ผทเกยวของเชน นกวชาการ ผประกอบวชาชพสอ ตวแทนผประกอบกจการสอประเภทตางๆ ตวแทนองคกรคมครองผบรโภค เปนตน

๔) การส ารวจความคดเหน (Survey) โดยส ารวจความคดเหนจาก ผรบสอซงเปนประชาชนทวไป เพอประเมนผลผลตและผลลพธของแผนแมบทฯ และประเมนสภาวการณเปลยนแปลงของสอตามการรบรของกลมผรบสอ จ านวน ๑,๒๐๐ ชด

๕) การจดเวทวพากษ จ านวน ๑ ครง มผเขารวมประมาณ ๘๐ คน

6

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอ หมายถง “รายงานวเคราะหผลการเปลยนแปลงเชงโครงสรางในกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนของประเทศไทย ภายหลงจากการด าเนนการตามแผนแมบทกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศน ฉบบท ๑ (พ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๕๙) ครบ ๔ ป”

แผนแมบท (Master Plan) หมายถง “แผนแมบทและยทธศาสตรกจการวทยกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (พ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๕๙)”

ผลลพธ (Outcome) หมายถง “ผลทเกดขนจากผลผลตของแผนแมบทฯหรอผลทเกดขนจากการใชประโยชนของผลผลตจากแผนงาน/ โครงการภายใตตวชวดของยทธศาสตรตางๆของแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (พ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๕๙)”

ภาพท ๒ กรอบการวเคราะหสภาพการณเปลยนแปลงของสอ

7

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

บทท ๒ สภาพการณของสอกอนมแผนแมบทฯ

เนอหาในบทท ๒ เปนการวเคราะหสภาพการณของสอกอนมแผนแมบทฯ โดยใชขอมลจาก สถต เอกสารและรายงานตางๆทเกยวของ เพอใหผอานเขาใจถงบรบทของอตสาหกรรมวทยโทรทศนและวทยกระจายเสยงและปญหาหรอประเดนทาทายซงเปนทมาของพระราชบญญตการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ. ๒๕๕๑ และพระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถและก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ.๒๕๕๓ และแผนแมบทฯ โดยน าเสนอเปนประเดนหวขอตามโครงสรางของอตสาหกรรมวทยโทรทศนและวทยกระจายเสยง คอ ปจจยน าเขาหรอทรพยากร กลมผฟงและผบรโภค โครงสรางการแขงขนผประกอบกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศน และการออกใบอนญาตและการก ากบการประกอบกจการ ซงมผลการวเคราะหดงน

๑. คลนความถ

ปจจยน าเขาทางเทคนคทส าคญของการรบสงสญญาณวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน คอ ชองทางในการน าพาสารในดานภาพและเสยงไปสประชาชน ซงเปนชองทางไมมลกษณะทางกายภาพเพราะไมสามารถมองเหนและสมผสได กฎหมายไดแบงชองทางของการน าพาสารดงกลาวเปนสองประเภทคอ ทรพยากรทใชคลนความถ และทรพยากรทไมใชคลนความถ ซงการแบงลกษณะทรพยากรการรบสงสญญาณเปนสองประเภทดงกลาวมผลตอแนวคดในการออกใบอนญาตประกอบกจการและในการก ากบการประกอบกจการ โดยทรพยากรประเภทคลนความถมจ ากดและจดเปนทรพยากรสาธารณะของประเทศ จงตองมระบบการอนญาตใหใชคลนความถทเปนธรรมและสรางประโยชนสงสดใหกบสงคม พรอมกนนนเนอหารายการทออกอากาศผานชองทางดงกลาวควรมความเหมาะสมกบสาธารณะชนในวงกวาง แตกตางจากการรบสงสญญาณแบบไมใชคลนความถซงมขอจ ากดในเชงทรพยากรนอยมากและกลมลกคาทรบชมเปนกลมเฉพาะทประสงครบบรการจากชองโทรทศนเหลานน

๒. การถอครองคลนความถในกจการโทรทศน

ในชวงกอนป พ.ศ. ๒๕๕๔ กจการวทยโทรทศนภาคพนดนไดรบจดสรรใหใชยานความถในชวง ๕๑๐ – ๗๙๐ MHz ซงมแถบความถ ๒๘๐ MHz โดยจดสรรเพอใหสงสญญาณวทยโทรทศนระบบแอนะลอกในระบบภาคพนดนจ านวน ๖ ชองรายการส าหรบ ๖ สถานโทรทศนซงเปนของหนวยงานภาครฐ ดงนนจงกลาวไดวาหนวยงานรฐไดผกขาดสทธความเปนเจาของคลนความถในการออกอากาศวทยโทรทศนภาคพนดนในระบบเดม (แอนะลอก) ไวทงหมด

8

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ภาพท ๓ การกระจายตวของสถานโทรทศนภาคพนดนตามการครอบครองคลนขององคกรภาครฐกอนม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑

๓. การถอครองคลนความถในกจการวทยกระจายเสยง

ในชวงป พ.ศ. ๒๕๕๔ ประเทศไทยมสถานวทยกระจายเสยง (คลนหลก) จ านวน ๕๒๕ สถาน ซงทงหมดอยภายใตการดแลของหนวยงานราชการและรฐวสาหกจประมาณ ๒๐ แหง หนวยงานดงกลาวประกอบกจการวทยกระจายเสยงทงในรปแบบทมการบรหารจดการเอง และรปแบบการใหสญญาสมปทานกบบรษทเอกชน โดยแบงออกเปนสถานวทยกระจายเสยงระบบเอฟเอมจ านวน ๓๑๔ สถาน และสถานวทยกระจายเสยงระบบเอเอมจ านวน ๒๑๑ สถาน

ภาพท ๔ จ านวนสถานวทย FM และ AM ในสวนกลางและสวนภมภาคในป ๒๕๕๔

9

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

เมอพจารณาสดสวนการถอครองคลนวทยของหนวยงานรฐ พบวาหนวยงานดานความมนคงถอครองคลนวทยรวมกนสงสดถง ๒๔๖ คลน คดเปนสดสวนประมาณรอยละ ๔๗ ของคลนวทยทงหมด รองลงมาไดแก กรมประชาสมพนธ และ อสมท. ซงถอครองคลนวทยรวมกน ๒๑๐ คลน คดเปนสดสวนรอยละ ๔๐ ของคลนวทยทงหมด สะทอนใหเหนวาคลนวทยกวารอยละ ๘๕ ถกถอครองโดยหนวยงานของรฐดานความมนคง กรมประชาสมพนธ และอสมท.

ตาราง ๑ การกระจายตวของคลนวทยในสวนกลางและสวนภมภาคขององคกรภาครฐ

หนวยงานตนสงกด กทม.และปรมณฑล

สวนภมภาค รวม

AM FM AM FM ๑ ส านกพระราชวง ๑ ๑ - - ๒ ๒ กรมประชาสมพนธ ๕ ๖ ๕๕ ๘๑ ๑๔๗ ๓ อสมท. ๒ ๗ - ๕๔ ๖๓ ๔ สนง.ปลดกระทรวงกลาโหม ๑ ๑ ๑ - ๓ ๕ กองบญชาการทหารสงสด ๑ ๒ ๖ ๕ ๑๔ ๖ กองทพบก ๑๒ ๑๒ ๖๖ ๓๗ ๑๒๗ ๗ กองทพเรอ ๑ ๓ ๖ ๑๑ ๒๑ ๘ กองทพอากาศ ๓ ๑ ๑๕ ๑๗ ๓๖ ๙ สนง.ต ารวจแหงชาต ๒ ๑ ๕ ๓๖ ๔๔ ๑๐ กระทรวงตางประเทศ ๑ - - - ๑ ๑๑ กระทรวงเกษตรฯ ๑ - - - ๑ ๑๒ กระทรวงศกษาฯ ๑ ๒ - - ๓ ๑๓ ทบวงมหาวทยาลย ๒ ๑ ๓ ๖ ๑๒ ๑๔ กสทช. ๒ ๒ ๔ ๔ ๑๒ ๑๕ กรมอตนยมวทยา ๑ - ๐ ๕ ๖ ๑๖ กรมประมง - - ๑ ๓ ๔ ๑๗ กรมขนสงทางน าฯ - - - ๑ ๑ ๑๘ กทม. ๑ - - - ๑ ๑๙ สนง.เลขาฯสภาผแทนฯ ๑ ๑ - ๑๔ ๑๖ ๒๐ เคลอนทเฉพาะกจกองทพบก - - ๑๑ ๐ ๑๑ รวม ๓๘ ๔๐ ๑๗๓ ๒๗๔ ๕๒๕

ทมา: ส านกงานกสทช. (๒๕๕๕)

นอกจากน ในชวงกอนปพ.ศ.๒๕๕๕ ยงมผครอบครองคลนและใชคลนความถวทยกระจายเสยงอกกลมหนงประกอบกจการประเภทวทยชมชน โดยอาศยชวงของคลนทวางมาใชประกอบกจการนบแตปพ.ศ.๒๕๔๐ เปนตนมา โดยในป พ.ศ. ๒๕๕๓ มสถานวทยชมชนทไดรบสทธ

10

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ออกอากาศในลกษณะชวคราวจาก กทช. รวม ๖,๕๙๙ สถาน โดยประมาณครงหนงของจ านวนสถานวทยชมชนทงหมดตงอยในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคกลาง

ภาพท ๕ จ านวนสถานวทยทไดรบสทธออกอากาศในลกษณะชวคราว

แบงตามภมภาค ณ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓

๑. การเขาถงสอ

ในชวงกอนเรมแผนกจการโทรทศนเปนกจการทสามารถเขาถงประชาชนไดมากทสด (รอยละ ๙๘ ของประชากรทงหมด) รองลงมาคอกจการวทยกระจายเสยง (รอยละ ๖๒ ของประชากรทงหมด) กจการสอสงพมพ และสออนเทอรเ นต ตามล าดบ กจการโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงจงนบเปนสอทมอทธพลสงสดตอการรบรขอมลขาวสารของประชาชน (กสทช. ๒๕๕๔)

ภาพท ๖ สดสวนการรบชมโทรทศนผานระบบตางๆของประชาชนไทยในชวงป พ.ศ. ๒๕๕๔

11

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ครวเรอนในประเทศไทยสามารถรบชมโทรทศนในประเทศไทยไดผาน ๓ ชองทางคอ (๑) ผานระบบภาคพนดน (Terrestrial Television) หรอทเรยกกนทวไปวาฟรทว (Free TV) คดเปนรอยละ ๔๕.๘ ของครวเรอนทงหมด (๒) ผานระบบเคเบล (Cable Television) คดเปนรอยละ ๒๘.๗ ของครวเรอนทงหมด และ (๓) ผานระบบดาวเทยม (Satellite Television) คดเปนรอยละ ๒๕.๕ ของครวเรอนทงหมด จงกลาวไดวาโทรทศนภาคพนดนหรอฟรทวยงคงเปนระบบหลกทประชาชนเลอกใชในการรบชม แตหากพจารณาการออกอากาศในเชงเทคนคจะเหนไดวา ผชมโทรทศนในกจการไมใชคลนความถ (เคเบลทวและทวดาวเทยม) มสดสวนการรบชมมากกวาโทรทศนทใชคลนความถในการออกอากาศ ทงนเนองจากประชาชนเหนวาการรบชมรายการโทรทศนผานดาวเทยมและเคเบลทวมความคมชดของภาพในทกชองรายการมากกวาการรบชมผานเสาอากาศในระบบภาคพนดนทมอาคารบดบงสญญาณมากขนและมการปรบปรงหรอขยายโครงขายสงสญญาณนอยมากเนองจากผประกอบกจการโครงขายเลงเหนวากจการโทรทศนภาคพนดนของประเทศไทยจะมการเปลยนผานระบบการออกอากาศจากระบบแอนะลอกสระบบดจตอล

ครวเรอนในประเทศไทยมแนวโนมรบสญญาณวทยโทรทศนผานเสาอากาศในระบบภาคพนดนลดลงอยางตอเนอง จากขอมลการรบสญญาณวทยโทรทศนของครวเรอนถงปพ.ศ. ๒๕๕๕ พบวาแนวโนมสดสวนครวเรอนทรบสญญาณโทรทศนผานเสาอากาศ (ระบบภาคพนดน) ลดลงจากรอยละ ๘๖ ในป พ.ศ.๒๕๕๐ เหลอเพยงรอยละ ๓๖ ในป พ.ศ.๒๕๕๕ ในขณะทสดสวนครวเรอนทรบสญญาณโทรทศนผานระบบดาวเทยมเพมขนจากรอยละ ๓ เปนรอยละ ๔๕ ในชวงเวลาเดยวกนจนเปนชองทางหลกทครวเรอนสวนใหญใชในการรบสญญาณวทยโทรทศนมากทสด การปรบตวของครวเรอนในชวงดงกลาวจงเปนโอกาสทางธรกจของผประกอบกจการโทรทศนผานดาวเทยมและกจการทเกยวเนอง เชน ตวแทนขายกลองและจานรบสญญาณดาวเทยม ผผลตเนอหารายการ เปนตน แตกเปนขอจ ากดทส าคญในของการเปลยนผานสระบบการรบสงสญญาณวทยโทรทศนแบบภาคพนดนระบบดจตอลในเวลาตอมา เนองจากครวเรอนอาจไมเหนถงความจ าเปนตองเปลยนไปใชระบบการรบสงสญญาณดงกลาวเพราะตนสามารถรบสญญาณวทยโทรทศนชองตางๆผานดาวเทยมไดชดเจนอยแลว

12

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ภาพท ๗ สดสวนการรบชมโทรทศนผานระบบตางๆของประชาชนไทยระหวางปพ.ศ. ๒๕๕๐ – ๒๕๕๕

ทมา: ขอมลจาก AGB Nielsen Media Research อางถงในพรงรอง รามสต (๒๕๕๖)

ในสวนของกจการวทยกระจายเสยงนน ผบรโภคสามารถเขาถงคลนวทยไดเปนจ านวนมากทงสถานวทย FM สถานวทย AM และสถานวทยชมชนซงออกอากาศในระบบ FM ทเกดขนอยางรวดเรวภายหลงการประกาศใชรฐธรรมนญฉบบป ๒๕๔๐ แมวาการเพมขนอยางรวดเรวของสถานวทยชมชนจะท าใหประชาชนผรบฟงมทางเลอกในการรบฟงสถานวทยเพมขน แตกมผลกระทบใหการเขาถงคลนวทย FM คลนเดมดอยลงไปมาก เนองจากปญหาการรบกวนคลนวทยจากสถานวทยชมชนทมจ านวนมากในขณะทชองความถในกจการวทยกระจายเสยงมจ ากดและการทสถานวทยชมชนบางแหงออกอากาศดวยก าลงสงทสงครอบคลมรศมการออกอากาศในวงกวาง

๒. ความหลากหลาย

ในชวงกอนมแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑ ประชาชนชาวไทยมทางเลอกในการรบชมโทรทศนคอนขางจ ากดเพยงชองฟรทว ๖ ชองเทานน แมจะมทางเลอกอนเพมเตมจากทงชองรายการในเคเบลทวและชองรายการทวดาวเทยม แตประชาชนสวนใหญยงรบชมชองฟรทว ๖ ชองดงกลาวเปนหลก การเปนสมาชกเคเบลทวหรอตดตงระบบรบสญญาณจากจานดาวเทยมกเพยงเพอใหสามารถรบชมสญญาณชองฟรทวทง ๖ ชองใหชดเจนกวาเดมเทานน นอกจากนชองรายการทเปนทนยมมากทสดคอชองรายการทด าเนนการผานสญญาสมปทานจากหนวยงานของรฐ คอ ชอง ๓ และชอง ๗ ซงมสดสวนผรบชมรวมกนเกนครงหนงของผชมทงประเทศ เมอรวมสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง ๕ ดวยจะมสดสวนผรบชมรวมกนถงรอยละ ๗๕ ซงนบวามการกระจกตวสงมากซงนบเปนปญหาส าคญหนงอนเปนทมาของการปฏรปสอในเวลาตอมา

13

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ภาพท ๘ สดสวนผชมของแตละสถานของป ๒๕๔๔ (วงใน) และ ๒๕๔๕ (วงนอก)

ทมา : AcNielsen (๒๕๔๕) อางถงในสมเกยรต ตงกจวนชย (๒๕๔๗)

การทประชาชนมความนยมรบชมรายการโทรทศนของชอง ๓ และชอง ๗ มากเนองจากทง ๒ ชองดงกลาวมสดสวนรายการประเภทบนเทงและโฆษณารวมกนเกอบรอยละ ๘๐ ในทงชวงวนธรรมดาและวนเสารอาทตย สถานการณดงกลาวสะทอนใหเหนวาประชาชนมทางเลอกในการรบชมประเภทรายการทจ ากดมาก โดยเนอหารายการสวนใหญทมการออกอากาศเปนรายการบนเทง

ตาราง ๒ สดสวนรายการจ าแนกตามประเภทรายการในป พ.ศ. ๒๕๕๔ และ พ.ศ. ๒๕๕๕ วนธรรมดา

ชอง ขาว สาระ บนเทง โฆษณา ๒๕๔๔ ๒๕๔๕ ๒๕๔๔ ๒๕๔๕ ๒๕๔๔ ๒๕๔๕ ๒๕๔๔ ๒๕๔๕

๓ ๑๔.๔๖ ๑๑.๑๕ ๑๖.๙๑ ๑๙.๗๑ ๕๔.๕๖ ๕๕.๖๓ ๑๔.๘๙ ๑๓.๕๑ ๕ ๑๒.๐๙ ๑๒.๙๑ ๓๘.๐๒ ๓๗.๕๔ ๓๖.๓๔ ๓๖.๕๓ ๑๓.๕๕ ๑๓.๐๒ ๗ ๑๕.๗๐ ๑๔.๖๙ ๑๔.๖๓ ๑๒.๒๑ ๕๑.๑๔ ๕๔.๗๓ ๑๘.๕๔ ๑๘.๓๗ ๙ ๑๕.๔๙ ๑๔.๙๕ ๔๒.๘๓ ๓๙.๔๔ ๒๘.๙๑ ๓๑.๓๘ ๑๒.๗๗ ๑๔.๒๔ ๑๑ ๒๓.๐๔ ๒๓.๔๑ ๖๗.๖๕ ๔๒.๙๔ ๙.๓๑ ๓๓.๖๔ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ITV ๓๘.๙๖ ๓๗.๐๔ ๓๖.๓๙ ๓๐.๓๑ ๑๒.๓๑ ๑๑.๖๕ ๑๒.๓๕ ๒๑.๐๐

วนหยด ชอง ขาว สาระ บนเทง โฆษณา

๒๕๔๔ ๒๕๔๕ ๒๕๔๔ ๒๕๔๕ ๒๕๔๔ ๒๕๔๕ ๒๕๔๔ ๒๕๔๕ ๓ ๔.๙๓ ๗.๐๘ ๑๕.๘๕ ๑๕.๒๗ ๖๒.๘๖ ๖๔.๖๖ ๑๖.๓๗ ๑๓.๐๐ ๕ ๘.๙๕ ๘.๘๙ ๓๐.๒๕ ๒๙.๔๘ ๔๖.๔๐ ๔๕.๖๐ ๑๔.๔๐ ๑๖.๐๔ ๗ ๙.๗๕ ๑๐.๗๖ ๑๒.๔๕ ๙.๗๘ ๖๒.๕๗ ๖๓.๗๒ ๑๒.๒๔ ๑๕.๗๕ ๙ ๓.๒๒ ๓.๓๗ ๒๙.๑๑ ๓๕.๐๕ ๕๒.๐๗ ๔๖.๔๖ ๑๕.๖๑ ๑๕.๑๓ ๑๑ ๑๙.๒๐ ๒๘.๐๕ ๗๗.๐๑ ๓๔.๗๘ ๓.๘๐ ๓๗.๑๘ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ITV ๑๘.๖๗ ๒๙.๔๖ ๕๕.๙๕ ๒๙.๕๖ ๑๓.๙๖ ๑๓.๒๘ ๑๑.๔๕ ๒๗.๗๐

หมายเหต : ใชผงรายการเดอนมถนายน พ.ศ. ๒๕๕๔ และ พ.ศ. ๒๕๕๕ ทมา : กรมประชาสมพนธ (๒๕๔๕) อางถงในสมเกยรต ตงกจวนชย (๒๕๔๗)

14

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

อยางไรกตามในชวงสถานการณความไมสงบทางการเมองระหวางปพ.ศ. ๒๕๕๒ ถง พ.ศ. ๒๕๕๗ ประชาชนจ านวนมากเปลยนมาตดตงและรบชมรายการในชองทวดาวเทยมมากขน ทงนเนองจากชองฟรทว ๖ ชองหลกมขอจ ากดในการใหขอมลขาวสารทรอบดานและทนสถานการณ จงท าใหสดสวนจ านวนครวเรอนทรบชมรายการโทรทศนผานทวดาวเทยมเพมสงขนเปนรอยละ ๔๕ จงเปนปรากฎการณทสะทอนใหเหนถงขอจ ากดทางดานเสรภาพในการน าเสนอขอมลขาวสารทางโทรทศนผานชองรายการทฝายรฐเปนเจาของ และความตองการแสวงหาขอมลทรอบดานและทนเหตการณของประชาชนจากทงชองรายการขาว เชน ชองขาวของส านกขาวเนชน และชองรายการทองกบแนวคดทางการเมองใดแนวคดหนง เชน ชอง ASTV ชอง PTV (ตอมาเปนชอง D-station,

People Channel และ Asia Update ตามล าดบ) เปนตน

๓. ความสามารถรเทาทนสอ

สอวทยและโทรทศนนบเปนสอทมอทธพลตอความคด ความเชอ ทศนคต และพฤตกรรมของผรบสอสงมาก โดยธรรมชาตผสงสารยอมตองพฒนาสารของตนใหผรบสารมความเชอหรอมทศนคตทคลอยตามเพอผลประโยชนของผสงสารทงในเชงการเมอง การโฆษณาสนคา การประชาสมพนธผลตภณฑของตน (เชน เพลง ยา เปนตน) การสรางเรตตง หรอการท าใหผรบชมมอารมณรวมกบรายการเพอใหเกดการรบชมซ า ผานการผลตซ าทางความคด เปนตน ผรบสอจงอาจตกเปนเหยอของผสงสารไดไมยากหากขาดวจารณญาณในการรบฟงหรอรบชมสอ

การสงเสรมการรเทาทนสอในประเทศไทยเรมขนในวงแคบเมอป พ.ศ. ๒๕๔๓ โดยเปนการพฒนาแบบไมตอเนอง จากการสนบสนนโครงการการรเทาทนสอผานองคกรทไมใชองคกรการศกษาของประเทศโดยตรง การขบเคลอนสงเสรมการรเทาทนสอในชวงกอนป พ.ศ. ๒๕๕๕ ด าเนนการโดยองคกรภาคเอกชนและภาคประชาสงคม หนวยงานภาครฐ และนกวชาการ โดยมส านกงานสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) เปนหนวยงานหลกทใหการสนบสนนสถาบนสอเพอเดกและเยาวชน (สสย.) มลนธสอมวลชนศกษา (Foundation for Media Literacy) ในโครงการเสรมสรางสอมวลชนศกษาเพอสขภาวะ (Media Monitor) และการสรางองคความรการรเทาทนสอผานเวบไซตแหลงเ รย น ร เ ท า ทน ส อ แ ล ะส า รสน เทศแห ง ป ร ะ เ ทศ ไทย ( Media and Information Literacy Thailand) หรอ www.milthailand.org รวมทงสนบสนนการสรางกลไกในระดบชาต คอ การจดตงกองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค

๔. การไดรบความคมครอง

ในชวงกอนป พ.ศ. ๒๕๕๕ ประเทศไทยยงขาดกลไกในการใหความคมครองผบรโภคในอตสาหกรรมสออยางเปนระบบทงในเชงรกเพอปองกนพฤตกรรมทน าไปสการเอารดเอาเปรยบผบรโภคของผประกอบกจการ และในเชงรบเพอเยยวยาและแกไขปญหาใหกบผบรโภคทไดร บผลกระทบ สถานการณดงกลาวสงผลใหประชาชนถกเอารดเอาเปรยบจากผประกอบการและผประกอบวชาชพดานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนในหลายดานอยาง

15

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

กวางขวาง อาทเชน ความบกพรองในการสงสญญาณของชองโทรทศนในระบบภาคพนดน ปญหาคลนวทยชมชนรบกวนคลนวทยหลกจนไมสามารถรบฟงได ปญหาการไมใหบรการอยางครบถวนตามสญญาหรอการเรยกเกบคาบรการทไมเปนธรรมของผประกอบการเคเบลทวและทวดาวเทยมบางราย การโฆษณาแฝงในเนอหารายการ การบดเบอนขอมลหรอการน าเสนอขอมลแบบเลอกปฏบต การโฆษณาชวนเชอเกนจรงของผลตภณฑทเกยวของกบสขภาพซงมผลตอความปลอดภยและสขภาพของผรบสอ เปนตน

๑. แหลงรายไดของกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศน

แหลงรายไดทส าคญของกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนประกอบดวย ๕ แหลงคอ (๑) รายไดจากการโฆษณาซงเปนรายไดหลก โดยเฉพาะในกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนทใชคลนความถ (๒) รายไดจากการสมครสมาชกและคาสมาชก ซงเปนรายไดหลกของกจการวทยโทรทศนและกจการทไมใชคลนความถในระบบบอกรบสมาชก (๓) รายไดจากการขายหรอใหเชาอปกรณสญญาณซงเปนรายไดหลกของกจการวทยโทรทศนทไมใชคลนความถในระบบดาวเทยม (๔) รายไดจากการบรจาคซงเปนแหลงรายไดในกจการวทยกระจายเสยงและกจการโทรทศนเพอชมชน ศาสนา และการเมอง (๕) รายไดจากแหลงงบประมาณภาครฐ ซงเปนแหลงรายไดส าคญในกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนเพอสาธารณะของหนวยงานภาครฐ

นอกจากรายไดจากการโฆษณาจะเปนแหลงรายไดส าคญของกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนในเชงธรกจแลว หากพจารณาเทยบกบมลคาตลาดโฆษณารวมของประเทศไทยในปพ.ศ. ๒๕๕๓ ประมาณ ๑๐๐,๐๐๐ ลานบาท พบวารอยละ ๖๑ ของมลคาตลาดโฆษณาดงกลาวเปนคาใชจายในการโฆษณาผานกจการโทรทศนทใชคลนความถ สวนกจการวทยกระจายเสย งไดรบคาใชจายดงกลาวในสดสวนประมาณรอยละ ๖ สะทอนใหเหนวากจการวทยโทรทศนระบบภาคพนดนมอทธพลตอสงคมสงมากจงเปนเหตใหสนคาและบรการตางๆยนดทมเทงบประมาณการประชาสมพนธผานชองทางนเปนสอหลกในการประชาสมพนธ

กจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนของประเทศไทยพงพงรายไดหลกจากเงนคาโฆษณาจากสนคาและบรการตางๆ (ยกเวนกรณกจการประเภทบอกรบสมาชก) เมอพจารณางบประมาณในการโฆษณาประชาสมพนธทงหมดของประเทศในสอตางๆ จะพบวากจการวทยโทรทศนครองสวนแบงตลาดในการไดรบเงนคาโฆษณาสงทสดโดยมสวนแบงรายไดเกนกงหนงของงบประมาณในการโฆษณาทงประเทศ ดวยเหตผลดงกลาวจงท าใหกจการโทรทศนเปนกจการทมความสามารถในการท าก าไรสงและเปนทสนใจของผประกอบการเปนจ านวนมาก แตมขอจ ากดในดาน

16

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

การเขาถงทรพยากรคลนความถส าหรบการออกอากาศ ผประกอบกจการสวนใหญจงมโมเดลธรกจแบบเปนผรบสมมปทานชอง เปนผเชาชวงเวลาการออกอากาศ เปนผรวมพฒนารายการ หรอเปนผรบจางผลตรายการ เปนตน ผลตอบแทนจากการประกอบกจการจงตกอยกบ ๓ กลมหลก คอ หนวยงานของรฐทเปนเจาของชองรายการ ธรกจเอกชนทเปนคสมปทาน และกลมผผลตรายการ โดยสองกลมแรกไดรบผลตอบแทนจากการผกขาดสทธในการใชคลนความถและสทธในการบรหารการใชคลนความถ

ภาพท ๙ สวนแบงของงบประมาณโฆษณาของทงประเทศจ าแนกตามสอประเภทตางๆ

ทมา: รายงานประจ าป บมจ.อสมท. (๒๕๕๔)

๒. กจการโทรทศนทออกอากาศในระบบภาคพนดน

กจการโทรทศนทออกอากาศในระบบภาคพนดน หรอใชคลนความถ แบงออกไดเปน ๓ ประเภท คอ (๑) กจการโทรทศนทด าเนนการโดยภาคเอกชน ไดแก ชอง ๓ และ ชอง ๗ ซงด าเนนการภายใตสญญาสมปทานจากองคการสอสารมวลชนแหงประเทศไทย (อสมท.) และกองทพบก ตามล าดบ (๒) โทรทศนสาธารณะ ไดแก ไทยทวเสร หรอ Thai PBS ทไดรบการจดตงตามกฎหมายเพอเปนโทรทศนสาธารณะ (๓) โทรทศนทด าเนนการโดยภาครฐ ไดแก สถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง ๕ หรอ ททบ.๕ ซงด าเนนการโดยกองทพบก โมเดรนไนนทว (ชอง ๙) ซงด าเนนการโดยองคการสอสารมวลชนแหงประเทศไทย (อสมท.) และสถานวทยโทรทศนแหงประเทศไทย ชอง ๑๑ (สทท.๑๑ หรอ NBT) โดยในกรณของ ททบ.๕ และโมเดรนไนนทว แมจะเปนการบรหารโดยภาครฐแตเนอหาของรายการสวนใหญเปนการผลตและเชาชวงเวลาออกอากาศโดยภาคเอกชน (ยกเวนรายการขาว) โดยโครงสรางดงกลาวท าใหไมมความเปนไปไดทกจการโทรทศนรายใหมจะสามารถเขาสตลาดเนองจาก ไมมคลน

17

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ความถและสญญาสมปทานกบหนวยงานภาครฐทถอครองคลนความถ และไมสามารถเขาถงบรการโครงขายไดเนองจากผใหบรการโครงขายกบผประกอบกจการเปนรายเดยวกน

ภาพท ๑๐ โครงสรางกจการวทยโทรทศนทออกอากาศในระบบภาคพนดนในป พ.ศ. ๒๕๕๔

ในส วนของโทรทศนทด า เนนการโดยเอกชนน น สญญาสมปทานสดทายทสถานโทรทศนไทยทวสชอง ๓ ในนามบจ.บางกอกเอนเตอรเทนเมนตไดท ากบอสมท.จะมผลสนสดในวนท ๒๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๓ และสญญาสมปทานฉบบสดทายทสถานโทรทศนสกองทพบกชอง ๗ ในนามบจ.กรงเทพโทรทศนและวทยไดท ากบสถานวทยโทรทศนกองทพบก จะมผลสนสดในป พ.ศ. ๒๕๖๖ โดยสญญาสมปทานของทงชอง ๓ และชอง ๗ ไดจดท ากอนการประกาศและบงคบใชของกฎหมายทเกยวของกบการปฏรปสอ กจการวทยโทรทศน และองคกรจดสรรคลนความถ สญญาสมปทานทงสองจงยงคงไดรบความคมครองถงในปจจบน

๓. อ านาจเหนอตลาดในกจการวทยโทรทศนภาคพนดน

ในชวงกอนการบงคบใชแผนแมบทกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนฉบบท ๑ สถานโทรทศนมอ านาจตอรองเหนอผประกอบการอนๆสงมาก ทงในดานการก าหนดอตราโฆษณา และเงอนไขการผลตและออกอากาศรายการ ซงท าใหสถานโทรทศนหลายแหงมอตราผลประกอบการตอเงนลงทนในระดบทสงมาก และมแนวโนมน าเสนอรายการบนเทงในสดสวนทสง แตมรายการเพอการศกษาหรอสาระตางๆลดลง โดยประชาชนหลายกลมเชน เดก ผสงอาย และผขาดก าลงซออาจเสยโอกาสในการรบชมรายการทเหมาะสมกบตน ทงนเพราะการพฒนารายการโทรทศนจะองกบระบบเรตตงซงตอบสนองการโฆษณาสนคาใหตรงกบกลมเปาหมายผรบชมทรายการสามารถหาโฆษณาไดไมยาก

18

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

๔. การกระจกตวของผประกอบกจการวทยโทรทศน

แมจะมกจการวทยโทรทศนภาพพนดนจ านวน ๕ สถานทสามารถแสวงหารายไดจากการโฆษณาได แตมลคาของคาใชจายในการโฆษณากวารอยละ ๖๐ ของมลคาตลาดโฆษณาทงหมดในกจการวทยโทรทศนทใชคลนความถ เปนของสถานรายใหญสองชองทด าเนนงานโดยภาคเอกชน สะทอนถงการกระจกตวของรายไดจากการโฆษณา รวมถงการเปนผมอ านาจเหนอตลาดของสถานวทยโทรทศนทงสองแหง

ภาพท ๑๑ การกระจกตวของสวนแบงตลาดและสวนแบงผชมในกจการวทยโทรทศน

ทมา : อสมท. (๒๕๕๔) รายงานประจ าป พ.ศ. ๒๕๕๔

๕. โทรทศนทออกอากาศในระบบเคเบลและดาวเทยม

ในชวงกอนป พ.ศ. ๒๕๕๕ กจการโทรทศนทออกอากาศโดยไมใชคลนความถมแนวโนมการเจรญเตบโตคอนขางสงโดยเฉพาะในเขตพนทชนบทและพนทชานเมอง เนองจาก (๑) พนทสวนใหญอยนอกพนทใหบรการของโทรทศนทออกอากาศในระบบภาคพนดน ในเขตพนทดงกลาวจงมคณภาพสญญาณในระบบภาคพนดนทไมด จงเปนแรงผลกดนส าคญทท าใหประชาชนเลอกทจะเปนสมาชกหรอตดตงจานดาวเทยมเพอรบชมโทรทศนทมคณภาพสญญาณทดกวา (๒) ชองรายการของกจการโทรทศนทออกอากาศในระบบทไมใชคลนความถมมากกวากจการโทรทศนทออกอากาศในระบบภาคพนดน (๓) ชองรายการบางชองในทวดาวเทยมหรอเคเบลทวมกลมผชมทตองการรบชมเปนจ านวนมาก เชน ชองกฬาหรอชองภาพยนตรในเคเบลทว ชองทวดาวเทยมทมเนอหาทางการเมองหรอทางศาสนา เปนตน (๔) การเพมขนของผประกอบการทวดาวเทยมและชองรายการทออกอากาศในทวดาวเทยมท าใหผรบชมมทางเลอกมากขนและผประกอบกจการมการแขงขนกนตอบสนองความตองการของผชมเพมขน โดยในชวงปพ.ศ. ๒๕๕๔ มจ านวนผประกอบกจการรวม ๙๕๕ ราย โดยผประกอบการสวนใหญอยในขนตอนการพจารณาอนญาตประกอบกจการ (๔๒๙ ราย) และขนตอนการทดลองแพรภาพออกอากาศ (๔๑๓ ราย)

19

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

๖. อ านาจเหนอตลาดของกจการโทรทศนระบบบอกรบสมาชก

โครงสรางของตลาดโทรทศนระบบบอกรบสมาชกของประเทศไทยประกอบดวยตลาดสองระดบคอ ตลาดระดบประเทศ และตลาดระดบทองถน โดยในระดบประเทศนน มบรษทรายใหญเปนผประกอบการเพยงรายเดยว จงมอ านาจเหนอตลาด สามารถขนราคาคาบรการไดหลายครง และสามารถปรบผงรายการทลดทางเลอกของผบรโภค (กลมทซอแพคเกจราคาต าถงปานกลาง) สวนระดบทองถนมผประกอบการจ านวนมากแตมขนาดเลก โดยผประกอบการรายยอยเหลานจะประสบปญหาในการแขงขนอยางเสมอภาคกบผประกอบการในตลาดระดบประเทศหลายประการ เชน การไมสามารถวางเครอขายเพอใหบรการในบางพนทได และการไมสามารถซอรายการทเปนทนยมจากตางประเทศได เนองจากผประกอบการรายใหญไดซอเหมารายการนนไวแลว

๗. กจการวทยกระจายเสยง (คลนหลก)

แมวาคลนความถวทยกระจายเสยงทงหมดจะถกครอบครองและเปนเจาของโดยหนวยงานรฐแตสถานวทยเอฟเอมในเขตกรงเทพมหานครสวนใหญ (รอยละ ๘๗.๕๐) ด าเนนการโดยกจการเอกชน สวนในเขตภมภาคสถานวทยเอฟเอมสวนใหญ (รอยละ ๖๗) กด าเนนการโดยกจการเอกชนเชนกน

ตาราง ๓ ลกษณะการด าเนนงานของสอวทย พ.ศ. ๒๕๔๕

ลกษณะการด าเนนงาน สถานวทย AM.* สถานวทย FM. กรงเทพ ฯ ภมภาค กรงเทพฯ ภมภาค

รฐด าเนนการเอง ๒๓ N.A. ๕ ๙๐ เอกชนด าเนนการ ๑๕ N.A. ๓๕ ๑๘๓ รวม (สถาน) ๓๘ ๑๗๓ ๔๐ ๒๗๓ หมายเหต : *กรมประชาสมพนธด าเนนการใหบรการวทย AM. ทง ๕๕ สถานเองทงหมด ทมา : กรมประชาสมพนธอางถงใน สมเกยรต ตงกจวนชย

๘. ปญหาในกจการวทยกระจายเสยง

ความไมเทาเทยมและเปนธรรมในการจดสรรคลนความถในอดตทผานมาทเนนจดสรรใหกบหนวยงานภาครฐทเกยวกบความมนคงและหนวยงานภาครฐอนๆ ซงหนวยงานดงกลาวไดมการใหสมปทานเพอการประกอบการในเชงพาณชยทอาจจะเปนการผดวตถประสงคในการอนญาตใหใชคลนความถ นอกจากนในบางพนทมแนวโนมการกระจกตวทสงขนของผประกอบกจการ เชน กรงเทพมหานคร เปนตน และยงมปญหาทเกยวกบการขยายตวเปนเครอขายสถานวทยระดบประเทศของกลมธรกจขนาดใหญ การผนวกกนในแนวดงระหวางธรกจสถานวทยกบธรกจบนเทงโดยเฉพาะคายเพลงตางๆ ซงท าใหลดโอกาสในการเขาสตลาดของผผลตเพลงทไมไดท าธรกจวทย และเปนการลดทางเลอกและความหลากหลายส าหรบผบรโภค

20

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

๙. กจการวทยกระจายเสยงชมชน

ในป พ.ศ. ๒๕๕๔ มผแจงความประสงคประกอบกจการวทยกระจายเสยงชมชนจ านวน ๖,๕๐๔ ราย ลดลงเลกนอยจากจ านวน ๖,๕๙๙ แหงในปพ.ศ. ๒๕๕๓ โดยภาคทมสถานวทยชมชนมากทสดคอภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รองลงมาไดแก ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคใต กรงเทพฯและปรมณฑล ภาคตะวนออก และภาคตะวนตก ตามล าดบ

ภาพท ๑๒ จ านวนสถานวทยทไดรบสทธทดลองออกอากาศในลกษณะชวคราวแบงตามภมภาค

(ขอมล ณ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓) ทมา : ขอมลจาก กสทช. (เดม กทช.)

อยางไรกดถงแมประเทศไทยจะมจ านวนวทยชมชนถงราว ๗,๐๐๐ สถานในชวงหลงป พ.ศ. ๒๕๕๐ แตสถานวทยชมชนสวนใหญกลบด าเนนการในรปแบบสถานวทยธรกจหรอสถานวทยซงมเนอหาฝกใฝและด าเนนการเพอผลประโยชนทางการเมอง โดยในป พ.ศ.๒๕๕๓ สหพนธวทยชมชนแหงชาต (สวชช.) ไดท าการส ารวจสถานวทยชมชนและพบวามประมาณ ๒๐๐ สถานเทานนทไดด าเนนการตามหลกการพนฐานของวทยชมชนอยางแทจรง (พรงรอง รามสตร ๒๕๕๖)

๑๐. เสรภาพในการประกอบกจการกระจายเสยง

การทหนวยงานภาครฐมอ านาจในการถอครองคลนความถแตเพยงฝายเดยวโดยปราศจากระยะเวลาทแนนอนในการใชประโยชนในคลนความถไดน ามาซงปญหาในเชงการแขงขนและเชงสงคมหลายประการ ไดแก (๑) การผกขาดการประกอบกจการกระจายเสยงทใชคลนความถโดยหนวยงานภาครฐเทานน (๒) การปดกนเสรภาพในการน าเสนอและแสดงความคดเหนผานสอ (๓) การจ ากดสทธในการรบชมเนอหาทมความหลากหลายตอประชาชน (ส านกงาน กสทช. ๒๕๕๕)

21

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

๑. การออกใบอนญาตประกอบกจการ

การจดสรรคลนความถทถกก าหนดใหเปนทรพยากรสอสารของชาตเพอประโยชนสาธารณะนนไดมการบญญตเปนลายลกษณอกษรไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ เปนฉบบแรก โดยก าหนดไวในมาตรา ๔๐ วา “คลนความถทใชในการสงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศนและวทยโทรคมนาคม เปนทรพยากรสอสารของชาตเพอประโยชนสาธารณะ โดยใหมองคกรของรฐทมความเปนอสระท าหนาทจ ดสรรคล นความถ และก ากบดแลการประกอบก จการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศนและกจการโทรคมนาคม ทงน ตามทกฎหมายบญญต” อนเปนทมาของพระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถและก ากบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓

ในชวงกอนป พ.ศ. ๒๕๕๕ การประกอบกจการวทยกระจายเสยง(คลนหลก)และวทยโทรทศนภาคพนดนด าเนนการในรปแบบสบทอดจากการถอครองในอดตโดยหนวยงานของรฐตางๆ โดยไมมระบบใบอนญาต (Licensing) เปนเพยงการท าสญญาสมปทาน หรอการรบจางผลตรายการ หรอการแบงชวงเวลามาด าเนนการ สวนในกจการวทยโทรทศน มเพยงสถานวทยโทรทศนไทยพบเอสเทานนทเปนผไดรบอนญาตใหใชคลนความถตามพรบ.องคกรของตน

สวนในกรณเคเบลทวนน นบตงแตป พ.ศ. ๒๕๓๓ เรมมผประกอบกจการระดบทองถนขนาดกลางถงขนาดเลกเรมตนใหบรการเคเบลทวผานสายเคเบลทพาดตามเสาไฟฟาไปยงบานเรอนของสมาชก โดยในชวงแรกผประกอบกจการตองไดรบอนญาตจากกรมประชาสมพนธเพอประกอบกจการ แตภายหลงพรบ.องคกรจดสรรคลนความถและก ากบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ มผลบงคบใชทางกรมประชาสมพนธยตหนาทในการก ากบดแลกจการเคเบลทว จงท าใหเกดชวงเวลาทเปนสญญากาศของกลไกการก ากบดแล กจการเคเบลทวจงมจ านวนเพมขนอยางตอเนอง

กจการโทรทศนผานดาวเทยมมการเตบโตในชวงเวลาใกลเคยงกนจากเทคโนโลยดาวเทยมถงผรบตามบานโดยตรง (Direct to Home: DTH) ถกน ามาใชบรการดาวเทยมแพรภาพกระจายเสยงโดยตรง (Direct Broadcast Satellite : DBS) ซงท าใหผบรโภคสามารถรบชมเนอหารายการผานการรบสญญาณแพรกระจายในแบบดจตอลดวยความถยานไมโครเวฟดวยจานรบสญญาณดาวเทยมซงมขนาดเพยง ๒-๓ ฟตและอปกรณแปลงสญญาณ (Decoder) การเพมจ านวนการรบชมทวดาวเทยมสวนหนงเปนผลจาก (๑) การรบชมโทรทศนภาคพนดนผานสายอากาศทไมชด (๒) ความนยมในชองโทรทศนผานดาวเทยมบางชอง เชน ASTV DMC TGN เปนตน และ (๓) พรบ.การประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ.๒๕๕๑ อนญาตใหผรบใบอนญาตประกอบกจการกระจายเสยงและกจการ

22

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

โทรทศนทไมใชคลนความถทมการบอกรบสมาชกหรอเรยกเกบคาบรการอนสามารถหารายไดจากการโฆษณาไดไมเกน ๖ นาทตอชวโมง ท าใหมผประกอบกจการจ านวนมากจดตงสถานโทรทศนดาวเทยมขนเพอประกอบกจการและหารายไดจากการโฆษณาหรอกระทงเพอน าสนคาในกจการของตนมาโฆษณาในชองโทรทศนดาวเทยมทตนไดจดตงขน

ในกรณของวทยชมชนนนภายหลงพรบ.องคกรจดสรรคลนความถและก ากบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ มผลบงคบใช ภาคประชาชนไดตความวาประชาชนมสทธในการเขาถงและใชคลนความถ อนเปนมลเหตเบองตนของการกอตงสถานวทยชมชนขนในประเทศไทย แตกระบวนการสรรหาคณะกรรมการกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนแหงชาต (กสช.) จากคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กทช.) ไมสามารถกระท าใหส าเรจลลวงไดถงสองครงในป พ.ศ. ๒๕๔๔ และ พ.ศ.๒๕๔๘ โดยศาลปกครองไดวนจฉยวากระบวนการสรรหา กสช. ทงสองครงเปนโมฆะ สถานการณดงกลาวท าใหสถานวทยชมชนมจ านวนเพมขนอยางตอเนอง แมวาหนวยงานภายใต กทช. คอ กองงานคณะกรรมการกจการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนแหงชาต (กกช.) จะสงระงบการออกอากาศของวทยชมชนบางแหงดวยเหตผลวาประชาชนไมสามารถอางสทธตามรฐธรรมนญไดเนองจากยงไมมองคกรใหมท าหนาทจดสรรคลนความถและออกใบอนญาต แตมตของคณะรฐมนตรวนท ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ มใจความส าคญวาการหามไมใหประชาชนด าเนนการวทยชมชนอาจเปนการขดตอบทบญญตรฐธรรมนญ การเกดขนของวทยชมชนในชวงเวลาดงกลาวจงเปนการจดตงตามหลกการรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. ๒๕๔๐ โดยปราศจากระบบการจดสรรคลนความถและการออกใบอนญาตประกอบกจการ แมวาตอมาในวนท ๑๖ สงหาคม พ.ศ.๒๕๔๘ คณะรฐมนตรจะมมตใหกรมประชาสมพนธขนทะเบยนวทยชมชนและก ากบดแลดานเนอหาและขอก าหนดทางเทคนค และอนญาตใหมโฆษณาไดไมเกน ๖ นาทตอชวโมง ซงในปเดยวกนนนกรมประชาสมพนธไดประมาณการวามวทยชมชนประมาณ ๗,๐๐๐ สถานกระจายเสยงอยทวประเทศ

จากนนในชวงระหวางเดอนมถนายน พ.ศ. ๒๕๕๑ ถงเดอน ตลาคม พ.ศ.๒๕๕๓ กทช.ไดรวมกบคณะอนกรรมการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนใหผประกอบกจการวทยชมชนมาขนทะเบยน และไดมการออกใบอนญาตประกอบกจการวทยกระจายเสยงบรการชมชนเปนการชวคราว (อายไมเกน ๑ ป) ใหแกสถานวทยชมชนจ านวน ๒ สถาน คอ สถานวทยชมชนคนแปลงยาว จ.ฉะเชงเทราและสถานวทยชมชนครสเตยนยะลา จ.ยะลา รวมถงการใหสทธทดลองออกอากาศชวคราวในระยะเวลา ๓๐๐ วน (ขยายสทธสองครง) แกสถานวทยกระจายเสยงขนาดเลกทเกดขนมาใหมอก ๖,๕๕๙ สถาน

23

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

๒. การก ากบการประกอบกจการ

ในชวงกอนม กสทช. กจการวทยกระจายเสยงคลนหลกและกจการวทยโทรทศนภาคพนดนของประเทศไทยมไดมหนวยงานทท าหนาทก ากบดแลแขงขนระหวางผประกอบกจการรายตางๆ มเพยงการก ากบดแลการประกอบกจการโดยหนวยงานของรฐทเปนผครอบครองคลนความถนน การก ากบดแลการประกอบกจการจงขนอยกบเงอนไขแนบทายสญญาสมปทานและดลยพนจของผบรหารหนวยงานรฐทเปนผครอบครองคลนความถ เชน ส านกนายกรฐมนตรก ากบดแล อสมท. และกรมประชาสมพนธ กองทพบกก ากบดแล ททบ.๕ และชอง ๗ เปนตน ในสวนของการก ากบเนอหารายการนนไดมการยกเลกคณะกรรมการบรหารวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน หรอ กบว. ในป พ.ศ.๒๕๓๕ (กบว. เปนหนวยงานทมหนาทในการควบคมการด าเนนการของสถานวทยและสถานโทรทศนในประเทศไทย โดยมอ านาจในการเซนเซอรเนอหาและโฆษณาของรายการตางๆ เปนหนวยงานทมโครงสรางประกอบดวยตวแทนจากสวนราชการรวม ๑๖ คน มนายกรฐมนตรเปนประธานกรรมการ) และมอบอ านาจใหแตละสถานโทรทศนตรวจสอบเนอหารายการของตนเอง โดยมคณะกรรมการวทยกระจายเสยงและโทรทศนแหงชาต หรอกกช. ซงมกองงานสนบสนนอยในกรมประชาสมพนธท าหนาทก ากบดแลเนอหารายการหลงการออกอากาศ

แมวาในชวง ๖ เดอนแรกหลงจากท กสทช. ชดแรกไดเรมปฏบตหนาทในชวงเดอนตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ จะไมมการออกใบอนญาตประกอบกจการใดๆ เนองจากอยในระหวางการจดท าแผนแมบทคลนความถกจการวทยกระจายเสยง กจการวทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม แตกสทช.กมอ านาจและหนาทในการก ากบดแลกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนทมอยกอนหนานตามพรบ.องคกรจดสรรคลนความถและก ากบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓

24

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

25

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

บทท ๓ แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน เปนแผนยทธศาสตรการด าเนนงานในชวงเวลา ๕ ป (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) ของสายงานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน (กสท.) ส านกงาน กสทช. กรอบของแผนแมบทดงกลาวถกก าหนดขนตามเจตนารมณของ พรบ. การประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ. ๒๕๕๑ และพรบ.องคกรจดสรรคลนความถและก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ.๒๕๕๓ โดยผานกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของ

แผนแมบทฯมงใหความส าคญกบการแกปญหาเรงดวนในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนทมผลสบเนองมาแตอดต โดยเฉพาะในเรองทเกยวของกบการสรางกลไกทเปดโอกาสใหผเกยวของเขาสระบบการอนญาตการประกอบกจการประเภทตาง ๆ ใหถกตองตามกฎหมาย นอกจากน ยงมงเนนการวางรากฐานในการก ากบดแลกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ทตองเรมจากการพฒนากฎเกณฑและกลไกการก ากบดแล การวางรากฐานในการคมครองผบรโภคและสงเสรมสทธเสรภาพในการสอสาร ตลอดจนการพฒนาการใชเทคโนโลยทจะน าไปสการใชทรพยากรคลนความถทม จ ากดอยางมประสทธภาพ

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนมหลกการหรอเจตนารมณทส าคญ

ดงตอไปน

๑.๑ การพฒนาและการสงเสรมการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรมระหวางผประกอบกจการ

มงเนนการก ากบดแลการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน เพอปองกนการผกขาด หรอลด หรอจ ากดการแขงขน รวมถงปองกนมใหมการครอบง าในลกษณะทเปนการจ ากดโอกาส ในการรบรขอมลขาวสารโดยมเปาหมายมใหมการครองสทธขามสอ รวมถงมใหมการถอครองธรกจในกจการทเกยวเนองกน และเพมความหลากหลายของขอมลขาวสารใหประชาชนสามารถเขาถงไดอยางเทาเทยมและทวถง

26

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

๑.๒ การอนญาตใหใชคลนความถและการอนญาตใหประกอบกจการ

มงเนนการบรหารจดการคลนความถทมอยอยางจ ากด ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ปราศจากการรบกวน เพอใหมการอนญาตใหใชคลนความถส าหรบการประกอบกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศนครอบคลมทกประเภทกจการ อยางเสรและเปนธรรม และใหประชาชนสามารถเขาถงการใชคลนความถในกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศน ไดอยางเหมาะสม อนญาตใหประกอบกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศน ทงทใชคลนและไมใชคลนความถ ครอบคลมทกประเภทกจการอยางเสรและเปนธรรม

๑.๓ การจดใหภาคประชาชนไดใชคลนความถส าหรบกจการบรการชมชน

มงสงเสรมภาคประชาชนทมความพรอมใหเปนผมคณสมบตในการขอรบใบอนญาตในการใชคลนความถประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนประเภทบรการชมชน ในสดสวนไมนอยกวารอยละ ๒๐ ของคลนความถในแตละพนทของการอนญาตประกอบกจการ ทงน โดยสอดคลองตามแผนแมบทการบรหารคลนความถ และไมแสวงหาก าไรในทางธรกจในการประกอบกจการบรการชมชนตลอดจนการสนบสนนผประกอบกจการบรการชมชนใหมคณภาพ

วสยทศนของแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑ คอ ทรพยากรสอสารของชาตไดรบการจดสรรอยางโปรงใส เปนธรรมและมประสทธภาพการก ากบดแลค านงถงหลกสทธมนษยชน สงเสรมการแขงขนอยางเสรเปนธรรมเพอประโยชนสาธารณะผบรโภคไดรบความคมครอง ประชาชนมสทธเสรภาพในการสอสารและเขาถงขอมลขาวสารทหลากหลายมคณภาพ อยางเทาเทยมและรเทาทน เพอวางรากฐานไปสสงคมประชาธปไตยทมเอกภาพบนความหลากหลาย

ภายใตวสยทศนดงกลาว แผนแมบทฯไดก าหนดพนธกจดงตอไปน ๑ จดสรรทรพยากรในการสอสารอยางโปรงใส เปนธรรม และครอบคลมในทกมต ๒ ก ากบดแลมประสทธภาพบนพนฐานการแขงขนเสรเปนธรรมเพอประโยชนสาธารณะ

และค านงถงหลกสทธมนษยชน ๓ คมครองผบรโภคใหไดรบบรการทมคณภาพ และไมถกเอาเปรยบ ๔ สงเสรมสทธเสรภาพในการสอสารและเขาถงขอมลขาวสารของประชาชนท

หลากหลายและมคณภาพ อยางเทาเทยมและรเทาทน

27

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ภาพท ๑๓ สรปพนธกจและวสยทศนของแผนแมบทฯ

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑ มเปาประสงค ดงตอไปน ๑ ประชาชนไดรบประโยชนจากการอนญาตใหใชคลนความถและการอนญาตประกอบ

กจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนทถกตอง ทวถง เปนธรรม และมประสทธภาพ ๒ ผบรโภคไดรบบรการและคมครองมใหถกเอาเปรยบจากผประกอบกจการกระจาย

เสยงและกจการโทรทศน ๓ ประชาชนทกภาคสวนมสทธเสรภาพในการเขาถงขอมลขาวสารทหลากหลายอยาง

เทาเทยม และสามารถใชคลนความถในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนเพอประโยชนสาธารณะ ๔ ผประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนมการแขงขนไดอยางเสร ภายใต

กฎกตกาทเปนธรรม เนอหารายการมคณภาพ หลากหลาย เชอถอได และเหมาะสมกบกลมเปาหมาย ๕ ผรบใบอนญาต ผผลตรายการ และผประกอบวชาชพ ทเกยวกบกจการกระจายเสยง

และกจการโทรทศน ไดรบการสงเสรมพฒนาคณภาพ มมาตรฐานทางจรยธรรมของการประกอบวชาชพ(Codes of Conducts)

๖ กจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนไดรบการพฒนาไปสความทนสมยและใชทรพยากรอยางคมคา

จากเปาประสงคขางตนสามาถสรปไดวาแผนแมบทฯมเปาหมายใหภาคตางๆและอตสาหกรรมวทยโทรทศนและวทยกระจายเสยงของประเทศไทยไดรบประโยชนหรอมคณลกษณะทส าคญดงภาพน

28

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ภาพท ๑๔ เปาประสงคของแผนแมบทฯ

ภายใตวสยทศน พนธกจ และเปาประสงคขางตน แผนแมบทฯ ฉบบนไดก าหนดยทธศาสตรจ านวน ๗ ขอ ตามบทบาทหนาทของ กสทช. โดยมงหวงใหเกดการเปลยนแปลงในทางทดขนกบผบรโภคหรอประชาชน กจการโทรทศนและกจการกระจายเสยง และการจดสรรและใชทรพยากรคลนของประเทศ ดงน

ภาพท ๑๕ ยทธศาสตร ๗ ขอของแผนแมบทฯ

29

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ยทธศาสตรท ๑

๑ ยทธศาสตรการอนญาตใหใชคลนความถและการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

การอนญาตใหใชคลนความถและการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนใหครอบคลมทกประเภทกจการ โดยใหมการบรหารจดการการใชทรพยากรคลนความถอยางมประสทธภาพในแตละพนทของการอนญาต

วตถประสงค

๑) เพอใหการอนญาตใหใชคลนความถและการประกอบกจการกระจายเสยงกจการโทรทศนเปนไปอยางทวถง เปนธรรม และกอใหเกดประสทธภาพในการใชทรพยากรของชาต

๒) เพอสงเสรมการใชทรพยากรคลนความถทกอใหเกดประโยชนตอสาธารณะและไมแสวงหาก าไรในทางธรกจ

แนวทาง ๑) ก าหนดหลกเกณฑรายละเอยดการใชประโยชนคลนความถ และเหตแหง

ความจ าเปนในการถอครองคลนความถ ของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอบคคลใดทไดรบจดสรรคลนความถหรอใชคลนความถเพอการประกอบกจการกระจายเสยง หรอกจการโทรทศน อยในวนทพระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถฯ พ.ศ.๒๕๕๓ ใชบงคบ

๒) ก าหนดระยะเวลาทแนนอนในการใหผไดรบจดสรรคลนความถหรอใชคลนความถเพอการประกอบกจการกระจายเสยง หรอกจการโทรทศนตามขอ ๑) ใหคนคลนความถเพอน าไปจดสรรใหมหรอปรบปรงการใชคลนความถตามทก าหนดไวในแผนแมบทการบรหารคลนความถ

๓) ก าหนดหลกเกณฑ วธการแจงรายละเอยดและวธการตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของการอนญาต สมปทาน หรอสญญา ของสวนราชการ รฐวสาหกจ และหนวยงานของรฐ

๔) ก าหนดมาตรการชวคราวกอนการออกใบอนญาตประกอบกจการ สบเนองจากการปฏบตตามบทเฉพาะกาลแหงพระราชบญญต การประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ. ๒๕๕๑

๕) ก าหนดลกษณะประเภทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ๖) ก าหนดหลกเกณฑและขนตอนการอนญาตคลนความถและการประกอบ

กจการในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ๗) ก าหนดแผนความถวทย มาตรฐานและลกษณะอนพงประสงคดานเทคนค

ในการประกอบกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศน ๘) ก าหนดหลกเกณฑการใชคลนความถเพอประโยชนสาธารณะ และไม

แสวงหาก าไรในทางธรกจในการประกอบกจการบรการชมชนไมนอยกวารอยละ ๒๐ ของคลนความถในแตละพนทของการอนญาตประกอบกจการ

๙) ก าหนดหลกเกณฑและวธการในการสงเสรมชมชนทมความพรอมใหเปนผมคณสมบตในการขอรบใบอนญาตประกอบกจการบรการชมชน

๑๐) จดท าแผนสนบสนนผประกอบกจการบรการชมชน ตามวตถประสงคของกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

ตวชวด ๑) มฐานขอมลการใชประโยชนของคลนความถและความจ าเปนในการใชคลน

ความถของสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอบคคลใดทไดรบจดสรรคลนความถทใชในปจจบนภายใน ๑ ป

๒) มการก าหนดระยะเวลาทแนนอนในการใหสวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอบคคลใดทไดรบจดสรรคลนความถคนคลนความถเพอด าเนนการใหเปนไปตามทก าหนดไวในแผนแมบทการบรหารคลนความถภายใน ๒ ป

๓) สวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอบคคลใด ทไดรบจดสรรคลนความถทมความจ าเปนในการใชและถอครองคลนความถ ไดรบการพจารณาเพออนญาตภายใน ๓ ป

๔) การอนญาต สมปทาน หรอสญญา ไดรบการตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายภายใน ๓ ป

๕) ผประกอบกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศน ทปฏบตตามบทเฉพาะกาลแหงพระราชบญญตการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ. ๒๕๕๑ มากกวารอยละ ๙๕ เขาสระบบภายใตมาตรการชวคราวภายใน ๓ ป

๖) มหลกเกณฑการแบงประเภทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนภายใน ๑ ป

๗) สามารถออกใบอนญาตกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ส าหรบกจการทไมใชคลนความถภายใน ๑ ป และส าหรบกจการทใชคลนความถภายใน ๓ ป

๘) มแผนความถวทย มาตรฐานและลกษณะอนพงประสงคดานเทคนคส าหรบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

๙) มหลกเกณฑการใชประโยชนคลนความถ และการสงเสรมการใชคลนความถในกจการบรการชมชนดานกจการกระจายเสยง ในสดสวนไมนอยกวารอยละ ๒๐ ในแตละพนท ของการอนญาตประกอบกจการภายใน ๒ ป

๑๐) มหลกเกณฑการใหใชประโยชนคลนความถและการสงเสรมการเขาใชคลนความถในกจการบรการชมชนดานกจการโทรทศน ในสดสวนไมนอยกวารอยละ ๒๐ ในแตละพนทของการอนญาตประกอบกจการภายใน ๓ ป

๑๑) มหลกเกณฑการสงเสรมชมชนทมความพรอมใหไดรบอนญาตประกอบกจการบรการชมชน

๑๒) มแผนสนบสนนดานกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะส าหรบผประกอบกจการบรการชมชน

30

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ยทธศาสตรท ๒

๒ ยทธศาสตรการก ากบดแลการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

การก ากบดแลการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนใหเปนประโยชนในมตเชงเศรษฐกจ สงคม และความมนคง มการใชคลนความถและเครองวทยคมนาคมอยางถกตองและปราศจากการรบกวน รวมถงมการแขงขนเสรภายใตกตกาทโปรงใสและเปนธรรม

วตถประสงค

๑) เพอก ากบดแลการประกอบกจการในดานเนอหา ใหมคณภาพเปนประโยชนตอสาธารณะ ค านงถงหลกสทธมนษยชนและความหลากหลาย

๒) เพอก ากบดแลโฆษณามใหละเมดสทธและเปนการเอาเปรยบผบรโภค ๓) เพอก ากบดแลการใชคลนความถและเครองวทยคมนาคมใหถกตองตามกฎหมาย มใหเกดการรบกวนซงกนและกน ๔) เพอก ากบดแลใหมการแขงขนอยางเสร ตลาดมประสทธภาพ ภายใตกฎกตกาทโปรงใส และเปนธรรม ๕) เพอใหมมาตรการรองรบอยางมประสทธภาพกรณทมภยพบตหรอเหตฉกเฉน

แนวทาง ๑) ก าหนดหลกเกณฑและกตกาในการก ากบดแลการประกอบกจการดาน

เนอหา ๒) ก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหผรบใบอนญาตตองจดเวลา

ใหแกรายการทมเนอหาสรางสรรคสงคม หรอรายการส าหรบเดกและเยาวชน และค านงถงความรบผดชอบตอเดกและหลกสทธมนษยชน

๓) ก าหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการใหบคคลอนเชาเวลาด าเนนรายการส าหรบผไดรบใบอนญาต

๔) สงเสรมการรวมกลมของผรบใบอนญาต ผผลตรายการ และผประกอบวชาชพสอสารมวลชนทเกยวกบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนเปนองคกรในรปแบบตางๆ เพอท าหนาทจดท ามาตรฐานทางจรยธรรมของการประกอบอาชพหรอวชาชพ และการควบคมการประกอบอาชพหรอวชาชพกนเองภายใตมาตรฐานทางจรยธรรม

๕) ก าหนดหลกเกณฑการพจารณาโฆษณาอนมลกษณะเปนการคาก าไรเกนควรหลอกลวงผบรโภค หรอกอใหเกดความเดอดรอนร าคาญ

๖) สรางกลไกการปองกนโดยจดการใหความร ท าความเขาใจแกผสนใจ เกยวกบการใชคลนและเครองวทยคมนาคมส าหรบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนอยางถกตองและปราศจากการรบกวน

๗) ประสานงานคลนความถเพอปองกนและแกไขปญหาการรบกวนการใชคลนความถ

๘) ด าเนนการใหมกลไกการบงคบใชกฎหมายทรวดเรว มประสทธภาพ ๙) ก าหนดมาตรการเพอปองกนการกระท าอนเปนการผกขาดหรอกอใหเกด

การไมเปนธรรมในการแขงขนในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ๑๐) จดท าหลกเกณฑการก ากบดแลดานราคาและอตราคาบรการในกจการ

กระจายเสยงและกจการโทรทศนใหเปนธรรมตอผใหบรการและผใชบรการโดยค านงถงประโยชนสาธารณะเปนส าคญ

๑๑) จดท าแนวทางการพฒนาและสงเสรมการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรมระหวางผประกอบกจการ

๑๒) ก าหนดหลกเกณฑส าหรบการด าเนนกจการในกรณทมภยพบตหรอเหตฉกเฉน

๑๓) ก าหนดเงอนไขการอนญาตส าหรบผประกอบกจการใหจดใหมระบบรองรบการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนอยางมประสทธภาพในกรณทมภยพบตหรอเหตฉกเฉน

ตวชวด ๑) มหลกเกณฑก ากบการประกอบกจการดานเนอหาภายใน ๑ ป ๒) มกลไก อปกรณ หรอเครองมอการตดตามประเมนผลการก ากบดแลดาน

เนอหาภายใน ๒ ป ๓) มหลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหผรบใบอนญาตตองจดเวลาใหแก

รายการทมเนอหาสรางสรรคสงคม หรอรายการส าหรบเดกและเยาวชน และค านงถงความรบผดชอบตอเดกและหลกสทธมนษยชน

๔) มหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการใหบคคลอนเชาเวลาด าเนนรายการส าหรบผไดรบใบอนญาต

๕) มการรวมกลมเปนองคกรในรปแบบตาง ๆ เพอท าหนาทก ากบดแลกนเองใหเปนไปตามมาตรฐานทางจรยธรรมของการประกอบวชาชพ

๖) มแนวทางปฏบต (Guideline) และกลไกสนบสนนการก ากบดแลกนเองของสอ

๗) มหลกเกณฑการพจารณาโฆษณาอนมลกษณะเปนการคาก าไรเกนควรหรอกอใหเกดความเดอดรอนร าคาญ

๘) ผเขารบการอบรมมความรเกยวกบการใชคลนและเครองวทยคมนาคมเพมขน

๙) มการประสานงานคลนความถเพอปองกนและแกไขปญหาการรบกวนการใชคลนความถ

๑๐) มกลไกในการแกไขปญหาทเกดจากการรองเรยน การกระท าทละเมดตอกฎหมายดานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

๑๑) มมาตรการเพอปองกนการกระท า อนเปนการผกขาดหรอกอใหเกดการไมเปนธรรมในการแขงขนในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนภายใน ๒ ป

๑๒) มหลกเกณฑการก ากบดแลดานราคาและอตราคาบรการในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนใหเปนธรรมตอผใหบรการและผใชบรการโดยค านงถงประโยชนสาธารณะภายใน ๒ ป

๑๓) มแนวทางการพฒนาและสงเสรมการแขงขนเสรอยางเปนธรรมภายใน ๒ ป ๑๔) มหลกเกณฑและกระบวนการส าหรบรองรบการประกอบกจการในกรณทม

ภยพบตหรอเหตฉกเฉน ทเปนระบบ และชดเจน ๑๕) มเงอนไขการอนญาตส าหรบผประกอบกจการใหจดใหมระบบรองรบการ

ประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนอยางมประสทธภาพในกรณทมภยพบตหรอเหตฉกเฉน

31

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ยทธศาสตรท ๓

๓ ยทธศาสตรดานการคมครองผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

การคมครองสทธผบรโภคโดยค านงถงหลกสทธมนษยชน มใหถกละเมดจากผประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนในลกษณะทเปนเทจ บดเบอน อคต ไมเปนธรรม ครอบง าหรอเปนการเอาเปรยบเพอประโยชนทางการคา โดยมงเนนการสรางหลกเกณฑในการคมครองสทธมกลไกในการรบเรองรองเรยนทสะดวก มประสทธภาพ มการแกไขเยยวยาปญหาอยางรวดเรวและไมเลอกปฏบต รวมทงสงเสรมศกยภาพใหประชาชนมความตนตว เขมแขง รจกปกปองตนเอง สามารถเขาถง เขาใจ และใชสออยางมประสทธภาพ เกดประโยชนแกตนเอง ผานกระบวนการรเทาทนสอและการรณรงคทางสงคม

วตถประสงค

๑) เพอคมครองสทธเสรภาพของผบรโภคมใหถกละเมดเอาเปรยบจากผประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

๒) เพอใหมชองทางการรองเรยนทสามารถเขาถงไดงาย ไดรบการเยยวยาทรวดเรวและเปนธรรม ไมเลอกปฏบต ๓) เพอใหมการรวมกลมสรางเครอขายผบรโภคทเขมแขง

แนวทาง ๑) แตงตงคณะอนกรรมการคมครองผบรโภคดานกจการกระจาย

เสยงและกจการโทรทศน ๒) ก าหนดหลกเกณฑ กลไก และแนวทางในการคมครอง

ผบรโภค ๓) สงเสรมใหสมาคมวชาชพและผประกอบกจการกระจายเสยง

และกจการโทรทศนมชองทางในการรบเรองรองเรยนและมกลไกแกไขปญหาขอรองเรยนตางๆ จากผบรโภค

๔) จดใหมชองทางการรบเรองรองเรยนและกลไกการระงบขอพพาทโดย กสทช.ในลกษณะไตรภาคทมประสทธภาพ เขาถงไดงาย และเปนระบบ

๕) จดใหมชองทางเผยแพรประชาสมพนธหลกเกณฑ และวธการเกยวกบการคมครองผบรโภคของกสทช. ใหประชาชนไดรบรและเขาถงไดงาย

๖) สรางชองทางการมสวนรวมขององคกร หนวยงานดานคมครองผบรโภคและประชาชนในการพฒนามาตรการทางสงคม

๗) จดท าแผนงานและโครงการการสนบสนน สงเสรม และคมครองผบรโภค ดานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ตามวตถประสงคของกองทนวจยและพฒนาฯ

๘) สงเสรมใหมการรวมกลมสรางความรวมมอกบองคกรภาครฐ ภาคเอกชน และเครอขายคมครองผบรโภค เพอจดกจกรรมแลกเปลยน สะทอนความคดเหน รณรงคทางสงคม และกจกรรมอนๆ ในการปกปองตนเอง

ตวชวด ๑) มคณะอนกรรมการคมครองผบรโภคดานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนภายใน ๓ เดอน

๒) มหลกเกณฑการคมครองผบรโภคมใหถกเอาเปรยบจากผประกอบกจการและ ผประกอบวชาชพภายใน ๑ ป

๓) มกลไกการรบเรองรองเรยน โดยผประกอบวชาชพหรอผประกอบการทมประสทธภาพ

๔) มระบบการรบเรองรองเรยนและแกไขปญหาเรองรองเรยนแบบเบดเสรจในจดเดยว (One-stop-service) ภายใน ๑ ป

๕) เรองรองเรยนไมนอยกวารอยละ ๘๐ ไดรบการแกไขตามกระบวนการ

๖) มการรวมกลมและจดกจกรรมเพอการคมครองผบรโภค อยางนอยปละ ๒ ครง

๗) มเครอขายผบรโภคดานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนขนในทกภมภาค

๘) มหลกเกณฑการรบเรองรองเรยนภายใน ๖ เดอน

32

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ยทธศาสตรท ๔

๔ ยทธศาสตรการสงเสรมสทธเสรภาพในการสอสาร

การสงเสรมสทธเสรภาพในการสอสารมงเนนใหเกดการเขาถงหรอรบรขอมลขาวสารอยางทวถงและ เสมอภาค เพอไมใหผประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนกระท าการใด ๆ อนเปนการขดขวาง หรอแทรกแซงการเสนอขาวหรอการแสดงความคดเหน หรอเปนการขดขวางสทธเสรภาพในการรบรขอมลขาวสาร หรอปดกนการไดรบขอมลขาวสารทหลากหลายของประชาชน

วตถประสงค

๑) เพอสงเสรมใหประชาชนมสทธเสรภาพในการเขาถงและรบรขอมลขาวสารทหลากหลาย ๒) เพอสงเสรมใหคนพการ คนสงอาย หรอคนดอยโอกาส สามารถเขาถง รบร และใชประโยชนจากขอมลขาวสาร

ไดอยางเทาเทยมกบประชาชนทวไป ๓) เพอสงเสรมใหประชาชนและสอมเสรภาพในการแสดงความคดเหนภายใตขอบเขตทกฎหมายก าหนด ๔) เพอสงเสรมและสนบสนนการพฒนาเพมความสามารถของประชาชนในการรเทาทนสอ

แนวทาง ๑) จดท าแผนสนบสนนใหประชาชนไดรบบรการดานกจการกระจายเสยง และ

กจการโทรทศนอยางทวถง ตามวตถประสงคของกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

๒) ก าหนดลกษณะการควบรวม การครองสทธขามสอ หรอการครอบง ากจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนทใชคลนความถ ระหวางสอมวลชนดวยกนเองหรอโดยบคคลอนซงจะมผลเปนการขดขวางเสรภาพในการรบรขอมลขาวสารหรอปดกนการไดรบขอมลขาวสารทหลากหลายของประชาชน

๓) สงเสรมใหผประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนจดใหมบรการทเหมาะสมเพอประโยชนของคนพการ คนสงอาย หรอคนดอยโอกาส ในการเขาถง รบร และใชประโยชนไดอยางเสมอภาคเชนเดยวกบบคคลทวไป

๔) จดท า แผนงานสงเสรมและสนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกส าหรบคนพการ คนสงอาย หรอคนดอยโอกาส ในการเขาถงขอมลขาวสารตามวตถประสงคของกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

๕) ก าหนดเงอนไขการอนญาตมใหผรบใบอนญาตจ ากดเสรภาพในการแสดงความคดเหนของผประกอบวชาชพ ผรวมรายการ ภายใตขอบเขตทกฎหมายก าหนด

๖) จดท าแผนงานโครงการเพอพฒนาและเพมความสามารถของประชาชนในการรเทาทนสอตามวตถประสงคของกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

ตวชวด ๑) มแผนสนบสนนใหประชาชนไดรบบรการดานกจการกระจายเสยง และ

กจการโทรทศนอยางทวถงภายใน ๑ ป ๒) การครอบคลมพนทและกลมเปาหมายทสอสามารถเขาถงไดมจ านวน

เพมขนเปนรอยละ ๙๙ ภายใน ๕ ป ๓) มหลกเกณฑก าหนดลกษณะการควบรวม การครองสทธขามสอ หรอการ

ครอบง ากจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนทใชคลนความถ ระหวางสอมวลชนดวยกนเองหรอโดยบคคลอน ซงจะมผลเปนการขดขวางเสรภาพในการรบรขอมลขาวสารหรอปดกนการไดรบขอมลขาวสารทหลากหลายของประชาชน

๔) มจ านวนผประกอบกจการทไดจดใหมบรการทเหมาะสมเพอประโยชนของคนพการ คนสงอาย หรอคนดอยโอกาส เพมขนเปนอยางนอยรอยละ ๕๐ ของผรบใบอนญาตทประกอบกจการ

๕) มแผนงานสงเสรมและสนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลย สงอ านวยความสะดวกส าหรบคนพการ คนสงอาย หรอคนดอยโอกาส ในการเขาถงขอมลขาวสาร

๖) มเงอนไขการอนญาตทก าหนดมใหผรบใบอนญาตจ ากดเสรภาพในการแสดงความคดเหนของผประกอบวชาชพ ผรวมรายการ

๗) มแผนงานโครงการเพอพฒนาและเพมความสามารถของประชาชนในการรเทาทนสอภายในระยะเวลา ๑ ป

33

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ยทธศาสตรท ๕

๕ ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพการประกอบกจการ

มงสงเสรมและพฒนาคณภาพการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนอนประกอบดวยการพฒนาคณภาพบคลากร รายการ และผประกอบกจการ เพอใหตอบสนองตอเจตนารมณตามพระราชบญญตการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน พ.ศ. ๒๕๕๑ และพระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถ ฯ พ.ศ. ๒๕๕๓

วตถประสงค

๑) เพอพฒนาคณภาพบคลากรในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนใหประกอบวชาชพอยางมความรบผดชอบและค านงถงประโยชนสาธารณะ

๒) เพอพฒนาคณภาพรายการในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ๓) เพอพฒนาคณภาพการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

แนวทาง ๑) จดท าแผนสงเสรมและสนบสนนการพฒนาบคลากรในกจการ

กระจายเสยงและกจการโทรทศน ตามวตถประสงคของกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

๒) จดใหมการประเมนคณภาพรายการ โดยพจารณาถงประโยชนตอสงคมและศลธรรมอนดของประชาชน

๓) พจารณาใหการสนบสนนรายการทเปนประโยชนตอสงคม หรอสมควรสงเสรมใหมการผลตรายการ โดยขอรบเงนอดหนนจากกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

๔) จดใหมการประเมนประสทธภาพ และผลสมฤทธของการประกอบกจการ

๕) พจารณาใหการสนบสนนการประกอบกจการทปฏบตตามมาตรการในการสงเสรมและคมครองสทธของคนพการ คนสงอาย หรอคนดอยโอกาส โดยขอรบเงนอดหนนจากกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

๖) สงเสรมการด าเนนงานขององคกรวชาชพซงท าหนาทจดท ามาตรฐานทางจรยธรรมของการประกอบอาชพหรอวชาชพตามกฎหมายวาดวยการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

ตวชวด ๑) มแผนสงเสรมและสนบสนนการพฒนาบคลากรในกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศนภายใน ๑ ป

๒) มรายงานผลการประเมนคณภาพรายการ เพอประโยชนตอการปรบปรงและพฒนาคณภาพรายการ อยางนอยปละ ๑ ครง

๓) มมาตรการสนบสนนรายการทเปนประโยชนตอสงคมหรอสมควรสงเสรมใหมการผลตรายการ

๔) มรายงานผลการประเมนประสทธภาพ และผลสมฤทธของการประกอบกจการอยางนอยปละ ๑ ครง

๕) มมาตรการสนบสนนการประกอบกจการทปฏบตตามมาตรการในการสงเสรมและคมครองสทธของคนพการ คนสงอาย และคนดอยโอกาส

๖) มแผนงานสงเสรมการด าเนนงานขององคกรวชาชพซงท าหนาทจดท ามาตรฐานทางจรยธรรมของการประกอบอาชพหรอวชาชพอยางตอเนอง

34

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ยทธศาสตรท ๖

๖ ยทธศาสตรการเปลยนผานไปสการรบสงสญญาณวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนในระบบดจตอล

มงเปลยนการรบสงสญญาณวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนไปสการรบสงสญญาณในระบบดจตอล เพอใหการใชคลนความถเปนไปอยางมประสทธภาพ ตามเจตนารมณมาตรา ๒๗(๕) และภาคประชาชนไดใชคลนความถในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนไมนอยกวารอยละยสบ ตามมาตรา ๔๙ และมาตรา ๘๕ แหงพระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถฯ โดยการอนญาตใหใชคลนความถเพอประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศนในระบบดจตอลการสงเสรมการใชโครงสรางพนฐานและโครงขายรวมกน การสงเสรมสนบสนนใหประชาชนสามารถรบสญญาณวทยกระจายเสยง วทยโทรทศนระบบดจตอลไดอยางทวถง และการสงเสรมสนบสนนการวจยและพฒนาดานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนในระบบดจตอล

วตถประสงค

๑) เพอใหการใชคลนความถในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนเปนไปอยางมประสทธภาพ และสามารถจดใหภาคประชาชนไดใชคลนความถในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ตามทกฎหมายก าหนด

๒) เพอใหประชาชนสามารถรบสญญาณวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนระบบดจตอลไดอยางทวถง ตองค านงถงสดสวนของภาคประชาชนทไดรบการจดสรรการใชคลนความถอยางสมดล เปนธรรม

แนวทาง ๑) อนญาตใหใชคลนความถเพอการประกอบกจการวทยกระจายเสยง

และวทยโทรทศนในระบบดจตอล โดยสอดคลองกบแผนแมบทการบรหารคลนความถ เปนไปตามหลกกตกาสากลและพนธกรณระหวางประเทศ

๒) สงเสรมการใชโครงสรางพนฐานและโครงขายรวมกนในการประกอบกจการเพอใหสามารถขยายโครงขายวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนในระบบดจตอลไดอยางมประสทธภาพ

๓) ก าหนดมาตรการสงเสรมและแผนสนบสนนการวจย และพฒนาดานกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศนในระบบดจตอล ตามวตถประสงคของกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

๔) ส ง เสรมและสนบส นนใหประชาชนสามารถรบสญญาณวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนในระบบดจตอลไดอยางทวถง ตามวตถประสงคของกองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

ตวชวด ๑) มนโยบายและแผนการเปลยนระบบการรบสงสญญาณวทยโทรทศน

เปนระบบดจตอลภายใน ๑ ป และแผนการเปลยนระบบการรบสงสญญาณวทยกระจายเสยงเปนระบบดจตอล ภายใน ๒ ป

๒) มหลกเกณฑและวธการอนญาตใหใชคลนความถส าหรบการประกอบกจการวทยโทรทศนในระบบดจตอลภายใน ๒ ป และหลกเกณฑและวธการอนญาตใหใชคลนความถส าหรบการประกอบกจการวทยกระจายเสยงในระบบดจตอลภายใน ๓ ป

๓) มการเรมรบสงสญญาณวทยกระจายเสยง วทยโทรทศนในระบบดจตอลภายใน ๔ ป

๔) มหลกเกณฑการใชโครงสรางพนฐานและโครงขายรวมกน ในการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนภายใน ๒ ป

๕) มฐานขอมลโครงสรางพนฐานและโครงขายของผประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนภายใน ๒ ป เพออ านวยความสะดวกในการใชโครงสรางพนฐานและโครงขายรวมกน

๖) มมาตรการสงเสรมสนบสนนการวจยและพฒนาการผลตอปกรณรบสญญาณวทยกระจายเสยง วทยโทรทศนในระบบดจตอลภายใน ๓ ป

๗) มแผนสอสารประชาสมพนธและประสานงาน เพอใหขอมลขาวสาร ประชาสมพนธสรางความเขาใจกบภาคสวนทเกยวของอยางตอเนอง

๘) มมาตรการสงเสรมสนบสนนอปกรณรบสญญาณวทยกระจายเสยง วทยโทรทศนในระบบดจตอลส าหรบผมรายไดนอยภายใน ๓ ป

๙ ) มจ า น วนค รว เ รอน ใน เ มอ ง ให ญท ส า ม ารถรบ สญญาณวทยกระจายเสยงวทยโทรทศนในระบบดจตอลไดไมนอยกวารอยละ ๘๐ ภายใน ๕ ป

35

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ยทธศาสตรท ๗

๗ ยทธศาสตรการพฒนาระบบบรหารจดการเพอไปสองคกรก ากบดแลทมประสทธภาพ

มงเนนกลไกการบรหารจดการทเปนระบบ มประสทธภาพ ภายใตหลกธรรมาภบาลบคลากร มความเปนมออาชพ และองคกรเปนทยอมรบของภาคสวนทเกยวของ

วตถประสงค

๑) เพอใหมระบบบรหารจดการทมประสทธภาพ องคกรไดรบการวางรากฐานการพฒนาในดานทเกยวของอยางสมดล ยงยน ภายใตหลกธรรมาภบาล

๒) เพอพฒนาบคลากรในองคกรมงสความเปนมออาชพ มความรความสามารถกาวทนการเปลยนแปลง ๓) เพอใหมขอมลความคบหนาการด าเนนการตามแผนแมบทและขอมลปญหาอปสรรคทเกดขน (ถาม) เพอ

น าไปสแนวทางการแกปญหาตอไป

แนวทาง ๑) น าเครองมอในการบรหารจดการสมยใหมมาใชเพอมงส

ประสทธภาพและผลสมฤทธ เชน หลกการบรหารเชงกลยทธ การจดการความร การบรหารความเสยง เปนตน

๒) น าแนวคดการบรหารทใหความส าคญกบมตทเกยวของอยางสมดล มาประยกตใชดวย นอกเหนอจากการเนนผลสมฤทธ ของงาน เชน การใชหลก Balance Scorecard เปนตน

๓) บรหารงานภายใตหลกธรรมาภบาล ใชหลกคณธรรม ความรความสามารถเพอน าไปสความเปนเอกภาพในการท างาน

๔) จดใหมเครองมอหรออปกรณทจ าเปนส าหรบภารกจในกจการกระจายเสยงและโทรทศน

๕ ) จด ใหมก า รปร ะ เมนคว ามสามา รถและสมรรถนะ (Competency) ของบคลากรเพอเปนขอมลส าหรบการพฒนาใหเหมาะสมกบพนฐานความถนดหรอความเชยวชาญในสายอาชพ(Career path) ของตน

๖) จดท าแผนพฒนาบคลากรและชดหลกสตรการพฒนาบคลากร ใหตอบสนองตอความตองการตามภารกจขององคกร และศกยภาพในสายอาชพ (Career path) ของบคลากรดวยกระบวนการมสวนรวม

๗) จดใหมการตดตามและประเมนผลความคบหนา การด าเนนการตามแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

ตวชวด ๑) มการน าเครองมอการบรหารจดการสมยใหม รวมถงการน าแนวคดการบรหารทใหความส าคญกบมตหลก ๆ ทเกยวของ มาใชในองคกรอยางเปนรปธรรม

๒) มการจดใหมการประเมนความคดเหนของบคลากร โดยผลการประเมนไมต ากวาคาเปาหมาย

๓) มเครองมอหรออปกรณทจ าเปนส าหรบการปฏบตภารกจในกจการ กระจายเสยงและโทรทศนอยางเพยงพอ

๔) มระบบฐานขอมลส าหรบแผนพฒนาบคลากรโดยต าแหนงภายใน ๑ ป

๕) มระบบฐานขอมลส าหรบแผนพฒนาบคลากรรายบคคล (Individual development plan) ภายใน ๒ ป

๖) มจ านวนหลกสตรทเขาขายใหบคลากรแตละคนสมควรเขารวมตามแผนพฒนาไมนอยกวา ๓ รายการ ตอคนตอป

๗) มผลการประเมนความพงพอใจของบคลากรทมตอเนอหาการฝกอบรมและ/หรอการสมมนา โดยเฉลยแตละหลกสตรไมนอยกวารอยละ ๖๕

๘) มผลการประเมนการปฏบตงานประจ าปของบคลากรโดยเฉลยเปนไปในทศทางทดข นตลอดอายของแผน

๙) มรายงานการตดตามและประเมนผลความคบหนาการด าเนนการตามแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

๑๐) มรายงานสภาพการณความเปลยนแปลงของสอ ผลจากการปฏบตตามแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

36

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

โครงสรางองคกรสายงานกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศน

สายงานกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศน เปนสายงานของส านกงาน กสทช. หนาทรบผดชอบโดยตรงในการก ากบดแลกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศนของประเทศไทย มคณะกรรมการบรหาร (Executive Boards) คอ คณะกรรมการกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน (กสท.) จ านวน ๕ ทาน และมสวนงานภายในของส านกงาน กสทช. จ านวน ๑๖ ส านก รบผดชอบภารกจทเกยวของกบการก ากบดแลกจการกระจายเสยง และกจการโทรทศนดานตางๆ ตามระเบยบคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต วาดวยการแบงสวนงานภายในของส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต พ.ศ.๒๕๕๗ นอกจากนยงมคณะอนกรรมการดานตางๆ ท าหนาทกลนกรองและพจารณางานเฉพาะดานตางๆ อกจ านวนหนง ดงน

ภาพท ๑๖ โครงสรางองคกรสายงานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ส านกงาน กสทช.

37

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

บทท ๔ สภาพการณของสอหลงมแผนแมบทฯ ๔ ป

ในรอบ ๔ ป หลงการประกาศใชแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนฉบบท ๑ มการเปลยนแปลงจากปจจยภายนอกหลายเหตการณ ซงผลกระทบโดยตรงตอการด าเนนการใหบรรลตามเปาหมายของแผนแมบทฯ ซงปจจยสภาพแวดลอมภายนอกทเปลยนแปลงอยางมนยส าคญไดแก

๑. การรฐประหาร

ภายใตสถานการณความวนวายทางการเมองทมมาอยางตอเนองนบตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๕ ถง พ.ศ.๒๕๕๗ (กอนรฐประหาร) กสทช. ไดท าหนาทก ากบดแลเพอปองกนการใชสอเปนเครองมอทางการเมอง โดยไดเปดศนยตรวจสอบเนอหาวทยและโทรทศนทผดกฎหมาย โฆษณาเกนจรง และเฝาระวงรายการทมเนอหาละเมดกฎหมายอาญามาตรา ๑๑๒ ในเดอนเมษายน พ.ศ.๒๕๕๗ ตอมาสถานการณทตงเครยดและยากตอการหาทางออกไดน าไปส การออกกฎอยการศกในวนท ๒๐ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๕๗ และการปฏวตรฐประหารเมอวนท ๒๒ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๕๗ โดยคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ซงมพลเอกประยทธ จนทรโอชา เปนหวหนาคสช. จากนนในวนท ๒๒ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๕๗ ไดมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พ.ศ. ๒๕๕๗ มสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) ท าหนาทแทนสภาผแทนราษฎร วฒสภา และรฐสภา และสนช. มมตเลอกพลเอกประยทธ จนทรโอชา เปนนายกรฐมนตรโดยไดรบการโปรดเกลาโปรดกระหมอมแตงตงเปนนายกรฐมนตรในวนท ๒๕ สงหาคม พ.ศ.๒๕๕๗ และไดมการแตงตงสมาชกสภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ขนในวนท ๖ ตลาคม พ.ศ.๒๕๕๗ เพอท าหนาทจดท าขอเสนอเพอการปฏรปประเทศในดานตางๆ การรฐประหารดงกลาวไดกอใหเกดการเปลยนแปลงหลายประการดงน

(๑) การระงบการออกอากาศชองโทรทศนดาวเทยมและวทยชมชน ตามค าสงท ๖ และ ๗/๒๕๕๗ โดยสวนใหญเปนชองโทรทศนทซงแผยแพรรายการทมเนอหาการเมองของคขดแยงทางการเมอง และสถานวทยชมชนทไมไดรบอนญาตใหจดตงตามกฎหมาย ซงทผานมา กสทช.ไมสามารถด าเนนการระงบการออกอากาศไดเนองจากขอจ ากดในการด าเนนคดและบคลากรในพนท จากน นในเดอน สงหาคม พ.ศ.๒๕๕๗ คสช.ไดอนญาตให ๗ ชองรายการเปดท าการไดภายใตชอใหมและตองท าบนทกขอตกลงกบ กสทช. (อานกรอบ ทวการเมองกอนและหลงรฐประหาร ๒๕๕๗)

38

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ทวการเมองกอนและหลงรฐประหาร ๒๕๕๗ โดย : ผศ.ดร.พรงรอง รามสต รณะนนทน

รฐประหารผานมากวา ๒๐๐ วนแลว นอกจากการชมนมประทวงจะหายไปจากทองถนนในกรงเทพฯอกปรากฏการณส าคญทางสงคมทเคยมอทธพลตอการรบรทางการเมองของประชาชนคนไทยกดเหมอนจะหายไปดวย นนกคอ ทวการเมอง ซงมกออกอากาศผานชองรายการหรอสถานในระบบโทรทศนดาวเทยม

ถายงจ ากนได ทวการเมองเรมปรากฏเหนเปนองคประกอบใหมทางการเมองไทยมาตงแตสมย “ขบไลทกษณ” ในชวง พ.ศ. ๒๕๔๘ - ๒๕๔๙ ประเดมดวยเอเอสทวของคายผจดการทถายทอดการเคลอนไหวของพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย หรอ “กลมคนเสอเหลอง” แบบ reality tv โดยม สนธ ลมทองกล หวเรอใหญของคายผจดการเปนผขบเคลอน ทงน การเกดขนของเอเอสทว เปนผลสบเนองโดยตรงจากการปดกนสอในสมยรฐบาลทกษณ สบเนองจากรายการ “เมองไทยรายสปดาห” ของสนธทางชอง ๙ อสมท.ถกถอดรายการกะทนหน จากการวพากษวจารณรฐบาลทกษณหนกหนวง ท าใหตองลภยการเมองไปออกอากาศผานดาวเทยมในทสด

ในชวงตอมา หลงจากเอเอสทวเปนทนยมกวางขวางโดยเฉพาะในมวลชนคนไมปลมทกษณ ทางฟากฝงตรงขามทตองการพทกษทกษณ กพยายามใชยทธศาสตรเดยวกนแกเกม ดวยการเปดทวรปแบบเดยวกนและเผยแพรขอมลขาวสารในลกษณะทสนบสนน พตท.ทกษณและรฐบาลพรรคไทยรกไทย ผานสถานโทรทศนดาวเทยม MV๑ โดยมผด าเนนรายการคนส าคญอยาง สมคร สนทรเวช (ผลวงลบไปแลว) วระ มสกพงศ จตพร พรหมพนธ และ ณฐวฒ ไสยเกอ เปนหวขบวน ซงนอกจากจะออกอากาศผานเครอขายดาวเทยมไทยคมแลวกยงรบไดผานเครอขายเคเบลทวทองถนดวย

จากวธการน าเสนอเนอหาแบบโผงผาง รนแรง ประกอบกบแนวโนมการโฆษณาชวนเชอและปลกฝงความเกลยดชงตอฝายตรงขามอยางชดเจน สอในรปแบบใหมนจงถกสอกระแสหลกโดยผน าองคกรวชาชพสอทเปนทรจกกนอยาง สภาการหนงสอพมพแหงชาต สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย ขนานนามวา “สอเทยม” จนเปนทมาของวาทกรรม “สอแท สอเทยม” สบเนองตอมา

จนลวงเลยมาถงหลงรฐประหาร เดอนก.ย. พ.ศ.๒๕๔๙ ทวดาวเทยมของกลมทไมปลมรฐประหารในนาม “ทวเพอประชาชน” หรอพทว (PTV จาก People’s Television) ซงผลตโดยทมงานจากพรรคไทยรกไทยเดมกถอก าเนดขน แตตดขดไมสามารถออกอากาศไดในชวงแรกเพราะทางคณะมนตรความมนคงแหงชาต (คมช.) ขดขวางไว ซงการปดกนการออกอากาศของ PTV เปนมลเหตส าคญหนงของการรวมตวกนของกลมทตอตานรฐประหาร จนน าไปสการจดตงแนวรวมประชาธปไตยขบไลเผดจการแหงชาต (นปช.)ในทสด จะเหนไดวา การพยายามปดกนสอในยคขอมลขาวสาร นอกจากจะเปนความพยายามทไรผลแลว ยงกลบท าใหสถานการณเลวรายลงในระยะยาว เพราะ การบบกดไมใหมเสยง ไมใหมทางออกยอมน าไปสแรงสะทอนกลบทรนแรงกวา ดงทเราไดเหนมาแลวจากกรณของการใชทวการเมองเปนตวขบเคลอนและระดมมวลชนในทกๆ วกฤตการณทางการเมองในชวง ๗-๘ ปทผานมา

อยางไรกด การอบตข นของทวการเมองทงสเหลองสแดงดงทกลาวขางตน เกดขนในชวงแหงสญญากาศแหงการก ากบดแล กลาวคอภาควทยและโทรทศนของประเทศไทยปราศจากองคกรก ากบดแล จงสามารถเปดกนไดอยางไรระเบยบ จนกระทง คณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต หรอ กสทช.สามารถจดตงขนและเรมด าเนนการไดในเดอนต.ค. พ.ศ.๒๕๕๔ เมอมกสทช.จงเรมมระบบการใหใบอนญาตแกผประกอบกจการวทยและโทรทศน

ซงในชวงทกสทช.เกดขนมา ทวการเมองตางๆ กไดขยายไปกวางขวางและแตกไลนใหมออกไปอก แมทวของกลมเสอเหลองและเสอแดงจะยงคงมอย แตกมทวการเมองดาวเทยมหลายชองทไมไดวางตวเองไวตามแนวความขดแยงแบบเสอส ตวอยางกเชน ชอง ๑๓ สยามไท ภายใตการน าของ พลเรอเอก บรรณวทย เกงเรยน ซงโฆษณาวาเปนสถานโทรทศนเสยงประชาชน หรอ ชองทนวสทระบวาเปนส านกขาวแตกแสดงถงพนธกจทชดเจนในการปกปอง

39

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

สถาบนพระมหากษตรย และทจะลมเสยมไดกคอ ชองบลสกายทเปนกลไกส าคญของคณะกรรมการประชาชนเพอการเปลยนแปลงประเทศไทยใหเปนประชาธปไตยทสมบรณอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (กปปส.) โดยบลสกายเปนชองใหมทถอก าเนดขนหลงเกดกสทช.แลว

สงทนาสงเกตกคอ แมจะมกสทช. แตกไมไดมการจดระเบยบทวการเมองเหลานอยางจรงจง การออกอากาศแบบไรหลกปฏบตทด การโฆษณาชวนเชอ ไปจนถงการเผยแพรประทษวาจา (hate speech) ยงคงเกดขนและทวความรนแรงขนตามดกรความขดแยงในสงคม แมกสทช.จะเปนทงผใหใบอนญาตและผก ากบดแลแตกปลอยปละใหมการออกอากาศทหางไกลจากค าวา “ประโยชนสาธารณะ” ด าเนนตอไป ดงจะเหนไดวาไมเคยมทวการเมองชองใดเลยทถกตกเตอน หรอลงโทษทางปกครองจาก กสทช. จากเนอหาทออกอากาศ

จนกระทง เมอเกดรฐประหารครงลาสด ค าสงคสช.ท ๑๕ ไดน าไปสการปดทวการเมองรวม ๑๔ ชองรายการ/สถานซงกรวมถงเกอบทกชองทไดเอยถงไป และชองอนๆ อกทแตกไลนมาจากขวเดยวกนอยาง ชองดเอนเอน ชองยดด ชองเอมว ๕ ชองเอเชยอพเดท และชองพแอนดพ ทเปนเครอสแดงทงหมด ชองเอเอสทว ชองบลสกาย และชองทนวสเองกโดนปดไปดวย

สถานและชองรายการดงกลาวถกปดไปหลายเดอน จนปลายเดอนส.ค. ทางคสช.จงไดอนญาตให ๗ ชองรายการ/สถานเปดท าการไดใหม โดยทกชองตองเปลยนชอ (เพอสลายอตลกษณเดมๆ) และตองไปท าบนทกขอตกลง (MOU) กบกสทช. มขอจ ากดดานการน าเสนอเนอหาหลายขอ ซงรวมถง การตองไมน าเสนอเนอหาทน าไปสการใชความรนแรง ยวยปลกปนใหเกดความแตกแยก ขาวสารทจะเปนภยตอความมนคงของชาต หรอทส อไปในทางหมนประมาทบคคลอน การวพากษ วจารณ คสช.เพอท าลายความนาเชอถอ การชกชวนใหซองสมคน เปนตน หากฝาฝนกอาจถกระงบใบอนญาตทนท

หลงการท า MOU แลว ทางคสช.ไดมคณะท างานตดตามสอซงจะคอยสงบนทกตอใหกสทช.หากเหนวามการละเมด MOU และในกสทช.เองกมทมมอนเตอรทวการเมองเหลานอยเชนกน ในปจจบน สถาน/ชองทวการเมองทมการเปลยนนามเสยใหมดงปรากฏขอมลตามในตารางขางลาง กตองระมดระวงทจะไมไปละเมดเงอนไขใน MOU เพอจะไมเปนการตดอนาคตการออกอากาศของตนเอง และแมสไตลการน าเสนอจะไมสามารถเผดรอน รนแรงไดเทาเดม แตกยงปรากฏวา หลายชองยงคงถกผก ากบดแล “เรยกมาคย” อยเนองๆ เพราะผจดรายการยงคงตดรปแบบคยหรอวพากษการเมอง ทกลอนมกจะพาไปใหเปนปญหาตามมาจากการตความตาม MOU

ถงจะไมไดเหนดวยกบแนวทางดานเนอหาของทวการเมอง และไมรสกวาการมอยของชอง/สถานเหลานจะเปนผลดใดๆ ตอสงคมประชาธปไตย แตกอดหวนใจลกๆ ไมไดวา การใชการปดกนและควบคมเปนแนวทางก ากบดแลหลกจะน าไปสผลลพธอยางไร เพราะคงไมมใครอยากใหประวตศาสตรซ ารอยเปนวงจรพษทางการสอสารอยางนสบไป

ทมา: http://www.bangkokbiznews.com/mobile/view/blog/๖๒๓๒๑๑

(๒) รางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบใหม ภายหลงจากทรางรฐธรรมนญฉบบทมศาสตราจารยดร.บวรศกด อวรรณโณ เปนประธานคณะกรรมการยกรางรฐธรรมนญไมผานความเหนชอบจากสปช. จงมการจดท ารางรฐธรรมนญฉบบถดมาทมนายมชย ฤชพนธเปนประธานคณะกรรมการยกรางรฐธรรมนญ รางฉบบหลงนมเน อหาบางสวนแตกตางจากรางรฐธรรมนญฉบบแรกในหลายประเดน โดยเฉพาะเนอหาทเกยวของกบการด าเนนงาน กสทช.ในหลายประการ ไดแก

40

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

- มาตรา ๔๗ วรรคหนง ระบวา “คลนความถทใชในการสงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และโทรคมนาคม เปนทรพยากรสอสารของชาตเพอประโยชนสาธารณะ” ซงหลายฝายยงมความเขาใจไมตรงกนตอนยยะของขอความวา “เปนทรพยากรสอสารของชาต” วาหมายถงเปนทรพยากรสอสารของหนวยงานรฐหรอไม

- มาตรา ๔๗ วรรคสอง ระบวา “ใหมองคกรของรฐทเปนอสระองคกรหนงท าหนาทจดสรรคลนความถตามวรรคหนงและก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคมทงนตามทกฎหมายบญญต” ซงหลายฝายยงมความเขาใจไมตรงกนตอนยยะของขอความวา “องคกรของรฐทเปนอสระ” วาหมายถงองคกรอสระดงกรณของ กสทช.ชดปจจบน หรอตองเปนองคกรของรฐบาล

(๓) ความเปนไปไดในการขอคนคลนวทยกระจายเสยงเพอน ามาจดสรรใหม ตามทพรบ.องคกรจดสรรคลนความถฯ พ.ศ.๒๕๕๓ ไดก าหนดให กสทช.ตองเรยกคลนความถในกจการวทยกระจายเสยงทงหมดกลบมาภายหลงจากทแผนแมบทการบรหารความถ (พ.ศ. ๒๕๕๕) มผลบงคบใช ซงหมายความวาสวนราชการไดรบการจดสรรคลนหรอผใชคลนความถในกจการวทยกระจายเสยงตองคนคลนความถทใชภายในวนท ๓ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๐ ซงความเปนไปไดในการไดรบการคนคลนอาจลดลงจากเหตผลความจ าเปนดานความมนคง การบงคบใชของรฐธรรมนญฉบบใหม หรอ พรบ.กสทช.ฉบบใหมดงจะกลาวถงในหวขอถดไป

๒. พระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถและก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม ฉบบใหม

สภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ไดจดท าเอกสารวาระปฏรปพเศษชดท ๑๔ เรอง ขอเสนอการปฏรปพรบ.องคกรจดสรรคลนความถและก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ.๒๕๕๓ พรอมกบการยกรางพรบ.ดงกลาวใหม โดยในปจจบน รางพรบ.ฉบบดงกลาวไดผานความเหนชอบจากคณะรฐมนตรแลวเมอวนท ๑๙ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๙ โดยรางพรบ.ดงกลาวมการเปลยนแปลงทกระทบตอการท างานของกสทช.ในหลายประการ อาทเชน จ านวนและคณสมบตของกสทช. กระบวนการสรรหา กสทช. และประเดนทส าคญดงตอไปน (อางองจาก วรพจน วงศกจรงเรอง ๒๕๕๙)

ขอก าหนดให (รางมาตรา ๑๓) แผนแมบทการบรหารคลนความถ ตารางก าหนดคลนความถแหงชาต แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน แผนแมบทกจการโทรคมนาคม แผนความถวทยและแผนเลขหมายโทรคมนาคม ตองสอดคลองกบนโยบายและแผนระดบชาตวาดวย

41

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

การพฒนาดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมซงอาจไดรบอทธพลจากผด ารงต าแหนงการเมองซงมบทบาทในการก าหนดนโยบายและแผนระดบชาตในเรองดงกลาว

รางมาตรา ๑๙ ไดใหอ านาจคณะกรรมการดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (ทมนายกรฐมนตรเปนประธาน) สามารถวนจฉยชขาดในกรณทมปญหาวาการด าเนนการของ กสทช. สอดคลองกบนโยบายและแผนระดบชาตวาดวยการพฒนาดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมหรอไม สะทอนใหเหนวากสทช.อาจมความเปนอสระในเชงนโยบายและเชงการตดสนใจลดลง

รางมาตรา ๑๖ ก าหนดให กสทช. สามารถเรยกคนคลนความถทไมไดใชประโยชนหรอใชประโยชนไมคมคาหรอน ามาใชประโยชนใหคมคายงขนตามทก าหนดไวในแผนซงจดท าขนตามมาตรา ๒๗ (๑) โดยท กสทช. ตองก าหนดวธการทดแทน ชดใช หรอการจายคาตอบแทนส าหรบผทถกเรยกคนคลนความถในแตละกรณดวย โดยในรางมาตรา ๓๑ ไดแกไขวตถประสงคของกองทนใหสนบสนนการชดเชยใหกบผถกเรยกคนคลนความถ สงผลโดยตรงตอความเปนไปไดในการไดรบคลนความถคนเพอน ามาจดสรรใหมตามเจตนารมณของพรบ.ฉบบป ๒๕๕๓

รางมาตรา ๑๗ ก าหนดเพมเตมวา กสทช. มอ านาจในการประสานงานเกยวกบ การบรหารคลนความถทงในประเทศและระหวางประเทศ "ยกเวน" ทเกยวกบกจการดาวเทยมเฉพาะสวนทเกยวกบนโยบายและการเจรจาเพอใหมดาวเทยมหรอใหไดมาซงวงโคจรของดาวเทยม ทเปนอ านาจหนาทของสวนราชการตามกฎหมาย

รางมาตรา ๒๕ แกไขเพมเตมวา ในกรณทเปนการประกอบกจการทางธรกจตามทก าหนดไวในกฎหมายวาดวยการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน การคดเลอกใหท าโดยวธการประมลเทานน "แตหลกเกณฑและเงอนไขการประมลตองค านงถงประโยชนสาธารณะและประโยชนทผบรโภคจะไดรบ โดยจะค านงถงจ านวนเงนทเสนอใหแตเพยงอยางเดยวมได" ซงขอความในสวนทายเปดโอกาสให กสทช.สามารถเพมเกณฑอนๆเขามาใชประกอบการจดสรรใบอนญาตประเภทธรกจผนวกเขากบวธการประมลได โดยอาจเปดโอกาสใหหนวยงานรฐ (ทงในกจการกระจายเสยงและกจการโทรคมนาคม) มโอกาสไดรบการจดสรรใบอนญาตประเภทธรกจไดเชนกน

๓. พระราชบญญตการพฒนาดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

พรบ.ดงกลาวผานความเหนชอบจากคณะรฐมนตรแลวเมอวนท ๑๙ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๙ โดยมคณะกรรมการดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเปนกลไกขบเคลอนหลก มกสทช.เปนหนวยบรหารจดการคลนความถของประเทศ และกสทช.เปนผเสนอแผนแมบทบรหารคลนความถและตารางคลนความถใหคณะกรรมการชดดงกลาวเปนผอนมต ซงท าใหตความไดวาคณะกรรมการชดดงกลาวมอ านาจในการก าหนดนโยบายและตดสนใจดานการใชคลนความถสงกวา กสทช.

42

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ภาพท ๑๗ องคประกอบทส าคญของชดรางพรบ.ทเกยวของกบการพฒนาดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

ทมา : สรางคณา วายภาพ (๒๕๕๙)

ภาพท ๑๘ กลไกการบรหาร จดสรรคลนความถตามรางพรบ.การพฒนาดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

ทมา : สรางคณา วายภาพ (๒๕๕๙)

43

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

๑. การปรบเปลยนยานความถ

การเปลยนแปลงเทคโนโลยการรบสงสญญาณโทรทศนจากระบบแอนะลอกไปสระบบดจตอล สงผลใหมจ านวนชองรายการเพมขนจากจ านวนยานความถทใชเทาเดม โดยแถบความถทชองแอนะลอกใชส าหรบการรบสงสญญาณวทยโทรทศน ๑ ชอง สามารถน ามาใชส าหรบการรบสงสญญาณวทยโทรทศนในระบบดจตอลได ๔ – ๑๐ ชองรายการ (ขนอยกบระดบความคมชดของชองดจตอล) การรบสงสญญาณแบบดจตอลจงท าใหการรบสงสญญาณวทยโทรทศนของประเทศไทยมประสทธภาพในการใชคลนความถสงขน (ใชประโยชนจากทรพยากรไดมากขน) มชองความถเหลอ (Digital Dividend)

ส าหรบใชในกจการประเภทอนทมความจ าเปนกบสงคม และการทมชองรายการเพมขนยงเปนการสรางโอกาสทางธรกจทมากขนซงมผลใหมลคาตลาดโฆษณาของกจการวทยโทรทศนมพนทส าหรบการเตบโตไดมากขน

ภาพท ๑๙ ยานความถวทยทใชในกจการโทรทศนกอนการเปลยนผานสการรบสงสญญาณในระบบ

ดจตอลและแนวโนมในอนาคต

การเปลยนผานสการรบสงสญญาณวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนในระบบดจตอลโดยเปลยนการใชชวงความถเปนชวง ๔๗๐ – ๖๙๘ MHz ซงมแถบความถ ๒๒๘ MHz จากเดมทไดรบจดสรรใหใชยานความถในชวง ๕๑๐ – ๗๙๐ MHz ซงมแถบความถ ๒๘๐ MHz (ตามมตของกสทช.ณ วนท ๑๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๕๖) ซงนอกจากจะมชองรายการเพมขนแลว ยงท าใหประเทศมความถวทยเหลอเพอน าไปใชในกจการทส าคญอนๆ เชน บรการเตอนภย และบรการปองกนภยพบต ไดในอนาคต

44

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ภาพท ๒๐ แนวโนมการจดสรรคลนความถส าหรบวทยโทรทศนระบบดจตอล

ทมา : ITU

อยางไรกตามขอจ ากดทส าคญของการเปลยนผานสการรบสงสญญาณในกจการกระจายเสยงคอ การทกจการกระจายเสยงตองไดรบมอบคลนความถยาน ๔๗๐ – ๕๑๐ MHz จากผครอบครองการใชงานเดมในกจการโทรคมนาคม (มหนวยงานทใชคลนดงกลาวประมาณ ๑๐ แหง เชน บมจ. ทโอท การไฟฟาสวนภมภาค การรถไฟแหงประเทศไทย องคการกระจายเสยงและแพรภาพสาธารณะแหงประเทศไทย และกรมสอสารทหาร เปนตน ) ในขณะทกจการวทยโทรทศนและวทยกระจายเสยงตองสงมอบความถยาน ๖๙๘ – ๗๙๐ MHz ใหกบกจการโทรคมนาคม ซงในปจจบนยานความถดงกลาวยงคงถกใชในการรบสงสญญาวทยโทรทศนในระบบแอนะลอกในปจจบน และบางชองความถวทยยงคงมเอกชนเปนเจาของสญญาสมปทานกบหนวยงานรฐบาล โดยหากกจการกจการวทยโทรทศนและวทยกระจายเสยงสงมอบคลนความถยาน ๖๙๘ – ๗๙๐ MHz โดยไมไดรบคนคลนความถยาน ๔๗๐ – ๕๑๐ MHz ยอมท าให กสทช. ไมสามารถเปลยนผานระบบการรบสงสญญาณโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอลไดครบ ๔๘ ชอง

ในการพจารณาเปรยบเทยบผลประโยชนทางเศรษฐกจระหวางการใชคลนความถส าหรบกจการโทรคมนาคมกบกจการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน บรษททปรกษา Boston

Consulting Group (๒๐๑๓) ไดจดท ารายงานผลการวเคราหเปรยบเทยบผลประโยชนในทางเศรษฐกจกรณท

45

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

น าคลนยาน ๗๐๐ MHz ไปใชในกจการโทรคมนาคม วาจะท าใหสงคมไดรบผลประโยชนทางเศรษฐกจสงขนกวาเดม ดงกราฟดานลางน การวเคราะหดงกลาวเปนการสะทอนทศทางการจดสรรการใชทรพยากรคลนความถ โดยหากพจารณาในทางผลประโยชนในทางเศรษฐกจเพยงดานเดยว กจการวทยโทรทศนและกจการวทยกระจายเสยงอาจมแนวโนมตองถกน าคลนไปใชในกจการโทรคมนาคม

ภาพท ๒๑ กรอบการวเคราะหผลประโยชนทางเศรษฐกจจากการน าคลนความถยาน ๗๐๐ MHz

มาใชกจการกระจายเสยงและกจการโทรคมนาคม ทมา : BCG (๒๕๕๘)

๒. การเรยกคนคลนความถ

ภายหลงการเปลยนผานระบบการรบสงสญญาณเปนระบบดจตอล กสทช. ไดเหนชอบแผนการยตการรบสงสญญาณวทยโทรทศนในระบบแอนะลอกของสถาน ไทยพบเอส ททบ.๕ กรมประชาสมพนธ และโมเดรนไนนทว โดยเรมตงแตวนท ๑ กนยายน พ.ศ.๒๕๕๘ ถงวนท ๑๖ มถนายน พ.ศ.๒๕๖๑ สวนกรณชอง ๗ และชอง ๓ ซงมสญญาสมปทานสนสดภายหลงจากก าหนดดงกลาว

46

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

กสทช.ไดมอบหมายใหส านกงานกสทช.เรงรดแผนการยตการรบสงสญาณวทยโทรทศนในระบบแอนะลอกของทงสองชองตอไป

ในสวนของกจการวทยกระจายเสยงนนในชวง ๔ ปทผานมา กสทช. ยงไมไดมการรบคนคลนความถใดเลย สงผลใหกสทช.ไมมทรพยากรคลนความถวทยกระจายเสยงเพอน ามาใชจดสรรใหมได ทงในระบบแอนะลอกและระบบดจตอล

ภาพท ๒๒ สภาพและแนวโนมการใชคลนความถในกจการกระจายเสยง

จากระบบแอนะลอกสระบบดจตอล

ทมา : สาโรจน แววมณ (๒๕๕๖)

๓. ประสทธภาพของการใชคลนความถ

ระบบสญญาณดจตอลเกดขนมาจากการน าระบบคอมพวเตอรมาพฒนาใชในการชวยออกอากาศของโทรทศน แลวจงไดมการปรบปรงโทรทศนใหใชระบบดจตอลดวย ซงในตางประเทศทงในยโรป แอฟรกา และเอเชย ไดเรมเปลยนมาใชสญญาณโทรทศนแบบทวดจตอลแลวมากกวา ๓๘ ประเทศ ซงมขอตกลงตามมตทประชมรฐมนตรสารสนเทศอาเซยน หรอ AMRI (ASEAN Ministers Responsible for Information) วาทกประเทศจะตองแพรภาพโทรทศนภาคพนดนระบบดจตอลได และตองยตการออกอากาศระบบแอนะลอกในชวงปพ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๖๓

47

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ภาพท ๒๓ การใชประโยชนจากชองความรายการทไดเพมขนจากการเปลยนผานสระบบดจตอล

การเปลยนผานระบบการรบสงสญญาณวทยโทรทศนภาคพนดนจากระบบแอนะลอกเปนระบบดจตอลมผลใหทรพยากรคลนความถของประเทศถกใชอยางมประสทธภาพมากขน เนองจากเทคโนโลยโทรทศนระบบดจตอลนน จะมการบบอดสญญาณ (Digital Compression) ท าใหใน ๑ ชองความถ (๘ MHZ) ตามแบบแอนะลอกเดม จะใชออกอากาศไดถง ๑๐-๑๕ ชองในระบบดจตอลในความคมชดปกต นบวาเปนการใชคลนความถอยางมประสทธภาพขนมาก เมอเทยบกบระบบแอนะลอก อกทงโทรทศนระบบดจตอล ยงมคณภาพของสญญาณทดข น ภาพจะคมชดเสมอ อตราการถกรบกวนนอย ไมมคลนแทรก หรอการสะทอน รวมไปถงการรบชมทชดเจนแมขณะอยในพาหนะเคลอนทกตาม แตกรณทเปนจดอบสญญาณจะไมสามารถรบภาพใดๆ ไดเลย ซงแตกตางจากระบบแอนะลอก ทจะเกดภาพหมะตกหรอภาพทบซอนในจดทสญญาณออน (พนท b ในภาพท ๒๒) ซงแสดงใหเหนถงความส าคญของโครงขายในกจการโทรทศนระบบดจตอล

ภาพท ๒๔ ภาพเปรยบเทยบระหวางคลน อปกรณ

และการแพรสญญาณของระบบแอนะลอกและระบบดจตอล

48

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ขอมลแบบดจตอลสามารถสงขอมลไดมากกวาแบบเดม (Multicasting) ซงขณะนหลายประเทศไดท าการพฒนาระบบการรบสงสญญาณดจตอลไปอกระดบแลว เชน โทรทศนจอกวาง ( WIDE SCREEN) โทรทศนความคมชดสง (HDTV) ในขณะทระบบแอนะลอกไมสามารถพฒนาประสทธภาพได

ตาราง ๔ ขอจ ากดของโทรทศนภาคพนดนในระบบแอนะลอกและขอดของระบบดจตอล

ขอจ ากดของโทรทศนภาคพนดนระบบแอนะลอก ขอดของโทรทศนภาคพนดนระบบดจตอล

การลดทอนคณภาพสญญาณเนองจากการรบกวน (Noise และ Interference) (พนท bX

ปญหาการเกดภาพซอน (Ghosting effect) เนองจากสญญาณสะทอนหลายทศทาง (Multipath Signal)

ความคบคงของชองสญญาณ เนองจากหนงชองสญญาณสามารถถายทอดไดหนงรายการ

ไมสามารถรบสญญาณขณะเคลอนทได ความซบซอนการสงสญญาณดวยความถเดยวกนบน

พนทบรเวณกวาง ขอจ ากดของการสงขอมลและบรการแบบ Interactive

เพมประสทธภาพการใชงานคลนความถและการใชก าลงสง

ชองสญญาณทนทานตอสญญาณสะทอนหลายทศทางและสญญาณรบกวน

มชองทางการสงขอมลรวมถงการเตอนภยตางๆ สามารถใหบรการในลกษณะ interactive ได รองรบคณภาพของรายการไดหลายระดบ ประสทธภาพการบบอดภาพและเสยง สามารถรบชมรายการไดขณะเคลอนท รองรบโครงขายทใชงานคลนความถเดยว (Single

Frequency Network)

ภาพท ๒๕ รปแบบการรบสงสญญาณโทรทศนภาพพนดนในระบบดจตอล

ผานระบบโครงขายและดาวเทยม

49

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

๔. การสรางประโยชนทางเศรษฐกจจากคลนความถ

จากการจดประมลคลนความถเพอใหบรการโทรทศนในระบบดจตอลประเภทการใหบรการทางธรกจระดบชาต ในชองธรกจจ านวน ๒๔ ชอง ระหวางวนท ๒๖-๒๗ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ มการเสนอราคามลคารวม ๔ ประเภท ๕๐,๘๖๒ ลานบาท แบงเปนการเสนอราคาประเภทชองทวไปความคมชดสง (HD) ๗ ใบอนญาต รวมมลคา ๒๓,๗๐๐ ลานบาท ชองทวไปความคมชดปกต(SD) ๗ ใบอนญาต รวมมลคา ๑๕,๙๕๐ ลานบาท ชองขาวสารสาระ ๗ ใบอนญาต รวมมลคา ๙,๒๓๘ ลานบาท และชองเดก เยาวชน และครอบครว ๓ ใบอนญาต รวมมลคา ๑,๙๗๔ ลานบาท ซงนบเปนผลงานท กสทช. ไดน าคลนซงเปนทรพยากรของประเทศมาจดสรรเพอสรางมลคาและผลประโยชนใหกบสงคมไดในมลคาทสง และยงท าใหผใหบรการทชนะการประมลตองพฒนาเนอหารายการใหสอดคลองกบความตองการของผชมและสงคมเพอใหตนมความสามารถในการแขงขนและมความสามารถในการท าก าไรในระยาวได

ตาราง ๕ มลคาจากการประมลชองโทรทศนดจตอลประเภทชองธรกจระดบชาต หมวดหม จ านวนเงน (บาท)

๑. เดก เยาวชน และครอบครว (๓ ราย) ๑,๙๗๔,๐๐๐

๒. ขาวสารและสาระ (๗ ราย) ๙,๒๓๘,๐๐๐

๓. ทวไปแบบความคมชดปกต (๗ ราย) ๑๕,๙๕๐,๐๐๐

๔. ทวไปแบบความคมชดสง (๗ ราย) ๒๓,๗๐๐,๐๐๐

รวมทงสน ๕๐,๘๖๒,๐๐๐

๕. ประสทธผลการใชคลนความถและความเปนธรรมในการเขาถงคลนความถ

ภายหลงการเปลยนผานของกจการวทยโทรทศนภาคพนดนเขาสระบบดจตอล ผใหบรการโครงขายไดมการขยายพนทครอบคลมสญญาณอยางตอเนองเพอใหเปนไปตามแผนการขยายสญญาณทกสทช.ไดก าหนดตามแผนแมบทกจการวทยกระจายเสยงและกจการวทยโทรทศนฉบบท ๑ สงผลใหในปจจบนมครวเรอนเกนรอยละ ๘๐ สามารถเขาถงสญญาณวทยโทรทศนภาคพนดนระบบดจตอลและสามารถรบชมชองทวดจตอลซงเปนฟรทวได

50

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ภาพท ๒๖ พนทครอบคลมสญญาณวทยโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอล

ทมา : ส านกวศวกรรมและเทคโนโลยการกระจายเสยงและโทรทศน

51

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

๑. ประชาชนยงคงรบสญญาณโทรทศนจากดาวเทยมเปนหลกแตมแนวโนมลดลง

แมครวเรอนในประเทศไทยยงคงรบสญญาณโทรทศนผานจานดาวเทยมเปนหลก โดยในป พ.ศ. ๒๕๕๘ ครวเรอนรอยละ ๗๖ รบชมโทรทศนผานระบบเคเบลทวและทวดาวเทยม รอยละ ๒๖ รบชมผานระบบภาคพนดนแอนะลอก และรอยละ ๑๕ รบชมผานระบบภาคพนดนดจตอล (คาผลรวมสงกวาหนงรอยเนองจากมบางครวเรอนรบสญญาณมากกวาหนงชองทาง) (กสทช. ๒๕๕๙) แตเนอหารายการทรบชมสวนใหญยงคงเปนรายการของชองโทรทศนภาคพนดน (ประมาณรอยละ ๘๐) ครวเรอนมพฤตกรรมการรบชมชองรายการโทรทศนภาคพนดนผานอปกรณรบสญญาณในระบบดาวเทยมเพอแกปญหาคณภาพสญญาณชองโทรทศนภาคพนดนทไมชดเจนและไมทวถงในพนทพ านกอาศย และภายหลงจากท กสทช. ออกประกาศ “หลกเกณฑการเผยแพรกจการโทรทศนทใหบรการทวไป” ในป พ.ศ. ๒๕๕๕ มผลใหทวดาวเทยมและเคเบลทวตองเผยแพรสญญาณภาพและเสยงของชองโทรทศนภาคพนดนทงหมด ครวเรอนทรบสญญาณวทยโทรทศนผานทวดาวเทยมและเคเบลทวอยแลวจ านวนมากจงไมเหนความจ าเปนตองเปลยนไปรบสญญาณผานระบบแอนะลอกภาคพนดน

อยางไรกด เมอพจารณาจากแนวโนมการเปลยนแปลงภายหลงการเรมออกอากาศในระบบดจตอลภาคพนดนในเขตกรงเทพและปรมณฑล จะพบวามสดสวนครวเรอนทรบสญญาณโทรทศนผานระบบดจตอลภาคพนดนเพมถงรอยละ ๒๘ ในป พ.ศ. ๒๕๕๘ สะทอนใหเหนถงแนวโนมทครวเรอนหนกลบมารบสญญาณโทรทศนผานระดบดจตอลภาคพนดนมากขนเนองจากหลายปจจย ไดแก (ก) การทโทรทศนรนใหมในตลาดสามารถรบสญญาณดจตอลภาคพนดนไดโดยตรงโดยไมตองใชกลองแปลงสญญาณท าใหครวเรอนทมเสาอากาศเดมอยแลวหรออยในอาคารชดทมสายสญญาณทวดจตอลภาคพนดนสามารถเรมรบสญญาณไดทนท และพบวาการรบสญญาณผานระบบชองทางนใหความคมชดของภาพสงกวาระบบดาวเทยม (ข) การขยายสญญาณทวดจตอลภาคพนดนมความครอบคล มเพมขน

สวนปจจยเปนสาเหตใหครวเรอนอกเปนจ านวนมากโดยเฉพาะในพนทตางจงหวดยงคงรบสญญาณโทรทศนผานดาวเทยมและเคเบลทว โดยเปลยนมารบสญญาณผานระดบดจตอลทวไมมากนกเนองจากหลากสาเหต คอ (ก) การขยายโครงขายการสงสญญาณโทรทศนดจตอลภาคพนดนยงไมครอบคลมพนทท งหมด แมครวเรอนจะมกลองแปลงสญญาณ (Set Top Box) ทไดรบแจกจาก กสทช. กไมสามารถรบสญญาณได (ข) ครวเรอนจ านวนมากไมมเสาอากาศและสายอากาศเพอรบสญญาณโทรทศนดจตอลภาคพนดน (ของเดมเสอมสภาพและถกรอทงไปแลว) การเปลยนมารบสญญาณโทรทศนดจตอลภาคพนดนท าใหครวเรอนมตนทนในการเปลยนระบบการรบชมทง คาเสาอากาศ คาสายอากาศ และคาจางเหมาตดตงเสาอากาศและเดนสายอากาศ แมวาจะไดรบแจกกลองแปลงสญญาณ (Set Top Box) จาก

52

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

กสทช. กตาม (ค) ขาดแรงจงใจเนองจากยงคงสามารถรบชมชองรายการโทรทศนภาคพนดนไดทงหมดผานอปกรณรบสญญาณดาวเทยม/เคเบลทวทตนมอยแลว โดยครวเรอนไมเหนประโยชนทจะไดเพมขนจากการเปลยนมารบสญญาณผานระบบดจตอลภาคพนดน ทงในดานความคมชดและความเสถยรของสญญาณทมากกวาระบบดาวเทยม เนองจากไมไดรบขอมลในดานดงกลาวอยางเพยงพอ

๒. ครวเรอนหนมารบชมทวดจตอลชองใหมเพมขนและรบชมชองเดมลดลง

จากขอมลของนลสนจะเหนไดวานบจากเดอนเมษายน พ.ศ. ๒๕๕๗ สดสวนผชมของ๒๑ ชองทวดจตอลชองใหมทไมใช ๖ ชองหลกเดมเพมขนอยางตอเนอง โดยเพมถงรอยละ ๓๐ ในเดอนธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๘ ในขณะท ๖ ชองแอนะลอกเดมมสดสวนผชมลดลงจากรอยละ ๖๒ เหลอรอยละ ๔๙ ในชวงเดยวกน และชองทวดาวเทยมและเคเบลทวทงหมดมสดสวนผชมลดลงจากรอยละ ๓๑ เหลอรอยละ ๒๑ในชวงเดยวกน

ภาพท ๒๗ สดสวนครวเรอนทรบชมชองรายการโทรทศนภาคพนดน ชองเคเบลและชองดาวเทยม

ทมา : Nielsen อางถงใน กสทช.

53

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

๑. โซคณคา (Value Chain) ในกจการวทยโทรทศนภาคพนดน

ภายหลงการเปลยนผานกจการวทยโทรทศนภาคพนดนสระบบดจตอล โซคณคาในอตสาหกรรมวทยโทรทศนภาคพนดนมการเปลยนแปลงในทศทางทมการแบงหนาทกนท าระหวางกจการตางๆในโซคณคามากขน แตกตางจากระบบแอนะลอกซงเจาของสถานมกเปนผด าเนนงานตางๆแตเพยงผเดยวท าใหเกดอ านาจในการผกขาดในการปองกนไมใหรายอนเขาสตลาดไดและท าใหการใชทรพยากรขาดประสทธภาพจากการลงทนทซ าซอนในดานโครงสรางพนฐานระหวางสถานตางๆ (เชน เสาสง โครงขาย เปนตน)

ภาพท ๒๘ หวงโซคณคาของกจการโทรทศนภาคพนดนระบบดจตอล (บน) และระบบแอนะลอก (ลาง)

ในหวงโซคณคาของกจการวทยโทรทศนระบบดจตอล ผผลตรายการท าหนาทสรางสรรคและผลตเนอหาและสาระของรายการ สงใหกบผรวบรวมรายการ จากนนผรวบรวมรายการจะท าหนาทรวบรวมรายการจากผผลตรายการหลายรายและสงตอใหผรวบรวมสญญาณทจะท าหนาทแปลงชดของขอมลขาวสารเนอหาสาระเปนสญญาณวทยโทรทศนเพอทจะสงตอใหกบผใหบรการลกคาและผใหบรการโครงขาย (เชน MUX ททบ.๕ ซงอาจใชบรการเชาเสาสงจากผใหบรการสงอ านวยความสะดวก เชน ไทยพบเอส) ทท าหนาทในการเผยแพรสญญาณในระบบดจตอลไปยงโทรทศนของผชม โซคณคาในลกษณะเชนนจงท าให (ก) ชองโทรทศนมอ านาจในการผกขาดนอยลงเนองจากมไดผกขาดเปนเจาของโครงขายการสงสญญาณ (ข) ลดการลงทนทนดานโครงขายทซ าซอนกนระหวางชองโทรทศนตางๆ (ค) ผผลตเนอหารายการมทางเลอกในการขายเนอหารายการใหกบชองโทรทศนไดมากขน และ (ง) มจ านวนชองรายการเพมขนซงมผลใหชองรายการตางๆตองแขงกนพฒนาเนอหารายการทมคณภาพและตอบสนองความตองการของผรบชมทเปนกลมเปาหมาย

54

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ภาพท ๒๙ โซคณคาของกจการวทยโทรทศนของประเทศไทยภายหลงการเปลยนผานสระบบดจตอล

ทมา : ส านกงาน กสทช. (๒๕๕๗)

อยางไรกดโซคณคาในลกษณะดงกลาวจ าเปนตองอาศยกลไกการก ากบดแลทมประสทธภาพทงในดาน (ก) การแขงขนระหวางชองโทรทศนตางๆอยางสรางสรรคและเปนประโยชนกบผชมมากกวาการแขงขนทยยงใหชมรายการทไมมประโยชน ยวยใหเกดการแตกแยก หรอยดเยยดโฆษณาใหกบผชม (ข) การคดคาบรการการใหบรการโครงขายและสงอ านวยความสะดวกทเปนธรรม โดยปองกนมใหเจาของโครงขายใชอ านาจผกขาดก าหนดราคาทไมเปนธรรมและเปนภาระกบชองโทรทศนมากเกนไป (ค) การก ากบดแลคณภาพการสงสญญาณของผใหบรการโครงขายและสงอ านวยความสะดวกใหไดมาตรฐานคณภาพโดยปองกนมใหเจาของโครงขายใชอ านาจผกขาดของตนเอาเปรยบผใชบรการโดยไมลงทนหรอไมรกษาคณภาพใหไดตามมาตรฐาน

๒. การกระจกตวของตลาด (Market Concertation) กจการวทยโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอล

หวงโซคณคาของกจการวทยโทรทศนระบบดจตอลดงกลาวท าใหเกดการแขงขนมากขนในสวนทกลไกตลาดสามารถท าหนาทไดดและสรางความพงพอใจใหกบผบรโภคไดมากทสดจากความหลากหลายของทางเลอกในการรบชม เชน ในสวนของผผลตเนอหารายการ ผรวบรวมรายการ และชองรายการโทรทศน ซงมลกษณะเปนตลาดกงแขงขนกงผกขาด (ตลาดผขายมากราย) ในทางเศรษฐศาสตร

55

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

อยางไรกตามในสวนของโซคณคาทตองมการลงทนสง ตองการมาตรฐานทางเทคนคทสอดคลองกน (Consistency) และมระดบของการประหยดตอขนาดสง เชน ในสวนของผใหบรการโครงขายทมจ านวนผประกอบกจการนอยราย หรอในสวนของผใหบรการสงอ านวยความสะดวกทเกอบจะเปนตลาดผกขาด

ภาพท ๓๐ การกระจกตวของตลาดในธรกจผใหบรการโครงขาย

ผใหบรการสงอ านวยความสะดวกและชองโทรทศน

ทมา : ขอมลจาก ส านกงาน กสทช. (๒๕๕๗)

๓. โครงสรางตลาดผใหบรการโครงขายวทยโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอล

ในปจจบนภายหลงการเปลยนผานของกจการวทยโทรทศนภาคพนดนสระบบดจตอล กสทช.ไดออกใบอนญาตประเภทผใหบรการโครงขายจ านวน ๕ ใบอนญาตกบ ๔ ผใหบรการคอ สถานวทยโทรทศนกองทพบก ๒ ใบอนญาต องคการสอสารมวลชลแหงประเทศไทย (อสมท.) องคการกระจายเสยงและแพรภาพสาธารณะแหงประเทศไทย (ส.ส.ท.) และกรมประชาสมพนธ รายละ ๑ ใบอนญาต โดยท าหนาทใหบรการโครงขายส าหรบชองโทรทศนดจตอลประเภทธรกจระดบชาตในปจจบนและชองโทรทศนดจตอลกลมประเภทอนๆอกในอนาคต

56

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ภาพท ๓๑ โครงสรางผใหบรการโครงขายในกจการวทยโทรทศนภาคพนดนระบบดจตอลในปจจบน

ทมา : ส านกงาน กสทช.

ผใหบรการโครงขายนบวาเปนองคประกอบในโซอปทานทมอ านาจตอรองเหนอเจาของชองรายการโทรทศนเนองจากมจ านวนจ ากด และยงเปนองคประกอบอาจมผลตอความมนคงของประเทศ กสทช. จงไดก าหนดจ านวนผใหบรการโครงขายจ านวน ๕ ใบอนญาตเพอปองกนมใหเกดการผกขาด อยางไรกด กสทช. ยงคงมภารกจตองก ากบการใหบรการโครงขายของผประกอบกจการทง ๔ รายใหมมาตรฐานทางเทคนคตรงกน และควบคมไมใหผใหบรการโครงขายใชอ านาจผกขาดของตนเรยกเกบคาบรการทเปนการเอาเปรยบและสรางภาระทเกนความจ าเปนใหกบเจาของสถานโทรทศน

57

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ภาพท ๓๒ โครงสรางการใหบรการโครงขายในกจการวทยโทรทศนภาคพนดนระบบดจตอล

๔. การแขงขนระหวางกจการวทยโทรทศนทใชคลนและไมใชคลน

การททกองคประกอบในโซอปทานของกจการวทยโทรทศนภาคพนดนเปนระบบดจตอล มผลใหเนอหารายการของชองโทรทศนดจตอลตางๆสามารถน าไปออกอากาศบนแพลตฟอรมอนๆได เชน เคเบลทว ทวดาวเทยม และระบบโทรทศนผานอนเตอรเนต (Internet Protocol Television: IPTV)

ซงสงผลโดยตรงตอการแขงขนระหวางกจการวทยโทรทศนทใชคลนและไมใชคลน ทงนเนองจากในอดตทผานมากจการโทรทศนกลมเคเบลทว และทวดาวเทยมมการเตบโตทสงจากการทประชาชนตองการตดตงระบบโทรทศนดงกลาวเพอใหสามารถรบชมรายการของชองโทรทศนภาคพนดนไดอยางชดเจน โดยผประกอบการเคเบลทวและทวดาวเทยมกใชจดแขงดงกลาวในการขยายตลาดสมาชกและตวแทนตดตง แตเมอระบบโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอลถกน ามาใช สญญาณทไดรบจากโครงขายจะมความคมชดสงไมดอยกวาการรบสญญาณผานเคเบลหรอดาวเทยมอกตอไป ดงนนการเกดขนของชองโทรทศนดจตอลพรอมกบการรบสงสญญาณโทรทศนแบบดจตอล ยอมท าใหกจการโทรทศนประเภทเคเบลทวและทวดาวเทยมตองเผชญกบการแขงขนทรนแรงมากขนอยางหลกเลยงไมได

จากแนวโนมการหลอมรวมกนทางเทคโนโลยขางตนจงท าใหเกดการแบงแยกหนาทและการประกอบกจการทชดเจนมากขนในโซคณคาระหวางผผลตเนอหา ผรวบรวมสญญาณหรอชองโทรทศน และชองทางการเผยแพรสญญาณ โดยมแนวโนมทชองโทรทศนจะน าเนอหาของตนไป

58

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ออกอากาศมากกวาหนงชองทางเพอเพมโอกาสของการรบชมจากกลมผชมเปาหมาย โดยชองทางการเผยแพรสญญาณผานระบบโทรคมนาคม (ผานอนเตอรเนตและโทรศพทมอถอ) มแนวโนมไดรบความนยมเพมมากขน

ภาพท ๓๓ ทางเลอกทมากขนในการหาชองทางออกอากาศของชองทว

และในการหาชองทางการรบชมของผชม

๕. มลคาเงนโฆษณาในอตสาหกรรมสอและกจการโทรทศน

ภายหลงจากการด าเนนการตามแผนแมบทฯ ๔ ปโครงสรางการกระจายตวของมลคาเงนคาโฆษณาของประเทศไทยมการเปลยนแปลงไปโดยมประเดนทสามารถสงเกตจากขอมลของป พ.ศ.๒๕๕๔ และป พ.ศ. ๒๕๕๘ ไดดงน (๑) สดสวนมลคาเงนโฆษณาทกจการโทรทศนไดรบยงคงเพมขน (๒) โทรทศนระบบแอนะลอกมสดสวนรายไดทลดลงในขณะทโทรทศนระบบดจตอล โทรทศนผานดาวเทยม และเคเบลทว เรมมสวนแบงตลาดเพมขนอยางมนยส าคญ (๓) กจการวทยกระจายเสยงมสวนแบงทลดลง และ (๔) หนงสอพมพมสดสวนมลคาเงนโฆษณาทไดรบลดลงในขณะทอนเตอรเนตกลบมสวนแบงมากขน

พ.ศ. ๒๕๕๔ พ.ศ. ๒๕๕๘

ภาพท ๓๔ การเปลยนแปลงของมลคาเงนคาโฆษณาในสอประเภทตางๆในรอบ ๕ ปทผานมา

ทมา : ส านกงาน กสทช.

59

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

เมอพจารณาเฉพาะกจการโทรทศนตงแตปพ.ศ.๒๕๕๐ ถงปพ.ศ.๒๕๕๗ จะเหนไดวามลคาเงนโฆษณาทกจการโทรทศนไดรบมขนาดทมากกวากจการวทยรวม ๑๐ เทาและยงมการเตบโตเพมขนอยางตอเนอง ในขณะทมลคาเงนโฆษณาทกจการวทยไดรบมแนวโนมไมเตบโต

กจการโทรทศน กจการวทย

ภาพท ๓๕ การเปลยนแปลงของมลคาเงนคาโฆษณา

ในกจการโทรทศนและกจการวทยในรอบ ๕ ปทผานมา

ทมา : ส านกงาน กสทช.

เมอพจารณาสดสวนรายไดจากคาโฆษณาในกจการโทรทศนภาคพนดนเปนรายไตรมาส สามารถสงเกตเหนไดวาชองรายการโทรทศนเดม (๖ ชอง) เรมมสดสวนรายไดคาโฆษณาลดลงจากรอยละ ๙๒ เหลอเพยงรอยละ ๗๓ ในขณะทชองโทรทศนใหม (รวม ๒๑ ชอง) เรมมสดสวนรายไดจากคาโฆษณาเพมขนจากรอยละ ๘ เปนรอยละ ๒๗ (ประมาณสามเทาครง) จากไตรมาสท ๒ พ.ศ. ๒๕๕๗ ถงไตรมาสท ๔ พ.ศ. ๒๕๕๘

ภาพท ๓๖ สดสวนรายไดจากคาโฆษณาในกจการโทรทศนภาคพนดน

ทมา : กสทช.และนลเสน

60

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

๕. การแขงขนระหวางชองรายการดจตอลกบชองแอนะลอกเดม

ภายหลงการเรมออกอากาศของชองทวดจตอลประมาณ ๑ ป ไดเกดการเปลยนแปลงของโครงสรางตลาด โดยตลาดมการกระจายตวมากขนกลาวคอ ผประกอบกจการชองรายการทเปนชองในระบบแอนะลอกเดม (๖ ชอง) มสดสวนผชมลดลงในขณะทชองรายการใหมทเรมออกอากาศในระบบดจตอล (๒๑ ชอง) เรมมสดสวนผชมทมากขนอยางตอเนอง

ภาพท ๓๗ การเปลยนแปลงของสดสวนผชมชองโทรทศนเดมกบชองโทรทศนใหม

ทมา : กสทช.และนลเสน

นอกจากนเมอพจารณาเปนรายชองจะพบวาชองรายการเดมทครอบครองและบรหารโดยหนวยงานรฐ (เชน ชอง ๙ และ ชอง ๕) เรมประสบปญหาในการคดหารายการทมคณภาพและตอบสนองกลมผชมเนองจากผผลตรายการทเปนทตองการของตลาดจ านวนหนงไดเปนเจาของชองโทรทศนของตวเองแลว (เชน เวรคพอยท แกรมม อารเอส เปนตน) นอกจากนผผลตรายการอสระกม

61

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ทางเลอกมากขนในการน ารายการของตนเองไปออกอากาศในชองโทรทศนอนๆ ซงผลทตามมาคอระดบความนยมในชองโทรทศนดงกลาวลดลงอยางตอเนองและเรมอยในระดบทต ากวาชองโทรทศนชองใหมบางชอง

ภาพท ๓๘ ระดบความนยมของชองทวตางๆ

ทมา : กสทช.

62

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ในรอบ ๔ ปหลงการประกาศใชแผนแมบท กสทช.สามารถออกใบอนญาตประกอบกจการไดเฉพาะในกจการวทยโทรทศนเทานน โดยเปนการออกใบอนญาตผใหบรการสงอ านวยความสะดวก ผใหบรการโครงขาย (๔ ราย) และผใหบรการชองรายการระดบชาตประเภทธรกจจ านวน ๒๔ ชองรายการ และประเภทสาธารณะจ านวน ๑ รายการ

ภาพท ๓๙ รายชอชองรายการทวดจตอลระดบชาตประเภทสาธารณะและประเภทธรกจ

63

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

บทท ๕ บทสรปสภาพการณเปลยนแปลงของสอ

๑. การเปลยนแปลงโครงสรางของอตสาหกรรมสอวทยโทรทศน

โครงสรางของอตสาหกรรมสอวทยโทรทศนมการเปลยนแปลงหลายประการโดยเปนผลมาจากทงการเปลยนแปลงภายในอตสาหกรรม การเปลยนแปลงจากปจจยภายนอกอตสาหกรรม และการด าเนนการตามแผนแมบทฯฉบบท ๑ ทงนสามารถสรปเปนการเปลยนแปลงตามแตละองคประกอบของอตสาหกรรมไดดงน

ภาพท ๔๐ สรปสภาพการณเปลยนแปลงของกจการโทรทศน

ในดานผบรโภคหรอผรบชมสอมการเปลยนแปลงทส าคญคอ (ก) การมตวเลอกในการรบชองชมโทรทศนมากขนจงท าใหผประกอบกจการตองแขงขนกนมากขนอยางหลกเลยงมได (ข) มพฤตกรรมรบชมสอผานหลายหนาจอมากขนทงในเวลาเดยวกนและตางเวลากนจงมผลใหกจการโทรทศนตองเผยแพรเนอหารายการมากกวาหนงชองทาง (ค) สามารถเชอมตอถงกนไดมากขนจากโลกโซเชยลจงท าใหกจการโทรทศนตองใชประโยชนจากชองทางดงกลาวมากขน (ง) ยงขาดการรวมกลมรวมพลงกนอยางจรงจงเพอรกษาสทธของตวเอง และเพอตดตามและใหรางวล (หรอการลงโทษ) ทางสงคมกบผประกอบกจการทประกอบกจการด (หรอไมด) และ (จ) มความสามารถในการรเทาทนสอตางกนจงมผลใหกลมผบรโภคทมระดบการศกษานอยกวา มฐานะทางเศรษฐกจดอยกวา มแนวโนมถก

64

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

โนมนาวใหซอสนคา หรอรบชมรายการทไมมสาระประโยชน หรอมทศนคตทโนมเอยงไปตามทสอโทรทศนทมอทธพลทางความคดก าหนดผานการผลตซ า สงกวาผบรโภคอกกลมหนง

ในดานการแขงขน ในภาพรวมกจการโทรทศนมการแขงขนทรนแรงมากขนจงเปนผลใหเกดการเปลยนแปลงหลายประการ ไดแก (ก) ชองรายการโทรทศนหนงชองมการเผยแพรสญญาณหรอออกอากาศในหลายชองทางหรอแพลตฟอรมทงนเพอขยายฐานกลมเปาหมายผชมใหเพมมากขนและสรางความภกดตอชองใหกบผบรโภค (ข) ชองรายการโทรทศนตางๆมการแขงขนกนเขมขนขนอนเปนผลจากการมจ านวนชองโทรทศนทเพมขนในขณะทเมดเงนโฆษณาในอตสาหกรรมมไดเพมขนเนองจากภาวะเศรษฐกจทมการเตบโตต า (ค) กจการโทรทศนมการแขงขนกนมากขนทงในดานการลดราคาคาโฆษณาและการพฒนาเนอหารายการเพอตอบสนองกบผรบชมใหไดมากทสด โดยแมวาชองโทรทศนบางชองจะเปนผน าในการสรางความแตกตาง แตกจะมชองโทรทศนอนๆลอกเลยนแบบความส าเรจนนๆไดในเวลาตอมาไมนาน (ง) กจการโทรทศนรายใหญมการจดตงบรษทยอยเพอผลตรายการปอนใหกบชองเปนจ านวนมาก ทงเพอประโยชนในการปฏบตตามเงอนไขของใบอนญาตทก าหนดใหตองมการน ารายการจากผผลตรายการภายนอกชองรายการมาออกอากาศไมนอยกวาสดสวนทก าหนด และเพอลดผลก าไรในกจการชองโทรทศนทไดร บใบอนญาตอนจะท าใหชวยลดภาระคาธรรมเนยมทตองช าระใหกบ กสทช. (คดเปนสดสวนของผลก าไรของกจการ) (จ) กจการประเภทเคเบลทวทองถนตองปรบตวโดยหนมาเนนสรางหรอรกษาความไดเปรยบในการแขงขนจากการเผยแพรรายการเนอหาทเปนของทองถน สวนกจการเคเบลทวระดบประเทศตองแขงขนดวยความพรเมยมของเนอหาและการประกอบธรกจโทรคมนาคมเสรมดวย และ (ช) ชองทวดตอลประเภทธรกจมการแขงขนทรนแรงเนองจากมก าแพงในการออกจากตลาดทส าคญคอ ตนทนจมจากการประมลทมมลคาสงและไมสามารถเปลยนหรอโอนกรรมสทธใบอนญาตได

ในดานปจจยน าเขา ผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญดงตอไปน (ก) ผผลตรายการมตวเลอกหรอชองทางการขายเนอหารายการมากขน (ข) ปจจยการผลตหลกของอตสาหกรรม เชน ผประกาศขาว พธกร นกแสดง เปนตน มการเคลอนยายขามชองโทรทศนไดอยางเสรมากขน (ค) ชองรายการขนาดใหญเรมมการรวมตวทางดานหลงเพอผลตรายการปอนชองของตนเองมากขน (ง) ผใหบรการโครงขาย สงอ านวยความสะดวก มอ านาจตอรองสงขนจากการผกขาดบรการ แตสวนใหญเปนหนวยงานรฐหรอกงรฐ และ (ฉ) เอเจนซโฆษณามทางเลอกมากขนในการเลอกชองทางโฆษณาทงทวระบบตางๆ และชองทางออนไลน จงท าใหมอ านาจตอรองเหนอชองทวมากขน

ในดานโอกาสของการเขาสตลาดของผประกอบกจการโทรทศนรายใหมนน ผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญดงตอไปน (ก) ชองทวดาวเทยมยงคงเขาสตลาดไดไมยาก แตอาจตองเตรยมตวในการจดท าแผนธรกจและแผนการประกอบกจการใหละเอยดมากขนเพอน าเสนอตอกรรมการ กสท. (ข) ชองทวดจตอลภาคพนดนประเภทธรกจระดบชาตรายใหมไมสามารถเขาสตลาดระดบชาตไดในอก ๑๕ ปขางหนา (ค) ผประกอบกจการทวดจตอลระดบทองถน และประเภทบรการ

65

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

สาธารณะและบรการชมชนยงคงมอปสรรคในการเขาสตลาด เนองจาก กสทช.ยงมไดก าหนดเงอนไขการเขาสตลาดทวดจตอลระดบทองถน รวมทงประเภทบรการสาธารณะและบรการชมชน (ง) ขอจ ากดในการเขาสตลาดอกประการหนงในอนาคตคอ ความสามารถการเขาถง/หรอความสามารถพฒนาเนอหาทตรงความตองการผชมและความจงรกภกดตอชองโทรทศนของผชม

ในดานสนคาทดแทนนน ผลการวเคราะหสภาพการณเปลยนแปลงพบวา (ก) ทวอนเตอรเนต โมบายทว กบ ทวดาวเทยม เคเบลทว ทวดจตอลภาคพนดน มความแตกตางกนลดลงในทศนะของผบรโภคเนองจากสามารถเขาถงไดงายขน จงมแนวโนมทผบรโภครนใหมจะเลอกรบชมผานแพลตฟอรมทพกพาหรอเคลอนทไดมากขน และ (ข) เนอหารายการทผลตขนสามารถน าไปออกอากาศไดหลายชองทางรวมทงชองทางโทรคมนาคมเนองจาก Digital Convergence รวมถงการทกจการอาจเลอกผลตรายการเพอเผยแพรผานชองทางอนเตอรเนตโดยเฉพาะมากขนเพอหลกเลยงการก ากบดแลดานเนอหาของ กสทช.

๒. การเปลยนแปลงโครงสรางของอตสาหกรรมสอวทยกระจายเสยง

ในรอบ ๔ ปทผานมาก โครงสรางของอตสาหกรรมสอวทยกระจายเสยงมการเปลยนแปลงหลายประการโดยเปนผลมาจากทงการเปลยนแปลงภายในอตสาหกรรม การเปลยนแปลงจากปจจยภายนอกอตสาหกรรม และการด าเนนการตามแผนแมบทฯฉบบท ๑ ทงนสามารถสรปเปนการเปลยนแปลงตามแตละองคประกอบของอตสาหกรรมไดดงน

ภาพท ๔๑ สรปสภาพการณเปลยนแปลงของกจการวทย

66

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ในดานผบรโภคนน ผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญดงน (ก) ผบรโภคมแนวโนมรบฟงรายการวทยลดลง เนองจากความงายในการเขาถงสอประเภทอนๆทงประเภทสอโทรทศนหรอสอออนดมานดทสามารถเลอกรบชมหรอรบฟงรายการหรอเนอหาตางๆไดเองทางอนเตอรเนต เชน เพลง หรอคลปรายการวทยหรอรายการโทรทศนยอนหลง เปนตน ผบรโภคจงมแนวโนมรบฟงสอทออกกาศทางวทยโดยใชเนอหาทบนทกไวแลวลดลง (เชน เพลง เปนตน) (ข) ผบรโภคมขดความสามารถในการรเทาทนสอแตกตางกน โดยเฉพาะในเขตชนบทซงมกมชองรายการวทยทพยายามโนมนาวหรอปลกฝงอทธพลทางความคดทงในดานสรรพคณของสนคาและแนวคดทางการเมอง (ค) ผบรโภคมกนยมรบฟงวทยในขณะเคลอนท ทงนเนองจากในขณะอยกบทผบรโภคมชองทางการในการรบสอ เปนจ านวนมาก อยางไรกตามหากผบรโภคมตนทนในการรบส อภาพเคลอนไหวและเสยงผานระดบโทรคมนาคมเคลอนทลดลง ผบรโภคอาจมแนวโนมรบฟงวทยลดลงดวย (ง) ผบรโภครบฟงสอประเภทอนทไมใชวทย เชน อนเตอรเนต แอพลเคชนในโทรศพท เปนตน ไดงายและสะดวกขน และ (จ) ผฟงวทยยงขาดการรวมตวเชงเครอขายทเขมแขง เพอรกษาสทธของตวเองและเพอตดตามและใหรางวล (หรอการลงโทษ) ทางสงคมกบผประกอบกจการทประกอบกจการด (หรอไมด)

ในดานการแขงขนระหวางผประกอบกจการวทยกระจายเสยง ผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญคอ (ก) กจการผผลตรายการวทยรายใหญขยายกจการเขาไปประกอบกจการทวดจตอล อาทเชน อารเอส และแกรมม (ข) ผทดลองประกอบกจการวทยชมชนเปลยนจากประเภทบรการชมชนเปนบรการธรกจมากขน เพอใหสามารถหารายไดจากการโฆษณาไดอยางเตมทมากขน (ค) การแขงขนดวยการขยายก าลงการสงสญญาณใหครอบคลมพนทกวางมากขนจงกอใหเกดปญหาคลนรบกวนระหวางกนกบคลนรบกวนกบกจการการบน แตปญหาดงกลาวไดรบการแกไขอยางจรงจงภายหลงการรฐประหาร (ง) ผประกอบกจการมแนวโนมประคองธรกจใหอยรอดดวยการแทรกโฆษณาสนคาในเนอหารายการมากขน และท าธรกจอนดวย เชน ทวรทองเทยว เปนตน (จ) ผประกอบกจการไมกลาลงทนในระยะยาวเนองจากความไมแนนอนเรองก าหนดเวลาการคนคลนให กสทช.

ในดานผปอนปจจยน าเขา ผลการวเคราะหพบวาเจาของคลนหลกทงหมดยงคงเปนหนวยงานภาครฐ โดยมเอกชนเปนคสญญาในการรวมผลตรายการหรอแบงเวลารายการ จงไมมการเปลยนแปลงในสวนน อยางไรกตามผลการวเคราะหพบวามการเปลยนแปลงทส าคญดงน (ก) เอเจนซโฆษณามทางเลอกมากขนในการเลอกชองอน ทมราคาไมตางจากสอวทยมากนก เชน สอออนไลน และสอทวดจตอล และ (ข) ทรพยากรมนษยของกจการวทยเชน ผประกาศหรอผด าเนนรายการมแนวโนมเคลอนยายไปสกจการประเภทอนทใหผลตอบแทนดกวา เชน กจการโทรทศน เปนตน แต ในระดบภมภาค สถานวทยยงขาดแคลนชางเทคนคหรอเงนทนเพอซอ/ตดตงอปกรณเพอแกปญหาการปองกนการรบกวนของสญญาณคลน

ในดานโอกาสของการเขาสตลาดวทยกระจายเสยงนน ผลการวเคราะหพบวา (ก) ผประกอบการวทยชมชนรายใหมมขอจ ากดในการเขาสตลาดเพราะไมไดขนทะเบยนกบกสทช.ใน

67

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ชวงแรก และ (๒) ผประกอบการวทยรายใหมทตองการใชคลนหลก (AM และ FM) สามารถเขาสตลาดไดผานระบบการแบงปนเวลาและรวมผลตกบหนวยงานเจาของชองวทย แตมขอจ ากดดานประสบการณ เงนประมล ชอเสยง และความสมพนธกบเจาของคลน

ในดานสนคาทดแทนนน ผลการวเคราะหพบสภาพการณเปลยนแปลงทส าคญดงน (ก) รายการวทยผานอนเตอรเนต (แบบสดและแบบออนดมานด) และวทยดาวเทยมมความสามารถทดแทนชองวทยทใชคลนความถไดสง (ข) โทรทศนดจตอล ทวอนเตอรเนต และโมบายทวตอบสนองความตองการไดมากกวาวทยและเขาถงไดงายขน และ (ค) แพลตฟอรมการรบฟงเพลงผานโทรศพทและอปกรณพกพามการขยายตวมากขน

๓. การเปลยนแปลงของสอโทรทศนและวทยตามเจตนารมณการปฏรปสอ

จากผลการวเคราะหการเปลยนแปลงสภาพการณของกจการโทรทศนและกจการวทยในบทท ๔ และในหวขอทผานมา สามารถสรปการเปลยนแปลงดงกลาวตามประเดนเจตนารมณของการปฏรปสอไดดงน

ประเดนการปฏรปสอ กจการโทรทศน กจการวทย

๑. การลดอ านาจการผกขาดของชองรายการ

ชองรายการโทรทศนมการผกขาดลดลงมการแขงขนกนมากขน โดยอตราการกระจกตวของสวนแบงผชมลดลง (HHI) จาก ๒,๑๐๒ ในป พ.ศ. ๒๕๔๕ เปน ๗๘๖.๓๗ ในป ๒๕๕๘

มผประกอบการรายใหมเขาสตลาดเปนจ านวนมากผานระบบใบอนญาต

ลดอ านาจการผขาดจากการแยกผ ใ หบ รก า ร โครงข ายและสงอ านวยความสะดวกออกจากชองรายการทว

ยงไมมการเปลยนแปลงเนองจากย ง ไ ม ม ก า ร ก า หนด เ ว ล า ใหหนวยงานรฐทไดรบจดสรรหรอใชประโยชนคลนความถ ในการประกอบกจการวทยกระจายเสยงคนคลนความถใหกบ กสทช.

๒. กระจายการถอครองคลนความถจากหนวยงานรฐสภาคเอกชนและประชาสงคมมากขน

ผถอครองคลนความถสวนใหญเปนภาคเอกชน โดยมหนวยงานภาครฐถอครองเปนสดสวนทนอยในกจการทวดจตอล

ไมมการเปลยนแปลง

68

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ประเดนการปฏรปสอ กจการโทรทศน กจการวทย

๓. ปรบเปลยนจากระบบสมปทานเปนระบบใบอนญาต

เรมมการออกใบอนญาตการใชคลนความถและการประกอบกจการทวดจตอลภาคพนดนประเภทธรกจ (๒๔ ชอง) และประเภทสาธารณะ (๑ ชอง)

ไมมการเปลยนแปลง

๔. การลดผลประโยชนคาเชาจากการผกขาดทหนวยงานรฐเจาของคลนและผรบสมปทานไดรบ

การประมลทวดจตอลท าใหผลประโยชนของอตสาหกรรมกวา ๕๐,๐๐๐ ลานบาทกลบมาเปนของสาธารณะ

ไมมการเปลยนแปลง

๕. สงเสรมความเปนธรรมในการแขงขน

ความเปนธรรมในการแขงขนภายในแพลตฟอรมเดยวกนมมากขนเนองจากตลาดมการกระจายตวมากขน ผประกอบกจการมตนทนโครงสรางตนทนเขาตลาดไมตางกนมาก และใชกฎกตกาเดยวกนของ กสทช.

ไมมการเปลยนแปลง

๖. เพมประสทธภาพในการใชทรพยากรคลนความถ

การเปลยนผานสระบบทวดจตอลท าใหใชคลนความถลดลงและมประสทธภาพมากขน

การแยกโซคณคาออก ท าใหลดการลงทนทซ าซอนกนของชองทวในดานโครงขายและสงอ านวยความสะดวก

ไมมการเปลยนแปลง

๗. การสงเสรมสทธเสรภาพของสอมวลชน

มมากขนจากการสงเสรมการก ากบดแลกนเองของสอ

ลดลงจากประกาศของ คสช.

มมากขนจากการสงเสรมการก ากบดแลกนเองของสอ

ลดลงจากประกาศของ คสช. ๘. การเพมความหลากหลายของ

ประเภทเนอหารายการ มการเพมความหลากหลายใน

ประเภทชองธรกจ โดยมการก าหนดกลมชองขาวและสาระ และ กลมชองรายการเพอเดกและเยาวชน

ยงขาดการก าหนดหลกการและออกใบอนญาตกจการบรการสาธารณะและกจการบรก ารชมชน

ไมมการเปลยนแปลง

69

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ประเดนการปฏรปสอ กจการโทรทศน กจการวทย

๙. การเพมความหลากหลายในระดบพนท (ประเทศ - ภาค - ชมชน)

ยงขาดการรเรมก าหนดหลกการและออกใบอนญาตการใชคลนและการประกอบกจการวทยโทรทศนระดบภาคและระดบชมชน

ยงขาดการรเรมก าหนดหลกการและออกใบอนญาตการใชคลนแ ล ะ ก า ร ป ร ะ ก อ บ ก จ ก า รวทยกระจายเสยงระดบภาคและระดบชมชน

๑๐. การเขาถงการใชสอของชมชน ยงขาดการก าหนดหลกการทชดเจนและการออกใบอนญาตส าหรบกจการระดบชมชน

มการออกและ ตอ ใบอนญาตประเภททดลองประกอบกจการวทยใหกบสถานวทยชมชนทงประเภทบรการธ รกจ บรการสาธารณะ และบรการชมชน

ยงขาดการก าหนดหลกการทชดเจนและการออกใบอนญาตส าหรบกจการระดบชมชน

๑๑. การพฒนาคณภาพเน อหารายการและมสาระสงเสรมการพฒนาประเทศ

มการแบงประเภทชองรายการในโทรทศนบรการธรกจ โดยมการก าหนดกลมชองขาวและสาระ และ กลมชองรายการเพอเดกและเยาวชน

ยงขาดแผนการพฒนาคณภาพเนอหารายการ ผประกอบวชาชพ และผประกอบกจการในภาพรวม มเพยงการฝกอบรมเปนเรองๆ และการจดสอบผประกาศ

มการจดกจกรรมในกลมเปาหมายบางก ลม เช น สถาน วทย ในจงหวดชายแดนภาคใต เปนตน

ยงขาดแผนการพฒนาคณภาพเนอหารายการ ผประกอบวชาชพ และผประกอบกจการในภาพรวม มเพยงการฝกอบรมเปนเรองๆ และการจดสอบผประกาศ

๑๒. การจดสรรใบอนญาตประกอบกจการอยางโปรงใส

มการจดสรรใบอนญาตประกอบกจการทวดจตอลประเภทธรกจผ า น ร ะบบกา รป ร ะม ลอย า งโปรงใส

ยงขาดการด าเนนการจดสรรใบอนญาตอยางโปรงใสในกจการโทรทศนประเภทอนๆ

ยงไมมการออกใบอนญาตการใชคลนความถและประกอบกจการวทย

70

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ประเดนการปฏรปสอ กจการโทรทศน กจการวทย

๑๓. การแกปญหาคลนรบกวน ไมมปญหา มการท าขอตกลงรวมกบกรมการบนพลเรอน และประเทศเพอนบานเพอแกไขและปองกนปญหาคลนรบกวน

มการก าหนดเงอนไขแนบทายตามมาตรฐานทางเทคนคทพงประสงคใหผรบใบอนญาตทดลองประกอบกจการวทยด าเนนการตามมาตรฐานดงกลาวเพอใหไดรบการตอใบอนญาต

๑๔. การมกลไกตรวจสอบสอโดยภาคประชาสงคม

มการรวมกลมเปนเครอขายรเทาทนสอ แตยงมการด าเนนการในวงแคบและมขนาดของอทธพลคอนขางจ ากด

๑๕. มกลไกคมครองผบรโภคในกจการโทรทศนและวทย

มร ะบบการรบ เ ร อ ง รอ ง เ รยบแบบ เบด เ สรจ ในจ ด เดยวและมคณะอนกรรมการคมครองผบรโภคในกจการโทรทศนและวทยใน

๔. ขอจ ากดของการก ากบดแลกจการโทรทศนและกจการวทย

จากผลการวเคราะหในบทท ๔ และการสมภาษณและประชมกลมยอยผทเกยวของพบวาในรอบ ๔ ปทผานมา กสทช. มขอจ ากดของการก ากบดแลกจการโทรทศนและกจการวทยในดานตางๆดงน หวขอการก ากบดแล ขอจ ากดส าคญ

ดานการปองกนและแกไขปญหาคลนรบกวน

ความคบหนาในการด าเนนคดขนอยกบระยะเวลาทพนกงานสอบสวน (ต ารวจ) ใชเพอเตรยมส านวนสงฟองตอศาล

มบางกรณทผมอทธพลในทองถนอาจท าใหการด าเนนคดมความลาชา

หนวยงานในพนท (ภาคและเขต) ขาดบคลากรทมความรดานกฎหมาย หรอขาดแรงจงใจในการปฏบตหนาทดานกฎหมาย เนองจากไมไดรบคาตอบแทนเพมขน

ผประกอบกจการทองถนมกขาดทนทรพยในการลงทนใชเครองสงสญญาณทไดมาตรฐานและมคณภาพด

ดานการลกลอบออกอากาศโดยไมไดรบอนญาต

การตดตงและเคลอนยายสถานท าไดไมยาก เมอปดทหนงกสามารถไปเปดอกทหนงไดไมยาก

หนวยงานสวนภมภาคขาดอปกรณและบคลากรในดานน (บคลากรในส านกงานภาคและเขตตองรบผดชอบทงภารกจดานโทรคมนาคมและดานกระจายเสยงและโทรทศน)

การก ากบใหปฏบตตามเงอนไขแนบทาย

ขอจ ากดดานบคลากรเทยบกบปรมาณงาน (ชองรายการ คลน และจ านวนรายการ) การเชอมโยงขอมลระหวางส านกตางๆในสาย กสท.

71

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

หวขอการก ากบดแล ขอจ ากดส าคญ

การเรยกเกบคาธรรมเนยมและการลดหยอยคาธรรมเนยม

ผประกอบกจการมโนวโนมตงบรษทลกเพอใหรายไดของบรษทแมทเปนผร บใบอนญาตมมลคานอยและเสยคาธรรมเนยมนอย

ขาดการเชอมโยงขอมลดานการตรวจสอบผงเนอหารายการระหวางฝายทรบผง ฝายทตรวจสอบผง และฝายทค านวณการลดหยอนคาธรรมเนยม

การก ากบเนอหา ขอจ ากดดานบคลากรเทยบกบปรมาณงาน (ชองรายการ คลน และจ านวนรายการ) ผประกอบกจการมแนวโนมน ารายการทหมนเหมไปออกอากาศทางชองทาง

อนเตอรเนต

การพจารณาความเหมาะสมตองใชดลยพนจของกรรมการจงตองใชเวลามาก

การก าหนดแผนการใชคลนความถในภาพรวม

ความลาชาในการพจารณาความชอบดวยกฎหมายและความจ าเปนในการถอครองคลนในกจการวทยกระจายเสยง และความลาชาในการก าหนดเวลาการคนคลนความถในกจการวทยกระจายเสยง

ความลาชาในการเจรจาขอคนคลนความถกอนครบก าหนดตามอายสมปทานของชอง ๓ และ ชอง ๗

๑. การเปลยนแปลงพฤตกรรมการบรโภคสอของผบรโภค

ผบรโภคมแนวโนมเปลยนแปลงพฤตกรรมการบรโภคสอในอนาคตดงน

๑) การใชรบสอผานอปกรณพกพาเพมขนผานระบบเครอขายโทรศพทและอนเตอรเนตไรสาย โดยอปกรณพกพา หรอ Mobile Device ไดกลายเปนอปกรณคกายของคนยคใหมทงโทรศพทมอถอ Tablet และ Laptop

๒) การรบสอจากหลายจอ แยกกน พรอมกน ตอเนองกน เนองจากผบรโภคมทางเลอกในการเขาถงขอมลมากขน โดยผบรโภคมพฤตกรรมการใชงาน “หลายหนาจอ” หรอ มลตสกรน แทนทจะเลอกใชหนาจอใดหนาจอหนง

๓) การตดโซเชยลมเดย โดยคนไทยตนตวกบการใชโซเชยลมเดย โดยกรงเทพเปนเมองทมสดสวนผใช Facebook มากทสดในโลก และเปนอนดบ ๒ ของโลกใน Instagram ภาษาไทยเปนหนงในภาษายอดนยมบน ทวตเตอร และไทยมผใชงาน LINE ๒๐ ลานคน เปนอนดบ ๒ ของโลก ซ วยรนไทยในปจจบน ยอมรบวา การตดการใชงาน LINE และ Facebook รวมทงไมสามารถอยไดโดยขาดโทรศพทมอถอ

72

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

๔) การใชวถชวตแหงดจตอล” เชน บรการซอขายสนคาออนไลน บรการคนหารานอาหาร บรการจองโรงแรมและทพก หรอแมแตบรการหาเพอน หาครก ซงสงเหลานเปนสญญาณใหเหนวาดจตอลก าลงเปนสวนหนงในโลกชวตประจ าวนของผบรโภคมากขนเรอยๆ ซงในมมหนง คอ การเปลยนวถชวตของผบรโภคไปจากเดม

จากการศกษาของไมโครซอฟท พบวา ผบรโภคเรมคนเคยกบการใชงานหลายหนาจอพรอมๆกน และเปนพฤตกรรมปกตไปแลว ไมวาจะเปนการสลบใชงานโทรศพทมอถอระหวางดโทรทศนไปพรอมๆกน หรอการใชงานขามหนาจอไปเพอใหเกดความตอเนอง ซงสงเหลานกอใหเกดผลตอเนองไปยงอตสาหกรรมอนๆ เชน Social TV เปนตน

๒. การหลอมรวมของสอตางๆ

ภาพท ๔๒ ภมทศนใหมของการรบสงสารและสอ

ปจจยส าคญทกระตนใหการหลอมรวมของสอตางเกดขนและพฒนาอยางรวดเรวคอปจจยดานนวตกรรมทางเทคโนโลย โดยเฉพาะเทคโนโลยดจตอล ปจจยดานความตองการของผบรโภคทเนนการเขาถงเนอหาของสอโดยไมพจารณาวาตองรบสอนนผานชองทางใดชองทางหนงเทานน และกฎระเบยบทเรมเปดกวางมากขนและมการแยกแยะการก ากบทชดเจนขนระหวางการก ากบเนอหาและการก ากบชองทางการสอสาร

73

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ภาพท ๔๓ การหลอมรวมของอตสาหกรรมสอและโทรคมนาคม

ทมา : Convergence Consulting Company อางถงใน ITU

๑. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

สงท กสทช.ควรเรงรดด าเนนการใหเกดผลตามแผนแมบทฯฉบบท ๑

กสทช.ควรเรงสรางความชดเจนในเรองก าหนดการคนคลนความถในกจการวทยกระจาย เสยงเพอน ามาจดสรรคลนความถใหมใหทนภายในกรอบระยะเวลาทเหลออย เนองจากในชวง ๔ ปทผานมายงไมเกดการเปลยนแปลงใดในกจการวทยกระจายเสยง

กสทช.ควรเรงรดการเจรจาเพอขอคนคลนความถจากผรบสมปทานในกจการวทยโทรทศนภาคพนดนทง ๒ รายเพอให กสทช.สามารถน าคลนความถดงกลาวไปใชประโยชนในกจการอนๆทมความตองการใชคลนความถ

กสทช.ควรเรงรดการขยายการสงสญญาณของผใหบรการโครงขายโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอลใหเปนไปตามแผนโดยเฉพาะรายทมความลาชาในการด าเนนการ และควรเรงรดการประชาสมพนธในเชงรกเพอใหประชาชนทวไปเขาใจถงประโยชนและคณสมบตทเหนอกวาของทวดจตอลเมอเทยบกบทวดาวเทยมและเคเบลทว

74

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

กสทช.ควรเรงสรางความชดเจนในการก าหนดกรอบกตกาและจ านวนวทยชมชนทเหมาะสมในแตละเขตพนทเพอใหผประกอบกจการวทยชมชนตางๆ เขาสระบบใบอนญาตแทนทการไดร บอนญาตใหทดลองออกอากาศ และควรเรงก าหนดมาตรการในการสงเสรมชมชนทมความพรอมใหไดรบการสนบสนนในการประกอบกจการวทยชมชน

กสทช.ควรเรงสงเสรมใหเกดการก ากบดแลกนเองทชดเจนและมประสทธภาพทงในระดบผประกอบกจการและระดบสมาคม/ชมรม/สภา ของทงประเภทกจการและประเภทวชาชพ ผานการวางแรงจงใจและมาตรการสนบสนนทมประสทธผล

กสทช.ควรเรงปรบการบรหารงานขององคกรใหมธรรมมาภบาลเพมขน มความรวดเรวในการด าเนนการและใหบรการมากขน และมคณภาพการบรการมากขน

กสทช.ควรปรบรปแบบสรางเสรมขดความสามารถในการรเทาทนส อใหตรงกบกลมเปาหมายทมความเปราะบางมากทสดเปนล าดบแรก และควรปรบรปแบบการเผยแพรหรอจดกจกรรมใหประชาชนในวงกวางของประเทศไดรบขอมลดงกลาว

กสทช.ควรเรงจดท าแผนคลนความถในกจการวทยกระจายเสยงทแนนอน โดยเรงเจรจาหรอหาขอตกลงรวมกบกจการโทรคมนาคมหรอกจการอนๆทถอครองคลนความถยาน ๔๗๐ – ๕๑๐ MHz เพอน ายานความถดงกลาวมาใชในกจการวทยโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอล

กสทช.ควรเรงสรางความชดเจนในการก าหนดหลกเกณฑการคดเลอกผประกอบกจการโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอลประเภทชองรายการทเหลอ คอชองรายการสาธารณะ และชองรายการเพอชมชน เพอเพมทางเลอกใหกบผรบชม เพมสทธเสรภาพในการใชคลนของชมชน และเพมประสทธภาพในการใชคลนความถใหไดเตมท

สงท กสทช. ควรทบทวนแผนแมบทฯฉบบท ๑

กสทช.ควรทบทวนแผนยทธศาสตรทก า หนดให เ รมมการรบส งสญญาวทยกระจายเสยงในระบบดจตอล โดยเรงท าการประเมนผลทบจากการก าหนดนโยบายก ากบ (Regulatory Impact Assessment) อยางรอบดาน ทงน เนองจากในชวงเรมตน กสทช.มองวาวทยดจตอลเปนทางออกทเปนไปไดของการแกปญหาวทยชมชนเนองจากมขดความสามารถในการรองรบสถานวทยทมาก แตแทจรงแลว

75

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

สาเหตของปญหาทส าคญของกจการวทยชมชนคอขดความสามารถทจ ากดของ กสทช.ในการก ากบดแลสถานวทยทมจ านวนมากและออกอากาศในพนทตางกน

กสทช.ควรเรงศกษาและก าหนดแนวทางเพอรกษาความเปนธรรมใหกบผประกอบกจการวทยโทรทศนทอยตางแพลตฟอรม เชน ในชวงทโครงขายการสงสญญาณในระบบดจตอลภาคพนดนยงท าไดไมทวถง ชองทวดจตอลยงจ าเปนตองพงการออกอากาศผานทวดาวเทยมและเคเบลโดยเฉพาะในเขตพนทตางจงหวด ในกรณดงกลาวผประกอบกจการทวดาวเทยมหรอเคเบลทวควรไดรบคาตอบแทนในการชวยสงสญญาณตามกฎ Must Carry หรอไม นอกจากนผประกอบเคเบลทวและทวดาวเทยมทไดรบผลกระทบควรไดรบความชวยเหลอหรอการเยยวยาอยางไร

๒. ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ

กสทช.ควรเรงรดการขยายการสงสญญาณของผใหบรการโครงขายโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอลใหเปนไปตามแผนโดยเฉพาะรายทมความลาชาในการด าเนนการ และควรเรงรดการประชาสมพนธในเชงรกเพอใหประชาชนทวไปเขาใจถงประโยชนและคณสมบตทเหนอกวาของทวดจตอลเมอเทยบกบทวดาวเทยมและเคเบลทว

กสทช. ควรตดตามประสทธภาพในการประกอบกจการและความเปนธรรมของการเรยกเกบคาธรรมเนยมของผใหบรการโครงขายเพอมใหผใหบรการชองทวถกเอารดเอาเปรยบ หากเปนไปได กสทช.ควรก าหนดแนวทางใหผใหบรการโครงขายจดซอปจจยการผลตหรอจางเหมาบรการบางประเภทรวมกนเพอรวมกนรบภาระตนทนอนจะมผลใหตนทนการด าเนนการลดลง

กสทช.ควรเผยแพรผลการพจารณาความชอบดวยกฎหมายและความจ าเปนในการถอครองคลนความถวทยกระจายเสยงรายเดมใหสาธารณะรบทราบ เพอเปนประโยชนในการพจารณาใบอนญาตใหใชคลนความถและใบอนญาตประกอบกจการวทยกระจายเสยงตอไปในอนาคต

กสทช.ควรเพมการเฝาระวงสถานวทยทออกอากาศโดยผดกฎหมาย เนองจากทผานมาสถานวทยดงกลาวไดปดตวลงเนองจากเกรงกลวตอการบงคบใชกฎหมายทจรงจงของคสช. รวมทงเพมกลไกการเฝาระวงการออกอากาศทไม เปนตามแนวทางปฏบตทกสทช.ไดก าหนดเพอปกกนการรบกวนการใชคลนในกจการอนๆโดยเฉพาะกจการวทยการบน

76

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

กสทช.ควรพฒนาแนวทาง เครองมอ และกลไกในการก ากบดแลเนอหาของสอโทรทศนและสอวทย ใหเทาทนกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยทเนอหารายการตางๆสามารถสรางหรอเขาถงไดงายขน สามารถเผยแพรไดหลายชองทางหรอแพลตฟอรม

กสทช.ควรเนนการใหบรการหรอใหขอมลผานอนเตอรเนตในเชงรกใหมากขนทงในดานการรบและการจดการเรองรองเรยน การลงทะเบยน การท าธรกรรม การตรวจสอบขอมล เปนตน เพอรองรบผประกอบการรนใหมทมแนวโนมท าธรกจผานโครงสรางเศรษฐกจดจทลมากขน

กสทช.ควรมบทบาทเชงรกในการสงเสรมการพฒนาคณภาพเนอหา คณภาพรายการ ของผประกอบกจการชองโทรทศนทงประเภทชองโทรทศนกลมธรกจ กลมชมชนสาธารณะ กลมบรการชมชน ในทกแพลตฟอรมทงชองโทรทศนภาคพนดน โทรทศนดาวเทยม และเคเบลทว

77

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

บรรณานกรม COMMUNICATIONS FEDERAL COMMISSION. Strategic Plan 2012-2016. ม.ป.ป. “กฎหมาย กสทช.ฉบบใหมกบการจดสรรคลนความถเพอประโยชนสาธารณะ”. จลนต, 2545. 2000 Annual Report. “Broadcasting Policy.” ม.ป.ป. Allan T. Rasmussen. “Digital TV in Thailand - Think inside the box.” ม.ป.ป. www.Yozzo.com. Australian Communications and Media Authority. “Communications report 2014–15.” 2015. —. Trends in Communications and Media Technology,Applications and Use. 2009. —. Trends in media use by children and young people Insights from the Kaiser Family Foundation’s

Generation M2 2009 (USA), and results from the ACMA’s Media and communications in Australian families 2007. Australia, 2010.

Canadian Radio-televison and Telecommunications Commission. “Communications Monitoring Report.” 2013.

Chris Cheah. “Australia’s experience with digital television transition.” ม.ป.ป. CIMB. “Media - Integrated.” 4 พฤษภาคม 2559. —. “มองหาจดพลกผน.” 23 พฤศจกายน 2558. Corporation for Public Broadcasting (CPB). “Alternative Sources of Funding for Public Broadcasting

Stations.” 2012. Cullen International. “THE REGULATION OF BROADCASTING ISSUES UNDER THE NEW REGULATORY

FRAMEWORK.” 2006. Deloitte Touche Tohmatsu Jaiyos Co., Ltd. “Thailand Tomorrow Tech Trends 2015 What is the catch?”

2014. Department of Communications. Digital Television Regulation . 2015. Eve Salomon. GUIDELINES FOR BROADCASTING REGULATION. UNESCO, ม.ป.ป. Federal Communications Commission . “SUMMARY OF PERFORMANCE & FINANCIAL INFORMATION FY

2015.” 2015. Federal Communications Commission. “Strategic Plan 2009 - 2014.” ม.ป.ป. FEDERAL COMMUNICATIONS COMMISSION. Strategic Plan 2015-2018. ม.ป.ป. Friedrich-Ebert-Stiftung (FES). “ASIAN MEDIA BAROMETER - THAILAND 2010.” 2010. Global Information and Communication Technologies department . Regulatory trends in service

convergence. Washington, D.C., 2007. IBM Business Consulting Services. “The end of television as we know it A future industry perspective.”

ม.ป.ป. IHS Technology. CURRENT MARKET AND TECHNOLOGY TRENDS IN THE BROADCASTING SECTOR. Geneva,

2015. Institute for defense & Business, กสทช., Thomson Foundation . “รายงานโครงการอบรม Broadcast and

Content Regulation .” ม.ป.ป. International Telecommunication Union (ITU). Mobile Television Services: Feasibility study for Thailand.

2015. Jon Gisby. “Industry Perspectives on the Future of Commercial Communications on TV and TV-like

services.” ม.ป.ป. Karim P. Salamatian. Thailand Broadcasting Sector. Asia Pacific/Thailand, 2011.

78

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

Kittipong Asawapichayon. “Digital Reinvention.” ม.ป.ป. Manit Satitsamitpong and Hitoshi Mitomo. “AN ANALYSIS OF FACTORS AFFECTING THE ADOPTION OF

DIGITAL TERRESTRIAL TELEVISION SERVICES IN THAILAND.” International Journal of Managing Public Sector Information and Communication Technologies (IJMPICT), 2013: 9-20.

Must carry. ม.ป.ป. NAKAMURA Yoshiko and YONEKURA Ritsu. “Public Broadcasting and Changing Audiences in the Digital Era:

Services and Social Mission.” ม.ป.ป.: 103-150. Ofcom. “Annual Plan 2016/17 Making communications work for everyone.” 2016. —. Better Policy Making Ofcom’s approach to Impact Assessment. 2005. —. Public Service Broadcasting in the Internet Age Ofcom’s Third Review of Public Service Broadcasting.

2015. ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT. COMPETITION POLICY AND A

CHANGING BROADCAST INDUSTRY. 1993. Parita Wongchutinat. “Spectrum and Standard for Digital TV.” ม.ป.ป. Peter Walop. “ROADMAP FOR THE TRANSITION FROM ANALOGUE TO DIGITAL BROADCASTING.” 2014. Telecommunication Development Sector. “Implementing digital terrestrial television in Thailand.” 2015. THE BOSTON CONSULTING GROUP GSMA. Socio-Economic Benefits of Assigning the Digital Dividend to

Mobile in Thailand. 2013. “The policy and regulatory landscape.” ม.ป.ป.: 275-297. TJH Systems Pty Ltd. “Digital Radio Mondiale technical and market progression – Australia and

International.” 2006. Toby Mendel and Eve Salomon. The Regulatory Environment for Broadcasting: An International Best

Practice Survey for Brazilian Stakeholders. 2011. กฤษณา ชาวไชย. “พฒนาการและการขบเคลอนแนวคดการรเทาทนสอในประเทศไทย Development and Movement of

Media Literacy Concept in Thailand.” บณฑตศกษา คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน , ม.ป.ป.: 1-7. กลมงานมาตรฐานและเทคโนโลยกระจายเสยงและโทรทศน. “บทวเคราะหเกยวกบการใชงานความถวทยยาน ๗๐๐

เมกะเฮรตซ.” 2556. จรพร วทยศกดพนธ และคณะ. โครงการวจยการตรวจสอบคณสมบตปจจยความพรอมของชมชนในการดาเนนการสถานวทย

ชมชนในประเทศไทย. เชยงใหม: คณะการสอสารมวลชน มหาวทยาลยเชยงใหม, 2556. ชเนตต ทนนาม. โครงการวจยการพฒนาแนวทางปฏบตในการนาเสนอรายการโทรทศนบนหลกสทธมนษยชนและศกดศร

ความเปนนมนษยของสตร. มหาวทยาลยมหดล, 2559. ณรงคศกด ศรทานนท. “แนวทางการก ากบสอใหมในยคการหลอมรวมเทคโนโลย.” Executive Journal, ม.ป.ป.: 126-

134. ทองมอาคม พนา. “สถานการณวทยชมชนในปจจบน.” ม.ป.ป. “ทวดจตอลถลม “PSI” เดยง ป58วบ30%-กลองดาวเทยมทรด ทม 500ล.ลย59ชไฮเทค”IPTV”.” 4 มกราคม 2559.

http://www.manager.co.th/iBizChannel/ViewNews.aspx?NewsID=9580000142611. “ทวดจตอลอดวทย “แปก” ปรบโฆษณา-ผนกชมชนส.” 24 พฤษภาคม 2558.

http://www.manager.co.th/iBizChannel/ViewNews.aspx?NewsID=9580000058961. นลเสน. โฆษณาทวอนาลอก-ดจทล ป 2558. ม.ป.ป. นลเสน ประเทศไทย. “เมดเงนโฆษณาป 2558 (มกราคม - ธนวาคม).” ม.ป.ป. บรษท จเอมเอม แกรมม จ ากด (มหาชน). “รายงานประจ าาป 2554.” 2554. บรษท จเอมเอม แกรมม จ ากด (มหาชน). “รายงานประจ าป 2558 Total Media Solutions.” 2558. บรษท ทร คอรปอเรชน จ ากด (มหาชน). “รายงานประจ าป 2558 Grow Together Win Together.” 2558.

79

รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

บรษท ทว ธนเดอร จ ากด (มหาชน). “ลกษณะการประกอบธรกจ.” ม.ป.ป. บรษท บอซ เวลด จ ากด (มหาชน). “BROADCASTING AND MEDIA BUSINESS & PROGRAM SOURCING AND

PRODUCTION BUSINESS รายงานประจ าป 2558.” ม.ป.ป. บรษท เวรคพอยท เอนเทอรเทนเมนท จ ากด (มหาชน). “ANNUAL REPORT 2015.” 2015. บรษท อสมท จ ากด (มหาชน). “เปดโลกกวางสรางความสข .” 2558. —. “รายงานประจ าป 2554.” 2554. บรษทหลกทรพยเออซจ ากด. “Initiate Coverage.” กรงเทพ, 2559. ประกายกาวล ศรจนดา. “การสอสารการตลาดของสถานโทรทศนดจตอลระยะเรมตนในประเทศไทย.” ม.ป.ป. ประชาชาตธรกจออนไลน. “"ทวดจทล" ใสเกยรลงทนไมอน ขาใหญทมละคร-กฬาดงเรตตง.” 19 มกราคม 2559.

www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1453098949. —. “เอเยนซ-สอพลกเกมลางบโฆษณาทวปรบสตร"ไพรมไทม"สรางจดขายใหม-ตรงราคา.” 13 ตลาคม 2558.

www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1444631247. พนเอก ดร. นท ศกลรตน. ทศทางอตสาหกรรมโทรทศนในป 2559. ม.ป.ป. พรงรอง รามสต. วทยชมชนในประเทศไทยจากการปฏรปสอสการกากบดแลทยงยน. กรงเทพฯ : ศนยศกษานโยบายสอ คณะ

นเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2556. มหาวทยาลยธรรมศาสตร. “รายงานการศกษาผลกระทบของกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนตอสงคมและเศรษฐกจ

ไทย.” ม.ป.ป. “มลคาลงโฆษณา ป 58 ทวดจตอลชองใหม เพมขน 67.96%.” 8 มกราคม 2559. www.isranews.org/isranews-short-

news/item/43926-. มลนธสถาบนวจยและพฒนาองคภาครฐ. รายงานฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางในการจดเกบขอมลพฤตกรรมการใช

บรการกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน (Audience Measurement). 2558. มลนธสอมวลชนศกษา. การศกษาวเคราะหผงและเนอหารายการเดอนกมภาพนธ 2558 ของโทรทศนดจตอลกลมบรการ

สาธารณะ . ม.ป.ป. —. รายงานฉบบสมบรณ สอเชงสบสวน (Investigative Journalism) ในทวดจตอลชองขาวสารและสาระ (22 สงหาคม -

22 กนยายน 2557). 2557. —. รายงานฉบบสมบรณจรยธรรมสอโทรทศนกบผลกระทบตอพฒนาการของเดก: ศกษาเปรยบเทยบโทรทศนดจตอลชองท

ไดรบความนยม ชวง ตลาคม 2557 และ มกราคม 2558. ม.ป.ป. —. สอกบการตรวจสอบนโยบายรฐบาล:ศกษาโทรทศนกลมบรการสาธารณะและโทรทศนธรกจกลมขาวสารและสาระ.

2557. “วจยม.หอการคาฯ เจาะพฤตกรรมวยรนเปลยน ชมรายการทวผาน ‘สมารทโฟน’ เกอบครง.” 27 มกราคม 2559.

www.isranews.org/thaireform/thaireform-news/item/44387-tv-. วระศกด เชงเชาว. “วทยกระจายเสยงความชดเจนสง (Digital HDRadio).” 30 พฤษภาคม 2549. ศภศลป กลจตตเจอวงศ. “การปรบตวของรายการโทรทศนกบพฤตกรรมการเปดรบสอหลายหนาจอ The Adaptation TV

Program towards multi-screen media viewing Behavior.” วารสารมนษยศาสตรสงคมศาสตร มหาวทยาลยทกษณ, 2558: 103-120.

ศนยวจยกสกรไทย. “ทวออนไลนเตบโตตอเนอง...ดนมลคาตลาดผลตรายการป 58 ทะล 600 ลานบาท.” 2558. สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย. รายงานสถานการณสอมวลชนประจาป 2558. ม.ป.ป. —. สอไทย ...ยคสงครามแพลตฟอรม ! วกฤต โอกาส และความทาทายใหม. ม.ป.ป. สมาคมมเดยเอเยนซและธรกจสอแหงประเทศไทย. “10 อนดบชองทวดจตอลทลงโฆษณาประชาสมพนธมากทสด.” ม.ป.ป. —. “อนดบท 11-22 ชองทวดตอลทลงโฆษณาประชาสมพนธ.” ม.ป.ป. สวทช. สรปผลการสารวจมลคาตลาดอปกรณเครองรบสญญาณโทรทศน. ม.ป.ป. สหพนธวทยชมชนแหงชาต (สวชช.). การเปลยนผานสการกระจายเสยงวทยระบบดจตอลของประเทศไทย . มลนธ ไฮนรค

เบลล (Heinrich Boll Stiftung), 2556.

80

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รายงานสภาพการณเปลยนแปลงของสอจากการปฏบตตาม

แผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ฉบบท ๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต. หลกเกณฑการจดทาผงรายการสาหรบการใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศน พ.ศ.๒๕๕๖. 2556.

ส านกงาน กสทช. รายงานผลการดาเนนงานของคณะทางานตดตามคณภาพสญญาณพนทครอบคลมและการขยายโครงขายโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอล. พฤศจกายน 2557 – พฤษภาคม 2558.

ส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต. วารสาร กสทช. ประจาป 2557. 2557.

ส านกงานสงเสรมอตสาหกรรมซอฟตแวรแหงชาต (องคการมหาชน). “แถลงผลการส ารวจพฤตกรรมผบรโภคดจทลคอนเทนตในเขตเมอง ประจ าป 2558 (หนงการตน/แอนเมชนและเกม).” 17 กนยายน 2558.

ส านกนโยบายและวชาการกระจายเสยงและโทรทศน. “บทสรปผบรหารพฤตกรรมการบรโภคสอ (Media Consumption) ของไทย.” ม.ป.ป.

ส านกนโยบายและวชาการกระจายเสยงและโทรทศน และส านกกจการโทรทศนในระบบดจตอล . รายงานการเขารวมประชม DVB World 2016 ระหวางวนท 11 – 17 มนาคม 2559 ณ เมองเวนส สาธารณรฐอตาล. 2559.

ส านกวศวกรรมและเทคโนโลยกระจายเสยงและโทรทศน. “จ านวนครวเรอนของแตละจงหวดในประเทศไทยทมสญญาณครอบคลมของดจตอลทว (มถนายน 2559).” 24 สงหาคม 2558.

ส านกวศวกรรมและเทคโนโลยกระจายเสยงและโทรทศน. “ประมาณการพนทครอบคลมสญญาณดจตอลทวของสถาน M, A1 และ A2.” 2 กมภาพนธ 2559.

ส านกวศวกรรมและเทคโนโลยกระจายเสยงและโทรทศน. พนทครอบคลมของสญญาณดจตอลทวของประเทศไทยภายหลงการขยายโครงขายปท 1-3. 15 กนยายน 2558.

ส าโรจน แววมณ. เสวนาสาธารณะ หวขอ “ตดอาวธความรสการปฏรปสอใหยงยน” . ศนยศกษานโยบายสอ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2558.

ส านกกจการโทรทศนในระบบดจตอล. “ผลการด าเนนการเพอใหบรการโครงขายโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอล ปท 1.” 27 กรกฎาคม 2558.

—. “ผลการด าเนนการเพอใหบรการโครงขายโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอล ปท 2.” 27 กรกฎาคม 2558. ส านกงาน กสทช. สภาพการแขงขนของตลาดดจทลทว (มกราคม - ธนวาคม 2557). 2557. ส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต. “รายงานผลการด าเนนงาน

ของคณะท างานจดท ารางหลกเกณฑการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานของเครองวทยคมนาคมและอปกรณในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน.” 2556.

ส านกงานสงเสรมอตสาหกรรมซอฟตแวรแหงชาต. “แถลงขาวผลการส ารวจดจทล คอนเทนต ประจ าป 2556/2557.” 25 พฤศจกายน 2557.

ส านกวศกรรมและเทคโนโลยกระจายเสยงและโทรทศน. กาหนดการขยายโครงขายโทรทศนภาคพนดนในระบบดจตอลของประเทศไทย. 9 มนาคม 2559. (24 มถนายน 2559 ทเขาถง).

ส านกวศวกรรมและเทคโนโลยกระจายเสยงและโทรทศน. สถานพนทครอบคลมสญญาณดจตอลทวของประเทศไทย. 3 กมภาพนธ 2559. broadcast.nbtc.go.th (24 มถนายน 2559 ทเขาถง).

ส านกสงเสรมการแขงขนและก ากบดแลกนเอง. “รายงานสภาพการแขงขนของตลาดกจการโทรทศน (มกราคม ๒๕๕๘ – กรกฎาคม ๒๕๕๘).” ม.ป.ป.

สรางคณา วายภาพ. “แนวคดและสาระสาคญของรางกฎหมายในชดเศรษฐกจดจทล”. งานเสวนา NBTC Public Forum 1/2558: “ทรพยากรคลนความถและทศทางการสอสารภายใตรางกฎหมายเศรษฐกจดจทล”, ม.ป.ป.

อสรยะ ไพรพายฤทธ. ปจจยดานเศรษฐกจการเมองของอตสาหกรรมโทรทศนไทย. 2556. อษณา จนทรกล า. “คนไทยใชเวลาสงสดบนหนาจอ 4.1 ชวโมงตอวน.” 23 มกราคม 2559.

http://www.manager.co.th/iBizChannel/ViewNews.aspx?NewsID=9590000007858.