ความสมพนธของปจจยสงแวดลอมตอการกระจายของสงคมพชบรเวณเขาแหลม อทยานแหงชาตเขาใหญ

จงหวดนครราชสมา

นาย สมฤทธ เสงเลก 5314300419 นสตภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร

น าเสนอโดย

บทน า การกระจายของสงคมพช

Distribution of plants

Interaction

Adaptation

Environmental factor

“Amplitude of tolerance”

ทมา : ธวชชย, 2550 (ปาของประเทศไทย)

บทน า

Energy (พลงงาน)

Climatic (ภมอากาศ)

Edaphic (ดน)

Topographic (ภมประเทศ)

Forest fire (ไฟปา) Biotic (สงมชวต)

ปจจยสงแวดลอมทสงผลตอการกระจายของสงคมพช

ทมา : หนาปกหนงสอ ตนไมเมองเหนอ

ลมพดพาเอาไอน ามาปะทะดานหนาของ ภเขาสง เกดเปน ฝนภเขาตกเกอบทงหมด ท าใหดานหลงของภเขา ไมมฝนตกหรอตกนอย ซงบรเวณดงกลาวเรยกวา เขตเงาฝน

NE

WS

บทน า ผลกระทบของเงาฝน

Mouth

Jan Feb Mar Apr

May Jun Jul Aug Sep Oct

Nov

Dec

Aver.

mon

thly r

ainfal

l (mm)

0

100

200

300

400

500

600

700SW

NE

*

***

**

*

ปรมาณน าฝน เฉลยรายเดอน ตงแต 2005-2012

หมายเหต * p<0.05 ** p≤0.01 *** p<0.001

บทน า

• การกระจายตวของฝน ปราจนบร 134±11.7 วน/ป นครราชสมา 127±9.4 วน/ป • ปรมาณน าฝน(มลลเมตรตอป) ปราจนบร 1,905.1±286.7 มม. นครราชสมา 1,244.2±150.9 มม. * มความแตกตางอยางมนยส าคญ (P ≤ 0.001)

วตถประสงค

เพอศกษาอทธพลของปจจยสงแวดลอมตอการกระจายของสงคมพช บรเวณเขาแหลม อทยานแหงชาตเขาใหญ

• ความสงจากระดบน าทะเลประมาณ 1,326 เมตร • ทอดตวเฉยงลงใตเปนแนวเขตจงหวด และขวางกนแนวเคลอนผานของลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอและลมมรสมตะวนตกเฉยงใต

พนทศกษา เขาแหลม

NE (นครราชสมา)

WS (ปราจนบร)

วธการศกษา ศกษาองคประกอบของพรรณไม • วางแปลงส ารวจพรรณไมใหญ ขนาด 10x10 เมตร ตามระดบความสง ทก ๆ 100 เมตร ตามระดบน าทะเล จ านวน 3 แปลงตวอยางโดยมระยะหางระหวางแปลง 50 เมตร ตอระดบความสง

วดขนาดเสนผาศนยกลางเพยงอก (DBH) บนทกจ านวน และ ชนดพนธ ไมใหญมขนาดเสนผาศนยกลาง ≥ 4.5 cm มความสง ≥ 130 cm

• วางแปลงส ารวจพรรณไมวยรน ขนาด 4x4 เมตร บนทกจ านวน และ ชนดพนธ ไมวยรนมขนาดเสนผาศนยกลาง < 4.5 cm มความสง > 130 cm

10 เมตร

10 เมตร 4 เมตร

4 เมตร

NE WS

100 เมตร

วธการศกษา ศกษาปจจยสงแวดลอม

• ภายในแปลงส ารวจพรรณไมวยรน ขนาด 4x4 เมตร

เกบตวอยางดนทความลก (ชน A) ประมาณ 5-25 เซนตเมตร

วดคาความเปนกรด-ดางของดนดวย Soil tester

เกบขอมลลกษณะภมประเทศ

ทศทางดานลาด

ความลาดชน

ความสงจากระดบน าทะเล

วเคราะหปรมาณธาตอนทรยในดน

น าตวอยางดนทเกบมาวเคราะหดวยการใหความรอน ตามวธการ Eaton et al., 2005 ดงน ความชนของดน(Soil moisture,%) = 100 x (น าหนกเปยก-น าหนกแหง) น าหนกเปยก ปรมาณของสารอนทรย(Organic content,%) = 100 x (น าหนกแหง-น าหนกเถา) น าหนกแหง

วธการศกษา

วเคราะหขอมล วธการศกษา

1. ดชนความส าคญ (importance value index, IVI) IVI = RD + RDo+ RF

2. ดชนความหลากหลาย (Shanon Wiener index) H = - ((pi) lnpi)

s

i=1

3. จ าแนกสงคมพช (Cluster analysis) ทศตะวนตกเฉยงใต ประกอบดวย หมไมท 1, 2, 3, 4 และ 5 มความสงจากระดบน าทะเลท 800, 900, 1,000, 1,100 และ 1,200 เมตร ตามล าดบ ทศตะวนออกเฉยงเหนอ ประกอบดวย หมไมท 6, 7, 8, 9 และ 10 มความสงจากระดบน าทะเลท 800, 900, 1,000, 1,100 และ 1,200 เมตร ตามล าดบ

วเคราะหขอมล

4. ความสมพนธของปจจยสงแวดลอมตอการปรากฏของหมไม ใชวธวเคราะหการจดล าดบของหมไม (ordination analysis) ดวยวธ Canonical Correspondence Analysis, CCA ดวยโปรแกรม PC-ORD (McCune and Grace, 2002)

วธการศกษา

Main matrix คอ คาดชนความส าคญของพรรณไมแตละในแตละหมไม Secondary matrix คอ ตวแปรของความแปรผนทสงผลกระทบตอการกระจายของพรรณไม (ปจจยสงแวดลอม) ความสงจากระดบน าทะเล (Elev) ความเปนกรด-ดางของดน (Soil_pH) รอยละของสารอนทรยและอนนทรยในดน (Soil_OM) และ (Soil_IM) ทศทางดานลาด (Aps) ความลาดชน (Slope)

1. องคประกอบของสงคมพชเขาแหลม

ผลและวจารณผลการศกษา

ตองลาด

การปรากฏของพรรณไม

ไมใหญ ไมวยรน

ความหลากชนด 82 ชนด 64 สกล 36 วงศ

55 ชนด 49 สกล 25 วงศ

วงศทพบมากทสด Lauraceae Euphobiaceae Sapindaceae

Euphorbiaceae Lauraceae Rubiaceae

พรรณไมเดน ตองลาด กะอวม สะเตา

ตดหมาตน เชยด

ก าลงเลอดมา กะอวม

ตดหมาตน

ก าลงเลอดมา

1. องคประกอบของสงคมพชเขาแหลม

ผลและวจารณผลการศกษา

• พรรณไมเดนทส าคญไดแก

• ผลรวมของความหนาแนน 104 ตนตอเฮคแตร • พนทหนาตดของตนไม 176.35 ตารางเมตรตอเฮคแตร

ชอไทย ชอวทยาศาสตร ความหนาแนน (ตน/แฮกแตร)

พนทหนาตด (รอยละ)

IVI การปรากฏ (ความสงจากน าทะเล)

ตองลาด Actinodaphne henryi Gamble

7.33

0.22

22.91

900-1,200

กะอวม Acronychia pedunculata (L.) Miq.

9.33

0.15

19.03

1,000

สะเตา Pterospermum grandiflorum Craib

3.00

0.15

13.85

800-1,100

ปอมน Colona floribunda (Kurz) Craib

4.66

0.14

13.60

800

2. จ าแนกสงคมพช

1

2 3 4 5

กลมท 1 ก าลงเลอดมา, พลองกนลก, กดลน กลมท 2 เชยด, ตงตาบอด, เตาสยาม กลมท 3 ตองลาด, เมยงอาม, สตตน กลมท 4 กะอวม, พะบาง, ชมพน า กลมท 5 ปอมน, ค าแสด, มะคาแต

ผลและวจารณผลการศกษา

ผลและวจารณผลการศกษา

พชสงคมพชปาดบแลง

พชสงคมพชปาดบเขาต า

พชสงคมพชปาผลดใบ

พชสงคมพชปาดบแลง

(เรอดยอดเปดโลง)

พชสงคมพชปาดบแลง

(กะอวมเดน)

คาดชนความหลากหลาย (H´) NE = 3.40 WS = 3.55

1

2 3

4

5

3. ความสมพนธของปจจยสงแวดลอมตอการปรากฏของพรรณพช

ผลและวจารณผลการศกษา

ความสงจากระดบน าทะเล (ตงแต 1,100 – 1,200) และเปอรเซนตของสารอนทรยในดนสง (4.6%) มผลตอการกระจายของ ตาทบทอง (Neol_sia), ตองลาด (Acti_hen), และ เมยงอาม (Came_ole) เปนตน

• ซงสอดคลองกบ Guoqing et al. (2008) ทพบวา ความสงจากน าทะเลและปรมาณของสารอนทรยมความสมพนธกบการกระจายของพรรณพชอยางมนยส าคญสงถงรอยละ 67 เนองมาจากบรเวณทสง มอณหภมต าและความชนคอนขางสง ท าใหอตราการยอยสลายของสารอนทรยในดนต า (ภชนาฏ, 2553)

ผลและวจารณผลการศกษา

ผลและวจารณผลการศกษา

Elevation

800 900 1000 1100 1200

Tre

es n

um

be

r

0

5

10

15

20<4.5

4.5-10

10.1-15

15.1-20

20.1-25

25.1-30

>30

Actinodaphne hunryi

Elevation

800 900 1000 1100 1200

Tre

es n

um

be

r

0

5

10

15

20<4.5

4.5-10

10.1-15

15.1-20

20.1-25

25.1-30

>30

Neolitsea siamensis

ตองลาด ตาทบทอง

พบไดมากในททมความสงจากน าทะเลตงแต 1,200 ม.

พบไดมากในททมความสงจากน าทะเลตงแต 1,100-1,200 ม.

ความสงจากระดบน าทะเล และปรมาณสารอนทรย

ทศทางดานลาด โดยเฉพาะดานตะวนตกเฉยงใต มผลตอการกระจายของพชทส าคญคอ • สเสยดเทศ (Choe_axi), พสลกใบดก (Epip_sil), ก าลงเลอดมา (Knem_lin) และ พลองกนลก (Meme_ova) เปนตน • เปนกลมพชทพบขนไดทวไปในปาดบ และเนองจากทศทางดานนเปนดานทไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ท าใหมปรมาณน าฝนมากกวาทศทางดานตะวนออกเฉยงเหนอ (มลนธพทกษอทยานแหงชาตชาตเขาใหญ, 2548)

ผลและวจารณผลการศกษา

ทศทางดานลาด

ผลและวจารณผลการศกษา

Elevation

800 900 1000 1100 1200

Tre

es n

um

be

r

0

5

10

15

20<4.5

4.5-10

10.1-15

15.1-20

20.1-25

25.1-30

>30

Knema linifofia

พบเฉพาะดานตะวนตกเฉยงใต

ก าลงเลอดมา

ความลาดชนสง (64.7%) และปรมาณของสารอนนทรยในดนสง (92.9%) มผลตอการกระจายของพชทส าคญคอ

• ปอมน (Colo_flo), ค าแสด (Mall_phi) และ ขอาย (Term_tri) เปนตน • เกดการชะดนสงท าใหพนทมกเปดโลง ท าใหกลมพชทปรากฏในบรเวณนเปนพชทพบไดทวไปในปาผลดใบ ซงตองการแสงมากกวาบรเวณอน ๆ เรยกพชกลมนวา Sun species หรอ Heliophytes (Barbour et al., 1980; Luttge, 2008)

ผลและวจารณผลการศกษา

ความลาดชน เปอรเซนตของสารอนนทรยในดน

ผลและวจารณผลการศกษา

Elevation

800 900 1000 1100 1200

Tre

es n

um

be

r

0

5

10

15

20<4.5

4.5-10

10.1-15

15.1-20

20.1-25

25.1-30

>30

Colona floribunda

พบในพนททมความชนสง 64.7% และปรมาณสารอนนทรยสง 92.9%

ปอมน

ความเปนกรด-ดางของดนเฉลยท 6.7 ซงมสภาพคอนขางเกอบกลาง มความสมพนธ ตอการกระจายของพชทส าคญคอ • เตาสยาม (Maca_sia), มะซก (Sapi_rar) และ ตงตาบอด (Exco_opp) เปนตน • โดยทวไปดนในธรรมชาตมคา pH 6.5 – 7.5 ซงเหมาะสมกบการเตบโตของพชโดยมผลตรงกบการละลายและแลกเปลยนธาตอาหารระหวางรากพชกบดน อกทงยงมผลตอการงอกของเมลด (Barbour et al., 1980) ท าใหพชในกลมนซงเปนพวกเบกน าสามารถเจรญไดด

ผลและวจารณผลการศกษา

ตงตาบอด

หรออาจเปนปจจยแวดลอมจ ากดอน ๆ ทอาจสงผลโดยตรงกเปนได เชน ความชนในดน เนองจากมกพบหมไมนขนอยบรเวณทลม

ผลและวจารณผลการศกษา

ไมมความสมพนธเฉพาะกบปจจยใด หรอ เปนกลมพชทสามารถพบไดทวไป พชส าคญทพบเชน พะบาง (Misc_pen) และ ชมพน า (Syzy_sia) เปนตน

ผลและวจารณผลการศกษา

Elevation

800 900 1000 1100 1200

Tre

es n

um

be

r

0

5

10

15

20<4.5

4.5-10

10.1-15

15.1-20

20.1-25

25.2-30

>30

Syzigium siamense

พบไดทวไปในเขาแหลม

การสบตอพนธของพรรณพช

DBH Class (cm)

<4.5

4.5-

10

10.1

-20

20.1

-30

30.1

-40

40.1

-50

50.1

-60

60.1

-70

70.1

-80

80.1

-90

90.1

-100

>100

Tree

numb

er

0

20

40

60

80

100

120

140

<4.54.5-10

10.1-20

20.1-30

30.1-40

40.1-50

50.1-60

60.1-70

70.1-80

80.1-90

90.1-100>100

0

20

40

60

80

100

120

140

“ Negative exponential growth form ” มการสบตอพนธเปนไปไดอยางปกตตามธรรมชาต

A B

A) NE B) SW

ผลและวจารณผลการศกษา

สรปผลการศกษา

• การกระจายของพรรณไมในเขาแหลม อทยานแหงชาตเขาใหญมความสมพนธตอปจจยสงแวดลอมอยางมนยส าคญ โดยเฉพาะปจจยความสงของพนทจากระดบน าทะเล เปอรเซนตของธาตอนทรย และทศทางดานลาด • การสบตอพนธของพรรณพชในธรรมชาตเปนไปไดอยางปกต โดยมรปแบบการเตบโตเปนแบบชก าลงลบ (negative exponential growth form) • การสบตอพนธของพชมความแปรผนไปตามระดบความสงของพนท

ค านยม

ขอกราบขอบพระคณ รศ.ดร. ดอกรก มารอด อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ผศ.ดร. สราวธ สงขแกว อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

และ คณสคด เรองเรอ

ขอบคณครบ