Chng 2TLHDC
MC LC
TOPICA
Chng 2:
............................................................................................................................................
3 I. CC C IM (THUC TNH) TM L C
NHN............................................................ 4
1. Xu hng
...........................................................................................................................................
5 1.1 Khi nim
........................................................................................................................................
5 1.2 Biu hin ca xu hng
...................................................................................................................
5 1.2.1 Nhu
cu.........................................................................................................................................
5 1.2.2 Hng th
.......................................................................................................................................
7 1.2.3 L tng
.......................................................................................................................................
8 1.2.4 Th gii quan
................................................................................................................................
10 1.2.5 Nim tin
........................................................................................................................................
10 2.Kh
cht...............................................................................................................................................
11 2.1 Khi nim tnh kh
...........................................................................................................................
11 2.2 C s hinh thnh tnh
kh.................................................................................................................
11 2.3 Cc loi tnh
kh...............................................................................................................................
12 3.Tnh cch
............................................................................................................................................
14 3.1 Khi nim tnh cch
.........................................................................................................................
15 3.2 Cu trc ca tnh
cch......................................................................................................................
15 3.3 ng dng
.........................................................................................................................................
15 4. Nng
lc.............................................................................................................................................
17 4.1 Khi nim nng
lc..........................................................................................................................
17 4.2 c im ca nng lc
....................................................................................................................
17 4.3 Cc loi nng lc
.............................................................................................................................
17 4.4 Cc mc ca nng
lc.................................................................................................................
18 5.Tnh cm v cm
xc..........................................................................................................................
19 5.1 Khai nim tnh cm v cm xc
......................................................................................................
19 5.2 Vai tr ca tnh cm v cm xc
.....................................................................................................
20 5.3 ng dng ca vic tc ng ti tnh cm ca nhn
vin.................................................................
20
1
Hng dn hc Chng IIHng dn hc chng ny
Chng 2TLHDC
TOPICA
hc tt chng ny cn hiu v nm c cc khi nim v cc thuc tnh tm l c nhn,
vai tr, c hnh thnh v mc nh hng ca chng n hnh vi c nhn. Trong qu
trnh hc nn c s lin h vn dng cc quy lut vi thc t c th nhn bit tm l
ca cc i tng trong qun tr nht l vi tm l khch hng v tm l ca cc nhn
vin.
Thi gian dnh cho bi ny l 45 pht.
2
Chng 2TLHDC
Chng CHNG
2 2
C IM V CC QUY LUT TM LTOPICA CA C NHN TRONG QUN TR KINH
DOANH
NI DUNG CHNH 1. c im tm l c nhn 2. Cc quy lut tm l c nhn
Mc tiu
Hc xong chng ny hc vin s:
Nm c c im tm l c nhn: Xu hng, tnh kh, tnh cch, nng lc, tnh cm v
cm xc Ni dung v ng dng cc quy lut tm l c nhn.
3
Chng 2TLHDC
TOPICA c im tm l c nhn gip phn bit ngi ny vi ngi khc v tm l. y l
vn ct li m cc nh qun l cn phi bit v vn dng t chc con ngi. c im tm l
c nhn ch r con ngi v tm l khc nhau ch yu qua cc yu t: xu hng, tnh
kh, tnh cch, nhu cu, nng lc, cm xc v tnh cm. hiu r c im tm l c nhn,
cc nh qun tr phi tr li c 3 cu hi c bn sau: Anh ta l ngi nh th no?
Cu hi ny lin quan n nhng hnh vi tm l c nhn. Nhng hnh vi ny l c trng
biu th thi ca cc nhn trc cc tc ng kch thch t bn ngoi. Hnh vi tm l c
nhn bao gm tnh kh v tnh cch. Anh ta mun g? Cu hi ny lin quan n ng
lc tm l c nhn. ng lc tm l c nhn bao gm nhu cu, th hiu, mc ch, ng c,
nim tin, Anh ta c th lm c g? Cu hi ny lin quan n nng lc tm l c nhn.
Nng lc tm l c nhn bao gm kin thc, kinh nghim, k nng v k xo. Khi
nghin cu cc thuc tnh tm l c nhn cn lu cc khi nim sau: Con ngi: Va l
thnh vin ca mt cng ng, mt x hi, va l mt thc th t nhin, va l mt thc
th x hi. Con ngi l mt thc th sinh vt-x hi v vn ha. Nh vy cn nghin
cu con ngi trn 3 mt: t nhin, tm l v x hi.
Ni dungI..CC C IM (THUC TNH) TM L C NHN
Anh ta l ai?
Anh ta mun g?
C nhn: l mt con ngi c th ca mt nhm, mt cng ng, l thnh vin ca x
hi. C nhn cng l mt thc th sinh vt- x hi v vn ha nhng c xem xt mt
cch c th ring tng ngi phn bit n vi cc cc nhn khc, vi cng ng. C tnh:
dng ch ci n nht, c mt khng hai, khng lp li trong tm l (hoc sinh l)
c th ng vt hoc c th ngi. Bn sc: l sc thi ring ca c nhn hay dn tc.
Nhn cch: l t hp nhng c im, nhng thuc tnh tm l ca c nhn, biu hin bn
sc v cc gi tr x hi ca ngi y. Nh vy, nhn cch l s tng ha khng phi cc
c im c th ca con ngi, m ch nhng c im quy nh con ngi nh mt thnh vin
ca x hi, ni ln b mt tm l-x hi, gi tr v ct cch lm ngi ca mi c
nhn.
Anh ta c th lm g?
4
Chng 2TLHDC 1. Xu hng 1.1 Khi nim
TOPICA
L s hng ti mt mc tiu, mt i tng no . l h thng cc nhn t thc y bn
trong quy nh tnh tch cc ca con ngi trong hot ng ca mnh. Xu hng ca
con ngi cho bit mun hoc chiu hng pht trin ca c nhn , hng vn ti ca h
v thc y con ngi hot ng theo mt mc tiu nht nh. Xu hng ca con ngi c
biu hin qua nhu cu, hng th, l tng, th gii quan v nim tin. 1.2 Biu
hin ca xu hng 1.2.1 Nhu cu a) Khi nim nhu cu: Nhu cu l ci tt yu t
nhin, n l thuc tnh tm l ca con ngi, l s i hi tt yu ca con ngi tn ti
v pht trin. A.G. Covaliop tng ni: Nhu cu l s i hi ca cc c nhn v cc
nhm x hi khc nhau, mun c nhng iu kin nht nh sng v pht trin Nhu cu l
ngun gc ca tnh tch cc, hot ng chnh l ng c thc y con ngi hot ng.
Lnin tng ni: Gii quyt nhu cu chnh ng cho mi con ngi khng nhng ch l
mc tiu lin kt cc thnh vin trong tp th m cn l ng lc pht trin tp th.
b) c im ca nhu cu: Nhu cu pht trin theo cc bc tun t hay nhy vt ty
theo tng hon cnh c th ca tng ngi, nhng khng bao gi dng li, khng bao
gi tha mn. Tc ng c cu: c voi i tin l ch s pht trin v tn ca nhu cu v
lng ham mun. Nhu cu ca con ngi rt a dng v phong ph. Nu nhu cu c tha
mn th con ngi cm thy sng khoi, d chu, phn chn. Tri li, nu nhu cu
khng c tha mn th con ngi cm thy chn nn, kh chu bc bi. Nhu cu ca con
ngi gn lin vi s pht trin ca sn xut, x hi v s phn phi gi tr vt cht
cng nh tinh thn. 5
Nhu cu
Chng 2TLHDC c) Hai nhm nhu cu c bn: Nhu cu t nhin ( Hay nhu cu
sinh l, vt cht):
TOPICA
Loi nhu cu ny ch yu do bn nng sinh ra, c c con ngi v ng vt.Tuy
nhin, nhng nhu cu t nhin ny con ngi c x hi ha. Nhu cu t nhin bao
gm: Nhu cu n, mc , nhu cu an ton trong sn xut, trong i sng thng
ngy.. c im ca nhm nhu cu ny l: Nhu cu t nhin thng c gii hn v lng v
c tnh chu k r rt, c ngha l nhu cu no ca nhm ny tha mn khng phi l n
chm dt (n no ri nhng sau mt thi gian li thy i). Tnh chu k ny l do s
bin i theo tnh chu k vn c ca c th v mi trng xung quanh. S cng thng
cng mnh th cng cng ln, nhng khi tha mn n nh cao th li cm thy chn
nn, mt mi.V d: khi i th rt mun n nhng khi no ri th nhn thy thc n li
chn
Nhu cu t nhin
Nhu cu x hi ( Nhu cu tinh thn): Nhu cu x hi ch yu do tm l to nn,
ni ln bn cht x hi ca con ngi. Nhu cu loi ny bao gm: Nhu cu lao ng,
nhu cu giao tip, nhu cu tnh cm, nhu cu hc tp, nhu cu v s cng bng,
nhu cu c nh gi v nh gi mt cch chn thc, nhu cu th hin v t th hin
mnh.. c im ca nhm nhu cu ny l : Kh o lng v khng c gii hn Nhng nhu
cu ny thng su v bn S phn chia ra hai loi nhu cu t nhin v x hi ch c
tnh tng i do tnh tng hp ca tm l con ngi m cc nhu cu ni trn khng th
tch ring bit vi nhau. Trong mi nhu cu u cha ng c yu t t nhin v x
hi. Ly nhu cu n lm v d. ng di gc l mt nhu cu t nhin th ch l n sao
cho no, n ci g nhng con ngi cn i hi n nh th no, n u, vi ai.. chnh l
nhu cu x hi.
Nhu cu x hi
6
Chng 2TLHDC d) ng dng ca vic tm hiu nhu cu:
TOPICA
Nh vy, con ngi c rt nhiu nhu cu khc nhau, song trong mt doanh
nghip cc nhn vin di quyn u c nhng nhu cu kh n nh sau y m nh qun tr
phi quan tm: Nhu cu c mt cuc sng kinh t n nh, thu nhp ngy cng cao,
iu kin sinh hot v lm vic ngy cng tt. Nhu cu cng bng x hi: nu khng
gii quyt tt vn ny s gy ra cc mu thun trong doanh nghip. Cng bng th
hin trn cc mt: phn phi phc li tp th, trng ngi ti, cng bng trong s
dng ngi, hc tp, t do . Nhu cu t do: nhu cu ny pht trin cng vi s pht
trin ca trnh nhn thc con ngi. Nhu cu ny th hin: con ngi lun mong
mun t do la chn cng vic, ni lm vic t khng nh mnh, c c lp lm theo
trch nhim ca mnh, t do t tng (bao gm c t do tn ngng). Nhu cu c gia
nh hnh phc: ngi lao ng ch ton tm, ton vi cng vic khi h c gia nh hnh
phc. Bn thn nh qun tr cng phi lun quan tm, xy dng gia nh mnh sao
cho hnh phc, sng c n np gia phong th mi mong lnh o c ngi khc (tu
thn, t gia, tr quc, bnh thin h). Nhu cu c nhng nh qun l, lnh o va c
ti, va c c. 1.2.2 Hng th a) Khi nim hng th: Hng th l thi c bit ca c
nhn i vi s vt, hin tng no va c ngha quan trng trong cuc sng ca ngi
va to ra cho h nhng khoi cm. b) Hai iu kin hnh thnh hng th:Hng
th
V khch quan: i tng ca hng th phi c cng kch thch mnh (nh hp dn,
p, mi l, c o..) gy c s ch ca con ngi. VD: mt bn nhc hay, mt bc
tranh p V ch quan: ty thuc vo con ngi. C nhn c thc y , r rng, hiu c
ngha ca n i vi i sng ring ca mnh. VD: c hiu bit v nhc mi yu nhc
giao hng c) Vai tr ca hng th: 7
Chng 2TLHDC
TOPICA Hng th gi vai tr to ln trong hot ng ca con ngi-u tin hng
th to ra kht vng i tm hiu i tng, t iu chnh mi hnh vi, c ch, ngh,
tnh cmtheo mt chiu hng xc nh. Hng th to s tp trung ch cao bi s say
m, hp dn ca i tng, do d kh khn vn c gng vt qua. V vy, hng th l ng
lc thc y con ngi hot ng t hiu qu cao. d) ng dng ca vic to hng th
trong qun tr: Nh qun tr cn ch lm sao cho ngi lao ng tht s c hng th
trong cng vic ca mnh, h lm vic thoi mi v t nng sut cao. Khi gy hng
th con ngi cn ch : Phi lm cho i tng hng th c cng kch thch mnh, hp
dn mi l v c o. Lm cho nhn vin hiu bit tng i thu o v n. Chng hn mun
nhn vin c hng th lm vic trc ht phi nu c ngha, tm quan trng, li ch
ca cng vic i vi cng ty cng nh bn thn anh ta, sau cn ch r cch thc
thc hin cng vic . C nh vy mi t c hiu qu cao trong qun tr v thc y
hiu qu hot ng ca nhn vin. 1.2.3 L tng a) Khi nim l tng: L tng l mc
tiu cao p, mt hnh nh mu mc, tng i hon chnh, c sc li cun con ngi vn
ti. b) c im ca l tng: L tng va c tnh hin thc, va c tnh lng mn. C
tnh hin thc v hnh nh l tng bao gi cng c xy dng t nhiu cht liu trong
hin thc, c sc thc y con ngi hot ng t c mc ch hin thc. C tnh lng mn
v mc tiu ca l tng bao gi cng l ci g c th t c trong tng lai, trong
mt chng mc no , n i trc cuc sng, phn nh xu th pht trin ca con ngi.
L tng l biu hin tp trung nht ca xu hng nhn cch, n c chc nng xc nh
mc tiu, chiu hng pht trin ca c nhn, l ng lc thc y, iu khin ton b
hot ng ca con ngi, trc tip chi phi s hnh thnh v pht trin ca c nhn.
8
L tng
Chng 2TLHDC c) ng dng ca vic to dng l tng
TOPICA
Nh qun tr phi xy dng nhng hnh mu l tng v mt ngi nhn vin ca doanh
nghip t to ra ng lc nhn vin phn u v ng x theo cc chun mc ca doanh
nghip hng n hnh nh l tng. Hnh nh l tng ca nhn vin Walt Disney (nh
ca hng)
S pht trin ca Walt Disney qu l hp dn. Nhng nhng hot ng din ra
pha sau cn hp dn hn nhiu. Vn kh khn nht i vi chng ta l tiu chun ho
cht lng. Ai tng ni: Khng th no v c n ci trn mt con ngi. Qu ng nh
vy. Thi vui v v ho nh ca nhn vin l cc k quan trng trong vic tho mn
nhu cu ca khch hng. chnh l yu t con ngi. Hng Walt Disney nh hng o
to v xy dng hnh mu nhn vin l tng ca mnh bng cch thc hin mt chng
trnh nh hng v o to h mt cch ht sc chu o, c bit. Tt c cc nhn vin mi
tuyn bt buc phi tham d cc kha o to v truyn thng, ng li v phng thc
hot ng ca hng ti trng i hc Walt Disney. H hc nhn thc c Walt Disney
l hng kinh doanh dch v vui chi gii tr v ghi nh nhng thut ng v hnh
mu nhn vin l tng. Nhn vin mi c nhn vo lm vic cn phi nhn thc c tm
quan trng ca hnh dng b ngoi ca mnh, ngha l h phi c dng ca Disney.
to iu kin thun li cho cc nhn vin trong vic thc hin ng quy nh, hng
cho in mt cun sch nh trong trnh by chi tit nhng quy nh v y phc, tc
v mu tc, mng tay, trang sc, bin tn, nc hoa dng sau khi co ru T gim
c n nhn vin tp v u mang bin hiu ghi r h tn v chc v.
9
Chng 2TLHDC 1.2.4 Th gii quan
TOPICA
a) Khi nim th gii quan:L h thng cc quan im v t nhin, x hi v bn
thn, xc nh phng chm hnh ng ca con ngi. b) c im ca th gii quan: Th
gii quan gip con ngi gii quyt hng lot cc cu hi: ti l ai? Xut hin nh
th no? Sng v ci g?...trn c s nhn thc cc vn trn nhn cch ca con ngi
mi t khng nh, mi c kh nng hnh ng mt cch c mc ch, c nh hng nht nh.
c) Vai tr ca th gii quan Th gii quan ng vai tr nhn t sng ng ca thc
c nhn, gi vai tr ch dn cch thc t duy v hnh ng ca c nhn. N ng thi
cng th hin l lun v khi qut ha cc quan im v hot ng ca nhm x hi. Mi c
nhn cng lun mong mun tip nhn nhng th gii quan khc, lm phong ph th
gii quan cho mnh, gp phn iu chnh nh hng cuc sng. Xut pht t lp trng,
bin gii th gii quan ng n, con ngi c th c c nhng cch gii quyt vn ng
n do cuc sng t ra. Ngc li, xut pht t lp trng sai lm, con ngi kh c
th trnh khi hnh ng sai lm. d) Vic xy dng th gii quan l mt qu trnh
lu di, n l s kt tinh ca tri thc, kinh nghim sng,trc ht nh qun tr cc
cp cn c th gii quan ng n t gip h c ci nhn ng n v bn thn v xu hng
pht trin c nhn h. xy dng th gii quan ng n ph thuc rt ln vo trnh nhn
thc v hc vn ca mi c nhn, chnh v vy nh qun tr phi lun to iu kin cho
nhn vin nng cao trnh bn thn v iu quan trng xy dng th gii quan cho
nhn vin l phi chm lo n i sng vt cht cho mi ngi, bi l ngi ta kh c th
suy ngh v xy dng th gii quan ng n nu vn phi suy ngh v nhng mi lo
cm, o, go, tin 1.2.5 Nim tin a) Khi nim nim tin: L kt tinh cc quan
im, tri thc, tnh cm, ch c con ngi th nghim, tr thnh chn l bn vng
trong mi c nhn. Nim tin to cho con ngi ngh lc, ch hnh ng ph hp vi
quan im chp nhn.Nim tin
Th gii quan
b) c im ca nim tin: C th hiu nim tin l mt h thng nhu cu m con
ngi nhn thc c qua hin thc bin thnh nhn sinh quan, th gii quan xem
10
Chng 2TLHDC
TOPICA xt cuc i, nh hng hnh vi, c ch ca con ngi. Nim tin c cng c
nh c nhu cu c tho mn. Con ngi c nhiu nim tin cng mt lc, mi nim tin
tha mn mt nhm nhu cu. Nim tin gi vai tr kim ch nam cho cuc sng ca
con ngi. Nh c nim tin ng n m con ngi d c kh khn nhng vn yu i, vui
ti, sng v lao ng vi trn y hy vng vo tng lai. V d nh vic hc tp ca SV
c nhiu kh khn, gian kh nhng h vn vui v, c gng hc tp bi h tin rng hc
tp tt sau khi ra trng s c nhiu c hi vic lm Nh vy khi con ngi tin vo
ai, tin vo ci g th h phc v, phng s ht lng v ngi , iu .V vy, nh qun
tr phi ch gy c nim tin ca mi ngi vo mnh, c bit l phi to ch tn trong
kinh doanh. 2. Tnh kh (kh cht) 2.1 Khi nim tnh kh Tnh kh l thuc tnh
tm l phc tp ca c nhn, biu hin cng , tin , nhp ca cc hot ng tm l th
hin sc thi ca hnh vi, c ch, cch ni nng ca c nhn. 2.2 C s hnh thnh
tnh kh Tnh kh l thuc tnh tm l quan trng ca c nhn do c im bm sinh ca
h thn kinh v cc c im khc trong c th con ngi to ra. N gn lin vi cc
qu trnh hot ng ca h thn kinh trung ng: qu trnh hng phn v qu trnh c
ch, l ng lc hot ng tm l con ngi c th hin thng qua cc hnh vi c ch,
hnh ng ca c nhn. Hng phn l qu trnh phn ng tch cc ca cc t bo thn
kinh p li nhng kch thch t bn ngoi, lm cho c nhn c thi tch cc vi hin
thc. c ch l qu trnh phn ng tiu cc ca cc t bo thn kinh p li nhng kch
thch t bn ngoi, lm cho c nhn c thi tiu cc vi hin thc. Hai qu trnh
thn kinh ny c 3 thuc tnh c bn: Cng ca qu trnh: ch kh nng chu ng kch
thch mnh hay yu ca h thn kinh.
Hng phn
c ch
Cn bng ca qu trnh: s cn i ca hai qu trnh hng phn, c 11
Chng 2TLHDC ch.
TOPICA
Linh hot: s chuyn ha t qu trnh ny sang qu trnh kia nhanh hay
chm. 2.3 Cc loi tnh kh Cn c vo s kt hp ca 3 thuc tnh trn ca cc qu
trnh thn kinh, c 4 loi tnh kh c trng ca con ngi nh sau: a) Kiu tnh
kh si ni: L nhng ngi c h thn kinh mnh, khng cn bng (hng phn mnh hn
c ch) v linh hot u v nhc im: u im: y l nhng ngi tht th, trung thc,
c g ni ngay, c tnh thng ngi, dng cm, dm ngh, dm lm ngay c nhng vic
kh khn nguy him. Hng hi, nhit tnh vi cng tc, vi mi ngi. Nhc im: tnh
nng ny, hay ni khng, kh kim ch bn thn, ni nng thiu t nh, d lm mt
lng ngi khc.
Tnh kh si ni
Cch ng x ca nh qun tr: i vi kiu ngi ny, nh qun tr cn nh nhng
trong giao tip, t nh, nng khen, nh ch v ch ph bnh ring h s tip thu
ngay v khng c phn ng. Khi h nng gin, nh qun tr cn nn nhn v lc h
khng sng sut suy ngh, d c phn ng gay gt. b) Kiu tnh kh linh hot:
Loi ngi ny c h thn kinh mnh. Qu trnh hng phn v c ch mnh, cn bng,
linh hot. u v nhc im ca kiu tnh kh linh hot: Tnh kh linh hot
u im: lun lc quan, yu i, d thch nghi vi hon cnh, h nhit tnh, si
ni, trung thc, t nh vui v, d gn, d mn. Lm vic c tnh sng to v nng
sut cao. Nhc im: hiu danh, tnh cm v t duy khng su, lp trng t kin
nh.
Cch ng x ca nh qun tr vi kiu ngi c tnh kh linh hot: 12
Chng 2TLHDC
TOPICA Ngi c tnh kh linh hot l loi ngi nu bit dng s c vic nht. i
vi h, cc nh qun tr nn s dng trong cng tc ngoi giao, cng vic mi m v
h sn sng ng h v tip thu ci mi. H khng thch hp vi cng vic ngi yn, t
c s giao tip, cn bo mt, v h a hot ng v khng chu ni s c n. Ph phn h
ni ng ngi hoc hi gay gt h cng chu c, v h mau gin, mau lm lnh v giu
lng v tha. c) Tnh kh im tnh: L nhng ngi c h thn kinh mnh. Hng phn v
c ch cn bng nhng s chuyn ha gia hai qu trnh ny khng linh hot nn t
nng ng, sc ln. u v nhc im ca tnh kh im tnh: u im: t duy su sc, lm
vic g cng tnh ton k cng, a mu, t mo him. Khi gp kh khn h lun bnh
tnh, vng vng tm cch vt qua. H lun chung thy vi bn b, t thay i thi
quen. Nhc im: kh thch nghi vi ci mi, c khi cn bo th, d nh mt thi
c.
Tnh kh im tnh
Cch ng x ca nh qun tr vi ngi c tnh kh im tnh: i vi kiu ngi ny
cng vic thch hp l cng vic cn s thn trng (t chc, k hoch, nhn s), chn
chn, c tnh cht n nh, bo mt t cn c s giao tip v h t ci m. d) Tnh kh
u t: L nhng ngi c h thn kinh yu, c ch mnh hn hng phn, sc chu ng ca
h thn kinh yu. u v nhc im ca tnh kh u t: u im: l loi ngi a cm, d xc
ng nn rt nhn hu, thy chung, lm vic cn mn. Nhc im: kh lm quen thch
nghi vi mi trng mi, ngi giao tip, ngi va chm, nh d c tin, nht nht v
thng sng hng ni.
Tnh kh u t
Cch ng x ca nh qun tr vi ngi c tnh kh u t: Nh qun tr cn i x vi h
mt cch nhit tnh, t nh v nh nhng c bit trong nh gi. H cn c mi ngi
xung quanh 13
Chng 2TLHDC ng vin, gip khng nn b ri hoc c lp h.
TOPICA
Trong thc t, t c ngi no n thun mt kiu tnh kh, m thng c s pha trn
nhng tnh kh vi nhau. Khi ta nh gi tnh kh ca mt ngi l cn c vo loi
tnh kh no ni bt nht h. Khng c loi tnh kh no tt hoc xu hon ton, mi
tnh kh c u v nhc im ca mnh. Vn l nh qun tr phi hiu r tnh kh ca tng
ngi phn cng cng vic v i x cho hp l, nhm nng cao hiu qu hot ng ca h.
Nhng cng vic i hi cng thng thn kinh lin tc, nhng cng vic cn s cn
thn, chn chn th nn phn cng ngi c tnh kh im tnh. Nhng cng vic i hi
cng thng thn kinh nhng khng ko di, nhng cng vic c tnh cht mnh bo, c
t nhiu s mo him, cn hon thnh gp th nn phn cng cho ngi c tnh kh si
ni. Nhng cng vic yu cu s nhanh nhn tho vt, nhy bn v thng xuyn thay
i th nn giao cho ngi c tnh kh linh hot. Nhng hot ng i hi s t m, chi
tit v c tnh n nh cao, cn t s kt hp vi ngi khc th giao cho ngi u t
Cho hng vi ngi c tnh kh khc nhau Nu i cho hng vi ngi c tnh kh si ni
cn lu : th nht, cn gii thiu mn hnh mt cch vn tt, y , ng di dng; th
hai, nn c thi thng thn, ng quanh co; th ba, l nn nhn mnh vo cht lng
hn l gi c; th t, nu gp tnh hung cng thng qu mc cn gii lao, ch cho h
bnh tnh li mi tip tc. Khi thng lng, cho hng vi ngi linh hot cn ch :
th nht, cn nhn mnh v hp dn b ngoi, nh vo tnh ho phng ca h; th hai,
l kho lo hng h vo vn cn tho lun; th ba, khi h cam kt iu g th cn kim
tra thi tin cy v tt nht nn k vi h mt bn ghi nh. Khi cho hng vi ngi
im tnh cn: th nht, phi to n tng tt ngay t u; th hai, kin tr gii
thch cho h hiu v nhng mt tt ca sn phm, nn nh vo ch hn l cm xc; th
ba, t nhng cu hi mang tnh kch thch h th l kin ca mnh. Trong khi cho
hng vi ngi c tnh kh u t cn: th nht, ch ng t vn , gi gip h din t ht
kin ca mnh; th hai, i x nh nhng, t nh. 3. Tnh cch Sng v hot ng
trong x hi mi c nhn u c nhng phn ng ring ca mnh i vi nhng tc ng
ngoi cnh. Khi nhng phn ng tr nn n nh trong nhng hon cnh khc nhau th
chng tr thnh thuc tnh tm l, to nn tnh cch con ngi. Vi tnh cch ca
mnh, con ngi th hin thi i vi th gii xung quanh, vi mi ngi, vi cng
vic v vi chnh bn thn 14
Cho hng vi ngi c tnh kh khc nhau
Chng 2TLHDC mnh. 3.1 Khi nim tnh cch
TOPICA
Tnh cch l s kt hp cc thuc tnh tm l c bn v bn vng ca con ngi m
thuc tnh y biu th thi ca con ngi vi hin thc v biu hin trong hnh vi
con ngi. Tnh cch l thuc tnh tm l phc tp ca c nhn bao gm h thng thi
ca n vi hin thc, th hin trong hnh vi, c ch, cch ni nng. Nu tnh kh
do bm sinh l chnh, th tnh cch ch yu do gio dc v tc ng ca mi trng
sng to nn. Tnh cch hnh thnh trong qu trnh hot ng. Gia nh v cc nhm x
hi c ngha to ln vi vic hnh thnh tnh cch con ngi. c im ca tnh cch c
th hin r nt trong cng vic, ng x, giao tip i vi mi ngi v bn thn. 3.2
Cu trc ca tnh cch Cu trc tnh cch c 2 mt l mt ni dung v hnh thc Ni
dung ca tnh cch: L h thng thi ca con ngi vi thin nhin, vi x hi, vi
lao ng v vi bn thn. H thng thi ca c nhn bao gm: Thi i vi tp th v x
hi th hin qua tnh cch nh lng yu nc, tinh thn cng ng, tinh thn hp
tc, tinh thn i mi Thi i vi lao ng th hin nhng nt tnh cch c th nh yu
lao ng, cn c, sng to, lao ng c k lut Thi i vi mi ngi th hin qua
nhng nt tnh cch nh lng yu thng con ngi, qu trng con ngi, tnh chn
thnh, thng thn, cng bng, Thi i vi bn thn th hin nhng nt tnh cch nh
tnh khim tn, lng t trng,
Hnh thc ca tnh cch: L s biu hin ra bn ngoi ca tnh cch l h thng
hnh vi, c ch, cch ni nng ca c nhn. H thng hnh vi, c ch, ni nng rt a
dng, chu s chi phi ca h thng thi ni trn, thi chnh l mt ni dung, mt
ch o, cn hnh vi, c ch, cch ni nng l mt hnh thc biu hin ca tnh cch.
3.3 ng dng Nh qun tr phi xy dng nhng nt tnh cch tt, khc phc nhng nt
15
Hnh thc tnh cch
Chng 2TLHDC
TOPICA tnh cch xu cho c tp th v tng ngi lao ng. Nu nh qun tr c
nhng nt tnh cch khng ph hp vi cng tc qun l (quan liu, t i, khng cng
bng, thiu trch nhim,) th hiu qu qun l s rt hn ch. Nhim v ca nh qun
tr khng ch gio dc cp di m cn phi t gio dc rn luyn mnh, to nhng nt
tnh cch tch cc c ch th v i tng qun l Tin phong, chuyn mc Ngi vit,
thi h tt xu th Nm, 03/01/2008, 14:33 Khng bit trng ch tn
TP - Nguyn Tri tng ni: Tn gi quc chi bo, ngha l iu Tn l ca qu ca
quc gia. Nhng trong thc t ca qu ca quc gia c p dng duy tr nh th no?
C mt thc t ng bun l nhiu ngi qun i tm quan trng ca ch tn v tr nn bi
tn. Bi tn trc ht l khng trung thc vi chnh bn thn mnh, sau n bi tn
vi mi ngi xung quanh v c x hi. Ngi Vit mnh ni ting v chuyn gi cao
su. Ci g cng tr hao i l va. C quan dn lch r rng 8 gi hp nhng nhn
vin th ai cng nhn nh 8 gi 30 n l va, hn 10 gi th khong 10gi 30 n l
va. Chuyn tng nh nhng cng l biu hin ca vic bi tn.Trng ch tn
Hy tng tng khi bn gp g mt ngi nc ngoi m c l hn nh th th h s nh
gi tc phong ca bn nh th no. V n tng ca h v bn chc chn s khng c nh
mun v ngi nc ngoi rt coi trng iu . Trong cuc sng hng ngy, ta thng
ha vi nhau rt nhiu nhng lm lc ha ch m ha ch khng thc hin. Gp nhau c
b b: t hm na ti n nh chi. Ni ch cho vui th thi ch c n u. Ngi bn hng
ha vi khch hng rt nhiu khuyn mi, ri cho h xem trc mu m nhng sau li
khng gi li... ch l v d nh, chc hn bn cng tng ha nhiu iu vi mi ngi m
cha thc hin c. Chc khng my ai t kim im v suy ngh rng c khi ch l s
bi tn nh nhng li mt lng tin ca nhng ngi xung quanh nh th no. Trong
lm n kinh t, khng t ln c s vi phm hp ng k kt. C khi ch l sai mt t
mu m, c khi l vi phm cht lng sn phm,
16
Chng 2TLHDC
TOPICA
khi th khng giao hng ng thi hn V cui cng l dn n hp ng b ph sn ri
kin co n b. Sau nhng chuyn ta hc c cng nhiu nhng ci m ta mt i chnh
l ch tn vi i tc. M lm n kinh t quan trng nht l ch tn? Nhng cy cu mi
xy xong c hin tng khng tt, nhng con ng va hon thnh xung cp, nhng
khu chung c va xy h hng nng. Nhng k hoch, nhng d nh c duyt ri c nm
ra khng c thc thicng l nhng biu hin ca bi tn. M bi tn vi nhn dn s
khin dn gim st lng tin. Ch tn l gc r, nn tng ca thnh cng. Trong x
hi, nn kinh t th trng th ch tn cng cn c cao.Phan Th Tm Xm 13-Xun Lm
- Nam n - Ngh An 4. Nng lc 4.1 Khi nim Nng lc Nng lc l t hp cc thuc
tnh c nhn ph hp vi cc yu cu ca mt hot ng nht nh v m bo cho hot ng t
kt qu cao. 4.2 c im ca nng lc Nng lc c hnh thnh, th hin v pht trin
trong hot ng. N ch tn ti trong mi quan h vi mt hot ng nht nh, ngha
l khi ni n nng lc bao gi cng l nng lc v mt hot ng no VD: nng lc hc
tp, nng lc m nhc, nng lc qun l, 4.3 Cc loi nng lc Nng lc c chia
thnh nng lc chung v nng lc ring: a) Nng lc chung Nng lc chung l cn
thit cho nhiu lnh vc hot ng khc nhau nh nng lc ch , quan st, ghi
nh, tng tng, sng to.. b) Nng lc ring Nng lc ring (nng lc chuyn bit,
chuyn mn) l nng lc ph hp vi mt vi hot ng nht nh nh nng lc ton hc,
nng lc ngoi ng, nng lc bng , nng lc hi ha 17
Chng 2TLHDC
TOPICA Nng lc chung v nng lc ring c mi quan h qua li cht ch, b
sung cho nhau, nng lc ring c pht trin d dng v nhanh chng hn trong
iu kin tn ti nng lc chung. 4.4 Cc mc ca nng lc Nng lc bao gm 4 mc
sau:
Nng khiu: l nhng mm mng, du hiu ban u thun li, ph hp vi mt hot
ng no . Nng lc: l mt mc nht nh ca kh nng con ngi, biu th kh nng hon
thnh c kt qu mt hot ng no . Ti nng: l mc nng lc cao hn, biu th s t
c thnh tch cao, hon thnh mt cch sng to trong mt hot ng no . Thin
ti: l mc cao nht ca nng lc biu th mc kit xut, hon chnh nht ca nhng
v nhn trong lch s nhn loi. Nng lc ca con ngi c phi c bm sinh di
truyn khng? Theo quan im ca tm l hc Macxit, con ngi sinh ra khng c
sn nng lc i vi mt hot ng nht nh no m ch c t cht nht nh. Nng lc l s
kt hp nhng t cht t nhin vn c ca con ngi thng qua mi trng, hon cnh v
tnh tch cc hot ng ca mi c nhn. 18
Chng 2TLHDC
TOPICA Nng lc hnh thnh v pht trin trong hot ng thc tin ca con
ngi. N l kt qu ca qu trnh gio dc, t phn u, rn luyn ca c nhn. T cht
l tin t nhin ca nng lc, l nhng c im c th-sinh l bm sinh, trong c cc
c im ca h thn kinh, b no v gien ca con ngi. mt s ngi, t cht bc l kh
sm, r rt v c nh hng rt ln n hat ng ca c nhn nh nhc s thin ti ngi o
Moza. Tuy nhin, trong lch s nhn loi cho thy c nhng ngi khng thy biu
hin mm mng g ca nng lc nhng li t thnh cng ln trong mt lnh vc no y.
Abraham Lincoln l mt v d in hnh. T mt th k bnh thng mt ca hng tp ha
nh, nh mit mi hc tp v phn u ng tr thnh tng thng v l mt v nhn ca nc
M. tr thnh nh pht minh thin ti v li cho nhn loi hn 1000 bng pht
minh sng ch Thomas Eixn phi lm vic 18,5 gi mt ngy, khi ngoi 50 tui
ng mi cho mnh gim gi lm vic. Theo Eixn: thin ti l 10% ca t cht cn
90% do cng sc lao ng, m hi v nc mt to nn Trong doanh nghip, nh qun
tr phi bit r nng lc ca tng thnh vin di quyn b tr, s dng cho ph hp,
gp phn nng cao hiu qu kinh doanh ca doanh nghip ng thi to iu kin
cho mi thnh vin pht trin ng hng. 5. Tnh cm v cm xc 5.1 Khi nim tnh
cm v cm xc Trong khi phn nh th gii khch quan, con ngi khng ch nhn
thc th gii , m cn t thi ca mnh i vi n. Nhng hin tng tm l biu th thi
ca con ngi i vi nhng ci h nhn thc c gi l cm xc v tnh cm ca con ngi.
a) Khi nim cm xc: Cm xc l nhng rung cm din ra trong thi gian ngn,
biu th thi ca con ngi i vi hin thc. Cm xc thng biu hin di dng tch
cc v tiu cc. Cm xc tch cc th hin khi con ngi c tho mn cc nhu cu,
hoc khi c lnh o nh gi chnh xc, ng vin, khch l kp thi. Tri li, s tht
bi trong hat ng, xung t trong tp th, s nh gi, ng x thiu cng bngs
mang li cm xc tiu cc: bun phin, kh tm, ghen tc. b) Khi nim tnh cm:
Tnh cm l s rung ng trong lng i vi mt i tng no 19
Cm xc tch cc
Chng 2TLHDC
TOPICA trong hin thc. N gn lin vi l tr v n c tnh n nh lu di (T
in Ting Vit) Tnh cm c phn thnh 3 nhm chnh: Tnh cm o c (iu chnh mi
quan h ngi-ngi trong x hi; Tnh cm tr tu (biu hin thi yu ci mi) Tnh
cm thm m (th hin thi , cm xc trong cm th ci p ca thin nhin v ca cuc
sng, ca cc tc phm hi ha, ngh thut). Cc loi tnh cm thng nht, ha quyn
v nh hng ln nhau. V vy khi gio dc tnh cm to nn mt nhn cch hon chnh
v ton din. Tnh cm khc vi cm xc l nhng biu hin tm l bn vng ca c nhn.
Tnh cm th hin thi ca cm xc ca con ngi i vi mt i tng no . Tnh cm c
hnh thnh dn dn, tri qua mt thi gian nht nh 5.2 Vai tr ca tnh cm v
cm xc Tnh cm ng vai tr quan trng trong hot ng v i sng ca c nhn v tp
th, v nu thiu tnh cm th khng c bt k hot ng no c hiu qu, c sng to.
Tnh cm cn c th hin qua hnh vi, hnh ng, c ch, thi ng x ca con ngi.
(Nh nhau bi hi bi hi, nh ng ng la, nh ngi ng than) Tnh cm, xc cm
thc y con ngi hot ng, gip con ngi tng sc mnh tinh thn v vt cht, c
th to nn trng thi hng phn, sng sut, to nn cm hng mnh m, hot bt,
nhng cng c th lm con ngi m mm, chn nn, r ri, mt ht sinh kh. Tnh cm
l ch mnh nht, nhng cng l ch yu nht ca cong ngi. 5.3 ng dng ca vic
tc ng ti tnh cm ca nhn vin Trong hot ng qun tr cn tc ng n tnh cm ca
cp di, dng tnh cm chinh phc, cm ha cp di. Nh qun tr cn nhn thy r
vai tr ca nhng cm xc, tnh cm trong hot ng qun l ca mnh. S thnh cng,
nhng li nh gi tt trong cng vic thng gy nn h mt cm gic t ho, sung
sng, cm xc l mt kch thch tch cc cho s n lc tip theo cho cng vic.
Ngc li, s tht bi, khin trch thng to cho nhn vin mt cm xc kh chu,
khng thoi mi c th dn n tm trng chn nn.
Dng tnh cm chinh phc
Trong lch s nhn loi c rt nhiu bi hc dng tnh cm thu phc 20
Chng 2TLHDC
1
Ai quan trng hn ai?
TOPICA
BI TP TNH HUNG
Hng l mt c nhn chuyn ngnh qun tr kinh doanh tt nghip nm 2004.
Hng l mt ngi nng ng, hot bt lun gii trong cc hat ng tip cn th trng.
Thng 3 nm 2005 Hng c tuyn vo lm nhn vin kinh doanh ca cng ty du lch
M, bng kh nng chuyn mn v s hot bt ca mnh Hng dn dn tr thnh mt nhn
vin c thnh tch tt nht trong phng kinh doanh. Nhn thc c tm quan trng
ca mnh thng 9 nm 2005, Hng xut vi trng b phn xin c tng lng ln 20%.
Nhn thy Hng l mt nhn vin c nng lc, Ban Gim c cng ty quyt nh tng lng
cho Hng theo yu cu v b nhim vo v tr t trng bn hng. Cng vi thi gian
mi quan h ca Hng vi cc khch hng v cc i tc ngy cng mt thit, thnh tch
kinh doanh ca t bn hng do Hng ph trch lun cao nht so vi cc t bn hng
khc ca cng ty. Thng 12 nm 2005 Hng li xut tng lng, ln ny vic xut
tng lng ca Hng xut pht t thnh tch kinh doanh v vic c nhiu cng ty du
lch khc c nh mi Hng v vi mc i ng hp dn hn v mt ln na cng ty chp nhn
tng lng cho Hng ln 20% v b nhim Hng vo v tr ph phng th trng, so vi
nhiu t trng cc b phn khc mc lng ca Hng cao hn chnh iu ny cng gy t
nhng li d ngh v Hng v s k ca s t nhn vin trong cng ty. u nm 2006
tnh hnh kinh doanh ca cng ty M gp mt s khn rt ln do s thay i v quy
nh xut nhp cnh gia nc ta v nc gi khch, v do nn kinh t gp lm pht lm
cho cu du lch st gim. Lc ny Hng nm c cc ngun khch chnh ca cng ty v
Hng c cc cng ty du lch i th cnh tranh cho mi vi cc mc i ng hp dn hn
rt nhiu. Mt ln na Hng li xut vi cng ty c tng lng ln 50% nu khng Hng
s chuyn sang cng ty khc. Ban gim c cng ty ng trc mt la chn ht sc kh
khn, nu tng lng cho Hng th mc lng mi ca Hng cn cao hn c mc lng ca
ph gim c ph trch kinh doanh v n s ph v chnh sch lng ca cng ty. Nu
khng tng lng cho Hng, Hng s chuyn sang cng ty khc v cng ty s mt mt
lng khch khng nh. 21
Chng 2TLHDC
TOPICA
Tho lun 1. Bng cc kin thc v c im v cc quy lut tm l c nhn anh ch
hy phn tch din bin tm l ca Hng ? 2. Theo bn Cng ty nn lm g gii quyt
tnh hung trn ? 3. trnh tnh hung trn xy ra cng ty cn phi lm g?
22
Chng 2TLHDC
TOPICATrong chng ny chng ta nghin cu hai ni dung c bn l c im v
cc quy lut tm l ca c nhn.
Tm lcTrong Chng II
c im hay ni cch khc l cc thuc tnh tm l c nhn bao gm Xu hng, tnh
kh, tnh cch, nng lc, tnh cm v cm xc. phn ny chng ta s hiu c khi
nim, c ch hnh thnh, biu hin v nhng c im ca cc thuc tnh ny. Qua c th
thy c mc nh hng ca chng ti hnh vi c nhn nh th no nhm tr li 3 cu hi:
anh ta l ngi nh th no?, anh ta mun g? Anh ta c th lm c g? Ngoi ra
chng ta cng cng nhau tm hiu cc quy lut tm l c nhn bao gm 4 quy lut
l: quy lut tm l hnh vi, quy lut tm l li ch, quy lut tm l tnh cm v
quy lut tm l nhu cu. Vic hiu c nguyn nhn cng nh c ch hnh thnh ca cc
quy lut ny gip hc vin c th gii quyt c cc tnh hung pht sinh trong
qun tr kinh doanh ni ring v trong i sng ni chung
Cu hi n tp
Cu hi 1: Phn tch cc loi nhu cu ca ngi lao ng, t a ra nhng gi cho
nh qun tr trong qu trnh gii quyt cc yu cu ca ngi lao ng Cu hi 2:
Phn tch nhng u v nhc im ca cc loi tnh kh khc nhau, cho v d minh ha
Cu hi 3: Hy ly mt v d v tnh cch c nhn ca mt nh qun l m bn bit, theo
bn nh qun l c nhng tnh cch no cha ph hp vi v tr ca mnh, ti sao? Cu
hi 4: Hy phn tch cc mc ca nng lc, theo bn cn phi lm gi rn luyn nng
lc bn thn? Cu hi 5: Phn tch quy lut tm l v nhu cu v ng dng trong
qun tr kinh doanh
23
