Day Hoc Hinh Hoc Voi Su Ho Tro Cabri GeoMetry

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Cách sử dụng phần mềm Cabri GeoMetry

Citation preview

  • NGUYN B KIM O THI LAI TRNH THANH HI

    DY HC HNH HC VI S H TR CA PHN MM CABRI GEOMETRY NH XUT BN I HC S PHM

  • M s: 02.01. 65/175 H 2008

    MC LC LI NI U......................................................................................................... 3 PHN 1 ................................................................................................................... 4 PHN MM HNH HC NG CABRI GEOMETRY ................................. 4

    1.1. TNG QUAN V PHN MM DY HC HNH HC ........................................................................ 4 1.2. PHN MM HNH HC NG CABRI GEOMETRY ......................................................................... 5 1.3. THAO TC VI CC CNG C CA CABRI GEOMETRY............................................................ 10 1.4. VIT HO GIAO DIN CA CABRI GEOMETRY............................................................................ 23 1.5. PHN MM CABRI GEOMETRY V VIC DY HC HNH HC PHNG ................................. 23

    PHN 2.................................................................................................................. 33 LM QUEN VI CC CNG C CA CABRI GEOMETRY....................... 33

    2.1. S DNG CNG C CA CABRI GEOMETRY DNG HNH.................................................. 33 2.2. S DNG CNG C CA CABRI GEOMETRY DNG HNH NG....................................... 41

    PHN 3.................................................................................................................. 55 DY HC HNH HC VI S H TR CA PHN MM CABRI GEOMETRY ......................................................................................................... 55

    3.1. QUY TRNH KHAI THC CABRI GEOMETRY VO DY HC HNH HC ................................. 55

    3.2. PHNG N KHAI THC CABRI GEOMETRY VO DY HC HNH HC .............................. 57

    3.3. THI LNG S DNG CABRI GEOMETRY TRONG CC GI LN LP .................................. 61

    3.4. THIT K PHIU HC TP T CHC CC HOT NG HNH HC VI CABRI GEOMETRY....................................................................................................................................................... 63

    3.5. S DNG CABRI GEOMETRY TRONG DY HC KHI NIM.................................................... 65

    3.6. S DNG CABRI GEOMETRY TRONG DY HC NH L .......................................................... 70

    3.7. S DNG CABRI GEOMETRY TRONG DY HC GII BI TP ................................................ 79

    3.8. MT S KCH BN DY HC HNH HC VI CABRI GEOMETRY ........................................... 94

    TI LIU THAM KHO ................................................................................... 100 PH LC ............................................................................................................ 102

    2

  • LI NI U

    Hin nay c rt nhiu phn mm h tr dy hc ton c ph bin rng ri nh:

    Geometers Sketchpad, Euclides, Mathematica, Matcad, Maple... Cabri Geometry l kt qu nghin cu ca phng nghin cu cu trc ri rc v phng

    php ging dyTrung tm nghin cu khoa hc quc gia trng i hc Tng hp Joseph Fourier Grenoble (Php). Ta c th download v cp nht cc phin bn mi ca Cabri Geometry trn mng Internet ti a ch: www.ti.com/calc; www.thnt.com.vn.

    Chng ti xin gii thiu ti cc bn phn mm Cabri Geometry v nhng ng dng trong dy hc hnh hc vi hy vng ng gp mt phn nh b vo vic y nhanh tin ng dng phn mm vo dy hc, gp phn i mi phng php dy hc, nng cao cht lng o to.

    Ni dung cun sch gm cc phn sau: Gii thiu tng quan v Cabri Geometry. Hng dn s dng cc cng c ca Cabri Geometry. Hng dn khai thc Cabri Geometry trong dy hc hnh hc. c bit, cc tc gi ch n vic s dng Cabri Geometry trong cc tnh hung in

    hnh ca dy hc ton nh dy hc khi nim, dy hc nh l, dy hc gii bi tp. c gi c th xem xt v th li cc v d c th r hn cc vn m tc gi cp ti.

    Cun sch nhm phc v sinh vin cc trng i hc S phm, Cao ng S phm, gio vin ging dy hc phn l lun v phng php dy hc b mn Ton v gio vin cc trng Trung hc ph thng, Trung hc c s.

    Do ln u bin son nn ni dung cun sch khng th cp ht cc tnh hung khai thc Cabri Geometry trong dy hc hnh hc. Rt mong nhn c kin ng gp, trao i ca cc bn c ni dung cun sch c hon thin hn. Nhm tc gi

    3

  • PHN 1 PHN MM HNH HC NG CABRI GEOMETRY

    1.1. Tng quan v phn mm dy hc hnh hc Trn th gii cc phn mm h tr dy hc hnh hc nh: Omnigraph, Coypu,

    Mentoniezh, Cheypre, Defi, Geometers Sketchpad, Geospacw, Geoplanw, Euclides, Autograph,... c s dng, khai thc rng ri trong nh trng. Bn c c th tm hiu cc phn mm ny trn Internet.

    Vit Nam, trong thi gian qua cng c cc phn mm h tr dy hc hnh hc nh Geometry, GeoBook v cc phn mm dy hc hnh hc vit theo chng trnh sch gio khoa ca SchoolNet.

    1.1.1. Phn mm dy hc The Geometers Sketchpad The Geometers Sketchpad (GSP) l phn mm hnh hc ng h tr vic nghin cu v

    dy hc hnh hc phng. Phn mm GSP c tc gi Nicholas Jackiw a ra phin bn u vo nm 1995 v lin tc c nng cp, n nay l phin bn 4.7. Chng trnh GSP c th download ti website: http://thnt.com.vn hoc http://www.keypess.com/sketchpad.

    Trn th gii, phn mm GSP c s dng cc nc ng Nam nh Malaysia, Singapore v mt s nc khc nh M, c...

    GSP c cc chc nng v, dng v thc hin cc php bin i i vi cc i tng hnh hc. Bn cnh , GSP cn c cc chc nng tnh ton, o c v chc nng hot hnh.

    s dng GSP bn c c th tham kho cc ti liu ca nh xut bn Key Curriculum Press hoc ti website: http://www.keypress.com.

    1.1.2. Phn mm dy hc Geometry Phn mm Geometry tr gip dy hc hnh hc c tc gi Nguyn Thanh Thu (i

    hc Bch khoa H Ni) thit k theo nh hng sau: To ra mt giao din ho tr gip hc sinh pht trin kh nng quan st trc quan. a ra cc tr gip chng minh theo tng bc hoc ton b qu trnh gii bi ton. C th khai thc phn mm Geometry di cc hnh thc sau: Dng hnh v thao tc trn hnh v (tng t Cabri Geometry, GSP). Gip khai thc cc lut sn c (cc nh l, tnh cht...) vn dng trong qu trnh

    chng minh bi ton (tng t nh h Mentoniezh)... C th ni v tng th phn mm Geometry c nhiu u im so vi cc phn mm

    hnh hc khc. Do nhiu l do nn hin nay phn mm ny cha c a ra s dng rng ri.

    1.1.3. Phn mm dy hc GeoBook Phn mm GeoBook l sn phm ca Cng ti Tin hc nh trng SchoolNet vi giao

    din hon ton ting Vit. Vi GeoBook, hc sinh, gio vin c th truy cp vo cc file tm kim cc kin thc

    lin quan n cc tnh cht ca cc hnh, cc ng thng, cc ng trn... v cch chng

    4

  • minh cc tnh cht hnh hc. Gio vin c th son gio n trc tip vi GeoBook m khng cn cc phn mm cng

    c khc. GeoBook cho php gio vin lng ghp cc tng, tnh hung s phm vo bi ging cng vi vic tm kim thng tin c lin quan mt cch nhanh nht v chnh xc nht. Nh vy, ta c th khai thc GeoBook trong cc khu chun b ln lp, thc hin ln lp v nh gi kt qu hc tp ca hc sinh...

    1.1.4. Phn mm dy hc Euclides Phn mm hnh hc Euclides do cc chuyn gia ngi Hungari Lszl Istvn v Simon

    Pter pht trin. tm hiu phn mm ny ta c c th truy cp vo website: http://www.moti.hu/euclides.

    Phn mm Euclides cho php thit k v xy dng cc i tng hnh hc mt cch trc tip nh h thng cc cng c. Vi Euclides ta c th s dng chut v v thay i v tr cc hnh v mt cch d dng.

    Hn ch ca Euclides ch, thao tc dng hnh phc tp, mt s thao tc khng ging vi thao tc dng hnh thng thng bng thc k v compa m hc sinh c lm quen, hn na giao din hon ton l ting Anh nn gy kh khn cho hc sinh v gio vin trong qu trnh khai thc.

    1.2. Phn mm hnh hc ng Cabri Geometry 1.2.1. Khi ng Cabri Geometry

    Nu my tnh ca bn cha ci t phn mm Cabri Geometry th bn c th download Cabri Geometry trn Internet ci t (xem ph lc).

    gi Cabri ra lm vic ta ln lt chn cc lnh: Start/Programs/Cabri Geometry II Plus/Cabri Geometry II Plus hoc bm chut vo logo ca Cabri Geometry trn mn hnh.

    5

  • 1.2.2. Giao din ca Cabri Geometry Ca s lm vic ca Cabri Geometry bao gm cc thnh phn chnh nh: h thng

    menu bar, h thng cng c v vng lm vic dnh v, dng cc i tng hnh hc (hnh 1.1).

    Vng v hnh

    H thng cng c

    Menu bar

    Hnh 1.1

    1.2.3. H thng menu bar ca Cabri Geometry H thng menu bar ca Cabri Geometry gm 5 nhm chc nng chnh, mi nhm ng vi

    mt h thng menu dc (PopUp). Nhm chc nng File: gm 11 chc nng (hnh 1.2)

    New (Ctrl+N): M mt tp mi. Open (Ctrl+O): M mt tp lu trn

    b nh ngoi. Khi xut hin ca s Open a File, ta phi chn a, th mc v tn tp tin cn m ri chn lnh Open.

    Close (Ctrl+F4): ng tp tin ang lm vic. Nu ta cha lu tr tp tin, xut hin thng bo (hnh 1.3). Khi nu chn Yes th Cabri Geometry s lu tr tp tin trc khi ng. Nu khng mun lu li thng tin ta chn No. Nu chn Cancel ta s tip tc lm vic vi tp tin hin thi.

    6

    Hnh 1.2

    Hnh 1.3

  • Save (Ctrl+S): Lu tr tp tin. Nu l ln lu tr u tin s xut hin ca s Save File As. Ta phi chn a, th mc

    v t tn cho tp tin ny. Nhng ln ghi sau, Cabri Geometry s ghi theo thng s chn (hnh 1.4).

    Save As: Lu tr tp tin c vi tn mi.

    Hnh 1.4

    Export figure for calcs...: Chuyn i tp tin theo nh dng ca cc my tnh in t c

    chc nng ho nh TI83; TI88; TI92... Revert: Chuyn giao din lm vic v tnh trng ban u. Show Page...: Xem ni dung trc khi in (c th chn vng in bng cch di chuyn

    khung ch nht n v tr cn thit). Page Setup...: nh cc thng s trc khi in ni dung tp. Print (Ctrl+P): Thc hin lnh in. Exit (Ctrl+F4): Kt thc phin lm vic. Nhm chc nng Edit: gm 8 chc nng (hnh 1.5) Undo (Ctrl+Z): Hu b lnh va thc hin. Hnh 1.5

    Cut (Ctrl+X): Xo cc i tng c la chn trn mn hnh v lu tm chng vo b m Clipboard.

    Copy (Ctrl+C): Lu tr tm thi cc i tng c la chn trn mn hnh vo b

    7

  • m Clipboard. Paste (Ctrl+V): a cc i tng ang lu tr trong b m Clipboard ra vng lm

    vic. Clear (Del): Xo b cc i tng c la chn. Select All (Ctrl+A): nh du la chn tt c cc i tng. Replay Construction: Xem li ton b qu trnh dng hnh. Refresh Drawing (Ctrl+F): Ly li ho tit ca hnh dng. Nhm chc nng Options: gm 6 chc nng (hnh 1.6)

    Hnh 1.6

    Show/Hide Attributes (F9): Hin hay n bng la chn thuc tnh cc i tng. Show Figure Description (F10): n hay hin bng lit k cc thao tc dng hnh

    thc hin. Preferences..: Khai bo la chn cc tham s h thng nh la chn mu i tng, ch

    hin th, font ch h thng, dng phng trnh (hnh 1.7).

    Hnh 1.7

    Nu mun thay i cc thuc tnh ca i tng no th cn phi khai bo, la chn

    8

  • trong danh sch cc mu sn c, ri bm chut vo : [x] Keep as defaults. Nu mun lu tr cu hnh bm chn lnh Save to file.

    Language...: La chn ngn ng hin th. S c nhiu la chn nh ting Anh, Php, c, an Mch... ta cn bm chut vo ngn ng cn s dng.

    Font: La chn kiu ch cho i tng ang c la chn. Nhm chc nng Session: gm 5 chc nng (hnh 1.8)

    Hnh 1.8

    Begin recording... (F2): Bt u ghi li chui cc thao tc v, dng hnh... v lu tr

    di dng tp tin trong th mc ring. Stop playing/ Read a session (F4): Kt thc qu trnh ghi hay c mt recording c

    (khi ta c th xem li cc bc dng hnh c ghi). Previous (F6): Chuyn v thao tc trc . Next (F7): Chuyn n thao tc tip theo. Print a session (F5): Ghi ni dung recording ra file. Nhm chc nng Window H thng gm cc lnh dng b tr sp xp cc ca s theo kiu dn ngang hay lp

    ngi, hoc ng cc ca s ang m. Chc nng Help

    Hnh 1.9

    9

  • Nu bt chc nng Help, khi ta ch chut vo cng c no th pha di ca s s hin ln chc nng ca cng c (hnh 1.9).

    1.3. Thao tc vi cc cng c ca Cabri Geometry H thng cng c ca Cabri Geometry gm 11 nhm chc nng. Biu tng ca cng c

    ang c la chn s c mu sng. s dng mt cng c no , ta bm chut vo biu tng nhm chc nng ri di chuyn chut bm chn cng c cn s dng.

    Phn ny chng ti ch lit k cc cng c ca Cabri Geometry. thc hnh, bn c nn thao tc da theo cc v d chi tit phn 2.

    1.3.1. Nhm chc nng chn trng thi lm vic vi chut Khi bm chut vo nhm chc nng ny, xut hin danh

    sch 4 cng c:

    Pointer: S dng la chn, dch chuyn cc i tng hnh hc.

    Sau khi chn cng c Pointer: chn mt i tng no , ta ch chut vo i tng v

    bm (click), khi chut s c dng hnh bn tay v hin ln ch thch kiu ca i tng. chn nhiu i tng mt lc, ta nhn phm Shift trong khi ln lt bm chut vo

    cc i tng cn chn. di chuyn mt i tng, sau khi chn i tng ta gi phm chut trong khi di

    chuyn chut (drag) thay i v tr hnh v.

    Rotate: S dng xoay hnh xung quanh mt im hay tm ca hnh.

    Sau khi chn cng c Rotate ta bm chut xc nh tm quay sau bm chut vo i tng v gi phm xoay hnh.

    Dilate: Thay i kch thc ca hnh bng mt php ng dng. Sau khi chn cng c Dilate ta cn bm chut xc nh mt im c chn lm tm

    ca php ng dng sau bm chut vo i tng v gi phm ko thay i kch thc.

    Rotale and Dilate: C th cng mt lc va xoay va thay i kch thc ca hnh.

    1.3.2. Nhm chc nng chn cng c to im Khi bm chut vo nhm chc nng ny, xut hin 3 cng

    c:

    Point: To im.

    Khi chn cng c Point chut c hnh dng bt ch, a u bt ch n v tr xc nh im, bm chut tri. C th xc

    10

  • nh nhiu im m khng cn chn li cng c.

    Point on Object: Ly im thuc mt i tng c.

    Sau khi chn cng c Point on Object, ta a chut ch vo i tng, xut hin cu thng bo, chng hnly im ny trn ng trn... cn chn im v tr no, ta bm chut ti v tr (hnh 1.10)

    Intersection Points: Xc nh im l giao ca cc hnh hnh hc c.

    xc nh giao ca hai i tng no , ta chn cng c Intersection Points ri a chut ln lt bm vo hai i tng . Cng c th ch chut vo v tr l giao ca cc i tng, khi xut hin dng thng bo Ly ti giao im ta bm chut (hnh 1.11).

    Hnh 1.10

    Hnh 1.11

    1.3.3. Nhm chc nng chn cng c v cc i tng hnh hc Khi bm chut chn nhm chc nng ny, xut hin bng 7

    cng c dng cc i tng hnh hc c bn:

    Line: Dng mt ng thng. Mt ng thng c xc nh bi hai im. dng mt

    ng thng, trc ht ta chn cng c Line sau a chut bm chn v tr hai im trn mn hnh. Khi thay i v tr mt trong hai im th ng thng cng thay i v tr mt cch tng ng.

    Segment: Dng mt on thng.

    Thao tc dng on thng tng t nh dng ng thng. Ta chn cng c Segment ri sau a chu bm vo v tr ca hai u mt on thng cn dng.

    t

    Ray: Dng mt tia.

    d c nh im gc v hng ca tia. Chn cng c ng mt tia ta phi x Ray sau b cm chut xc nh im gc ca tia, di chuyn chut chn hng ca tia v bm hut xc nh im tip theo, ta c tia cn dng.

    11

  • Vector: Dng mt vect.

    ng mt vect ta chn cn d g c Vector ri sau ln lt bm chut xc nh im gc v im ngn ca vect cn dng.

    Triangle: Dng mt tam gic.

    ng mt tam gic, ta chn cng d c Triangle ri sau di chuyn v bm chut ln l s t xc nh v tr 3 nh ca tam gic, ta nhn c tam gic tng ng vi 3 im chn.

    Polygon: Dng a gic n cnh.

    ng t nh dng tam gic, ta chn cng c

    T Polygon sau a chut ln lt bm xc ta nh v tr cc nh. Kt thc bm p chut tri, c a gic tng ng vi cc im chn.

    Regular Polygon: Dng a gic u (n

  • hay parabol, hypecbol.

    1.3.5. Nhm chc nng chn cng c dng cc i tng mi c dn xut t cc i

    o nhm chc nng ny xut hin bng 10 c

    tng hnh hc c Khi bm chut vng c:

    Perpendicular Line: Dng ng thng vung gc.

    dng mt ng thng i qua mt im v vung gc v

    i mt ng thng (on thng) cho trc ta chn

    cng c Perpendicular Line ri ln lt bm chut chn xc nh m m ng thng s i qua v ng thng (on thng...) vung gc. Cng c th thao tc theo trnh t xc nh ng thng (on thng) trc, im sau (hnh 1.12).

    i

    : Dng

    ng ng thng i qua mt im v song song vi m

    Parallel Lineng

    dsong song.

    t ng thng (on thng...) cho trc: Chn

    cng c Parallel Line ri ln lt bm chut xc nh ng th (on thng...) v im m ng thng song song i qua.

    ng

    Hnh 1.12

    Midpoint: Xc nh im gia ca hai i , trm ung im ca on thng.

    Sau khi chn cng c

    Hnh 1.13

    Midpoint, a c mhut bm xc nh hai i hoc bm chn on thng, cnh a din... ta c im cn dng (hnh 1.13).

    Perpendicular Bisector: Dng ng trung tr

    in ta chn cng c

    c.

    on thng trc t dng ng trung trc ca mt Perpe onndicular Bisector sau a chut bm xc nh hai u mt ca on thng hoc thng c.

    Angle Bisector: Dng ng phn gic.

    d ng ng phn gic ta chn cng c Angle Bisector ri sau a chut bm xc nhnh 3 im theo th t thuc cnh th nht, v cnh cn li ca gc.

    Vector Sum: Xc nh tng hai vect.

    ng vect tng ca hai vect: Chn cn d g c Vector Sum sau a chut bm

    13

  • xc cnh hai vect thnh phn ri bm chn v tr lm gc a vect tng.

    Compass: Dng ng trn vi bn knh cho trc. dng mt ng trn c bn knh cho trc: Chn

    cng c Compass sau a chut bm xc nh on thng chn lm di bn knh (hoc bm chn hai im phn bit c khong cch s l bn knh) v bm vo mt v tr (im) bt k c chn lm tm ca ng trn (hnh 1.14).

    c

    Measurement Transfer: Xc nh mt im cch m t i

    t s thc (

    m

    n cng c

    m cho trc mt khong cho trc. thc hin chc nng ny trc ht phi c mc th l kt qu o c cc i tng, kt qu tnh

    ).

    Thao tc dng im nh sau: Ch

    ton hoc nhp trc tip t bn ph

    Measurement Transfer ri a chut bm chn gi tr s trn mn hnh v im cho. Trn mn hnh xut hin mt ng chm k c di bng gi tr s chn. Ta chn hng v bm chut tri xc nh im cn dng.

    Locus: Dng qu tch. dng qu tch ca mt i tng no ,

    ta chn cng c Locus v sau dng chut ln lt bm vo yu qu tch v yu t gy qu tch.

    V d 1.1: Cho tam gic ABC ni tip trong t

    ng

    metry dng hnh.

    trn tm O. im B, C c nh, A thay i. G l trng tm ca tam gicABC. Tm qu tch im G.

    Bc 1: S dng cc cng c ca Cabri Geo

    Bc 2: Chn cng c Locus ri ln lt bm vo im G (yu t qu tch) ri bm vo im A (y n u t gy qu tch). Ta nh c hnh nh qu tch im G (hnh 1.15).

    Redefine Object: nh ngha i tng hnh trong qu trnh dng hnh.

    sdng th m no

    (m <

    Gi ta thc hin n bc dng hnh nhng mun thay i li bc

    n). V d ta dng tam gic ABC v xc nh tm ca ng trn ngoi tip tam gic ABC l giao ca hai ng trung trc cnh AB v AC nhng li mun thay i li thnh xc nh tm ca ng trn ni tip tam gic ABC.

    khng phi thao tc li m1 thao tc u,

    14 Hnh 1.16

    Hnh 1.14

    Hnh 1.15

  • Redefine ta s s dng cng c Object. Khi chn cng c ny s xut hin danh sch n bc dng 6).

    n bng gm 6

    hnh, ta bm chn vo bc th m v thc hin thao tc mi (hnh 1.1 Trong v d trn ta chn Angle Bisector dng cc ng phn gic.

    1.3.6. Nhm chc nng chn cng c dng nh qua cc php bin hnh Khi bm chut vo nhm chc nng ny, xut hi

    cng c:

    Reflection: Dng hnh qua php i xng trc. dng hnh i xng ca i tng qua ng, on thng, tia,

    trc t o , cnh tam gic, a gic... ta chn cng c Reflection ri sau bm chut chn i tng ban u v i tng chn lm trc i xng (hnh 1.17).

    Symmetryi xng tm.

    au

    : Dng hnh qua php

    S khi chn cng c Symmetry ta ln lt bm chut xc nh i tng ban u v im c chn lm tm ca php i xng, ta s thu c nh ca i tng chn qua php i xng tm.

    Hnh 1.17

    Hnh 1.18

    Translation: qua php tnh tin. dng nh ca mt i tng hnh hc qua

    php t ti

    Dng hnh

    nh n theo mt vect: Bc 1: Xc nh vect lm c s cho php tnh tin.

    Bc 2: Chn cng c Translation sau ln lt d

    tnh tin v vect, ta c nh ca hnh qua php tnh ti

    ng chut bm chn i tng cn dng nh qua php

    n (hnh 1.18).

    Rotation: Xc nh nh qua php quay. dng nh ca mt i tng hnh hc qua php

    quay ta chn cng c Rotation ri tip bm chut chn i t lng xc

    h

    ng ban u, im chn lm tm quay v i nh gc quay. V d 1.2: t c hin php quay cung OO' xung

    quanh tm O vi gc quay 600 ta chn cng c Rotation ri bm chut vo cung OO', im O v s 60. Ta nhn c nh ca cung OO' qua php quay (hnh 1.19)

    Hnh 1.19

    15

  • Dilation: Dng hnh qua php v t. dng nh ca mt i tng qua php v

    t tr p v t.

    c tin ta phi xc nh tm v h s ca ph

    Thao tc: Chn cng c Dilation ri bm chut la chn i tng ban u, im c xc nh l v

    ta chn cng

    c

    m tm v h s ca php t. V d 1.3: dng nh ca ng trn (O)

    qua php v t tm A v h s k=2.2

    Dilation ri sau ln lt bm chut vo ng trn, t s k v im A. Ta thu c nh ca

    (O) qua php v t (hnh 1.20)

    Inverse: Dng hnh qua php ng

    m qua php nghch o: Chn cng c

    hch o.

    dng nh ca mt i Inverse, ri bm chut .

    1.3.7.n hnh nhiu thao tc (chng hn nh

    c thao tc dng hnh di dng mt Macr

    cng c:

    la chn im ban u v ng trn nghch o

    Nhm chc nng chn cng c xy dng Macro dng mt i tng no ta thng phi ti

    dng ng trn ni tip tam gic). Nu ta ghi li chui co th t ln sau ta khng nht thit phi thc hin li cc bc dng hnh m ch gi thc

    hin Macro. Cabri Geometry s thc hin t ng tt c cc bc dng hnh c ghi trong Macro .

    Khi bm chut chn nhm chc nng ny, xut hin bng gm 3

    Initial Objects: Xc nh cc i tng ban u.

    Final Object: Xc nh cc i tng thu c sau khi kt thc t c hh in cc lnh ca Macro.

    Hnh 1.20

    Define Macro: Cc bc to m

    c tam gic ABC, hai n xc nh giao ca chng).

    nh ngha tn v chn phm tt cho Macro. t Macro:

    B 1: Dng hon chnh cc bc dng hnh (v d ta ln lt vg trung tuyn ca tam gic v

    Bc 2: Bm vo biu tng, chn Initial Objects, sau bm chut vo nhng i tng c coi l nhng i tng xut pht ban u X (trong v d trn th ta phi bm chut vo tam gic ABC).

    Bc 3: Bm vo biu tng, chn Final Objects, sau bm chut vo nhng i tng c coi l nhng i tng kt thc Y (trong v d trn ta phi bm chut vo hai trung tuyn v giao ca chng).

    Bc 4: Bm vo biu tng, chn Define Macro (hnh 1.21): Bn cn t tn cho

    16

  • Macro, nhp cc thng tin cn thit v chn OK. ta

    trong v d trn ta gi Macro v bm vo mt tam g

    V d 1.4: Xy d t tam gic ta tin hnh nh sau:

    ng tam gic ABC; i ng phn gic xut pht t nh B, C;

    a hai ng phn gic; i cnh BC.

    ng d.

    Chy Macro: Sau khi gi tn Macro bm chut vo cc i tng lm c s thc hin Macro, ngay lp tc ta s thu c kt qu (

    ic hoc ba im khng thng hng bt k, ta nhn c hnh nh hai ng trung tuyn v trng tm ca tam gic).

    Hnh 1.21

    ng Macro dng ng trn ni tip trong m

    Bc 1: D Dng ha Xc nh giao im O c Dng ng thng d i qua im O v vung gc v Xc nh giao im H ca cnh BC vi ng th Dng ng trn tm O v i qua im H.

    Bc 2: Chn Initial Objects, sau bm chut vo tam gic ABC.

    Final Objects sau bm cBc 3: Chn hut vo ng trn ni tip.

    Bc 4: Chn Define Macro v t tn cho Macro l DT_N_Tiep.

    17Hnh 1 22

  • thc hin Macro, ta bm vo nhm chc nng chn DT_N_Tiep sau a chut bm

    vo tam gic MNP cn dng ng trn ni tip. Ta c ngay kt qu (hnh 1.22).

    chn

    Khi bm chut chn nhm chc nng ny, xut hin bng gm 5

    Nh vy, chc nng Macro cho php ta m rng cc cng c ca Cabri Geometry. Ta c th xy dng mt h thng Macro bao gm tt c cc thao tc dng hnh thng dng trong

    g trnh ph thng v lu li di dng file. Vic s dng chng s cho php rt ngn thi gian v hnh.

    1.3.8. Nhm chc nng chn cng c kim tra thuc tnh

    cng c:

    Collinear: Kim tra xem ba im c thng hng hay khng?

    Sau khi ch

    18

    n cng c Collinear ta dng chut bm xc nh ba i c n theo v uy

    m n kim tra. Xut hin mt khung hnh ch nht di chuy tr ca chut. Ta di ch n khung ny n mt v tr no trn

    mn hnh, bm chut. Ni dung thng bo kt qu kim tra s hin ra ng hng hay khng. cho bit ba im c th

    Parallel: Kion thng... c song song vi nhau hay khng, ta

    chn g

    m tra hai ng thng, on thng... c song song khng? kim tra xem hai ng thng,

    Parallel ri a chut bm chn hai ng thng, on thngcn c ... cn kim tra. Cabri Geometry s a ra thng bo cho bit chng c song song hay khng.

    Perpendicular: Kim tra hai ng thng, on thng... c vung gc vi nhau khng?

    Thao tc: Chn cng c Perpendicular ri xc nh hai ng thng, on thng...cn kim

    tra.

    Equidistant: Kim tra hai im c cch u mt im th ba hay khng?

    Hnh 1.23

    Equidistant, sau ln lt Chn cng cbm chut vo ba im cn kim tra.

    Member: Ki m tra mt im c thuc mt hnh hay khng?

    cc i tng khc khng?

    Ch nng trn c s dng kim tra mt i tng ny c thu

    Thao tc: Chn cng c Member ri ln lt la chn i tng cn kim tra v i tng c kh nng cha i tng cn kim tra.

    V d 1.5: Dng ra ngoi ba cnh ca tam gic

  • u ABC cc tam gic u ABC', BCA' v ACB'. Gi I l giao im ca CC' vi BB'. S dng

    cng c Member ri ln lt bm chn im I, on thng AA'. Cabri Geometry s thng bo cho bit im I thuc on thng AA' (hnh 1.23).

    1.3.9. Nhm chc nng chn cng c o c tnh ton Khi bm chut vo nhm chc nng ny, xut hin bng cc cng c:

    Distance and Length: o khong cch, di, chu vi... t on thng, mt

    cung, u vChc nng ny cho php ta o khong cch gia hai im, di m ch i mt a gic, mt ng trn.

    Thao tc: Chn cng c Distance and Length sau bm chut xc nh i tng cn o c, t

    n cng c

    a s nhn c kt qu V d 1.6: V tam gic vung ABC, vung ti

    A. Dng trung tuyn AM. Ch Distance and L

    t ength ri a chut bm vo ng trung tuyn

    AM v sau bm chn hai im B, C. K qu Cabri Geometry cho ta s o ca on thng AM v BC (hnh 1.24). Kt qu cho thy khi tam gic vung

    ABC thay i th di cnh huyn BC lun gp i di trung tuyn AM.

    Area: Tnh din tch hnh trn, tam

    Hnh 1.24

    gic, a gic...

    Chn cng c Area sau a chut bm xc nh i tng cn o din tch, t t qa s nhn c k u.

    Slope: Xc nh h s gc y/x. xc nh h s gc (tan) ca mt

    ng, on ay vect, ta chn cng Slope sau a chut bm xthng, tia h c ng th c nh i tng.

    Angle: o gc.

    Thao tc: Sau khi chn cng c Angle ta dng chut bm xc nh 3 im theo th t ln l t, nh v cnh cn li ca gc, ta s nhn c s o ca gc chn

    t thuc cnh th nh(hnh 1.24).

    Equation and Coordinates: Cho hin to im, phng trnh ca ng... ra mn hnh.

    Thao tc: Chn cng c Equation and Coordinates sau a chut bm vo i tng hnh hc (im, ng thng, ng trn, th...). Cabri Geometry s hin ra mn hnh

    19

  • to a ca im, phng trnh c ng thng, ng trn... m ta chn.

    Calculate: Tnh ton vi s liu ng.

    tnh kt qu ca biu th cng c

    Hnh 1.25

    c ta chn Calculate, khi mn hnh s c mt y tnh cc php ton s hc c bn (hnh 1.25).

    huyn gi tr vo biu thc.

    m tnh ton vi nhng s liu o c, tnh ton c trn mn hnh, ta ch vic a chut

    bm vo nhng gi tr . Cabri Geometry t ng cChn chc nng =, ta c kt qu v c th a gi tr ca biu thc ny Result ra

    mn hnh. Mt khc, ta c th tnh ton nh mt my tnh b ti.

    Tabulate: t cc s liu tnh ton vo bng.

    Tabulate sau a chut ra mn hChn cng c nh vch mt khung bng, s ct v s dng tu g, ta phi chuyn ln lt tng dng mt b u

    chc nng ny, xut hin bng gm

    theo ta la chn. chuyn d liu vo bnng cch ch ch t vo d liu cn a vo bng.

    1.3.10. Nhm chc nng chn cng c s t tn cho i tng v xc nh yu t ng Khi bm chut chn nhm

    8 cng c:

    Label: To, sa tn cho i tng hnh hc.

    t tn cho i tng hnh hc, ta chn cng c Label a t hin mt

    khung sau chut bm vo i tng cn t tn. Xu

    hnh ch nht ta nhp tn cho i tng hnh hc .

    Comments: To, sa li ch thch.

    Cng c Comments c s dng khi ta cn a thng tin

    vic. di dng vn bn vo trang lm

    Thao tc nh sau: Chn cng c Comments sau a chut ko r to thnh mt khung ch nht ta nhp ni dung vn bn.

    20 Hnh 1.26

  • Numerical Edit : To, sa cc s thc.

    Numerical Edit tSau khi chn cng c a a chut bm xc nh v tr t s trn mn hhnh. Xut hin khung c nht ta nhp gi tr ca s . Ta d dng thay i gi tr tng hoc gim bng cch bm chut vo biu tng hnh mi tn ca hp thoi lu tr s (hnh 1.26).

    Mark Angle: nh du gc chn.

    Thao tc: Chn cng c Mark Angle sau a chut bm xc nh 3 im tng ng t v huc cnh th nht, nh cnh cn li ca gc cn nh du.

    Fix/ Free: Xc nh c nh hay chuyn ng. M i tng khi b gn thuc tnh c nhFix (kht i ta thy hnh nh mt chic inh

    gim)

    uc tnh c nh (t do) cho i tng no ta chn cng c

    th ta khng th thay i v tr ca n. Ta ch c th thay i v tr ca mt i tng khi chng trng thi t doFree.

    xc nh hay g b th Fix/Free ri bm chut vo i tng .

    Trace On/Off: li vt cho i tng hnh hc khi di chuyn. t a chng trn mn

    hnh

    Trace cho mt i tng no th ta chn cng c

    M i tng c gn thuc tnh Trace On th chng s li vt ckhi thay i v tr. Tri li nu mt i tng c gn thuc tnh Trace Off th khi thay

    i v tr chng s khng li vt.

    xc lp (hay g b) thuc tnh Trace On/Off ri bm chut vo i tng .

    Animation: To chuyn ng. Mt i tng hnh hc c th chuyn ng theo

    rng b

    ta ch

    Hnh 1.27

    uc xc nh (v d nu ly mt im thuc ng trn (ng thng...) th ta c th cho im chuyn ng nhng vn lun thuc ng trn (ng thng...)).

    Mun to chuyn ng cho i tng hnh hc no

    n cng c Animation ri bm chut vo i tng . Cng c bm chut vo i tng, gi phm, ko nh (xut hin hnh l xo) ri th chut ra (hnh 1.27).

    Mun dng chuyn ng ca i tng ta bm chut

    th

    vo v tch

    rt tr

    tr bt k trong trang lm vic. y l chc nng h tr dy hc ni dung quc quan.

    Multiple Animation: Th ng phc tp, hn hp.

    n

    c hin chuyn

    Multiple Animation ri ln lT g t nh trn, ta chn chc nng t la chn i tng in v phng thc chuyn ng. thc h chuyn ng, ta n phm Enter.

    1.3.11. Nhm chc nng chn cng c nh dng cc i tng

    21

  • Khi bm chut chn nhm chc nng ny ny, xut hin bng 9 cng c:

    Hide/ Show: Cho n, hin cc i tng.

    Color: T mu nt v.

    Fill: Chn mu bn trong hnh v.

    Thick: Thay i kiu nt v dy mng.

    Dotted: Chn kiu nt lin hay nt t.

    Modify Appearance: Sa k hiu trn hnh.

    Show Axes: n hay hin trc to .

    New Axes: t to mi.

    Define Grid: nh ngha li. nh dng:

    g c la c

    n

    Cch s dng cc cng cKhi ta chn cng c trn, tu theo cn

    Hnh 1.28

    hn s xut hin mt bng cc la chn tng ng. Ta bm chut vo mt trong nhng la chn (v d kiu ng k, mu sc...) sau a bt ch bm vo i tng ta cn nh dng theo (hnh 1.28).

    Cng c n/hi Hide/ Show cho php mnche (khng hin ra hnh) nhng i tng c nh du lm cho hnh v n gin, rc ri.

    22

  • 1.4. Vit ho giao din ca Cabri Geometry Cc lnh ca Cabri Geometry trong phin bn gc thng l ting Anh nhng s cu lnh

    ca Cabri Geometry khng nhiu nn vic ghi nh chng khng qu kh. i km vi mi lnh l mt biu tng, gio vin v hc sinh ch cn nhn vo biu tng

    cng bit c chc nng tng ng ca cu lnh. i vi hc sinh cc trng Trung hc c s vng, min cn hn ch v ngoi ng, chng

    ta c th Vit ho h thng cc cu lnh ca Cabri Geometry (mt s chuyn gia nh Ng nh Tuyt, V nh Ho, Nguyn V Quc Hng Vit ho Cabri Geometry). Ta m tp USEnglish.cgl (Cabri Geometry Language) v thay i ni dung cc nhn t ting Anh sang ting Vit (hnh 1.29). Nh vy, s dng, khai thc cc tnh nng ca Cabri Geometry khng i hi nhiu gio vin, hc sinh v kin thc tin hc v thi gian chun b, ta c th trin khai vic s dng Cabri Geometry h tr dy hc hnh hc trn din rng.

    Hnh 1.29

    1.5. Phn mm Cabri Geometry v vic dy hc hnh hc phng Phn mm Cabri Geometry h tr c lc cho gio vin, hc sinh trong qu trnh dy v

    hc hnh hc phng bi cc l do sau:

    1.5.1. Cabri Geometry l mt vi th gii hnh hc Cabri Geometry l mt vi th gii hnh hc vi nhng c im c bn: C cc chc nng to ra cc i tng c bn nh im, on thng, cc mi quan

    h hnh hc c bn nh quan h lin thuc, quan h gia, quan h song song, quan h vung gc ca hnh hc clt.

    C cc cng c tc ng ln nhng i tng hnh hc c nhm xc lp nhng i tng hnh hc mi, nhng quan h hnh hc mi.

    Khi tc ng vo cc i tng ca hnh v nh dng chut lm thay i v tr cc im, di cc on thng, ln ca gc th cu trc v mi quan h gia cc i tng vn c bo tn.

    23

  • 1.5.2. Cabri Geometry cho php to ra cc hnh nh trc quan Cabri Geometry c mt h thng cng c cho php ta v, dng hu ht cc hnh c trong

    chng trnh hnh hc phng:

    Dng cc i tng hnh hc c bn: im ( Point), ng thng ( Line), ng trn ( Circle)... c im chung ca cc i tng ny l d dng thay i v tr sau khi v.

    Dng cc i tng hnh hc mi trn c s cc i tng c: Trung im ca on thng ( Midpoint); giao im cc hnh ( Intersection Points); on thng i qua hai im cho trc ( Segment); ng thng i qua mt im v song song ( Parallel Line) hoc vung gc ( Perpendicular Line) vi mt on thng, mt ng thng cho trc; ng phn gic ca mt gc ( Angle Bisector); ng trung trc ca on thng ( Perpendicular Bisector)... Khi thay i yu t ban u th cc i tng mi cng thay i nhng chng vn bo ton cc thuc tnh c. Tuy nhin khi xo mt i tng no th cc i tng ph thuc vo i tng ny cng b xo b theo.

    Xc nh thuc tnh cho i tng hnh hc: Chn mu ( Color); chn dy ( Thick); chn kiu nt lin hoc nt t ( Dotted) cho cc ng, nt trong hnh v v chn mu cho cc phn bn trong hnh v ( Fill)... Chc nng Hide/ Show: dng n bt cc chi tit ph, cc chi tit trung gian s dng trong qu trnh v hnh.

    Phin bn Cabri Geometry m chng ti gii thiu y cha phi l phin bn dng trong khng gian, nhng nu s dng cc ng nt t, ta cng c th m t c mt s hnh khng gian n gin (hnh 1.30).

    Vi Cabri Geometry, trc ht ta khai thc cc cng c th hin cc yu t ca hnh v mt cch trc quan, nhanh chng, chnh xc, sau cho thay i v tr, mu sc... ca hnh v tp trung ch ca hc sinh vo mt s yu t trong hnh v.

    Vi cc hnh v bng Cabri Geometry hc sinh s pht hin rt nhanh nh quan st bng mt cc quan h song song, vung gc, thng hng, bng nhau, ln hn cng nh hnh

    dng ng i ca im chuyn ng... nh m hc sinh c th c lng, nhn dng, tm ra cc mi quan h hnh hc cha ng bn trong hnh v.

    Hnh 1.30

    Nh vy chc nng trc quan ho bin Cabri Geometry tr thnh chic cu ni gia hot ng dy v hc.

    1.5.3. Cabri Geometry l phn mm hnh hc ng Cabri Geometry cung cp cc cng c to ra cc mu c bn trong hnh hc Euclide

    (im, ng, on thng, ng trn...) v bin i, to chuyn ng nh thit b con tr (chut, bt quang v phm mi tn). Mt khc Cabri Geometry c kh nng m t cc tnh cht, quan h gia cc i tng hnh hc. Sau khi v hnh, hc sinh s dng chut thay i v tr

    24

  • mt s i tng ca hnh v quan st hnh v rt nhiu gc , v tr khc nhau. Trong qu trnh ny hc sinh s pht hin c cc yu t bt bin ca hnh v v nhn bit c u l nhng thuc tnh ca hnh.

    Cabri Geometry c mt h thng cc cng c thit k cc yu t ng:

    Chc nng Animation: gn thuc tnh chuyn ng cho mt i tng trong hnh v. Mt i tng sau khi c gn thuc tnh ny th c th di chuyn v tr theo cc rng buc do qu trnh dng hnh xc lp nn.

    Chc nng Multiple Animation: gn thuc tnh chuyn ng cho mt nhm i tng trong mt hnh v no .

    Chc nng Trace On/Off : li hoc khng li vt ca mt i tng hnh hc khi thay i v tr. y l cc chc nng h tr rt tt cho vic dy hc ni dung qu tch.

    V d 1.7: Trn ng trn (O) ly hai im B, C c nh v im A thay i. Gi H l trc tm ca tam gic ABC v H l im sao cho HBHC l hnh bnh hnh. Tm qu tch ca im H.

    Bc 1: S dng cc cng c ca Cabri Geometry dng hnh:

    Chn cng c Circle: dng mt ng trn c tm O v bn knh tu .

    Chn cng c Point on Object: ly ba im A, B, C bt k thuc ng trn (O).

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua ba im A, B, C.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng i qua A v vung gc vi BC, ng thng i qua B v vung gc vi AC.

    Chn cng c Intersection Points: ly giao im H ca hai ng thng vung gc va dng trn.

    Chn cng c Segment: dng on thng HC.

    Chn cng c Parallel Line: ln lt dng ng thng i qua C v song song vi BH, ng thng i qua B v song song vi HC.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh H' l giao ca hai ng thng trn.

    Chn cng c Segment: dng cc on thng BH, CH v HH.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im I ca HH v BC.

    Hnh 1.31 Bc 2: Khai thc hnh v Sau khi hc sinh ch ra c H thuc (O) v

    hai im H, H i xng nhau qua I nn qu tch ca H l ng trn tm O i xng vi (O) qua im I:

    25

  • Dng cng c Trace On/Off, xc nh thuc tnh li vt cho H.

    Dng cng c Animation bm vo im A. Kt qu hc sinh s c quan st qu tch im H ng nh li gii ca bi ton (hnh

    1.31).

    1.5.4. Cabri Geometry bo ton cu trc ca cc i tng hnh hc Mt hnh c xc nh bi cc i tng hnh hc c bn nh im, on thng v

    cc mi quan h nh quan h lin thuc, quan h song song, quan h vung gc gia cc i tng hnh hc. Tnh cu trc ca Cabri Geometry c th hin r ch nu quy trnh s dng cc cng c ca Cabri Geometry th hin ng cc i tng hnh hc v m bo c cc mi rng buc th ta c mt hnh v phn nh ng vi hnh cn th hin. Khi mc d hnh v thay i nhng cu trc ca hnh vn gi nguyn.

    V d 1.8: Gi s ta s dng Cabri Geometry tin hnh cc thao tc sau: Bc 1

    Chn cng c Point ly mt im A bt k trn mn hnh.

    Chn cng c Line v mt ng thng a bt k trn mn hnh. Bc 2:

    Phng n 1: Chn cng c Perpendicular Line sau a chut bm vo im A v ng thng a. Ta nhn c ng thng d i qua im A v vung gc vi ng thng a.

    Phng n 2: Chn cng c Line sau a chut bm "ng chng" vo im A v di chuyn chut sao cho ng thng d "nhn thy l vung gc vi a".

    Ta dng chut tc ng vo hnh v, chng hn cho thay i v tr im A, v tr ca ng thng a. iu khc bit r rng gia hai hnh v l:

    ng thng d phng n 1 lun lun i qua im A v vung gc vi ng thng a.

    ng thng d phng n 2 c nhiu lc khng i qua im A hoc khng vung gc vi ng thng a.

    Hnh 1.32

    S d c s khc bit nh vy l phng n 2 ta khng s dng cc cng c dng hnh ca Cabri Geometry nn Cabri Geometry khng bo ton cu trc ca hnh v (hnh 1.32).

    26

  • V d 1.9: S dng Cabri Geometry v ba ng cao ca mt tam gic.

    Hnh 1.34 Hnh 1.33

    Vi ABC, ta ln lt chn cng c Triangle dng ABC sau chn cng c Perpendicular Line ln lt dng cc ng cao. Cui cng chn cng c

    Intersection Points xc nh giao im ca ba ng cao.

    Vi ABC ta v cc ng thng sao cho "nhn thy vung gc vi cnh tam gic" v "cng i qua mt im" (hnh 1.33).

    Cho hai tam gic: ABC v ABC thay i, ta thu c kt qu: Vi ABC ta lun c ba ng cao ng quy. Vi ABC trong nhiu trng hp cho thy r cc ng khng phi l ng cao

    v ba ng khng cn ng quy na (hnh 1.34). Hon ton tng t, khi s dng Cabri Geometry v ba ng trung tuyn, ba ng

    phn gic, ba ng trung trc ca tam gic... ta phi s dng cc cng c v xc nh th t cc bc thao tc. Chnh dy cc thao tc v chc nng ca cc cng c xc nh cu trc rng buc gia cc yu t trong hnh v. Khi thay i mt s yu t ca hnh v, cu trc ca hnh v vn c bo ton, qua ta pht hin ra cc yu t bt bin ca hnh.

    V d 1.10: Ta v ba tam gic ng: tam gic ABC c ba cnh bng nhau, tam gic DEF c hai cnh bng nhau, cn tam gic GHK bt k v cho hc sinh quan st. Hc sinh nhn thy cc yu t v v tr, v di cnh thay i nhng cc quan h bng nhau v cnh lun c

    bo ton (hnh 1.35).

    Hnh 1.35

    Nh vy, vi Cabri Geometry ta a ra cc i tng hnh hc v cho hc sinh nghin cu chng dng ng pht hin ra nhng yu t bt bin, t dn ti cc nhn xt, d on v cc tnh cht ca i tng hnh hc .

    27

  • 1.5.5. Cabri Geometry c mt mi trng lm vic thn thin Cabri Geometry c giao din thn thin, kh nng tng tc rt cao v: H thng lnh rt d nh, d thc hin di dng menu, biu tng ho. Cho php trnh by hnh v, thng tin di nhiu nh dng khc nhau to ra nhng

    hnh v rt sinh ng. Cc ch th, thao tc ca ngi s dng u c p ng trc tip ln cc i tng v

    th hin qua giao din ho sinh ng. C mt h thng tr gip ngi s dng la chn i tng cn thao tc, nhn dng

    chnh xc tn cc i tng hnh hc cng nh thuc tnh v cc mi quan h ca chng. Vy kh nng tng tc ca Cabri Geometry rt cao. Mi trng lm vic ca Cabri

    Geometry rt thn thin, gn gi vi cc thao tc thng ngy m hc sinh thc hin. V d 1.11: Cho tam gic ABC. Gi M, N, P theo th t l trung im ca BC, CA, AB.

    Cc ng cao AD, BE, CF gp nhau ti H. Gi I, K, R theo th t l trung im ca HA, HB, HC.

    Ta c 9 im I, D, M, K, E, N, R, F, P cng thuc mt ng trn (ng trn le). Bc 1: V ABC, xc nh cc im I, D, M, K, E, N, R, F, P. Bc 2: V ng trn i qua ba im. Ly ra 3 im bt k trong 9 im v v

    ng trn i qua 3 im .

    Hnh 1.36

    V trc gic cho thy ng trn ny i qua 6 im cn li.

    Bc 3: Minh ho kt qu bi ton. Cho tam gic ABC thay i ta thy ng

    trn lun i qua cc im cn li. S dng cng

    c Member (kim tra mt i tng ny c thuc mt i tng khc nay khng?). Kt qu cho thy cc im u thuc ng trn (hnh 1.36).

    1.5.6. Cabri Geometry h tr nghin cu cc hin tng mt cch lin tc Nu ch s dng cc phng tin, dng dy hc truyn thng th miu t mt qu

    trnh no , chng hn nh qu tch, thng phi v mt s trng hp c th v sau khi qut ho tm ra quy lut, tuy nhin khng phi lc no hc sinh cng hnh dung ton vn v "hnh nh", "qu o" phi tm. Vi Cabri Geometry ta c th d dng th hin rt nhiu hnh v cc gc hoc cho i tng thay i v tr hc sinh quan st s bin i v v tr hay cc thuc tnh ca i tng. Ngoi ra, ta c th s dng chc nng Trace On/ Off" c mt hnh nh lin tc ca i tng khi di chuyn.

    V d 1.12: Cho gc xOy bng 900. Mt im B c nh trn tia Oy, mt im A di ng trn tia Ox. Tm tp hp trung im I ca AB .

    28

  • i vi bi ton ny, nu ch v hnh bng thc v compa th d v rt nhiu v tr ca im A, hc sinh cng kh hnh dung ra hnh nh trc quan tp hp cc trung im I ca AB nh th no.

    Hnh 1.37

    Sau khi s dng Cabri Geometry v hnh, dng cng c Trace On/Off xc nh thuc tnh li vt cho im I v cng c Animation gn thuc tnh chuyn ng cho im A. Hc sinh s c quan st hnh nh tp hp im I khi im A di ng (hnh 1.37).

    Cabri Geometry c mt h thng cng c gip ta o c, tnh ton, tuy nhin khi hnh v thay i, cc s liu s c cp nht v hin th theo qu trnh bin i mt cch lin tc.

    V d 1.13: Cho ng trn tm O ng knh AB. Gi M l mt im nm trn ng trn, tnh s o gc AMB.

    Sau khi v hnh, cho im M thay i, bng trc quan hc sinh d on AMB vung. S dng chc nng Angle o: kt qu AMB = 900 (hnh 1.38).

    Hn na, gio vin c th t cu hi: Khi im M thuc ng trn th AMB c vung vy nu mt im M no tho mn

    l gAM gc vung th

    liu M c cn thuc ng trn khng? hc sinh c th i n pht hin mi: Trong tam gic vung ABC nu c nh cnh huyn BC v cho nh A thay i ta s nhn c tp hp im A l ng trn ng knh BC.

    B l

    1.5.7. Cabri Geometry cung cp mt h thng chc nng kim tra cc mi quan h gia cc i tng

    hnh hc

    Hnh 1.38

    Cabri Geometry cung cp mt s chc nng kim tra thuc tnh ca cc i tng hnh hc nh: kim tra tnh thng hng ca 3 im, tnh song song, tnh vung gc ca hai on thng, ng thng, tnh lin thuc... y l nhng cng c tt h tr hc sinh tm ti khm ph, kim tra cc mi quan h tim n bn trong hnh v.

    V d 1.14: Cho gc xOy bng 900. Mt im B c nh trn tia Oy v mt im A di ng trn tia Ox. Tm tp hp trung im I ca AB .

    Trong thc t, rt nhiu hc sinh ng nhn nh sau: "im B c nh, IB lun bng na AB nn tp hp im I l ng trn tm B, bn knh IB".

    Nu khai thc tnh ng v cc chc nng kim tra ca Cabri Geometry, hc sinh c th

    29

  • trnh c sai lm trn bng cch xc nh v tr im A 3 v tr khc nhau: im A trng vi im O, xc nh c im I1 l trung im BO. Ly hai im A, A khng trng vi im O. Xc nh trung im I, I' qua xc nh

    ng thng II'. Trc gic cho thy ng thng II' i qua

    im I1 nn hc sinh a ra gi nh: Nu im I1 nm trn on thng II' th tp hp cc im I c

    kh nng l ng thng! S dng chc nng ( Member) kim tra im I1 c thuc ng thng II hay khng? Kt qu I1 thuc ng thng II' (hnh 1.39).

    Mt

    khc, trc gic cho thy ng thng II vung gc

    vi OB! Dng cng c (

    Hnh 1.39

    Perpendicular) kim tra, kt qu cho thy ng thng II vung gc vi OB (hnh 1.40).

    Sau khi pht hin c ng thng II' i qua trung im ca OB v vung gc vi OB, hc sinh s d on, tm cch chng minh tp hp im I l ng trung trc ca OB v xc nh gii hn ca qu tch.

    Hnh 1.40

    1.5.8. Cabri Geometry cho php thc hin mt s chc nng tnh ton Cc chc nng h tr tnh ton ca C

    V d 1.15: Tm mi lin h gia khong cch t giao

    khi v hnh, hc sinh ln lt s dng chc

    nng

    abri Geometry rt phong ph, chng hn: o khong cch gia 2 i tng, di 1 on thng, 1 cung, chu vi ca mt hnh hnh hc; tnh din tch hnh trn, tam gic, a gic...; xc nh h s gc y/x; xc nh s o ca gc; xc nh to ca i tng; tnh ton trc tip nh mt my tnh b ti...

    Hnh 1.41

    im cc ng trung trc ca tam gic n mt cnh v khong cch t trc tm n nh i din vi cnh .

    Sau

    Distance and Length xc nh s o ca on KE v HB; chc nng Calculate thc hin php chia. Kt qu t s HB : KE l 2.

    Cho tam gic ABC thay i, hc sinh nhn c kt qu t s HB : KE khng i vn lun

    bng 2 (hnh 1.41). n y hc sinh s i tm cch chng minh t s HB : KE lun bng 2.

    30

  • V d 1.16: Cho tam gic vung cn ABC (vung ti A) v tru

    Cho thay tr im o din tch ca

    .5.9. Cabri Geometry to mi trng t chc cc hot ng hnh hc ng hnh hc nhm

    gip h

    D v

    g c vn .

    trung trc ca DE.

    Cho im D, E di chuyn. hc sinh tnh hung c

    vn t im? (hnh 1.

    Hot ng 2: Gii quyt vn . r c bit: Khi

    D tr

    , E di chuyn ng trung trc c

    Hnh 1.42

    ng im M ca cnh BC. T M v mt gc 450, cc cnh ca gc ny ct mt hoc hai cnh ca tam gic E v F. Hy xc nh v tr ca E v F sao cho din tch tam gic MEF l ln nht. Din tch ln nht bng bao nhiu?

    S dng cng c v hnh

    Hnh 1.43

    v o din tch hnh phng ca Cabri Geometry ta s nhn c kt qu din tch tam gic MEF (hnh 1.42). E, F v quan st s i v

    MEF trn mn hnh. Sau mt s trng hp hc sinh s pht hin c v tr cn tm ca im E c th l chn ng vung gc h t im M xung cnh AB (khi im F trng vi im A) (hnh 1.43).

    1Cabri Geometry to ra mt mi trng thun li t chc cc hot c sinh c iu kin pht huy cao tnh tch cc, kh nng sng to trong hc tp hnh hc.

    V d 1.17: Cho tam gic ABC cn ti A. Cc im

    Hnh 1.44

    E theo th t di chuyn trn hai cnh AB v AC sao cho AD = CE. Chng minh rng cc ng trung trc ca DE lun i qua mt im c nh.

    Hot ng 1: To tnh hun S dng Cabri Geometry v hnh. Gn thuc tnh li vt cho ng

    Hnh nh trc quan gi cho : Mc d D, E thay i nhng c th ng trung trc

    44). i qua mca DE lun

    Hnh 1.45

    Cho im D di chuyn n cc v tng vi B th E trng vi A nn ng trung trc

    ca DE chnh l ng trung trc ca AB; Khi D trng vi A, th ng trung trc ca DE l ng trung trc ca AC. Vy c th giao ca hai ng trung trc s l im c nh? (hnh 1.45).

    chng minh khi Da DE lun i qua I cn chng t im I cch u

    31

  • hai im D v E. Hc sinh s ch ra AID = CIE (c.g.c) nn ID = IE. Hot ng 3: M rng bi ton.

    C l tam gic cn ti A.

    a ln lt xt tng trng hp: n n cc v tr c

    bit v

    AB > AC: Khi D di chuyn n v tr im B

    th ta

    , cho thy vi s tr gip ca Cabri

    1.5.10. Mt s vn cn lu khi s dng Cabri

    qu o c ca Cabri Geometry ch l cc i lng gn ng. Ta c th can thip

    etry hin trn mn hnh c v gp khc (hin tng ny p

    ng ng thng i qua mt im v song song (hoc

    Hnh 1.46

    I

    Ta xt trng hp tam gic AB Nu ABC l tam gic bt k th sao? T AB < AC: Cho im D di chuy xc nh c im c nh s l giao im ca

    ng trung trc ca AC v ng trung trc ca BF (F AC sao cho AB = CF) (hnh 1.46).

    Hnh 1.47

    I

    khng xc nh c im E thuc cnh AC nn

    phi xt c trng hp im E thuc cnh AC ko di v pha im A (hnh 1.47).

    Qua cc v d trn Geometry, ta c mi trng t chc cho hc

    sinh hot ng kin to hnh v, khm ph, tm ti v xem xt, kim tra i n gii quyt v pht trin m rng bi ton.

    Geometry Cc kt vo h thng ca Cabri Geometry la chn chnh xc ca cc kt qu ny trong

    phm vi m Cabri Geometry cho php. Mt s nt v ca Cabri Geomh thuc ch phn gii ca mn hnh). Cabri Geometry ch c cc chc nng d vung gc) vi mt ng thng cho, nn khi cn dng mt on thng, mt tia i qua

    mt im v song song (hoc vung gc) vi mt ng thng cho ta vn phi dng ng thng trc ri dng on thng hoc tia trn c s ng thng trn.

    32

  • PHN 2 LM QUEN VI CC CNG C

    CA CABRI GEOMETRY

    2.1. S dng cng c ca Cabri Geometry dng hnh

    V d 2.1: Dng mt tam gic u c cnh bng 5 cm. Trnh t thao tc dng hnh nh sau:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp gi tr 5.

    Chn cng c Point: ly 1 im bt k trong mt phng.

    Chn cng c Label: t tn im va to l A.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k i qua im A.

    Chn cng c Compas: dng ng trn tm A c bn knh bng 5.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca ng thng vi ng trn va dng (y l im B).

    33

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm ti B c bn knh bng 5.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca hai ng trn (A, 5); (B, 5) (y chnh l im C).

    Chn cng c Label: t tn im C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C (hnh 2.1).

    Chn cng c Hide/Show: du cc ng trung gian.

    Hnh 2.2

    Hnh 2.1

    V d 2.2: Dng mt tam gic vung cn ABC, vung A bit rng mt cnh gc vung bng 25 mm.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp s 2,5 (cm).

    Chn cng c Point: ly mt im bt k trong vng lm vic.

    Chn cng c Label: t tn cho im va xc nh l A.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt

  • k qua im A.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng vung gc vi ng thng va dng v i qua im A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng 2,5. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn va dng vi hai

    ng thng vung gc dng (y l cc im B, C).

    Chn cng c Label: t tn cho im B, C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C (hnh 2.2).

    Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian. V d 2.3: Dng mt tam gic cn bit cnh y AB = m v ng trung tuyn ng vi

    cnh y l CM = n (cm). Trnh t thao tc dng hnh: V tam gic ABC cn ti nh C nn trung tuyn CM s l ng cao h t nh C xung

    cnh AB nn trnh t thao tc dng hnh nh sau:

    Chn cng c Segment: v hai on thng tng ng vi di cnh y AB = m v trung truyn CM = n.

    Chn cng c Point: ly im A bt k trong vng lm vic.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k i qua im A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A c bn knh bng m. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (A, m) va dng

    vi ng thng dng (y chnh l im B).

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im M ca on thng AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng vung gc vi AB ti M.

    Hnh 2.3

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm M c bn knh bng n.

    Chn cng c Intersection Points: Xc nh giao ca ng trn (M, n) va dng vi ng thng vung gc dng (y l im C).

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C (hnh 2.3).

    34

  • Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian. V d 2.4: Dng tam gic vung bit mt cnh gc vung bng m, ng trung tuyn ng

    vi cnh y bng n. Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Segment: v hai on thng tng ng vi di cnh gc vung AB = m v trung truyn CM = n.

    Chn cng c Point: ly im A bt k trong vng lm vic.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k qua A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng m. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (A, m) va dng

    vi ng thng dng (y chnh l im B).

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng vung gc vi AB ti A.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im M ca on thng AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm M, bn knh bng n. Chn cng c Intersection Points: xc

    nh giao ca ng trn (M, n) va dng vi ng thng vung gc dng ti A (y l im C).

    Hnh 2.4

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C.

    Chn cng c Segment, ni C vi M (hnh 2.4).

    Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian.

    35

  • V d 2.5: Dng hnh thang ABCD bit y AB = 3 cm, y CD = 4 cm, cnh bn AD = 2 cm v gc D = 700.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp cc gi tr 700, cc s: 2, 3, 4.

    Chn cng c Point: ly im D bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho im D.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k qua D.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm D, bn knh bng 4. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (D, 4) va dng

    vi ng thng dng ta c im C.

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Rotation: quay on thng DC mt gc 700, tm D.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm D, bn knh bng 2. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (D, 2) va dng

    vi ng thng dng qua php quay ta c im A.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Parallel Line: dng ng thng qua A song song vi DC.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng 3. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao

    im ca ng trn (A, 3) vi ng thng song song va dng ta c im B.

    Hnh 2.5

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Polygon: dng hnh thang ABCD.

    Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian (hnh 2.5).

    V d 2.6: Dng tam gic ABC vung ti A, bit cnh huyn BC = 4 cm, gc nhn = 65

    $B0.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp cc gi tr 4; 650.

    Chn cng c Point: ly im B bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k i qua im B.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm B, bn knh bng 4.

    36

  • Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (B, 4) va dng vi ng thng dng ta c im C.

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Segment: dng on BC.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im O ca on thng BC.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm O ng knh BC.

    O

    Chn cng c Rotation: quay on thng BC mt gc 650 vi tm quay l B.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca nh ca BC qua php quay v ng trn (O, BC/2) (y l im A).

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C.

    Hnh 2.6

    Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian (hnh 2.6).

    V d 2.7: Dng hnh thang cn ABCD, bit y AD = 3cm, ng cho AC = 4cm, = 80

    D0.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp cc gi tr 3, 4, 800, 800.

    Chn cng c Point: ly im A bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Measurement Transfer: ly mt im bt k cch A mt khong 3 cm (y l im D).

    Chn cng c Label: t tn cho im D.

    Chn cng c Line: dng ng thng AD.

    Chn cng c Rotation: xc nh nh ca ng thng CD qua php quay tm D, gc quay 800.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng 4.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca ng trn va dng vi nh ca ng thng CD qua php quay tm D, gc quay 800 (y l im C).

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    37

  • Chn cng c Parallel Line: dng ng thng qua im C v song song vi AD.

    Hnh 2.7

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca ng thng va dng vi nh ca ng thng AD qua php quay tm A, gc quay 800 (y l im B).

    Chn cng c Label: t tn cho giao im l B.

    Chn cng c Polygon: dng hnh thang ABCD (hnh 2.7).

    Chn cng c Hide/ Show: du bt cc ng trung gian. V d 2.8: Dng tip tuyn vi ng trn t mt im A cho trc nm ngoi ng

    trn (O). Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm (O) bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho tm O.

    Chn cng c Point: ly im A by k bn ngoi ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho cc im O, A.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im I ca on thng OA.

    Chn cng c Label: t tn cho im I.

    Hnh 2.8

    Chn cng c Circle: dng ng trn (I, IO).

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca hai ng trn.

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im l B, B.

    Chn cng c Ray: dng hai tip tuyn AB v AB (hnh 2.8).

    Chn cng c Hide/ Show: du bt ng trung gian.

    V d 2.9: Cho mt ng trn (O) v mt im P bn trong ng trn. Dng ng trn (P) sao cho ng trn (O) chia n ra thnh hai na bng nhau.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Circle: dng ng trn (O) bt k.

    Chn cng c Point: ly im P bt k bn trong ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho hai im im O, P.

    38

  • Chn cng c Line: dng ng thng i qua hai im P, O.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng qua P v vung gc vi PO.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca ng trn (O) v ng vung gc va dng.

    Hnh 2.9

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im l A, B.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm l im P i qua im A (hoc B) (hnh 2.9).

    Chn cng c Hide/ Show: du bt ng trung gian.

    V d 2.10: Dng hnh thoi ABCD bit ng cho BD = 5cm v ng cao BH = 3cm.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp cc s 3, 5.

    Chn cng c Point: ly im B bt k.

    Chn cng c Measurement Transfer: ly mt im D bt k cch B mt khong 5cm.

    Chn cng c Label: t tn cho 2 im B, D.

    Chn cng c Segment: dng on thng BD.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im I ca BD.

    Chn cng c Circle: v ng trn tm I i qua im B (I, IB).

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm B, bn knh bng 3.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm D, bn knh bng 3.

    Hnh 2.10

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca 2 ng trn (B, 3), (D, 3) vi ng trn (I).

    Chn cng c Label: t tn 2 giao im l H, K (H(B) v K(D)).

    Chn cng c Line: v ng thng DH v BK.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca 2 ng thng DH v BK (ta c im A).

    Chn cng c Label: t tn giao im l A.

    Chn cng c Reflection: xc nh C l nh i xng qua BD ca A.

    39

  • Chn cng c Label: to nhn cho im C.

    Chn cng c Polygon: dng hnh thoi ABCD (hnh 2.10).

    Chn cng c Hide/ Show: du bt cc ng trung gian. V d 2.11: S dng phn mm Cabri Geometry dng tam gic ABC, bit cnh BC = a, -

    ng cao AH = h v trung tuyn AM = m. Bc 1: Xc nh cc gi tr h, m, a, dng cnh BC c di bng a.

    Chn cng c Segment : ln lt v ba on thng h, m v a.

    Chn cng c Line : dng mt ng thng d bt k. Chn cng c Point on Object: xc nh im B thuc d.

    Chn cng c Compass: dng ng trn O(B, a). Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im C ca ng thng d vi

    ng trn O(B, a). Bc 2: Xc nh tp hp nhng im cch BC mt khong bng h.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng d2 bt k vung gc vi ng thng d ti im H.

    Chn cng c Compass: dng ng trn O1(H, h). Chn cng c Intersection Points: ly giao im ca ng trn O1(H, h) vi

    ng thng d2, ta c im R, P.

    Chn cng c Parallel Line: dng hai ng thng d3, d4 song song vi d i qua im R, P.

    Bc 3: Xc nh trung im M ca BC v tp hp nhng im cch im M mt khong bng m.

    Chn cng c Midpoint : xc nh trung im M ca AB.

    Chn cng c Compass: dng ng trn O2(M, m).

    Bc 4: Xc nh im A v dng tam gic ABC, trung tuyn AM, ng cao AH.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca O2(M, m) vi hai ng thng d3, d4, y l v tr nh A cn tm (c 4 giao im).

    Chn cng c Triangle : dng tam gic ABC.

    S dng cng c Segment : k ng trung tuyn AM v ng cao AH (c 4 tam gic tho mn iu kin u bi).

    Hnh 2.11

    Bc 5: Pht hin mi quan h gia cc i lng a, m, h.

    40

  • Cho thay i di cc on thng m, h, qua quan st trc quan trn mn hnh, hc sinh s pht hin c bi ton ch c nghim khi h < m (hnh 2.11)

    Nhn xt: Qua vic m t cc bc ca bi ton dng hnh ni trn minh ho vic s dng cc cng c ca Cabri Geometry. Hn na nh Cabri Geometry m hc sinh chuyn t vic v sang xy dng i tng, iu ny gip hc sinh nm chc cc kin thc v cc tnh cht v cc mi lin h gia cc i tng ca hnh v.

    2.2. S dng cng c ca Cabri Geometry dng hnh ng V d 2.12: Cho mt gc vung xOy. Trn tia Ox ly mt im A c nh sao cho OA = a,

    trn tia Oy ly im B di ng. V trong gc xOy hnh vung ABCD. Tm tp hp qu tch im D khi B di ng.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Ray: v tia Oy bt k.

    Chn cng c Numerical Edit: nhp s 90 v mt s dng a bt k.

    Chn cng c Rotation: quay tia Oy mt gc 90 xung quanh im O.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm O, bn knh bng a (O, a).

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca (O, a) vi Ox.

    Chn cng c Label: t tn cho giao im trn l A.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im B bt k trn tia Oy.

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Segment: dng on thng A, B.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng hai ng thng i qua A, B v vung gc vi AB.

    Chn cng c Circle: dng 2 ng trn tm A, B bn knh AB.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca 2 ng trn vi 2 ng thng vung gc i qua A, B ni trn.

    Chn cng c Label: t tn cho 2 giao im pha trong gc xOy l C, D.

    Chn cng c Segment: Dng cc on thng BC, CD, DA.

    Chn cng c Hide/ Show: Cho n i cc yu t khng cn thit. Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im B thay i v

    tr v quan st quy lut ca im D d on v i n vic chng minh qu tch.

    Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im D.

    41

    Hnh 2.12

  • Chn cng c Animation ri bm cho im B chuyn ng quan st qu tch, hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im D) v yu t sinh qu tch (im B), ta nhn c qu tch nh hnh 2.12.

    V d 2.13: Mt on thng AB = l chuyn ng sao cho hai mt ca n chy trn hai ng thng vung gc vi nhau. Tm tp hp trung im M ca cc on thng AB .

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Line: v mt ng thng b bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho ng thng b.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im O tu trn ng thng b.

    Chn cng c Label: t tn cho im O.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng a i qua O v vung gc vi ng thng b.

    Chn cng c Label: t tn cho ng thng a.

    Chn cng c Numerical Edit: nhp mt s dng l bt k.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm O bn knh bng l. (O,l)

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (O,l) vi hai ng thng a, b.

    Chn cng c Label: t tn cho cc giao im ln lt l A1, A2, B1, B2.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im cc on thng OA1, OB1, OA2, OB2.

    Chn cng c Label: t tn cho cc trung im trn l M3, M2, M1, M4.

    Chn cng c Segment: dng on thng i qua 2 im A1 v A2.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im A bt k trn on A1A2.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng l. (A,l)

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (A,l) va to vi ng thng b.

    Chn cng c Label: t tn cho mt trong hai giao im l B.

    Chn cng c Segment: dng on thng AB.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im M ca on AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit. Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im A thay i v tr n mt s im c bit:

    42

  • Khi A A1 th B O, M M3. Khi A A2 th B O, M M1. Khi A O th B B1, B B2, M M2, MM4. Vy ta thy cc im M3, M2, M1, M4 u thuc vo qu tch ca M v v chng c nh

    nn ta o cc khong cch t cc im ti O. Kt qu l chng cch u O mt khong l/2 khng i. Vy ta d on qu tch M l ng trn (O; l/2).

    Bc 2: Minh ho qu tch.

    43

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im M.

    Chn cng c Animation: cho im A chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im M) v yu t sinh qu tch (im A). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.13.

    Hnh 2.13

    V d 2.14: Cho hnh thoi ABCD c cnh AB c nh. Tm qu tch giao im O ca hai ng cho ca hnh thoi .

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Segment: v on thng AB bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho hai u mt on thng A, B.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm A i qua im B: (A).

    Chn cng c Point on Object: ly im D tu thuc ng trn (A).

    Chn cng c Label: t tn cho im D.

    Chn cng c Segment: dng on thng AD.

    Chn cng c Parallel Line: ln lt dng hai ng thng i qua im D v song song vi AB, i qua B v song song vi AD.

    Chn cng c Intersection Points: ly giao ca cc ng thng trn.

    Hnh 2.14

    Chn cng c Label: t tn giao im va tm c l C.

    Chn cng c Segment: ln lt dng cc on thng DC, BC, AC v BD.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca cc on thng AC v BD.

    Chn cng c Label: t tn cho giao

  • im trn l O.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit. Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho D thay i v tr trn ng trn tm A v quan st quy lut

    ca im O: Hai im A, B c nh Gc AOB lun vung Vy d on qu tch ca O l ng trn ng knh AB. Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im O.

    Chn cng c Animation cho im D chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im O) v yu t sinh qu tch (im D). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.14.

    V d 2.15: Cho hai im A, B c nh. Tm qu tch tip im ca tip tuyn qua A vi cc ng trn tm B c bn knh nh hn hoc bng on thng AB.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Segment: v mt on thng AB bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho hai u mt ca on thng l A, B.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im C tu trn AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm B, bn knh BC. (B)

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im I ca on thng AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im I.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm I, bn knh IA (I).

    Chn cng c Intersection Points: ly giao ca 2 ng trn (B) v (I).

    Chn cng c Label: t tn cho cc giao im va dng c l M, N.

    Chn cng c Ray: dng cc tia AM, AN.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im C thay i v tr. Quan

    st quy lut ca cc im M, N ta c: Hai im A, B c nh

    44

    Hnh 2.15

  • Gc AMB v gc ANB l gc vung Vy d on qu tch ca M, N l ng trn ng knh AB. Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im M, N.

    Chn cng c Animation cho im C chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im M, N) v yu t sinh qu tch (im C). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.15.

    V d 2.16: Cho ng trn (O), AB l ng knh c nh, M l im chy trn ng trn. Ni MA, MB v trn tia i MA ly im I sao cho MI = 2MB. Tm tp hp cc im I.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Segment: v mt on thng AB tu trn mt phng.

    Chn cng c Label: t tn cho hai u mt ca on thng l A, B.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im O ca on thng AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im O.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm O, bn knh OB. (O).

    Chn cng c Point on Object: ly im M tu trn ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Segment: dng on thng MB.

    Chn cng c Distance and Length: o di on thng MB.

    Chn cng c Calculate: tnh gi tr 2*MB, a kt qu ra mn hnh.

    Chn cng c Ray: v tia i tia MA.

    Chn cng c Measurement Transfer: xc nh im cch im M mt khong l 2MB.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm M c bn knh 2MB (i qua im va to).

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn va to vi tia i ca tia MA.

    Chn cng c Label: t tn cho giao im l I.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit. Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: Cho im M thay i v tr v quan st quy lut ca im I d on qu tch

    ca I l cung cha gc.

    45

  • Hnh 2.16

    Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im I.

    Chn cng c Animation cho im M chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im I) v yu t sinh qu tch (im M). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.16.

    V d 2.17: Cho ng trn (O) vi tm O c nh v bn knh thay i, mt im M bn ngoi (O). K cc tip tuyn MA, MB ca ng trn. Tm qu tch cc tip im A, B.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Line: v mt ng thng tu trong mt phng.

    Chn cng c Point on Object: ly 2 im O, I bt k trn ng thng ni trn.

    Chn cng c Label: t tn cho hai im O v I.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm O, bn knh OI (O, IO).

    Chn cng c Point: ly im M bt k bn ngoi ng trn (O, IO).

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Segment: dng on thng OM.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im C ca on thng OM.

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm C, bn knh CO (C, CO)

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca hai ng trn (O, IO) v (C, CO).

    Chn cng c Label: t tn cho 2 giao im va dng ln lt l A, M.

    Chn cng c Ray: ln lt dng cc tia MA, MB.

    Chn cng c H khng cn thit. thc hnh v:

    i v tr v qu

    h.

    ide/ Show: cho n i cc yu tGi hng khai

    Hnh 2.17

    Bc 1: S dng chut cho im I thay an st quy lut ca hai im A, B d on v i

    n vic chng minh qu tch. Bc 2: Minh ho qu tc

    Trace O Chn cng c n/Off: gn thuc tnh li . vt cho im A, B

    Chn cng c Animation: cho im I

    46

  • chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im A, B) v yu t sinh qu tch (im I). Ta thu c qu tch nh hnh 2.17.

    V d 2.18: Cho ng trn (O; R) vi hai tip tuyn AB, AC. Mt tip tuyn di ng ca ng trn (O) ct cc on thng AB, AC ti cc im tng ng P, Q. Gi P, Q theo th t l giao im ca cc on thng OP, OQ vi ng trn (O). Tm tp hp trung im I ca PQ.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Circle: v mt ng trn tu trong mt phng O.

    Chn cng c Label: t tn cho tm ng trn va v l O.

    Chn cng c Point: ly im A tu bn ngoi ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Segment: dng on thng OA.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im E ca on thng OA.

    Chn cng c Label: t tn cho im E.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm E, bn knh EO (E, EO).

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca (O) v (E, EO).

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im ni trn ln lt l B, C.

    Chn cng c Segment: ln lt dng hai on thng AB, AC.

    Chn cng c Point on Object: ly im H tu thuc ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho im H.

    Chn cng c Segment: dng on thng OH.

    Chn cng c Perpendicular Bisector: dng ng thng i qua im H v vung gc vi OH.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng thng trn vi hai on thng AB, AC.

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im ln lt l P, Q.

    Chn cng c Segment: ln lt dng cc on thng PQ, OP, OQ.

    Chn cng c Intersection Points: cc nh giao ca OP, OQ vi (O).

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im l P, Q.

    Chn cng c Segment: dng on thng PQ.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im I ca on thng PQ.

    47

  • Label: t tn cho im I. Chn cng c

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    thay i v tr v quan st quy lut ca im I d on

    Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im Hv i n vic chng minh qu tch. Bc 2: Minh ho qu tch.

    Trace O Chn cng c n/Off: gn thuc tnh li vt cho im I.

    Chn cng c Animation cho im qH chuyn ng uan st qu tch

    hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu ch (im I) v yu t sinh qu tch (im H). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.18.

    V d 2.19: Ch

    t

    o gc xOy bng a v mt d

    p tam gic

    hnh:

    i l. Hai im A, B di ng trn hai cnh tng ng sao cho di AB lun lun bngAOB. Tm qu tch im I.

    Trnh t thao tc dng

    l. Gi I l tm ng trn ngoi ti

    Chn cng c Numerical Edit: nhp hai s dng a, l bt k.

    Chn cng c Ray: v mt tia Oy bt k.

    Rotation: ly nh ca tia Oy qua php quay tm O gc quay bng a. Chn cng c

    Chn cng c Label: t tn cho tia nh l Ox.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im bt k trn tia Ox.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng l (A, l)

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca (A, l) vi Oy.

    Label: t tn cho giao im va xc nh c l B. Chn cng c

    Segment: dng on thng AB. Chn cng c

    Chn cng c Perpendicular Bisector: ln lt d

    ng c

    ng cc ng trung trc ca on thng OB, OA.

    Chn c Intersection Points: ly giao ca 2

    Chn cng c

    ng trung trc trn.

    48

    Label: t tn cho giao im va xc nh c l I.

    Hnh 2.18

    Hnh 2.19

  • Chn cng c Segment: dng cc on thng I

    Chn cng c

    A, IB, IO.

    Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    dng chut cho im A thay i v tr trn Ox v quan st quy lut im I d o ch

    ho qu tch.

    Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S n v i n vic ng minh qu tch. Bc 2: Minh

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im I

    Chn cng c Animation cho im A chuyn cng c

    ng quan st qu tch hoc chn

    Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im I) v yu t sinh qu tch (im hnh 2.19.

    chuyn ng trn cung n tch ca im H.

    h

    A). Ta nhn c qu tch nhV d 2.20: Cho tam gic ABC ni tip ng trn (O). D l mt imBC khng cha h A. Ni A vi D. H CH vung gc vi AD. Tm qu

    Trn t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Circle: v mt ng trn bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho tm ca ng trn va v l O.

    Chn cng c Point on Object: ly 3 im tu trn (O).

    Label: Chn cng c t tn cho cc im A, B, C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic ABC.

    Arc: dng cung trn BC khng cha A. Chn cng c

    Point on Object: ly mt im D bt k trn cung BC. Chn cng c

    Label: t tn cho im D. Chn cng c

    Chn cng c Line: dng mt ng thng i u i q a hai m A, D.

    Perpendicular Bisector: dng ng th Chn cng c ng i qua im C v vung gc vi AD.

    Intersection Points: xc nh giao ca 2 ng thng trn. Chn cng c

    Label: t tn cho giao im va dng l H. Chn cng c

    Chn cng c Perpendicular Bisector: ln lt dng ng thng i qua im C v vung gc vi AB; i qua A v vung gc vi BC.

    Intersection Points: xc nh giao im cc ng vung gc Chn cng c vi cc on AB, BC.

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im ln lt l E, F.

    Chn cng c Segment: dng on thng AF, CE, AD.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    49

  • Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im D thay i v tr v quan stv i n vic ch minh qu tch.

    quy lut ca im H d on ng

    q

    Chn cng c

    Bc 2: Minh ho u tch.

    Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im H.

    Animation cho im D chuyn Chn cng c ng hn cng c quan st qu tch hoc c Locus

    sau l tch (im H) v yu t sinh

    n

    thao tc dng hnh:

    n lt xc nh yu t ququ tch (im D). Ta thu c qu tch nh hnh

    2.20. V d 2.21: Cho BC l mt dy cung c nh ca

    ng trn (O), A l mt im chy trn cung l BC sao cho tam gic ABC lun lun c ba gc nhn. Gi M l ing trn (O). Tm qu tch ca cc trung im I ca AM.

    Trnh t

    m chnh gia ca cung nh BC ca

    Chn cng c Circle: v mt ng trn bt k t

    Chn cng c

    rn mt phng.

    Label: t tn cho tm ng trn va dng l O.

    Chn cng c Point on Object: ly 2 im trn ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho hai im B, C.

    Chn cng c Segment: dng on thng BC.

    Chn cng c Perpendicular Bisector: dng cc ng thng vung gc vi BC i qua C, B.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca hai ng thng va dng vi ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im ln lt l A , A .

    n cng c

    1 2

    Ch Arc: v cung trn A1A2 khng cha cc im B, C.

    c Chn cng Point on Object: ly im tu trn cung A1A2 va to.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Perpendicular Bisector: dng ng thng i qua im O v vung gc v

    hn cng c

    i BC.

    C Intersection Points: xc nh giao ca ng thng trn vi cung nh BC.

    Chn cng c Label: t tn cho giao im va dng l M.

    Hnh 2.20

    50

  • Chn cng c Segment: dng on thng AM.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im ca on thng AM.

    Chn cng c Label: t tn cho im I.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    Bc 1: S dng chut cho im A thay i v tr v quan st quy lut ca im I.

    2 (khng cha B, C). K t b :

    i

    khi A trng A2.

    qu tch c

    Gi hng khai thc hnh v:

    V tam gic ABC lun c ba gc nhn nn A ch c th thuc cung A1Ahi , ta c t nh a im thuc qu tch ca I

    im I1 l trung m ca A1M, khi A trng A1.

    im I2 l trung im ca A2M,

    im O, khi A i xng vi M qua O, do vy d on a I l cung I1I2 i qua O.

    Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im I

    Chn cng c Animation cho im A chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln h (im I) v yu t sinh qu tch (im A). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.21.

    nhBc 1: Dng qu tch nhng im M(x,y) c to tho

    n

    Hnh 2.21

    lt xc nh yu t qu tc

    V d 2.22: Xc qu tch nhng im M(x,y) tho mn y=ax2 mn y=ax2

    Ta ln lt thc hi cc thao tc sau:

    Chn chc nng Show Axes: cho hin h trc to

    Chn chc nng

    Oxy.

    Point on Object: ly im X (x; 0) bt k trn trc Ox.

    Chn chc nng Circle: v ng trn tm O, bn knh bng 1 (O, 1).

    Intersection Points: xc nh giao im ca ( Chn chc nng O,1) vi trc Oy, v t tn cho giao im c to (0;1) l A.

    Chn chc nng Circle: v ng trn tm O, bn knh OX. (O,OX).

    Intersection Points: xc nh giao im ca (O,OX) vi tr Chn chc nng c Oy, v tt tn cho giao im c o (0;x) l B.

    Chn chc nng Segment: ni im X vi im A ta c on thng d1

    Chn chc nng Parallel Line: qua im B k ng thng d2 // d1 Intersection Points: xc nh giao im ca d2 vi tr Chn chc nng c Ox, t tn

    cho giao im l C.

    51

  • Circle: v ng trn tm O, bn Chn chc n g n knh OC (O, OC).

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh giao im ca ng trn (O, OC) vi trc Oy, t tn cho g im c tung dng l Y. iao

    Chn cng c Perpendicular Line: ln lt dng cc ng thng vung gc vi trc Ox ti X, vung gc vi tr i Y. c Oy t

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh giao im M ca hai ng thng vung gc va dng. (Theo nh l Talet ta c ngay OC = OX2 hay M chnh l im c to tho mn y=x2.

    Chn chc nng Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im M Cho im X thay tr, hc sinh s quan st c hnh nh trc quan v tp hp cc

    im biu din cc cp gi tr tng ng (x,y) ca hm s y=x

    i v

    2.

    Chn chc nng Locus: ln lt ch vo im im X Cabri Geometry a ra qu tch ca M v

    im M.

    Ta cng c th chn cng c Equation and Coordinates tch

    c quan, hc sinh thy r qu tch nhng im m

    Pht trin kt qu): V th hm s y = ax2 t th hm s y = x

    v ch vo qu m Cabri Geometry va a ra, kt qu cho thy ng cong c phng trnh: y = x2 (hnh 2.22).

    Bng trM(x,y) c to tho mn y=x2 l t ng cong

    nm pha trn trc honh, i qua im gc to , nhn O ltrc i xng.

    Bc 2: (

    im thp nht v nhn trc tung l

    2

    Chn chc nng Numerical Edit: nhp mt s thc a bt k.

    Chn ch c nng Dilation: ln lt ch vo im Y, im O v s thc a. Ta xc nh

    n cng c

    c im Y1.

    Ch Perpendicular Line: dng cc ng thng vung gc vi trc Ox ti X, vu tng gc vi trc Oy i Y1.

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh N l giao im ca hai ng thng vung gc va dng.

    Chn chc nng Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im N. Cho im X thay i v tr, hc sinh s quan st c hnh nh trc quan v tp hp cc

    im 2biu din cc cp gi tr tng ng (x,y) ca hm s y=ax ; cng c th chn chc nng

    Locus: ln lt ch vo im N v im X Cabri Geometry a ra qu tch ca im N.

    Hnh 2.22

    52

  • Equation and Coordinates ch vo qu t kim tra, chn cng c ch, kt qu cho thy q

    l im cao nht v nhn trc tung lm trc i xng. s y=ax2 th hm s no c h

    s a "dc"(Hnh

    M(x,y

    u tch c phng trnh y=ax2. Bc 3: Khm ph cc tnh cht ca th hm s y=ax2

    Cho thay i h s a. Bng quan st trc quan hc sinh pht hin c cc vn sau: Khi h s a < 0 th ca hm s y=ax2 l mt ng cong nm pha di trc honh,

    i qua im gc to O, nhn im Nu v trn cng mt h trc to nhiu th ca hmv mt gi tr tuyt i cng cao th th cng , th cng st vo trc tung Oy 2.23). V d 2.23: Minh ho qu tch nhng im ) sao cho:

    ( 0)a ax

    = , vi a =12. y

    c nng

    Trnh t thao tc vi Cabri Geometry nh sau:

    Chn ch Show Axes: cho hin h trc to Oxy.

    Chn cng c Numerical Edit: nhp gi tr 12

    Chn chc nng Point on Object: ly im X(x; 0) bt k trntrc O

    Chn chc nng

    x.

    Equation and Coordinates: ch vo im X hin to ca im X ra mn hnh.

    Chn cng c a Calculate: nhp biu thc tnh gi tr yx

    = , trong x l honh im X.

    ng Chn chc n Measurement Transfer: ln lt bm chn gi tr va tnh c sau ch vo trc tung Oy. Ta xc nh c im Y thuc Oy.

    Chn cng c Perpendicular Line: ln lt dng cc i trc Ox ti im X

    ng vung gc v, vung gc vi Oy ti im Y.

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh giao im M ca hai ng thng vung gc va dng. M s l im c to (x, f(x)).

    Chn chc nng Trace On/Off : gn thuc tnh li vt cho im M. Cho im X thay i khi vt li ca tp hp cc im M s cho ta hnh nh th

    ca hm s y=f(x) (hnh 2.24).

    53

    Hnh 2.23

  • L u : Bn c th a mt hm s bt k, ch cn bn ch b

    tin hnh theo phng php ny v th cc tnh gi tr ca y=f(x).

    54

  • Phn 3 DY HC HNH HC VI S H TR CA

    PHN MM CABRI GEOMETRY

    3.1. Quy trnh khai thc Cabri Geometry vo dy hc hnh hc Khi khai thc phn mm Cabri Geometry vo dy hc hnh hc s c mt s hot ng

    ca gio vin v hc sinh c s dng my tnh in t (MTT) v Cabri Geometry, nh vy quy trnh chun b ln lp, thc hin ln lp c nhng nt c th ring v c th phn chia thnh cc bc sau (s 3.1):

    Xc nh mc tiu, ni dung bi hc

    La chn cc hot ng s dng PMDH

    S dng PMDH thit k cc m un

    Dy hc vi gio n c s dng PMDH

    X l cc thng tin phn hi

    Tch hp cc m un vo gio n

    S 3.1

    Bc 1: Xc nh mc tiu, ni dung bi hc. Gio vin xc nh mc ch, yu cu, ni dung c th ca gi dy v tin hnh son gio

    n. y l gio n truyn thng, dng cho gi dy theo hnh thc thng thng cha s dng MTT v phn mm Cabri Geometry.

    Bc 2: La chn cc hot ng s dng phn mm Cabri Geometry. Gio vin tm ti pht hin nhng hot ng trong gi hc c th khai thc th mnh ca

    MTT v Cabri Geometry t chc cho hc sinh hot ng nhm tng cng tnh tch cc trong hot ng hc tp ca hc sinh. Cn ch n cc tnh hung khai thc c tnh trc

    55

  • quan, tnh ng, tnh cu trc, tnh lin tc ca Cabri Geometry. c th pht huy c th mnh ca Cabri Geometry, ta phi quan tm n cc yu t sau: Yu cu pht trin t duy ca hc sinh. Trnh t ln lp. Hnh thc t chc ln lp. Hnh thc s dng phng tin MTT. Bc 3: S dng phn mm thit k cc m un. Gio vin tm hiu cc phn mm v phng tin k thut thit k cc m un ph hp

    vi cc ni dung c la chn tch hp vo gi dy. Phng n th nht: Ch s dng Cabri Geometry th hin ton b thng tin nh

    hnh v, li ch thch, cu hi... Phng n th hai: Kt hp vic s dng Cabri Geometry vi cc phn mm cng c

    nh PowerPoint, Flash, FrontPage... son bi ging. Khi thit k cc m un cn phi cn c vo ni dung, trnh t lgc ca mch kin thc.

    C th phi xc nh r ta thit k s dng Cabri Geometry nhm hnh thnh khi nim mi hay pht hin nh l hay gii bi tp, n tp, tng kt... Mt khc khi thit k cc m un cn ch n tnh hiu qu khi s dng chng. Chng hn, tit kim thi gian tnh ton, o c, v hnh tp trung vo ni dung kin thc v rn luyn t duy hoc khai thc yu t ng nhanh chng i n d on cc tnh cht (ng quy, thng hng...).

    Bc 4: Tch hp cc m un vo gio n. Ta thit k kch bn ln lp trong xc nh r cc hot ng c s dng Cabri

    Geometry. Mt phn ni dung ca bi ging c chuyn qua vic khai thc cc m un (gio vin thit k sn sao cho th hin c s phi hp ca cc phng php dy hc a dng v nhiu chiu).

    Vic tch hp cng cn lu n tnh a dng ca i tng hc sinh. Nu hc sinh trung bnh, yu ta c th s dng tt c cc m un m gio vin chun b. Trong trng hp nhn thc ca hc sinh t mc kh, gii th ta c th b qua mt vi bc trung gian v khi hc sinh hiu bi ta kt thc chuyn sang hot ng tip theo.

    Bc 5: T chc dy hc vi gio n c s dng Cabri Geometry. Trc tin, gio vin chun b phng tin k thut nh MTT, my chiu a nng v cc

    phng tin dy hc khc. Nu cn, c th b tr li s ch ngi trong lp nu tit hc c nhng hot ng c t chc theo hnh thc nhm nh. Trong mt s tit dy, gio vin cn hng dn hc sinh chun b, hon thnh mt s yu cu trc tit hc.

    T chc dy hc theo phng n chun b. Bc 6: X l cc thng tin phn hi. Gio vin cn cn c vo kt qu nhn thc ca hc sinh thng qua bi kim tra v cc

    thng tin phn hi (nh thi hc tp, kt qu hc tp... ca hc sinh) c th iu chnh cc bc cho vic ln lp nhng tit sau.

    56

  • Tuy nhin cn trnh xu hng lm dng Cabri Geometry trong cc tit dy, nu ni dung no s dng Cabri Geometry khng hiu qu hn so vi cc hnh thc, phng tin truyn thng th khng s dng.

    3.2. Phng n khai thc Cabri Geometry vo dy hc hnh hc Trong thc t hin nay v iu kin trang thit b CNTT v trnh tin hc ca gio vin,

    hc sinh ta c th trin khai rng cc phng n sau:

    3.2.1. S dng Cabri Geometry trong cc lp hc truyn thng s dng Cabri Geometry trong cc tit hc vi s hc sinh t 35 n 50, ngoi cc

    phng tin dy hc thng thng ca mt lp hc truyn thng nh bng en, phn trng, thc k... cn c MTT, my chiu Projector, my chiu Overhead... Cc hot ng ch yu trong gi hc bao gm:

    Gio vin trc tip s dng MTT, khai thc cc tnh nng ca Cabri Geometry trnh by bi ging mt cch sinh ng.

    Hc sinh quan st cc thng tin do MTT cung cp v a ra cc d on, nhn nh. C th gi mt vi hc sinh ln thao tc trn MTT kim tra mt d on, minh ho mt nhn nh no .

    Nu trong phng hc c trang b my chiu Overhead, gio vin c th ra nhim v cho hc sinh thng qua cc phiu hc tp v khi hc sinh hon thnh cng vic, gio vin chiu cc phiu hc tp ln mn hnh c lp cng trao i.

    V d 3.1: Gip hc sinh pht hin ra tnh cht ca hai ng thng song song: Hot ng 1: Gio vin v hnh.

    Chn chc nng Line: V ng thng a bt k.

    Chn chc nng Parallel Line: V ng thng b song song vi a.

    Chn chc nng Line: V ng thng c ct a ti A, ct b ti B. Hot ng 2: Hc sinh pht hin hai gc so le trong bng nhau.

    Gio vin cho hnh v thay i mt s v tr, cho hc sinh quan st v nhn xt v quan h gia hai gc so le trong.

    Hc sinh a ra nhn nh: Hai gc so le trong "hnh nh" bng nhau! kim tra d on hc sinh chn chc

    nng Angle: Xc nh s o hai gc so le trong. Kt qu hai gc c s o bng nhau (hnh 3.1).

    Gio vin c th tip tc cho ng thng a hoc c thay i hc sinh kim tra mt vi trng hp khc. Kt thc hc sinh a ra pht hin: Nu mt ng thng ct hai ng thng song song th hai gc so le trong bng

    nhau".

    Hnh 3.1.

    57

  • V d 3.2: Gip hc sinh pht hin ra nin m tp chun b trc v tam gic

    ABC

    B2 + AC2 > BC2 A 900

    h l Pytago o. Gio vvung ti A v cc kt qu o c, tnh ton

    (hnh 3.2) sau cho tam gic ABC thay i v yu cu hc sinh in cc du >, < hoc = vo hnh ch nht trong cc trng hp sau:

    58

    A

    AB2 + AC2 < BC2 90A 0

    AB2 + AC2 = BC2 90A 0

    ?

    Hnh 2.69Hnh 3.2

    Qua vic hon thnh bi tp hc sinh i n pht hin: Trong mt tam gic nu bnh phng mt cnh bng tng bnh phng hai cnh cn li th tam gic l tam gic vung.

    3.2.2. S dng Cabri Geometry trong dy hc theo nhm Lp hc c chia thnh cc nhm nh, mi nhm c t nht mt my tnh ci t Cabri

    Geometry. Nu cc my tnh c ni mng th cc nhm c th chia s thng tin vi nhau. Cc hot ng ch yu trong tit hc bao gm:

    Gio vin giao nhim v cho cc nhm thng qua phiu hc tp. Cc thnh vin trong nhm s dng chung mt my tnh, c trch nhim cng tc, chia

    s nhng tng ca bn thn hon thnh nhim v ca nhm cng nh ca bn thn. Thay v ch mt mnh gio vin thao tc, trnh by, hnh thc ny, mi ngi trong

    nhm u c th trc tip lm vic vi MTT v c c hi th hin, trao i nhng suy ngh ca bn thn vi c nhm, gp phn kim chng nhng nhn nh, phn on ca cc thnh vin khc trong nhm. Mi hc sinh, khng ch nghe, tp lm m cn hng dn cho bn cng lm, qua gp phn tng hiu qu hc tp ca c hc sinh c gip v nhng hc sinh gip cc bn khc. Mt khc, nhng hc sinh km s c kh nng, c hi by t v hc hi nhiu hn chnh cc thnh vin trong nhm.

    Tu tng ni dung bi hc c th m ta c th chia nhm ngu nhin hay chia nhm theo trnh hc sinh. V d: Khi lm vic vi n i dung mi c th s dng nhm ngu nhin hc sinh gii, kh c th km cp, gip h sinh yu. Nu l gi luyn tp, rn luyn k nng th c th phn chia theo trnh hc sinh n m pht huy c ti a kh nng ca tng hc sinh.

    V d 3.3: Gio vin t chc cho cc n m hc sinh s dng Cabri Geometry tm v trsao cho tng AC + BC nh nht nh sau:

    Hot ng 1: V hnh, o c v khong cch t im C n A, B.

    Hot ng 2: Cho hnh v thay i,kt qu o c d on v tr cn tm c(hnh 3.3).

    Hnh 3.3 hch im C

    tnh tng

    quan st a im C

  • 3.2.3. Hc sinh s dng Cabri Geometry mt cch c lp ti lp Lp hc c t chc ti phng my tnh, mi hc sinh c mt MTT. Hnh thc ny cho php gio vin t chc cc hot ng ph hp vi kh nng nhn thc,

    nng lc ca tng hc sinh trong lp do vy hc sinh c iu kin pht huy ht kh nng ca bn thn. y l mi trng thch hp thc hin dy hc phn ho. Tuy nhin hnh thc ny i hi nng lc chuyn mn, t chc ca gio vin mc cao trnh tnh trng gi hc phn tn.

    V d 3.4: Cho gc xAy khc gc bt, B l im c nh trn tia Ax, C l im chuyn ng trn on thng AB, D l im chuyn ng trn tia Ay sao cho AD = BC. Chng minh rng ng trung trc ca on thng CD lun lun i qua mt im c nh khi C, D di ng.

    Phiu hc tp c thit k nh sau: Nhim v 1: Em hy s dng Cabri Geometry v hnh theo hng dn sau:

    Chn cng c Ray: v tia Ax v tia Ay.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im B bt k trn tia Ax.

    Chn cng c Segment: dng on thng AB.

    Chn cng c Point on Object: ly im C bt k trn on thng AB.

    Chn chc nng Circle: v ng trn tm A bn knh CB.

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh D l giao ca ng trn vi tia Ay. Chn chc nng Circle: v ng trn tm A bn knh AB, xc nh im D trn tia Ay (hnh 3.4).

    Nhim v 2: Em hy d on v tr im c nh bng cch thc hin c