เอกสารหมายเลข ๓

โครงรางการเสนอผลงาน

๑) ชอผลงาน การอนบาลปลามาในบอซเมนตระบบนาหมนเวยนดวยความหนาแนนตางกน

๒) ระยะเวลาทดาเนนการ ตลาคม ๒๕๕๒ ถง ธนวาคม ๒๕๕๓

๓) ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดาเนนการ

ศกษาอตราการเจรญเตบโต อตราการรอดตาย ตนทน และผลตอบแทนของการอนบาลปลามาขนาด 2 นว

เปน 5 นว ในบอซเมนตระบบนาหมนเวยน เพอหาระดบความหนาแนนทเหมาะสม ซงมผลทาใหปลามามอตราการ

เจรญเตบโต อตราการรอดตาย ตนทน และผลตอบแทนตอการลงทนทดทสด

๔) สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ

หลกการและเหตผล

ปลามา Boesemania microlepis (Bleeker, 1858) เปนปลานาจดเศรษฐกจทสาคญของไทย

เนอมรสชาตอรอย เปนทนยมบรโภค จดเปนปลาทมราคาคอนขางสงโดยปลามาขนาดตวละประมาณ 1-2 กโลกรม

มราคากโลกรมละ 200 บาท พบแพรกระจายอยในแมนาเจาพระยาและแมนาสาขา เชน แมนานอย แมนาทาจน

ปลามาจดเปนปลาพนเมองทมชอเสยงมากของจงหวดสพรรณบร จนกลายเปนทมาของชออาเภอบางปลามา

เพราะในอดตเปนบรเวณทเคยมปลามาอยชกชม แตสถานภาพในปจจบนในแหลงนาธรรมชาต พบวาปลามาม

แนวโนมลดนอยลงมากเนองจากจานวนประชากรทเพมขนทาใหปรมาณการจบปลามาจากธรรมชาตเพมมากขน

ประกอบกบสภาวะแวดลอมทางธรรมชาตทเปลยนแปลงไป

ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดสพรรณบร ไดศกษาการเลยงพอแมพนธปลามาในระบบนา

หมนเวยนใหเจรญเตบโตจนกระทงมความสมบรณเพศจนสามารถนามาเพาะพนธไดโดยวธเลยนแบบธรรมชาต

สามารถผลตลกปลามาขนาด 1-2 นว และนาปลอยแหลงนาไดเปนครงแรกในป 2548 ปจจบนแมผลผลตปลามาท

บรโภคอยภายในประเทศไทยสวนใหญจะไดจากการจบจากแหลงนาในประเทศเพอนบาน แตจากการทศนยฯ ได

ดาเนนการผลตลกปลามาและนาปลอยลงในเขอนกระเสยว จงหวดสพรรณบรอยางตอเนอง ปจจบนพบวาขอมล

รายงานสถตสตวนาประจาเดอนของหนวยบรหารจดการประมงนาจดเขอนกระเสยวชวง เดอน มกราคม–ธนวาคม

2550 มผลจบปลามารวม 24.25 ตน และนบเปนแหลงจบปลามาทใหญทสดแหลงหนง ประกอบกบปจจบน

เกษตรกรเรมใหความสนใจการเลยงปลามาในรปแบบของการเลยงในกระชง เพอผลตเปนปลาเนอขนาดตลาด

เพมขน โดยเกษตรกรผเลยงนยมใชลกปลามาขนาด 5 นว เปนขนาดเรมตนในการเลยง ทงน เนองจากลกปลา

ขนาดดงกลาวมอตราการรอดตายสงเมอนามาเลยงในกระชง สามารถกนอาหารธรรมชาต จาพวกกงฝอยหรอลก

ปลาไดแลว นอกจากนยงสามารถฝกใหกนปลาเปดสบเปนอาหารเสรมไดดวย จากขอมลของสมหวงและสนธพนธ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2

(2537) ไดเคยใหขอสงเกตวาการอนบาลลกปลามาวยออนเพอใหไดลกปลาขนาด 3-4 นว มอตรารอดเพยง 5 เปอรเซนต เทานน ทาใหเกษตรกรผเลยงประสบปญหาขาดแคลนลกพนธปลามาทจะนาไปเลยงในเชงพาณชย ดงนนการวจยเรองนซงมแนวทางเพอทดลองอนบาลปลามาจากขนาด 2 นว ใหเปน 5 นวในบอซเมนตระบบนาหมนเวยน จงนบวาเปนงานวจยทมความสาคญซงคาดวาจะชวยลดอตราการตายของลกปลาทเกดจากนาเนาเสยเพราะการใหอาหารสดเปนอาหารแกลกปลาได อกทงยงชวยลดปรมาณการเปลยนถายนา ลดปรมาณนาทงจากการเพาะเลยงลงสแหลงนา และลดความเสยงของความผนแปรดานคณสมบตนาในแตละฤดกาลของแหลงนาทนามาใชในการเลยง ลดตนทนการผลต และลดผลกระทบตอสงแวดลอมได ขอมลทไดจากการศกษาเรองการอนบาลปลามาจากขนาด 2 นว เปน 5 นว ดวยระบบนาหมนเวยนในบอซเมนต สามารถนาไปขยายผลถายทอดสเกษตรกรผเพาะเลยง ภาคเอกชน และผสนใจทวไป เพอการพฒนาตอยอดในการอนบาลลกปลาเพอนาไปสงเสรมการเลยงเปนปลาเนอ ทสามารถพฒนาไปสการเลยงปลามาในเชงพาณชยในอนาคตตอไป

วตถประสงค เพอเปรยบเทยบอตราการเจรญเตบโต อตราการรอดตาย ตนทนและผลตอบแทนของการอนบาลปลามาจากขนาด 2 นว เปน 5 นว ในบอซเมนตระบบนาหมนเวยนดวยความหนาแนนแตกตางกน 3 ระดบ

ขนตอนการดาเนนการ ๑. การวางแผนการทดลอง

1.1 การวางแผนการทดลอง วางแผนการทดลองแบบสมตลอด (completely randomized design; CRD) ประกอบดวย 3 ชดการทดลอง (treatment) ชดการทดลองละ 3 ซา (replication) ปจจยทตองการศกษาคอ อตราความหนาแนนของการอนบาลปลามาในบอซเมนตระบบนาหมนเวยนโดยแบงชดการทดลองดงน

ชดการทดลองท 1 อนบาลปลามาท 100 ตวตอลกบาศกเมตร (200 ตวตอบอ) ชดการทดลองท 2 อนบาลปลามาท 200 ตวตอลกบาศกเมตร (400 ตวตอบอ) ชดการทดลองท 3 อนบาลปลามาท 300 ตวตอลกบาศกเมตร (600 ตวตอบอ) 1.2 สถานทและระยะเวลาดาเนนการ

ดาเนนการทดลองทศนยวจยและพฒนาประมงนาจดสพรรณบร ระหวางเดอน ตลาคม 2552 ถงเดอนธนวาคม 2553

๒. วธการทดลอง 2.1 การเตรยมบอทดลอง 2.1.1 บออนบาลปลามา เปนบอซเมนตเสนผานศนยกลาง 2.50 เมตร เตมนาใหไดระดบ 40

เซนตเมตร (ปรมาตรนา 2,000 ลตร) จานวน 9 บอ บรเวณกงกลางบอมทอนาลน และมตาขายพลาสตกครอบปดไวเพอปองกนลกปลาทดลองหลดออกนอกบอ (ภาพท 1)

2.1.2 บอบาบดนา เปนบอซเมนตเสนผานศนยกลาง 2.50 เมตร จานวน 5 บอ ประกอบดวยบอพกนา 2 บอ และบอบาบด 3 บอ โดยบอบาบดบอท 1 ใชไบโอบอล ( bioball) เปนวสดกรองซงมตะแกรงรองพนบอ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3

เพอปองกนมใหหลดออกไปนอกบอ บอท 2 และ 3 ใสเปลอกหอยเปนวสดกรอง แตละบอเชอมตอกนเพอใหนา

หมนเวยน (ภาพท 2)

2.1.3 ระบบนาหมนเวยน

ระบบนาหมนเวยนทใชในการทดลองจะไหลผานบอทดลองดวยอตราการไหล 6 ลตรตอนาท ลน

ออกทางทอนาลนบรเวณกงกลางบอ ไหลตามทอไปรวมกนทบอพกนาดวยปมนาขนาด 1.5 นว โดยบอพกนา 1

จะเชอมตอกลบมายงบอพกบาบด 1, 2, 3 และ บอพกนา 2 ดวยทอ PVC (polyvinyl chloride) ขนาด 4 นว

จากนนนาจากบอพกนาท 2 จะสบกลบเขาบอทดลองแบบหมนเวยนดวยเครองปมนาขนาด 1.5 นว (ภาพท 3)

ภาพท 1 บออนบาลปลามา

ภาพท 2 บอบาบดนา ภาพท 3 ระบบนาหมนเวยน

2.2 การเตรยมนาทใชในการทดลอง

เตรยมนาทใชในการอนบาลลกปลาทดลองความเคม 1-5 ppt (part per thousand) ฆาเชอโรคดวย

คลอรนผงเขมขน 30 ppm (part per million) ใหอากาศ 3-5 วน ตรวจสอบการตกคางของคลอรนกอนนามาใช

บอพกนา 1

บอบาบด

บอพกนา

1

3

ปม

2

T2R2

T1R3

T3R2

T3R3

T3R1

T2R3

T1R2

T1R1

T2R1

ปม

bioball

เปลอก

เปลอกหอย

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4

2.3 การเตรยมปลาทดลอง

ปลามาทใชในการทดลองเปนลกปลาทไดจากการเพาะพนธวธธรรมชาต โดยการเลยงพอแมพนธ

รวมกนในบอระบบนาหมนเวยน ทาการเกบรวบรวมไขปลามาในตอนเชาของทกวน หลงจากลกปลาฟกเปนตวอาย

1 วน นาไปอนบาลในบอซเมนตขนาดเสนผานศนยกลาง 3.00 เมตร ระดบนา 50 เซนตเมตร เตมเกลอแกงลงในบอ

เพอปรบนาใหมความเคมอยในชวง 1-5 ppt ใหอาหารวนละ 4 เวลา (07.00 น. 11.00 น. 14.00 น. และ 17.00 น.)

ในปรมาณทเพยงพอตอความตองการของลกปลา โดยในชวง 15 วนแรกใหลกปลากนอารทเมยแรกฟก จากนน

ปรบใหกนไรแดงจนกระทงลกปลามอาย 45 วน จงใหกนอารทเมยแชแขงเปนอาหาร จนไดลกปลาขนาดประมาณ 2

นว สมลกปลามาทมขนาดใกลเคยงกนโดยมความยาวเฉลยเทากบ 2.51±0.29, 2.72±0.33 และ 2.56±0.33 นว

ปลอยลงบอทดลองตามอตราทกาหนดในแผนการทดลอง

2.4 อาหารและการใหอาหาร

ใหลกปลามาทดลองกนอารทเมยแชแขงปรมาณ 10 เปอรเซนตของนาหนกตวปลา วนละ 4 เวลา

(07.00 น. 11.00 น. 14.00 น. และ 17.00 น.) ทาการปรบอาหารตามนาหนกตวปลาทก 7 วน จนกระทงลกปลา

มขนาด 4 นว จงปรบเปลยนอาหารมอเวลา 17.00 น. เปนเนอปลาทบด (ตดสวนหวและหางทง) บนทกปรมาณ

อาหารทงหมดทใหทกครง

2.5 การควบคมและตรวจวเคราะหคณสมบตของนา

เปดระบบหมนเวยนนาในบออนบาลชวงเวลากลางคนตงแตเวลา 19.00-07.00 น. เพอลดปญหาการ

ตกคางของอารทเมยในระบบหมนเวยนในเวลากลางวน โดยระบบนาหมนเวยนไมมการเปลยนถายนาออกจาก

ระบบ และทาการตรวจเชคระดบนาในบออนบาลลกปลาทก 7 วน ควบคมปรมาตรนาใหอยในระดบเดยวกนตลอด

ระยะเวลาทดลอง

วเคราะหคณสมบตของนาในบออนบาล เวลา 09.00 น.โดยตรวจวเคราะหคาความเปนกรดเปนดาง

อณหภม แอมโมเนยรวม ไนไตรท ทกวน สวนคาความเปนดางและความกระดาง ตรวจวเคราะหทก 3 วน ดงน

- ความเปนกรดเปนดาง ดวยเครองวเคราะหคณภาพนายหอ Eutech Cyberscan รน pH 310

- อณหภม หนวยเปน องศาเซลเซยส (๐C) ดวยเทอรโมมเตอร

- แอมโมเนยรวม หนวยเปน มลลกรมตอลตร (mg/l) ดวยเครองวเคราะหคณภาพนายหอ

HACH รน DR/2500 ตามวธ Direct Nesslerization

- ไนไตรท หนวยเปน มลลกรมตอลตร (mg/l) ดวยเครองวเคราะหคณภาพนายหอ HACH รน

DR/2500 ตามวธ Colorimetric Method

- ความเปนดาง หนวยเปน มลลกรมตอลตรของCaCO3 (mg/l asCaCO3) ดวยวธไตเตรท ตามวธ

Standard Method ทอางโดยไมตร และจารวรรณ (2528)

- ความกระดาง หนวยเปน มลลกรมตอลตรของCaCO3 (mg/l asCaCO3) ดวยวธไตเตรท ตามวธ

Standard Method ทอางโดยไมตร และจารวรรณ (2528)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5

2.7 การเกบรวบรวมขอมล รวบรวมขอมลทก 7 วนโดยการสมปลามาบอละ 10 เปอรเซนต เพอชงนาหนกและวดความยาว

(total length) บนทกการตายของปลามาระหวางการทดลอง เมอสนสดการทดลองตรวจนบจานวนปลาทเหลอรอด ชงนาหนกและวดความยาวของปลาทกตว โดยสนสดการทดลองเมอความยาวของปลาแตละชดทดลองมความยาวเฉลย 5 นว

3. การวเคราะหขอมล คานวณขอมลวเคราะหผลและเปรยบเทยบอตราการเจรญเตบโต อตราการกนอาหาร และอตราการรอดตาย ของปลามาทอนบาลในบอซเมนตทความหนาแนนตางกน 3 ระดบ โดยวเคราะหความแปรปรวนแบบ one way analysis of variance และเปรยบเทยบความแตกตางระหวางชดการทดลองดวยวธ Duncan’s new multiple range test ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรปในการวเคราะหขอมล

3.1 วเคราะหขอมลการเจรญเตบโต

3.1.1 นาหนกเพมตอวน (daily weight gain, DWG; กรม/วน)

DWG =

นาหนกปลาเมอสนสดการทดลอง (กรม) – นาหนกปลาเรมตน (กรม)

ระยะเวลาทดลอง (วน)

3.1.2 ความยาวเพมตอวน (daily length gain, DLG; นว/วน)

DLG = ความยาวปลาเมอสนสดการทดลอง (นว) – ความยาวปลาเรมตน (นว)

ระยะเวลาทดลอง (วน)

3.1.3 อตราการการเจรญเตบโตจาเพาะ (specific growth rate, SGR; เปอรเซนต/วน)

SGR = ln นาหนกปลาเมอสนสดการทดลอง (กรม) – ln นาหนกปลาเรมตน (กรม)

x100 ระยะเวลาทดลอง (วน)

3.1.4 อตราการกนอาหาร (daily feed intake, DFI; เปอรเซนต/วน)

DFI = นาหนกอาหารทปลากนเฉลยตอวน (กรม/วน) x100

(นาหนกปลาเรมตน(กรม)+นาหนกปลาสนสด (กรม))/2 3.1.5 อตราการรอดตาย (survival rate, เปอรเซนต)

SR = จานวนปลาเมอสนสดการทดลอง (ตว) x100

จานวนปลาเรมตน (ตว)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6

3.2 วเคราะหผลทางเศรษฐศาสตร

โดยวเคราะหตนทนการผลต ผลตอบแทนและจดคมทนของการอนบาลปลามา ตามวธของ สมศกด

(2530) และ Kay (1986) ขอมลทวเคราะหม ดงน

3.2.1 ตนทนการผลต

ตนทนทงหมด = ตนทนคงท + ตนทนผนแปร

ตนทนคงท = คาเสอมราคาอปกรณ + คาเสยโอกาสในการลงทน

ตนทนผนแปร = คาอาหาร + คาแรงงาน + คาพนธปลา + คาเสยโอกาสในการลงทน

คาเสอมราคา = คดโดยวธเสนตรงโดยกาหนดมลคาซากเปนศนยเมอหมดอายการ

ใชงาน

คาเสยโอกาสเงนลงทน = คาทคานวณจากอตราดอกเบยเงนฝากประจา 3 เดอนรอยละ 0.75

ของธนาคารกรงไทยป 2552 ของเงนลงทนทกประเภท

(อางตาม http://www.ktb.co.th)

3.2.2 รายไดและผลตอบแทน

รายไดทงหมด = จานวนผลผลต (ตว) x ราคาผลผลตทจาหนายได (บาท)

รายไดสทธ = รายไดทงหมด – ตนทนผนแปร

กาไรสทธ = รายไดทงหมด – ตนทนทงหมด

จดคมทน = ตนทนทงหมด (บาท)

จานวนปลาทไดทงหมด (ตว)

ผลตอบแทนตอการลงทน (%) =

รายไดสทธ x 100

ตนทนทงหมด(บาท)

๕) ผรวมดาเนนการ (ถาม)

๑. นางสาวสรงษ ทพพะรงส สดสวนงาน ๖๐ เปอรเซนต (หวหนาโครงการ)

๒. นางพรชนก ชมคง สดสวนงาน ๒๐ เปอรเซนต

๓. นายสมหวง พมลบตร สดสวนงาน ๑๐ เปอรเซนต

๔. นางวารณย คนทรง สดสวนงาน ๑๐ เปอรเซนต

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7

๖) สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต

กจกรรม สดสวนของผลงาน ๑. วางแผนการดาเนนงาน ๑๐ เปอรเซนต ๒. เตรยมอปกรณ ๕ เปอรเซนต ๓. เกบรวบรวมขอมล ๑๕ เปอรเซนต ๔. วเคราะหขอมล ๑๕ เปอรเซนต ๕.เขยนรายงาน ๑๕ เปอรเซนต

๗) ผลสาเรจของงาน (เชงปรมาณ/คณภาพ) ๑. ความสาเรจของงานเชงปรมาณ สามารถทราบความหนาแนนทเหมาะสมในการอนบาลปลามา

ขนาด 2 นว จนไดขนาด 5 นว ในบอซเมนตระบบนาหมนเวยน ๒. ความสาเรจของงานเชงคณภาพ ทราบขอมลการจดการการอนบาลปลามาในบอซเมนตระบบนา

หมนเวยนดวยระดบความหนาแนนทเหมาะสม และสามารถนาผลงานวจยไปประยกตใชเพอพฒนาระบบการเลยงปลามาเชงพาณชยตอไป

๘) การนาไปใชประโยชน สามารถเพมประสทธภาพในการพฒนาการผลตปลามา ขนาด 2 นว จนไดขนาด 5 นว ในบอซเมนต

ดวยระบบนาหมนเวยน โดยใชความหนาแนนทเหมาะสม รวมทงสามารถใชเปนแนวทางในการพฒนาระบบการเลยงปลามาเชงพาณชยตอไปได โดยการพมพเผยแพรเปนเอกสารวชาการของกรมประมง และมหนวยงานสงกด กรมประมง หนวยงานการศกษา และบรการความรทไดจากการวจยเผยแพรแกเกษตรกรผเพาะเลยงสตวนานาไปใชประโยชนได

๙) ความยงยากในการดาเนนการ/ปญหา/อปสรรค ๑. ในการศกษาครงน ตองใชลกปลามาขนาด 2 นว จงตองใชความละเอยด ความเอาใจใสดแลตงแต

ชวงการเพาะพน ธ และในชวงอนบาลในบอซ เมนต ลกปลามามความตองการอาหารม ช วตจาพวก โรตเฟอร ไรแดง อารทเมยตวเตมวย ถาหากอาหารมใหไมเพยงพอกจะเกดการกนกนเองและเกดความสญเสยในชวงลกปลาแรกฟกจนลกปลามขนาด 1 นว

๒. ในชวงระหวางการดาเนนการศกษาทดลองตองเอาใจใสดแลอยางใกลชด ตองดาเนนการตดตามขอมลดานปรมาณการกนอาหารและอตรารอดตายรายวน โดยทาการรวบรวมขอมลปรมาณการใหอาหาร จานวนปลาทตาย และคาคณภาพนาแตละวน เพอนาไปประเมนผลเมอสนสดการทดลอง

๓. เนองจากการทดลองทาการสมชงวดปลาทดลองทก 7 วน จงจาเปนตองใชความระมดระวง เพราะปลาจะบอบชา ตองดแลหลงการชงวดเพอลดอตราการตดเชอซงอาจเปนสาเหตใหปลาตาย

๔. การวจารณผลการศกษาไดทาการสบคนขอมลการศกษาของผวจยแตละคณะแลวนาผลการศกษามาประมวลและจดทาใหอยในรปแบบเดยวกนเพอสามารถเปรยบเทยบกนไดงายขน

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8

๑๐) ขอเสนอแนะ ๑. ควรพฒนาเรองการจดการระหวางการอนบาลลกปลามาแรกฟกจนมขนาด 1-2 นว ใหไดอตรา

รอดทมจานวนทเพยงพอ และตอเนองเพอการลดตนทนดานลกพนธปลา โดยการศกษาและพฒนาดานการจดการระบบการอนบาล และการจดการดานอาหารสตวนาวยออนทเหมาะสมในแตละชวงอายของลกปลา

๒. ควรมการปรบเปลยนชวงเวลาในการเปลยนชนดอาหาร จากอารทเมยแชแขงเปนเนอปลาทบดใหเรวขน เนองจากการสงเกตพบวาปลามาสามารถรบและกนปลาทไดด ทงยงเปนการลดปญหาเรองการละลายของอารทเมยทสงผลกระทบตอคณภาพนา และชวยลดตนทนคาอาหารเนองจากอารทเมยแชแขงมราคาสงกวาปลาท

๓. ควรมการคดขนาดลกปลาเปนระยะทก 2 สปดาห เพอลดการแยงอาหารของปลาทมขนาดใหญกวา ซงสงผลใหการเจรญเตบโตดานขนาดและนาหนกทแตกตางกน ๔. ควรทาการศกษาการปรบเปลยนชนดอาหารจากการกนอาหารสดเปนอาหารสาเรจรป และควรทาการศกษาพฒนาสรางสตรอาหารสาเรจรปทมความเหมาะสมสาหรบปลามา เพอเปนทางเลอกในการพฒนาการเลยงปลามาเชงพาณชยตอไป

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

ลงชอ…………………………………..…………… (นางสาวสรงษ ทพพะรงส) ผเสนอผลงาน ………../………./…………..

ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดาเนนการของผเสนอขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ………………….……………… ลงชอ…………….……..……………… ลงชอ………………..…………………….

(นางพรชนก ชมคง) (นายสมหวง พมลบตร) (นางวารณย คนทรง) ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ …..…../………./……… …..…../………./………… ….…../………./………

ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ ลงชอ

(นายเกยรตคณ เจรญสวรรค) (………………………………………..) ผอานวยการศนยวจยและพฒนาประมงนาจดสพรรณบร ผอานวยการสานกวจยและพฒนาประมงนาจด .…..…../……..…./………….. .…..…../……..…./………….. (ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

9

เอกสารหมายเลข ๓

โครงรางการเสนอผลงาน

๑) ชอผลงาน การเลยงปลานลแปลงเพศในกระชงดวยอตราความหนาแนนสง

๒) ระยะเวลาทดาเนนการ ตลาคม 2553 ถง มนาคม 2555

๓) ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดาเนนการ ศกษาถงการเลยงปลานลแปลงเพศในกระชงดวยอตราความหนาแนนสง เพอลดตนทนการผลตปลานล โดยพจารณาจากขอมลดานการเจรญเตบโต อตราแลกเนอ และอตรารอด

๔) สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ หลกการและเหตผล ปลานล (Oreochromis niloticus) เปนปลาทนยมเลยงเพอการบรโภคทงในประเทศและตางประเทศ เนองจากเปนปลาทเลยงงาย โตเรว เนอมรสชาตด โดยปกตการเลยงปลานลเพศผจะโตเรวกวาปลานลเพศเมย เนองจากปลานลเพศเมยสามารถสรางไขและออกลกไดตงแตอาย 2 เดอนขนไป ทาใหสญเสยพลงงานไปกบการสรางไขและอนบาลลก นอกจากนการออกลกของปลานลเพศเมยเมอจบขายจะไดปลาหลายขนาด ทาใหเกษตรกรหนมานยมเลยงปลานลเพศผมากขน จงเปนเหตใหมการแปลงเพศปลานลใหเปนเพศผ เพอใชในการเพาะเลยงและชวยเพมผลผลตการเลยงปลานล โดยปลานลแปลงเพศ (Sex reversal in Nile tilapia) เปนปลานลทปรบปรงพนธมาจากปลานลสายพนธจตรลดาและปลานลสายพนธอนๆ โดยมลกษณะเดนคอ สวนหวเลก ลาตวกวางสเหลองนวล เลยงงาย โตเรว กนอาหารไดแทบทกชนดทงพชและสตว มความแขงแรง ทนทานตอโรคพยาธ สามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมตางๆ ทงในธรรมชาตและระบบการเลยงไดเปนอยางด ปลานลมเนอหนาและแนน รสชาตด สามารถนาไปประกอบอาหาร และแปรรปเปนผลตภณฑอาหารไดหลากหลายชนด จงเปนปลาทนยมบรโภคโดยทวไป การเลยงปลานลในประเทศไทยสวนใหญเปนการเลยงเพอการบรโภคภายในประเทศ รอยละ 90 ทเหลอรอยละ 10 จะสงออกไปยงตลาดตางประเทศ สถตการสงออกปลานลตงแตป พ.ศ.2550-2553 จานวน 55,939.40 ตน มลคา 3,570.95 ลานบาท (ราคาเฉลย 63.84 บาทตอกโลกรม) โดยผลผลตปลานลไทยสงออกไปยงกลมประเทศสหภาพยโรปมากเปนอนดบหนง คดเปนรอยละ 40 รองลงมา คอ กลมประเทศ ตะวนออกกลาง รอยละ 30 สหรฐอเมรกา รอยละ 20 และอนๆ รอยละ 10 เมอพจารณาดานมลคาการสงออกปลานลของไทย พบวา มมลคาสงออกไปยงสหรฐอเมรกา มากทสด คดเปนรอยละ 48 รองลงมาเปนกลมประเทศสหภาพยโรปรอยละ 31 และกลมประเทศตะวนออกกลาง รอยละ 14 และอนๆ รอยละ 7 นอกจากนประเทศไทยเองกมการนาเขาปลานลและผลตภณฑตางๆ เชนกน โดยนาเขาปลานลจากจนมากทสด รอยละ 88 กลมประเทศอาเซยน รอยละ 7 และกลมประเทศตะวนออกกลาง รอยละ 5 (กองประมงตางประเทศ, 2552) จากปรมาณความ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

10

ตองการปลานลเพอการการบรโภค และการสงออกทสงขน จงทาใหปลานลเปนปลานาจดทนยมเลยงมากชนดหนงในประเทศไทย โดยมการเลยงทงในบอดน และในกระชง แตในปจจบนการเลยงปลานลประสบปญหาตางๆ ไดแก ปญหาโรคระบาด เกษตรกรขาดความรเกยวกบการเลยงปลานล ทาใหการเลยงปลานลมตนทนการผลตสง ปญหาในเรองของกลนโคลน ปญหาดานการจดการหลงการเกบเกยว นอกจากนประเทศคแขงโดยเฉพาะจน มตนทนการผลตทตากวาและมศกยภาพในการผลตทมากกวา ปญหาดานการผลต อาหารมราคาแพง เกษตรกรขาดแคลนเงนทน มปญหาเรองนาเสย และขาดแคลนพนธปลาในบางชวง ดานการตลาด ราคาทเกษตรกรขายไดตาในชวงทปลาในทองตลาดมมากพอคาจะมารบซอปลาชา ทาใหสนเปลองคาใชจายของเกษตรกรเพมขน (สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2552) การลดตนทนในการผลตปลานลสามารถทาไดหลายแบบ เชน การลดตนทนคาอาหาร รวมถงการหาแนวทางในการพฒนาเทคโนโลยการเลยงปลา กสามารถลดตนทนการผลตในการเลยงปลานลไดอกทางหนงดวยเชนกน เทคโนโลยการเลยงปลาในกระชงแบบ Low volume high density (LVHD) ซงหมายถงการเลยงปลาดวยความหนาแนนสงในพนทจากด ไดทาการศกษาในประเทศจนตงแตป 1991 และในป 1996 สามารถผลตปลาได 7,000 ตน โดยใชพนทกระชง 50,000 ลกบาศกเมตร การศกษาการเลยงปลานลในกระชงดวยเทคโนโลยแบบ LVHD โดยเลยงปลานลในกระชงขนาด 1 - 4 ลกบาศกเมตร ดวยความหนาแนน 300 - 500 ตวตอลกบาศกเมตร เปนระยะเวลา 4 - 5 เดอน ใหผลผลตปลานลประมาณ 150 - 250 กโลกรมตอลกบาศกเมตร สามารถเลยงไดทงในทะเลสาบและอางเกบนา (Schmittou et al., 2004) ระบบการเลยงปลาดวยความหนาแนนสงจะทาใหลดจานวนกระชงในการเลยงเปนการลดคาใชจายในการทากระชง ใชพนทนอยแตไดผลผลตปลาสงขน Michael et al., (2003) ทดลองเลยงปลานลดวยอาหารเมดลอยนาระดบโปรตน 32 เปอรเซนต 2 สตร คอ สตรทใชโปรตนจากพชทงหมด และสตรทใชปลาปน 5 เปอรเซนต ใชอตราปลอยปลานล 400 ตวตอลกบาศกเมตร นาหนกปลาเรมตน 51 กรม เลยงเปนระยะเวลา 139 วน ในขนาดกระชง 1 ลกบาศกเมตร โดยวางกระชงในอางเกบนา พบวาเมอสนสดการทดลองไดปลาขนาด 482 กรม และ 443 กรม ผลผลตของปลาเทากบ 169 และ 155 กโลกรมตอลกบาศกเมตร อตรารอด 99 เปอรเซนต ทง 2 ชดการทดลอง อตราแลกเนอเทากบ 1.76 และ 1.77 และไดทดลองเลยงปลานลแดงโดยใชอาหารเมดลอยนาระดบโปรตน 32 เปอรเซนต สตรอาหารใชโปรตนจากพชทงหมด อตราปลอย 400 ตวตอลกบาศกเมตร นาหนกเรมตน 52 กรม เลยงเปนระยะเวลา 150 วน ในกระชงขนาด 1 ลกบาศกเมตร โดยวางกระชงในบอดน พบวาเมอสนสดการทดลองไดปลาขนาด 577 กรม ผลผลตของปลาเทากบ 225.8 กโลกรมตอลกบาศกเมตร อตรารอด 98.3 เปอรเซนต อตราแลกเนอเทากบ 1.34 จากนนทดลองเลยงปลานลแดงโดยใชอาหารเมดลอยนาระดบโปรตน 32 เปอรเซนต สตรอาหารใชโปรตนจากพชทงหมด อตราปลอย 400 ตวตอลกบาศกเมตร นาหนกเรมตน 78 กรม เลยงเปนระยะเวลา 101 วน ในกระชง ขนาด 1 ลกบาศกเมตร โดยวางกระชงในอางเกบนา พบวาเมอสนสดการทดลองไดปลาขนาด 650 กรม ผลผลต

ของปลาเทากบ 256 กโลกรมตอลกบาศกเมตร อตรารอด 98.5 เปอรเซนต อตราแลกเนอเทากบ 1.33 นอกจากน

Emmanuel and Ridha (1991) ทดลองเลยงปลานล (Oreochromis spilurus) ในกระชงทระดบความหนาแนน

200, 250 และ 300 ตวตอลกบาศกเมตร พบวาเมอสนสดการทดลองการเลยงปลานลทระดบความหนาแนน 200

ตวตวตอลกบาศกเมตรใหผลผลตสงสด

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

11

ในปจจบนตลาดโลกมความตองการปลานลสงมาก แตประเทศไทยไมสามารถผลตปลานลเพอสงออก

ไดเพยงพอตอความตองการของตลาด รวมถงไมสามารถแขงขนดานราคากบตางประเทศ เชน จน หรอเวยดนาม

ได เนองจากการผลตปลานลในประเทศไทยมตนทนการผลตสงกวาตางประเทศ จงควรทาการศกษาหาแนวทางใน

การลดตนทนการผลตปลานล โดยการศกษาครงนจะทดลองเลยงปลานลในกระชงดวยอตราความหนาแนนสง ซง

จะเปนการลดตนทนการผลตไดอกทางหนง เนองจากสามารถผลตปลานลไดปรมาณมากกวาการเลยงแบบเดม แต

ใชระยะเวลาในการเลยงเทากน ซงผลจากการทดลองใชเปนแนวทางในการสงเสรมการลดตนทนการเลยงปลานล

ในกระชง แกเกษตรกรใหสามารถแขงขนกบตางประเทศได

วตถประสงค

ศกษาการเลยงปลานลแปลงเพศในกระชงดวยอตราความหนาแนนสง เพอลดตนทนการผลตปลานล

โดยพจารณาจากขอมลดานการเจรญเตบโต อตราแลกเนอ และอตรารอด

ขนตอนการดาเนนการ

1. การวางแผนการศกษา

1.1 การวางแผนการทดลอง

วางแผนการทดลองแบบสมตลอด (completely randomized design ; CRD) โดยแบงการทดลอง

เปน 3 ชดการทดลอง (treatment) ชดการทดลองละ 3 ซา (replication) ปจจยทตองการศกษาคออตราความ

หนาแนนของการเลยงปลานลในกระชง โดยแบงชดการทดลองดงน

ชดการทดลองท 1 เลยงปลานลแปลงเพศทอตราความหนาแนน 100 ตวตอลกบาศกเมตร

ชดการทดลองท 2 เลยงปลานลแปลงเพศทอตราความหนาแนน 200 ตวตอลกบาศกเมตร

ชดการทดลองท 3 เลยงปลานลแปลงเพศทอตราความหนาแนน 300 ตวตอลกบาศกเมตร

1.2 สถานททาการทดลองและระยะเวลาดาเนนการทดลอง

ดาเนนการทดลองทศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเพชรบร ต.ทาคอย อ.ทายาง จ.เพชรบร 76130

ระหวางเดอน ตลาคม 2553 ถง เดอนมนาคม 2555

2. วธการทดลอง

2.1 การเตรยมลกปลาทดลอง

เตรยมปลานลแปลงเพศขนาดนาหนกประมาณ 5 กรม ทไดจากการเพาะพนธในและรนเดยวกนและ

แปลงเพศโดยการใชฮอรโมนใหเปนเพศผ จากนนนามาเลยงในบอซเมนตขนาด 50 ตารางเมตร โดยใหอาหารทม

ระดบโปรตน 32 เปอรเซนต วนละ 2 ครงเวลา 08.30 น.และ 16.30 น. ใชระยะเวลาในการเลยงประมาณ 2 เดอน

ใหไดปลาขนาดนาหนกประมาณ 50 กรม จากนนสมปลาทดลองทมขนาดใกลเคยงกนเพอนามาทดลอง สมชง

นาหนก (body weight) และความยาว (total length) จานวน 20 เปอรเซนต ของปลาทงหมดในแตละชดการ

ทดลอง และชงนาหนกปลารวมในแตละชดการทดลอง สมปลาโดยการจบฉลากปลอยในกระชงทเตรยมไวตาม

แผนการทดลอง

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

12

2.2 การเตรยมกระชงทดลอง กระชงทดลอง เตรยมกระชงไนลอนขนาดชองตาความกวาง 1 เซนตเมตร ขนาดกระชง 1 x 1 x 1.2

เมตร จานวน 9 กระชง และแขวนกระชงปรบใหจมนาอยในระดบความลกเฉลย 1 เมตร บรอบกระชงดานในดวยมงตาถใหอยใตผวนาประมาณ 10 เซนตเมตร เพอปองกนอาหารออกนอกกระชงขณะใหอาหาร ทกกระชงมหวทรายใหอากาศกระชงละ 2 จด และทกกระชงมการถายเทนาแบบไหลผาน (flow through system) ดวยทอ polyvinyl chloride (pvc) ขนาด 2 นว โดยทอ pvc อยลกจากระดบผวนา 15 เซนตเมตร ในอตรา 16 ลตรตอนาท ในเวลา 18.00 น. - 06.00 น. ตลอดระยะเวลาการทดลอง วางกระชงในบอดนขนาด 4 ไร และมความลกนา ประมาณ 5 เมตร ทางนาเขา

รปแบบการวางกระชงทดลอง ๓. การจดการการทดลอง 3.1 การใหอาหารทดลอง

ใหอาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนาระดบโปรตน 28 เปอรเซนต โดยใหกนจนอม (satiation) วนละ 2 ครง เวลา 08.30-09.30 น. และเวลา 15.30-16.30 น. หลงจากใหอาหารแลว 1 ชวโมง เกบอาหารทเหลอไปอบทอณหภม 135 องศาเซลเซยส เปนเวลา 2 ชวโมง (อมรรตน และบษกร, 2543) เพอคานวณปรมาณอาหารทปลากน และงดใหอาหารในวนทสมชงวดขนาดปลา

3.2 การเกบขอมล ชงนาหนกและวดความยาวของปลาทดลองเดอนละ 2 ครง กระชงละ 20 เปอรเซนต พรอมทาความสะอาดกระชง เพอหาอตราการเจรญเตบโตของปลาในแตละชดการทดลอง บนทกการตายของปลาตายในระหวางทาการทดลองแตละกระชงทกวน และเมอสนสดการทดลองเลยงปลานลเปนระยะเวลา 16 สปดาห ทาการตรวจนบจานวนปลาทเหลอทงหมด โดยชงนาหนกตว (body weight) และวดความยาว (total length) เพอตรวจสอบการเจรญเตบโต อตรารอด และการกระจายของขนาดปลา (size distribution)

3.3 การวเคราะหคณสมบตของนา ทาการวเคราะหคณสมบตของนาทก 2 สปดาห โดยเกบตวอยางนาเวลา 06.00 น. เพอนาไปวเคราะหหาปรมาณออกซเจนทละลายในนา (dissolved oxygen; DO) หนวยเปนมลลกรมตอลตร ความเปนกรดเปนดาง (pH) ความเปนดาง (alkalinity) หนวยเปนมลลกรมตอลตร asCaCO3 ความกระดาง (hardness) หนวยเปนมลลกรมตอลตร asCaCO3 แอมโมเนยรวม (total ammonia) หนวยเปนมลลกรม NH3-N ตอลตร ไนไตรท

กระชง T3R2

กระชง T1R3

กระชง T2R2

กระชง T3R3

กระชง T2R1

กระชง T1R1

กระชง T2R3

กระชง T3R1

กระชง T1R2

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

13

(nitrite) หนวยเปนมลลกรม NO-2-N ตอลตร ไนเตรท (nitrate) หนวยเปนมลลกรม NO3-N ตอลตร ฟอสเฟต

(phosphate) หนวยเปนมลลกรม PO43--P ตอลตร โดยวธการไตเตรทตามวธของ APHA-AWWA and WPCF

(1989) และวดอณหภมนาและอากาศดวยเทอรโมมเตอร หนวยเปนองศาเซลเซยส

๔. การวเคราะหขอมล

4.1 นาขอมลทคานวณไดจากการทดลองวเคราะหความแปรปรวนดวยวธ one way analysis of

variance ขอมลทมคาเปนเปอรเซนต กอนวเคราะหทาการแปลงขอมลดวยวธ arcsine transformation และ

เปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาเฉลยของชดการทดลองดวยวธ Duncan’s new multiple range test ท

ระดบนยสาคญ 0.05 การวเคราะหขอมลทางสถตทงหมดใชโปรแกรมสาเรจรปทางสถต (กลยา, 2543)

4.1.1 นาหนกเพมตอวน (daily weight gain, DWG; กรมตอวน)

(W2 – W1)

(T2 – T1)

โดยท W2 = ปรมาณนาหนกเฉลย (กรม) เมอเวลา (วน) ท T2 (สนสดการทดลอง)

W1 = ปรมาณนาหนกเฉลย (กรม) เมอเวลา (วน) ท T1 (เรมตนการทดลอง)

4.1.2 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (specific growth rate, SGR; เปอรเซนตตอวน)

ln นาหนกปลาสนสดการทดลอง - ln นาหนกปลาเรมตน

ระยะเวลาทเลยง

4.1.3 อตรารอด (survival rate; เปอรเซนต)

จานวนปลาเมอสนสดการทดลอง

จานวนปลาเรมตนการทดลอง

4.1.4 อตราแลกเนอ (feed conversion ratio; FCR)

นาหนกอาหารทปลากน

นาหนกปลาทเพมขน

4.1.5 อตราการกนอาหาร (daily feed intake; เปอรเซนตตอวน)

นาหนกอาหารทปลากนเฉลยตอวน

(นาหนกปลาเรมตน + นาหนกปลาสนสด)/2

4.2 การกระจายของขนาดปลา (size distribution) เมอสนสดการทดลอง โดยนาขอมลนาหนกของ

ปลาในแตละชดการทดลองมาแจกแจงความถโดยแบงเปนชวงในแตละขนาดนาหนก เพอหาคารอยละและสดสวน

รอยละของชวงนาหนกเปรยบเทยบระหวางชดการทดลอง โดยใชวธการทดสอบ ไค-สแควร

4.3 การวเคราะหผลทางเศรษฐศาสตร

SGR = X 100

= X 100

FCR =

= X 100

DWG =

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

14

วเคราะหตนทนการผลตในการเลยงปลานลแปลงเพศในกระชงดวยอตราความหนาแนนสงตามวธ

ของสมศกด (2530) และ Kay (1986) ดงน

4.3.1 ตนทนการผลต

ตนทนทงหมด = ตนทนคงท +ตนทนผนแปร

ตนทนผนแปร = พนธปลา +อาหาร+แรงงาน+ไฟฟา+ปนขาว+นามน

เชอเพลง+คาเสยโอกาสในการลงทน

ตนทนคงท = คาเสอมราคาอปกรณ+คาเสยโอกาสในการลงทน

คาเสยโอกาสในการลงทน = คาเสยโอกาสในการลงทนไปประกอบกจการอนๆโดย

คานวณจากอตราดอกเบยเงนฝากประจา 12 เดอน รอยละ 2.75

ของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ ป 2555

(http://www.baac.or.th)

คาเสอมราคา มลคาซอหรอสราง

อายการใชงาน

คาเสอมราคาอปกรณคดคาเสอมราคาแบบวธเสนตรง (straight-line depreciation method) โดย

กาหนดใหมลคาซากเปนศนยเมอหมดอายการใชงานตามประเภทอปกรณ

4.3.2 รายไดและผลตอบแทน

สาหรบรายไดและผลตอบแทนคานวณจากสตรตางๆ ดงน

รายไดทงหมด = จานวนผลผลต (กโลกรม) x ราคาผลผลตทจาหนายได

รายไดสทธ = รายไดทงหมด - ตนทนผนแปร

กาไรสทธ = รายไดทงหมด - ตนทนทงหมด

ผลตอบแทนตอการลงทน (เปอรเซนต) รายไดสทธ

ตนทนทงหมด

จดคมทนของราคาขาย (บาทตอกโลกรม) ตนทนทงหมด

ผลผลตเปนกโลกรม

5) ผรวมดาเนนการ ๑. นางสาวสรงษ ทพพะรงส สดสวนงาน ๔๐ เปอรเซนต (หวหนาโครงการ)

๒. นางสาวปวณา ผวขา สดสวนงาน ๒๐ เปอรเซนต

๓. นายสรยญ แสงหงส สดสวนงาน ๒๐ เปอรเซนต

๔. นางสาวสภาพร มหนตกจ สดสวนงาน ๑๐ เปอรเซนต

๕. นางมาลย อมศลป สดสวนงาน ๕ เปอรเซนต

๖. นางเรณ วองสงสาร สดสวนงาน ๕ เปอรเซนต

=

=

=

X 100

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

15

๖) สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต

กจกรรม สดสวนของผลงาน 1. วางแผนการดาเนนงาน 5 เปอรเซนต 2. เตรยมอปกรณ 5 เปอรเซนต 3. เกบรวบรวมขอมล 5 เปอรเซนต 4. วเคราะหขอมล 10 เปอรเซนต 5. เขยนรายงาน 15 เปอรเซนต

๗) ผลสาเรจของงาน (เชงปรมาณ/คณภาพ) 1. ผลสาเรจของงานเชงปรมาณ สามารถทราบขอมลการเจรญเตบโต อตราแลกเนอ และอตรารอด จากการเลยงปลานลแปลงเพศในกระชงดวยอตราความหนาแนนสง 2. ผลสาเรจของงานเชงคณภาพ ทราบอตราความหนาแนนทเหมาะสมในการเลยงปลานลแปลงเพศในกระชง การจดการระหวางการเลยงปลานลแปลงเพศในกระชงดวยอตราความหนาแนนสง

๘) การนาไปใชประโยชน 1. หนวยงานในสงกดสานกวจยและพฒนาประมงนาจด สถาบนการศกษาตางๆ สามารถใชเปนขอมล

ในการศกษาวจยเกยวกบการเลยงปลานลแปลงเพศในกระชงดวยอตราความหนาแนนสง 2. หนวยงานเอกชน และเกษตรกรสามารถนาไปปรบปรง เพอเพมประสทธภาพในการเลยงปลานลแปลง

เพศในกระชงดวยอตราความหนาแนนสง

๙) ความยงยากในการดาเนนการ/ปญหา/อปสรรค เนองจากการทดลองเลยงปลานลแปลงเพศในกระชง ไดทาการทดลองในบอดน ซงเปนแหลงนานง และเปนการเลยงปลาดวยอตราความหนาแนนสง ในระหวางการทดลองจงพบปญหาเกดการตายของปลาระหวางการทดลองและปลามขนาดตวทแตกตางกน ๑๐) ขอเสนอแนะ

1. การเลยงปลานลแปลงเพศในกระชงดวยอตราความหนาแนนสง ในระหวางการใหอาหารควรสงเกตการกนอาหารของปลาทดลอง เพอทปลาจะไดรบอาหารอยางเพยงพอและทวถงทกตว เนองจากปลาทดลองในกระชงมอตราความหนาแนนมากกวาการเลยงปกต จงควรเพมระยะเวลาในการใหอาหารเพอใหปลาทกตวไดรบอาหารไดทวถง 2. การเพมอตราความหนาแนนในการเลยงปลานลแปลงเพศดวยอตราความหนาแนนสง ควรคานงถงการเลอกพนทหรอแหลงนา ควรวางกระชงในแหลงนาไหล หรอเปนบอขนาดใหญพนทมากกวา 1 ไร เปนแหลงนาทมปรมาณธาตอาหารปานกลาง (mesotrophic) หรอมความขนใสมากกวา 40 เซนตเมตร เลยงในกระชงทเหมาะสม และมการเพมออกซเจนภายในกระชงในอตราทเหมาะสม

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

16

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

ลงชอ……………………………………………

(นางสาวสรงษ ทพพะรงส)

ผเสนอผลงาน

…..…../………..…./…………..

ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดาเนนการของผเสนอขางตนถกตองตรงกบความเปนจรง

ทกประการ

ลงชอ………………….……………… ลงชอ…………….……..……………… ลงชอ………………..…………………….

(นางสาวปวณา ผวขา) (นายสรยญ แสงหงษ) (นางสาวสภาพร มหนตกจ)

ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ

…..…../………./……… …..…../………./………… ….…../………./………

ลงชอ………………….…………………. ลงชอ…………………………………..……….

(นางเรณ วองสงสาร) (นางมาลย อมศลป)

ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ

….…../………./………. …..…../………./……….

ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ ลงชอ

(นายสรศกด กลลาย) (………………………………………..)

ผอานวยการศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเพชรบร ผอานวยการสานกวจยและพฒนาประมงนาจด

.…..…../……..…./………….. .…..…../……..…./…………..

(ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

17

เอกสารหมายเลข ๔

โครงรางขอเสนอแนวความคด/วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน ของ นางสาวสรงษ ทพพะรงส เพอประกอบการแตงตงใหดารงตาแหนง นกวชาการประมงชานาญการพเศษ ตาแหนงเลขท ๑๔๖๙ สานกวจยและพฒนาประมงนาจด เรอง การพฒนาเทคโนโลยระบบการผลตปลามาเชงพาณชย

หลกการและเหตผล

ปลามา Boesemania microlepis (Bleeker, 1858) เปนปลานาจดเศรษฐกจทสาคญของไทย

เนอมรสชาตอรอย เปนทนยมบรโภค จดเปนปลาทมราคาคอนขางสงโดยปลามาขนาดตวละประมาณ 1-2 กโลกรม

มราคากโลกรมละ 200 บาท นอกจากนยงสามารถนาไปเลยงเปนปลาตสวยงามอกดวย พบแพรกระจายอยใน

แมนาเจาพระยาและแมนาสาขา เชน แมนานอย แมนาทาจน ปลามาจดเปนปลาพนเมองทมชอเสยงมากของ

จงหวดสพรรณบร ในอดตเคยมปลามาอยชกชมจนกลายเปนทมาของชออาเภอบางปลามา แตสถานภาพใน

ปจจบนในแหลงนาธรรมชาต พบวาปลามามแนวโนมลดนอยลงมากเนองจากจานวนประชากรทเพมขนทาให

ปรมาณการจบปลามาจากธรรมชาตเพมมากขน ประกอบกบสภาวะแวดลอมทางธรรมชาตทเปลยนแปลงไป

ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดสพรรณบร ไดศกษาการเลยงพอแมพนธปลามาในระบบนา

หมนเวยนใหเจรญเตบโตจนกระทงมความสมบรณเพศจนสามารถนามาเพาะพนธไดโดยวธเลยนแบบธรรมชาต

สามารถผลตลกปลามาขนาด 1-2 นว และนาปลอยแหลงนาไดเปนครงแรกในป 2548 ปจจบนแมผลผลตปลามาท

บรโภคอยภายในประเทศไทยสวนใหญจะไดจากการจบจากแหลงนาในประเทศเพอนบาน แตจากการทศนยฯ ได

ดาเนนการผลตลกปลามาและนาปลอยลงในเขอนกระเสยว จงหวดสพรรณบรอยางตอเนอง ปจจบนพบวาขอมล

รายงานสถตสตวนาประจาเดอนของหนวยบรหารจดการประมงนาจดเขอนกระเสยวชวง เดอน มกราคม–ธนวาคม

2550 มผลจบปลามารวม 24.25 ตน และนบเปนแหลงจบปลามาทใหญทสดแหลงหนง ประกอบกบปจจบน

เกษตรกรเรมใหความสนใจการเลยงปลามาในรปแบบของการเลยงในกระชง เพอผลตเปนปลาเนอขนาดตลาด

เพมขน โดยเกษตรกรผเลยงนยมใชลกปลามาขนาดตงแต 5 นว เปนขนาดเรมตนในการเลยง ทงน เนองจากลก

ปลาขนาดดงกลาวมอตราการรอดตายสงเมอนามาเลยงในกระชง สามารถกนอาหารธรรมชาต จาพวกกงฝอยหรอ

ลกปลาไดแลว นอกจากนยงสามารถฝกใหกนปลาเปดสบเปนอาหารเสรมไดดวย จากขอมลของสมหวงและสนธ

พนธ (2537) ไดเคยใหขอสงเกตวาการอนบาลลกปลามาวยออนเพอใหไดลกปลาขนาด 3-4 นว มอตรารอดเพยง 5

เปอรเซนต เทานน ทาใหเกษตรกรผเลยงประสบปญหาขาดแคลนลกพนธปลามาทจะนาไปเลยงในเชงพาณชย

ดงนนการวจยเรองนซงมแนวทางเพอทดลองอนบาลปลามาแรกฟกจนไดขนาด 5-10 นวในบอซเมนตระบบนา

หมนเวยน ซงเปนงานวจยทมความสาคญซงคาดวาจะชวยลดอตราการตายของลกปลาทเกดจากนาเนาเสยเพราะ

การใหอาหารสดเปนอาหารแกลกปลาได อกทงยงชวยลดปรมาณการเปลยนถายนา ลดปรมาณนาทงจากการ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

18

เพาะเลยงลงสแหลงนา และลดความเสยงของความผนแปรดานคณสมบตนาในแตละฤดกาลของแหลงนาท

นามาใชในการเลยง ลดตนทนการผลต และลดผลกระทบตอสงแวดลอมได ขอมลทไดจากการศกษาเรองการ

เพาะเลยงและอนบาลอนบาลปลามาดวยระบบนาหมนเวยน สามารถนาไปขยายผลถายทอดสเกษตรกรผ

เพาะเลยง ภาคเอกชน และผสนใจทวไป เพอการพฒนาตอยอดในการอนบาลลกปลาเพอนาไปสงเสรมการเลยง

เปนปลาเนอ ทสามารถพฒนาไปสการเลยงปลามาในเชงพาณชย

บทวเคราะห/แนวคด/ขอเสนอ บทวเคราะห จากการพจารณาถงแนวทางการพฒนาการเลยงปลามาในพนทจงหวดสพรรณบร โดยวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน (จดแขง-จดออน) และสภาพแวดลอมภายนอก (โอกาส-อปสรรค) ดงน

สภาพแวดลอมภายใน

จดแขง ในการพฒนาการเลยงปลามาในพนทจงหวดสพรรณบร มดงน - ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดสพรรณบร ไดศกษาการเลยงพอแมพนธปลามาในระบบนาหมนเวยน

ใหเจรญเตบโตจนกระทงมความสมบรณเพศจนสามารถนามาเพาะพนธไดโดยวธเลยนแบบธรรมชาต - มงบประมาณจากกรมประมงสาหรบการผลตลกพนธปลามาขนาด 1 นว ปละ 100,000-200,000 ตว ซง

สามารถสนบสนนใหการพฒนาการเลยงปลามาในจงหวดสพรรณบร ใหประสบความสาเรจได - มองคความรเรองปลามาเพยงพอทจะถายทอดใหเกษตรกรไดเปนอยางด โดยมหนวยงานดานวชาการท

ศกษา คนควา ทดลอง วจยและพฒนาเทคโนโลยการเพาะเลยงปลามา และมการดาเนนการศกษาอยางตอเนองและเปนหนวยงานทสามารถใหบรการทางวชาการ และถายทอดเทคโนโลยการเพาะปลามา และใหการสนบสนนทางวชาการกบหนวยงานสวนภมภาคและเกษตรกรในพนทจงหวดสพรรณบร

- มขาราชการ พนกงานราชการ และทมงานทมประสทธภาพ มประสบการณและความรในเรองเทคนคการเพาะพนธเปนอยางด มสถานทและอปกรณทเหมาะสมในการเพาะพนธ สามารถเพาะพนธปลามาไดเปนผลสาเรจ

จดออน ในการพฒนาการเลยงปลามาในพนทจงหวดสพรรณบร มดงการน - การเพาะเลยงปลามาใชตนทนการผลตสง โดยเฉพาะตนทนดานอาหารและพนธปลา

สภาพแวดลอมภายนอก

โอกาส การพฒนาการเลยงปลามาในพนทจงหวดสพรรณบร มดงน - จงหวดสพรรณบรมงบประมาณในการพฒนาจงหวด เพอใหไดสนคาสตวนาทมความปลอดภยและม

คณภาพตามมาตรฐานสากล โดยการวจยและพฒนาในดานสายพนธ การวจยและพฒนาเพอลดตนทนการเลยง การสงเสรมใหเกดการรวมกลมและการสงเสรมดานการตลาด

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

19

- จงหวดสพรรณบร มเกษตรกรและแหลงนาในพนทจงหวดสพรรณบรทสามารถพฒนาใหมการเลยงปลา

มาได อกทงยงมความไดเปรยบเรองระบบสาธารณปโภคขนพนฐานทด ซงเอออานวยตอการขนสงสนคาไปยง

ระบบตลาดในทตางๆ

- ความตองการปลามาในจงหวดสพรรณบร มปรมาณสง ทงจากนกทองเทยวและประชาชน

- ความตองการปลามาในภมภาคอน ๆ มปรมาณสงขน เนองจากผบรโภคหนมาบรโภคสตวนาจาพวกปลา

แทนการบรโภคสตวบกหรอสตวปกเพมมากขน ทาใหผลผลตปลามาทไดจากการเลยงสามารถสงขายในจงหวด

ขางเคยง

อปสรรค ในการพฒนาการเลยงปลามาในพนทจงหวดสพรรณบร มดงน

- เกษตรกรผเลยงปลามายงมจานวนนอย เนองจากขาดเงนทน ความร ความเขาใจในการเลยงปลามา

ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโต และการเกดโรคซงเกดจากการขาดการจดการทด

- ผบรโภคนยมบรโภคปลาตวอน เนองจากมราคาทถกกวาปลามา

- คแขงทางการตลาดในประเทศเพอนบานมความไดเปรยบในดานแหลงนาและปรมาณปลาทจบไดจาก

ธรรมชาต ทาใหมปรมาณปลาทมากกวา และมราคาทตากวาของประเทศไทย

แนวคด/ขอเสนอ

การพฒนาเทคโนโลยระบบการผลตปลามาเชงพาณชยในพนทจงหวดสพรรณบร เพอการเพมผลผลตจาก

การเลยงปลามา โดยผลผลตทไดมคณภาพตามความตองการของตลาด จาเปนตองมการพฒนาอยางเปนระบบเพม

มากขน จงมแนวคด/ขอเสนอ สาหรบทางานวจยเพอนาไปสการพฒนาการเลยงปลามาในพนทจงหวดสพรรณบร

ดงน

๑. ศกษาการพฒนาระบบการเลยงพอแมพนธปลามาในระบบนาหมนเวยน

๒. ศกษาการพฒนาระบบการเพาะและอนบาลลกปลามาในระบบนาหมนเวยน

๓. ศกษาการพฒนาอาหาร และชวงเวลาทเหมาะสมในการปรบเปลยนอาหารสาหรบปลามาในแตละชวง

อายของลกปลา

๔. การศกษาตนทนและผลตอบแทนการผลตลกปลามาเชงพาณชย

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20

แผนการดาเนนงานของขอเสนอแนวความคด

รายละเอยดกจกรรม ระยะเวลาการดาเนนงาน

(ปงบประมาณ) หมายเหต

2557 2558 2559 2560 1. ศกษาการพฒนาระบบการเลยงพอแมพนธปลามาในระบบ

นาหมนเวยน 1.1 ศกษาถงความหนาแนนและสดสวนเพศทเหมาะสมใน

การเลยงพอแมพนธปลามาในระบบนาหมนเวยน

ต.ค.5๖-ก.ย.๕๘

2. ศกษาการพฒนาระบบการเพาะและอนบาลลกปลามาในระบบนาหมนเวยน 2.1 ศกษาถงการอนบาลลกปลามาในระบบนาหมนเวยน

ดวยวธการคดขนาด

ต.ค.5๖-ก.ย.58

3. ศกษาถงชนดของอาหาร และชวงเวลาทเหมาะสมในการปรบเปลยนอาหารสาหรบปลามาในแตละชวงอายของลกปลา 3.1 การพฒนาสตรอาหารสาเรจรปทเหมาะสมสาหรบการ

อนบาลและการเลยงปลามา 3.2 ชวงเวลาทเหมาะสมในการปรบเปลยนชนดอาหารในแต

ละชวงอายปลามา

ต.ค.5๖-ก.ย.58

ต.ค.5๖-ก.ย.5๘

4. การศกษาตนทนและผลตอบแทนการผลตลกปลามาเชงพาณชย ๔.๑ ศกษาระบบการเลยงปลามาในกระชงดวยความ

หนาแนนสง ๔.๒ ศกษาระบบการเลยงปลามาในระบบนาหมนเวยนดวย

ความหนาแนนสง

ต.ค.5๘-ก.ย.๖๐ ต.ค.5๘-ก.ย.๖๐

ผลทคาดวาจะไดรบ

1. จานวนเกษตรกรผเลยงปลามาในจงหวดสพรรณบรเพมขน 2. มระบบการเพาะเลยงปลามาในระบบนาหมนเวยนเพอถายทอดใหกบเกษตรกร 3. มสตรอาหารสาเรจรปทเหมาะสมสาหรบการอนบาลและการเลยงปลามาเพอถายทอดใหกบเกษตรกร 4. มผลผลตปลามาเพมมากขนในตลาด และสามารถลดตนทนการผลตใหตาลง

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

21

ตวชวดความสาเรจ

1. เอกสารเผยแพรการเพาะเลยงปลามาในระบบนาหมนเวยน จานวน 3 เรอง ในระยะเวลา 5 ป

2. สรางจดสาธตการเรยนรการเลยงปลามา จานวน 1 จด ในระยะเวลา 5 ป

ลงชอ…………..………..………..……

(นางสาวสรงษ ทพพะรงส)

ผเสนอแนวคด

เอกสารอางอง

สมหวง พมลบตร และ สนธพนธ ผาสขด. 2534. การศกษาเบองตนการเพาะพนธปลามาโดยวธธรรมชาต.

น. 140-144. ใน รายงานประจาป 2534, กองประมงนาจด, กรมประมง, กรงเทพฯ.

สมหวง พมลบตร และ สนธพนธ ผาสขด. 2537. การอนบาลลกปลามาดวยความหนาแนนตางระดบ. เอกสาร

วชาการฉบบท 49/2537, กองประมงนาจด, กรมประมง. 26 น.

Hepher, B. and Y. Pruginin. 1981. Commercial Fish Farming: with Special Referene to Fish Culture in

Israel. John Wiley & Sons. New York. U.S.A. 261 pp.