8
damoukidebeli ebrauli gazeTi saqarTveloSi gamodis 1993 wlis martidan `MENORA~ INDEPENDENT JEWISH NEWSPAPER IN GEORGIA `МЕНОРА~ НЕЗАВИСИМАЯ ЕВРЕЙСКАЯ ГАЗЕТА В ГРУЗИИ dekemberi qislevi #12 (436) (5778) 2017 ikiTxeT gazeT `menoras~ eleqtronuli versia veb misamarTze WWW.MENORA.GE saqarTvelos prezidents giorgi margvelaSvils saqarTvelos premier-ministrs giorgi kvirikaSvils pativcemulo giorgi Teimurazis Zev, pativcemulo giorgi jemalis Zev, uaRresad damwuxrebuli gaxlavarT im saSineli xanZris gamo, romelic qalaq baTumSi, sastumro `leo grandSi“ moxda da romelmac TerTmeti adamianis sicocxle Seiwira. me saqarTveloSi davibade da yovelTvis, roca mSobliur qveyanas vstumrob, Tavs ise vgrZnob, rogorc sakuTar saxlSi. roca samSoblos ubedureba atydeba Tavs, es yovelTvis pirad tragedi- ad aRiqmeba. bolo wlebis ganmavlobaSi saqarTvelo msoflios mravali qveynis moqalaqe ebraelis sayvareli dasasvenebeli adgili gaxda, ramac qarTveli da ebraeli xalxi kidev ufro daaaxlova. baTumSi momxdarma tragediam SeaZrwuna israeli da mTeli msoflios ebrauli Temebi. evraziis ebraelTa kongresSi Semavali saxelmwifoebis ebrauli Temebisa da piradad Cemi sax- eliT, gulwrfel Tanadgomas vucxadeb daRupulTa axloblebsa da naTesavebs, daSavebulebs ki mele gamojamrTelebas vusurveb. mixeil mirilaSvili evraziis ebraelTa kongresis prezidenti dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa _ sibneleze sinaTlis gamarjvebis dResaswauli. mravals daeswariT!

dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa sibneleze sinaTlis ... · gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia ... didi kompleqsisa,

  • Upload
    lelien

  • View
    222

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa sibneleze sinaTlis ... · gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia ... didi kompleqsisa,

damoukidebeli ebrauli gazeTi saqarTveloSi

gamodis 1993 wlismartidan

`MENORA~ INDEPENDENT JEWISH NEWSPAPER IN GEORGIA

`МЕНОРА~ НЕЗАВИСИМАЯ ЕВРЕЙСКАЯ ГАЗЕТА В ГРУЗИИ

dekemberiqislevi##12 (436)

(5778)2017

ikiTxeT gazeT `menoras~ eleqtronuli versia veb misamarTze WWW.MENORA.GE

saqarTvelos prezidents giorgi margvelaSvilssaqarTvelos premier-ministrs giorgi kvirikaSvilspativcemulo giorgi Teimurazis Zev,pativcemulo giorgi jemalis Zev,uaRresad damwuxrebuli gaxlavarT im saSineli xanZris gamo, romelic qalaq baTumSi, sastumro

`leo grandSi“ moxda da romelmac TerTmeti adamianis sicocxle Seiwira.me saqarTveloSi davibade da yovelTvis, roca mSobliur qveyanas vstumrob, Tavs ise vgrZnob,

rogorc sakuTar saxlSi. roca samSoblos ubedureba atydeba Tavs, es yovelTvis pirad tragedi-ad aRiqmeba. bolo wlebis ganmavlobaSi saqarTvelo msoflios mravali qveynis moqalaqe ebraelis sayvareli dasasvenebeli adgili gaxda, ramac qarTveli da ebraeli xalxi kidev ufro daaaxlova. baTumSi momxdarma tragediam SeaZrwuna israeli da mTeli msoflios ebrauli Temebi.

evraziis ebraelTa kongresSi Semavali saxelmwifoebis ebrauli Temebisa da piradad Cemi sax-eliT, gulwrfel Tanadgomas vucxadeb daRupulTa axloblebsa da naTesavebs, daSavebulebs ki mele gamojamrTelebas vusurveb.

mixeil mirilaSvilievraziis ebraelTa kongresis prezidenti

dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa _ sibneleze sinaTlis gamarjvebis dResaswauli. mravals daeswariT!

Page 2: dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa sibneleze sinaTlis ... · gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia ... didi kompleqsisa,

2 m e n o r a dekemberi (qislevi) №12, 2017 w.

aSS prezidentis donald trampis ganzraxvas aRasrulos senatis ad-reuli wlebis dadgenileba da israelis dedaqalaqad scnos ierusalimi, aSS saelCo ki Tel-avividan ierusalimSi gadaitanos, arabul samyaroSi didi aurzauri mohyva:

arabuli qveynebis liga:palestinis avtonomiis moTxovniT, dauyonebliv iqna mowveuli ara-

buli qveynebis ligis saswrafo sxdoma. sxdomam daadgina:ierusalimis okupanti qveynis dedaqalaqad gamocxadeba, iq diploma-

tiuri warmomadgenlobis gaxsna, an Tel avividan ierusalimSi saelCos ga-datana, ganxiluli iqneba, rogorc muslimTa interesebze Zlieri dartyma

ramalla: palestinis avtonomiis Tavmjdomaris abu mazenis presmdi-vani iuwyeba:

_ abu mazenma mimarTa romis paps francisks, ruseTis prezidents vlad-imir putins, safrangeTis prezidents emanuel makrons, iordaniis mefe abdala meores da Txova SeaCeron donald trampi -iqonion zemoqmedeba, rom ierusalimi ar gamoacxados israelis dedaqalaqad da ar gadaitanos iq aSS saelCo.

5 dekembers TurqeTis prezidentma rejeb taip erdoganma ganacxada: Cven bolomde da mTeli simtkiciT vibrZolebT amis winaaRmdeg. ierusa-limis sakiTxma SesaZloa, iqamde migviyvanos, rom israelTan diplomati-uri urTierToba gavwyvitoT.

tramps sifrTxilisaken mouwodes iordaniisa da egviptis liderebma.iordaniis mefe abdala stambolSi Cavida da erdoganTan erTad

gancxadeba gaakeTa, imis Taobaze rom ar Rebuloben trampis gadaw-yvetilebas.

donald trampis gancxadebamde ramdenime saaTiT adre romis papma franciskma vatikanSi palestinis delegaciasTan Sexvedraze mxareebs mouwoda ieruslimTan dakavSirebiT SeinarCunon statusqvo, gamoiCinon ,,sibrZne da windaxeduleba“, raTa Tavidan iqnas acilebuli eskalacia.

arabul saxelmwifoebSi aSS saelCoebi aZliereben saelCoebis dacvas.6 dekemberi. donald trampi dilis TerTmet saaTze TeTr saxlSi vice

prezidentTan erTad gamovida da ganacxada: -batonebo da qalbatonebo, dadga dro ierusalimi vcnoT israelis dedaqalaqad, TeTr saxlSi rom movedi, piroba davde, Zvel problemebs axali TvaliT

Sevxedavdi. moZvelebuli problemebis dromoWmuli meTodebiT gadaWras Cven ver SevZlebT _ SeuZlebelia kvlavac ganvagrZobdeT im gzas, romelmac araferi mogvca. Zvel gamowvevebs axleburi midgoma sWirdeba.

am gancxadebiT me gauwyebT, israel-palestinis konfliqtisadmi axle-buri midgomis dawyebas.

bolo oci wlis ganmavlobaSi yvela, vinc amerikis SeerTebuli Statebis prezidenti xdeboda, laparakobda, rom ierusalims scnobda israelis dedaqalaqad da amis Semdeg isini erTmaneTs ejibrebodnen, Tu rogor ga-daeTqvaT danapirebi _ uari eTqvaT aSS saelCos ierusalimSi gadatanasa da ierusalimis israelis dedaqalaqad cnobaze. me ar vici, Tu ra motiviT akeTebdnen isini amas. iqneb, mamacoba ar yofnidaT, an iqneb, miiCnevdnen, rom im droisaTvis es iyo gonivruli gadawyvetileba.

vacxadeb: dRes yvelaze Sesaferisi droa, ierusalimi vcnoT israelis dedaqalaqad.

20 wliani winaRobebis, ierusalimis dedaqalaqad arcnobisaTvis sx-vadasxva sababis mofiqrebis Semdeg, Cven ise axlos varT samSvidobo Se-TanxmebasTan, rogorc arasdros.

israeli suverenuli saxelmwifoa da mas unda hqondes Tavisi dedaqa-laqi. ierusalimis israelis dedaqalaqad cnoba ise aaxloebs mSvidobas, rogorc es arasdros ar yofila.

es aris axali etapi axlo aRmosavleTSi samSvidobo molaparakebebis warmatebiT damTavrebisa!

donald trampma aSS saxelmwifo departaments davaleba misca daiwy-os saelCos ierusalimSi gadatanis samzadisi.

safrangeTis prezidenti makroni ar miesalmeba trampis gadawyvetile-bas.

xamasis meTauri ismail xania: Tu Cven davkargavT ierusalims, davkar-gavT Rirsebas, yvelafers gavakeTebT imisaTvis, rom sionisturi mtris winaaRmdeg intifada gavaCaRoT. trampma israelTan satanisturi kavSiri Sekra trampma axlo aRmosavleTSi jojoxeTis kari gaxsna.

germaniis kancleri angela merkeli aSS prezidentis mosazrebas ar iziarebs.

moskovi aRSfoTebulia trampis gancxadebiT, ierusalimis israelis dedaqalaqad aRiarebis da aSS saelCos Tel-avividan ierusalimSi gadata-nis gamo.

biniamin neTaniahu madlobas uxdis aSS prezident donald tramps da acxadebs rom ierusalimSi

arcrTi religiis statusi ar Seicvleba, ierusalimis dedaqalaqad ga-mocxadebis gareSe axlo aRmosavleTSi mSvidoba ara iqnebao.

aSS saxelmwifo mdivani reqs tilersonma trampis gamosvlis Semdeg ganacxada: saxelmwifo departamenti dauyonebliv Seudgeba moqmedebas -donald trampis gankargulebis aRsrulebas da a aSS saelCos Tel-aviv-idan ierusalimSi gadatanas.

CexeTis saxelmwifos meTaurma erovnul televiziaSi gamosvlisas ga-nacxada, rom CexeTis parlamentma jer kidev ramdenime Tvis winaT ierusa-limi oficialurad scno israelis dedaqalaqad ( parlamentis 156 wevri-dan am winadadebas 112 dauWira mxari) , amitom ara-ra winaRoba ar arsebobs am amocanis Sesasruleblad.

cnobilia rom CexeTis parlamentma aseTi gadawyvetileba-ierusalimis israelis oficialur dedaqalaqad cnoba _ miiRo ierusalimSi saerTa-Soriso qristianuli organizaciis saelCos ganmartebiTi muSaobis Sede-gad.

miloS zemanma maRali Sefaseba misca donald tramps da evropis yvela qveyanas mouwoda mibaZon tramps.

,_ es aucileblad unda gakeTdes!- dasZina CexeTis prezidentma.

miloS zemanma gamoTqva gakvirveba imis gamo rom gaismis kritika trampisa da israelis misamarTiT da mianiSna, rom aRSfoTebis vera-ra sababs ver xedavs.

sayuradReboa, rom evropis am qveyanam aseTi gancxadeba gaakeTa miuxedavad imisa, rom evrokavSiris sagareo uwyebis meTauri frederika mogelini trampis kritikiT gamovida.

saerTaSoriso qristianuli organizacia:saerTaSoriso qristianuli organizaciis saelCo ierusalimSi kmayo-

filebas gamoTqvams CexeTis parlamentis gadawyvetilebis gamo. sael-Cos prezidentma, doqtorma iurgen biulerma Tqva: madlierni da imediT aRvsilni varT CexeTis parlamentis gadawyvetilebiT- ierusalimi is-raelis dedaqalaqad rom aRiares. CexeTs israelTan urTierTobis gan-sakuTrebuli istoria aqvs.. igi iziarebs israelis saxelmwifos Tavisu-flebisa da demokratiis faseulobebs.

TurqeTis prezidenti rejef taip erdoRani: SeuZlebelia imis gageba, Tu risi Tqma surda tramps am gadawyvetilebiT. is axla miqseris rols TamaSobs da mTlianad regionis SenjRrevas axdens. amgvari nabiji gansa-kuTrebiT am regionisTvis anTebuli asanTis tolfasia. liderebma kon-fliqtebis provocireba ki ara, mSvidobis damyareba unda ecadon. Tu trampi miiCnevs, rom is Zlieria da amitomac marTalia, cdeba. Zlieri mar-Tals ar niSnavs.

trampma abu mazeni TeTr saxlSi miiwvia.ruseTeli senatori: trampis gancxadebiT yvela SokSia, garda is-

raelisa.israeli sxva saxelmwifoebs mouwodebs ierusalimi scnon israelis

dedaqalaqad.aSS saxelmwifo departamenti (israels): gasagebia, rom Cveni preziden-

tis gancxadeba siamovnebiT iqneba miRebuli, magram TavSekavebas gTxovT.didi britaneTis premier-ministri tereza mei ar eTanxmeba donald

tramps.palestinis avtonomiis meTauri mahmud abasi: aSS aRar SeiZleba iyos

Suamavali axlo aRmosavleTis samSvidobo molaparakebaSi, man daadastu-ra, rom ar aris obieqturi da israelis mxaresaa.

gaerTianebuli erebis organizaciis Tavmjdomare gutieresi: ierusa-limi unda iyos israelis da palestinis saxelmwifoebis dedaqalaqi.

palestinis teritoriaze aSS saxelmwifos droSebs wvaven. ramdenime saxelmwifos moTxovniT iniSneba gaeros uSiSroebis sab-

Wos sagangebo sxdoma, romelic ganixilavs ierusalimTan dakavSirebul sakiTxs.

gaeros uSiSroebis sabWo trampis gadawyvetilebas arasworad miiCnevs aSS blokavs antiamerikul rezolucias.

rusuli presa aqtiurad ganixilavs aSS preziudentis trampis gancxadebas. politikuri analitikosebi da komentatorebi cdiloben Caswvdnen, Tu ram ganapiroba trampis gadawyvetileba da sam ZiriTad mizezs gamohyofen:

1. Tavisi qaliSvilis-ivankas gamo, romelmac ebraelze gaTxovebis Sem-deg, iudaizmi miiRo, aSS prezidenti proebrauli ganwyobisaa.

2. ierusalimis sakiTxiT, tramps surs gadafaros skandali, romelic dakavSirebulia saprezidento arCevnebisas ruseTis CarevasTan.

3. tramps surs putins wahgvaros axlo aRmosavleTis triumfatoris gvirgvini.

aSS saxelmwifo departamenti: Tel avividan ierusalimSi saelCos ga-datanas kidev ori weliwadi dasWirdeba.

ierusalimis aRmosavleT nawilSi, Razas seqtorSi mimdinareobs pal-estinelTa Setakebebi policiasTan, magram iseTi piri uCans, rom ismail xanias mowodeba sayovelTao intifadis Taobaze ar sruldeba.

9 dekembers CexeTis prezidentma miloS zemanma mkacrad gaakritika evrokavSiris pozicia ierusalimis statusTan dakavSirebiT., amgvar pozicias mSiSara uwodada mianiSna, rom evrokavSiris propalestinuri pozicia teroristebs aZlierebT. gaixsena, rom evrokavSirma tribuna dauTmo palestinis ganTavisuflebis erovnuli frontis aqtivists lei-la xaleds, romelic 1969 wels monawileobda im TviTmfrinavis gatace-baSi, romidan aTenSi rom mifrinavda, mogvianebiT ki ,,el-alis“ kompaniis TviTmfrinavisa. miloS zemanma aSS prezidentis gadawyvetilebas vaJka-curi uwoda da yovel qveyanas mouwoda scnon ierusalimi israelis dada-qalaqad.

ierusalimis cnoba israelis dedaqalaqad

Page 3: dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa sibneleze sinaTlis ... · gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia ... didi kompleqsisa,

3m e n o r adekemberi (qislevi) №12, 2017 w.

saparlamento umravlesobis wevri SoTa SalelaSvili premier-ministr giorgi kvirikaSvils Ria weriliT mimarTavs. deputati pre-miers urCevs, mxari dauWiros aSS-s prezidents da ierusalimi israe-lis dedaqalaqad oficialurad aRiaros.

SoTa SalelaSvili miiCnevs, rom saqarTvelos israelisadmi msgavsi mxardaWera daadasturebs mtkice erTgulebas rogorc strategiuli partnioris gadawyvetilebis, aseve megobari saxelmwifos mimarT.

"batono premier-ministro, saqa-rTvelos mTavarma strategiulma partniorma aSS-is prezidentma, batonma donald trampma da misma

administraciam israelis saxelm-wifos mimarT udidesi politikuri mxardaWera gamoxata, ierusalimi israelis dedaqalaqad oficialu-rad aRiara da amerikis SeerTebu-li Statebis saelCos ierusalimSi gadatanis gadawyvetileba miiRo. prezidentma uaxles istoriaSi erT-erTi umniSvenlovanesi gadaw-yvetileba miiRo da Cveni megobari saxelmwifos mimarT upirobo mx-ardaWera gamoxata.

mogmarTavT iniciativiT, rac SeiZleba mokle droSi, saqarT-velos mTavrobam qveynis mTavar strategiul partniorTan erTad saqarTvelos aRniSnul procesSi monawileobis sakiTxTan dakavSire-biT imsjelos. dRes saqarTvelos aqvs istoriuli Sansi aSS-is Sem-deg gaxdes pirveli saxelmwifo, romelic mxars dauWers am mniS-vnelovan politikur movlenas, rac daadasturebs Cvens mtkice erTgulebas rogorc strategiuli partnioris gadawyvetilebis, aseve Cveni megobari saxelmwifos mimarT. es iqneba gadawyvetileba, romelic myisierad moutans dividendebs Cven qveyanas.

me mjera Tqveni, rogorc gonieri da mtkice xasiaTis mqone poli-tikuri lideris, romelic adek-vatur Sefasebas miscems sakiTxis mniSvnelobas, sworad Seafasebs mis masStaburobas da saqarTvelo, Tqveni uSualo meTaurobiT, gax-deba umniSvnelovanesi msoflio politikuri procesis mxardamWeri da monawile aSS-Tan erTad.

Rrmad var darwmunebuli, rom saqarTvelos mTavrobis gadaw-yvetilebas parlamenti mxars dauW-ers.

redaqtorisagan: araerTxel gvsmenia: ierusalimis majiscema mcxeTaSi ismiso. es gamonaTqvami kidev erTxel da TvalnaTliv adas-turebs, jer kidev Sua saukuneebSi Tu raoden axlo urTierToba arse-bobda or uZveles qveyanas Soris. amitom araferi ucnauri ar unda iyos imaSi, rom saqarTvelos parla-mentis wevri qveynis uzenaes pirs aseT mowodebas ugzavnis-mas survi-li aqvs misi samSoblo-saqarTvelo iyos demokratiis, samarTliano-bisaTvis brZolis farvaterSi, ma-gram samwuxarod, aseTma keTilSo-bilurma survilma cota ucnauri

reaqcia gamoiwvia, da verc ganxor-cieldeboda: CexeTis prezidentma miloS zemanma aSS prezidentis trampis gamosvlis Semdeg myisve gaakeTa gancxadeba imis Taobaze, rom CexeTi israelis saxelmwifos dedaqalaqad sword ierusalims aRiarebs. prezidentma aseTi nabiji gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia aqvs,-misi sagareo uwyebis meTauris federika mogerinis gamonaTqvami amas adasturebs.

axla politikosebi miiCneven, rom trampsa da miloS zemanis kvaldakval analogiur gancxade-bas gaakeTeben filipinebis, mTeli rigi afrikuli saxelmwifoebisa da yofili sabWoTa kavSiris respub-likebis zogierTi saxelmwifos meTaurebi.

mjera, am yofili sabWoTa kav-Siris respublikebis saxelmwifoTa Soris saqarTveloc moiazreba-saqarTvelosa da israelis, qarTve-li da ebraeli xalxis ara mxolod istoriuli, dRevandeli keTimego-bruli urTierToba maZlevs ufle-bas ase gvwamdes.

parlamentari giorgi kvirikaSvils mimarTavs, ierusalimi israelis dedaqalaqad aRiaros

,,jeruzalem posti“ iuwyeba, rom aSdod-iamSi mimdinare gaTxrebisas, romelsac Tel-avivis universitetis doqtori aleqsandre fantal-kini xelmZRvanelobda, arqeologebma 1500 wlovani mozaika aRmoaCines.

mozaikaSi aris oTxstriqoniani teqsti Zvel berZnul enaze. es teqsti monastris mSenebel episkopos prokofis eZRvneba, aqvea mocemuli agebis TariRi: ,,uflis wyalobiT es saqme gas-rulda uwmindesi episkoposis prokofoba dRes, diosis TveSi, weli 292.“ arqeologTa ganmarte-biT, es TariRi Seesabameba axali welTaRricxvis 539 wels. es aris yvelaze xnovani TariRi, amaze

adre qarTuli kalendari israelSi gamoyenebu-li ar yofila.

-es jer kidev manam iyo, vidre am kalendris gamoyenebas saqarTveloSi daiwyebdnen-Tqva lia di sengma, romelmac warwera gaSifra.

bizantielTa batonobis wlebSi aSdod-iamis porti erT-erTi didi savaWro centri gaxl-daT, aq erTmaneTTan urTierToba hqondaT sx-vadasxva erebsa da kulturebs: filistimelebs, finikielebs,iudevelebs, asirielebs, egvipte-lebs.

aRmoCenili mozaika gvafiqrebinebs, rom aq, aSdod-iamSi, cxovrobda msoflioSi yvelaze

bevri qarTveli ebraeli. arqeologebis TqmiT, es aris pirveli SemTxveva, roca israelis sana-piroze aRmoCenilia qarTuli monasteri.

mecnierebi gvarwmuneben, rom, napovnia nawili didi kompleqsisa, gaTxrebi da Zieba kidev did dros daisaWiroebs.

garda Zveli qarTuli mozaikisa, arqeolo-gebma aSdod-iamSi filistimelTa naSeni portis nangrevic ipoves, es porti qalaqs emsaxurebo-da. aseve napovnia didi Tixis blokebis nalise-buri kedeli, romelic xelovnur navsadgurs uvlida irgvliv.

agreTve ipoves elinuri epoqis artefaqtebi.

aSdodSi meeqvse saukunis qarTuli monastris nangrevebi aRmoaCines

105 wlis ukanaskneli qarTveli Sindleri

dRes parizSi dakrZales 105 wlis qarTveli ebraeli leo (leon, levan) eligulaSvili. safran-geTSi qarTuli diasporis warmomadgeneli daiba-da quTaiseli ebraelis ojaxSi, romelic gaiqca bolSevizaciis Semdeg. TurqeTSi 10 weli uSede-god elodnen sabWoTa sistemis Secvlas da bolos 1930 wels safrangeTSi damkvidrdnen.

damoukideblobis periodSi misi biZa iosebi (1890-1952) iyo damfuZnebeli krebis wevri so-cial-demokratiuli partiidan da aseve finansTa da vaWroba-mrewvelobis ministris amxanagi anu moadgile. eqvTime TayaiSvilTan erTad is axlda Tan safrangeTSi gaxiznul saqarTvelos ganZs da misi aRwera-patronoba evaleboda.

meore msoflio omisas ioseb eligulaSvilma, „ltolvilTa ofisis“ mdivan sosipatre asaTian-Tan (1876-1971) da germaniaSi mcxovreb emigrant-Tan „kavkasiel ltolvilTa daxmarebis centris“ („ltolvilTa ofisi“) qarTuli seqciis xelmZRva-nel.aleqsandre saSa qorqiasTan (1879-1959) erTad, devnilobaSi saqarTvelos mTavrobis daxmarebiT uamravi ebraeli ixsna sikvdilisagan. am saSiS op-eraciaSi gansakuTrebuli roli iTamaSa mixeil ke-diam, romelic meore msoflio omis dros qarTvel emigrantebTan erTad muSaobda abverSi - vermaxtis anu jaris samxedro sadazvevro ganyofilebaSi da qarTvel emigrantebTan kavSiri evaleboda.

safrangeTis okupaciis Semdeg, nacistebma qvey-anaSi mcxovrebi qarTveli ebraelebi daapatimres. maT Soris iyo ioseb eligulaSvili. qarTvel emi-grantTa CareviTa da mixeil kedias moxerxebulo-biT, germanelebma eligulaSvili gaaTavisufles. Semdeg ki is kediasTan erTad ibrZoda qarTvel ebraelTa gamosaxsnelad.

SeiTxza miTi, rom qarTvel mahmadianebTan er-Tad qarTveli ebraelebic eTnikuri qarTvelebi arian. 1941 wels parizis samxedro komendant doq-tor Stengers gaegzavna qarTvel ebraelTa memo-randumi. masSi aRniSnuli iyo, rom qarTvelebsa da ebraelebs saerTo aqvT ena, cxovrebis wesi, erovnuli wes-Cveulebani, ris gamoc isini arian qa-

rTveli patriotebi, nacionalistebi da verafriT ver gaiziareben verc komunisturi internaciona-lisa da verc sionistur miswrafebebs.

es memorandumi eligulaSvilma mecnieruli ar-gumentebiTac gaamagra:

- qarTvelebi arian doliqokefalebi (grZelTa-vianebi), ebraelebi - braqikefalebi (mokleTavi-anebi). vinaidan qarTveli ebraelebic doliqoke-falebi arian, isini eTnikurad arian qarTvelebi da ara semiti ebraelebi;

- qarTveli ebraelebi warmoiSvnen kavkasiaSi ga-dasaxlebul qaldevelTa iudaizaciis Sedegad.

- Tavis qalis formis garda, qarTvel ebraelebs qarTvelebTan akavSirebT: cxviris indeqsi, nikapis proporciebi, saerTo fizikuri konstitucia.

es argumentacia dasabuTebulad miiCnies na-cistma maRalCinosnebma, romlebsac amaSi dabe-jiTebiT arwmunebdnen maTi qarTveli kolegebic - mixeil kedia, giorgi maRalaSvili, mixeil alSibaia da givi gabliani. Sedegad, nacistebma de faqto gaauqmes qarTvel ebraelTa deportacia.

ioseb eligulaSvilis Rvawls ase afasebda fi-nansTa da vaWroba-mrewvelobis yofili ministri konstantine kandelaki: „ebraeloba iosebisgan moeloda Svelas: man moaxerxa qarTuli emigraciis erTsulovnad daintereseba qarTveli ebraelebis gadarCeniT da maTi sakiTxi saqarTvelos istorias daukavSira. iosebis am brwyinvale saqmes ver daivi-wyebs verc qarTveli ebraeloba da verc saqarT-velos istoria, radgan am saqmiT aRdga ucxoelebis TvalSi saqarTvelos istoriuli tradicia - yvela erisa da sarwmunoebis pativiscemisa da dacvis. TviTon ase afasebda amas da ambobda xolme: „bevri, bevri qarTveli dagvexmara Cven am saqmeSi, amas ver daviviwyebT. magram yvelaze metad mainc is qarTve-li dagvexmara, romelsac saqarTvelos istoria ewodebao..“

devnili mTavrobis Tavmjdomaris noe Jorda-nias, sagareo saqmeTa ministris gegeWkoris, fi-nansTa ministris konstantine kandelakisa da ger-manelTa ndobiT aRWurvili kedias ZalisxmeviT parizsa da sxva qalaqebSi 243 ojaxi gadaarCines yalbi sabuTebis gacemiT. maT Soris mxolod 80 Tu iyo qarTveli. danarCeni, anu aTas adamianze meti, iyvnen ebraelebi espaneTidan, balkaneTidan, ira-nidan, TurqeTidan da sxva qveynebidan. isini sab-

uTebSi viTom qarTvelebi iyvnen. maTi gvarebis bo-loSi -Svili an -Ze iwereboda.

germaniis damarcxebis Semdeg ebraelebma sa-samarTlo procesze erTxmad dauWires mxari mix-eil kedias da moiTxoves danarCen dapatimrebul qarTvelTa gaTavisufleba. isini amasTanave yov-elTviurad finansurad exmarebodnen qarTvel emigrantTa ojaxebs.

kediam, qorqiam da qarTvelma emigrantebma aseve moaxerxes 1943 wels dapatimrebuli dabezRebuli asaTianis da misi meuRlis cixidan gaTavisufleba.

omis dros leo eligulaSvils aSkenazi ebraeli meuRle yavda, romelic quCaSi ebraul varskvlavs atarebda. 1944 wels leo eligulaSvilis meuRle mezoblebma policiaSi daabezRes da mas auSvicis sakoncentracio banakSi deportacia emuqreboda 9 Tvis SvilTan erTad. leom 1 Ramis ganmavlobaSi masac qarTuli sabuTebi gaukeTa da ase gadaarCina.

batonma leom miTxra, rom qarTvelebma sul 17500 ebraeli gadaarCines. es statistika dada-sturebuli araa, Tumca yvela Tanxmdeba aTasze met gadarCenil ebraelze sxvadasxva qveynidan. mas hyavda 2 Zma - iratel da aleqsandre, romlebic sa-varaudod leosaviT exmarebodnen biZas - ioseb el-igulaSvils - ebraelebis gadarCenaSi.

omis Semdeg leon eligulaSvilma gaagrZela omamde ojaxis biznesi (teqstilis warmoeba) da SeZlebuli biznesmeni gaxda. foto 2012 wlis oq-tomberSia gadaRebuli, roca 100 wlis iubile mivuloce mis apartamentSi, parizis prestiJul me-16 ubanSi. marcxniv 15 wliT umcrosi meuRlea, romelsac bolo wlebSi xSirad banqos eTamaSobo-da - tvins avarjiSebs da sklerozs ebrZviso. maSin ase miTxra - „quTeisuri wlebidan maxsovs, rom Ta-Trebi qarTvelebs kldesaviT magar xalxs gveZax-dnen da amitomac mivaRwie as welso“. imerulad uqcevda da quTaisuri sulguni enatreboda mudam. fotozea aseve misi megobari, 2016 wels gardacv-lili naTela Jordania.

darwmunebuli var, rom moiZebneba qarTveli spilbergi, romelic karg films gadaiRebs leo eligulaSvilsa da sxva qarTvel nacnob-ucnob Sindlerebze.

mamuka kudava 17 oqtomberi, 2017

Page 4: dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa sibneleze sinaTlis ... · gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia ... didi kompleqsisa,

4 m e n o r a dekemberi (qislevi) №12, 2017 w.

saxeebi da situaciebiguram baTiaSvili

(gagrZeleba. dasawyisi ix. `m~#9,10,11)

Temur iakobaSvilidrois cvalebadoba ucilobelia, mas veravin gaeqceva. es procesi ma-

Sin aris sasikeTo, roca dRevandeli ukeTesia, vidre iyo guSin, xvalin-del dRes ki ufro meti sikeTe moaqvs, vidre moitana dRevandelma. da Tu ase ar xdeba, Tu guSindels dRevandeli ara sjobia, es Zalian cudia da daRmasvla ufro hqvia, vidre drois cvalebadoba.

dRes bevri Cvengani fiqrobs Tbilisis sajamaaTo cxovrebis av-karg-ze, wuxs, rom sajamaaTo cxovrebis marTvaSi Semcirdnen ebrauli aRz-rdis, suliskveTebis matarebeli adamianebi-isini drom, repatriaciam, emigraciam gamoacala Cvens jamaaTs. amitom marTvis sadaveebi iseTi adamianebis xelT aRmoCnda, romlTa biografiaSi ebrauli Rirebule-bani ar dominantobda.

Tu ram aklia Cvens sajamaaTo cxovrebas, TxemiT terfamde ,,nefeS iudis“- ebrauli suliskveTebis adamianebi. erT-erTi amaTgani Temur iakobaSvili gaxlavT, iseve, rogorc bevri misnairni, Tumca, Temuris mgvani da badali bevri ar gaxldaT-iyvnen aqtiuri, yoCaRi, ebrauli tradiciebiT aRzrdili axalgazrdebi, magram Temuri sul sxva gaxl-daT. es momdevno wlebmac daadastura. Tbilisis ebraelTa sazogadoe-brivi yofis gaaqtiurebis wlebSi sruliad ymawvili gamoCnda qarTul-ebraul urTierTobaTa asociaciaSi. gamoCnda da yuradRebac miiqcia, rogorc sazrianma, ganaTlebulma axalgazrdam. amitom givi RambaSiZe da me saqarTvelos imdroindel sagareo saqmeTa ministrTan javaxiS-vilTan rekomendaciiT rom mivediT, axlobloba, naTesaoba ki ar gva-moZravebda, gvjeroda am axalgazrda kacis gonierebis, windaxedulebis da baton ministrs vTxovdiT, vurCevdiT samuSaod mieRo sagareo saqmeTa saministroSi. miiRo kidec, magram Temuris niWis, gonierebis dasanaxad da pirovnebis dasawinaureblad, rogorc Cans, g. RambaSiZisa da Cemi Txovna-rekomendacia sakmarisi ar aRmoCnda, an iqneb, erTob ymawvili gaxldaT da saministroebisaTvis Cveul biurokratias aswav-lidnen? Temuris ki arcerTi dRe ar daukargavs: enebs daeufla, TxemiT terfamde, aRzrdiT ebraeli gaxldaT da ivriTic kargad Seiswavla, Ta-vis Tanatol, israelidan axladmovlinebul icik moSesTan axlo urT-ierTobam dasavluri faseulobani, yofa, urTierTobis formebi gaac-no, saerTaSoriso ebraul axalgazrdul moZraobaSi CaerTo da roca dareka zarma, roca dadga Jami da didma saqmem dauZaxa, aRmoCnda, rom mzad iyo okeaneSi gasuliyo da mis talRebs SeWideboda. SeeWida da kar-gadac miapobda.

vidre okeaneSi Sevidoda-ministris savarZelSi Cajdeboda, wina-dadeba miveci saqarTveloSi gamomavali ebrauli gazeTis ,,menoras “ mkiTxvelTan saerTaSoriso politikur cxovrebaze sistematurad is-aubre-meTqi _ gazeTSi saamiso rubrika gavxseniT. erTob akuratulad akeTebda am saqmes da im wlebSi ,,menoras“ mkiTxveli saerTaSoriso mov-lenebis yvelaze saintereso analizs ecnoboda _ Temuri umTavresad saqarTvelosa da israelis irgvliv mimdinare sakiTxebze saubrobda. Cveni yuradRebis centrSi swored es ori qveyana gaxldaT. ministris sa-varZelSi rom Cajda, erTob moucleli Seiqna, magram ,,menoras “ zurgi ar aqcia-Tavisi mkiTxveli ar miatova, mainc naxulobda dros eambna, Tu ra procesebi viTardeboda saqarTvelosa da israelis irgvliv. minis-trobis wlebSi xom ase dakavebuli iyo, wigni mainc ar gaugdia xelidan, araerT nawarmoebze gauziarebia STabeWdileba. ase rom codnas, wig-nierebas dawafebuli kacia, ferweruli tiloebiT gatacebuli, iSvia-Ti, emociuri mTxrobeli: erTxel ise saxierad miambo fesaxSi agadaze, ojaxSi, Tu rogor ewvia prezidenti saakaSvili, Tu rogor monawil-eobda agadis samzadisSi, rogor eSureboda macisa da xaramzeTis dage-movnebas, dRemde maxsovs.

es erTi xania Temuri da iana _ misi Cinebuli, gonieri meuRle- Cvengan Sors arian. bevri aseTi ,,nefeS iudis“ matarebeli qarTveli ebraeli gaecala saqarTvelos da ramdeni ram gaiolda!

cxadia, cvalebadia wuTisofeli, magram yovelTvis ukeTesobisaken?P.S. mavani gamitrizavebs-sakuTari samreklodan rekavso. ar iqneba

marTali: ebrauli Temis danaklisze vCivi da saqarTvelos vgulisx-mob-ebrauli Temis danaklisi mTeli qveynis danaklisia. ebraeloba xom mTeli qveynis Semadgeneli nawilia. gana, Temuri da misTanani mTel saqarTvelos ar daaklda? gana misi azrovnebis, gamocdilebis adami-anebi, dRes Cvens saqmes, saqarTvelos kidev ufro ar waswevdnen win? darwmunebuli var, ase iqneboda, magram samwuxarod, am sakiTxze ar laparakoben, (mxolod Temur iakobaSvils ar vgulisxmob-mis irgv-liv sxvebic iyvnen misebri) vaiTu, politikuri mikerZoeba damwamono. Cemze amas veravin ityvis, kargad ician: ara-ra politikuri profili ar mainteresebs, arc mizidavs. amitom vkiTxulob: xom ar dadga dro, davfiqrdeT imaze, Tu ramden gonier kacs avuWedeT samSoblos kari zviadistobis, SevardnaZistobis, miSistobis gamo? aqvs ki saqarTvelos amis ufleba? jansuR Carkvianis striqoni ,,saqarTvelov, Sen vin mogca Svili dasakargavi!“yvelas mogvwons, magram yoveli saxelisuflebo cv-lilebis Semdeg asobiT, Tu aTasobiT ara, saqarTvelos Svils vuWedavT samSoblos kars.

Sailoki realtozeTu `veneciel vaWars~ icnob, wyalTa sauflo qalaqSi _ veneciaSi _

eulad ar unda igrZno Tavi. rkinigzis sadguridan gamosuli gem-tro-leibusSi rom Cajdebi, ramdenime wuTSi gaCereba `realtos moedans~ mi-

adgebi. gamcilebelma `realtos moedani~ rom gamoacxada, lamis Sin vi-grZeni Tavi, TumcaRa, veneciaSi oriod saaTis Casuli viyavi: aq dadioda Sailoki aq, am, moedanze saqmianobda veneciis ebraeloba. ara mxolod ebraeloba _ gaxsovT albaT, antonioze rom ambobs Sailoki `real-toze~ rom gavidodi, damcinodao.

qarTul scenaze me erTi Sailoki minaxavs _ gogi qavTaraZe. igi am frazas Zlieri kacis iseTi braziT warmosTqvamda, iseTi intonaciiT, TiTqos vxedavdi, Seqspiriseul venecias, realtos moedanze megobar vaWrebSi Camdgar antonios, ,,viRac uria“ Sailoks rom dascinoda.

bevri ver xedavs, rom Sailoks miusafari, Seuracxyofili kacis grZnoba amoqmedebs, amitom pirsisxlian personaJad esaxebaT. arada, Rirseuli kacia. cxovrobs Tavisi drois zneobrivi kategoriebiT: aReb-micemobas eweva, ojaxs Rirseulad acxovrebs, Svils zrdis. mevaxSeoba? es misi drois yofis, zneobis Semadgeneli nawilia. mevaxSeoba masze ufro adre moigones adamianebma da urTierTobis saukeTeso formad miiCnies-vaWrebi vals sargebliT iReben, raTa `saqme daiwyon~, mogeba naxon.

warmovidginoT gamdidrebuli antonio: rogorc ki fuls moigdebs xelT, gaxdeba Tu ara mevaxSe? saeWvoa, am gzas iTakilebs, magram rogor moeqceva adamians, romelic vals ar daubrunebs? mjera, Tavisas ar daT-mobs - `kolegebs~ ori SaurisTvis amoxdis suls.

KkaTolike antonios iudeveli Sailokisadmi damokidebulebaSi mTa-vari, warmmarTveli religiuri gansxvavebulobaa da ara is, rom Sail-oki mevaxSeobasac eweva (amiT Tavadac kargad isargebla). antonio ise eqceva Sailoks, rogorc kaTolokuri samyaro eqceoda ebraelobas. es xom kaTolikuri Seuwynareblobis epoqaa. espaneTidan guSin, guSinswin ahyares ebraeloba. es icis antoniom _ am Cveulebrivma, megobarTa moyvarulma rasistma da Sailokis SeviwroebiT, abuCad agdebiT, imaT exmianeba, vinc guSin, mezobel espaneTSi ebraelobas arbevda dRes igi darbevis Taviseul formas mimarTavs. es axelebs Sailoks da antonios cxovrebis araadamianur wess iaraRad, Tavdacvis saSualebad aseve ara-adamianur pirobas wauyenebs. es aris Seuracxyofili, miusafari kacis iaraRi rasistis winaaRmdeg.

Tumca, isa sjobs wyalSi mdgar qalaqs mivubrundeT _ doJebis sasax-lidan realtomde fexiT mimaval kacs, isedac bevri ram saintereso gx-vdeba: Tu parizSi kiTxulob esa da es quCa sad ariso, mogigeben amdeni da amdeni kvartali unda gaiaroo, niu-iorkSi getyvian, amdeni stritio. veneciaSi? veneciaSi ra aris manZilis sazomi, orientiri?

-ai, oTx brijs (xids) gadaivli, xelmarjvniv mouxvev da sinagogac iqvea! jemal ajiaSvili da me iqiT mivdivarT, iq erTi ebraeli qalbatoni karg qaSer sastumros flobso, gviTxres.

sinagoga getoSia. geto veneciis im ubans erqva, romelSic iaraRis qa-rxana iyo. ltolvilma, lukma-puris mZebnelma ebraelebma iaraRis qa-rxanas miaSures, aq muSaobdnen da mis irgvliv dasaxldnen. ase moxvdnen ebraelebi pirvel getoSi.

,, operatiuli mizniT gamoyeneba“kinoTeatr `amiranSi~ Cveni filmis - `im eSqaxex, ieruSalaim~ (`Tu da-

giviwyo, ierusalim!~) premieraze didZali xalxi movida. merab kokoCaS-vili da me akademikos roin metrevelis gverdiT visxediT. roin metrev-eli films didi yuradRebiT uyurebda. Cveneba karga xnis dawyebuli iyo, Cemsken gadmoixara da CurCuliT meubneba:

- me xom am dros (70-iani wlebis damdegi) partiis centralur komitet-Si vmuSaobdi. Megviptidan movida elCis werili - vgoneb, muxidtinovi iyo gvarad-sabWoTa kavSiris kompartiis centralur komitets swerda, rac SeiZleba meti qarTveli ebraeli gamouSviT israelSio.

- eg ratomao? - gaocebuli vekiTxebi b-n roins.- imitom, rom aSdodSi didi bunti moawyes, magrad auries sionistur

xelisuflebasao.am informaciam Zalian Camafiqra.ramdenime TveSi rusi ebraeli sionistis iuli koSarovskis wignSi

`Cven isev ebraelebi varT~ iseT dokuments wavawydi, b-n roinis naCur-Culevi momagonda: 1968 wlis 10 ivniss ssrk sagareo saqmeTa ministri andrei gromiko da ssrk saxelmwifo uSiSroebis komitetis Tavmjdo-mare iuri andropovi ssrk kompartiis centralur komitets ugzavnian erTobliv saidumlo werils, romelSic aRweren, Tu raoden uaryofiTi samsaxuri gauwia sabWoTa kavSirs eqvsdRiani omis Sedegad israelSi ebraelTa repatriaciis Sewyvetam. amitomE es ori ministri kompartiis cekas sTavazobs, ganxiluli iqnas mimdinare wlidanve repatriaciis ga-naxlebis sakiTxi - weliwadSi 1500 adamiani gavuSvaTo.

mizani? ratom unda gauSvas sabWoeTma israelSi weliwadSi 1500 ada-miani?

werilis avtorTa azriT, msoflios sazogadoebrioba amas aRiqvams, rogorc humanur aqts, Cven ki saSualeba mogvecema Tavidan moviSoroT nacionalisturad ganwyobili pirebi da religiuri fanatikosebi, rom-lebic uaryofiTad moqmedeben garemomcvel samyaroze, xolo saxelm-wifo uSiSroebis komiteti am arxis operatiuli mizniT gamoyenebas SesZlebso.

ras niSnavs saxelmwifo uSiSroebis komitetis mier repatriaciis arx-is `operatiuli mizniT gamoyeneba?~ istoriul samSobloSi dabrunebis msurvel ebraelTa Soris jaSuSebis israelSi repatriantebad dabrune-bas.

Pkomunisturi partiis centralurma komitetma es dokumenti miiRo da aamoqmeda, rogorc i. koSarovski wers, saxelmwifo uSiSroebis komitet-ma repatriacia aqtiurad gamoiyena israelSi jaSuSebis Sesagzavnad da dRes vin daTvlis, vin amoicnobs ramdeni `saWiro~ adamiani Segzavnes is-raelSi? iq imaT daixures pawawkintela qudebi, dairqves abramo, moSe. isaki da sxv, gaxdnen `religiurni~, gaxdnen ama Tu im sabWos wevrebi da am miwaze Tavisuflad daabijeben.

daabijeben da meti araferi?ramdens unda gauZlos `sionis bWem~?

Page 5: dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa sibneleze sinaTlis ... · gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia ... didi kompleqsisa,

5m e n o r adekemberi (qislevi) №12, 2017 w.

deida raxelifoTSi bavSvobidanve davdiodi- deida cxovrobda iq-raxeli _ meore

msoflio omSi ori Svili gagzavna: Cemi 19 da 21 wlis biWebi, orivem qer-Cis sruteSi dalia suli, deidas sul papirosi ,,kurortni“ eWira xelSi, fanjarasTan ijda da quCas gahyurebda-mainc eloda Tavis qoCora bi-Webs. deidas ,,zalaSi“ Sesuli im biWebis suraTs rom Sevcqerodi, sir-cxvilis grZnoba meufleboda -aba, me ra SemeZlo isini rom qerCSi daiR-upnen, skolaSic ar viyavi Sesuli( an mere ra SemeZlo!) magram mainc mrcxvenoda, TiTqos raime SemeZlo da ar gavakeTe.

gadioda dReebi, wlebi, icvleboda garemo, cxovrebis wesi. raxe-liko deida mainc ,,kurortniT“ xelSi fanjarasTan ijda da eloda, misi meuRle-Selo biZia ki- warmosadegi, mxne kaci uxmod Sescqeroda dei-daCems _ orjer-samjer Seveswari aseT suraTs: meuRles gverdiT miu-jda, amoioxra da Cailaparaka:

_ ra vqnaT, raxel, es yofila Cveni mazali (bedi), danarCeni Svilebi mainc gvimyofos gamCenma!

deidaCemi raxeli-raxeliko papiross daaferflebda da TvalebSi uxmod, mdumare Sescqeroda qmars. mas Semdeg araerTxel mifiqria: am wuTebSi raze fiqrobda raxeliko deida? qmars sayvedurobda rogor Se-giZlia am ambavs Seeguoo, Tu eTanxmeboda? Selo biZia cxadia, arafers ar egueboda-uxmod ezideboda Tavis mZime tvirTs, magram ra eqna, sayva-reli meuRlis mdgomareobidan gamoyvana ewada.

60-ian wlebamde icocxla raxeliko deidam, ,,kurortniT“ xelSi sul fanjarasTan ijda da rkinigzis sadguridan momaval quCas uxmod gasc-qeroda.

SoTa megreliSvilifoTisa da senakis ymawvilebs mamlayinwuri qiSpi gvqonda, imaze Tu

vin sjobnida fexburTis TamaSSi. xan Cven - senakeli ,,fexburTelebi~ da maTi gulSematkivrebi davirazmebodiT da CavdiodiT foTSi saTamaSod da xan isini Camodioden senakSi (maSin, im wlebSi mixa-cxakaia erqva). ami-tom am qalaqSi ymawvilobidanve bevri nacnobi gamiCnda. mogvianebiT ki, universitetSi swavlisa da sazogado asparezze gamosvlis Semdeg, es wre TandaTan farTovdeboda, izrdeboda. TiTqmis yoveli Semxve-dri foTeli kaci saubars iwyebda imiT, Tu raoden kargi ebraeli kaci cxovrobs foTSi _ SoTa megreliSvili. mesaubrebodnen SoTas Rirsebe-bze, kacur kacobaze, imaze, Tu rogor udgas mxarSi qalaqs, ara mxolod ufrosobas- raikomis mdivnebs, aRmaskomis Tavmjdomareebs, yvelas. gansakuTrebiT ki uqonelT da axalgazrdobas. yvelafer amaze ise da-bejiTebiT mesaubrebodnen, TiTqos Cveni Sexvedris erTaderTi da mTa-vari mizani es iyo: SoTa megreliSvilis RirsebebSi Cemi darwmuneba. me es procesi iseT siamayes mgvrida , ise maxarebda, ar vawyvetinebdi, ar veubnebodi kargad vicnob, naTesavebic varT-meTqi.

bavSvobaSi ardadagebs xSirad vatarebdi deduleTSi- mwvaned aqoCri-li samegrelos ulamazes sofel banZaSi. liza bebiasa da SoTas saxlebs erTi vrceli mindori hyofda. am mindorze ki sul burTs davdevdiT. ba-buaCemi samegreloSi ,,did filxaziad“ rom SeusaxelebiaT da SoTas ba-bua Zmebi yofilan. amaT da kidev or Zmas ( erT-erTi maTgani jemal aji-aSvilis meuRlis-manana ajiaSvilis babua) auSenebiaT banZis ganTqmuli ,,ajiaSvilebis locva“ Turme sefiaSvilebTan raRac gaugebroba mosv-liaT: egeni locvaSi ayal-mayalis moTaveni ariano da TavianTi dide-buli sinagoga mouwyviaT.

SoTa foTSi gadavida, iq fexburTs TamaSobda da rogorc mesmoda, mayurebels-fexburTis moyvarulT Zlier uyvardaT. mere biznesSi ga-daerTo da xalxis siyvaruli aqac gadmohyva.

xSirad vxvdebodiT erTmeneTs-sazogado Sekrebebze, Tu individu-alurad, orives gvixaroda erTmaneTis xilva, qobuleTSi dramaturgTa seminars rom viwyebdiT, sam-oTx dReSi Tavis megobarTan erTad mosalx-enad uTuod Camovidoda.

ori Sexvedra, am Sexvedrebisas erTad gatarebuli ramdenime saaTi, mkafiod aRibeWda mexsierebaSi-erTi mwuxare Rame, cremliani, meore ki salaRobo, sasiamovno:

1984 wels wuTisofels gaecala SoTas vaJi -abuli- Cinebuli axalgaz-rda. es Cveni saerTo tkivili gaxldaT. mogvianebiT-14 ianvars foTSi aRiniSna qarTuli Teatris tradiciuli dRe. amasTan dakavSirebiT qa-laqSi didi dResaswauli gaimarTa _ qarTuli Teatris bevri varskvla-vi jer kidev CaxCaxebda. yvelam foTSi moiyara Tavi. SoTa arc miZebnia-vicodi, dResaswauls Tavs moaridebda-sadResaswaulo amindi ar edga.

sazeimo saRamos Semdeg restoranSi gadavinacvleT. iyo didi puro-ba, enamzeoba. darbazidan samzareuloSi SoTas movkari Tvali, rogorc Cans, qalaqis xelmZRvanelobam stumarTa gamaspinZlebis organizacia daavala. myisve samzareuloSi gavedi. naRvelSemowolili, gulmoklu-li SoTa boZs miyrdnoboda, rom daminaxa, Tvalebi auwylianda. vTxove, iqneb biWis saflavze gavideT-meTqi. yvelaferi davtoveT da sasaflao-saken gaveSureT. videqiT abulis saflavTan da yurSi Camesmoda erTi simRera, romelsac gardacvalebamde oriode TviT adre erT-erT su-fraze qeifis eSxSi Sesuli abuli xan Tavad mReroda, xan musikosebs am simReris Sesrulebas ukveTavda, amjerad ki ucnauri is iyo, rom sim-Rera qviTinad Camesmoda-TiTqos melodiam saxe icvala da samgloviaro musikad iqca.

cremli gvdioda axalgazrda, lamazi biWis dakargvis gamo.usazRvro iyo SoTas sasowarkveTa, imdenad usazRvro, rom vinane,

ratom vTxove aq wamosvla-meTqi. Tumca, isic vicodi, es cremlisRvra misTvis Svebis momgvrelic iqneboda -axlobelTan, sisxlsa da xorcTan Rvrida cremls.

mas Semdeg 30 weliwadze meti gavida da is simRera ,,singarela“ Tu ,,si-gareta“ daupatiJebeli, Tavis asaridebeli stumariviT damesxmis xolme Tavs-swored is varianti im Rames- abulis saflavTan rom Camesmoda da ara, namdvili, Tavdapirveli.

dro gadioda. SoTa, es erTob mokrZalebuli, SeiZleba morcxvic ki, kaci Tu aqamde raionis, gnebavT, dasavleT saqarTvelos ebraelobis gamorCeuli pirovneba gaxldaT, misi gavlena, moRvaweobis areali, av-toriteti dRiTidRe farTovdeboda. mraval saqvelmoqmedo saqmeSi miiRo monawileoba, Svilis- abulis saxelze foTSi Seqmna ,,xesed abu-

li“. aq yoveldRe mSier uqonelT apurebdnen. swored misi saqmianobidan gamomdinare, igi warmogzavnili iqna evropis ebrauli Temebisa da or-ganizaciebis konferenciaze safrangeTSi, q. nicaSi. mgzavrobis perip-etiebma kidev erTxel damarwmuna, raoden iyo codnas mowyurebuli. es wignis moyvaruli kaci. bizness rom ar gaetacna, bavSvobidanve dadevneb-uli siRaribisgan Tavis daRwevis erTaderT saSualebad biznesi rom ar mieCnia, albaT, sityvierebis msaxuri gaxdeboda. qarTuli poeziis bevri nimuSi icoda zepirad, k.gamsaxurdias prozis vrcel monakveTebs warmoTqvamda xolme, sadRegrZelos uleqsod ar daamTavrebda. nicaSi evropis ebrauli Temebisa da organizaciebis konferenciaze samni mig-vavlines: SoTa, me da jemal ajiaSvili. SoTas Tavis saqmeebze germaniaSi mieCqareboda, arc is ewada, ager, naxevari saaTis savalze monte-karlos pawia samTavro, Tu samefo da am qalaqis saxelganTqmuli samefo kazino ar enaxa-sxva dros moxvdeboda ki am kuTxeSi? nicaSi Sagalis muzeumi-dan gamovediT Tu ara, naxevar saaTSi monte karloSi amovyaviT Tavi. am gorakebian, aRmarT-daRmarTis qalaqSi bevri viareT, samefo kazinoSi jibeebic amoviferTxeT, Cveni mwiri dolarebic davtoveT da mzis Casv-lis xans am laJvardovan sanapiroze puris saWmelad davsxediT. mogzau-robaSi Rvinos mxolod briyvi Tu waetaneba, magram iseTi saamo saRamo idga, laJvardovan sanapiroze mze ise Cadioda, Cvens Tavs gadmomdgari mTa Tavisi aqoCrili tyiT ise gvxiblavda, erTi litri msubuqi fran-guli Rvino ras dagvaklebda! SoTam ki iq pawia dResaswauli mogviwyo, iseTi dasamaxsovrebeli dResaswauli, rom kazinoSi dolarebis wagebac ki dagvaviwyda. arada, im kazinoSi iseTi TavmowonebiT SevediT, TiTqos viRacas gaeces gankarguleba(!) megreliSvils, baTiaSvils da ajiaSvils didZali fuli moagebineTo.

branwi da brunwi!jemali ise gacxarda aparats lamis muSti dascxo, mere ki sicils ver

ikavebda, ase rogor gavbriyvdiT, es ra gavakeTeTo.SoTam TbilisSi dabrunebis Semdeg am mogzaurobaze Cinebuli

narkvevi gamoaqveyna ,,menoraSi.“ adamians bediswera klavs da ara avadmyofoba: gardacvalebis wina

dRes SoTa saavadmyofoSi movinaxule. imdenad kargad gamoiyureboda, masTan saubari vera da ver movlie. momdevno dRes Zmam-malxazma damire-ka SoTa aRar ariso.

yvelaferi SoTas bediswera iyo: im dRes swored ugulisyuro da uvi-ci samedicino personali unda yofiliyo, rom SoTa sxva samyaroSi gad-abargebuliyo.

asec moxda!

leon eligulaSvilibatoni leoni parizSi, 105 wlisa gardacvlila-RirsebiT Semkuli

kaci, romelic mTeli Tavisi xangrZlivi sicocxlis ganmavlobaSi sax-elovnad atarebda qarTveli ebraelis mZime tvirTs-mas xom ltolvils, ucxo garemoSi sruliad ucxo grZnobaTa bunebis adamianTa Soris uxde-boda cxovrebis saSualebebis mopoveba, Tavisi Rirsebis dacva-ganmt-kiceba.erTob kontaqturi pirovneba gaxldaT _ tanmorCili, burTiv-iT Sekruli-mTliani-sxarti moZraobisa da sityva-pasuxis. erTi saaTis gacnobilic ki ar viyaviT da am erTi saaTis ganmavlobaSi urTierToba ise dalagda, TiTqos mTeli cxovreba erTad gagvetarebinos: fexburTi WinWis burTiTac ki gveTamaSos da Rvinoc kasrebiT gvesvas. am yvelaf-ris ganmapirobebeli ki misi uSualoba gaxldaT, Torem Cven mudam Tan gvdevda da garkveulwilad albaT, dResac gvdevs SeboWiloba, ucxoel-Ta winaSe krToma. axlac Tvalwin midgas misi gabadruli saxe parizSi mis ojaxSi sadilobisas jemal ajiaSvilma erTi Tavi sulguni rom miarTva. is sulguni misTvis gana mxolod bavSvobis sunisa da gemos nostalgiis dakmayofilebis saSualeba iyo, qarTul samyarosTan mibrunebac.

ierusalimSi stumrobisas jemali da me qneseTSi erT-erT Sekrebu-lobaze migviwvies. modi, baton leonsac vuTxraT am miwvevis Taobaze, is Cven miviwvioT-meTqi, asec moviqeciT. xom ocdaxuTi wliT iyo Cemze ufrosi, jemalize kidev ufro metisa, CitiviT wamofrinda, erTad wavediT, magram qneseTisim Sexvedra-Sekrebaze raRac ar moewona, raRac ise ar iyo, rac mis cxovrebiseul mrwamss gamoxatavda, ukmayofiloba gulSi ar Caido-dauridalad gamoTqva-Tavisi cxovrebiseuli, relig-iur-politikuri mrwamsi (ukve karga xnisa gaxldaT, magram buntaruli suli mainc SerCenoda), rac erTob Tanamedrove stilis adamianad war-moaCenda. es ukmayofileba ki ise gamoxata (suliskveTebiT memarcxene gaxldaT),jemali da me erTob gagvamxiarula, radgan WeSmaritebas Ra-Radebda.

misi xangrZlivi sicocxlis erT-erT wyarod swored es mimaCnia-Sin-agani Tavisufleba Tavisi cxovrebis wesiT moepovebina: gaxsniloba, gulRiaoba, pirdapiroba. Tu ar moswonda, ara-ra situacias ar emor-Cileboda.

ltolvilad qcevis Semdeg saqarTvelos pirvelad (erTaderTxel, mere aRarc Camosula! ) rom ewvia, ver moiTmina -quTaiss miaSura. bavSvo-bis qalaqi quCa-quCa dauvlia, TbilisSi guldawyvetili mobrunda Cemi quTaisi versad vnaxeo. is xom 1921 wels gaecala saqarTvelos-11 wlisa iyo.

am bolo xuTi wlis ganmavlobaSi, mis biZaze-ioseb eligulaSvilze romans rom vwerdi,Zlier mewada masTan Sexvedra. saxlSi telefoni aRar pasuxobda, miTxres, SvilTan gadavida sacxovreblado da tele-fons gagigebTo, ver gamiges, baton leons veRar Sevxvdi, magram es Seux-vedreloba vgoneb, umjobesi aRmoCnda: imdenad STambeWdavi pirovneba gaxldaT, SesaZlo iyo mis naambobs didi gavlena moexdina da dokumenti-robis tyveobaSi aRmovCeniliyavi, me ki raealur, Tumca Cems mier SeTx-zul im qarTvel ebraelze vwerdi romans, romelic saqarTvelos edga samsaxurSi. ioseb eligulaSvili swored aseTi iyo, romanis Seqmnac aman mikarnaxa, magram SeTxzul realobas met upiratesobas vaniWeb, vidre dokumenturobas.

sanamde unda ecocxla-105 wlisa gaxldaT, magram mainc guldasawyve-tia batoni leonis gardacvaleba _ parizis gulSi cxovrobda qarTve-li ebraeli, romelic adgilis dedas ar iviwyebda, uyvarda!

Page 6: dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa sibneleze sinaTlis ... · gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia ... didi kompleqsisa,

6 m e n o r a dekemberi (qislevi) №12, 2017 w.

david qoenis premia tom stopards

saxelganTqmulma dramaturgma da scenar-istma tom stopardma miiRo ebraeli filan-tropis mier 1965 wels dawesebuli evropis erT-erTi yvelaze prestiJuli literatu-ruli -david qoenis saxelobis- premia... je-ruzalem posti“ iuwyeba, rom premia gaxlavT 40 aTasi funti.

-ar velodi, rom me am premias vimsaxurebdi da miviRebdi _ Tavmdablurad ganacxada tom stopardma-ase rom es gaxldaT didi moulodneloba.

Jiuris Tavmjdomarem ki Tqva:-stopardis piesebi kargia ara mxolod scenaze, aramed sakiTxavaac-lit-

eraturuli TvalsazrisiTac.tom stopardi (tomaS Strausleri)1937 wels CexeTSi, ebraelTa ojaxSi

daibada,Strauslerebi faSistebs indoeTSi gaeqcnen,iqidan singapurSi ga-davidnen, mere ki did britaneTSi damkvidrdnen. stapards aRiareba moupova piesam ,,rozenkraci da gildesterni micvalebulni arian“. misi piesebi didx-ans iyo londonis nacionaluri Teatris repertuarSi, stopardma dawera scenarebi filmebisa: ,,brazilia“, ,,mzis imperia“, ,,Seyvarebuli Seqspiri“, ,,aRlumis dasasruli“ kira naitTan erTad Seqmna `ana kareninas~ scenari“

stopardma Cexi avtorebisaTvis Tavad daawesa premia.

cipi xotovelma amerikeli ebraelebi gainawyena

israelis sagareo saqmeTa ministris moadgilis cipi xotovelis intervium inglisurenovani News-24 arxze skandali gamoiwvia. in-terviuSi cipi xotovelma Tqva, rom a ,,amerikelma ebraelebma kargad moiwyes cxovreba, maTi Svilebi armiaSi ar msaxuroben, da ar ician, Tu rogoria yofa, roca irgvliv raketebs giSenen.“

israelis reformistuli Temis cxovrebis Taobaze saubrisas,-isi-ni ukmayofilebas gamoTqvamen, imis gamo, rom giurisa da godebis ke-delTan reformisti qalebis locvis sakiTxze monopolia orTodo-qsebma igdeso xelT, cipi xotovelma Tqva:

-saxelmwifom maT iseTive ufleba mianiWa, rogorc sxvebs da ga-mouyo salocavi adgili,magram is adgili TiTqmis yovelTvis Tavisu-falia, ase imitom xdeba, aRniSna cipi xotovelma, rom ,,simarTle Tu gindaT, reformist ebraelebs ar ainteresebdaT godebis kedelTan locva, maT es sakiTxi aRiarebisaTvis gamoiyenes.israelis xelisu-flebam bevri ram gaakeTa imisaTvis, rom isini godebis kedelTan is-eve loculobdnen, rogorc sxvebi-Tanabari uflebebiT _ rom modi-odnrn ojaxebiT, raTa gogonebma mamebis gverdiT ilocon, magram maT es ar moindomes, imitom rom saboloo jamSi maTTvis es politikuri sakiTxia. maT swadiaT aRiareba da amisaTvis godebis kedels iyeneben wminda adgils dapirispirebis arenad aqceven.

SekiTxvaze, icis Tu ara man ra aris israelsa da Tanamedrove amerikel ebraelTa Soris uTanxmoebis mizezi, xotovelma Tqva:

-iqneb, isini erTob axalgazrdebi arian imisaTvis, rom icodnen, Tu ra mdgomareobaSi iyvnen ebraelebi manam sanam israelis saxelmwifo Seiqmneboda _ 70 wlis winaT ebraelma xalxma didi tragedia ganicada imitom rom mas ar hqonda Tavisi saxelmwifo.-israeli, yoveli ebrae-lis, yovelnairi mimarTulebis ebraelis saxli. yovel maTgans Seu-Zlia aq Camovides da iqonios zegavlena Cvens cxovrebaze.

uTanxmoebis meore mizezi CvenSi arsebuli aburduli,rTuli situ-aciis gagebas ukavSirdeba. am adamianebs TavTavianTi Svilebi ara-sodes gaucilebiaT omSi- samSoblos dasacavad, maTs umetesobas ar hyavs samxedro mosamsaxure Svili, isin Svilebs saomrad ar gzavnian avRaneTSi, an eraySi, umetesoba cxovrobs komfortulad, maT ar es-miT Tu ras niSnavs gamudmebuli saraketo dartymebis atmosferoSi cxovreba.

cipi xotoveli Seexo memarcxene radikaluri studenturi orga-nizacia ,,hilelis“ gadawyvetilebas dablokos prinstonis univer-sitetSi misi gamosvla:

-Cemi gamosvla CaSales imitom rom Cemi Sexedulebebi xels ar

aZlevT ebraeli studentebis jgufs. gamodis, rom saxezea liberaluri diqtatura, romelsac unda aeRelvebi-na amerikis ebraeloba-Tqva cipi xotovelma da dasZina rom am sakiTxSi mas Tanadgo-ma gamoucxades araebrauli memarcxene axalgazrduli organizaciis warmomadgen-lebma. amiT dadasturda, rom amerikis SeerTebul StatebSi memarcxene ebraeli axalgaz-rdebi ufro radikalurni arian, vidre maTi araebraeli Tanamoazreni.

israelis premier-ministrma biniamin neTaniahum, romelic amave dros sagareo saqmeTa ministric gaxlavT, gaakritika xotoveli da ganacxada, rom xotoveli ar gamoxatavs israelis mTavrobis pozi-cias.

_ diasporis ebraeloba CvenTvis Zalian Zvirfasia, igi nawilia Cve-ni xalxisa, maTze amgvari Tavdasxma uadgiloa, misi sityvebi ar gamox-atavs israelis saxelmwifos pozicias.

israelis memarcxene wreebis warmomadgenlebma xotovelis mosaz-rebebi ,,uvicobad“ da ,,sibriyved “ miiCnies da neTaniahus mouwodes xotoveli dakavebuli Tanamdebobidan gaanTavisuflos. am moTxov-nas imiT asabuTebdnen, rom amerikeli ebraelebi masTan urTierTobas aRar moisurvebeno.

cipi xotovelis misazrebebi dagmes reformistuli da konserva-tiuli Temebis warmomadgenlebma.

redaqtorisagan: aki demokratia gvaqvso, aki pliuralizmis epo-qaSi vcxovrobTo, pliuralizmi ki imas niSnavs, yovelma adamianma gamoTqvas Tavisi mosazreba,Tqvas is, rasac fiqrobs. iqneb, memar-cxene wreebs, reformistebs, konservatorebs ministris moadgile ara adamianad, aramed im manqanad miaCniaT, romelmac mxolod mTav-robis poziciebidan lozungebiT unda ilaparakos? amaTma moTxov-nam bolSevizmi gamaxsena: Tu esaTuis Tanamdebobis piri maTTvis arasasurvels ityoda, umal Seikribeboda bolSevikTa erTi frTa da moiTxovda...

Tumca, memarcxeneebsa da bolSevikebs Soris didi ,,mzRvari “ ara-sodes ar ido.

qarTveli da ebraelis xalxis megobro-bisa da TanamSromlobis marTlac rom oqros Semodgoma udgas _ 2017 wels israelSi saqa-rTvelos saelCos. politikis, kulturis, turizmisa Tu ekonomikis sferoSi or qveya-nas Soris TanamSromlobis gamtkiceba-gaR-rmavebis kuTxiT gaweuli Sromis brwyinvale nayofi gaxldaT saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros ukve saerTaSor-iso doneze aRiarebuli proeqtis „cocxa-li wignebis“ delegaciis viziti israelSi. unda aRiniSnos, rom „cocxali wignebis“ mes-veurebma erT weliwadSi SesZles pirdapiri kavSiri daemyarebinaT cnobil israelel mw-erlebTan, amir orTan, diti ronerTan, lali cipi mixaelTan, aseve, israelis wignis gamom-cemlebTan da seriozulad daeinteresebinaT isini Tanamedrove qarTuli literaturiT.

xsenebul proeqts israelSi warmoadgenen misi xelmZRvaneli qeTevan dumbaZe, poetebi paata Samugia, Tea Tofuria, nika jorjaneli, aliko SuRlaZe da mTargmneli dalila gogia da Tumca maTi umravlesoba sakmaod xSirad mogzaurobs ucxoeTSi literaturul fes-tivalebsa Tu konferenciebSi monawileobis misaRebad, swored maT xvda wilad bedniere-ba, aRmoCeniliyvnen gansakuTrebiT amaR-lebul garemosa da viTarebaSi. israelSi maT sruliad gansxvavebuli niadagi daxvdaT: aq maT saqarTvelos saelCos TanamSromlebis garda qarTuli kulturisa da literaturis wiaRSi Camoyalibebuli SesaniSnavi qarTveli ebraeli xelovanebi elodnen. aq maT qarTve-li adamianis erTi-erTi yvelaze didi safica-ri, jvris monasteri eloda, romlis kedlebSi mravalwliani akrZalvebis Semdeg, Rirseuli qarTveli moRvaweebis, saqarTvelos saelCos da qarTvelTa namdvili megobrebis daJineb-uli, Tanmimdevruli rudunebiT, qarTuli mravalxmiani saeklesio galobis aJRereba SesaZlebeli gaxda. „qristes datirebis“ saga-lobliT Seegeba SoTa rusTavelis xatTan qa-rTvel mwerlebs emigranti qarTveli qalebis mgalobelTa gundi 2017 wlis 4 noembers. Sesa-Zlebeli gaxda isic, rom „cocxali wignebisa“ da adgilobriv qarTvel ebrael xelovanTa - nana davaris, nugzar janaSvilis, ediT alo-nis, paata iosebaSvilis da robert adaris literaturuli dialogi swored jvris mon-astris baRSi Catarebuliyo da amiT erTnairi bedniereba egrZno qarTvelsac, ebraelsac da monastris mcvel im arab kacsac, romelic

taZris „uCveulo“ stumrebs yaviT umaspinZl-deboda. dRes 6 noembers Tel-avivSi, liter-aturul kafe „henrietaSi“ proeqtis „cocx-ali wignebis“ xelmZRvaneli qeTevan dumbaZe da israeleli gamomcemeli david gotesmani xels moaweren qarTul-israeluri erTo-blivi poeturi krebulis gamocemis xelSek-rulebas. 7 noembers, saqarTvelos elCma paata kalandaZem saelCoSi umaspinZla „cocx-ali wignebis“ warmomadgenlebs. Sexvedraze, romelic, faqtobrivad, srulfasovan lit-eraturul saRamod gadaiqca, damswreebma „cocxali wignebis“ israeluri voiaJis Sede-gebi Seajames, erTmaneTs STabeWdilebebi gau-ziares da momavali TanamSromlobis gegmebi dasaxes. gansakuTrebuli sixaruliT aRiniSna israeleli da qarTveli 7 Tanamedrove poet-is erToblivi, orenovani (qarTul-ebrauli) poeturi krebulis gamocemaze SeTanxmebis mniSvneloba, radgan es iqneba qarTvel-ebra-el poetTa erT-erTi pioneri gamocema da misi wardgena saqarTveloSic da israelSic 2018 wlis zafxulSi moxdeba. darwmunebule-bi varT, rom qarTvel mwerlebs israelSi win kidev araerTi gamarjveba eliT. saqarTvelos saelCos warmomadgenlebic „cocxal wignebs“ momaval Sexvedramde qarTveli poetis si-tyvebiT - „mSvidobiT ara - naxvamdis“ - vemSvi-dobebiT da ufals mSobliuri qarTuli mwer-lobis ukvdavebasa da ardaviwyebas SevTxovT.

manana dumbaZesaqarTvelos saelCos

mrCeveli israelSi

„cocxali wignebi“ ebrael megobrebTan erTad didi qarTvelebis kvals axareben

Page 7: dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa sibneleze sinaTlis ... · gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia ... didi kompleqsisa,

7m e n o r adekemberi (qislevi) №12, 2017 w.

aharon mdinaraZe

ras vkiTxulobT

am kviraSi?

rabinis kuTxe xanuqa

forumi samxreT afrikaSi2017 wlis 23 da 24 oqtombers ebraelTa msoflio kongresma (WJC)

ebrauli saTemoebis centrebis direqtorTa meoTxe sxdoma qalaq keipt-aunSi Caatara.

forumSi sxvadasxva qveynebis ebraelTa saTemo centrebis (JCC) direq-torebi monawileobdnen, maT Soris imyofeboda saqarTvelos warmomad-geneli _ q-ni elene berkoviCi.

forumis gaxsna aRiniSna sadiliT keiptaunis premieris q-n helen zil-mas leuvenhofis (Leeuwenhof) rezidenciaSi, sadac misasalmebeli sityviT samxreT afrikis ebraelTa deputatTa sabWos prezideniti, meri kliuki, gamovida.

sesiebi gaixsna nacionaluri direqtoris, vendi kanis, da ebraelTa msoflio kongresis vice-prezidentis da generaluri direqtoris rob-ert zingeris misasalmebeli sityviT.

forumi Zalze saintereso da mravalricxovani SemecnebiTi-sainfor-macio RonisZiebebiT iyo datvirTuli. Catarda sesiebi Temebze:

„kiber usafrTxoeba“ - robert einsis, xelmZRvanelobiT; saerTaSor-iso samarTlis sakiTxebi - kongresis aRmasrulebeli direqtoris, piter verTxaimis, xelmZRvanelobiT; „socialuri media da ebraelTa msoflio kongresis saqmianoba“ kongresis departamentis ufrosis, mladen petro-vis, xelmZRvanelobiT, da mravali sxva.

Zalze saintereso iyo „boikoti da sanqciebi - samxreT afrikis gamoc-dileba“ sesiis farglebSi organizacia „boikotis da sanqciebis moZrao-bis“ (BDS) erT-erTi xelmZRvanelis, klaas mokgomoles, gamosvla. man damswre sazogadoebas Tavisi STabeWdilebebi gauziara israelis sax-elmwifos Sesaxeb. vinaidan darwmunebuli iyo, rom isrelis saxelmwi-foSi aparteidi sufevda, amis Sesamowmeblad Tavad gadawyvita israelSi

gamgzavreba. qveynaSi CasvlisTanave, da, gansakuTrebiT, monaxulebis Semdeg misi msoflmxedveloba srulad Seicvala, vi-naidan israelSi aramarto ar arsebobs aparteidi, aramed aranair mniSvnelobas ar aqceven kanis fers.

forumis gasvliTi programis Car-CoSi Sedga umniSvnelovanesi RonisZie-bebi: monawileebma moinaxules proeqti, romelic „afrika-tikunis“ programiT muSaobs socialurad daucvel axalgaz-rdebTan; xandazmulTa saxlebi; herce-lias skolebi; holokostisa da genocidis saganmanaTleblo centri; samxreT afri-kis ebrauli muzeumi.

maT agreTve Cautarda eqskursia keipt-aunis sinagogebSi, sadac erT-erTSi kaba-laT SabaTis ceremenias daeswrnen.

sxdomebis bolos ebraelTa msoflio kongresis vice-prezidentma da gener-alurma direqtorma robert zingerma, monawileebs daskvniTi sityviT mimarTa da dadebiTad Seafasa Catare-buli samuSao.

forumis dasasruls keiptaunis Temis xelmZRvanelobiT moewyo ofi-cialuri miReba-vaxSami, romelsac mowveuli elCebi, deputatebi da politikosebi eswrebodnen.

forumis yvela RonisZieba umaRles doneze Catarda da Zalian mniS-vnelovani iyo monawileTa Semdgomi saqmianobisTvis.

Ria werili Jurnal „Teatri da cxovrebis“ redaqtors,

baton guram baTiaSvils!

batono guram!ukve araerTi welia vTanamSromlob JurnalTan, romelsac Tqven redaqto-

robT. araerTi welia didi siamovnebiT vwer werilebs im Teatralur moRvawe-Ta Sesaxeb, romelTac mniSvnelovani wvlili aqvT Setanili qarTuli Teat-ris ganviTarebis saqmeSi. axlac msurda aseTive werili damewera JurnalSi, romelsac Tqven redaqtorobT, Tumca aris erTi magram...

Tqven blokavT werilebs redaqtorze. rogorc redaqtors albaT gaqvT amis ufleba, Tumca vinaidan „Teatri da cxovreba“ erTaderTi profesiuli Jurnalia gagiWirdebaT dablokoT Ria werili.

Tqven 2018 wlis 10 ianvars 80 weli gisruldebaT. swored am TariRis molocva mindoda sajarod. rasakvirvelia Cveulebriv misaloc werils ar dabeWdavdiT, axla „iZulebuli iqnebiT“ dabeWdoT. bolos da bolos sazoga-doebis Tavmjdomaris moadgiled amirCies da uars rogor „gamibedavT“... vx-umrob rasakvirvelia.

Tqveni yvelaze popularuli da aRiarebuli piesa gamaxsenda - „vali“, ro-melic Zalian bevr scenaze udidesi warmatebiT gadioda wlebis manZilze... am weriliT vals ver dagibrunebT batono guram... arc maqvs pretenzia sruliad qarTuli Teatris saxeliT mogmarToT, Tumca vici rom Zalian bevri adamiani gaiziarebs Cems suliskveTebas.

Teatralur sazogadoebaSi nabij-nabij, wlidan-wlamde gacamtverda yvelaferi, risi gacamtverebac SeiZleboda da ar SeiZleboda. erTaderTi rac SenarCunda Jurnali „Teatri da cxovrebaa“. viRac ityvis da sruliad samarTlianadac, rom am Jurnalis xarisxi Tu formati ukve moZveldao, viRac daiwunebs werilebs, romlebic iq ibeWdeba, viRac moiwonebs... viRacis sur-vili iqneba, rom meti ram daiweros mis Teatrze an masze... viRac gaRiziandeba garekanze Cemi foto ratom ar ariso da ase Semdeg da ase Semdeg... pretenziebs ra gamogvilevs Teatris muSakebs, Tumca es yvelaferi Rimilismomgvrelia im fonze, roca mxolod es patara Jurnali gadaurCa sazogadoebas Tavsdatexil qartexilebs. es yvelaferi uSualod Tqveni damsaxurebaa. as wels gadacile-bul Jurnals sikvdilis ufleba ar mieciT, mudam cdilobdiT mkvdreTiT aR-gedginaT da faqtia, rom moaxerxeT es yvelaferi. Zalian didi madloba amis-

aTvis!madloba imisaTvis, rom swored Tqven daiwyeT axalgazrda dramaturgTa

seminarebi da im seminarebze dafrTianebulma dramaturgebma Tanamedrove qarTul TeatrSi sakuTari sityva Tqves. piradad me, Zalian bevri qarTveli avtoris piesa davdgi, maT Soris im seminarebze dafrTianebulTa piesebic da bednieri var amiT. Tundac amqveynidan adre wasuli Tamaz baZaRuas „Rame da TuTiyuSi“ rad Rirda...

madloba imisaTvis, rom mandeT levan wulaZesTan erTad memuSava Tqvens do-kumentur dramaze „kote marjaniSvili“. cocxal avtorTan muSaoba bedniere-bacaa da rTulic... Tqven acnobierebdiT ra Temis simZafres, rac am istori-ul piesaSi iyo mocemuli yuradRebiT iTvaliswinebdiT Cvens mokrZalebul SeniSvnebs. ufro metic, damatebiTi epizodebis dawerazec ar dagvzardiT da rogorc sadadgmo jgufis erT-erTi umniSvnelovanesi wevri aqtiurad eswre-bodiT process... eswrebodiT... ar erTvebodiT... saocari taqtiT akeTebdiT amas... raRacas rom gkiTxavdiT, gvpasuxobdiT puri mepurem gamoacxoso, re-JisuraSi ar verevio... arada, rogorc avtors SesaZloa raime ar mogwonebo-daT, an sxvanairad warmogedginaT, magram imdenad did pativs scemT TeatrSi momuSave adamianebis profesionalizms, rom sakuTar Tavs sxvaTa sivrceSi SeWris uflebas ar aZlevdiT.

calke Temaa boboyvaTis saRamoebi, umSvenieres qalbaton cialasTan er-Tad, Tqveni cxovrebis megzurTan. yovel saRamos davsxdebodiT didi Tu pa-tara boboyvaTis im patara kafeSi da saocari istoriebi wamotivtivdeboda mogonebaTa saxiT. iqac TiToeuli CvenTagani qarTuli TeatriT vcocxlob-diT da vsunTqavdiT. ramden adamians vixsenebdiT, pativs mivagebdiT... minda rom didxans da janmrTelad gyavdeT is Tqveni qalbatoni ciala, iseve ro-gorc qalbaton cialas vusurveb Tqvens mxneobasa da dRegrZelobas.

batono guram! visTanac „gagyideT“ rom 80 wlis xdebiT - veravis ver vajereb! hoda erTi magdenic unda gaiaroT ise, rom aravin daijeros Tqveni sibere.

rogor xarT batono guram roca gkiTxavT xolme, RimiliT mpasuxobT: „arc ise kargad rogorc Sen ginda, da arc ise cudad mters rom gaexardeso“.

RmerTma sul mxned da kargad gamyofoT!gilocavT da gmadlobT!

dimitri xvTisiaSvili

rom aCvenos samyaros Tavis dideba, haSemi ukeTebs saswaulebs-Tavis xalxs israels, radgan bunebisTvis dadgenili zRvrebi ar aris absolituri, isini haSemis Seqmnila da Tu moisurvebs SeuZlia isini Secvalos,

erT-erTi aseTi didi saswaulia - xanuqis saswauli, rodesac makaveelebis xelmZRvanelo-biT israelebma daamarcxes berZnebi da gandevnes ieruSalaimidan. rodesac isini Sevidnen taZarSi(beiT-ha-mikdaSSi), iq aRmoaCines aragauwmindurebuli mxolod erTi qila zeTi, ro-melic maT sinamdvileSi unda hyofnodaT - mxolod erTi dRe, moxda kidev erTi saswauli da zeTi enTo 8 dRe, da momavali wlidan daadgines es rva dRe -dResaswaulad da haSemisTvis mad-lobis mosaxdelad(SabaTi 21b)

rambani Tavis komentarSi xumaSze, wers rom ToraSi aris miniSneba xanuqaze. TavSi be-haaloTxa- SvidsanTliani menoris anTebis wesebi weria Stoebis mier droebiTi miSkanis kurTx-evis dros msxverplSewirvis aRweris Semdeg. midraSi gviyveba, rodesac aharonma dainaxa rom yvela Stos xelmZRvanelebma moitanes msxverpli da misma Stom da TviTon man amasSi ar miiRes monawileoba, is damwuxrda, haSemma uTxra moSes: mimarTe aharons da uTxari mas-iqneba sxva kurTxeva (xanuqa) taZris, romelSic iqneba sanTlebis anTeba, da me gavakeTeb Seni STamomav-lebis gziT saswauls - es iqneba xanuqa - romelic moxdeba xaSmonaebis periodSi.

sxva midraSSi kidev weria igive sakiTxTan dakavSirebiT, ase uTxra haSemma moSes:wadi da uTxari aharons: ar SegeSindes SenTvis gankuTvnilia ufro meti dideba-es msxverpleSewirva iqneba mxolod maSin rodesac iqneba taZari(beiT ha mikdaSi), xolo sanTlebi iqneba mudmivad da aseve locva riTic akurTxeben qoenebi israelebs iqneba mudmivad

amasTan dakavSirebiT rambani svavs SekiTxvas:menoris sanTlebic xom ar anTia, rodesac ar aris taZari-? da pasuxobs - ese igi aq laparakia sxva sanTlebze-da es aris xanuqis sanTlebi, romelsac anTeben yovelTvis , iseve rogorc qoenebi mudvivad locaven da akurTxeben israe-lebs.

taZris menoraSi iyo Svidi sanTeli, xanuqis menoras aqvs - rva. taZris menoris 7 sanTeli aris aris Svidi planetis Sesabamisad, xanuqiis merve sanTeli, aris gaxseneba imis, rom israelebis bedi ar aris damokidebuli planetebze da varskvlavebze, arc Cveni gandevna iyo axsnadi var-skvlavebis mixedviT da verc momaval xsnas ver gamovTvliT astrologiiT, haSemma gangvdevna Cveni codvebis gamo, Tavis nebiT akeTebs CvenTvis saswaulebs, gvicavs Cveni galuTis(gandevnis)periodSi da ase iqneba sanam haSemi ar gadawyvitavs rom movida saboloo Svelis dro.

miuxedavad mudmivi devnilobisa, haSemma Cven ar migvatova da Cven ar gavqriT, ise rogorc mouvidaT bevr sxva erebs, haSemmi mudivad gvicavda da dagvicavs ganadgurebisagan.

gilocavT xanuqas da haSemma male dagvamalianos mesame beiT ha mikdaSi menoris Suqis dan-axvas

rabi icxak abuavis wignis mixedviT “menoraT hamaor”xanuqa sameax!

Page 8: dRes, 12 dekembers, iwyeba xanuqa sibneleze sinaTlis ... · gadadga miuxedavad imisa, rom Cex-eTi evrokavSiris wevri qveyanaa, ev-rokavSirs ki sruliad sxva pozicia ... didi kompleqsisa,

8 m e n o r a dekemberi (qislevi) №12, 2017 w.ivnisi (sivani), #12 2008 w.8

redaqtori

guram baTiaSvili

registrirebulia

q. Tbilisis mTawmindis

raionis sasamarTlos

mier.

registraciis # 4/1-921

damfuZnebelni da

gamomcemelni:

guram baTiaSvili, kote abaSiZe

Tbilisi, leoniZis 11a, vaxtang VI q. #30

telefonebi: 99.90.96, 77.20.57

gazeT `menoras~ redaqcia

TanagrZnobas ucxadebs aSdodis municipalitetis

wevrs moSe boTeraSvils

dedis

gardacvalebis gamo

manana jinjixaSvili qu Tais-Si daibada. aq daamTavra saSualo skola, musikaluri saswavlebeli, Semdeg quTai-sis saxelmwifo pedagogi-uri in stituti (amJamad akaki we reTlis saxelmwifo uni-versiteti) qarTuli enisa da literaturis specialobiT; muSaobda musikis maswavleblad, Jurnalistad, lado mesxiSvilis saxelobis quTaisis akademiur TeatrSi saliteraturo nawilis gamged. amJamad cxovrobs niu-iorkSi ojaxTan erTad.

rodesac manana jinjixaS-vilze daviwye wera, moulod-nelad aRmovaCine, rom Cveni megobrobis ufro xangrZlivi nawili ukve amerikul peri-odze, mis emigrantul cxovre-basa da Cvens satelefono Tu epistolarul urTierTo-baze modis, ufro naklebi ki saqarTvelos studentobisa da megobrobis im wlebze, roca yoveldRe, an TiTqmis yovel-dRe vxvdebodiT erTmaneTs. mas Semdeg bevrma welma gan-vlo, rTulma da winaaRmde-gobebiT aRsavse mTelma epo-qam. saukune Seicvala, rogorc pirdapiri ise gadataniTi mniSvnelobiT. mananam ufro mSvidi, Tumca ukve afori-aqebuli saqarTvelo datova, romelic jer kidev sabWoTa kavSiris sivrceSi imyofeboda. igi Cvenze utyuarad grZnobda, ukeTesad xedavda im safrTxes, Cven rom jiutad ar vusworeb-diT Tvals. ar gveSinoda, rad-gan horizontze saqarTvelos damoukidebloba Canda. ase iyo cxra aprilis wina dReebSi. manana rekavda, swuxda, hqonda didi saSiSroebis molodini. maxsovs misi fraza: `oRondac axla gadarCeT,~ rac maSin gaz-viadebuli meCvena.

amerikis SeerTebul StatebSi wasvlisas mananas guli wydeboda, rom aq toveb-da sayvarel saqmes, Tumca arc iq uZebnia axali profesia. samagierod Tavisi cnobiere-biT erTi wuTiTac ar daSore-

bia saqarTvelos. CemTvis dRes Znelia mananas vaSingtonSi `amerikis xmis~ qarTul redaq-ciaSi saqmianobis Sefaseba, magram, albaT, es periodi mis cxovrebaSi umniSvnelovanesi iyo. axal realobasTan Segueba, gansxvavebul ekonomikur da politikur sistemaSi, Tanac maRalkonkurentul garemoSi adaptireba, inglisuri enis kargad daufleba _ erTbaS-ad ramdenime fsiqologiuri barieris gadalaxva, bunebriv-ia, ioli ar iqneboda.

manana wlebis ganmavlobaSi iyo gaeroSi `amerikis xmis~ akreditebuli Jurnalisti. iyo avtori mravali sain-tereso da saWirboroto reportaJisa. mis mier lit-eraturisa Tu xelovnebis sxva sferoebSi momzadebuli gad-acemebi ki yovelTvis gamoir-Ceoda siRrmiT, mravali plan-iT, rac sxvadasxva rakursSi aCvenebda im procesebs ameri-kis kulturul cxovrebaSi rom mimdinareobda. igi swored am sivrceSi qmnida Semoqmedi qarTvelebis portretebs da ufro TvalsaCinos xdida CvenTvis maTs warmatebebs. vfiqrob, manana jinjixaSvilis programebi gamorCeul xibls, individualur xelweras ani-Webda amerikis xmis qarTul gadacemebs.

saqarTvelos saxelmwi-foebrivma damoukideblobam Zalze saamayo realoba moita-na. amerikis universitetebis (kolumbiis, indianas...) stu-dentebs (da ara marto maT) SesaZlebloba aqvT ucxo enad qarTuli airCion. manana maT aswavlis. bevri maTgani imyo-feboda kidec saqarTveloSi. TiToeulma, bunebrivia, aq Tavisi qarTuli enis maswav-leblis sulis nawili gamoi-yola, misi TvaliT Sexeda Cvens qveyanas, me vici, ra rudunebiT ekideba igi am mniSvnelovan saqmes, ra did pasuxismge-blobasTan, rTul SromasTan aris dakavSirebuli es yove-

live. mza meTodika sakmaod mwiria, sakuTari gamocdileba ki wlebs moaqvs da igi mananas ukve sakmaod daugrovda. man SeZlo garedan Seexeda qarTu-li enisaTvis. sxvaTaTvis eswavlebina ara mxolod gra-matikuli kategoriebi, aramed ena, rogorc eris sulieri samyaros gamanivTebeli. axla manana fiqrobs (zrunavs kidec) Seqmnas da saqarTvelo-Si gadaiRos qarTuli enis videokursi, romelSic Tavs moiyris qarTvelebis saubrebi ojaxSi, sazogadoebaSi, quCa-Si, sufrasTan, Caiweros bune-brivi dialogebi kargi qarTu-liT molaparake adamianebTan erTad, rasac, eWvi ar mepareba, aucileblad ganaxorcielebs, Tu sponsori moiZebna, albaT, ufro malec.

manana jinjixaSvili, rogorc mwerali jemal qiria ambobs masze, kargi ebraeli da kargi qarTvelia. igi qarTul saqmes akeTebs. profesionali filologia. misi pedagogi-uri saqmianoba, samwuxarod, ufro metad sxvaTa arCevan-zea damokidebuli, vidre mis aqtivobaze. sakmaod moSore-biT Cevngan man SeZlo Tavisi qarTuli samyaro Seeqmna. axla rusulenovan radioSi gaaCi-na qarTuli niSa. aq mihyavs qarTuli gadacemebi, rasac usasyidlod akeTebs.

aqac gulRia maspinZeli da sxvaTa gulSematkivari amer-ikaSic aseve agrZelebs cxovre-bas. misi saxlis kari mudam Riaa stumrebisaTvis, mudam mzad aris daxmarebisTvis.

TiTqmis 18 welia, rac manana jinjixaSvili wavida quTaisidan, magram erTi dRi-Tac ar daSorebia qarTul sityvas, qarTvel megobrebs, qarTul mwerlobas da xelov-nebas, qveyanas, sadac dai-bada, gaizarda, Camoyalibda rogorc pirovneba, romelT-anac uamravi kargi mogoneba da tkivilic akavSirebs da rom-lis didi qomagicaa.

qarTuli saqmis sakeTeblad amerikaSi

rCeuli leqsebiisraelSi gamoica

io seb krixelis rCeu-

li leqsebis krebuli

`saqarTvelos israelidan

siyvaruliT~. krebulSi

Sesulia 75 wlis ioseb

krixelis mier Seqmnili

leqsebi. es krebuli iwye-

ba leqsiT `sadRegrZelo.~

wigni gamoica ̀ amuTa efSar

axereT~-2000 daxmarebiT.

wignis winasityvaobis

avtoria mira wiwuaSvili.

wigns win uZRvis avto-

ris Sesavali werili.

me saqarTvelos

sadRegrZelo

davlio minda,

mitom ki ara,

movafrqvio

yalbi dideba,

me saqarTvelos

sadREegrZelos

vsvam im SegrZnebiT,

rom saqarTvelos

gamarjveba

naRdad Wirdeba.

saqarTvelos ebraelobis fotoistoria

onis 114 wlis beiT qneseTi

meuRle nana xubelaSvili, Svilebi: Wiko, Tamuna fiCxaZeebi, sidedri eTer mixelaSvili, ia, maia xubelaSvilebi, emzar eligulaSvili,

merab kobaxiZe iuwyebiandaTo fiCxaZisgardacvalebas.

robert, Tengiz, lera mixelaSvilebi, fima kacobaSvili, ciala, guram baTiaSvilebi iuwyebian

daTo fiCxaZisgardacvalebas da TanaugrZniben

gansvenebulis ojaxs,

ivnisi (sivani), #12 2008 w.8

redaqtori

guram baTiaSvili

registrirebulia

q. Tbilisis mTawmindis

raionis sasamarTlos

mier.

registraciis # 4/1-921

damfuZnebelni da

gamomcemelni:

guram baTiaSvili, kote abaSiZe

Tbilisi, leoniZis 11a, vaxtang VI q. #30

telefonebi: 99.90.96, 77.20.57

gazeT `menoras~ redaqcia

TanagrZnobas ucxadebs aSdodis municipalitetis

wevrs moSe boTeraSvils

dedis

gardacvalebis gamo

manana jinjixaSvili qu Tais-Si daibada. aq daamTavra saSualo skola, musikaluri saswavlebeli, Semdeg quTai-sis saxelmwifo pedagogi-uri in stituti (amJamad akaki we reTlis saxelmwifo uni-versiteti) qarTuli enisa da literaturis specialobiT; muSaobda musikis maswavleblad, Jurnalistad, lado mesxiSvilis saxelobis quTaisis akademiur TeatrSi saliteraturo nawilis gamged. amJamad cxovrobs niu-iorkSi ojaxTan erTad.

rodesac manana jinjixaS-vilze daviwye wera, moulod-nelad aRmovaCine, rom Cveni megobrobis ufro xangrZlivi nawili ukve amerikul peri-odze, mis emigrantul cxovre-basa da Cvens satelefono Tu epistolarul urTierTo-baze modis, ufro naklebi ki saqarTvelos studentobisa da megobrobis im wlebze, roca yoveldRe, an TiTqmis yovel-dRe vxvdebodiT erTmaneTs. mas Semdeg bevrma welma gan-vlo, rTulma da winaaRmde-gobebiT aRsavse mTelma epo-qam. saukune Seicvala, rogorc pirdapiri ise gadataniTi mniSvnelobiT. mananam ufro mSvidi, Tumca ukve afori-aqebuli saqarTvelo datova, romelic jer kidev sabWoTa kavSiris sivrceSi imyofeboda. igi Cvenze utyuarad grZnobda, ukeTesad xedavda im safrTxes, Cven rom jiutad ar vusworeb-diT Tvals. ar gveSinoda, rad-gan horizontze saqarTvelos damoukidebloba Canda. ase iyo cxra aprilis wina dReebSi. manana rekavda, swuxda, hqonda didi saSiSroebis molodini. maxsovs misi fraza: `oRondac axla gadarCeT,~ rac maSin gaz-viadebuli meCvena.

amerikis SeerTebul StatebSi wasvlisas mananas guli wydeboda, rom aq toveb-da sayvarel saqmes, Tumca arc iq uZebnia axali profesia. samagierod Tavisi cnobiere-biT erTi wuTiTac ar daSore-

bia saqarTvelos. CemTvis dRes Znelia mananas vaSingtonSi `amerikis xmis~ qarTul redaq-ciaSi saqmianobis Sefaseba, magram, albaT, es periodi mis cxovrebaSi umniSvnelovanesi iyo. axal realobasTan Segueba, gansxvavebul ekonomikur da politikur sistemaSi, Tanac maRalkonkurentul garemoSi adaptireba, inglisuri enis kargad daufleba _ erTbaS-ad ramdenime fsiqologiuri barieris gadalaxva, bunebriv-ia, ioli ar iqneboda.

manana wlebis ganmavlobaSi iyo gaeroSi `amerikis xmis~ akreditebuli Jurnalisti. iyo avtori mravali sain-tereso da saWirboroto reportaJisa. mis mier lit-eraturisa Tu xelovnebis sxva sferoebSi momzadebuli gad-acemebi ki yovelTvis gamoir-Ceoda siRrmiT, mravali plan-iT, rac sxvadasxva rakursSi aCvenebda im procesebs ameri-kis kulturul cxovrebaSi rom mimdinareobda. igi swored am sivrceSi qmnida Semoqmedi qarTvelebis portretebs da ufro TvalsaCinos xdida CvenTvis maTs warmatebebs. vfiqrob, manana jinjixaSvilis programebi gamorCeul xibls, individualur xelweras ani-Webda amerikis xmis qarTul gadacemebs.

saqarTvelos saxelmwi-foebrivma damoukideblobam Zalze saamayo realoba moita-na. amerikis universitetebis (kolumbiis, indianas...) stu-dentebs (da ara marto maT) SesaZlebloba aqvT ucxo enad qarTuli airCion. manana maT aswavlis. bevri maTgani imyo-feboda kidec saqarTveloSi. TiToeulma, bunebrivia, aq Tavisi qarTuli enis maswav-leblis sulis nawili gamoi-yola, misi TvaliT Sexeda Cvens qveyanas, me vici, ra rudunebiT ekideba igi am mniSvnelovan saqmes, ra did pasuxismge-blobasTan, rTul SromasTan aris dakavSirebuli es yove-

live. mza meTodika sakmaod mwiria, sakuTari gamocdileba ki wlebs moaqvs da igi mananas ukve sakmaod daugrovda. man SeZlo garedan Seexeda qarTu-li enisaTvis. sxvaTaTvis eswavlebina ara mxolod gra-matikuli kategoriebi, aramed ena, rogorc eris sulieri samyaros gamanivTebeli. axla manana fiqrobs (zrunavs kidec) Seqmnas da saqarTvelo-Si gadaiRos qarTuli enis videokursi, romelSic Tavs moiyris qarTvelebis saubrebi ojaxSi, sazogadoebaSi, quCa-Si, sufrasTan, Caiweros bune-brivi dialogebi kargi qarTu-liT molaparake adamianebTan erTad, rasac, eWvi ar mepareba, aucileblad ganaxorcielebs, Tu sponsori moiZebna, albaT, ufro malec.

manana jinjixaSvili, rogorc mwerali jemal qiria ambobs masze, kargi ebraeli da kargi qarTvelia. igi qarTul saqmes akeTebs. profesionali filologia. misi pedagogi-uri saqmianoba, samwuxarod, ufro metad sxvaTa arCevan-zea damokidebuli, vidre mis aqtivobaze. sakmaod moSore-biT Cevngan man SeZlo Tavisi qarTuli samyaro Seeqmna. axla rusulenovan radioSi gaaCi-na qarTuli niSa. aq mihyavs qarTuli gadacemebi, rasac usasyidlod akeTebs.

aqac gulRia maspinZeli da sxvaTa gulSematkivari amer-ikaSic aseve agrZelebs cxovre-bas. misi saxlis kari mudam Riaa stumrebisaTvis, mudam mzad aris daxmarebisTvis.

TiTqmis 18 welia, rac manana jinjixaSvili wavida quTaisidan, magram erTi dRi-Tac ar daSorebia qarTul sityvas, qarTvel megobrebs, qarTul mwerlobas da xelov-nebas, qveyanas, sadac dai-bada, gaizarda, Camoyalibda rogorc pirovneba, romelT-anac uamravi kargi mogoneba da tkivilic akavSirebs da rom-lis didi qomagicaa.

qarTuli saqmis sakeTeblad amerikaSi

rCeuli leqsebiisraelSi gamoica

io seb krixelis rCeu-

li leqsebis krebuli

`saqarTvelos israelidan

siyvaruliT~. krebulSi

Sesulia 75 wlis ioseb

krixelis mier Seqmnili

leqsebi. es krebuli iwye-

ba leqsiT `sadRegrZelo.~

wigni gamoica ̀ amuTa efSar

axereT~-2000 daxmarebiT.

wignis winasityvaobis

avtoria mira wiwuaSvili.

wigns win uZRvis avto-

ris Sesavali werili.

me saqarTvelos

sadRegrZelo

davlio minda,

mitom ki ara,

movafrqvio

yalbi dideba,

me saqarTvelos

sadREegrZelos

vsvam im SegrZnebiT,

rom saqarTvelos

gamarjveba

naRdad Wirdeba.

saqarTvelos ebraelobis fotoistoria

onis 114 wlis beiT qneseTi

meuRle nana xubelaSvili, Svilebi: Wiko, Tamuna fiCxaZeebi, sidedri eTer mixelaSvili, ia, maia xubelaSvilebi, emzar eligulaSvili,

merab kobaxiZe iuwyebiandaTo fiCxaZisgardacvalebas.

robert, Tengiz, lera mixelaSvilebi, fima kacobaSvili, ciala, guram baTiaSvilebi iuwyebian

daTo fiCxaZisgardacvalebas da TanaugrZniben

gansvenebulis ojaxs,

ISSN 1987-8982 UAC 070 411.16m-557

ivnisi (sivani), #12 2008 w.8

redaqtori

guram baTiaSvili

registrirebulia

q. Tbilisis mTawmindis

raionis sasamarTlos

mier.

registraciis # 4/1-921

damfuZnebelni da

gamomcemelni:

guram baTiaSvili, kote abaSiZe

Tbilisi, leoniZis 11a, vaxtang VI q. #30

telefonebi: 99.90.96, 77.20.57

gazeT `menoras~ redaqcia

TanagrZnobas ucxadebs aSdodis municipalitetis

wevrs moSe boTeraSvils

dedis

gardacvalebis gamo

manana jinjixaSvili qu Tais-Si daibada. aq daamTavra saSualo skola, musikaluri saswavlebeli, Semdeg quTai-sis saxelmwifo pedagogi-uri in stituti (amJamad akaki we reTlis saxelmwifo uni-versiteti) qarTuli enisa da literaturis specialobiT; muSaobda musikis maswavleblad, Jurnalistad, lado mesxiSvilis saxelobis quTaisis akademiur TeatrSi saliteraturo nawilis gamged. amJamad cxovrobs niu-iorkSi ojaxTan erTad.

rodesac manana jinjixaS-vilze daviwye wera, moulod-nelad aRmovaCine, rom Cveni megobrobis ufro xangrZlivi nawili ukve amerikul peri-odze, mis emigrantul cxovre-basa da Cvens satelefono Tu epistolarul urTierTo-baze modis, ufro naklebi ki saqarTvelos studentobisa da megobrobis im wlebze, roca yoveldRe, an TiTqmis yovel-dRe vxvdebodiT erTmaneTs. mas Semdeg bevrma welma gan-vlo, rTulma da winaaRmde-gobebiT aRsavse mTelma epo-qam. saukune Seicvala, rogorc pirdapiri ise gadataniTi mniSvnelobiT. mananam ufro mSvidi, Tumca ukve afori-aqebuli saqarTvelo datova, romelic jer kidev sabWoTa kavSiris sivrceSi imyofeboda. igi Cvenze utyuarad grZnobda, ukeTesad xedavda im safrTxes, Cven rom jiutad ar vusworeb-diT Tvals. ar gveSinoda, rad-gan horizontze saqarTvelos damoukidebloba Canda. ase iyo cxra aprilis wina dReebSi. manana rekavda, swuxda, hqonda didi saSiSroebis molodini. maxsovs misi fraza: `oRondac axla gadarCeT,~ rac maSin gaz-viadebuli meCvena.

amerikis SeerTebul StatebSi wasvlisas mananas guli wydeboda, rom aq toveb-da sayvarel saqmes, Tumca arc iq uZebnia axali profesia. samagierod Tavisi cnobiere-biT erTi wuTiTac ar daSore-

bia saqarTvelos. CemTvis dRes Znelia mananas vaSingtonSi `amerikis xmis~ qarTul redaq-ciaSi saqmianobis Sefaseba, magram, albaT, es periodi mis cxovrebaSi umniSvnelovanesi iyo. axal realobasTan Segueba, gansxvavebul ekonomikur da politikur sistemaSi, Tanac maRalkonkurentul garemoSi adaptireba, inglisuri enis kargad daufleba _ erTbaS-ad ramdenime fsiqologiuri barieris gadalaxva, bunebriv-ia, ioli ar iqneboda.

manana wlebis ganmavlobaSi iyo gaeroSi `amerikis xmis~ akreditebuli Jurnalisti. iyo avtori mravali sain-tereso da saWirboroto reportaJisa. mis mier lit-eraturisa Tu xelovnebis sxva sferoebSi momzadebuli gad-acemebi ki yovelTvis gamoir-Ceoda siRrmiT, mravali plan-iT, rac sxvadasxva rakursSi aCvenebda im procesebs ameri-kis kulturul cxovrebaSi rom mimdinareobda. igi swored am sivrceSi qmnida Semoqmedi qarTvelebis portretebs da ufro TvalsaCinos xdida CvenTvis maTs warmatebebs. vfiqrob, manana jinjixaSvilis programebi gamorCeul xibls, individualur xelweras ani-Webda amerikis xmis qarTul gadacemebs.

saqarTvelos saxelmwi-foebrivma damoukideblobam Zalze saamayo realoba moita-na. amerikis universitetebis (kolumbiis, indianas...) stu-dentebs (da ara marto maT) SesaZlebloba aqvT ucxo enad qarTuli airCion. manana maT aswavlis. bevri maTgani imyo-feboda kidec saqarTveloSi. TiToeulma, bunebrivia, aq Tavisi qarTuli enis maswav-leblis sulis nawili gamoi-yola, misi TvaliT Sexeda Cvens qveyanas, me vici, ra rudunebiT ekideba igi am mniSvnelovan saqmes, ra did pasuxismge-blobasTan, rTul SromasTan aris dakavSirebuli es yove-

live. mza meTodika sakmaod mwiria, sakuTari gamocdileba ki wlebs moaqvs da igi mananas ukve sakmaod daugrovda. man SeZlo garedan Seexeda qarTu-li enisaTvis. sxvaTaTvis eswavlebina ara mxolod gra-matikuli kategoriebi, aramed ena, rogorc eris sulieri samyaros gamanivTebeli. axla manana fiqrobs (zrunavs kidec) Seqmnas da saqarTvelo-Si gadaiRos qarTuli enis videokursi, romelSic Tavs moiyris qarTvelebis saubrebi ojaxSi, sazogadoebaSi, quCa-Si, sufrasTan, Caiweros bune-brivi dialogebi kargi qarTu-liT molaparake adamianebTan erTad, rasac, eWvi ar mepareba, aucileblad ganaxorcielebs, Tu sponsori moiZebna, albaT, ufro malec.

manana jinjixaSvili, rogorc mwerali jemal qiria ambobs masze, kargi ebraeli da kargi qarTvelia. igi qarTul saqmes akeTebs. profesionali filologia. misi pedagogi-uri saqmianoba, samwuxarod, ufro metad sxvaTa arCevan-zea damokidebuli, vidre mis aqtivobaze. sakmaod moSore-biT Cevngan man SeZlo Tavisi qarTuli samyaro Seeqmna. axla rusulenovan radioSi gaaCi-na qarTuli niSa. aq mihyavs qarTuli gadacemebi, rasac usasyidlod akeTebs.

aqac gulRia maspinZeli da sxvaTa gulSematkivari amer-ikaSic aseve agrZelebs cxovre-bas. misi saxlis kari mudam Riaa stumrebisaTvis, mudam mzad aris daxmarebisTvis.

TiTqmis 18 welia, rac manana jinjixaSvili wavida quTaisidan, magram erTi dRi-Tac ar daSorebia qarTul sityvas, qarTvel megobrebs, qarTul mwerlobas da xelov-nebas, qveyanas, sadac dai-bada, gaizarda, Camoyalibda rogorc pirovneba, romelT-anac uamravi kargi mogoneba da tkivilic akavSirebs da rom-lis didi qomagicaa.

qarTuli saqmis sakeTeblad amerikaSi

rCeuli leqsebiisraelSi gamoica

io seb krixelis rCeu-

li leqsebis krebuli

`saqarTvelos israelidan

siyvaruliT~. krebulSi

Sesulia 75 wlis ioseb

krixelis mier Seqmnili

leqsebi. es krebuli iwye-

ba leqsiT `sadRegrZelo.~

wigni gamoica ̀ amuTa efSar

axereT~-2000 daxmarebiT.

wignis winasityvaobis

avtoria mira wiwuaSvili.

wigns win uZRvis avto-

ris Sesavali werili.

me saqarTvelos

sadRegrZelo

davlio minda,

mitom ki ara,

movafrqvio

yalbi dideba,

me saqarTvelos

sadREegrZelos

vsvam im SegrZnebiT,

rom saqarTvelos

gamarjveba

naRdad Wirdeba.

saqarTvelos ebraelobis fotoistoria

onis 114 wlis beiT qneseTi

meuRle nana xubelaSvili, Svilebi: Wiko, Tamuna fiCxaZeebi, sidedri eTer mixelaSvili, ia, maia xubelaSvilebi, emzar eligulaSvili,

merab kobaxiZe iuwyebiandaTo fiCxaZisgardacvalebas.

robert, Tengiz, lera mixelaSvilebi, fima kacobaSvili, ciala, guram baTiaSvilebi iuwyebian

daTo fiCxaZisgardacvalebas da TanaugrZniben

gansvenebulis ojaxs,

299.90.96, 277.20.57

„kargi mSvildosani mizanSi Tu ver moax-vedrebs, isars ki ar abralebs, varjiSs umatebs“ naTqvamia. „me mxolod Cem Tavs vuy-eneb moTxovnebs“, ambobs axalgazrda, mar-valwaxnagovani qali nona Ciko (CikvaSvili). ukve bavSvobaSi gaaCnda nonas pasuxismge-blobis grZnoba, igi izrdeboda firuza kika-CeiSvilisa da gerSon koJiaSvilebis ojaxSi. qalbatoni firuza medda gaxldaT, batoni gerSoni ki iuveliri. imdroindeli reJimis usamarTloba masac Seexo, daapatimres bral-debiT, rom jvrebs amzadebda da ojaxi TiTq-mis usaxsrod darCa. didgavrovani winaprebis STamomavali, qalbatoni firuza maSinac or purs yidulobda, rom upatrono da xelmokle mezobeli qali, somexi saTenika gamoekveba.

didgvarovani vaxsene da nonas bebia-ba-buebis ambavi nebismier romans daamSvenebda. bebia, maro moZRvriSvili, metad ganaT–lebu-li qalbatoni gaxldaT. 1918 wels daamTavra samedicino instituti da meore msoflio omis dros samxedro hospitalebSi umuSavia. igi colad gahyva iluSa kikaCeiSvils. swored iluSas deda, xana iakobaSvili, parizSi gadax-vewili, ganaTlebuli da metad SeZlebuli ojaxis Svili yofila, sadac maT jekobis gvariT icnobdnen. asimilaciis Tavidan ac-ilebis mizniT, mSoblebs xana quTaisSi gaug-zavniaT, raTa ebrauli ojaxi Seeqmna. xanaze Seyvarebuli bevri vaJkaci irtyamda gulSi mjiRs, man ki mxolod iluSas siyvaruls upa-suxa siyvaruliT. SeiZleba STamomalobiTaa aqvs nonas romantiuli suli.

nonas sami Zma hyavs. malxazma Tbilisis samxatvro akademia daamTavra, daviTi saa-vadmyofoebis teqmomsaxurebaSi muSaobs, Salva ki mewarmea. nona Tbilisis 66–e ru-sul skolaSi swavlobada. patara–obaSi sul ocnebobda msaxiobi gamosuliyo da scenaze eTamaSa. maT ubanSi iRebdnen films „veris ubnis melodiebi“ da nona sul maT dasdevda, sadac ki gadamRebi jgufi gadaadgildeboda. erTxel skolaSi Tanaklaselma gamoajavra „Se ebraelo“. sxvebma SeiZleba arc ki icod-nen ra „danaSauli“ miZRoda gogonas, kuTxeSi moimwyvdies da Seuracyofa miayenes. „neta israelSi viyo“ pirvelad gauelva TavSi gul-moklulsa da Tavlcremlian nonas.

13 wlisa iyo nona, roca bebiam quTaisSi waiyvana. igi saSualo skolis paralelurad, avtoqarxnis samedicino saswavlebelSi swav-lobda da damTavrebisTanave Tbilisis uni-versitetis biologiur fakultetze Cair-icxa. studentobaSive gaTxovda, bavSvic SeeZinaT da me–3 kursis damTavrebisTanave amovidnen israelSi. jer kidev ulfangi swav-lis dros, lamazi da tanadi nona SeamCnia sareklamo saagentos menejerma. man nonas SesTavaza yofiliyo tansacmlis erT-erTi firmis saxe da fotosesiaze miiwvia. meuRlis mcdarma Sexedulebam modeliorobaze da mis-ma mentalobam, borkilebi daado mis karieras. nonam moxucTa saxlSi daiwyo muSaoba med-dad. lia krixeli: „iq bevri iyo holokosts gadarCenili, TavdaRweuli umweo adamiani. me maT ise veferebodi, rogorc sakuTar bebia– babuas, maT xom momkiTxavic ara hyavdaT“ – igonebs nona.

Semdeg gadavida ierusalimis saavadmyo-foSi „Saarei cedek“-Si. erTma nacnobma urCia swavla gaegrZelebina biologiurze. im peri-odSi sima Tavdi muSaobda absorbciis samnit-stroSi. man uTxra nonas, rom maTTan aris ax-algazrduli programebi da iq SeiZleba misi dasaqmeba. nonamac pr daayovna da Cairicxa ierusalimis kolejis administraciuli mar-Tvis fakultetze. damTavrebisTanave daiwyo muSaoba zemoxsenebul saministroSi, sadac

uamravi SesaZleblobaa iniciatviani adamian-ebisaTvis. marto ideebi rom ar kmaroda, kar-gad uwyoda nonam da sxvadasxva sferoSi cod-nis gaRrmavebis mizniT, gzadagza daamTavra aTobiT kursi. swavlobda fsiqologias, so-ciologias, sazogadoebasTan muSaobis siste-mas da a.S. man yvelaze win repatriantebis sworad dakvali. anebis sakiTxi daayena. saku-Tari gamocdilebiT icoda, rom axalamosu-lis momavals, bevrad gansazRvravs Cinovniki, visTanac igi moxvdeba ganawilebaze.

swored amis gakontrolebis funqcia viki-sre. yovelma repatriantma karad unda icodes Tavisi uflebebi, perspeqtivebi da ra Tqma unda, valdebulebebic. isini unda gaecnon, erTi SexedviT, umniSvnelo wvrilmansac ki, rogoricaa enis Seswavla, droebiTi bina, so-cialuri da samedicino momsaxureba da sxva.

nona Ciko xelmZRvanelobs im ganyofile-bas, romelic adgens aTkacian samuSao gunds, da romelsac evaleba ama Tu im saWirboroto sakiTxis umokles vadaSi mogvareba.

_ Cvenzea damokidebuli, rogor davana-xebT qveyans, zerele midgoma dauSvebelia, rameTu „olimebi“ gacruebamde ar mividnen.

_ „ra kriteriumebiT arCev moqmadi gun-dis wevrebs, rac ar unda iyos, yvela Tanam-SomelSi SeiZleba gamoiwvio bunebrivi kiTx-va: ratom is da ara me?“

_ „esec Cemeburi midgomaa, yvelam icis, rom upiratesoba mieniWeba pasuxismgebel mu-Saks, romelic vadebis dacviT da davalebis xarisxianad SesrulebiT Sefasdeba. es erT-gvari motivaciaa yvelasTvis, imuSaon mTeli ZalisxmeviT, rac materialuri premiebiTa da wamaxalisebeli przebiT Sefasdeba. –ambobs nona. Cveni Temis cxovrebaSi ramdenad xar CarTuli?

_ Tavidan cxoveli interesi mqonda da revoluciuri azrebi, magram..... aq mravalw-ertils davsvam, rom ar davasaxelo is, vinc arajansaRi atmosfero Seqmna. momecema Tu ara SemTxveva, rame gavakeTo saqarrTvelos ebraelebisTvis, mudTam mzad var. erTxel bebiaCems gulis operacia gaukeTa prof. dani bitranma. Cven davmegobrdiT kidec da man saubarSi Tqva, rom igi sakmaod SeZle-bulia da surs afrikaSi Caataros humanita-ruli aqcia, gulis operaciebi usasyidlod. pirveli, ramac TavSi gamielva, neta saqarT-veloSic Caatarebdes-meTqi. im periodSi aw-gansvenebuli prof. givi wiwuaSvili Camovida delegaciasTan erTad da me is davakavSire dani bitranTan. es kavSiri TanamSromlobaSi gadaizarda. pirvelad oTxi eqimi da eqTnebi gaemgzavrnen saqarTveloSi. es moxda 90–ian wlebSi da ganmeorda ramdenjerme. Semdgom-Si prof. bitranis fondiT „Tel–haSomeris“ saavadmyoflSi Camodiodnen axalgazrda qa-rTveli eqimebi daxelovnebis mizniT. simar-Tle giTxraT, kmayofileba dameuf–la, rom sadRegrZelobisa da sityvieri dapirebebis garda, raime sasikeTo gakeTda.

sayuradReboa, rom soxnuTis saqarT-velos warmomadgenlo–baSi samuSaod warg-zavnilebis momzadebasac nona Ciko atarebs. igi acnobs maT im mTavar principebs, rac unda ganxorcieldes im adamianebTan, vinc israelSi mudmiv sacxovreblad modian. 2001 wels soxnuTidan daukavSirdnen nonas da SesTavazes saqarTvelos mTian raionebSi ji-pebiT mogzaurobis qalTa maraTonSi mieRo monawileoba. sami qali SearCies gasamgza-vreblad. maT yvela Semowmeba gaiares: sa-buravebis gamocvla, bazaze asvla da saWiro–ebis SemTxvevaSi, velosipediT jiriTi. es pirveli Sejibri iyo da israeli „qarTvele-bi“ kvarlcxbekis umaRles safexurze avid-

nen. roca duSeTidan 22 jipisagan Semdgari kolona TbiliSi Camovida, policiis ufrosma moZraoba SeaCera. nonam saWe aravis dauTmo da simReriT „Cemo Tbiliso, me SenTana var“ , pirveli Sevida TbilisSi. saqarTvelos tele-viziis meore arxma „praim taimSi“ miuZRvna ga-daceba am Sejibrs.

mas Samdeg, rac nona diasporis muzeumSi iyo, ar asvenebs fiqri imis Taobaze, rom iq TiTqmis yvela Temis kuTxea mudmivi eqsponatebiT, eT-nikuri kulturisa da yofiTi nivTebiT war-modgenili da saqarTvelos ebraelTa _ ara. erTxel iyo droebiTi gamofena, romelic qa-lbaton lili magalis mier saTuTad Semonax-ulma nivTebma daamSvenes. 1995 wels mezeumis administraciasa da ru–suli ganyofilebis gamgesTan es sakiTxi daayenes batonma reuven enoxma da nona Cikom, rom moewyos amgvari kuTxe saqarTvelos ebra–elTa mokle isto-riis bukletiT.

_ „me ukve vawarmoeb molaparake–bebs muzeumis gandireqtoris moadgilesTan da sasurvelia, rom gamomexmauron Tanamoazne-ni, iqneb es saSviliSvilo saqme daiZras adgi-lidan da bednieri viqnebi, Tu es ocneba amix-deba.“ –ambobs nona.

_ vici, rom axlac swavlob, sad da ras?“ „diax, es gaxlavT david elinis instituti, romelic amzadebs Tanamdeobis pirebTan mo-muSave leqtorebs, rom maT xelmZRvanelebis muSaobis sistema SevaswavloT mTavari savar-ZelSi mokalaTeba rom ar aris.

_ „Svilebze ras miambob?“_ „myavs ori Svili, rafaeli da Tamari. ra-

faelma ierusalimis universitetis ekono-miuri fakulteti daamTavra da ipoTekuri bankis eTerTi filialis mTavari ekonomis-tia. Tamari daojaxebulia, hyavs sami Svili da ganaTlebis sistemaSi muSaobs.“

_ Cemo nona, Sen rogor Tvli, aRar movida dro, rom gamovideT „getodan“ da Cveulebri-vi israelebi gverqvas?

_ es dro didi xania dadga, me menaneba yvelaferi, rac ki kargi CamovitaneT saqa-rTvelodan. Cemi SviliSvilebi „iavnana“-ze gavzarde, maT uyvarT qarTuli musika da yvelaferi qarTuli, me ki es siamiT mivsebs guls.

nona Ciko: `me miyvars Cemi xalxi~lia krixeli