Gazeta e Dhjetorit 2008

7/31/2019 Gazeta e Dhjetorit 2008

1/12

DHJETOR 2008 NGJALLJA 1

NGJALLJANr. 12 (191) Viti XVII i botimit DHJETOR 2008 mimi 20 lekGzuar Krishtlindjet!

25 Dhjetor - Lindja e Zotit ton Jisu Krisht

Ja Krishti lind, lavdrojeni,ja Krishti qiellit vjen dilni pri-

teni, ja Krishti mbi dhen, ngre-

huni. Kndojini Zotit i gjith

dheu e pr ti thn t dyja me

nj fjal, le t gzohen qiejt dhe

t ngazllohet i tr dheu pr

qiellin q u b i prmbidheshm.

Krishti u trupzua, ndjeni

ngazllim nga hareja q vjen nga

shpresa. Krishti lindi nga Vir-

gjresha. Gra, qndroni t vir-

gjra pr tu br nna t Kri-

shtit. Kush mund ti fal adhurimatij q ka ekzistuar nga kryet e

hers? Kush nuk lavdron at q

u shfaq tani s fundmi?

Prsri shprbhet errsira, pr-sri shfaqet drita. Prsri Egjipti

Pr Lindjen e ShptimtaritNga Shn Grigor Theologu

(vijon n faqen 2)

ndshkohet me errsir, prsripopulli i Izraelit ndriohet me shtyll

drite. Populli, q qndronte n err-

sir, le t shikoj dritn e shklqyer

t kuptimit t mistereve t shenjta.

T vjetrat kan kaluar, t gjitha

jan br t reja. Shkronja ikn,

kurse fryma del n pah. Hijet largo-

hen dhe n vend t tyre vjen e vrte-

ta. Tipi i Melkisedekut plotsohet.

M par ishte pa nn dhe tani b-

het pa bab. Ligjet natyrore shpr-

bhen. Bota qiellore duhet t plot-

sohet. Krishti urdhron: le t moskundrshtojm.T gjith ju popujt

le t duartrokisni meq neve na

lindi fmij, na u dha bir, n shpatu-

llat e t cilit gjendet pushteti (sepse

lartsohet bashk me kryqin) dhe

q quhet Engjlli i vullnetit t

madh. Joani le t gjmoj dukethn: bni gati udht e Zotit. Dhe

un do t bj t ditur rndsin e

dits: I patrupi merr trup. Fjala ba-

shkohet me materien. I padukshmi

bhet i dukshm. Ai q nuk mund

t prekej prej askujt, mund t

preket. I pakohshmi merr nj fi-llim. Biri i Perndis bhet Biri i

njeriut Jisu Krishti sht po ai

dje dhe sot, e n jet t jetve.

Judenjt le t skandalizohen. Gre-

kt le t ironizojn dhe heretikt

Gzimi i Krishtlindjeve nprmjet kngsKrishti Lind! Lavdrojeni!

Kjo sht prshndetja me t ciln t krishtert orthodhoks urojn njri-

tjetrin gjat Krishtlindjeve.

Me kt rast, Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipris, me prkuj-desjen e Kryepiskopit Anastas nxori nj CD me 25 kng dhe himne pr

Krishtlindjet, t knduara nga kore fmijsh dhe t rinjsh orthodhoks nga

qytete t ndryshme t vendit. Ata u shoqruan nga orkestra e Radios Ngjallja.

Shpresojm q kjo CD t ngazlloj shpirtrat e besimtarve me mesazhin

e saj t gzuar t Lajmit t Mir. Urojm q zrat e ktyre voglushve

dhe t t rinjve t frymzojn gjith njerzit me mesazhin q prcjellin kngt

e tyre, pr t lavdruar Lindjen e Krishtit, si na fton himni:

Ja Krishti lind, lavdrojeni!

Ja Krishti i qiellit vjen, dilni priteni.

Ja Krishti mbi dhn, ngrihuni.

Zotin pra e kndoni, lart e mbi dh,

Dhe me ngazllimePrhimnojeni me mall popuj dhe me lavdi.


2/12

2 NGJALLJA DHJETOR 2008

Pr Lindjen e Shptimtarit(vijon nga faqja 1)

Edhe pasi ikn ata, ja nj engjll

i Zotit tek i duket n ndrr Josifit,

duke thn: Ngrihu e merr me vete

djalin dhe t mn e tij, dhe ik n

Egjipt. Dhe rri atje deri kur t t

them ty, sepse Irodi do t krkoj

djalin q ta prish.

Edhe ai u ngrit, e mori me vete

djalin dhe t mn e tij natn, dhe

iku n Egjipt. Edhe ndenji atje deri

n vdekjen e Irodit, q t prmbushet

e thna prej Zotit me an t profetit,

q thot: Nga Egjipti thirra tim bir.

Matth. 2: 13-15

Ikja n Egjipt

e s Trshenjts me

Foshnjn Jisu

Ikja n Egjipt,piktur e Rilindjes Italiane.

le t lodhen me fjalamanrit e tyre. Do ta

besojn, kur ta shikojn t ngjitet n qiell. Dhe

nse jo, ather me siguri kur ta shikojn t vij

nga qiejt dhe t qndroj si gjykats.

Por kto do t ndodhin m von. Sot panairisht Shfaqja e Zotit, pra Lindja. Sepse quhen

t dyja, meq n kt gj ekzistojn dy emra.

Sepse Perndia u shfaq ndr njerzit me an t

Lindjes. Dhe ekzistonte m par, ka ekzistuar

sa her, duke ardhur nga aty ku ekzistonte

gjithmon, mbi do gjak dhe logjik (meq nuk

kishte arsye m t lart nga Fjala), por pastaj

mori mish pr hirin ton, pr t na dhuruar

ekzistenc t lumur, ai, q na dha ekzistencn,

ose m sakt pr t na risjell me an t

trupzimit t Tij n ekzistencn e lumur, nga e

cila ishim larguar pr shkak t mkatit. E ndrsa

t shfaqurit i jepet emrtimi Theofani, Lindja

quhet Ditlindje.

Ky sht pr ne kuptimi i panairit dhe ktfestojm sot: Ardhjen e Perndis tek njerzit,

q t vijm pr t banuar pran Perndis ose

t rivijm (sepse kshtu mendoj se sht m e

sakt t themi) pr t veshur njeriun e ri, pasi

braktism m par t vjetrin. E sikundr kemi

vdekur bashk me Adamin, kshtu le t jetojm

me Krishtin, le t lindim s bashku me At. Le

t bashkkryqzohemi dhe le t varrosemi meAt, pr tu ngjallur me Ngjalljen e Tij. Sepse

duhet t duroj rrugtimin e anasjellt q na on

tek e mira. E sikundr nga t m t gzueshmet

erdhn t paplqyeshmet, po kshtu nga t

paplqyeshmet erdhn t gzueshmet, sepse

aty ku tepron mkati, teproi me bollk hiri.

Dhe nse shijimi solli dnimin, a nuk na drejtsoi

m tepr psimi i Krishtit? Le t festojm pra, jo

me panaire publike, por me mnyr hyjnore. Jo

sipas mnyrs s bots, por me mnyr t pr-

mbibotshme. Jo me tonat, por m shum me ato

t Zotit. Jo me ato q kan lidhje me smundjen,

por me ato q kan t bjn me shrimin. Jo

me elementt e krijimit, por me ato t rikrijimit.

Si do t bhet kjo gj? ... Le t mos i ngopimsyt tan me toksoret, mos e knaqim dgjimin

ton me muzik, mos lyhemi me parfume t

shtrenjta q u shkojn pr shtat grave, le t mos

e kompromentojm shijen, le t mos e lejojm

t prekurit t knaqet n udht e lehta t m-

katit. Le t mos tregojm dobsi ndaj veshjeve

t buta dhe t shtrenjta, le t mos ngarkohemime gur shum t muar dhe me ar q shkl-

qen, le t mos lyhemi me bojra, q e bjn t

jet false bukurin natyrore, t cilat jan shpikur

pr t shkatrruar ikonn. Le t mos jepemi

pas qejfeve dhe t pirave t vers, meq e di se

me kto lidhen edhe shfrimet trupore... Le t

mos prpiqemi t bjm gar njri me tjetrin n

shthurje. Sepse, shthurje pr mua sht do gj

e teprt dhe q kaprcen masn e atyre q ne

kemi nevoj.

...Tani prano kt lindje dhe krce prej gzimit,nse jo si Joani prej barkut t s ms, t paktn

si Davidi, pas vendosjes s arks n vendin e

saj. Dhe t respektosh heqjen e emrit, fal s

cils u regjistrove n qiejt dhe t respektosh

lindjen, fal s cils u zgjidhe nga prangat e

lindjes dhe t nderosh Betlehemin e vogl, q

t risolli n parajs. Dhe ti falesh grazhdit,

fal t cilit, duke qen i logjikshm, u ktheve

drejt Fjals Logos. Njihe zotrin tnd, si

e njeh edhe bualli zotrin e tij- thot Isaia,

e si gomari njeh grazhdin e t zotit. Nse

je nga t pastrit q respektojn ligjin e merrenme prsritjen e fjalve t tij dhe jan t aft

n ofrimin e sakrificave, ose nse je prej atyre

q ishin dikur t papastr dhe nuk kishin t

drejt t hanin prej t shenjtave, as t bjn

sakrifica dhe bnin pjes n pjesn e idhuj-

tarve, vrapo bashk me yllin dhe sill dhurata

bashk me magt, ar te mbreti, livan te Pe-

rndia dhe smirn si pr t vdekurin, tek ai q

vdiq pr hirin tnd. Lavdro bashk me barinjt,

himno bashk me engjjt, bhu kor lavdrimi

bashk me kryeengjjt. Le t jet panairi i pr-

bashkt pr fuqit toksore dhe qiellore. Se

besoj q edhe ato ngazllohen dhe panegji-rizojn bashk me ne sot, prderisa jan miq

t njeriut dhe t Perndis, si e paraqet Davidi

teksa ngjiten pas psimit s bashku me Krishtin,

teksa i dalin prpara pr ta takuar dhe teksa

nxitin njra-tjetrn t elin dyert.

Lindja jote, o Hyjlindse, gzoi e

ndriti tr gjithsin, se prej teje

shklqeu Dielli i Drejtsis, Krishti

Perndia yn, q zgjidhi mallkimin dhe

na dha bekimin, duke e prishur

vdekjen dhe duke na dhn jetn e

amshuar.(Prlshorja)


3/12


N datn 27 nntor 2008, dy

muaj pas fillimit t vitit t ri shkollor,

n mjediset e Institutit t FormimitProfesional Frym Dashurie, n

Tiran, u organizua ceremonia e

dorzimit t diplomave studentve

t cilt e kan prfunduar at. Merr-

nin pjes Episkopi i Krujs, Hirsi

Andoni, student dhe familjar t

tyre, pedagog etj.

Kt veprimtari e hapi Kryetari

i Kshillit Drejtues t ISP, prof. dr.

Leandro Haxhi. Pasi vlersoi

arritjet n jetn profesionale t

studentve q ka nxjerr ky Institut

pr shtat vjet, q nga krijimi i tij,

ai tha: Kta student kan fituar

njohuri teorike dhe e theksoj n

mnyr t veant shprehi prak-

tike. Kt e them me krenari, se-

pse n kt drejtim nuk na konku-

rron asnj nga universitetet n ve-

ndin ton. Dhe kjo sht arritur

fal kujdesit atror, pasionit dhe

largpamsis s Presidentit ton

t nderuar, Prof. Dr. Anastasit,

pr t pajisur Institutin me infra-

struktur t nevojshme... Po k-

shtu kjo u arrit edhe fal pasionit

t trupit pedagogjik pr t har-

tuar programe efikase.

Gjat ceremonis u dorzuan

diplomat pr 72 student, q mba-

ruan n degn Specialist pr Labo-

rator Mjeksor (41 student); n

degn Menaxhim (11 student); n

Llogari t Kompjuterizuar (11 stu-

dent); Informatik (11 student)

dhe n degn Restaurim i Veprave

t Artit (2 student).

Gjat veprimtaris prshnde-

tn edhe pedagog t Institutit,

student q diplomoheshin, si edhe

studentt bursant.

Hirsia Tij, Episkop Andoni,

prshndeti t diplomuarit dhe

prcolli tek t pranishmit urimet m

t mira dhe prgzimet edhe nga

ana e Kryepiskopit Anastas.

Kjo ceremoni u mbyll me pr-

shndetjet dhe fotot me njri-tjetrin

dhe pedagogt.

J. Pjetri

Tiran

Diplomohen studentte Institutit t Formimit Profesional Frym Dashurie

Makineri modernepr shtypshkronjn e Kishs

N vitin 2008, Kryepiskopi Anastas bri

t mundur q shtypshkronja e Kishs n

Kompleksin Nazaret, t pajiset me ma-

kineri t reja moderne. T gjitha proceset,

paraprgatitja e lastrave me makineri elek-

tronike, makina e shtypit, librlidhja, pro-

dhime t viteve t fundit, do t mundsojn

si rritjen e cilsis, ashtu edhe shtimin e

botimeve.

Qyteti i shn Lefterit, kshtu

quhet shpeshher Vlora, por ky

shenjtor n kt qytet nuk ka

akoma shtpin e vet, vendin ku

besimtart ti luten e ti jen mir-

njohs pr famn dhe bekimet q i

ka dhn qytetit t tyre.

Festimet pr kt t kremte u

bn n Kishn e Shn Theodho-

rve. N pasditen e dats 14 dhjetor,

shum besimtar u mblodhn n

kish dhe filluan lutjet duke marr

pjes n Mbrmsore. Mngjesin

e dats 15 prsri kisha u mbush

me besimtar, t cilt kishin ardhur

pr tiu lutur shenjtit dhe pr t

marr prej tij fuqi dhe bekime.

Pr t nderuar kt dit dhe prtu lutur bashk me besimtart

shprestar t Vlors erdhi edhe

Mitropoliti i Beratit, Vlors dhe

Kanins, Imzot Ignati, i cili kreu

Liturgjin Hyjnore, i ndihmuar nga

klerikt at Kostandin Prifti, at Ilia

Qirjo, at Sotiraq Prifti, at Jani

Konomi, at Luka Gjergji dhe nga

dhjakon Anastas Vrapi.

N prfundim t Liturgjis, Mi-

tropoliti u foli besimtarve pr jetn

e shenjtorit. Ndr t tjera ai tha:

Kjo dit sht e shnuar pr tgjith Kishn Orthodhokse n mba-

r botn, por n mnyr t veant

sht e shnuar pr Vlorn, asaj i

takon s pari, pasi Hierodshmori

i Shenjt q kremtojm sot, shn

Lefteri, ishte i pari Episkop i Vlors.

M pas Mitropoliti u foli besim-

tarve pr rndsin q ka ky shenj-

tor n Kish dhe pr prpjekjet q

po bhen pr t ngritur n qytetin e

Vlors nj katedrale q do t mbaj

emrin e tij. Ai tha se: Shn Lefteri,

Episkopi i Vlors sht kaq i lasht

e i hershm, dhe nuk jan shum qy-

tetet q kan episkop t till. N bot

jan t rrall q kan nj hierod-

shmor q ka dhn gjakun pr

grigjn, dshmin e tij pr Per-

ndin. Prandaj mbi varret e shenj-

torve, mbi vendet ku ata prediko-

nin, ngriheshin kisha q t lavdro-

hej Perndia dhe shenjtort. Por k-

tu mungon kisha e Shn Lefterit.

...Kryepiskopi ka shum dshir q

n Vlor t ngrihet nj kish-

katedrale q do t mbaj emrin e

Shn Lefterit...At Spiro Bulika

KREMTOHETSHN LEFTERI

N VLOR


4/12


Historia e Kishs sht nj tre-

gues i gjall dhe i dukshm i shp-

timit t gjinis njerzore, q u reali-

zua me mishrimin e Shptimtarit

Krisht, ashtu si iu kishte premtuar

Perndia t parkrijuarve. Sepsehistoria e Kishs sht e mbushur

me ngjarje t mrekullueshme dhe

persona heroik. Buron nga fuqia

e pamposhtur e dashuris s krishte-

r, nga guximi i pathyeshm i marti-

rve t besimit, nga mrekullit e pa-

numrta t Perndis dhe shenjto-

rve t Tij, nga rilindjet e uditshme

t zemrave t njerzve, nga vet-

mohimi dhe vetsakrifikimi i t kri-

shterve besimtar.

Besimi i krishter lindi nj numr

t madh shenjtorsh, disa t njohur

te njerzit dhe disa t tjer t njo-hur vetm te Perndia.

Sa unitet i uditshm - Shkrimi

i Shenjt dhe historia kishtare! Rre-

thi i shrbesave t do dite, do jave

dhe t gjith vitit, sht shprehje e

ktij uniteti t historis biblike dhe

kishtare, i planit t mrekullueshm

t Perndis pr shptimin e

njerzimit, i cili u krye urtsisht, q

kryhet dhe do t kryhet deri n

fund t jets.

far pasuri hiresh hyjnore,jet qiellore, sa shenjtrim dhe

drejtsi mbart brenda saj Kisha e

Krishtit! Brenda saj realizohet eko-

nomia e mrekullueshme e shptimit

me kryerjen e mistereve hyjnore.

Brenda saj jan ushtrit engjllore

q himnojn papushim, lavdrojn

dhe i shrbejn Trinis s Shenjt.

N botn e dukshme, n natyr,

shohim gjith urtsin, dashurin

dhe gjithfuqishmrin e Perndis.

Kto i shohim dhe brenda Kishs

Orthodhokse. Dhe pr m tepr,mshirn e pafundme t Perndis

pr njeriun mkatar, q u shfaq me

mishrimin, psimet dhe ngjalljen e

Birit t Tij t vetmlindur, si dhe

me traditn e Mistereve jetdhn-

se t Tij. Kushdo q dshiron mund

t shptohet nprmjet Mistereve,

sepse pa kto nuk ka shptim.

Por ndaj ksaj Kishe q shpton,

ka t krishtert q u bn t ftoht

e indiferent, sikur t mos jen

pjestar t pagzuar t saj.

Sa dukuri e uditshme dhe e

errt q sht kjo?

Brenda bots vdesim me mka-

tet tona. Brenda n Kish rigjall-

rohemi me hirin e pendimit.

N bot mundohemi nga hidh-

rimet, rreziqet, smundjet... N

Kish gjejm shrimin, ngush-

llimin dhe paqen.

N bot na rrethon errsira e

mkatit. N Kish zemra jon ndri-

ohet nga drita e pendimit.

N bot ndotemi. N Kish pa-

strohemi dhe shenjtrohemi.

N bot rraskapitemi shpirt-risht dhe truprisht. N Kish ma-

rrim fuqi dhe prforcim.

Lavdi dhe falnderim Perndis

q grumbulloi mbi tok, brenda n

Kishn e Tij, kaq t mira qiellore!

Prktheu: Rozeta Baba

Shkputur nga libri Qielli n tok

Qielli n tok

Pr m tepr informacion rreth

KISHS ORTHODHOKSE AUTOQEFALE T SHQIPRIS

vizitoni faqen ton t internetit

www.orthodoxalbania.orgose na kontaktoni n

[email protected]

Sa kisha ka Tirana?N vendin ton ka pasur shum

kisha e manastire t cilat u dmtu-

an nga pushtuesit osmanllinj.

Tirana, e cila si qytet u krijua

n vitin 1619, ishte e gjitha me po-

pullsi myslimane dhe si shkruhet

n Kodikun e Shn Prokopit, ele-

menti orthodhoks u duk nga fundi i

shek. 18-t. N kt periudh u

ndrtuan dy kisha: ajo e Vangje-

lizmoit n vitin 1874 dhe ajo e

Shn Prokopit shum m prpara,

por nuk dihet data ekzakte, u ngelet

studiuesve q t shohin n arkiv,

kur filloi lufta e Ibrahim Beut dhe

Kurt Pashs, Berat, prfundimi i

saj do nxjerr vitin e ndrtimit t

kishs s Shn Prokopit.

Duke lexuar jetn e Shn An-gjelins, msojm se malsia e Tira-

ns kishte kisha dhe manastire t

panumrt, si dhe Katedralen e Shn

Stefanit n fshatin Kllojk, t cilat

u prishn nga osmanllinjt.

Po kshtu nga gazeta t ndry-

shme kemi lexuar se ekzistojn rr-

nojat e kishs s Shn Maris n

Linz, 10 km larg Tirans dhe kisha

e Shn Maris n Brar, 11 km larg,

t ndrtuara n vitin 1285.

Dim gjithashtu se ekzistojn

fshatra si Shn Pal, Shn Gjegj.

Deri tani vetm n fshatin Fikas

dim se ndodhet nj kish e Shn

Dhimitrit. Edhe brenda n Tiran

n rrugn Naim Frashri, karshi

Kryepiskopats, ndodhet nj kish,

ndrtuar n fund t shek. t V-t

dhe ka vizatime mozaiksh, kisha

e Shn Joanit.

Tirana ka popullsi t madhe, si

e till edhe numri i orthodhoksve

sht i madh. Ata duhet t njohin

dhe t din sa kisha ka pasur Tira-

na, ku ndodhen ato, far zbulimi

po bhet pr to, me qllim q be-simtart n ditt e caktuara t ven

e t ndezin qiri dhe t zhvillohen

shrbesa, t organizohen ekskur-

sione n kto kisha dhe t vendosen

kryqe ose paraklise t vogla.

Konstandin Bozaxhiu

Letr n redaksi

- Kur mendja bashkohet mezemrn n astin e lutjes dhe nuk

shprndahet, ather zemra ngro-

het nga ngrohtsia shpirtrore,

ndriohet nga drita e Krishtit dhe

e gjith qenia njerzore mbushet

plot me gzim dhe paqe.

- Askush nuk u pendua ngaheshtja.

- Pr shptimin ton duhet t

prdorim t gjitha fuqit q kemi,

kurse trupin duhet ta forcojm aq

sa t ket mundsi t prballoj

prpjekjet tona shpirtrore. Por

n.q.s. me dashje e smurim trupin

ton aq sa t smurim edhe shpir-

tin, ather kjo nuk sht gj tjetr

vese pamaturi dhe munges gjy-

kimi, qoft edhe kur si arsye kemi

fitimin e virtytit.

- Kur n zemr ekziston pendimi,

ather dhe Perndia sht me ne.

- Kur ushtrojm heshtjen, at-

her armiku nuk mund t bj asgj

n thellsi t zemrs s njeriut.

Heshtja bn q t lindin n shpirtin

e lufttarit frytet e Shpirtit t

Shenjt.

Heshtja dhe vetmia lindin but-

sin dhe pendimin e thell.

- Kur heshtja lidhet me veprim-

tarit e tjera shpirtrore si lutjen,

studimin, ushtrimin, ajo e on nje-riun n prsosje.

Thnie nga Shn Serafimi i Sarovit

- Heshtja e afron njeriun mePerndin dhe e bn engjll prmbi

dh.

- Fryt i heshtjes sht edhe paqja

e shpirtit.

- Heshtja t mson qetsin i dhe

lutjen pa pushim, kurse vetpr-

mbajtja e ndihmon mendjen t mos

shprndahet.

- Nuk duhet tia hapsh zemrn

tnde tjetrit pa qen nevoja. N nj

mij mund t gjesh vetm nj q t

mund t ruaj sekretin tnd. Kur

vet ne nuk e ruajm kt sekret,

si pretendojm ta ruajn at t

tjert?

- Nuk duhet ti japim rndsi

mendimeve blasfemuese.

Kristina Tolaj, Viti i I-r

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajs, Nr. 151Tiran

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypurn shtypshkronjn Ngjallja

Organ i Kishs Orthodhokse

Autoqefale t Shqipris

Del nn kujdesin

e Kshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas


5/12


Kisha e fshatit Goriaj sht nj kish e tipitbazilik. Si t gjitha kishat n Myzeqe, ajo sht

e ndar n tri nefe me kolona druri, t cilat

lidhen me njra-tjetrn me harqe jokonstruktive,t realizuara me atma. Ajo ka gjithashtu, tavan

druri t dekoruar.

Nga elementet dhe nga natyra e ndrtimit

kisha duhet t jet ndrtuar n fillim t shekullit

t XX-t. Kt e tregojn edhe fasadat e deko-

Prfundoi restaurimi i kishs s Profetit Ilia

n fshatin Goriaj t rrethit t Lushnjsruara me elemente neoklasike, e zakonshme pr

ndrtimet e atyre viteve. Pavarsisht se nuk

sht nj monument kulture, kisha mbart n vet-

vete elemente karakteristike dhe unikale, t de-nja pr ti ruajtur dhe pr tia transmetuar breza-

ve q do t vijn.

Vler tjetr shum e rndsishme sht ajo

shpirtrore pr banort vends, t cilt kan

koh q dshirojn ta shohin kishn e tyre t

restauruar. Kjo kish ka rndsi, sepse ka

mbledhur dhe mbledh banort e disa fshatrave,

nj tradit e hershme e besimtarve t asaj zone.

N t, si n koht e hershme, edhe n ditt e

sotme kryhen Liturgjia Hyjnore, pagzime,

martesa, shrbesa varrimi, pr t gjith komu-

nitetin. Vet mjedisi prreth rruga, selvit, varret

tregojn q ky kompleks ruan ende ann

funksionale t shrbimit ndaj besimtarve.

Me krkesn e besimtarve t zons pr ta

pasur kishn funksionale si m par, si dhe me

dshirn e madhe t Kryepiskopit Anastas pr

restaurimin e kishave t vjetra, program ky q

vazhdon prej vitesh, Fortlumturia e Tij akordoi

nj fond prej 5 milion leksh t rinj pr realizimin

e punimeve.

N kish u kryen kto ndrhyrje: rikonstruk-

sioni i tavanit dekorativ, ribrje e kolonave t

naosit s bashku me kapitelet dhe harqet prka-

ts, realizim dhe vendosje e Tryezs s Shenjt,

pajisja me dyer dhe dritare druri, shtrimi i dyshe-

mes, realizimi i gjinekonitit (katit t dyt), suva-time dhe lyerje t brendshme dhe t jashtme,

punime drenazhimi rreth kishs, shtrimi i trotuarit

rreth saj etj.

Fshati Goriaj dhe zona prreth tij do t kenkishn e profetit Ilia, tashm t restauruar pr

t kryer ceremonit e tyre.

Ark.Rest. Gentian (Joan) Stratobrdha

Ndikimi i krishter sht tepr

i dukshm n t gjith veprimtarin

e Perandorit romak Justinianit. Dhe

kjo u pa shum qart edhe n Cor-

pus Juris Civilis t hartuar prej tij,

q prbn ende bazn e kodit civiln shum vende moderne t kohs

s sotme. N kt Corpus u pr-

mblodh tradita m e mir e legji-

slacionit romak, pra u prmblo-

dhn t gjitha materialet q ekzi-

stonin deri ather n fushn e le-

gjislacionit, costitutiones, urdh-

resat e perandorve deri n kohn

e Adrianit, Codex Theodho-

sianus, Codex Gregorianus,

Hermogeninus etj.

Puna pr hartimin e ksaj vepredrejtohej nga Triboninani, nj zyr-

tar i oborrit t Justinianit dhe u nda

n tri pjes Digesta (ose pande-

cta),Institutiones, Codex Costi-

tutionum. Pjesa tjetr Novellae

Costitutiones, u shtua m von n

kt korpus ligjor.

Ideja kryesore e Justinianit

buronte prej mendimit se rendi

shoqror, ku bn pjes rendi juridik,

ekonomik etj., e ka prejardhjen nga

pushteti Hyjnor i Perndis. Vepra

e tij n fushn e legjislacionit, vendi-

met q ai merrte, aktet e ndryshme,

fillonin me nj lavdrim drejtuar Jisu

Krishtit dhe n pjes t ndryshme

t veprs s tij prdorte tekste t

Shkrimit t Shenjt.

Justiniani n veprn e kodi-fikimit t s drejts, Corpus Juris

Ligjet e famshme t Justinianit dhe Krishterimi

Civilis, ka br nj pun kolosale,

ku u ruajtn e drejta romake, parimet

kryesore t bots s vjetr antike

greke dhe parimet e larta t kri-

shtrimit, shprehet se lavdron Pe-

rndin, pr veprn q pati mund-si t prfundonte. Ai shprehej se

ligji hyjnor ka qen modeli hyjnor i

ndjekur prej tij. Justiniani futi n

kt kod, Simbolin e Besimit dhe

vendimet e katr Sinodeve Eku-

menike n kuadrin e ligjeve. Disa

koncepte t prgjithshme dhe disa

institucione t veanta psuan nj

transformim nn ndikimin e kri-

shter.

Justiniani aplikoi drejtsin e

krishter dhe arriti me an t ktijkoncepti n nj transformim rrnj-

sor t gjith shoqris dhe t stru-

kturs s saj. Ai prdori t drejtn

natyrale e cila ishte e drejta q vet

Zoti kishte krijuar n ndrgjegjen

e njeriut. Ajo kishte nj karakter

etik, ishte shprehje e moralit tkrishter.

Pr her t par n historin e

njerzimit u shpall barazia e t gji-

th njerzve, si bij t Zotit, skllavria

u konsiderua nj gjendje e panatyr-

shme, edhe pse nuk u shfuqizua t-

rsisht. Nj norm tjetr ishte fakti

q ligji bhet pr t siguruar lirin

dhe dinjitetin e njeriut, si edhe pr

t ruajtur sjelljet t cilat Zoti i kishte

msuar njeriut.

Prgatiti: T. B.


6/12


N datat 3-4 dhjetor 2008, n kryeqytetin

e Norvegjis, Oslo, u nnshkrua Konventa mbi

ndalimin e prdorimit, magazinimit, prodhimit

dhe transferimit t minave antinjeri, nga 94

shtete, antare t Kombeve t Bashkuara.

Gjithashtu konventa bn fjal pr mbshtetje

ndaj viktimave t tyre dhe pr pastrimin e

zonave t kontaminuara.

Ndr vendet q nnshkruan konventn

ishte edhe vendi yn, prfaqsuar nga mini-

stri i punve t jashtme, z. Lulzim Basha. Shqi-

pria nuk prodhon dhe as nuk ka rezerva t

armve thrrmuese, megjithat ajo sht e

ndotur prej tyre n verilindje t vendit ton,gjat konfliktit t Kosovs, nj rajon q pr-

fshin nj siprfaqe prej 2.1 milion metra ka-

tror, q ende prbn nj krcnim pr bano-

rt e ksaj zone dhe aktivitetin e tyre normal.

I ftuar n ceremonin e nnshkrimit t kon-

vents, me cilsin e Presidentit t Nderit t

Kshillit Botror t Feve pr Paqen (WCRP),

me qendr n Nju Jork, ishte Kryepiskopi

Anastas, i shoqruar nga Episkopi ndihms

Andoni, si pjes e nj delegacioni t ktij kshilli.

Organizata Fet pr Paqen ka qen pr

nj periudh t gjat mbshtetse e prpje-

kjeve n rang botror pr ndalimin e ktyre

armatimeve t cilat shkaktojn viktima edhe

mbas prfundimit t luftrave dhe kon-

flikteve. Ndrkoh, q konventa t marr

fuqi ligjore dhe detyruese pr vendet q e

nnshkruan duhet t miratohet edhe nga

parlamentet prkatse.

Gjat nj ceremonie, mbajtur n Kate-

dralen historike t Shn Trinis, n Oslo,

Kryepiskopi Anastas mbajti nj fjalim t

shkurtr n prani t prfaqsuesve nga fe

dhe organizata t ndryshme joqeveritare, q

u prit shum mir. (Po japim tekstin e plott ksaj fjale).

Nnshkruhet Konventa mbi ndalimin e prdorimit, magazinimit, prodhimit dhetransferimit t minave antinjeri

- Kryepiskopi Anastas ishte i ftuar n ceremonin e nnshkrimit t konvents, me cilsin e Presidentit t Nderit tKshillit Botror t Feve pr Paqen (WCRP), me qendr n Nju Jork -

Minat antinjeri jan prdorur n luft, t pak-

tn n 21 vende, midis tyre edhe n Shqipri dhe

n Kosov, duke pasur nj impakt afatgjat humanitar

dhe socialekonomik. Njihen 34 vende q i prodho-

jn e afrsisht 73 vende, rreth 40% e bots, i maga-

zinon ato. N mbar botn, numri i tyre sht me

miliarda1. Duke lexuar kto fakte n raportet

zyrtare t studimeve t Kombeve t Bashkuara, nevlersojm m shum rndsin e nnshkrimit

t Konvents pr minat antinjeri n Oslo.

Prandaj dhe e prshndesim kt akt me

knaqsi dhe gzim t thell.

Ne duhet t prgzojm me gjith zemr t

gjith ata q kan punuar pr realizimin e ksaj

marrveshjeje me rndsi tepr t veant. Dhe,

duke folur n terma fetar, ne duhet t falnde-

rojm Perndin q frymzon njerz q t

punojn pr paqen me vendosmri dhe me nisma

konkrete. Sigurisht, prpjekjet nuk mbarojn me

nnshkrimin e ksaj Marrveshjeje. Tani nis

procesi i gjat i implementimit t sakt t saj.

N gjith kt procedur, kontributi i feve

mbetet vendimtar. Meqense, s bashku me per-

sonalitete t shquar t feve t ndryshme, prfa-

qsojm Konferencn Botrore Fet pr Paqe

(organizata botrore m e madhe dhe m prfa-

qsuese multifetare q i sht dedikuar paqes),

un do t doja t nnvizoja tri pika t shkurtra:

1. Pas minave shprthyese dhe armve ttjera dhe pas konflikteve t armatosura, qndron

T falnderojm Perndin q frymzon njerzq t punojn pr paqen

- Fjala e Kryepiskopit Anastas, President Nderi i Konferencs Botrore Fet prPaqen, me rastin e nnshkrimit t Konvents pr minat antinjeri. Oslo, 2 dhjetor 2008 -

lakmia njerzore, urrejtja dhe egoizmi i tmerrshm

njerzor. Kta jan armiqt real t njerzimit,

q shkatrrojn respektin, solidaritetin dhe paqen

midis njerzve. Kto impulse t rrezikshme

njerzore mund t zbuten kryesisht nga nj ndr-

gjegje e pastr fetare dhe frymzim shpirtror.

2. T gjith njerzit e fes duhet ti rezistojn

prdorimit t saj n konflikte t armatosura dhen mbshtetje t terrorizmit. N ditt tona, fet

vazhdojn t ushtrojn nj ndikim, edhe pse ato,

sigurisht, nuk jan instrumente n vendimmarrjen

e liderve politik dhe ekonomik. Kto vendime

merren n baz t kritereve dhe interesave t

tjera. Por n t njjtn koh, terminologjia fetare

rrshqet n gjuht e liderve q e kundrshtojn

at, kur duhet t invokohet Perndia.

Njerzit q i takojn besimit duhet ti rezistojn

ksaj mnyre sjelljeje, kshtu q feja t mbaj

rolin e saj t shenjt: at t paqebrjes, t faljes,

t pajtimit. Era e stuhishme, e vogl apo e madhe,

e luftrave, nuk duhet t fshij shenjtrin e fes,

duke i mbushur zemrat e njerzve me hidhsi dhe

urrejtje pr besimet e tjera.

3. Prpjekjet thelbsore pr eliminimin eprdorimit t armve, duke prfshir edhe minat

antinjeri, dhe nj betej e efektshme pr paqen,

kan nevoj pr vizion t qart, pjesmarrje

personale dhe nj prpjekje t vazhdueshme.

Le ti lutemi Zotit t dashuris t ndrioj t

gjith burrat dhe grat q t punojn me zell

kundr konflikteve t prgjakshme. Le t prdo-

rim pushtetin e fes pr zbutjen e zemrave, sh-

rimin e plagve dhe pr ti sjell njerzit m afrs bashku, n paqe dhe n solidaritet.

1 Rosy Cave, Cluster Munitions in Albania and Lao

PDR Introduction, UNIDIR/ 20067/16. Shiko gjithashtuHuman Rights Watch, Global Interview of Cluster Muni-

tion Use, Stockpiling and Transfer, March 2006.


7/12


Fjeti Patriarku i Kishs Orthodhokse t Rusis, Aleksei II

Me hidhrim t thell m-

suam lajmin e largimit nga

kjo jet t shum t respek-tueshmit, Patriarkut t Shenj-

t, Aleksei II, t Mosks dhe

t gjith Rusis, nj perso-

nalitet i shquar dhe madh-

shtor, i cili me drejtimin e tij

dinamik, nismat dhe veprim-

tarin e tij krijuese udhhoqi

Kishn e Rusis me urtsin

dhe fuqin e shpirtit.

Duke marr pjes vlla-

zrisht n kt dhimbje t

madhe, kemi kryer tashmnj prshpirtje duke u lutur

ngrohtsisht q Perndia

Triadik t Cilit Patriarku i

dashur Aleksei i shrbeu

besnikrisht n koh shum

kritike t vendos shpirtin e

Tij ndr shenjtort.

I prjetshm qoft

kujtimi i Tij!

Tiran, 5 dhjetor 2008

AnastasiKryepiskop i Tirans,Durrsit dhe i gjith

Shqipris

N moshn 79-vjeare, m 5 dhje-

tor 2008, ndrroi jet n Mosk

Patriarku i Rusis Aleksei II.

Aleksei II lindi n Talin, Estoni,

m 29 shkurt 1929. Ai u zgjodh Pa-

triark i Mosks dhe i gjith Rusis

n qershor 1990, duke drejtuar Ki-

shn n gjith ndryshimet e periu-

dhs postkomuniste. Patriarku

Aleksei II kontribuoi jo vetm n ri-

ngritjen kishave dhe institucioneve

fetare, por edhe t Kishs si zemr

e jets kulturore dhe shoqrore t

kombit rus. Gjithashtu, Fortlumturia

e Tij, ka luajtur nj rol mjaft t madh

si n marrdhniet dhe unitetin

midis Kishave Orthodhokse, ashtuedhe n Lvizjen Ekumenike.

Aleksie i II shquhej pr shprestari-

n dhe lutjen dhe si puntor i

palodhur. Vlen t theksohet se

asnjher, edhe n kushte jo t mira

shndetsore, nuk hoqi dor nga

pjesmarrja n Liturgjin Hyjnore

ku merrnin pjes nj numr shum

i madh besimtarsh dhe nganjher

i duhej t jepte kungim pr qindraprej tyre.

U hirotonis prift n vitin 1950

dhe m 1961 u b episkop i Talinit,

n Estoni, detyr q e mbajti deri

n zgjedhjen si Patriark i gjith

Rusis.

Sinodi i Shenjt i Kishs s Rusi-

s, pas fjetjes s Patriarkut Aleksei i II,

u mblodh pr t organizuar ceremo-

nin e prmortshme dhe zgjodhi si

Patriark t prkohshm, deri n zgje-

dhjen e t riut, Hirsin e Tij Kirilin,

Mitropolit i Smolenskut dhe prgje-gjs pr marrdhniet me jasht

(zgjedhja e Patriarkut t ri do t

bhet n fund t dhjetorit dhe fro-

nzimi m 1 shkurt).

Ceremonia e prmortshme pr

Patriarkun Aleksei II u b n datn

9 dhjetor, n katedralen e rindrtuar

Krishti Shptimtar n Mosk, n

prani t shum primatve e pr-

faqsuesve t Kishave Orthodho-

kse, si dhe atyre t Krishtera, kryeta-

r shtetesh etj. Prfaqsia e Kishs

son u kryesua nga Kryepiskopi

Anastas. Shrbesa e prmortshme

u krye nga Patriarku Ekumenik

Vartholomeu I dhe Hirsia e Tij

Kirili, s bashku me primatt dhe

klerikt q prfaqsonin Kishat

Orthodhokse.

Trupi i Patriarkut Aleksei II dot prehet n kishn katedrale t

Theofanis, n Jelokhovo.

TELEGRAM

Sinodit t Shenjt

t Patriarkans s Mosks

Nga fjala e Patriarkut Aleksei II, gjat vizits zyrtare tKryepiskopit Anastas n Kishn Orthodhokse t Rusis, tetor 1998

Patriarku Aleksei II n astin e dorzimit Kryepiskopit Anastas t mimitt Fondacionit Ndrkombtar pr Unitetin e Popujve, Mosk, janar 2006.

Ngjashmria e rrugve historike kontribuoi n konsolidimin e mirkuptimit reciprok

...I zgjedhur n vitin 1992 si

Primat i Kishs Orthodhokse tShqipris, e cila pas persekutime-

ve t frikshme t autoriteteve

antifetare, u ndodh n nj gjendje

shkretimi t skajshm, Fortlumturia

Juaj ndrmori, gjat gjasht viteve

t fundit, me t vrtet apostolike,

vepra t rimkmbjes nga grmadhat

t Orthodhoksis. Rust orthodho-

ks provuan ndjenjn e gzimit dhe

mirnjohjes pr Perndin, duke

par se si me lutje e durim ndrto-

hen kishat e shkatrruara dhe

rindizet drita e besimit n zemrat e

njerzve t mashtruar dhe t frik-

suar, shpesh me represione t pa-

mshirshme, duke par, se si rilind

plotsia e jets kishtare, e liruar

nga zinxhirt e jashtm.

Ngjashmria e rrugve historike

dhe e prvojs shpirtrore t Ki-

shave Orthodhokse t Rusis dhe

Shqipris gjat shekullit t 20-t,

kontribuoi n konsolidimin e mir-

kuptimit reciprok dhe dashuris v-llazrore. Kujtojm dhe lvdojm

sot, luftn e omologjetve, shrbi-

min me vetmohim t martirve t

rinj t Orthodhoksis s Shenjt,

durimi dhe gjaku i t cilve prbjn

bazn dhe forcimin e Kishs, ga-

ranci pr rilindjen e saj dhe pr tri-

umfin ndaj fuqive t s keqes dhe

t ndarjes. Dhe sot, q kemi kapr-

cyer Golgothan ton, falnderoj

Zotin pr prdllimet e Tij t pa-

shprehura, q tregohen pasurisht

dhe dukshm n rilindjen e besimit

orthodhoks n Rusi dhe Shqipri.


8/12


Festa t gzuara me Radion Ngjallja

Festa ka koh q po ndihet n t gjith

komunitetin e krishter orthodhoks. Shr-besat e Kishs, kreshma dhe veprimtari t

ndryshme na kujtojn se po afrohet Krisht-

lindja.

Prgatitje ka filluar t bj edhe Radio

Ngjallja dhe n kto dit festash, ju ftojm

t ndiqni programet dhe emisionet saj:

- do dit do dgjoni leximin e Apostullit,

Ungjillit t dits dhe jets s shenjtorve q

kujtojm.

- Do t ndiqni histori t ndryshme pr

Krishtlindjet, t cilat do ta shtojn m shum

atmosfern e ksaj feste.

- Disa emisione t prgatitura nga teologia

Violeta Plepi, si p.sh. Shpresa e Kombeve,

Krishtlindjet n kohn e sotme, Shkop nga

rrnjt e Jisuit. etj.

- Nga libri Perndia u shfaq n mish...,

me mesazhet e Krishtlindjeve t Kryepi-

skopit Anastas, do t mund t ndiqni do dit

emisione me pjes t veanta.

- Pr t qen m pran festave dhe shr-

besave prkatse do tiu krijojm mundsin

t prjetoni t vrtetn brenda n Kish, duke

u munduar q t ndriohemi, q t kuptojmkt t vrtet t madhe, nprmjet emisio-

nit Udhtim me Magt, t prgatitur nga Aleks

uri, q do t transmetohet n datn 24 dhjetorn mbrmje, apo emisioni Spiritualiteti i

mishrimit t Zotit n Himnologjin ortho-

dhokse, t prgatitur nga dhjakon Spiro Kostoli.

- Emisionet letraro-artistike, q i kushtohen

ksaj feste t madhe zotrore do t shtojn

ngjyrat festive t transmetimeve tona.

- Radiodramatizime t regjistruara enkas me

rastin e ksaj feste.

- Fmijt n emisionet e tyre do t msojn

pr kt fest dhe do ta prjetojn at

- T gjitha emisionet kulturore dhe shkencore

do t transmetojn atmosfern festive, ndrsa

emisionet e katekizmit, kulturs fetare, emisionet

e tjera do t flasin pikrisht pr kt fest.

- Radio Ngjallja do t transmetoj Shrbesn

e Krishtlindjes dhe mesazhin q do t prcjell

Kryepiskopi Anastas n kt dit.

- Programe t ndryshme artistike tprgatitura nga t rinjt, nga gruaja or-

thodhokse, nga shkollat tona dhe aktivitete

t ndryshme t organizuara nga Kisha jon

do t keni mundsin ti ndiqni n tran-

smetimet tona.

Radio Ngjallja ju fton t gjithve t

uroni t afrmit, shokt dhe miqt, nprmjet

valve FM 88.5 MgHz, me rastin e Krisht-

lindjeve, duke telefonuar n numrin 224 0850.

Dhe ne do tua prcjellim mesazhet tuaja t

urimit. Krishti le t Lind n zemrat tuaja!

Gzimin e ksaj Lindjeje transmetojeni

edhe ju tek t gjith, nprmjet Radios

Ngjallja. Ne do t jemi n shrbimin tuaj.

T gjith s bashku le t psalim Ja Krishti

Lind, Lavdrojeni!.

Ajo transmeton pr ju 24 or program.

Do t dgjoni gjithka q ju duhet: programe shpirtrore, sociale dhe kulturore.

Muzik e zgjedhur kishtare, popullore dhe klasike, nga vendi dhe bota.

Ndiqni shrbesat kishtare n Radio Ngjallja!

Edhe n sezonin e ri 2008-2009

t veprimtaris katekiste q organi-

zon Kisha jon n enorit e saj, pu-

na ka nisur me nj larmi veprimta-

rish. Gjat gjith vitit kishtar po zhvillo-

hen veprimtarit e puns shpirtro-

re, kulturore dhe argtuese, n ort e

msimit dhe ort kulturore me fmi-

jt dhe t rinjt, si dhe me t rritur.

Nj kujdes i veant tregohet

pr krijimin e grupeve t reja n zonat

ku nuk jan organizuar m par

veprimtari . Prve programit

hartuar nga vet ata, katekistt

organizojn dhe drejtojn gjithashtu

edhe aktivitetet e hartuara nga Zyra

e Fmijve dhe nga Zyra Rinore

n periudhn e Krishtlindjes, Theo-

fanis, Pashks, n fillim t vititshkollor, pelegrinazhe dhe ekskur-

sione t prbashkta etj.

Prve msimdhnies do t

diel, gjat Liturgjis Hyjnore, kate-

kistt shrbejn n kishat e zonave

t tyre si psalt, dhe predikues, si

edhe zhvillojn takime me besim-

tart pas shrbess.

Vazhdon me prkushtim veprimtaria katekiste

Kt sezon t ri po punohet edhe

pr sigurimin e bazs materiale me

tekste, q ndihmojn katekistin pr

t pasuruar dijen dhe shprehin e

tij si msues. Aktualisht po prkthe-

het literatur kishtare, ndrsa nj

pun e madhe po kryhet pr realizi-

min e dublimit n shqip dhe pr-

shtatjes s filmave dokumentar

kishtar n DVD, me prmbajtje

nga jeta e shenjtorve si dhe guida

turistike n vendet e shenjta.

Katekizmi tashm sht m

bashkkohor, duke ruajtur origjina-

litetin dhe t vrtetn e Kishs. Je-

mi n prpjekje pr tu integruar me

mjetet dixhitale, q njerzit ti kapin

shpejt msimet pr t njohur Fjaln

e Zotit dhe pr ta zbatuar at n jetn

e prditshme - tha prgjegjsi i Zyrs

s Katekizmit, z. Miron ako.

Duke e par median si nj mu-

ndsi komode komunikimi dhe

transmetimi t fjals s Perndis,

puna e katekistve shtrihet edhe n

drejtimin e mediave dhe kryesisht

ato me karakter lokal. Aktiviteti i

par n katekizm sht msim-

dhnia pr prgatitjen e katikume-

nve pr pagzim. Pas pagzimit va-

zhdon formimi i mtejshm i anta-

rve t rinj t Kishs, duke vazhdu-

ar me msime t nj niveli m t lart.

Edhe n Mitropolit e tjera t

Kishs son po punohet me devot-

shmri nga katekistt, t cilt jan

nn kujdesin dhe drejtimin e Mitro-

politve t tyre.

N Mitropolin e Beratit, ktvit sht shtrir gama e aktiviteteve

edhe n zona t reja, si Novosel

(Vlor), Kuov, Rrupaj (Lushnj) etj.

Ndrsa n Mitropolin e Gjiro-

kastrs dhe n at t Kors vazh-

don ky aktivitet me t njjtin pro-

gram dhe prkushtim si m par.

Isidor Koti


9/12


do Liturgji Hyjnore, kudo q kryhet, ka t njjtn madhshti tprbashkt. Eukaristia Hyjnore sikundr prmbledh dhe bn tprekshme n t ktushmen dhe n t tanishmen misterin e Ekonomis

s Perndis n Krishtin, me an t Shpirtit t Shenjt, el horizontin e

do njeriu dhe t do Kishe lokale, s pari n t gjith planetin dhe s

dyti n t gjith kohn, t shkuarn dhe n t ardhmen.

I Zotit sht dheu dhe plotsia e tij, bota dhe t gjitha sa banojn n

at, na thot psalmi (23:1), q lexojm pr tu paraprgatitur n Shrbesn

e Kungimit t Shenjt. Dhe pas shenjtrimit t Dhuratave t Shenjta

themi: gjithashtu t ofrojm ty kt adhurim shpirtror... pr tr botn,

duke ndar dhimbjet, mundimet dhe prpjekjet e do Kishe lokale

Orthodhokse dhe mbar njerzimit. N t njjtn koh, prmendim shtjet

tona n lutjen e prbashkt dhe prkujdesjen e Kishs q shtrihet nga

nj skaj i planetit n tjetrin.

Kur bashkohemi me Krishtin

brenda Kishs s Tij, kaprcejm

egon ton personale ose ne -

n etnike, pr t takuar me dashuri

dhe mirkuptim t gjith njerzit

dhe t gjith popujt. Kisha Or-

thodhokse ngelet nj, katholikedhe apostolike, ruajtsja e me-

sazhit shptimtar t Ungjillit, i cili

ka nj shtrirje mbarbotrore. Ajo

ka fuqin t riprtrij do njeri,

do popull dhe do qytetrim me

respekt pr veantin e tij. Or-

thodhoksia nuk krkon t shnd-

rroj shumllojshmrin e dhura-

tave t kombeve t ndryshme n

dika t njjtrajtshme, q t admi-

nistrohet nga nj autoritet, nj

mentalitet, nj qytetrim. Ajo har-

monizon lirin dhe dashurin, lar-

min dhe unitetin. Kryeja dhe

qendra e ktij uniteti t Kishs

Orthodhokse ngelet Krishti.

Sigurisht, q ne orthodhoks,

theksojm se n do vend mbledhja

eukaristike, nn episkopin kanonik

n emr t Krishtit me an t

Shpirtit t Shenjt, prbn Kishn

katholike... Kudo ku sht JisuKrishti, aty sht Kisha Katholike,

sipas formulimit t Shn Ignat Hyjmbajtsit (Ignati i Antiokis, Pr

Smirneasit 8). Sigurisht q fjala katholike do t thot e plot, e tr,

por prfshin edhe perspektivn m t gjer dhe prgjegjsin q ka Kisha

si Trupi mistik i Krishtit q ndodhet kudo, pr t rinovuar botn e tr.

N shekullin e 21-t ftohemi ta prjetojm detyrn tonn apostolike

dhe t japim dshmin e Orthodhoksis si n nivel lokal, ashtu dhe n at

botror. do polarizim i orthodhoksis midis lokalizmit dhe globalizmit

on n tjetrsim t spiritualitetit orthodhoks.

Pr t qen konsekuent me dimensionin apostolik dhe katholik t

Orthodhoksis, duhet ti prgjigjemi bashkrisht prgjegjsis son

hierapostolike dhe ekumenike, q prcaktohet shum qart n porosin

e fundit t Zotit (Matth. 28:18 dhe Veprat 1:8). T jemi pra dshmitar t

Krishtit edhe n Jerusalem (n vendin ku ndodhemi) edhe n tr

Juden dhe Samarin (n qarqet gjeografike dhe politike q shtrihen

prreth nesh ) dhe deri n skajin e toks.

***

do Liturgji Hyjnore e shtrinnjkohsisht horizontin tonnga e shkuara drejt s ardhmes,

deri n t fundmet e kohs. Br-

tham e saj ngelet kujtimi i oferts

s Zotit n Darkn Mistike, i Kryqit,

i Ngjalljes, pr t kundruar n besim

Ardhjen e Tij t Dyt t lavdishme,

duke prjetuar shptimin n

Krishtin n mnyr t qensishme.

Krishti sht pr t gjitha epokat

dhe pr t gjitha qytetrimet po

ai, dje dhe sot dhe n jet t jetve

(Hebr 13:8). Si rrjedhoj edhe

Kisha e Tij, q sht Trupi i Tij

mistik, nuk i takon ekskluzivisht nj

periudhe historike, as identifikohet

me karakterin dhe strukturn e nj

epoke.

Kujtimi Eukaristik i do Li-

turgjie, si risjell n ndrgjegjen e

besimtarve veprn e Atij q sht

dhe q ishte dhe q vjen, i Gji-

thpushtetshmi (Zbul. 1:8), ka-

prcen kategorin e kohs dhe el

horizontin n t fundmet, drejt rrje-

dhs s vazhdueshme t historis,

drejt fundit t bots. Thirrjet lav-

elje horizonti n vend dhe n koh

Nga Kryepiskopi i Tirans, Durrsit dhe i gjith Shqipris

Prof. Dr. Anastasi

(vijon n faqen 10)

Eukaristia:

Afresk nga kisha e Shn Mihailit, Vithkuq, Kor.

Kur bashkohemi me Krishtin brenda Kishs s Tij,

kaprcejm egon ton personale ose ne - n etnike pr

t takuar me dashuri dhe mirkuptim t gjith njerzit dhe t

gjith popujt. Kisha Orthodhokse ngelet nj, katholike dhe

apostolike, ruajtsja e mesazhit shptimtar t Ungjillit, i cili

ka nj shtrirje mbarbotrore.


10/12


druese t uratave eukaristike theksojn

dimensionin e prjetsis, gjithnj, tani e

prher edhe n jet t jetve.

Kisha si Trup i Krishtit, ka sigurisht

plotsin e qenies s saj nga Mbretria q po

vjen: kundron n mnyr eukaristike dhe

dhoksologjike t fundmet, por n t njjtn koh,

nuk shfaqet indiferente pr historin. Duke

menduar rreth Orthodhoksis s shekullit t 21-

t, e shikojm t hapur ndaj do zhvillimi, ndaj

krkimit t pandalshm t njerzimit, ndaj

kushteve t reja q formohen nga shkenca, arti

dhe teknologjia.

N mnyr t veant n marrdhniet e

besimit t krishter me shkencat pozitive- q

koht e fundit doli prsri n aktualitetin e

ngjarjeve me eksperimentet e CERN-, Kisha

Orthodhokse i sht shmangur marrjes n

patronazh t zhvillimit t krkimit shkencor,

ngutjes pr t marr pozicione pr do shtje

shkencore t shfaqur, gj prej s cils u ndikuan

disa Kisha t caktuara n Perndim. Pr

ndrgjegjen orthodhokse liria e krkimit prbn

nj dhurat q i sht dhn njeriut nga

Perndia. N traditn e Lindjes sht shmangur,

nse ka qen e mundur, do lloj prplasjeje midis

shkencs dhe theologjis. Metodologjia e

dyfisht e etrve orthodhoks, q themelohet

mbi dallimin ontologjik midis t krijuars dhe t

pakrijuars, e ruan nga veprime t pavenda.

Por n t njjtn koh me kt pohim,

mendimi orthodhoks nxjerr n pah nga njra an

rreziqet q fshihen pas disa arritjeve shkencore

t caktuara dhe nga ana tjetr t kufijve t dijes

njerzore; dhe s treti t ekzistencs s njdijeje tjetr. Kjo e fundit nuk sht e varur n

mnyr t drejtprdrejt nga fusha shkencore,

por shfaqet n mnyr shumfishe, e

domosdoshme pr prkufizimin e sakt t liris

dhe t vlersimit t fryteve t shkencs- me

kufizimin e egocentrizmit, me theksimin e

unitetin prfundimtar t s vrtets, bukuris

dhe dashuris.

**

Pozicioni i Orthodhoksis nuk ndodhet nperiferi t Historis, por n qendr t

brumosjeve sociale dhe n pararoj t progresit.

Kjo sigurisht nuk do t thot pretendim pr

dominim t t tjerve. Parsia (primaciteti) q

u shkon pr shtat orthodhoksve sht parsia

e shrbess, parsia e dashuris. Me ndjeshmri

ndaj fenomeneve sociale, duhet t vzhgojm

pulsin e epoks dhe t bhemi gjithnj e m tepr

ajo far Krishti do q t jemi: njerz t s

vrtets, t drejtsis, t faljes, t pajtimit. Si

na e thot Ungjilli, njerz q sillemi me t tjert,si do t donim q ata t silleshin kundrejt nesh.

Njerz q nuk e kufizojm dashurin ton vetm

tek ata q na duan, por edhe q ndjekim me

bes-nikri dhe shpirt burrror porosin e tij doni

armiqt tuaj dhe bjuni mir dhe jepuni hua, pa

pasur shpres m (Luka 6:35). Duke pasur d-

shir finale t bhemi bij t t Lartit, t dhemb-

shur, si sht edhe ati yn i dhembshur ( v.36).

Aktuale n do epok sht Orthodhoksia,

e cila mbshtet do gj pozitive t jets

personale dhe sociale, e cila gjallron dhe rre-zaton gzimin n Shpirtin e Shenjt, q u reziston

hidhrimeve m t mdha, q ngushllon dhe

prkrah; q shprndan fuqi krijuese n t gjitha

fushat sociale. Nj Orthodhoksi e gzuar, e cila

mund t prek njerz t do moshe, n mnyr

t veant t rinjt dhe ti siguroj se nuk sht

privacion, por plotsi jete.

(vijon nga faqja 9)

...N fillim t shekullit q po vjen, do fe ftohet q t zhvilloj

gjn m t mirfillt, m t mir, m t thell dhe m t bukur

q disponon dhe ti afrohet kshtu njeriut dhe, m gjer,

shoqris. Gjithashtu, t kontribuoj n mnyr paqsore e

konstruktive pr grupin m t gjer shoqror. Mundsia e vetme

q vendi dhe rajoni yn t rroj paqsisht - me iniciativn e

vet komuniteteve fetare - sht t pranohet esencialisht

shumanshmria, t ekzistoj respekti i sinqert i liris s

ndrgjegjes ndaj do personi dhe i lirive n do vend.

Ajo q krkohet nuk sht thjesht tolerance fetare, por dika

dhe m pozitive: Respektim i vetdijshm reciprok dhe

mirkuptim, solidaritet i popujve, bashkpunim krijues drejt

synimeve t prbashkta humane dhe n vigjilencn pr

ekosistemin e rajonit. Prpjekje e qndrueshme pr harmoni

shoqrore, dashuri autentike reale - Ai q do Perndin nuk

mund t mos doj do njeri sa veten e tij, thot nj shenjtor i

Kishs son, Shn Maksim Konfesori. Vetm kshtu mbetemi

konsekuent ndaj frymzimeve m t thella dhe biomave t

besimit ton...

Nga fjala e Fortlumturis s Tij, Prof. Dr. Anastasit

n Konferencn Bashkekzistenca fetare n shoqrin civile.

Prpjekje e qndrueshme pr harmoni shoqrore, dashuri autentike reale

10 vjet m par

Eukaristia: elje horizonti n vend dhe n koh

Krishti sht pr t gjitha epokat

dhe pr t gjitha qytetrimet po ai,dje dhe sot dhe n jet t jetve

(Hebr 13:8). Si rrjedhoj edhe Kisha

e Tij, q sht Trupi i Tij mistik, nuk i

takon ekskluzivisht nj periudhe

historike, as identifikohet me karak-

terin dhe strukturn e nj epoke.

Ak tu al e n do ep ok s ht

Orthodhoksia, e cila mbshtet do gj

po zi ti ve t je t s pe rson al e dh e

sociale, e cila gjallron dhe rrezaton

gzimin n Shpirtin e Shenjt, q u

reziston hidhrimeve m t mdha, q

ngushllon dhe prkrah; q

shprndan fuqi krijuese n t gjitha

fushat sociale.


11/12


Kalendari i

Liturgjive Hyjnore,

JANAR 2009

Sosana e Drejt. (E Diela e Paraetrvesivjet m 14 dhjetor)

1 E ENJTE Rrethprerjae Zotit ton Jisu Krisht.

Vasili i Madh.2 E Premte Silvestri i Roms.

Osh. Nili. Serafimi n Sarov.

(Hahen t gjitha.)

3 E Shtun Pr. Malakia.Dsh. Gordi. Oshg.

Gjenovefa n Paris.

4 E Diel PARATHEOFANIS.Mbledhja e70 Apostujve.

5 E Hn Dsh.Theopemti e Theonai.(Kreshm)

(Shrbesa e Orve)

6 E Mart Pagzimi iShptimtarit ton JisuKrisht (Theofania).7 E mrkur Mbledhjae Joan Pagzorit,

Pararendsit.

10 E Shtun Grigori iNiss. Dometiani i Melitins.

Markiani, ikonom.

11 E Diel PASTHEOFANIS. Osh.

Theodhos Qinovjarku. Osh.Vitali.

14 E Mrkur Mbyllja e

Theofanis. Oshd. n Sina e

Raitho. Shn Nina.

17 E Shtun Osh. Andonii Madh. Dsh. i ri Gjergji n

Janin.

18 E Diel 12 LLUKAIT.Athanasi e Qirili t Alek-

sandris.

22 E Enjte Ap. Timotheunga t 70-t. Oshd. Anastas

persiani.

24 E Shtun Oshg. Kseni.Hierod. Vavila. Filoni i

Karpasis. Kseni rusja.

25 E Diel 15 LLUKAIT.Grigor Theologu i

Konstandinopojs.

30 E Premte * 3 Hierar-kt: Vasili i Madh, Grigor

Theologu, Joan Gojarti.

31 E Shtun AnargjendtKiri e Joani. Nikita i

Novgorodit.

Plagt e Krishtit i puth do dit

Para Krishtit t gozhduar shkoj e rri, shkoj e rri.

Eh, m dhemb n shpirt pr Plagt e Tij, pr Plagt

e Tij!

Mirnjohja pr Krishtin ska t mbaruar, ska t

mbaruar;

Ia puth do dit Plagt n duar, Plagt n duar.

Pr mua mori dnimin m t rnd, dnimin m t

rnd;

Ia puth do dit Plagt n kmb, Plagt n kmb.

Dhimbjet si la q mbi mua t vijn, mbi mua tvijn;

Ia puth do dit Plagn n brinj, Plagn n brinj.

Plagt e Jisuit i puth do dit, i puth do dit;

U bn pr mua jet dhe drit, jet dhe drit.

Satani nganjher m fut n lak, m fut n lak;

Nga Plagt e Krishtit fillon e rrjedh gjak, fillon e

rrjedh gjak.

Kur para Krishtit qndroj i penduar, qndroj i

penduar,

E shoh q Plagt ia kam shruar, ia kam shruar.

Nuk jam i prsosur e ndodh q gaboj, ndodh q gaboj;

M fal, Zoti Krisht, q Plagt ti lndoj, Plagt tilndoj!

Kristian i vrtetSado e mir q t duket makina,

Pa motorin sht si do hekurisht.

Kshtu jan kristiant nga origjina,

Q skan brenda tyre Zotin Jisu Krisht.

Ata vrtet mund t quhen t krishter,

Po, ja, u mungon Shpirti i Perndis;

Me Jisuin sjan takuar asnjher

Dhe se njohin At si Mbret t Gjithsis.

Kur pr Gjakun e derdhur e falnderon,

Kur Krishtin si Zot e Shptimtar e thrret,

Kur n jet Msimet e Tij i zbaton,

Ather quhesh Kristian i Vrtet.

U bra i krishterU bra i krishter, kur Krishtit i besova

Dhe Atij pa ngurrim zemrn time ia dhash,

Me besnikri e prulje fort e adhurova;

Si Apostujt, dhe un me syt e mi e pash.

Nj dshir m vlon: ta kem gjithmon pran, Se e

di q pran vetes kam Zotin Shptimtar, Fitoj

Prjetsin, Qiellin e Paan;

Bhem bir i Perndis, me T dal fitimtar.

Kur t m vij fundi, as vdekjen sdo ta ndiej; Do t

dremit n Kraht e Jisuit Perndi.

Shpirti im me dshir tek Ai do t vej;

Atje do t pres i qet, sa t kthehem prsri.

Marr nga libri Plagt e Krishtit i puth do dit

- Llukan Serafim Stavro -

Heroizmi i saj ngjan me at t

Josifit t Trbukur (e Hna e Ma-

dhe). Pra, ishte nj grua q preferoi

m mir t vdiste, se t mkatonte

prpara Zotit. Historia e saj sht

mjaft trheqse dhe sht bashkme librin e Danielit. Sosana, shum

e bukur, u rrit nga prindrit me shpre-

stari. I ati e kishte emrin Helkia,

ndoshta sht po ai q gjejm tek

Jer. 36.3. Burri i saj, Joakimi, ishte

i pasur dhe shum i dgjuar. Shtpi-

n e tyre t madhe n Babiloni, ku

ishin uar judenjt e skllavruar, e

lshonin pr nevojat e patriotve t

tyre t internuar (7-t - 6-t sh.), t

cilt duke shijuar nj far autono-

mie, gjykoheshin nga dy presviter

(dy ofiqiar). Pasi njerzit largohe-shin, Sosana, si kishte emrin (he-

braisht = zambak) ashtu ishte dhe

n karakter, shtiste n kopshtin e

shtpis. T dy presvitert e dshi-

ruan, por fshehtazi. Mirpo, kur u

zbuluan me njri - tjetrin rastsisht,

bashkpunuan. Duke pritur rastin

pr t abuzuar me t, nj dit e pa-

n q po prgatitej t lahej, sepse

bnte shum vap. Pasi ajo i drgoi

larg shrbtoret e saj, ata u shfaqn

dhe i vun lakun n fyt. D.m.th.ose do t bashkohej me ta, ose do

t shpifnin se ajo do t bashkohej

me nj t dashur dhe prandaj i

kishte larguar shrbtoret. Duke

pshpritur Sosana preferoi vde-

kjen dhe thirri. Thirrn edhe t pa-

moralshmit. U grumbulluan shum

njerz. Shrbtorve t saj iu erdhi

shum rnd, sepse asnjher nuk

ishte dgjuar nj gj t till pr t.

T nesrmen prindrit, fmijt dhe

fisi i saj, t gjith sa ishin aty, vaj-

tonin kur ajo zbulonte fytyrn e saj

t mrekullueshme sipas urdhrit t

t pamoralshmve q bn be trreme. Ajo duke qar u lut me z

te Perndia i trditur ndrsa ohej

pr ekzekutim, pra profeti Daniel

(17 dhjetor) ende i ri, qortoi mendje-

lehtsin e popullit dhe rishqyrtoi

gjyqin. Pyeti m vete kriminelt se

posht cils pem mkatoi shenj-

torja. Dshmit e tyre nuk prpu-

theshin. - Nn kulpr. - Do t t

aj engjlli!. -Nn prnar. - Do

t t sharroj engjlli! Kshtu bnin

me izraelitet dhe ato nnshtrohe-

shin nga frika. (N tekstin e shta-tdhjet - greqisht kulpr dhe pr-

nar tingllojn prkatsisht aj dhe

sharroj). Ather t gjith lavd-

ruan t Shumlartin dhe intrigantt

psuan far komplotuan pr t

drejtn: u ekzekutuan. Danieli q

nga ather filloi t prfitonte na-

min e t urtit.

At Justini


12/12


Doln n qarkullim kalendart e rinj kishtar 2009

Kontributi i Kishs pr restauriminKisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipris,krahas prpjekjeve kolosale q ka br dhe bn n

t gjitha fushat pr rimkmbjen e saj nga grma-

dhat, i kushton nj kujdes t veant ruajtjes, eviden-

timit dhe restaurimit t trashgimis orthodhokse.

Deri m sot, nn kujdesin e drejtprdrejt

dhe mbshtetjen financiare t Fortlumturis s

Tij, Kryepiskopit Anastas, sht br e mundur

t kryhen ndrhyrje restauruese n 60 kisha e

manastire, monumente kulture.

Duke u nisur nga viti 1991dhe deri n fund

t vitit 2008, jan shpenzuar miliona euro. Ndr-

koh investimet pr vitin 2009 vazhdojn me

restaurimin e dy manastireve dhe t nj kishe,

fond ky q arrin n shumn 620 mij euro.

M posht po japim t dhna mbi disa

nga restaurimet e kryera deri m sot.

Kisha e Shn Nikolls, Grabov, Gramsh,shek. XVIII. U restaurua n vitet 1997-2001.

U krye rikonstruksioni i plot dhe rindrtimi ipjesve t shembura dhe u restaurua tavani

dekorativ.

Kisha e Manastirit t Shn Joan Vladimirit,Shnjon, Elbasan, shek. XI-XIV, u restauruaplotsisht, pasi n gjendjen ekzistuese kishin

ngelur vetm muret e degraduara.

Kisha e Shn Maris, Leus, Prmet, filli-mi i shek. XIX, u restaurua n vitet 1999-2000,

duke ndrhyr n themelet e dmtuara nga

rrshqitja e shtresave t toks dhe u b restau-

rimi i plot i saj. N interierin e kishs u restau-

ruan afresket, ikonostasi dhe t gjitha elementet

e gdhendura n dru.

Kisha e t Gjith Shenjtorve, Himar. Kjokish q ishte shum e dmtuar, pasi ishte

prdorur si depo, u restaurua plotsisht n dy

faza, 1993-1994 dhe 2000-2002.

Manastiri i Shn Dhimitrit, Qeparo, datohetqe nga viti 1760. U restaurua plotsisht kisha

dhe konakt e saj.

Kisha e Fjetjes s t Trshenjts, Vraho-goranxi, Gjirokastr. U pikturua n vitin 1622nga Onufr Qiprioti. Restaurimi u krye midis

viteve 2001-2004, duke u br konsolidimi i plot

i t gjitha elementeve arkitektonike dhe konstru-

ktive si dhe pastrimi e konservimi i pikturs

murale.

Kisha e Fjetjes s t Trshenjts, Zervat,Gjirokastr. N nj gur t murosur n kamba-nore mban datn 1553. Punimet u kryen midis

viteve 2002-2005, duke br restaurimin e plot

t kishs dhe n pjesn e brendshme restaurimin

e afreskeve dhe t ikonostasit.

Manastiri i Ardenics. Kisha sht pikturuarn vitin 1744 nga vllezrit Zografi, ndrsa iko-nostasi nga hieromonaku Konstandin Shpata-

raku. Jan br punime restaurimi n konakt,

katholikon dhe n paraklisin e Shn Triadhs.

Manastiri i Shn Kozmait n fshatin Kol-kondas, Fier. Kisha e Shenjtit daton n vitin

1814, por manastiri mendohet t jet m i her-

shm. Fillimisht u hoqn nga kompleksi i ma-

nastirit volume t mdha dherash t sjella n

kohra nga ndryshimi i shtratit t lumit Seman,

dhe gjat ktyre punimeve u zbulua dhe afresku

i Shn Kozmait. Kisha kryesore u restaurua n

vitet 1996-2000. Nga viti 2007 dhe n vazhdim

n kt kompleks jan duke u restauruar pjesa

e mbetur e kishs s Shn Maris, paraklisi i

Shn Kozmait dhe konsolidimi i konakve t

zbuluar.

Kisha e Shn Gjergjit, Libofsh, Fier.Daton shek. XVIII dhe u pikturua n vitin 1782

nga familja e njohur e Zografve. Restaurimi u

krye n vitet 1996-1998, duke prfshir rindrti-

min e kambanores, konsolidimin dhe restaurimin

e kishs dhe konservimin e tavanit dekorativ

dhe pikturs murale.

Manastiri Fjetja e s Trshenjts,

Zvrnec,Vlor. Faza e par e ndrtimit i prketshekujve XIII-XIV, dhe e dyta shek. XVIII.

Restaurimi i ktij kompleksi u krye n koh t

ndryshme, nga viti 1999-2003. U b rikonstruk-

sioni i plot i konakve, restaurimi arkitektonik

dhe konstruktiv i kishs, konservimi i pikturs

s mbetur dhe restaurimi i ikonostasit. Pr

lidhjen e toks me ishullin ku ndodhet manastiri

u ndrtua nj ur druri 290m e gjat.

Manastiri i Shn Jorgjit n fshatin uk,Sarand, shek. XVII. Restaurimi ka nisur nvitin 2005 dhe n vazhdim. sht br rindrtimi

dhe restaurimi i konakve t rrnuar, konsolidimi

i mureve rrethues dhe i oborrit, restaurimi arki-

tektonik dhe konstruktiv i kishs, si dhe pastrimie konservimi i pikturs murale.

Documents

Gazeta e Dhjetorit 2008