Gjeografia e Shqipërisë

Gjeograa e Shqipris

Shqipria gjendet n Evropn juglindore, n pjesnperndimore t gadishullit Ballkanik e shtrihet midiskoordinatave gjeograke 39 grad e 38' dhe 42 grad e39' te gjersis veriore dhe 19 grad e 16' te gjersislindore, n largsi pothuajse t barabart nga Ekuatoridhe Poli i Veriut. N veri-perndim kuzohet nga Malii Zi (172 km), n veri-lindje nga Kosova (115 km), nlindje nga Maqedonia (151 km) dhe n jug e jug-lindjenga Greqia (282 km). Laget nga detet Adriatik dhe Jon.Siprfaqja e prgjithshme sht 28,748 kilometra katrorndrsa kryeqyteti i saj sht Tirana.Shqipria ka nj pozit t favorshme gjeograke, pasigjendet n kryqzimin e rrugvem t shkurtra q kalojnnga Mesdheu perndimor pr n Ballkan e Azin e Vogldhe kontrollon kalimin prmes kanalit detar t Otrantos.Luginat e saj m t gjra jan ato t lumenjve Drin,Shkumbin dhe Vjos, q lehtsojn, njkohsisht dhelidhjen e brendshme t Ballkanit me detin Adriatik dhet Azis s Vogl me viset e Mesdheut.[1]

1 Kujt

Pozicioni gjeograk i Shqipris n lidhje me shtetet fqinje

Kujt e Shqipris u prcaktuan nga Konferenca eLondrs, n 1913.Republika e Shqipris kuzohet me kto shtete :Republikn e Malit t Zi , Republikn e Kosovs ,

Republikn e Maqedonis dhe me Republikn e Greqis.Ndrsa n perndim ka kuj detar dhe kuzohet meRepublikn e Italis. Kujt jan t gjith articialprve atij perndimor. Gjatsia e vijs kutare tRepubliks s Shqipris sht 1094 km, nga t cilat 657km jan vij kutare toksore, 316 km vij bregdetare,48 km vij ndarse prmes lumenjve dhe 73 km prmesliqeneve. 172 km vij kutare jan me Republikne Malit t zi n veri-perndim, 115 km vij kutarejan me Republikn e Kosovs n veri, 151 km janme Republikn e Maqedonis n veri-lindje dhe lindje,dhe 282 km me Republikn e Greqis n jug dhe jug-perndim.[2]

2 Njsit administrative

Artikull kryesor : Njsit administrative t Shqipris

Shqipria ndahet n 12 njsi administrative t quajturaqarqe t cilat jan vende, q kan lidhje gjeograke,tradicionale, ekonomike e sociale me njeri tjetrin. Ktoqarqe ndahen n 36 nn-njsi t quajtura rrethe t cilatndahen m tej n 65 bashki dhe 309 komuna. Vetkomunat ndahen n 3020 fshatra.[3]

Bashkia e Tirans gzon status t veant nga bashkit etjera dhe ndahet n 11 njsi bashkiake t vogla.[4]

3 Demograa

Artikull kryesor : Demograa e Shqipris

Republika e Shqipris ka 2,821,977 banor nga te cilt52,700 banore ose 1.9% e popullsis jan minoriteteetnike dhe kombtare. Dendsia sht 97 banor/km2.Numri i lindjeve t popullsis kap shifrn e 34,000lindjeve n vit, ndrsa ai i vdekjeve sht rreth 20,000n vit, shifra kto q tregojn pr nj shtes pozitivenatyrore. Raporti gjinor natyror (nr. i meshkujve pr 100femra) sht 107.8 ndrsa mosha mesatare e popullsissht 35.3 vjet. Gjithashtu vlen pr t'u theksuar sepopullsia q jeton n zonn urbane e tejkalon at t zonsrurale me 6.8%, ku 53.5% e popullsis jeton n zonaurbane dhe 46.5% n zona rurale.[5]

1

2 4 RELIEVI

3.1 Minoritetet etnike dhe kombtare

Shqipria njeh aktualisht dy lloje minoritetesh, minoriteteetnike kombtare dhe minoritete kulturore dhegjuhsore. Minoriteti m i madh n Shqipri shtai grek me 24,242 veta t prqendruar n zonat eSarands, Delvins dhe Gjirokastrs. 8,301 shtafrsisht numri i personave n komunitetin rom, porburime t ndryshme e vlersojn popullsin rome meshifra shum her m t mdha ndrmjet 120 mij - 60mij vetve. Minoriteti arumun konsiston afrsisht n8,266 veta. N kt minoritet vihet re nj norm rritjejeprej 247%, e prafrt kjo me normn e prgjithshmet rritjes s popullsis n vend. Minoritete t tjeraprfshijn: minoritetin maqedonas me 5,512 veta, atmalazez me 366 veta dhe minoritetin egjiptian me 3,368vet.[6]

3.2 Shqiptart npr bot

Numri i shqiptarve t shprndare npr t gjith globinmendohet t jet afrsisht 15 milion. Ktu vihet re njfenomen i veante ku numri i personave n diaspor(rreth 12,6 milion) e kalon numrin e personave n shtetinam, (rreth 2.4 milion) shifra kto q dshmojn prnj migrim m shum t imponuar se sa t dshiruart shqiptarve. Q nga emigrantt e par, n llimt shekullit t kaluar e deri n ditt tona, n Amerikllogaritet t jetojn rreth 300 mij shqiptar ndrsaemigrantt q jan larguar nga trojet shqiptare drejtKanadas llogaritet t jen rreth 25 mij. Nj numri vogl gjenden edhe n shtetin e largt t Australis,rreth 100 mij shqiptar. N Evrop duket se ka njshprndarje t rregullt t emigrantve shqiptar mediferenca t vogla. Kshtu n Gjermani emigranttshqiptar nga Shqipria, Kosova, Maqedonia e Mali iZi llogaritet t jen rreth 300 mij. Austria sht njtjetr vend me numr t konsiderueshm shqiptarsh,qe kap shifrat e 300 mij vetve. 200 mij t tjerjetojn n Zvicr dhe po kaq shqiptar jetojn n Malt Zi. 100 mij shqiptar banojn n Franc dhe 50mij t tjer n Spanj .Edhe ne shtetin tone fqinj,Italin jetojn dhe punojn rreth 300 mij shqiptar.Duhen prmendur edhe 100 mij t tjer t emigruarn Belgjik. Ndrkoh n Kosov jan rreth 2 milione katr qind mij shqiptar autokton. Nj numr ikonsiderueshm shqiptaresh gjendet edhe n Serbi, kujetojn 70 mij prej tyre. N Maqedoni llogaritet qshqiptart t zn vendin e dyt pr nga numri i popullsispas asaj vendase. Sipas statistikave, numri i shqiptarvenMaqedonimund arrij rreth 1milion. Po kaq shqiptarjetojn dhe n Greqi. Fluksi i emigrantve q ka zgjedhurshtetin fqinj jo vetm pr t punuar, por edhe pr t'uvendosur familjarisht atje, shkon n nj milion t till.Ndrsa numri m i madh i shqiptarve q jetojn jashttrojeve t tyre etnike duket se sht ai n Turqi. Sipasstudiuesve dhe historianve t ndryshm shqiptar, n

Turqi llogaritet t jen rreth 5 milion shqiptar.[7]

4 RelieviRelievi i Shqipris sht kryesisht malor. Vargmalet epara alpine u formuan nga mbarimi i jurasikut, ndrsagjat ers kenozoike u shpejtua procesi malformues ntrsin e Albanideve, q tani prbjn tokn e nntokne Shqipris. Lartsiamesatare e relievit sht 708metra,ose 2 her m e lart se mesatarja e Evrops. Lartsitm t mdha gjenden n Alpet shqiptare dhe n malet eLindjes (Korabi 2751 metra mbi nivelin e detit, prbnedhe majn m t lart t Shqipris).

40

41

4242

41

40

2120

20 21

KOSOVA

MALI I ZI

MAQEDONIA

GREQIA

SKRAPAR

DIBR

MAT

MALLAKASTR

DEVOLL

KOLONJ

HAS

TROPOJ

KURBIN

MIRDIT

MAL

SI E

MAD

HE

LABRIA

AMRIA

Tiran

Peshkopi

Berat

Durrs

Elbasan

Fier

Gjirokastr

Kor

Vlor

Kuks

Lezh

Shkodr

Kuov

orovod

Bulqiz

Burrel

Kruj

Gramsh

Librazhd

Peqin

Lushnj

Prmet

Tepelen

BallshBilisht

Ersek

Pogradec

Bajram Curri

Krum

La

Rrshen

Koplik

Puk

Kavaj

Delvin

Sarand

Patos

Crrik

Shijak

Polian

Fush-Kruj

Mamurras

Divjak

Selenic

Roskovec

Memaliaj

Rrogozhin

Ur Vajgurore

Himar

Vor

Maliq

Prrenjas

Libohov

Orikum

Fush-Arrz

Shngjin

Rubik

Milot

Leskovik

Konispol

Klcyr

Krast

Krrab

Podgoric

Janin

Korfuz

Tetov

Gostivar

Ohr

Dibr Krov

Resnj

Strug

Gjakov

Pej

Prizren

Andrijevic

Tivar

Danilovgrad

Plav

Ulqin

Guci

Tuz

Gollubovc

Rahovec

Sharr(Dragash)

Lipjan

FushKosov

Kastriot(Obiliq)

Shtime

Shtrpc

Dean

Istog

Klin

Apolloni

Butrint

Voskopoj

DUKA

GJI

N

DetiAdriatik

Deti Jon

Gjirii Drinit

Gjirii Rodonit

Gjirii Durrsit

Gjirii Lalzit

Gjirii Karavastas

Gjirii Vlors

Gjirii Sarands

Gjirii Dukatit

Kan

ali i

Kor

fuzi

t

Ishullii Sazanit

Gadishullii Karaburunit

Ishulli i Korfuzit

Kepi i Rodonit

Kepi i Bishtit t Palls

Kepi i Lagjit

Kepi i Gjuhzs

Kanalii Otrantos

Cem

Mor

a

Mora

Lim

Vard

ar

Var

dar

Kalamas Kala

mas

Drin i Bardh

Drin

i Bard

h

Drin

Drin i Madh

Valbon

Valbo

n

Bun

Drin

Drin

i Zi

Drin i Zi

Mat

Mat

Fan

Ishm

Erzen

Shkumbin

Shkumbin

Sema

n

Dev

oll

Devoll

Osum

Osu

m

Vjos

Vjos

Shushic

Drino

Drino

Aliakmon

Liqenii Shkodrs

Liqenii Vaut t Dejs

Liqenii Komanit

Liqenii Fierzs

Liqeni i Plavs

Liqenii Radoniqit

Liqeni i UlzsLiqeni

i Mavrovs

Liqeni i Dibrs

Liqenii Ohrit

Liqenii Prespss Madhe

Liqenii Prespss Vogel

Lagunae Karavastas

Lagunae Narts

Lagunae Pashalimanit

Liqeni i Butrintit

Liqeni i Janins

Myz

eqe

Q. e Llogaras1027

Gja

llic

Koritn

ik

Kora

b

Lur

Dej

Deshat

Dajt

Shebenik

Val

amar

Ost

rovic

Tomorr

Gra

moz

Nemerk

Grib

ik

Mali i That

Alpet S

hqipt

are

Bjesh

kt e

Sha

rrit

M. e Kndrevics2121

2045

M. e Papingut2485

2523

2346

2373

uka Partizane2416

Pllaja e Pusit2287

2253

1612

2119

2246

M. e Velivarit2375

2764

2486

M. e Pikllims2394

Grykat e Hapta2625

M. e Jezercs2694M. e Radohims

2568

M. e Titos(Turku i Madh)

2747

M. e Gjeravics2656

M. e Smolikut2637

Liqenii Banjs

Konic

HASLABRIA

kryeqytete t shteteve

qendra t qarkeve (Sh.), rretheve (K.), periferive (Gr.)

qendra t rretheve (Sh.) dhe komunave (vende t tjera)

vendbanime t tjera

aeroporte ndrkombtare

porte detare

maje

diga

qafa

grmadha

rrug automobilistike kryesoretunele rrugore

hekurudhatunele t hekurudhavekufij shteterore

emrat e rretheve*

krahina historike

*Rrethet q mbajn emrat e qendrave t tyre nuk jan shnuar.

UTM WGS84

3000 m

2500 m

2000 m

1500 m

1000 m

500 m

100 m

0 m

0 m

-100 m

-500 m

-1000 m

-1500 m

0 50(km)

Harta topograke

Territori i Shqipris ndahet n 4 krahina t mdhanatyrore (ziko-gjeograke):

1. Krahina malore veriore

4.1 Malet 3

2. Krahina malore qendrore3. Krahina malore jugore4. Ultsira perndimore

Nga Krahina Malore Veriore vlen t veohen AlpetShqiptare q shquhen pr kontrast t madh midis malevet larta dhe luginave t thella. Rreth 30 maja maleshndodhen mbi 2 500 m mbi nivelin e detit. Ndr luginatdallohen sidomos lugina e Valbons dhe ajo e Thethit.Krahina Malore Qendrore nuk sht aq kompakte sa ajoveriore, por e ndar n disa masive malore, si: Vargu iKorabit, Malet e Lurs, Malet e Sknderbeut etj. Ktomale ndrpriten nga lugina t ndryshme. Krahina MaloreJugore arrin deri n detin Jon n jug dhe sht e coptuarn disa vargje malore dhe lugina lumore. Vend t veantn t z riviera shqiptare, e cila shtrihet nga Gjiri iVlors deri n Butrint n jug. Prgjat bregdetit Adriatik,n perndim t vendit shtrihet Ultsira Perndimore eShqipris me gjatsi nga veriu n jug rreth 200 kmdhe me gjersi nga perndimi n lindje, deri ne 50 km.Kjo ultsir prbn ultsirn m t madhe n pjesnperndimore t Ballkanit dhe sht rajoni m i zhvilluarekonomik i Shqipris.Relievi i tokave shqiptare shtrihet nga niveli i detit deri nlartsin 2751m (mali i Korabit). I gjith ky ndryshimi lartsis ndikon n ndryshimet e mdha klimaterike,n bimsi, si dhe n dendsin e vendosjes s qendravet banuara n drejtim vertikal. N relievin e tyrembizotrojn kodrat dhe malet. Duke u nisur nga lartsiambi nivelin e detit, dallohen: relievi i ult, i mesm dhei lart. Relievi i ult shtrihet nga niveli i detit, deri n200 m mbi kt nivel. Ai prfshin fushat dhe kodrate ulta pran brigjeve detare t Adriatikut e Jonit dheprgjat sektorve t mesm t luginave lumore. Relievii mesm shtrihet nga 200 deri ne 1000m mbi nivelin edetit. Ai ka shtrirjen m t madhe dhe prfshin: kodrat,gropat, fushgropat dhe luginat kryesore. Relievi i lartshtrihet 1000 m mbi nivelin e detit dhe prfshin maletdhe sistemet malore. Pjesa m e madhe e ktyre maleveka lartsi deri n 2000 m. Malet me lartsi m t madhese 2000 m kan shtrirje t kuzuar.sek. Natyra[8]

4.1 Malet Artikull kryesor : Lista e maleve t Shqipris

Malet kan tipare morfologjike t ndryshme. Kreshtate tyre jan her t ashpra e her t buta. Forma e tyrevaret nga prbrja shkmbore dhe veprimi i faktorvet jashtm. Kreshta te ashpra ndeshen kryesisht tekshkmbinjt glqeror, por edhe n ato magmatik tmodeluar nga erozioni lumor i akujve t kuaternarit.[9]

4.1.1 Korabi

Artikull kryesor : Korabi

Korabi sht nj nga malet m t larta t Evropsjuglindore, i cili shtrihet prgjat kurit t Shqipris dheRepubliks s Maqedonis. Masivi i tij shkmbor shtnj masiv shum i thyer malor dhe prbhet kryesishtnga rreshpe dhe glqeror t Paleozoikut me strukturat nblloqe, si dhe disa shkmbinj t dmtuar rnd prej gipsit Triasikut Permian. Korabi sht gjithashtu mikprits ishume shoqatave te ndryshme alpiniste, synimi i te cilavesht pushtimi i majs m t lart t vendit, 2751 m mbinivelin e detit.[10]

4.1.2 Alpet Shqiptare

Artikull kryesor : Bjeshkt e Nemuna

Alpet shqiptare

Alpet Shqiptare shtrihen n veri t lumit Drin dhe nperndim t rrjedhjes s poshtme t lumit Valbona. Alpetprbehen kryesisht nga glqerort, por gjenden edhedepozitime terrigjene dhe magmatike. Me kt ndrtimgjeologjik lidhen pasurit minerare si: minerali i bakrit,boksitet dhe kuarcitet. Ato prbjn grumbullin malorm t fuqishm, m t lart, m t ashpr dhe m tcoptuar t vendit me nj lartsi mesatare 1500 m mbinivelin e detit.[11]

4.1.3 Tomori

Artikull kryesor : Mali i Tomorit

Mali i Tomorit sht nj mal i larte n Shqiprin jugoren afrsi t qyteteve t Beratit dhe Polianit. Maja me lart e tij, quka e Partizanit, arrin nj lartsi prej 2401metra. Mali prmendet pr tyrben e Kulmakut[12], njvend pelegrinazhi pr besimtart bektashian, q gjendetn majn m t lart t tij, si dhe pr disa kampet ndryshme skijimi. Tomori gjithashtu ka nj historite pasur mitologjike duke qen vend strehimi i shumgurave t ndryshme t mitologjis shqiptare nga ku

4 4 RELIEVI

Tyrbja e Kulmakut n majn m t lart t Tomorit

ka marr dhe emrin Olimpi i Shqipris". ParkuKombtar i Malit t Tomorit mbulon nj siprfaqe prej4,000 hektarsh. N park bredhin lirshm shum kafshendemike, duke i dhn vizitorve nj eksperienc tpaharrueshme dhe unike.[13]

4.2 FushatFushat zne kryesisht pjesn perndimore, prgjatbregdetit Adriatik dhe lumenjve kryesore t vendit siVjosa, Devolli, Osumi, Shkumbini, Erzeni, Mati eDrini, ku gjenden, gjithashtu, edhe tokat bujqsore eqendra t mdha banimi, si dhe prshkohen nga rrug trndsishme komunikimi. Fushat m t larta gjenden npellgun e Kors, mbi 800 m mbi nivelin e detit ndrsafusha m e madhe sht fusha e Myzeqes e shtrir nann perndimore, q sht dhe fusha m e madhe eBallkanit perndimor.[14]

4.3 Ishujt Artikull kryesor : Lista e ishujve n Shqipri

Shqipria si vend bregdetar ka nj numr t vogl ishujsh,shumica e tyre jan t vegjl dhe nuk kalojn 1 km2siprfaqe, prve ishullit t Sazanit dhe atij t Kuns.Ishujt e Shqipris ndodhen n Detin Adriatik, Detin Jon,si dhe n disa liqene brenda vendit. Disa nga ta jan tprshtatshm pr turizm sepse kan nj bukuri q shte virgjr dhe e paprekur nga dora e njeriut, por asnj ngaishujt nuk sht i banuar.[15]

4.3.1 Ishulli i Sazanit

Artikull kryesor : Sazani

Ishulli i Sazanit

Sazani sht ishulli m i madh i Shqipris. Maja e tijm e lart sht 342 m. Ishulli i Sazanit ka nj siprfaqeprej 5,7 km2 dhe vij bregdetare me gjatsi rreth 15km. Ishulli nga pikpamja e ekosistemit sht nj parki vrtet, shum i pasur dhe i mbrojtur, si rezultat i tqenit vazhdimisht zon ushtarake. Kjo ka mundsuarshmangien e gjuetis s paligjshme, si dhe t abuzimevee dmtimeve t tjera. Shpellat nnujore, si ajo e HaxhiAlis, Gjirit t Djallit e t tjera jan nga m t mdhatq mund t gjenden n Mesdhe. Ato sot prbjn njsd t vrtet pr zhytsit dhe nj atraksion t veantpr sportet nnujore.[16]

4.3.2 Ishulli i Kuns

Ishulli i dyte m i madh i Shqipris. Gjendet n deltne Drinit, afr qytetit t Lezhs dhe ka nj siprfaqe prej1.4 km2. Ishulli sht 1.5 km larg bregut dhe strehonn gjirin e tij rreth 70 lloje zogjsh, 22 lloje zvarraniksh,6 lloje ambsh dhe 23 lloje gjitarsh. N afrsi te tijgjenden plazhet e Tales dhe Kuns.[17]

4.4 Gadishujt Artikull kryesor : Gadishulli i Karaburunit

Gadishulli i Karaburunit (Turq. Gjuha e Zeze) sht ivetmi gadishull n Shqipri. Ai ka nj sip. prej 62km2 dhe ndodhet n qytetin e Vlors. Gadishulli njihejq n lashtsi pr pasurit natyrore (mermerin), pasuritpyjore (valanidhin), pasurit historiko-arkeologjike sidhe rezervatin e pasur me derrat e egr. N skajinveriperndimor t Karaburunit ndodhet Kepi i Gjuhzs,pika m perndimore e Shqipris njkohsisht dhe vend-strehimi i shpells s Haxhi Aliut, shpells m t madhebregdetare t vendit. Natyra e tij paraqitet e pasur n pyjepor e varfr n bimsi dhe ujra siprfaqsore, shkaqekto q e kan br zonn t pabanueshme. Pamja etij e virgjr kontribuon n aspektin turistik t vendit icili sht i mbushur me shpella, t ara, gjire e plazhet vegjl. Agjenci t ndryshme turistike aplikojn jovetm udhtime prgjat ktij masivi, por edhe pushimenjditore, n plazhet q ndodhen aty. Udhtime ttilla organizohen kryesisht gjat stins s vers, ndrsasynohet q ato t shtrihen gjat gjith vitit.[18]

5.3 Shpella e Piratve 5

5 Shpellat

N Shqipri gjenden m shum se 50 shpella, t cilatdallohen pr vlerat e tyre historike mijravjeare, sidhe pr bukurit e shumta natyrore q ato ofrojn prvizituesit. Shumica prej tyre jan subjekte t legjendavet ndryshme, t cilat i prshkruajn ato si vende tbanuara nga krijesa mitologjike, ose si vend-strehime tthesareve dhe pasurive t shumta t fshehura.[19]

5.1 Shpella e Pirogoshit

Shpella e Pirogoshit gjendet n Berat pran fshatitRadesh, n nj lartsi prej 450 metrash. sht shpella me madhe n vend me fundin ende t pa zbuluar. Gjatsia eeksploruar deri m tani nga grupi speleologjik i Skraparitme tre speleolog francez sht 1853m. Krahas formavet shumta karstike, shpella sht e populluar nga kolonite lakuriqve t nats. Sipas legjendave e besimevevendase, n shpell gjenden pasuri e thesare t shumtat fshehura.[20][21]

5.2 Shpella e Pllumbasit

Artikull kryesor : Shpella e Pllumbasit

Pamje nga pjesa e brendshme e shpells s Pllumbasit

Shpella e Pllumbasit, e njohur edhe si Shpella e Zez,gjendet ne fshatin Pllumbas. Kjo shpell sht ndrgjasht shpellat karstike m t vjetra n Evrop. Shpellandodhet 350 metra mbi nivelin e detit dhe formon njtunel diku 70-80 metra t gjat. N kt vend llogaritett ken jetuar njerz q n periudhn e hershme t neolititdiku 10.000 vjet m par. Me studimet arkeologjikesht vrtetuar se n kt koh sht prdorur teknika ekrijimit t zjarrit si dhe t veglave t para primitive dhet atyre pak m t zhvilluara.[22]

5.3 Shpella e PiratveShpella e Piratve gjendet n veri t Himars, n fshatine Dhrmiut. sht nj shpell karstike me hyrje detare.Emrin e ka mar sepse n t, koh m par strehoheshinpiratt e detit me anijet e tyre. Frymzuar nga kjoshpell sht shkruar dhe romani Shpella e Piratvenga shkrimtari Petro Marko, si dhe lmi me t njjtinemr.[23][24]

5.4 Shpella e Haxhi Aliut Artikull kryesor : Shpella e Haxhi Aliut

Shpella e Haxhi Aliut

Shpella e Haxhi Aliut e njohur dhe si Shpella Ilirike,sht shpella m e madhe e gjith bregdetit shqiptar. Kaformn e nj kubeje me gjatsi 30 m, lartsi maksimale18 m, gjersi 12 m dhe thellsi 10 m. Nga fundi i shpellsburojn ujra t mbla. Shpella e ka marr emri nga njlufttar dhe detar i shquar ulqinak, i quajtur Haxhi Aliu, icili u strehua bashk me t birin n kt shpell. Prej atyata sulmonin piratt e detit dhe duke bashkpunuar mebarinjt, mbronin tregtart dhe udhtaret q kalonin ngakto an. Populli shqiptar i ka dedikuar edhe nj kngktij detari t famshm. Edhe sot anijet q kalojn pranshpells i bien sirens n nder t tij. Ktu jan gjetur edheshume objekte arkeologjike q vrtetojn se kjo shpellsht prdorur nga tregtar e kalimtar q n lashtsi.[25]

6 HidrograaPozita gjeograke n brigjet e detit Adriatik dhet detit Jon, kushtet klimaterike, relievi i thyer,

6 6 HIDROGRAFIA

kryesisht kodrinoro-malor, prhapja e madhe eshkmbinjve t prshkueshm nga uji dhe veprimtariae njeriut kan kushtzuar pasurit e mdha ujore dheshumllojshmrin e tyre: dete, liqene, lumenj, prrenjdhe burime ujore.[26]

6.1 DetetDeti Adriatik dhe deti Jon kan rndsi t madhegjeograke dhe ekonomike. Ato ndikojn n zbutjen eklims, n ujrat e tyre gjuht nj sasi e madhe peshkudhe n laguna nxirret krip. Kto dete shrbejn edhe sirruge lidhse t Shqipris me shtetet e tjera fqinje.[27]

6.1.1 Deti Adriatik

Artikull kryesor : Deti Adriatik

Ky det shtrihet midis gadishullit Apenin n perndim dhegadishullit t Ballkanit n lindje, kurse kanali i Otrantos(72 km) e ndan at me detin Jon. Deti Adriatik shti gjat 820 km (drejtimi veri-jug) dhe i gjer 203 km(lindje-perndim). Thellsia m e madhe e tij arrin n1233 m. N brigjet shqiptare ky det sht i cekt. Brigjetshqiptare t detit Adriatik kan gjatsi 325 km. Pjesam e madhe e tyre jan brigje t ulta fushore me plazhet mdha (disa dhjetra kilometra t gjata dhe deri ndisa qindra metra t gjera), me prbrje rre shum timt. Ndr to dallohet, plazhi i Velipojs, Durrsit,Divjaks, Vlors etj. N kto plazhe pushojn me mijraturist vendas dhe t huaj. N kt bregdet gjendenedhe disa gjire, si: gjiri i Tivarit, i Drinit, i Durrsit, iVlors, shum t prshtatshm pr porte detare. N tondodhen edhe portet m t rndsishme t t gjitha vendit(Durrsi, Vlora, dhe Shngjini).[28]

6.1.2 Deti Jon

Artikull kryesor : Deti Jon

Pamje nga Himara e detit Jon

Ky det shtrihet midis pjess jugore t gadishullit tBallkanit dhe gadishullit Apenin. Ai sht deti m ithell i Mesdheut, (me nj thellsi q arrin n 5267 m tekhumnera Kalipso), sht det i hapur dhe mjaft i ngroht.Brigjet shqiptare t ktij deti shtrihen nga nga Kepi iGjuhzs deri n Kepin e Stillos me nj gjatsi prej 151km, me tipare t ndryshme. Prgjat tij ngrihen male,prandaj ky bregdet sht kryesisht i lart e shkmbor.N kt bregdet plazhet jan te rralla dhe zallore. Kaedhe sektor te tjer te tij n t cilt malet u lne vendfushave te vogla. N grykderdhjen e lumit t Kalamasit) dhe t lumit t Pavls brigjet jan t ulta e fushore,me plazhe ranore dhe sektor t moalizuar. Pamjatrheqse, burimet e pastra, shklqimi i diellit, ujrat ekaltra dhe t tejdukshme t detit u japin ktyre plazhevevlera t mdha turistike.[29]

6.2 Liqenet

Artikull kryesor : Lista e liqeneve n ShqipriLiqenet jan t shumta dhe t shumllojshme. Formimii tyre sht br nga fundosjet tektonike, nga tretja engadalshme n uj e shkmbinjve glqerore dhe gipseve,nga veprimi e akujve, nga njeriu, pr prtimin eenergjis elektrike, pr ujitje dhe pr furnizimin eqendrave t banuara me uj.[30]

6.2.1 Liqeni i Shkodrs

Artikull kryesor : Liqeni i Shkodrs

sht liqeni m i madh i gadishullit t Ballkanit, me njsiprfaqe prej 368 km, nga t cilat 149 km prfshihenbrenda kujve t Republiks s Shqipris. N kt liqenderdhet lumi i Moraes dhe prej tij del ai i Buns. shtliqen i cekt (me thellsi mesatare 7 m dhe maksimale44 m) i prmendur pr gjuetin e peshkut dhe pr vleratturistike.[31]

6.2.2 Liqeni i Ohrit

Artikull kryesor : Liqeni i Ohrit

sht liqeni m i thelle n t gjith gadishullin e Ballkanit(mesatarja 145 m, maksimalja 295 m). Ai z vendin edyt n kt gadishull pr nga siprfaqja (363 km, ngat cilat 111 km prfshihen n Republikn e Shqipris).N kt liqen derdhen disa prrenj dhe ujrat e shumburimeve te mdha, q dalin pran brigjeve lindore dhen taban t tij. Prej liqenit del lumi i Drinit t Zi.Liqeni i Ohrit ka rndsi t madhe turistike dhe bot tpasur shtazore, duke mos munguar ktu dhe disa llojeendemike.[32]

6.3 Lumenjt 7

Liqeni i Ohrit

6.3 Lumenjt Artikull kryesor : Lista e lumenjve n Shqipri

Shqipria prshkohet nga nj rrjet i dendur lumenjsh,t cilt n rrjedhjet e siprme kan karakter malor merrjedhje t shpejt dhe forc t madhe erozive, kursen rrjedhjet e poshtme kan karakter fushor. Lumenjtrrjedhin n drejtime t ndryshme dhe prfundojn n 2dete: n Adriatik dhe n Jon.[33]

6.3.1 Drini

Artikull kryesor : Drini

Drini (285 km) sht lumi m i madh shqiptar dhe ngjith pjesn perndimore t Ballkanit. Ai formohet ngabashkimi i Drinit t Zi me Drinin e Bardh. Drini i Zidel nga liqeni i Ohrit n qytetin e Strugs dhe derdhetn liqenin articial t Fierzs. Drini i Bardh buron ngamalet e Zhlebit (Kosov), prshkon lugun e Dukagjinitdhe derdhet n liqenin e Fierzs. Lumi i Drinit, nvazhdim, sht kthyer n nj zinxhir liqenesh articiale(i Fierzs, i Komanit dhe i Vaut t Dejs), q furnizojnme uj tri hidrocentrale t mdha. Ai derdhet n lumine Buns. Prurja mesatare vjetore e Drinit arrin 352m3/sek, kurse maksimalja e regjistruar sht mbi 5100m3/sek.[34]

6.3.2 Buna

Artikull kryesor : Buna

Buna (44 km) sht i vetmi lum fushor. Buron nga liqenii Shkodrs. Pasi bashkohetmeDrinin, rrjedh n nj shtrattepr t ceket dhe me dredhime t shumta. Prfundonn detin Adriatik me nj delt shum t madhe. Prurjamesatare vjetore e Buns arrin 670 m3/s, duke zne njnga vendet e para n Mesdheun Verior. Ky lum shtpjesrisht i lundrueshm.[35][36]

Lumi Buna

6.3.3 Mati

Mati (115 km) buron nga mali i Kaptins dhe prshkonnj lugine me zgjerime dhe gryka t ngushta, ku janndrtuar digat e dy hidrocentraleve (i Ulzs dhe iShkopetit). Prurja mesatare vjetore arrin 103 m3/s.[37]

6.3.4 Shkumbini

Artikull kryesor : Shkumbini

Lumi Shkumbin, (ose Lumi Shkmbi), buron n malin eValamars dhe duke rrjedhur npr nj lugin t ngushtme reliev t thyer, derdhet n Detin Adriatik. Gjatsiae ktij lumi sht 181 km ndrsa prurja e ujit arrinvlern mesatare vjetore prej 61 m3/sek. Shkumbini endan pothuajse n dy pjes t barabarta Shqiprin.[38]N rrjedhn e siprme, Shkumbini sht nj lum irrmbyeshm dhe erozioni sht i fuqishm nga fshatrate Mokrs s siprme si Dunic, Kalivac, Llenge. Ktojan dhe fshatrat llestare ku llon Shkumbini dhe derin ultsirn e Elbasanit ai shfaq dukuri erozioni, ndrsam pas dukuri akumulimi.

6.3.5 Semani

Artikull kryesor : Semani

Semani sht lumi i dyt pr nga gjatsia n Shqipri,pas Drinit. Lumi llon n rrethin e Beratit dhe formohetnga bashkimi i dy lumenjve Osum dhe Devoll n afrsit fshatit Kozar. sht i gjat rreth 281 km, mepellg ujmbledhs 5,649 km2 dhe lartsi mesatare mbinivelin e detit 863 m. Pasi prshkon fushn e Myzeqes,shkarkon ujrat e tij n detin Adriatik, n jug t lagunss Karavastas.[39]

6.3.6 Vjosa

Artikull kryesor : Vjosa

8 7 PASURIT NATYRORE

Lumi Vjosa rrjedh nga malet e Pindit n lindje t Janins,kurse burimi gjendet n malin Mavrovouni. Rrjedha etij vazhdon n drejtim t veriperndimit pr n Shqipri.Lumi ka nj gjatsi prej rreth 272 km, prej t cilave80 km n territorin e Greqis, kurse rreth 192 kmbrenda territorit t Shqipris. Pellgu i Vjoss prfshinnj siprfaqe prej 6,706 km2, 2,154 km2 prej t cilavegjenden brenda kujve t Greqis, dhe 4,552 km2 brendakujve t Shqipris. Prurja mesatare e ujrave ngrykderdhje sht rreth 204 m3/sek.[40][41]

6.4 Lagunat

Lagunat n Shqipri kan nj siprfaqe t prgjithshmembi 130 m2 paralel me detin. Ndr lagunat m kryesoremund t prmendim at t Patokut, Karavastas dheNarts.[42]

6.4.1 Laguna e Patokut

Artikull kryesor : Laguna e Patokut

Gjat bregut shqiptar t Adriatikut, kompleksi ligatinori Patokut prfaqson nj nga bukurit natyrore minteresante t ktij bregu. I ndodhur ndrmjet LumitMat n Veri dhe Lumit Ishm n Jug, ky kompleksprfshin nj shumllojshmri t lart habitatesh: laguna ebrendshme dhe e jashtme (480 ha), pylli (200 ha), tokatbujqsore (450 ha) dhe blegtorale (150 ha). Kjo sht ajofar ka mbetur nga nj zon e mparshme prej 4200 haq ka kaluar nj proces interesant zhvillimi, pr shkak tfaktorve natyror dhe aktiviteteve njerzore.[43]

6.4.2 Laguna e Karavastas

Artikull kryesor : Laguna e Karavastas

Laguna e Karavastas sht n afrsi t Lushnjes. Nt rriten disa lloje t rralla pishash dhe nj lloj i rrallpelikani (pelikani kaurrel). Supozohet se 5% e t gjithpelikanve t ktij lloji jetojn aty. Karavastaja bn pjesn parkun kombtar t Divjaks. sht m e madhja evendit ton dhe n gjith bregdetin jugor t Adriatikut menj sip. prej 4330 ha, gjatsie 10.6 km, gjersie 4.3 kmdhe thellsie deri n 1.5m. Ndahet nga deti nprmjet njbrezi t gjer rre, t mbuluar nga pylli i dendur, buz tcilit ndodhet nj plazh mjaft i madh. Lidhet me detinme tri kanale, njri prej t cilve articial i hapur prarsye peshkimi. Npr kto kanale, si pasoj e batics dhezbatics, rrjedhja e ujit ndryshon drejtim do 6 or.[44]

6.4.3 Laguna e Narts

Artikull kryesor : Laguna e Narts

Laguna e Narts dhe Ishulli i Zvernecit

Laguna e Narts ka nj siprfaqe ujore rreth 42 km2,prej t cils 14 km2 prdoren pr prodhimin e kripsn miniern e krips s Skrofotins. Thellsia e lagunsshkon nga 0.70 m n 1.50 m. Ky kompleks prfshintipe t ndryshme mjedisesh natyrore si dunat ranore tzhvilluara n afrsi t grykderdhjes s Lumit Vjosa,pylli mesdhetar i pishave (PishPoro, Vlor), shtretrt vjetr lumenjsh, ligatina t vogla bregdetare, kripore,tok kripore e pakultivuar dhe toke bujqsore n lindje tzons.N ket zone dhe rreth saj gjenden zona t ndryshmehistorike t tilla si Ishulli i Zvernecit n Lagunn eNarts me Manastirin e Shn Mris shek. 13-14 PasKrishtit, zona arkeologjike e fshatit t Nartsme ngulimete hershme t Aulons (e pa grmuar ende) dhe qyteti iVlors.[45]

7 Pasurit natyrorePr nj siprfaqe t vogl sa t Shqipris mund tthuhet se sht e begatshme me pasuri natyrore. Pjesajug-perndimore e vendit sht e pasur me naft dhegaz natyror ndrsa n veri-lindje gjenden rezerva tkonsiderueshme t mineraleve ndr t cilat vlen tprmenden: kromi, bakri dhe hekur-nikeli. Pjesa m emadhe e rezervave t qymyrit sht gjetur n rrethinne Tirans ndrsa Selenica prmban rezerva t mdha t

9.2 Flora 9

bitumit.[46]

8 KlimaMe pozicionin e saj te favorshem prballe deteve Adriatikdhe Jon, si dhe malsit e mbshtetura mbi pjesn engritur t Ballkanit, Shqipria ka nj numr t madhzonash klimaterike, krahasuar kjo me siprfaqen esaj modeste. Ultsirat bregdetare kan klim tipikemesdhetare, me dimr t bute dhe ver t lagsht.Temperaturat mesatare variojne nga 7C n dimr ederi n 24C n ver. Pjesa malore karakterizohetnga nj klim mesdhetare-kontinentale, e shkaktuar kjonga masat ajrore q mbizotrojn Evropn lindore dheBallkanin. Veori kryesore t ksaj zone jan errate fuqishme me drejtimin verior dhe veri-lindor si dhetemperaturat mesatare disi m t ulta. Sasia e reshjevesht mesatarisht e larte si rezultat i kombinimit t dyrrymave ajrore, ato mesdhetare dhe kontinentale. Nivelii reshjeve varion nga 600 mm n vit n fushgropn eKors, n 3100 mm n vit n Bog, t Alpeve ShqiptareKtu, gjithashtu, vlen pr t'u theksuar se rreth 95% eshirave t t gjith vendit bien n sezonin dimror.[47]

9 Flora dhe FaunaPr shkak t trevave t saj t pandotura dhe t thellaShqipria ka nj larmi bimsh dhe shrben si streh efundit e shum gjitarve dhe zogjve t rrall, q sot janzhdukur ose jan n zhdukje e sipr n rajon dhe mgjer.[48]

9.1 Fauna

Ariu i murrm

Pasuria dhe bukuria e krahinave fshatare dhe pyjeveshpesh u kane dhne mundsi vizitorve t gjejn krijesadhe kafsh q rrall t qllon ti hassh. Kshtu pyjet egjera t ahut, pishs dhe dushkut u japin streh ujkut,dhelprs, akallit, kurse n pyjet e larta t pishs gjejn

strofka ariu i murrm, kunadhja e pishs, dy lloje tmaces s egr, rrqebulli e vjedulla. Kaprolli, dhia eegr dhe derri i egr jan t zakonshm n disa krahina.Shqipria ka jo m pak se 14 lloje lakuriq nate dherreth 350 zogj vendas. N to prmenden lloje shtegtarshdhe jo shtegtarsh. N pyjet e dendura t pishs jetojndy lloje t rralla t gjelit t egr dhe qukapikut. Nshum lokalitete jan t zakonshm zogjt grabitqar,ndr ta shqiponjat, fajkonjt, hutat, skiftert dhe disalloje t but, duke prfshire edhe bun me mjekr, bunme bri dhe kukuvajkn e vogl. N Shqipri gjendenedhe shum zvarranik si jan: gjarprinjt e ujit, bollae shtpis, beronja, neprka helmuese etj. N ujragjenden 260 lloje peshqish, ndr to m t zakonshmit epeshqve mesdhetar gjenden n ujrat bregdetare ndrsatrofta n rrjedhat malore. N liqene ka krap, ngjaladhe peshq t tjer t zakonshm kurse n brigje t tjeralundrza.[49]

9.2 Flora

Bima e dans

Shqipria ka gjithashtu nj or t pasur, qkonkretizohet me m shum se 3,221 tipe t ndryshmebimsh. Ndr to, 489 jan t veanta pr Gadishulline Ballkanit dhe 40 jan vetm t Shqipris. Pyjete dushkut jan tipike dhe prbjn afrsisht 20% tsiprfaqes pyjore t gjith vendit. N treva t tjerambizotrojn shkurret mesdhetare, deri n lartsin 800m duke pasur si m karakteristike: mrsinn, maren,shqopn, dhe dushkullin e egr. N brigjet jugore tnxehta gjenden qt e detit, dana, qt, shkoza e zeze,eukaliptet etj.[50]

10 Pikat ekstremeGjersia dhe gjatsia

10 12 REFERENCA

Veri : Komuna Kelmend(423940 Veri 194325Lindje 42.661111 Veri 19.723611 Lindje)

Jug : Bashkia Konispol(393841 Veri 201138Lindje 39.644722 Veri 20.193889 Lindje)

Perndim : Ishulli i Sazanit(403020 Veri191550 Lindje 40.505556 Veri 19.263889Lindje)

Lindje : Komuna Progr(403958 Veri 210326Lindje 40.666111 Veri 21.057222 Lindje)

Lartsia

Maksimumi : Maja e Korabit, Korabi, 2751 m Minimumi : Deti Adriatik, 6.5 m

11 Shikoni edhe Shqipria Gjuha Shqipe Ekonomia e Shqipris Censusi i Shqipris 2011

12 Referenca http://www.km.gov.al/?fq=brenda&r=&gj=gj1&

kid=54 http://www.akt.gov.al/tinymce/jscripts/tiny_mce/

plugins/filemanager/files/broshura_ture_harte/broshura1/natyra_shqip.pdf

[1] sek."VECORI TE PERGJITHSHME GJEOGRAFIKEhttp://gjeografiaerepublikesseshqiperise.blogspot.com/2009/03/republika-e-shqiperise.html

[2] http://www.asp.gov.al/index.php?option=com_content&view=article&id=527%3Ahistoriku-kam&catid=155%3Aprofili-i-dep-kufirit&Itemid=290&lang=sq

[3] http://www.akt.gov.al/al/text.php?id=11&lang=1

[4] http://www.tirana.gov.al/sq/Njesite-Bashkiake

[5] sek."Popullsia *http://www.instat.gov.al/media/178070/rezultatet_kryesore_t__censusit_t__popullsis__dhe_banesave_2011_n__shqip_ri.pdf

[6] sek."Pyetjet mbi karakteristikat etnike dhe kulturorehttp://www.instat.gov.al/media/178070/rezultatet_kryesore_t__censusit_t__popullsis__dhe_banesave_2011_n__shqip_ri.pdf

[7] http://www.qendra.info/life-style/kuriozitete/54846-sa-shqiptar%C3%AB-jetojn%C3%AB-n%C3%ABp%C3%ABr-bot%C3%AB.html

[8] http://gjeografiaerepublikesseshqiperise.blogspot.com/2009/03/republika-e-shqiperise.html

[9] Gjegraa 12, kap. 2.3, faqe 25

[10] http://www.peshkopia.org/?page_id=56

[11] http://bashkiabajramcurri.al/bjeshket.html

[12] http://www.panorama.com.al/2012/08/21/nis-pelegrinazhi-ne-malin-e-tomorit/

[13] http://www.mtkrs.gov.al/web/Burimet_e_Turizmit_Natyror_te_Rrethit_te_Beratit_308_1.php

[14] sek. Natyrahttp://gjeografiaerepublikesseshqiperise.blogspot.com/2009/03/republika-e-shqiperise.html

[15] sek."Ishujthttp://www.akt.gov.al/tinymce/jscripts/tiny_mce/plugins/filemanager/files/broshura_ture_harte/broshura1/natyra_shqip.pdf

[16] http://www.zeriyt.com/sazani-ishulli-me-i-madh-ne-shqiperi-t91346.0.html

[17] http://www.akt.gov.al/natyra/text.php?id=7

[18] http://www.bashkiavlore.org/index.php?option=com_content&task=view&id=62&Itemid=74

[19] http://guribardhe.albanianforum.net/t632p15-lista-e-monumenteve-natyrore-ne-shqiperi

[20] http://www.mtkrs.gov.al/web/Burimet_e_Turizmit_Natyror_te_Rrethit_te_Beratit_308_1.php

[21] http://www.castle-park.com/castle-park.com/index.php?option=com_content&view=article&id=5&Itemid=10&lang=sq

[22] http://www.youtube.com/watch?v=QO1lQS1yVDY

[23] http://www.himara.gov.al/Details.aspx?cat=1&d=48

[24] http://www.tourism.ecaty.com/en/see-do/mos-mungo/shpella-e-pirateve.html

[25] sek. SHPELLAEHAXHIALISEhttp://orikum.gov.al/index.php/al/turizmi/vende-per-tu-vizituar

[26] sek."Rrjeti hidrograkhttp://www.akti.gov.al/kerkimishkencor/pkkzh/doc_03_05/PKKZH_PasuriteNatyrore_2003_2005.pdf

[27] http://gjeografiaerepublikesseshqiperise.blogspot.com/2009/03/hidrografia.html

[28] sek."Deti Adriatikhttps://sites.google.com/site/grupix12/services

[29] sek."Deti Jon https://sites.google.com/site/grupix12/services

[30] sek."Liqenethttp://gjeografiaerepublikesseshqiperise.blogspot.com/2009/03/hidrografia.html

[31] http://www.ulqini.de/Liqeni_i_Shkodres.htm

[32] http://www.struga.eu/struga/liqeni%20i%20ohrit.htm

11

[33] http://gjeografiaerepublikesseshqiperise.blogspot.com/2009/03/lumenjte-kryesore-trevat-shqiptare.html


[35] http://www.shkodraonline.com/comment.php?comment.news.248







[42] http://armendhereni.tripod.com/id42.html

[43] http://www.bashkialac.gov.al/template.php?pag=45761

[44] http://bashkiafier.gov.al/?page_id=3174


[46] http://www.albeiti.org/doc/gjendja_rezervave.pdf?PHPSESSID=32a6b71f8b4c340a5ae4990966f2bb13

[47] http://qendrim.forumotion.net/t3725-tiparet-e-pergjithshme-te-klimes

[48] http://turizmishqipetar.weebly.com/flora-dhe-fauna.html



13 Lidhje t jashtme Albanian Tourism Agjencia Kombtare e Turizmit Kshilli i Ministrave Gadishulli i Karaburunit dhe Ishulli i Sazanit Shqipria, natyra dhe aktivitetet

12 14 TEXT AND IMAGE SOURCES, CONTRIBUTORS, AND LICENSES

14 Text and image sources, contributors, and licenses14.1 Text

Gjeograa e Shqipris Source: http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjeografia%20e%20Shqip%C3%ABris%C3%AB?oldid=1503208Contributors: Bet 0, Dan, Arianit, Armend, BetBot, Puntori, Escarbot, Thijs!bot, Pasztilla, TXiKiBoT, VolkovBot, Planeti, SieBot,AlleborgoBot, Loveless, DragonBot, Idioma-bot, MelancholieBot, Tfc, Mikullovci11, Rubinbot, PZmaps, Flokarti, Euriditi, Amaro,Hatake, AvocatoBot, Juve13, Roboti Tung, Babagjysh, Adriatik ela, Addbot, Klein Muci, Mago Ulisses dhe Anonymous: 21

14.2 Images Skeda:000_Shqipria_harta.PNG Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/90/000_Shqip%C3%ABria_harta.PNG

License: Public domain Contributors: CIA World Factbook Original artist: Prpunuar prej Image:Albania map.png nga User:Hipi Zhdripi. Skeda:800px-Brown_bear.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/b/b5/800px-Brown_bear.jpg License: ? Contributors:

? Original artist: ? Skeda:Albania_map-sq.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Albania_map-sq.svg License: CC BY-SA

3.0 Contributors: Own work by uploader based on the following public domain sources: NASA SRTM3 v. 2 (topography), NASASWDB (water bodies, shoreline), NGDC World Vector Shoreline and World Data Bank II (borders), VMap-0 (water bodies, roads,railways), ETOPO1 Global Relief Model (bathymetry), Landsat ETM+ (water bodies, roads, railways, position of settlements etc.), UNMap of Albania and File:Maps_template-fr.svg (GFDL/CC-BY); software used: Inkscape 0.46, GIMP 2.6.3, GRASS 6.3.0, 3DEM 20.5;references used for the additional data: ViaMichelin, Google Earth, 1:50 000 Topographic Maps by the Soviet General Sta (1988) andAlbanien/Albania: Touristische Straenkarte, 1: 220 000. Bielefeld: Reise Know-How, 2004, ISBN 3-8317-7119-7. Original artist:PZmaps

Skeda:CaliforniaBayLaurelFlowers_crwb.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/52/CaliforniaBayLaurelFlowers_crwb.jpg License: CC-BY-SA-3.0 Contributors: ? Original artist: ?

Skeda:Harta_e_shqiperise-gjeografike.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/1/11/Harta_e_shqiperise-gjeografike.jpg License: ? Contributors: ? Original artist: ?

Skeda:Himar-Albania4.JPG Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6a/Himar%C3%AB-Albania4.JPG License:Public domain Contributors: ? Original artist: ?

Skeda:Laguna_di_Narte-Zvernec-4-.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/0/0a/Laguna_di_Narte-Zvernec-4-.jpgLicense: ? Contributors: ? Original artist: ?

Skeda:Lake_Ohrid.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/Lake_Ohrid.jpg License: CC BY-SA 2.5Contributors: E br vet Original artist: Markus Bernet

Skeda:Lumi_Buna.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/4/49/Lumi_Buna.jpg License: CC-BY-SA-3.0 Contributors:GDLF/sq Original artist: Planeti

Skeda:Sazan.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/01/Sazan.jpg License: CC BY-SA 3.0 Contributors: E brvet Original artist: Albinfo

Skeda:Shpella_e_Haxhi_Aliut..JPG Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/5/53/Shpella_e_Haxhi_Aliut..JPG License: ?Contributors: ? Original artist: ?

Skeda:Shpella_e_Zeze_(Pellumbasit).jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/6/60/Shpella_e_Zeze_%28Pellumbasit%29.jpg License: ? Contributors: ? Original artist: ?

Skeda:Tyrbja_e_Kulmakut.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/8/88/Tyrbja_e_Kulmakut.jpg License: ?Contributors: ? Original artist: ?

Skeda:Bjeshkt_e_Nmuna_.jpeg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/8/85/%E2%80%A2Bjeshk%C3%ABt_e_N%C3%ABmuna_%E2%80%A2.jpeg License: ? Contributors: ? Original artist: ?

14.3 Content license Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0

KufijtNjsit administrativeDemografiaMinoritetet etnike dhe kombtareShqiptart npr bot

RelieviMaletKorabiAlpet ShqiptareTomori

FushatIshujtIshulli i SazanitIshulli i Kuns

Gadishujt

ShpellatShpella e PirogoshitShpella e PllumbasitShpella e PiratveShpella e Haxhi Aliut

HidrografiaDetet Deti Adriatik Deti Jon

LiqenetLiqeni i ShkodrsLiqeni i Ohrit

LumenjtDriniBunaMatiShkumbiniSemaniVjosa

LagunatLaguna e PatokutLaguna e KaravastasLaguna e Narts

Pasurit natyroreKlimaFlora dhe Fauna Fauna Flora

Pikat ekstremeShikoni edheReferencaLidhje t jashtmeText and image sources, contributors, and licensesTextImagesContent license

Documents

Gjeografia e Shqipërisë