„Porządek jest podstawą" – korzyści i zagrożenia kategoryzowania społecznościowego

w praktyce bibliotekarskiej

Kacper Trzaska

Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy

III Czytelnia Naukowa

Cyfrowość bibliotek i archiwówWarszawa, 26-27.11.2009 r.

Wzbierający nurt

Koncepcja autorstwa Bernoffa i Li [2009] Społeczny trend polegający na wykorzystaniu technologii w celu pozyskania tego co

niezbędne, od innych ludzi, a nie od instytucji Zjawisko związane ze spontaniczną aktywnością użytkowników narzędzi

internetowych Użytkownicy kontaktują się ze sobą, dzielą się doświadczeniami i nawzajem

zaspokajają swoje potrzeby w zakresie dostępu do informacji, wsparcia, pomysłów i produktów

Charakter globalny Źródłem zjawiska jest wewnętrzna potrzeba nawiązywania kontaktu z innymi

Wzbierająca fala w bibliotece

Nowoczesny, interaktywny serwis internetowy biblioteki. Społeczne kategoryzowanie książek, tagowanie. System ocen publikacji. Elektroniczny formularz, poprzez który można zaproponować zakup książki. Konta użytkowników. Różnorodne możliwości kontaktu z bibliotekarzem i innymi czytelnikami

(komunikatory internetowe, fora dyskusyjne, blogi).

Dwa modele wiedzy

Wiedza ekspercka – posiadana przez wąskie grono specjalistów, nabyta w trakcie edukacji i praktyki zawodowej.

Wiedza rozproszona – zbiór wiedzy posiadanej przez szerokie grono osób. Określana mianem inteligencji kolektywnej. Składają się na nią doświadczenia pojedynczych ludzi nabyte w wyniku codziennych obowiązków, pasji a także wykształcenia.

Dwa modele wiedzy

Bibliotekarz posiada wiedzę ekspercką, opartą na kwalifikacjach, wykształceniu i praktyce zawodowej.

Wiedza wszystkich czytelników ma postać systemu wiedzy rozproszonej.

Współgranie dwóch modeli wiedzy pozwala na usprawnienie procesu produkcji informacji w bibliotece i osiągnięcie lepszych efektów.

Folksonomie społecznościowe

Kategoryzowanie społecznościowe inaczej nazywane folksonomią jest definiowane jako neologizm oznaczający praktykę kategoryzacji treści z wykorzystaniem dowolnie dobranych słów kluczowych

W znaczeniu potocznym termin ten odnosi się do grupy ludzi współpracujących spontanicznie w celu uporządkowania informacji w kategoriach

Search Oxford Libraries Online

N ajn o w sz e tag i

W ysz u k iw an ie i p o m o c

N ajp o p u la rn ie jsz e tag i

Forrester Research [2007]

25%

21%

3%

10%

20%

35%

0% 10% 20% 30% 40%

USA

Wielka Brytania

Francja

Niemcy

Japonia

Korea Płd.

Odsetekodwiedzającychportalespołecznościowe

Forrester Research [2007]

7%

2%

9%

10%

6%

14%

0% 5% 10% 15%

USA

Wielka Brytania

Francja

Niemcy

Japonia

Korea Płd.

Korzystanie z tagów

Szanse

Klasyfikacja społecznościowa zależy od woli ludzi korzystających z sieci, a nie od opinii ekspertów

Dużo bardziej elastyczne niż tradycyjne systemy klasyfikacyjne Obniżenie kosztów organizacji informacji Wgląd w potrzeby i zachowania informacyjne czytelników Szansa prezentacji różnych postaw Stosunkowo prosta konstrukcja Wiele ścieżek dostępu do informacji

Zagrożenia

wieloznaczność polisemia homografia brak wypracowanych praktyk tworzenia brak norm i podręczników brak relacji: ekwiwalencji i kojarzeniowych

Badania Louise Spiteri [2007]

0%

5%

10%

15%

20%

25%

De licio u s Fu r l T e ch n o r at i

Ho m o g r af ia

Badania Louise Spiteri [2007]

0%

1%

2%

3%

4%

De licio u s Fu r l T e ch n o r at i

Błę d y o r to g r af icz n e

Szum informacyjny i redundancja

Rozbudowany system kontroli treści generowanych przez czytelników.

Obowiązek rejestracji i każdorazowego logowania.

Podpowiedzi, który ułatwią sprawne poruszanie się po systemie i po części wyeliminują ewentualne błędy.

Stworzenie rozbudowanej sieci relacji pomiędzy poszczególnymi kategoriami tworzonymi przez czytelników.

Analfabetyzm funkcjonalny

nieumiejętność radzenia sobie w sytuacjach wymagających wykorzystania informacji przetworzonych

użytkownik nie rozumie komunikatów, z którymi ma do czynienia i nie potrafi wykorzystać ich w praktyce

przewartościowaniu ulega hierarchia funkcji językowych, przekaz informacji schodzi na plan dalszy

„mobilność kodu językowego” – prawo mówienia o niczym

Analfabetyzm funkcjonalny

uporządkowanie przestrzeni informacji wypracowanie pewnych standardów tworzenia i przekazywania informacji na

ujednoliconych formularzach, w ściśle, klarownie opracowany sposób wykształcenie przekonania o istotności informacji dla osobistego powodzenia i

komunikowania się społecznego

Ujednolicenie metod opracowania rzeczowego

12 słów kluczowych

P ro p o zy c je tag ó w

F o lk so n o m ia sp o łeczn o śc io w a

K o n tro la

E fek ty w n o ść

Wyszukiwanie synonimów

Baza synonimów

Ustalanie terminów preferowanych i relacji

Hasła wzorcowe

Korzyści partycypacji

S łu ch a n ie

K o m u n ik o w a n ie s ię

In sp iro w a n ie

Z a a n g a żo w a n ieW sp iera n ie

Kacper Trzaska

Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy

III Czytelnia Naukowa

kacper147@onet.eu