O.D.C. 233.174.7

KURA.K BOLGELERDEKI AGACLl\NDIRI'1ALARDA KiMYASAL

MADDELER YARDI~11YLA TUTMA ORANINI ARTTIRMA OLANAKLARI

U ERINE ARAŞTIRMALAR

UNTERSUCHUNGEN ÜBER DİE VERBESSERUNG DES ANWUCHSERFOLGES MİT DER H!LFE VON CURASOL-SİLVAPLAST

UND AGRİCOL BEİ DEN AUFFORSTUNGEN İN TROCKENEN GEBİETEN

Dr. Hermarın LOHBECK Forstliche Fakultaet - Göttingen

Institüt für Waldbaı.ı I

Arl'Ok SUNER Orman Yüksek Mühendisi

Ormancılık Anıştınna Enstitüsü

ORMANCILIK ARAŞTIR.MA ENSTİTÜSÜ YAYINLARI Teknik Bülten Serisi No : 89

Matbaası

.J\.nkara - 1976

ÖN SÖZ

Dünya üzerinde tarım ve arınancılık alanlarında kültür fidan­larının fidanlıktan sökümünden dikimine kadar geçen devrede göv­deler yardımiyle fidanın sökümünden dikimine kadar geçirdiği dev­rede de transpirasyonu azaltarak kültür başarısını arttırmak için sayısız deneme yapılmış ve yapılmaktadır.

Bu çalışmalar ışığı altında araştırmamızda, Türkiye' deki ku­rak yörelerde, transpirasyonu azaltıcı ve kökleri taze tutucu mad~ deler yardımiyle fidanın sökümünden dikine kadar geçirdiği dev­rede fazla su kaybını önleyebilme ve kültürün ilk yılki yaz kurak­lığını en az kayıpla atiatabilme olanakları araştırılmıştır.

Araştırma Almanya-Göttingen Orman Fakültesi Silvikültür I kürsüsü ile Ormancılık Araştırma Enstitüsünün işbirliği ile yürü­tülmüştür.

Bu çalışmada kürsüsünün tüm olanaklarını önümüze seren Göttingen Orman Fakültesi-Silvikültür I kürsüsü müdürü Prof. Dr. E. Röhrige, iki araştırma kuruluşunun yakınlaşmasını sağlayan Dr. H. Gürtan'a, teknik bilgilerinden büyük yararlar gördüğümüz Ö. L. Özdemir, İ.H. Bozakmaıı, O. Sun, C. Aksoy, E. Akgül'e çalışmanın yürütülmesinde ve değerlendirilmesinde yardımlarını gördüğümüz C. Grosscurth, Ş. Kömek, B. Sayın, D. Eren, E. Tengiz, M. Merdan'a ve Ormancılık Araştırma Enstitüsünün diğer elemanlarına, araş­tırmanın değerlendirilmesi ve yazılması için iki araştırıcının bir araya gelmesini burs vererek sağlayan Deutsche Stiftung für Inter­nationale Entwicklung kuruluşuna ve bu kuruluşun · görevlilerin7 den- B. Haude, Dr. von Fürstenberg'e burada teşekkür etmeyi bir borç biliriz.

MART 1976

-III-

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ

1.0 Giriş .. . ..... ...... ............... .......... .. .... ...... ............ ı 1.1 Konuyla İlgili Çalışmalar ............. ..... ............... 3

1.11 Tarım ve Bahçe Mimarisindeki Çalışmalar . .. 3 1.12 Orman Ağaçları Üzerine Yapılan Denemeler... 6

1.121 Yüzeyde Tabaka Meydana Getiren Maddelerle Yapılan Denemeler . . . . . . . . . 6

1.122 Fidan Metobolizmasına Tesir Eden Maddelerle Yapılan Denemeler ......... 9

BÖLÜM I

2.0 1973 Denemeleri 13

2.1 Materyal ve Metot .. .. . .. .. .. .. . . .. .. . . .. .. .. . . . . .. .. . .. .. .. 13 2.11 Deneme Alanlarının Tanıtımı ..................... 13

2.111 Ankara-Atatürk Ormanı .. .. . .. .. .. . .. .. .. 13 2.112 Kızılcahamam-Çamkoru Araştırma

Ormanı ....................................... 15 2.113 Antalya-Bük Araştırma Ormanı ......... 17

2.12 Denemede Kullanılan Materyal .................. 19 2.13 Denemede Yapılan İşlemler ve Denemenin

Kuruluşu . . . . .. . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .. . . . .. . . . . .. . 21 2.14 Deneme Süresince İklim Durumu ............... 23

2.2 Deneme Alanlarında Yapılan Ölçü Sayım ve Bulgular . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . .. . 24

2.21 Değerlendirme metodu .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. . 24 2.22 Dikimden İki Ay Sonra Yapılan Sayımlar ve

Bulgular . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . 25 2.221 Ankara-Atatürk Ormanı-Pirrus nigra ... 26 2.222 Çamkoru-Araştırma Ormanı-Pirrus

silvestris .. . .. . .. . . .. . .. . .. . . . .. . . . . . .. . .. . .. .. . 26 2.223 Bük araştırma ormanı-Pirrus brutia ... 27

-V-

2.23 1973 Vejetasyon Mevsimi Sonu Yapılan Sayımlar ve Bulgular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2.231 Atatürk Ormanı-Pirrus nigra ............ 27 2.232 Çamkoru Araştırma Ormanı-Pirrus

silvestris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 2.233 Bük Araştırma Ormanı-Pirrus brutia ... 28 2.234 1973 Yılında Boy ve Çap Artımı . . . . . . :28

2.24 1974 Yılı Vejetasyon Mevsimi Sonu Yapılan

Sayımlar ve Bulgular ................................. ,28 2.241 Atatürk Ormanı-Pirrus nigra ............ 28 2.242 Çamkoru Araştırma Ormanı-Pirrus

silvestris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 2.243 Bük Araştırma Ormanı-Pirrus brutia . . . 29 2.244 1974 Yılındaki Boy Artımı ............... 29

BÖLÜM II

3.0 1975 Yılı Denemeleri ... . . . ... .. .. . .. . . ... ... . ........ ... ...... 30 3.1 Materyal ve Metot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 30

3.11 Denemede Kullanılan Materyel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3.12 Denemede Yapılan İşlemler ve Denemenin

Kuruluşu ................................................ 31 3.13 DeneJ11e Süresince İklim Durumu ............... 32

3.2 Deneme Alanlarında Yapılan Ölçü Sayım ve

4.0

4.1

Bulgular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.21 Dikimden İki Ay Sonra Yapılan Sayımlar ve Bulgular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.22 1975 Yılı Vejetasyon Mevsimi Sonu Yapılan Sayımlar ve Bulgular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Sonuçların Tartışması ve Öneriler

Ankara-Atatürk Ormanı-Pirrus nigra

34

34

4.2 Kızılcahamam-Çamkoru Araştırma Ormanı Pirrus silvestris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

4.3 Antalya-Bük Araştırma Ormanı-Pirrus brutia . . . . . . . . . 36

4.4 Kullanılan Maddelerin Boy ve Çap Artırnma Etkisi, 36

ÖZET 37

Zusammenfassung 38

Yararlanılan Kaynaklar 3Q

-VI-

1.0 Giriş

Ağaçlandırma Genel Müdürlüğünün son tesbitlerine göre Tür­kiye'de ağaçlandırılması gerekli olan saha 10.725.447 hektardır. Bu sahanın yüz yıl içinde ormanlaştırılabilmesi için her yıl, yüz bin hektar sahanın ağaçlandınlması gereklidir. Ancak şimdiye ka­dar, örneğin; 1970 yılında 17.762 ha.; 1971 yılında 14.598 ha., 1972 yılında 13.690 ha., 1973 yılında da 14.681 ha. alan ağaçlandırılabil­miştir. Son yılların ortalamalarına göre bir hektarın ağaçlama gi­deri 4000.- TL. yi bulmaktadır. İleriki yıllardaki ağaçlandırmalar için; işçi ücretlerinin hızla artışını hesaba katarak, bu masrafı bir hektar için 5000.- TL. olarak hesaplamak gerekir. Buna göre ile~ riki yıllarda her yıl yarım milyar lira sadece ağaçlama işlerine sarf­olacaktır. Ağaçlama için temel yatırım olan tohum meşçereleri, to­hum bahçeleri, tohum, fidanlık çalışmaları giderlerini de bu mikta~ ra ayrıca eklemek gerekir.

Ağaçlandırma alanının büyüklüğü yanında, Türkiye'nin iklim durumu, yaz ayları boyunca meydana gelen topraktaki su açığı ve bozulmuş olan ekolojik düzenin yeniden kurulmasının zorluğunu da hesaba katarsak aşılması çok güç bir engelin önünde olduğu­muzu görürüz. Ağaçlandırma yatırımları esasında faizi çok düşük olan yatırımlardır. Memleketimiz koşullarında bu gibi yatırımları, en yüksek başarıyı ve en yüksek faydayı sağlayacak yerden başla­tıp, birim alana düşen gideri en az tutmaya, özellikle dikkat etme­lidir. Doğaldır ki ağaçlandırmalarda en yüksek faydayı, yalnız eko­nomik yönden düşünmemek gerekir. (Su rejimini düzenleme ve erozyonu kontrol altına alma Türkiye'nin en büyük prdblemidir.) En yüksek başarı ve dolayısıyle birim alana düşen masrafı azalt­mak ise, teknik her türlü tedbirin zamanında titizlikle göz önünde tutulmasına bağlıdır. Ağaçlandırma faaliyeti deyince; Tohum meş­çereleri, tohum bahçeleri, tohumun elde edilmesi, saklanması, fi~ dan yetiştirme; söküm, fidan ambalajı, fidanın dikime kadar sak-

,1

lanması, fidan nakliyatı, dikim alanının hazırlanması, dikim faali­yetleri ile, dikimden sonraki bakım ve koruma çalışmaları akla ge­lir. Bu safhalardan herhangi birinde yapılan ihmal, ağaçlandırma­daki başarıyı direkt olarak etkiler. Özellikle fidanın sökümünden dikimine kadar yürütülen işler kısa zamanda yapılması gereken ve teknik eleman tarafından kontrolü güç olan işlerdir. Bu arada fi­danın kök ve gövdesinden su kaybının önlenmesi ve taze tutulma~ sı ağaçlandırma başarısına etki eden en önemli faktördür. Fidan­lıklarda soğuk hava depoları sadece fidanlıktaki çalışmayı rahat­latıcı pahalı bir tedbirdir. Kaldıki fidanlıklardan uzak olan ağaç­landırma sahalarına nakil işlemide kısa zamanda yapılamamakta, fidan dikime kadar en az iki üç gün kurak hava şartlarına maruz kalmaktadır. Devamlı işçi çalıştırmama, işçi teminindeki güçlük bu süreyi dahada uzatmaktadır. Yetişmiş dikim işçisinin yeterince bulunamaması bu devrede fidanm uğrayacağı zararı arttırmakta­dır.

Dikime kadar yapılan bütün işlemler titizlikle yapılsa bile kö­künü derinlere indiremeden ve toprağa yapıştırıp faaliyete geçire­rneden gelen uzun süreli yaz kuraklığı fidanın transpirasyon yoluy­la kaybettiği suyu kuru topraktan alarnamasına sebep olmakta, böylece su düzeni bozulmakta ve büyük çapta kurumalar meydana gelmektedir.

Fidanın sökümünden dikimine kadar geçirdiği kötü şartları, ilk seneki su düzeni bozukluğunu hertaraf etmek belki tüplü fidan­lar kullanarak mümkün olabilir, ancak tüplü fidanın, aynı yaşlı

çıplak köklü fidana nazaran fiatı 16 misli, taşıması da 50 misli da­ha pahalıya mal olmaktadır. Doğaldır ki tüplü fidanın dikim saha­sına dağıtılması ve dikimide çok daha fazla masrafı gerektirmek­tedir.

Araştınnamızın gayesi; fidanın tazeliğini kaybetmesi dolayı­sıyle en fazla zarar gördüğü sökümden-dikime kadar geçen devre, deki kötü koşulları, dış ülkelerde arınancılık alanında Transpiras~ yonu azaltıcı ve Kökleri taze tutan maddeler isimleriyle kullanılan bazı kimyasal maddelerden faydalanarak, gidermek, dikim işçisi­nin eline daha taze fidan geçmesini sağlamak, bitkinin dikimden sonraki kurak şartlarda transpirasyon yoluyla kaybettiği suyu azalt­mak, kuru toprağın henüz faaliyete geçmemiş köklerden su çek­mesini önlemek, kurak devrede fidanın köklerinde rezerve su kal­masını sağlamak, çok masraflı olan tüplü fidan kullanmaktan ka­çınmak ve bütün bu tedbirlerle fidanın tutma oranını yükseltmek, böylece fidan telefini, işçi gücünün boşa harcanmasını ve tamam­lama giderlerini önlemek, dolayısıyle birim sahaya düşecek mas­rafları en az seviyeye indirmektir. 2

1. - Konuyla İlgili Çalışmalar

Fidanların suni maddeler kullanarak taze tutulması fikri çok eski zamana kadar gitmektedir. Örneğin THEOPHRAST'ın (M.Ö. 300) yağlı emülsiyonlar yardımıyle kültür fidanlarımn transpiras­yonunu azaltmak için denemeler yaptığı söylenmektedir. (POU AKOFF-MA YBER-GALE-1972)

Zamammıza gelinceye kadar bu amaç için birçok sayıda kim­yasal madde sayısız fidan türü üzerinde denendi. Bu kimyasal mad­deleri kullanma alanlarına göre önce iki gruba ayırabiliriz :

A - Transpirasyonu azaltıcı maddeler : Bu maddeler transpi­rasyonu azaltmak için fidanların toprak üstü kısmına daldırma yada püskürtme yoluyla tatbik edilen akıcı maddelerdir. Bunlarda etki durumlarına göre aşağıdaki gruplara ayrılırlar.

Yüzeyde bir tabaka meydana getiren maddeler : Bu gruba gi­ren maddeler daha çok balmumu, suni reçine, alkol yada yağ emülsyonlarından, son zamanlarda da, suni madde dispersiyonla­rından yapılan akıcı maddelerdir. Transpirasyonu azaltıcı etkileri, fidanın toprak üstü kısmında uzun yada kısa süre kalan bir taba­ka teşkil ederek, su kaybım azaltmasından ileri gelmektedir.

Fidan metebolizınasına etki eden maddeler : Fidanın organiz­masına aktif olarak etki ederek stomaların kapanmasına sebep olan maddelerdir.

B - Kökleri taze tutan maddeler : Kök cidarındaki rutubeti kuvvetli higroskopik özellikleri sayesinde tutan maddelerdir. Özel­Iikle Alginatlar bu gruba girerler.

1.11 - Tarım ve Bahçe Mimarisindeki Çalışmalar

Transpirasyonu suni olarak azaltmak için tarım alanında ya­pılan sayısız deneme, konunun ormancılığın dışında da ne denli önemli olduğunu gösterir. Literatürde ismi geçen maddeler çok çe­şitlidir ve bu maddelerin yalnızca ticari isimleri yada çok kapalı olarak kimyasal oluşumları yazılmıştır. Sonuçlar ve vargılarda çok defa sağlam ve güvenilir değildir.

3.

Limon fidanlarıyle yapılan denemeler

GOREN, MENDEL, MONSELİSE (1962) Polyvinylazetat'm (Ticari ismi : Resses) o/o 30 luk emülsiyonu ile İsrail de yaptıkları denemelerde 12 gün süre ile transpirasyonun kuvvetli derecede düş­tüğünü saptamışlardır. Fakat ilaçlanan limon fidanlarının tutma oranı kontrol fidaniarına nazaran daha düşük olmuştur. GARDNER ve HORANIC (1967) Amerika da o/o 0,5 lik. Hexadecanol ve o/o 20 lik Rhoplex AC·33 maddeleriyle topraklı limon fidanlarının toprak üs­tü kısımlarını muamele ederek transpirasyonun önemli derecede düştüğünü görmüşlerdir. Aynı denemede fidan köklerinin Hexade­canol ile muamelesi bir netice vermemiştir. Ancak denemede böcek ve diğer zaralılar gözleme alınmadığı gibi sağlam sonuç vermek içinde deneme süresi yeterli değildir.

Bağcılıkta yapılan denemeler

GALE (1 964) İsrail de plastik emülsiyonlarını asma çubukları üzerine püskürterek yaptığı üç yıl süren bir denemede asma çubuk­larında su ,kaybının azaldığını, gelişmeninde o/o 10 dan daha fazla olduğunu görmüştür. EIFERT, BARTHAve JUTTASZ (1963) Vite­mole ile yaptıkları denemelerde bu maddenin su kaybını önlediğini ve kök gelişmesini de arttırdığını saptamışlardır. Organik silikon emülsiyonları asma fidelerinde su ve mineral madde taşınmasını yavaşlatmış, gaz alışverişini azaltmaınış, fakat artıını düşürmüş, to· murcuk patlamasını geciktirmiştir. (DURQUETY ve MAGİNEL, 1957)

Sebzecilikteki denemeler

TİLGATE RESEARCH STATiON (1957), KUOLA ve CİNRO­SOVA (1968) Bakıroksiklorid, Cıvaklorid sebzelerde transpirasyomi azaltmıştır.

GALE (1961), GALE-POZJAKOFF-MAYBER (1967) Vinylazetat -acrylat (S, 789) maddesinin fasulyelerde 25 "C da asiınilasyonu o/o 20 daha azalttığını fakat kuru hava şartlarında ve 35 oc da asiıniiasyo­nu bariz olarak arttırdığını ve aynı zamanda ısı düşmesiyle de artık asiınilasyonun düşmediğini saptamışlardır. FRYER (1962) .'\merika da ticari ismi Wilt Pruf olan maddenin baklagillerde artımı % 25-50 arasında arttırdığını görmüştür.

Süs çiçekçiliğindeki denemeler

GARTNER (1962) Hexadecanol ün süs çiçeklerinin şaşırtınala-

rında çok iyi neticeler verdiğini, saksı toprağının bu madde ile ka· rıştırılmasında transpirasyonun % 25, evaporasyonun ise % 10-20 azaldığını ancak muamele görmüş fidanların kuru ağırlıklarının kontrol fidanıarına nazaran daha az olduğunu saptamıştır. Hexa­decanol ve Octodecanol karışımı krizantemlerde kuruma zararla­rını azalttığı gibi çiçek açınayıda geciktirmemiştir. (WIGGANS ve PAYNE, 1963).

Vinyi-Latex600 birçok bahçe bitkisinde su sarfiyatını önemli dere­de azaltmıştır. (SHERWOOD, 1958)

Transpirasyonu azaltıcı maddelerin meydana getirdikleri yan tesirler ve Hormon (Ahscisinasit) kullanarak bu yan tesirleri gider­me olanaklan.

Gerek yüzeyde koruyucu tabaka meydana getiren gerekse me­tobolizmaya tesir eden maddelerin yalnızca transpirasyonu azalttı­ğına hiç bir literatürde rastlayamayız. Bu maddeler fotosentezi, bü­yümeyi azaltır yada daha başka türlü yan tesirler yaparlar; BRA V­RO (1972) Polietilen emülsiyonu nun ve Fenil cıva asetat ın limon ve asma fidanlarında yalnız transpirasyonu değil aynı zamanda CO• alış verişini ve fotosentezide azalttığını saptı,ımıştır.

Cetylalkol ve Silinkonôle ay çiçeklerinde transpirasyonu % SO oranında düşürmüş ancak büyürnede anormalliğe yapraklarda da zararlara sebep olmuştur. (ANGUS-BIELORAI, 1965)

Wilt~Pruf tütünlerde transpirasyonu % 60c80 oranında azaltmış fakat yapraklarda narkotik lekeler ortaya çıkmış, nikotin miktarıda % 20-30 oranında azalmıştır. (WİLLİAMSON, 1963-TANAKA, 1967)

Ahscisin asit : Doğal olarak meydana gelen, büyük bir ihtimal­le yüksek gövdeli bütün bitkilerde küçük konsantrasyonda bulunan yüksek aktivitesi olan bir bitki hormonudur. Bu hormon çimleme­yi geciktirmekte, yaprak dökülmesini hızlandırmaktadır. Kuruma­ya yüz tutmuş yada solmuş fidanlarda ve yapraklarda Ahscisin asi­tin çok olduğu görülmüştür. Abscisin asitin en mühim fizyolojik fonksiyonu, su noksanlığına maruz kalan fidanlarda, mekanik ola­rak hücre açılıp kapanmalarını tanzim etmesidir. Ahscisin asit ilk defa 1963 yılında pamuk çekirdiğinden elde edilmiştir. Bu hormon­la transpirasyonu azaltmak için yapılan bütün denemeler pozitif sonuçlar vermektedir. (LITTE-EIDT, 1968; MİTTELHEUSER-VAN STEVENINCK, 1969; ALLAWAY-MANSFIELD, 1970; JONES­MANSFIELD, 1970-1972; DÖRFLING, 1971)

5

1.12. Orman Ağaçları Üzerinde Yapılan Denemeler

1.121. Yüzeyde tabaka meydana getiren maddelerle yapılan denemeler

Bilhassa yağışı az olan mıntıkalardaki ibrelilerle ya­pılan ağaçlandırmalarda, kültür başarısının düşük olması, ormancı­lık alanında da transpirasyonu azaltıcı maddelerle denemeler yap­ma zorunluluğunu doğurmuştur. Bu alanda otuz yıldan beri çalı­şılmakta ve birçok denemeler yapılmaktadır. Ancak bu maddelerin tarım alanında görülen kötü yan tesirleri ormancılık alanında ya­pılan denemelerde de kendini göstermiş ve bu problem günümüze kadar gelmiştir.

VERZILOW-RUNKOV A (1964) Vitaplastik maddesinin yazın yapılan ağaçlandırmalarda, akçaağaç ile Cotoneaster (dağ muşmu­lası) fidanlarının taşınmasında en uygun koruyucu madde olduğu kanaatına varınışlardır. Bu madde Temmuz dikiminde büyüme ba­kımından iyi sonuçlar vermiştir. Fakat yapılan Laboratuvar dene­melerinde bu madde hem transpirasyonu ve hemde gaz alışverişini Önemli oranda azaltmıştır.

VERZILOW ve HVATOVA (1970 Latex in Betula verrucosa, Tilia cordata ve Cotoneaster fidanlarında su kullanımını azalttığını ve büyümeye de olumsuz bir etkisi olmadığını görmüşlerdir.

Dowax Pirrus taeda fidelerinde ölüm oranını arttırmış, ibreler­dede ısı yükselmesine sebep olmuştur. (THAMES, 1960)

Masıryağı emülsiyonu Pirrus ponderosa fidanlarında transpi­rasyonu önemli derecede azaltmıştır. (EMERSON-HILDRETH, 1933)

Dowax+su ve Lanolin+su emülsiyonları Pirrus ponderosa ve Picea pungens fidanlarında, kurak şartlarda, transpirasyonu bir kaç gün % 40 azaltmıştır. (MARSHALL-MAK!, 1946)

Dowax ve Lanolin Pirrus palustris fidanlarınında tutma oranı­nı signifikant derecede arttırmıştır. Fidanların tutmasının en kritik olduğu kurak periyotta, fidanların toprak üstü kısımlarının suni olarak ayarlanması, örneğin; ibrelerin kesilmesi gibi fiziksel tet­birlerle Dowax ve Lanolin ilaçlarını kullanarak su kaybı önemli de­recede azaltılmıştır. (ALLEN-MAKI, 1950)

1951-1952 yıllarında Forida ve Lusiana da Pirrus palustris fi­danları ile yapılan denemelerde; ibre kesmekle o/o 20, Dowax ile o/o 30, ibre kesme+Dowax la % 40 oranında (fidan tutma oranında)

6

başarılı sonuçlar alınmıştır. Ancak Dowa:x herzaman iyi sonuç ver­memiştir.

SHİRLEY-MEULI (1946) Balmuınu, lastik ve balıkyağı emülsi­yonlarının çeşitli kombinasyonları ile yaptıkları laboratuvar dene­melerinde; Pinus resinosa, P. strobus, Picea glauca fidanlarındaki transpirasyonun azaldığını, ancak açık alan denemelerinde tutma oranının düşük olduğunu saptamışlardır. Aynı kötü sonuçlar mum emülsiyonları ile yapılan denemelerde de alınmıştır. (SCHULTZ­WILHITE, 1967)

Hydrasyl (Etil alkol müstahzarı) ile Pinus nigra fideleri üzerin­de yapılan denemede ölüm oranının azaldığı, ancak büyürnede çok az bir duraklama olduğu saptanmıştır. (REVUE FORESTIERE FRANÇAISE, 1973)

RIETWELD ve HEIDMANN (1969) Pinus ponderosa fideleri ile yaptıkları denemelerde toprakta rutubetin azalmasiyle, işlem görmüş fidanlardaki kuraklığa dayanma gücünün azaldığını saptamışlardır. Bu araştırmacılar su alımının yetersiz olduğu şartlarda transpiras­yonu azaltıcı maddelerin tesirini şüpheyle karşılamaktadırlar.

DAVİES ve KOZLOWSKI. (1973) çeşitli maddelerle Fraxinus arnericana fideleri üzerinde yaptıkları denemelerde ,bu türde suni olarak transpirasyonun azaltılabileceğini ancak azalan transpirasya­na paralel olarak fotosentezinde azaldığını bulmuşlardır.

Cryptomeria ve Chamaecyparis fidanıariyle yapılan denemede transpirasyonun % 30-50 oranında düştüğü görülmüş fakat suni olarak yapılan 2,5 m/sn kuvvetindeki rüzgarda bu tesir kısa zaman­da ortadan kalkmıştır. (TAKEOKA TANAKA, 1969)

Poliıner plastik ve doğal balmumu emülsiyonlan da Pinus ra­diata fidelerinde su kullanımını önemli derecede azaltmış, fakat Thuja plicata da başarılı sonuçlar alınmamıştır. (OPPENHEIMER, 1967)

Ketylalkol (Adol 52 NF), Polietilen emüisiyonu, Acrylpolymeren (Foli-gard), Vinyl-Latex (Geon VL 552) maddeleri Pinus resinosa ve Robinia pseudoacacia da ölüm oranlarını arttırmışlardır. Hexade­canol Pinus resinosa fidanlarında ölüm oranını % 18 azaltmıştır. (STOECKELER, 1966-DAVİES, KOZLOWSKI, CHANEY, LEE, 1972-LEVITT, 1972)

VERZILOV ve RUNKOVA (1964 ilk denemelerinden sonra Vi­taplastik ile ladin fidanları üzerinde yapılan laboratuvar deneme:

7

lerinde transpirasyonun azaldığı fakat bununla birlikte asimi.las· yon ve kök gelişimininde önemli derecede yavaşladığını saptamış­lardır. (KELLER, 1966)

V. LEWINSKI (1967) yaptığı bir söküm denemesinde genç göknarların korunması için Vitaplastiki kullanmıştır. Daha sonra­ki gözlemlerinde, bu maddenin, fidanların tutma oranını da yük­selttiğini görmüştür. Yalnız Vitaplastik ile + 10 °C tın üzerinde çalışılabilmesini bir mahsur olarak göstermektedir. Bu maddenin kuruma süresini, hava rutubetine göre, 1/2-4 saat, etki süresin: de 2-3 ay arasında olduğunu söylemektedir. Değerli kültür fidanları· nın% 5-7 oranında bir tutma başansı sağlamak için 6-12 kuruş ara· sında yapılan bir masrafın yüksek olmayacağını, aynı zamanda arid ve subtropikal mıntıkalardaki ağaçlandırmalarda transpirasyc,nu azaltıcı bu maddenin kullanılmasının çok yararlı olacağını ileri sürmektedir. V. LEWINSKI Silvaplast maddesinin de göknar, dug­las ve ladin fidanları üzerindeki tesirini araştırmış ve bu madde­nin ölüm oranını önemli derecede düşürdüğünü görmüştür. Yaptı· ğı bu araştırmalar sonucunda transpirasyonu azaltıcı maddelerin fizyolojik kısıtlamalar yapması gibi kötü yan tesirierin genelleşti­rilemiyeceği hükmüne varmıştır.

V. LEWINSKI nin başarılı açık alan denemelerini gören KEL­LER (1969) Vitaplastik ve Silvaplast ile laboratuvar da denemeler yaptı. Bu denemeler sonucunda asimilasyon lie transpirasyon ara­sında belirli bir ilişkinin olduğunu, ancak gaz alış verişinin traı:ıs­pirasyonun düştüğü oranda düşmediğini saptamıştır.

RABENSTEİNER ve TRANQUILLINI (1970) Uras gaz analiza­törü ile yaptıkları ölçüler sırasında silvaplast'ın assimilasyon faali­yetini kuvvetli olarak düşürdüğünü gördüler. İbreli ağaç türlerinde transpirasyon ve assimilasyonun azalması arasındaki ilişki çok fark­lılık göstermektedir. Yalnız ladinde bu iki faktör birbirine eşit ola­rak azalıp çoğalma göstermektedir. Silvaplast'ın etkisi Nisan' dan Ekim'e kadar açık olarak ve giderek artmakta, bu etki sürgün ver­me zamanı haricinde 90 gün daha devam etmektedir. Ancak yağmur ve ultraviole ışınlarıyla bu etki daha çabuk kaybolrnaktad•r. Sil­vaplast CO· alış verişini fizyolojik olarak kısıtlamasına karşın açık alan denemelerinde fidanların tutma oranını önemli derecede çoğalt­mıştır.

Transpirasyonu azaltıcı bir madde olarak bir kaç yıl ön ... e pi­yasaya sürülen Curasol AE ün çayır üzerine püskürtülmesi ile su kullanımını % 70 düşürdüğü saptanmıştır. (GRAFMÜLLER, 1969).

8

Bu maddenin erozyonu önleyici madde olarakta kullanılablleceği imal eden firma tarafından açıklanmaktadır. Besin maddesi, ot ve çalı tohumlarının bu maddeyle karıştırılmasıyle dik şev ve yamaç­ların suni olarak yeşillendirilmesinde kullanılabileceği bulunmuş­tur. (DIMPFLMEIER-SCHWIGER, 1970)

Bu maddenin orman ağaçları fidanları üzerindeki etkisi henüz bilinmemektedir.

1.12 Fidan Metobolizmasma Tesir Eden Maddelerle Yapılan Denemeler

Ormancıhk araştırmalarında yüzeyde bir tabaka meydana ge­tiren maddeler yanında metobolizmaya tesir ederek transpirasyonu suni olarak azaltına çalışmalarıda göze çarpmaktadır.

WAGGONER ve HEVLET (1965) Decenyl-Bernstein asit in me­şe yapraklarında stomaların hemen kapanmasına sebep olduğunu ve bir ay süre ile su kullanımını yarı yarıya indirdiğini sapta~

mışlardır. Fakat ilacın uçakla atılması başarısız sonuçlar vermi~­tir.

STEPHENS ve KUlPER (1966) 7 değişik ağaç türünün 3-5 yaş· larındaki fidanlarıyle yaptıkları denemelerde Decenyl-Bernstein asitin transpirasyonu azaltıcı hiç bir etkisini görmemişler, hatta köklerin eriğik içine daldırılması fidanlarda ölümü arttırmış ve tomurcukların geç açmasına sebep olmuştur. KOZLOWSKI ve CLAUSEN (1967-1970) de yaptıkları araştırmalarda buna benzer negatif sonuçlar bulmuşlardır.

Abscisin asitin 250 P.P. m. lik konsantrasyonu Abies balsamea fidelerinde transpirasyonu azaltmış fakat kambium faaliyetide ya­vaşlamıştır. Aynı zamanda bu asitin bazı ağaç türlerinde tarnurcuk patlamasını da geciktirdiği saptanmıştır. (LİTTE-EIDT, 1970)

Fenil-cıva asetat ile birçok orman ağacı fidanlarında transpi~ rasyonu suni olarak azaltmak için sayısız deneme yapılmıştır.

KELLER (1966) Fenil-cıva asetat, Silvaplast ve Vitaplastik ile yaptığı paralel denemelerde, Fenil cıva asetat ın 10-" M lik konsant­rasyonu ladin fidanlarında ibre dökülmesine, taze ibrelerde leke­lere ve kök gelişmesinin yavaşlamasına yol açmıştır. Fakat aynı mad­denin 10~4 konsantrasyonunun Vitaplastik kadar transpirasyonu azalttığı gibi yan tesiride görülmemiştir.

9

WAISER ve BORGER (1969) Fenil-cıva-asetat'ın 10-5 lik kon­santrasyonunun huş yapraklarında zehir etkisi yaptığını hatta mad­denin, stoma hücrelerini öldürdüğü için transpirasyonu arttırdığı­nı, yapraklardaki klorofili de azalttığını saptamışlardır.

Fenil-cıva asetat'ın 100-5000 p.p.m arasındaki konsantrasyon­ları Pirrus taeda fidelerinde transpirasyonu önemli derecede azalt­mış fakat daha yüksek dozlar fidelerde zarar yapmıştır. (GUHAT­HAKURTA, 1973)

BROOKS ve THURUD (1970) Büyük duglas ve çam fidanları üzerine Fenil sıca asetat püskürterek transpirasyonun % 25-50 ora­nında ve bir hafta süre ile düştüğünü, bu süre içinde ibrelerde bir zarar olmadığını, ancak dört hafta sonra ibrelerde renk değişmesi olduğunu görmüşlerdir.

Fenil-cıwı asetat'ın 10-3 M lik konsantrasyonu ile muameleden sonra 1-2 m lJoyunda Veymut çamları üzerinde Lysimeter ile yapı­lan ölçmelerde transpirasyonun bir vejetasyon süresi boyunca azal­dığı fakat diğ~r taraftan büyümeninde % 25 oranda düştüğü bildi­rilmektedir (DOWNS ve W AGGONER, 1968). Kalınlık büyümesinin de aynı derecı;de azaldığı TURNER ve W AGGONER (1968) in çalış­maları ile ortaya çıkmıştır.

WAGGONER ve TURNER (1971) Fenil-cıva asetatı zaman za­man Pirrus r1;sinosa kültürünün üzerine püskürterek taban suyu için 20 mm lik yağışa tekabül edecek derecede bir tasarruf sağlan· dığını saptamışlardır.

B - Kökleri Taze Tutan Maddeler

Kökleri t.ıze tutan maddelere ilişkin çalışmalara daha az ras­lanmaktadır. Fakat müşterek olan fikir bu maddelerin olumlu yön­de sonuçlar rerdiğidir. Bu konuda yalnızca Alginate, özellikJe Ag­ricol, üzerinde birkaç yıldan beri çalışılan, kökleri taze tutan bir madde olara lt göze çarpmaktadır.

Cesareti arttırıcı ilk denemeler DIMPFLMEIER (1969a-1969b-1969c), MAYER (1969), DIMPFLMEIER (1970), FISCHER (1970), AINERDINGER ve DIMPFLMEIER (1970), DERTINGER (1972), KLEINLEIN, PARTENSTEIN ve KENNEL (1973) tarafından yapıl­mıştır.

GOBL (1972) kökleri taze tutan üç ayrı madde üzerinde araş­tırmalar yaptı ancak bunlardan Agricol'un topraktaki mikorizza­lara karşı zararsız olduğl,J.nu bulmuştur.

lO

Türkiyede (iç anadolu-Eskişehir yöresinde) de N. TERZİOGLU (1972) Agricol ile denemeler yapmış ve elverişsiz hava şartlannda, işçinin kontrol imkanlarının zor olduğu zamanda Agricol'ün büyük faydalar sağlayacağı kanaatına varmıştır.

Transpirasyonu azaltıcı ve kökleri taze tutan maddeler üzeri­ne kontrollu (sera) şartlarda ve açık alanda olmak üzere en son denemeleri LOHBECK (1975) yapmıştır. Dr. Lohbeck'in bu deneme­lerini ve aldığı sonuçları aşağıda daha geniŞ olarak aç.ıklıyalım :

Kontrollu (sera) şartlarda yapılan denemeler Denemede kullaruan ağaç türleri :

- 3+0 yaşında Pseudotsuga menziessii (Mirb.) Franco - 3 +O yaşında Picea exelsa - 3+0 yaşında Pinus silvestris

Denemede kullanılan maddeler :

- Fenil-cıva asetat - Curasol - Silvaplast - Dunstol - Vitaplastik - Mulrex - Abscisin asit

Kontrollu şartlarda aşağıdaki sonuçlar alınmıştır :

ı - Duglaslarda Fenil-cıva asetat ve Curasol transpirasyonu kayda değer şekilde azaltmamıştır. Fakat Silvaplast Vitaplastik ve mtılrex transpirasyonu belirli olarak azaltmıştır.

2 - Ladinlerde Vitaplastik ve Mulrex transpirasyonu signifi­kant derecede azaltmıştır.

3 - Çarularda Curasol, Vitaplastik, Mtılrex ve Silvaplast sig­nifikant derecede transpirasyonu azaltmıştır.

4 - Fenil-cıva asetat, Vitaplastik ve Mulrex kök aktivitesini çarularda ve ~ladinlerde önemli derecede, Dunstol orta derecede, Curasol ve Silvaplast az derecede yavaşlatmıştır. Curasol ve Silvap­last özellikle çarularda transpirasyonu önemli derecede azalttığı gi­qi kök aktivitesini de etkilememiştir.

5 - Abscisin asit'in ı p.p.m-10 p.p.m arasındaki konsantrasyon­ları duglas fidanlannda transpirasyonu azaltmamıştır. Abscisin asi-

ll

tin SOO p.p.m. (sulamada 25 p.p.m.) konsantrasyonu bir kaç gün için transpirasyonu signifikant derecede azaltmıştır. Daha yüksek konsantrasyonların transpirasyonu daha fazla azaltacağı kanaatı hasıl olmuştur.

Açık alanda yapılan denemeler Denemelerde sadece duglas fidanları kullanıldı. Dikim, kış ay­

ları dışında muntazam aralıklarla 20.Mart.1972 den 20.Temmuz.1973 tarihine kadar sürdü.

V ariyandar Dozaj Yapılan işlem

Kontrol Agricol % 0,7 Kök daldırma Silvaplast % 20 Fidanın toprak üstü C urasol % 20 )) )) ))

Silvaplast + % 20 )) )) ))

Agricol % 0,7 Kök daldırma Curasol + % 20 Fidanın toprak üstü Agricol % 0,7 Kök daldırma Tüplü fidan

Açık alan denemelerinde aşağıdaki sonuçlar alınmıştır :

1 - Silvaplast ve Curasol sürgünlerde odunlaşmayı bir ay ge-ci~~il~ ı

2 - Silvaplast, Curasol, Agricol ne birinci senede, nede ikinci senede ölüm oranında olumlu bir etki yapmadı. Bilhassa Curasol ve Curasol .+ Agricol tutma oranını kötü yönde etkilediler.

3 - Agricol'le işlem görmüş fidanların ve kontrol fidanlarının tomurcukları daha erken açıldılar. Silvaplast + Agricolle işlem gör­müş fidanların tomurcukları daha genç, Curasol, Curasol + Agri­col'le işlem görmüş fidanlarda ise tarnurcuk açılmasında büyük düşüş görüldü.

4 - Yükseklik ve fidanın dip çapının artırnma birinci ve ikin­ci senede işlemler arası bir farklılık görülmedi. Hatta bazı hallerde Silvaplast, Silvaplast + Agricol artımda azalmaya sebep oldu. Cu­rasol~ Curasol + Agricol her iki senede de artımı önemli derecede düşürmüştür. Dr. LOHBECK Pratik için son söz olarak; «Silvap­last ve Curasol duglasların kültür başarısını arttırıcı maddeler ola­rak tavsiye edilemiyeceğini, keza Agricolün de normal şartlardaki duglas ağaçlamasında faydalı bir madde olmadığını, fakat köklerin .kurumaya karşı korunmasında önemli derecede etkisi olduğunu» söylemektedir. 12

BÖLÜM I

2.0 1973 Yılı Denemeleri

2.1 Materyal ve Metot

2.11 Deneme Alanlannın Tanıtımı

Araştırma üç ayrı yerde denenmiştir. (Şekil 1)

- Ankara-Atatürk Ormanı

- Kızılcahamam-Çamkoru Araştırma Ormanı

- Antalya-Bük Araştırma Ormanı

2.111 Ankara-Atatürk Onuanı

a) Mevki

Araştırma alanımızın bulunduğu Atatürk Ormanı Ankara'nın güney batışına düşmektedir. Deneme alanımızın denizden yüksek­liği 1200 m dir.

b) iklim

İklim değerleri Atatürk Ormanına çok yakın olan Dikmen me­teorolojisi istasyonundan uzun yıllar ortalaması olarak alınmıştır. (Tablo: 1)

13

.~ z IJ.J o IJ.J m

KARA

K ı zıleaha m am o • Çamkoru Ankara

AKDENiZ

o o

Atatli'k , Orm.;ı.nı

DENEME ALANLARI

DENiZ

c) Jeoloji ve Toprak : Atatürk Ormanının üzerinde bulundu­ğu arazi permien-mesozoik formasyonları ihtiva eder. Bu teşekkü­lat bariz bir diskordans olmaksızın hemen hemen aynı fasiez de gelişmiş kratase-jura formasyonları üzerindedir.

- Toprak türü : Toprak kumlu killi balçık ile kumlu kil ara­sında değişmektedir.

Kum o/o 46-60 Toz o/o 16-17 Kil % 20-30 Ca C03 o/o 15-30 PH 8,12-8,35

d) Vejetasyon

Ankara-Atatürk Ormanında şimdiye kadar yapılan ağaçlama­larda asıl ağaç türü olarak karaçam kullanılmıştır.

- Ankara-Atatürk Ormanında çalı tabakası olark şu türler bu­lunmktadır : Crataegus dikmensis, Crataegus szovitsii, Crataegus tanacetifolia, Pyrus elaegnifolia, Berberis vulgaris, Rosa canina, Rosa sulphurea.

- Atatürk Ormanında en çok göze çarpan otsu bitkiler :

Thymus squarrosus, Astragalus microcephalus, Stipa lagacaes, Triticum monococcum, Agropyron repens, Festuca ovina, Bromus squarrosus, Bromus tectorum, Stipta pentona, Centaurea calcitra­pa, C. solctialis, C. valliriaca, Phlomis herba-venti, Eryngium cam­pestre, Falcaria vulgaris, Cavcaulis davcoides, Crupina vulgaris, Alhagi camelosum, Tragopon polrius, Cichorium İnthybus, Onosına arminum, Salsola pestifer, Reseda lutea.

2.112 Kızılcahamam-Çamkoru Araştırma Ormanı

a) Mevki

Deneme alanımızın bulunduğu Çamkoru Araştırma ormanı Kı­zılcahamam kazasının kuzey batısındadır. Batı Karadeniz ardı ının­tıkası ile step arasındaki orman sahasının stebe yakın olan kısmın­da bulunmaktadır. Araştırma alanımızın denizden yüksekliği 1350 m. dir.

b) iklim İklim değerleri Çamkoru Araştırma Ormanında kurulmuş bu­

lunan ve hemen araştırma alanımızın yanındaki meteoroloji istas­yonundan uzun yıllar ortalaması olarak alınmıştır. (Tablo: 2)

15

Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıl

Ort. sıc. co -1,5 -1,0 4,5 10,0 16,2 18,6 20,8 21,7 17,8 12,4 7,4 3,6 10,9

Ort. max sı c. C o 1,8 3,0 8,8 15,2 24,7 24,7 27,3 28,4 24,0 17,9 11,8 7,0 15,9

Ort. min. sıc. C 0 - 5,8 -3,8 - 1,4 3,6 10,1 12,2 14,3 14,2 13,8 7,1 2,1- 3,4 4,9

Yağış mm. 86,4 40,0 58,6 75,8 57,6 28,6 13,8 12,5 16,1 13,2 40,7 72,1 515,4

Nisbi nem % 72 68 65 56 56 sı 47 44 52 57 67 70 59

Tablo: 1 Di:kmeni nıetoeoroloji istasyonu iklim değerleri

Aylar I II III IV V IV VII VIII I IX X XI XII Yıl

Ort. sıc. co -3,8 -4,2 -0,9 5,9 11,1 14,1 17,2 17,2 11,4 7,0 3,1 -,.- 0,5 6,4

Ort. max. sıc. co 0,7 0,7 4,7 11,9 16,9 20,1 23,5 24,6 20,4 14,5 9,9 3,0 12,6

Ort. min. sı c. C 0 - 7,6 -8,5 -5,4-0,8 3,4 5,9 8,2 7,5 3,7 0,3- 2,2 -4,0 0,0

Yağış mm. 87,4 76,0 82,9 72,6 87,9 48,0 27,7 16,6 34,1 37,5 42,1 118,4 731,2

Nisbi nem o/o 83 82 79 74 69 64 60 57 64 72 72 85 72

Tablo: 2 Çamkoru meteoroloji istasyonu iklim değerleri

c) Jeoloji ve Toprak : Çamkoru Araştırma Ormanının üstünde bulunduğu arazi neozoik (tersiyer) zamamn miosen devrinde oluş­muş Volkanik bir arazidir. Anataşı, dış jüskürük taşlardan sodyum bakımından zengin feldispatlan ihtiva eden ve asit karakterdeki dasit, andazİt ve andazit tüfünden ibarettir.

- Toprak türü : Araştırma alanımızdaki toprak türü kumlu kil ile kumlu killi balçık arasında değişmektedir.

Kum % 44-54 Toz % 12-21 Kil o/o 30-36 PH 4,6-5,5

d) Vejetasyon

Deneme alanında asli ağaç türü; sançamdır. Ağaçcık ve çalı tabakası; Junijerus communis, Quercus sp., Salix caprea, Rubus tomentosus, Sorbus umbellata, Lonicera coerulea, Berberis vulga­ris, Cotonoaster nummularia, Crataegus pentigina, Crataegus ori­entalis, Rosa cania, Cistus laurifolius.

Çamkoru Araştırma Ormanında en çok bulunan otsu bitkiler;

Cytisus tmoleus, Hieracium hoppeanum, Dorycnium penthap­hyllum var. anatolicum, Veronica chamaedrys, Hieraciuın auricu­loides, H. vulgatum, Trifolium pratense, Poa nemoralis, Rubus to­mentosus, Campanula ranunculus, Pirola secunda, Turritis laxa, Silene italica, Dactylis giomerata.

2.113 Antalya-Bük Araştırma Ormam

a) Mevki

Üçüncü deneme blokumuzun yer aldığı Bük Araştırma ormanı Antalya'nın kuzey batısında bulunmaktadır. Ormanın denizden uzaklığı kuş uçuşu olarak 20 km. dir. Deneme alanımızın denizden yüksekliği 660 m. dir.

b) iklim

İklim değerleri Bük Araştırma Ormanının içinde bulunan meteoroloji istasyonundan uzun yıllar ortalaması olarak alınmış­tır. (Tablo : 3)

17

Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıl.

Ort. sıc. co 5,3 5,9 8,7 11,8 Hı,7 21,7 23,7 23,6 19,1 13,5 8,6 4,8 13,6

Ort. ":tnax. sıc. co 12,6 12,7 15,9 19,6 25,7 30,4 32,5 33,3 29,8 22,8 19,2 13,9 22,4

Ort. min. sıc. C 0 -0,2 0,2 2,6 3,8 8,5 12,4 14,1 14,4 10,6 6,2 1,6- 1,1 6,1

Yağış mm. 156,8 65,9 79,2 65,8 33,7 18,0 10,8 7,5 4,5 40,1 19,4 106,0 607,7

Nisbi nem% 79 77 76 72 74 66 64 65 71 72 78 79 73

Tablo: 3 Bük meteoroloji istasyonu ik1i mdeğer~eri

c) Jeoloji ve Toprak

Bük Araştırma Ormanının üzerinde bulunduğu arazi III. za· manın eosen devri oluşumuna ait kalkerli arazidir. Çoğunlukla kratese ve üst kratese kalkeri ile jurastik filişinden ibarettir.

Toprak türü : Hafif kUdir.

Kum % 2S.6

Toz % 40.6

Kil % 33.8 Ca COa % 26.0

PH 7,5

d) Vejetasyon

Bük Araştırma Ormanının asli ağaç türü Kızılçaın dır. Çalı ta­bakası olarakta; Quercus coccifera, Daphne sericea, Phillyrea me­dia, Fontanesia phillyreaides, Styrax officinalis, Cistus villosus, Phillyrea latifolia, Pistacia trebinthus, Arbutus andrachne.

En karakteristik otsu bitkiler ise : Trifolium physades, Vicia hırsuta, ürehis anatolica, Lathyrus nissolia, Geraniuro lucidum, Ranunculus argyreus, Arahis ionocalyx, Silene aegyptiaca, Alyssum smyrnaeum.

2.12 Denemede Kullanılan Materyal

Denememizde transpirasyonu azaltıcı madde olarak, bitkiler üzerinde koruyucu bir tabaka teşkil eden maddelerden Curasol ve SUvaplast ile fidan köklerini taze tutucu maddelerden Agricol kul­lanılmıştır. Bu maddeler Almanya-Göttingen Orman Fakültesi Sil­vikültür kürsüsü tarafından temin edilmiştir.

Fidan materyali : Denememizde ayn ayrı yerlerde üç ağaç tü­rünün fidanları kullanıldı. Bu fidanlar pratikte kullanılan fidan­lardan bir yıl daha yaşlıdır. Bunun sebbei kullandığımız maddele­rin transpirasyonu azaltıp azaltmadığını daha açık olarak anlaşıla­bilmesi içindir.

Karaçmn : Ankara-Atatürk Ormanında bulunan blokta Kızılca­hamam orijinli 3+0 yaşında çıplak köklü karaçam fidanı ile gene aynı yaşlı tüplü karaçam fidanı kullanılmıştır. (Resim 1)

Resim : 1 Ankara-Atatürk Ormanında kullanılan tüplü karaçam fidanlan

Deneme fidanları 900 m. rakımlı Ankara Söğütözü fidanlığın­dan alınmıştır. Çıplak köklü fidanların ortalama kök bağazı çapı: 4,4 mm. (max: 6.0 mm., min: 3.00 mm.), tüplü fidanlar ise 7,5 mm. (Max : 9.0 mm., min: 5.0 mm.). 100 deneme fidanında yapılan ölç­melere göre çıplak köklü bir karaçam fidanının ortalama kuru ağırlığı 5,8 gr. dır. Bu ağırlığın 4,4 gr. mı fidanın toprak üstü kısmı 1,4 gr. da kök kısmıdır. Fidanın tüm kuru ağırlığınn % 46,5 ibre~

ler, % 29,4 odunsu ksmı, % 24,1 kök kısmı teşkil etmektedir.

Sançam : Kızılcahamam-Çamkoru-Araştırma ormanında bulu­nan blokta Bolu-Aladağ-orijinli 3+0 yaşında çıplak köklü sarıçam fidanları kullanılmıştır. (Resim 2)

Deneme fidanları 725 m. rakımlı Bolu fidanlığından alınmıştır. Çıplak köklü sarıçam fidanlarının ortalama kök bağazı çapı : 4,6 mm. (max: 6.0 mm, min: 3,5 mm.) 100 deneme fidanında yapılan ölçmelere göre bir sarıçam fidanının ortalama kuru ağırlığı 5,8 gr. dır. Bu ağırlığın 4,5 gr. fidanın toprak üstü kısmı, 1,3 gr. da kök kısmıdır. Fidanın tüm kuru ağırlığının % 39,7 ibreler, % 37,9 odun­su kısım, % 22,4 kök kısmı teşkil etmektedir.

20

Resim : 2 Çamkoru Araştınna Onuanında ikullanılan sançam fidanlan

Kızılçam : Antalya-Bük araştırma ormanında bulunan blokta 2-0 yaşında çıplak köklü kızılçam fidanları kullanılmıştır. Deneme fidanları 475 m. rakımlı Bük Araştırma Ormanının fidanlığından alnmıştır. (Resim 3)

2.13. Denemede Yapılan İşlemler ve Denemenin Kuruluşu

Denemedeki muameleler her üç ağaç türünde d, Ankara-Ata­türk Ormanında, Kızılcahamam-Çamkoru Araştırma Ormanında ve Antalya-Bük Araştırma Ormanında; tamamen birbirinin pareleli olarak uygulandı.

Araştırmada 2 ana grup ve her gruptacia kontrolla beraber 8 muamele vardır. Bu ana gruplardan birincisinde ağaçlandırmada tatbikatemın yapabileceği en titiz işlem, ikinci grupta ise normal yapılan bir ağaçlandırmada fidanın fidanlıktan söküldükten sonra maruz kalacağı kötü koşullar göz önünde tutulmuştur. İki ana grup­tacia aynı işlemler uygulanmıştır.

I. Grup : Fidanlar fidan yastığından söküldükten hemen son­ra işlem gördü, balyelendi, serin bir yerde 24 saat bekledikten son­ra ait olduğu parsellere dikildi.

21

Resim : ·3 Bük Araştınna Orınaninda kullamlan Kızılçam fidanlan (K.alemin boyu: 17 cm dir.)

II. Grup : Fidanlar söküldükten hemen sonra işlem gördü, kökleri açık olarak gölgede bir saat kurotulduktan sonra balyele­nerek 48 saat serin bir yerde bekletilip ait olduğu parsellere dikildi.

Muameleler Dozaj Yapılan işlem

1. Kontrol 2. Agricol % 1 Kökler daldınldı 3. Silvaplast % ı o Fidanın toprak üstü kısmı daldınldı 4. Silvaplast % 30 Fidanın toprak üstü kısmı daldırıldı

5. Curasol % ı o Fidanın toprak üstü kısmı daldırıldı

6. Curasol % 30 Fidanın toprak üstü kısmı daldırıldı

7. Silvaplast % 20 Fidanın toprak üstü kısmı daldınldı Agricol % ı Fidanın kök kısmı daldırıldı

8. Curasol % 20 Fidanın toprak üstü kısmı daldınldı Agricol % ı Fidanın, kök kısmı daldınldı

9. Tüplü fidan Yalnız Ankara da

Tablo 4 : Denemede her grupta uygulanan işlemler ve kulla­nılan ilaçlann dozları,

22

Dokuzuncu muamele olan tüplü fidan yalnız Ankara-Atatürk or~ manındaki blokta kullanıldı. Çünkü Ankara da yapilan ağaçlan· dırmalarda genellikle tüplü fidan kullanılmaktadır.

Deneme Tesadüf Bloklan metoduna göre düzenlenmiştir. ]3eŞ tekerrürlüdür. Buna göre Ankara Atatürk Ormanında 8S, Kızılca­hamam ve Bük Araştırma ormanlannda ki bloklarda 80 er parsel vardır. Her parselde 49 fidan, her grubun bir muamelesi 24S fi­danla temsil edilmektedir.

Ankara-Atatürk Ormanında ki blokta karaçam fidanları 26.3.1973 günü fidanlıktan söküldü. Silvaplast, Curasol ve Agricol le muameleye tabi tutularak uygulamacının yaptığı biçimde pa­ketlendi. 27.3.ı973 günü I. grup, 28.3.ı973 günüde IL grubun fidan­ları dikildi. Denemenin yapıldığı üç _gün sürece hava bul1.1tsuz ve açık, sıcaklık + ı6 oc - + ı9 oc arasında idi. -

Çamkoru Araştırma Ormanında ki blokta sarıçam fidanları 4.4.1973 günü fidanlıktan söküldü. Silvaplast, Curasol ve Agricolle muameleye tabi tutularak balyelendi. S.4.ı973 günü I. grup, 6.4.ı973 günü de II. grubun fidanları dikildi. Denemenin yapıldığı üç gün sürece hava bulutsuz ve açık, sıcaklık + ıs oc - + ı8 oc arasında idi.

Bük Araştırma Ormanındaki blokta kızılçam fidanları 28.1. ı973 günü fidanlıktan söküldü. Silvaplast, Curasol ve Agricol'Ie muameleye tabi tutularak balyelendi. 29.Lı973 günü I. grup, 30. ı.ı973 günüde II. grubun fidanları dikildi. Denemenin yapıldığı ilk gün hava önceleri bulutsuz sonraları parçalı bulutlu idi. İkii:ıci ve üçüncü günler sağnak yağışlı geçti. Sıcaklık + ll o C idi.

2.ı4 Deneme Süresince İklim Durumu

(Tablo : ı, 2, 3) ile (Tablo : S, 6, 7) karşılaştırılırsa ve {Şekil : 2, 3, 4) de gösterilmiş bulunan iklim diyagramlarına bakılırsa ı973 ve ı974 yılları Türkiye de ekstrem kurak geçmiştir.

Örneğin; Ankara-Dikmen meteoroloji istasyonunun verilerine göre uzun yılların yıllık yağış ortalaması sıS,7 mm iken; ı973 yı­

lında 332,S mm, 1974 yılında da 410,6 mm yağış olmuştur. H. Wal­ter'in iklim diyagramında da su açığı olan devre bir buçuk ay daha uzamıştır.

23

Kızılcahamam-Çamkoru meteoroloji istasyonunun verilerine göre uzun yılların yıllık yağış ortalaması; 731,2 mm iken, 1973 yı­lında 547,9 mm., 1974 yılında da 643,8 mm. yağış olmuştur. H. Walter'in iklim diyagramında da su açığı iki buçuk ay daha uza­mıştır.

Antalya-Bük meteoroloji istasyonunun verilerine göre uzun yılların yıllık yağış ortalaması; 6fJ7,6 mm. iken, 1973 yılında 303.0 mm., 1974 yılında da 739,0 mm. yağış olmuştur. H. Walter'in bu İstasyanun verileriyle hazırlanmış iklim diyagramında da su açığı, özelliğle fidanların en kritik tutma devresi olan aylarda, iki ay daha öne gelerek uzamıştır.

2.2 Deneme Alanlannda Yapılan Ölçü Sayım ve Bulgu'lar

2.21. De~rlendirme metodu

1973 yılının ilkbarahında dikilmiş olan fidanlann,

b) 1973 yılı vejetasyon mevsimi sonunda ölen fidan adedi ile her üç ağaç türünde boy ve çap büyümesi,

c) 1974 yılı vejetasyon mevsimi sonunda gene ölen fidan ade· di ile kızılçam ve sançam boy büyümeleri saptanmıştır. Yapılan bu ölçü ve sayımların sonuçlan grafik ve tablolar halinde veril­miştir.

Dikimden iki ay sonraki sayım sonucuna göre canlılık duru­munun değerlendirme indeksi olarak hesaplanması aşağıdaki gibi yapılmıştır.

(Sürgün vermiş) X 3 = a (Yaşayan fakat) X 2 = b Sürgün vermemiş)

(Yan ölü) X 1 c (Ölmüş) X o - o

a+b+c d - d = İndeks

Tekerrür (S) Sabite (1.47) 24Sx3=735:5= 147:100= 1.47

24

Karaçarnın grup 1, kontrol işlemini örnek olarak verelim:

(Sürgün vermiş) 125 X3 (Yaşayan fakat) 84 X2 'Sürgün vermemiş) (Yan ölü) 8 X 1 (Ölmüş) 28 xo

551 74,96 ""' 75

5x1.47

375 = 168

= 8 o

+ 551

Bu hesaplamaya göre en iyi sonuç indeksi ancak 100 olabilir.

Bütün sayım sonuçlarında grup I ve grup II nin matematiksel olarak karşılaştınlması (T) testi ile yapılmıştır.

Test sonucu farksız ise (n.s.)

» » % 90 güvenirlik sınırı içinde farklı ise * » » 'O/o 95 » » » » » * » » % 99 » » » » » ** » » % 99,9 » » » » » ***

rumuzları ile gösterilmiştir.

Muameleler arasında fark olup olmadığının matematiksel yön­den anlaşılabilmesi için de Varyans analizine göre F testi yapıl­mıştır.

Test sonucu muameleler arasında fark yok ise (n.s.) » » % 95 güvenirlik sınırı içinde farklı ise * » »% 99 » » » » » **

Varyans analizi sonucu muameleler arası farklı çıkınca bu mu­amelelerin hangisinin daha etkili olduğunu ve muameleler arasın­daki ilişkiyi matematiksel yönden ortaya çıkarmak için Duncan testi yapılmıştır.

2.22 Dikimden İki Ay Sonra Yapılan Sayımlar ve Bulgular

Bu sayımların yapılmasının amacı; toprakta daha su açığı baş­lamadan fidanın fidanlıktan sökümünden dikimine kadar geçen devredeki gördüğü zararları saptamaktadır.

25

2.221. Atatürk Onnam-Pinus nigra

Muamelelerin, en iyi koşullarda dikilmiş fidanlar üzerindeki etkisine bakacak olursak (Şekil : S), (Tablo : 8), (Tablo : 9) grup I muameleleri arasında en kötü sonucu Silvaplast % 10, Silvap­last % 30 muamelelerinin verdiğini görürüz. Yapılan varyans ana­lizinde F değeri 3,50 ** çıkmışsacia bundan sonra yapılan Duncan testinde (Tablo: 10) muamelelerin ancak Silvaplast % 10 ile farklı olduğu diğer muameleler arasında önemli bir fark olmadığı görül­müştür. Tüplü fidanlar en iyi sonucu vermiş hatta fidanların canlı­lık indeksi 99 olarak bulunmuştur. (Tablo: 9).

Kötü şartlarda dikilmiş karaçam fidanları (Grup II) ile en iyi şartlarda dikilmiş karaçam fidanlarının canlılık ve tutma başarı­sını kıyaslamak için (Tblo: 8), (Tablo: 9), yapılan testlerde, işlem görmemiş karaçam fidanlarının kötü şartlardan önemli derecede etkilendiği ortaya çıkmıştır. İki grubun kotrol fidanlarının canlılık indeksleri arasında da (-38) gibi büyük bir fark vardır. Grup II nin muameleleri arasındaki farklılığı matematiksel yönden kontrol et­mek için yapılan varyans analizinde (F) değeri 4,30** bulunmuş­tur. Yapılan Duncan testinde (Tablo: 11) Silvaplast % 30, Curasol % 30, Curasol % 10 muameleleri kontrol muamelesi ile bir fark göstermemiştir. En açık farkı Agricol ve Agricol'ün % 20 lik Sil­vaplast ve Curasol ile kombinasyonları vermiştir.

2.222. Çamkoru Araştırma Ormanı-Pirrus silvestris

Muamelelerin en iyi koşullarda dikilmiş (Grup I) sarıçam fi­danları üzerindeki etkisine bakacak olursak (Şekil: 6), (Tablo: 8), (Tablo: 9); kullandığımız transpirasyonu azaltıcı ve kökleri taze tutan maddelerin bu koşullarda bir etkisinin olmadığını görürüz. Yaptığımız varyans analizinde (F) değerinin 0,63 (farksız) bulun­ması sonucu matematiksel yönden de kanıtlamış olur.

Kötü şartlarda dikilmiş sarıçam fidanları (Grup II) ile en iyi şartlarda dikilmiş sarıçam fidanlarının canlılık ve tutma başarı­sını kıyaslamak için yapılan testlerde, işlem görmemiş sarıçam fi­danlarının kötü şartlardan önemli derecede etkilendiği ortaya çık­mıştır. İki grubun kontrol fidanlarının canlılık indeksleri arasın­da da (-20) fark vardır. Grup II nin muameleleri arasındaki fark­lılığı matematiksel yönden kontrol etmek için yapılan varyans ana­lizinde (F)· değeri 3,93** bulunmuştur. Yapılan Duncan testinde (Tablo: 12); Silvaplast % 10, Curasol % 10 muameleleri kontrol

26

la bir farklılık göstermemiş, Agricol ve Silvaplast o/o 30 muamele­leride çok az bir farklılık göstermişlerdir. En iyi sonucu karaçam· da olduğu gibi Agricol'ün Silvaplast % 20 ve Curasol o/o 20 ile bir­likte kullanıldığı muameleler vermiştir.

2.223. Bük Araştırma Ormam-Pinus brutia

Bük Araştırma Ormanındaki blokta dikimden iki ay sonraki Grup I fidanlannın sayım sonuçlanna bakacak olursak özellikle kontrol fidanlarında ölümün çok az olduğunu görürüz. Burada agricol diğer iki ağaç türünün aksine diğer muamelelere kıyasla en kötü sonucu vermiştir. (Şekil: 7), (Tablo: 8), (Tablo: 9). Fakat yapılan varyans analizinde F değeri = 1,28 (Farksız) bulunmuştur. Buda Agricol'ün matematiksel olarak diğer işlemlerden farklı ol­madığını gösterir. İki grup arasında yapılan (T) testinde; kontrol muameleleri arasında fark bulunması kızılçam fidanlannın da kö­tü şartlardan etkilendiğini kanıtlar.

Grup II muameleleri arasında matematiksel yönden fark olup olmadığını incelemek için yapılan varyans analizinde (F) değeri = 3,12* bulunmuştur. Yapılan Duncan testinde (Tablo: 13) kont­rol muamelesi ile Silvaplast % 30, Curasol o/o 10 ve Curasol % 30 muamelelerinin farklı olduğu hesaplanmıştır.

2.23. 1973 Vejetasyon Mevsimi Sonu Yapılan Sayımlar ve Bulgular

2.231. Atatürk Ormanı-Pinus nigra

1973 Vejetasyon mevsimi sonunda yapılan sayıma göre (Tab­lo: 14), (Tablo: 15) Grup I muameleleri arasında farklılık olup olmadığını matematiksel yönden incelemek için yapılan varyans analizinde (F) değeri = 4,46** bulunmuş, ancak yapılan Duncan testinde bu farklılığın kontrol muamelesi ile diğer muameleler arasında olmadığı görülmüştür. Yapılan .(T) testinde Grup I ve Grup II kontrol muameleleri arasında fark bu sayımda da devam etmektedir.

Grup II muameleleri arasında bu sayımda da fark devam et­mekte, yapılan varyans analizinde (F) değeri = 4,53** bulunmuş, Duncan testinde de (Tablo: 16) Agricol, Silvaplast + Agricol, Cu-

27

rasol + Agricol muameleleri kontrol muamelesine kıyasla iyi so­nuç vermiştir.

2.232. Çamkoru Araştırma Ormam-Pinus silvestris

1973 Vejetasyon mevsimi sonunda ki sayıma göre yapılan var­yans analizinde muameler arsaında bir farklılık bulunmamıştır. (Tablo: 14).

2.233. Bük Araştırma Ormam-Pinus brutia

1973 Vejetasyon mevsimi sonunda ki sayıma göre burada da ne Grup I ne de Grup II muameleleri arasında bir farklılık gö­rülmemektedir (Tablo: 14)

2.234. 1973 Yılında Boy ve Çap Artımı

Her üç ağaç türünde de tatbik ettiğimiz muamelelerin fidan­lar üzerinde boy ve çap büyümesi bakımından oulmlu yada olum­suz yönden etkisi olup olmadığını anlamak için 1973 yılı sonba­harında tüm yaşayan fidanlarda boy büyümesi ve çap artımı öl­çülmüştür. Bu ölçü sonuçlarına göre yapılan (T) testinde Kara­çarnda Curasol % 30 muamelesinin Grup I ve Grup II fidanları ara­sında boy büyümesi bakımından önemli oranda fark bulunmuştur. Diğer muamelelerin Grup I ve Grup II fidanları arasında boy ve çap büyümesi bakımından önemli oranda bir farklılık bulunma­mıştır. Gerek sarıçarnda ve gerekse kızılçarnda ne muameleler ara­sında ve nede gruplar arasında boy ve çap büyümesi bakımından hiç bir farklılık ortaya çıkmamıştır. (Tablo 17), (Tablo: 18).

2.24. 1974 Yılı Vejetasyon Mevsimi Sonu Yapılan Sayımlar ve Bulgular

2.241. Atatürk Ormam-Pinus nigra

1974 Vejetasyon mevsimi sonunda yapılan sayımdan alınan verilere göre yapılan (T) testinde (Tablo: 19) kontrol ve Curasol % 30 muamelelreinin Grup I, Grup II fidanları ölüm oranları önem­li fark devam edegelmektedir. Muameleler arasındaki farkı anla­mak için yapılan varyans analizlerinde (Tablo: 19), (Tablo: 20)

28

Grup I muameleri arasında farklılık çıkmışsacia bu farklılık bizim istediğimiz yönde olmamıştır. Kullandığımız maddeler normal şart­larda tutma başarısını arttırmamıştır. Grup II muamelelerinin (F) değeri = 11,34** bulunmuş, yapılan Duncan testinde (Tablo: 21) Agricol, Silvaplast % 20 + Agricol, Curasol % 20 + Agricol mua­meleleri kontrol muamelelerine nazaran olumlu yönde farklılık göstermiştir.

2.242. Çamkoru Araştırma Ormam-Pinus silvestris

Silvaplast % 10, Silvaplast ·% 30 muameleleri Grup I ve Grup II fidanlarının ölüm oranları arasında farklılık baştan beri süre­gelmektedir. Bu farklılık 1974 yılı sayım sonuçlarında bir daha gö­rülmektedir. Yapılan varyans analizinde Grup I muameleleri ara­sında farklılık bulunmamış ancak Grup II muameleleri arasında % S hata sınırları içinde bir farklılık hesaplanmıştır (Tablo : 19). Bunun üzerine yapılan Duncan testinde (Tablo : 22) Agricol, Agri­col + Silvaplast % 20, Agricol + Curasol % 20 ile kontrol muame­lesi ,arasında farklılık görülmüştür.

2.243. Bük Araştırma Orınam-Pinus hrutia

1973 Vejetasyon mevsimi sonu sayımı gibi 1974 yılı Vejetas­yon mevsimi sonundaki sayım sonucuna göre yapılan (T) testin­de ve varyasyon analizinde; Curasol % 30 muamelesi hariç, grup: lar arasında vede muameleler arasında bir farklılık görülmemiş­tir.

2.244. 1974 Yılındaki Boy Artıını

Muamelelerin 1973 yılında fidanlarda boy ve çap büyümesi bakımından bir etkisinin olmadığı görülmesine rağmen, 1974 yı­lında yalnız sarıçam ve kızılçam da boy büyümeleri ölçülmüştür. Ölçüm sonuçlarına göre sarıçarnda ne gruplar arasında nede mua­meleler arasında bir farklılık görülmemiştir. Ancak kızılçarnda Agricol, Silvaplast % 20 + Agricol Silvaplast % 10, Silvaplast % 30 ile Curasol % 30 muamelelerinin grupları arasında farklılık gö­rülmektedir (Tablo: 23). Burada da ne grup I ve nede grup II muameleleri arasında bir farklılık hesaplanmamıştır.

29

BÖLÜM II

3.0 1975 Yılı Denemeleri

ı 973 yılında başlattığımız araştırmanın iki senelik izlenmesiy­le kullandığımız maddelerden Agricol ve Agricol ile Silvaplast % 20, Curasol + 20 kombinasyonlarının kötü şartlardaki ağaçlandırma­larda tutma başarısını olumlu yönde etkiledikleri ortaya çıkmış­tır. Ancak ilk deneme süresince ı 973 ve ı 97 4 ilkbahar ve yaz ay­lannın ekstrem derecede kurak geçmesi (Şekil: 2,3,4) denememiz­de hiç olmassa olumlu sonuç veren muamelelerin yinelerrmesi so­nucunu doğurmuştur. ı973 yılında olduğu gibi bu defada gene eski deneme alanlarımızın içinde ve aynı ağaç türleri üzerinde çalışıl­mıştır.

3.1 Materyal ve Metot

3.11 Denemede Kullanılan Materyal

ı 973 denemesinde olduğu gibi bu denemede de transpirasya­nu azaltıcı maddelerden Silvaplast, Curasol ile kökleri taze tutucu maddelerden Agricol kullanılmıştır.

Fidan materyali: Denememizde daha önce olduğu gibi; Anka­ra-Atatürk Ormanında Karaçam, Çamkoru Araştırma Ormanında

Sançam, Bük Araştırma Ormanında da Kızılçam türlerinin fidan­ları kullanılmıştır. Bu fidanlar bu defa tatbikatçının kullandığı

yaştaki fidanardır.

Karaçam : 2 + O yaşında, çıplak köklü, Kızıkahamam orijin­lidir. Deneme fidanları 900 m rakımlı Ankara-Söğütözü fidanlığın­da yetiştirilmiştir. Fidanların kök bağazı ortalama çaplan 3,9 mm dir.

Sançam : 2 + O yaşında, çıplak köklü, Bolu-Aladağ orijinlidir. Deneme fidanları 725 m. rakımlı Bolu fidanlığında yetiştirilmiştir. Fidanların kök bağazı ortalama çapları 3,2 mm dir.

Kızılçam : 1 + O yaşında, çıplak köklü, Lengüme orijinlidir. Deneme fidanları Antalya fidanlığında yetiştirilmiştir. Fidanların kök bağazı ortalama çapları 2,9 mm. dir. (Resim: 4)

aq

Resim: 4 1975 denemesinde Bük Araştırma Ormaıunda Kullanılan 1 +0 yaşmda kızılçam fidanlan

3.12. Denemede Yapılan İşlenıler ve Denemenin Kuruluşu

1975 yılında yaptığımız denemede de her üç yerde aynı işlem­ler aynı kuruluş uygulandı. Bu defa yalnızca ağaçlandırmalarda kötü şartlar göz önünde bulundurularak deneme fidanları üzerin­de işlem yapıldı. (1973 yılında yapılan denemede Grup II gibi) şöy­le ki; Fidanlar söküldükten hemen sonra işlem görüp iki saat göl­gede kökleri açık olarak bırakıldı. Sonra balyelenerek 48 saat se­rin bir yerde bekletilip ait olduğu parsellere dikildi.

Muameleler Dozaj Yapılan işlem

ı-Kontrol

2-Agricol % 1 Fidanların ·kökleri daldırıldı

3-Curasol + .% 20 Fidanın toprak üstü kısmı daldırıldı Agricol % 1 Fidanın kökleri daldırıldı

4- Silvaplast + % 20 Fidanın toprak üstü kısmı daldırıldı Agricol % 1 Fidanın kökleri daldırıldı

Tablo : 24 Denemede uygulanan işlemler ve kullanılan ilaçlann dozları

31

Deneme 4X4 Latin Karesi metoduna göre düzenlenmiştir. Yu­karıda da açıkladığımız gibi 4 tekerrürlüdür. Buna göre bütün bloklarda 16 parsel vardır. Her parselde 25 fidan, her muameleyi 100 fidan temsil etmektedir.

Ankara-Atatürk Ormanındaki blokta karaçam fidanları 1.4. 1975 günü fidanlıktan söküldü. Fidanlar yukarıda açıkladığımız gibi işlem gördü ve uygulayıcının yaptığı biçimde paketlendi. İki gün serin bir yerde bekletilen fidanlar 3.4.1975 günü parsellerine dikildi. Deneme süresince hava çok sıcaktı ( + 19° C, + 23 · C) ve bulutsuzdu. Üst toprak tamamen kuru idi.

Kızılcahamam-Çaınkoru Araştırma Ormanındaki blokta fidan­lar 8.4.1975 günü fidanlıktan söküldü. Fidanlar yukarıda açıkladı­ğımız gibi işlem gördü ve uygulayıcının yaptığı biçimde paketlend( İki gün serin bir yerde bekletilen fidanlar 10.4.1975 günü parsel lerine dikildi. Deneme süresince hava bulutsuz, sıcaklık; + 12"C, + 19°C, nisbi nem; % 42-80 arasında idi.

Antalya-Bük Araştırma Ormamndaki blokta fidanlar 5.2.1975 günü fidanlıktan söküldü. Fidanlar yukarıda açıkladığımız gibi iş­lem gördü ve uygulayıcının yaptığı biçimde sandıklara kanarak iki gün sonra parsellerine dikildi. Deneme süresince hava bulut­suz, sıcaklık; 10° C, nisbi nem; % 65-78 arasında idi.

3.13 Deneme Süresince İklim Durumu

Atatürk Ormanındaki deneme blokuna çok yakın olan Dik­men, ve diğer iki blokun yakınlarında olan Çanıkoru ve Bük me­teoroloji istasyonlarının 1975 yılı verilerine bakarsak; Atatürk Or­manında ve Bük Araştırma Ormanında bu yılında 1973-1974 yılla­n gibi oldukça kurak geçtiği görülmektedir. Çamkoru meteoroloji istasyonunun 1975 yağış verileri uzun yıllar ortalamalarına yakla- · şıktır. (Tablo : 28)

3.2 Deneme Alanlarında Yapılan Ölçü Sayım ve Bulgular

3.21. Dikimden İki Ay Sonra Yapılan Sayımlar ve Bulgular

Her üç blokta da dikimi izleyen ikinci ayın sonunda sayım ya­pılmıştır. Bu sayım sonuçlarına göre 1973 denemesinde olduğu gibi karaçarnda ve sarıçarnda canlılık indeksleri hesaplanmış ve aşağıda gösterilmiştir.

Bu çizelgeden de görüleceği gibi karaçarnda

Muameleler Karaçanı Sarıçaın

Kontrol 37 62 Agricol 80 63 Curasol-Agricol 79 62 Silvaplast-Agricol 70 64

diğer üç işlem kontrol muamelesiyle oldukça farklı sonuç vermiş­tir. Fakat sarıçarnda her dört işlem arasında da bir farklılık gö­rülmemektedir.

Muameleler Karaçam Sançam Kızılçam -----------------~--------~------------~--

Kontrol Agricol Curasol-Agricol Silvaplast-Agricol

18 3 2 4

7 7 s 6

0 o ı

o ---------------------------Tablo : 25 Dikimdan iJd ay sonraki ölen fidan ortalamalan

Muameleler arasındaki farkı anlamak için yapılan varyans ana­lizinde sarıçam ve kızılçam da bir farklılık görülmemiş fakat ka­raçam da (F) değeri 2S,09** olarak bulunmuştur. Varyans analizi­nin muameleler arasında % 99 güvenirlik sınırlan içinde farklılık göstermesi üzerine muamelelerden hangisinin daha iyi sonuç ver­diğini araştırmak için yapılan Duncan testinde her üç muam.elede kontrol muamelesi ile farklılık göstermekte, ancak bu üç işlem ara­sında bir farklılık görülmemektedir.

3.22. 1975 Yılı Vejetasyon Mevsimi Sonu Yapılan Sayımlar ve Bulgular

197S yılının sonbaharında her blokta ölen fidan adetleri saptan­mış, Kızılçarnda da boy ölçmesi yapılmıştır. Bu devre yapılan sa­yım sonuçlan ve kızılçam daki boy büyümesi aşağıda cetvel halin­de gösterilmiştir.

Muameleler Karaçanı Sarıçanı Kızılçam

Kontrol Agricol Curasol-Agricol Silvaplast-Agricol

24 8 7 9

18 17 20 20

12 ı o ıs

10

Tablo: 26 1975 Vejetasyon mevsimi sdnuna kadar ölen fidan ortalamalan

3$

Muameleler Boy art. Standart Varyasyon cm sapma katsayısı %.

Kontrol 4,10 0,72 17,45 Agricol 4,24 0,26 6,11 Curasol-Agricol 4,03 0,86 21,31 Silvaplast-Agricol 4,50 0,27 5,89

Tablo : 27 Kızılçarnda 1975 yılı boy artıını

Her üç ağaç türü üzerinde sayım sonuçlarına göre yapılan var­yans analizinde; dikimden iki ay sonraki sonuçlar gibi gene sarı­çarn ve kızılçam da yaptığımız muameleler olumlu bir sonuç ver­memiştir. Karaçarnda (F) değeri = 20,54** bulunmuş, Duncan tes­tinde transpirasyonu azaltıcı ve kökleri taze tutucu maddelerle yapılan işlemler kontrol işlemi ile farklılık göstermiştir. A..ncak kont­rolun haricindeki işlemler kendi aralarında bir farklılık göster­memiştir. (Tablo : 29) Keza kızılçarnda yapılan boy ölçümü ve ya­pılan varyans analizi muamelelerin boy artımında bir etkisi olma­dığını göstermiştir.

4. SONUÇLARlN TARTlŞMASI ve ÖNERiLER

4.1. Ankara Atatürk Ormanı-Pinus nigra

1973 ve 1975 yıllarında aynı yerde yapılan denemeler ve bu de­nemelerin değerlendirilmesinden aşağıdaki sonuçlar ortaya çık­mıştır :

26.3.1973 günü fidanlıktan sökülüp 24 saat bekletilip deneme parsellerine dikilen fidanların dikimden iki ay sonra yapılan sayı­

mında, kontrol parsellerindeki ölüm oranı % 15 tir. Diğer muame­leler de buna yakın sonuçlar vermiştir. Ancak Silvaplast'ın % 10 ve % 30 oranında su ile karışımiarı tutma başarısını önemli dere; cede düşürmüştür. Bu düşüklük canlılık indeksi tablosunda da açıkça görülmektedir .. Demek ki Silvaplast'ın % 10-30 luk su ile karışımiarı en iyi şartlarda da olsa karaçarnda tutma oranını olum­suz yönden etkilediği daha dikimden iki ay sonra ortaya çıkmıştır. Ancak Silvaplast % 20 + Agricol işleminin gerek tutma oranı ba­kımından ve gerekse canlılık indeksi bakımından diğer işlemler le aynı düzeyde hatta daha iyi sonuç vermesi tamamen agricol'ün

34

etkisiyledir. Tüplü fidanlarda tutma oranı ve canlılık indeksi % 99 bulunmuştur.

Ağaçlandırmalarda kötü koşulları temsil edecek Grup II par­sellerinin durumuna bakacak olursak; Dikimden iki ay sonra ölüm oranının kontrol parsellerinde Grup I e kıyasla:% 41 fazlalık gös­termesi, canlılık indeksinde (-38) fark görülmesi karaçam fidan­larının 48 saat balyeli durumda bekletilmesi ve sökümden dikime kadar geçen sürede 1 saat açıkta kalması tutma başarısına % 50 den fazla olumsuz yönde etkilemektedir. Halbuki kökleri yalnız Agricol'le, kökleri agricol toprak üst kımı Curasol ve silvaplast'-1a işlem görmüş fidanlar bu kötü koşullardan etkilenmemişlerdir. Bu durum 1975 yılında yapılan denemede bir sefer daha görülmüş­tür. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; kullahılan maddelerin hepsinin ayrı ayrı olarak olumlu yönde etkili olup olmadı~ıdır. Ge­rek yalnız ve gerekse kombine olarak içinde Agricol'ün bulunduğu işlemler olumlu sonuç vermiştir. Halbuki diğer iki maddenin yal­nız kullanıldığı işlemler, olumlu sonuç vermemiştir.

Sonuç olarak; Süvaplast ve Curasol orta Anadoluda ka~ raçamla yapılan ağaçlandırmalarda, sökümden dikime kadar ge­çen devrede fidanın karşılaşacağı kötü koşullan giderememektedir. Buna karşın Agricol bu kötü koşulları hertaraf edebilmektedir.

1973-1974 yılındaki sayırolara ve 1975 yılı denemesine göre Sü­:vaplast ve Curasol orta anadoludaki karaçam ağaçlandırmalarında tutma başarısını arttıramamaktadır. Buna karşın Agricol bu koşul­Iarda 2+0 yaşında çıplak köklü karaçam fidanlarıyla yapılan ağaç­Iandırmalarda ki tutma başarısını % 50 oranında arttırmaktadır. 1000 adet 2+0 yaşında fidan için 70-100 gr arasında Agricol kul). lamlmak ta dır.

4.2 Kızılcahamam-Çanıkoru Araştırma Ormam Pinus sil­vestris

1973 ve 1975 yıllarında aynı yerde yapılan denemeler ve bu dene~elerin değıerlendirilmesinden aşağıdaki sonuçlarortaya çık­

mıştır :

Ağaçlandırmalarda iyi şartları temsil eden grup I muameleleri' arasında bir farklılık görülmemiştir.

Kullandığımız maddeler iyi şartlarda sarıçam ile yapılacak' ağaçlandırmaların başarısını olumlu yönde etkilememektedir. '

Kötü şartlan temsil eden Grup II işlemlerine bakacak olursak; sökümle dikim arasında araştırmamızda olduğu gibi kötü şartlara maruz kalan 2+0 yaşında çıplak köklü sançam fidanları % 19 ora­nında olumsuz yönde etkilenmektedir. Yapılan testlere göre Agri­col burada da fidanların kötü koşullardan etkilenmesini önlemek­tedir. Aynı zamanda bu maddenin 1974 yılı sayım sonuçlarına gö­re ağaçlandırma başarısını arttırdığı görülmektedir. Ancak yaptı­ğımız araştırma ön araştırma hüviyetini taşıdığından genelierne yapabilmek için bu konuda yapılacak geliştirme denemelerinde sa­rıçamı ön plana almak gerekir. Burada da 1000 adet 2+0 yaşında~ ki sançam fidanı için 70-100 gr. arasında Agricol harcanmaktadır.

4.3 Antalya-Bük Araştırma Ormanı Pinus brutia

1973 yılı başlanan denemede ve 1975 yılında yapılan deneme­de kullandığımız transpirasyonu azaltıcı ve kökleri taze tutucu maddelerin kızılçam üzerinde olumlu bir etkisi görülmemiştir.

4.4. Kullanılan Maddelerin Boy ve Çap Artırnma Etkisi

'Transpirasyonu azaltıcı maddelerden Curasol ve Silvaplast ve kökleri taze tutucu maddelerden Agricol'ün Karaçam, Sançam ve Kızılçarnda boy ve çap artımını olumlu yada olumsuz yönden et­kilemediği saptanmıştır.

ÖZET

Dünyada tarım ve ormancılık alanlarında kültür fidanlarının fidanlıktan sökümünden dikimine kadar geçen devrede gövdelerin­den su kaybını önlemek ve dikildikten sonraki kurak devrede de transpirasyonu azaltarak kültür başarısını arttırmak için sayısız

deneme yapılmış ve yapılmaktadır. Bu yapılmış çalışmalardaki kullanılan maddeler aşağıdaki gruplara ayrılır.

a) Transpirasyonu azaltıcı maddeler 1 - Yüzeyde bir tabaka meydana getiren maddeler 2 - Fidan metobolizmasına etki eden maddeler

b) Kökleri taze tutan maddeler Araştırmamızda transpirasyonu azaltıcı maddelerden Curasol,

Silvaplast ile kökleri taze tutucu maddelerden Agricol kullanılmış­tır. Bu maddeler 1973 ve 1975 yıllarında Ankara-Atatürk Orrnanın~ da Karaçam, Kızılcahamam-Çamkoru Araştırma Ormanında sarı­çam, Antalya-Bük Araştırma Ormanında da kızılçam fidanları üze­rinde uygulanmıştır. Denememizde iki ana sorun üzerinde durul­muştur :

a) Acaba kullandığımız maddeler fidanın tazeliğini kaybet­meden yapılacak ağaçlandırmalarda tutma başarısına etkilirnidir?

b) Kullndığımız maddeler kötü koşullarda yapılacak ağaç­

landırmalarda tutma başarısını etkileyecekmidir? Yaptığımız de­nemlerde aşağıdaki sonuçlar alınmıştır :

1 - Ankara yöresinde karaçam, Kızılcahamam yöresinde sa­rıçam, Antalya yöresinde kızılçamla, fidanın tazeliğini kaybetme­den, .. sap ılacak ağaçlandırmalarda Silvaplast, Curasol ve Agricol tutma başarısına olumlu yada olumsuz yönde etkili olmamaktadır.

2 - Ankara yöresinde karaçarola kötü koşullarda yapılacak ağaçlandırmalarda transpirasyonu azaltıcı maddelerden Silvaplast ve Curasol tutma başarısına olumlu yönde etki etmemektedir. Bu­na karşın Agricol bu koşullarda yapılacak ağaçlandırmalarda tut­ma başarısını arttırmaktadır.

3 - Kızılcahamam yöresinde sarıçarola kötü koşullarda yapı­lacak ağaçlandırmalarda Silvaplast ve Curasol tutma başarısını

olumlu yönde etkilememekte Agricol ise başarıyı arttırmaktadır. Ancak genelierne yapabilmek için bu madde ile bir daha geliştir­me denemeleri yapmak gerekir.

4 - Bük Araştırma Ormanında kötü koşullardaki ağaçlandır­maları temsil eden denemelerde kullandığımız üç madde de tutma başarısını olumlu yönde etkilememiştir.

37

Zusammenfassung

1973 - 1975 wurde in der Türkei die Wirkung der Antitranspi­rantien CURASOL und SILV APLAST sowie des Wurzelfrisch­haltemittels AGRICOL untersucht. Versuchsobjekte waren,

- Pirrus brutia im Versuchswald von Antalya-Bük,

- Pirrus silvestris im Versuchswald von Kızılcahamam-Çamkoru,

- Pirrus nigra im Atatürk-Wald von Ankara.

38

Ergebnisse :

1 - Durch die Anwendung von CURASOL und SILVAPLAST konnten bei Pirrus silvestris und Pirrus nigra die Kultu­rerfolge nicht verbessert werden. Die Verwendung dieser Pdiparate kann nicht empfohlen werden.

2 - Durch die Anwendung von AGRICOL konnten bei Pirrus nigra die Kulturerfolge deutlich verbessert werden.

3 - Die Wirkungıt von AGRICOL auf Pirrus silvestris war unterschiedlich. Das Praeparat sollte auf anderen Stan­dorten zur Sicherung noch einmal untersucht werden.

4 - Durch die Anwendung von AGRICOL konnte bei Pirrus brutia der Kulturerfolg nicht verbessert werden.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

1 - AKGÜL, E. 1969 : Çamkoru (Kızılcahamam) araştırma ormanmda muhtelif bonitetlerde topraktaki başlıca besin maddelerinin derin­liklere göre tesbiti ile bunlar arasındaki münasebetlerin araştınlma­sı. Orman Araştırma Enstitüsü Dergisi 15.

2 - ALLEN, R.M. 1955 : Foliage treatments improve survival of long leaf pine plantings. J. Forestry, 53, S. 724-727.

3 - ALLEN, R.M.; MAKI, T.E. 1950: Foliage Treatment Reduce Early Mortality of Longleaf pine Planted on Adverse Sites. (Southern Fo­rest Experiment Station) New Orleans, La. Notes, S. 115.

4 - ANGUS, D.E. and BIELORAI, H. 1965 : Transpiration reduction by surface films. Aust. J. agric. Res., S. 107-112.

5 - BOZAKMAN İ.H. 1969: Çamkoru Araştırma Ormanı Yetişme Muhiti Ünitelerinin Tesbiti ve Yetişme Muhiti Haritasının Tanzimi Üzerine Araştırmalar. Orman Araştırma Enstitüsü Yayın 37.

6- BRAVDO, B.A. 1972: Effect of several transpiration suppressants on carbon dioxide and water vapor exchange in Gitrus and grapevine leaves. Physiol. Plant.,

7- BROOKS, K.N. and THORUD, D.B. 1970: Transpiration of Ponderosa Pine and Douglas Fi:ı; after treatment with phenylmercuric acetate. Wat. Resour. Res. 6, S. 957-959.

8 - BROOKS, K.N. and THORUD, D.B. 1971 : Antitranspirant effects on the transpiration and physiology of Tamarisk. Wat. Resour. Res. 7, S. 499-510.

9 - CHANEY, W.R.; KOZLOWSKI, T.T. 1973 : Growth and transpiration of Black Locust seedlings in soil with incorporated cethyl alcohol. Canadian Journal of Forest Research 3, S. 604-606.

10 - CHANEY, W.R.; KOZLOWSKI, T.T. 1974 : Effects of antitranspirants on seed germination, growth and survival of tree seedlings. Plant and Soil, 40, S. 225-229.

39

ll -:-::> CLAUSEN, J.J.; KOZLOWSKI, T.T. 1966: Effect of atrazine on weter relations of needles of White Sproce nursery stock. For. Sci. 12, S. 338-341.

12 - COLE, F.D., HOGAN, L. and OELKER, N.F. 1966 : Somme effects of Plastic antitranspirants on plant growth. Proc. 7th not. agric. Plas­tics Cınf./Kentucky, S. 38-41.

13 - CUMMINS, W.R., KENDE, H. and RASCHKE, K. 1971 : Specificity and reversibility of the rapid stomatal response to abscisic acid. Plan­ta, 99, S. 347-3Sl.

14- ÇETİK R.; DÜZENLİ A. 1973: Ankara Çevresinde Yetişen Bazı Step Bitkileri Tohumlarımn Çimlenme Güçleri. Orman Araştırma Ensti­tüsü Dergisi 19/2.

lS- DAVİS P.H. 1972: Flora of Turkey. IV.

16- DAVIES, W.J.; KOZLOWSKI, T.T.; CHANEY, W.R.; LEE, K. 1972: Effects of transplaniing on physiological respanses and growth of shade trees. Proc, 48 th Int. Shade Tree Conf. FA 3S, 3S97.

17- DAVIES, W.J.; KOZLOWSKI, T.T. 1973: Short-and long-term effects of film-forming antitranspirants. Amer. J. Bot., 60, S. 24.

18 - DERTINGER, H. 1972: Verbesserungen des Anbauerfolges bei Doug­lasienkulturen. AFZ, 17, S. 313-314.

19 - DIMPFIJMEIER, R. 1969 : Agricol, ein neues Mittel, um Forstpflan­zen bei der Lagerung und beim Transport frkch zu halten. Forst­wiss. Cbl., 2, S. 65-132.

20 - DIMPFLMEIER, R. 1969: Frisches Pflanzenmaterial-Ein Wesentlicher Beitrag zur WJrtschaftlichkeit der Forstbetriebe. Fortstpflanzen-Fors­tsamen, 2, S. 1-8.

21 - DIMPFLMEIER, R. 1%9 : Mit Agrocil geschützte Forstplanzen. AFZ, Sö 778.

22 - DIMPFLMEIER, R. 1970 : Agricol halt Forstpflanzen bei Lagerung und Transport frisch-Zusammenfassung vierjahriger Erfahrungen. Schweiz. Z. Forstw., S, S. 347-377.

23 - DIMPFLMEIER, R. 1970 : Zur Anzucht der Douglasie. AFZ, S. 812-813.

24- DIMPFLMEIER, R. und SCHWAIGER, H. 1970: Böschungsbegrünung mit Gras-und Gehölzsamen. AFZ, 2S, S. S52-S54.

2S - DÖRFLING, K. 1970 : Abscisinsaure und Keimungshemmunğ in der Tomatenfrucht. Planta, S. 243-256.

26- DÖRFLING, K. 1970: Quantitative Veranderungen des Abscisinsau­regehaltes wahrend der Fruchtentwicklung von Solanum lycopersi­cum L. Planta, S. 233-242.

27 - DÖRFLING, K. 1971 : Das Phytohormon Abscisinsaure. Biol. Runds­chau, S. 129-142.

40

28 - DOWNS, D.B. and WAGGONER, P.E. 1968: The effect of stomatal closure upon the transpiration and growth of White Pine. (Connec­ticut Agricultural Exp. Station/Soils). Special Bulletin, 28, S. 3.

29- DURQUETY, PM.; MAGINEL, R. 1957: The effect of water-repellent filıns of organic silicones on the vegetative cycle and on plant resis­tance to drought. Rev. hort. Paris, S. 1734-1737.

30 - DÜNDAR M. 1973 : Ankara Civanndaki Bazı Karaçaın ve Sançaın Kültürlerinde Görülen Kuruınalada İğne Yapraklardaki Besin Mad­deleri Konsantrasyon Seviyeleri Arasındaki İlişkiler Onnan Araştır­ma Enstitü Yayını 53.

31- EIFERT, J., BARTHA, Z. and JUTTASZ, M. 1%3: The value of sone eınulsions in preventing desiccation during the vegetative propagation of Kiserl. Közleın. Sect. C, S. 76-79.

32 - EMERSON, J.L.; HILDRETH, A.C. 1933 : Preliıninary Report on Re­ducing Transpiration of Transplanted Evergreens. Science, 2001, S. 433-434.

33 - FRYER, L. 1962: Plastic for protection. Am. Veg Gr. 10, S. 16-18.

34 - GALE, J. 1961 : Studies on plant antitranspirants. Physiol. Plant., 14, s. 777-778.

35 - GALE, J. and others 1965: Preliıninary trials of the application of antitranspirants under field conditions to vines and bananas. Aust. J. agric. Res., S. 929-926.

36 - GALE, J. 1966: Effect of antitranspirant treatment on the water balance of Pine seedlings under different cliınatic and soil moisture conditions. Plant and Soil, 24, S. 81.

37 - GALE, J. and HAGAN, R.M. 1966 : Plant antitranspirants. Ann. Rev. Plant. Physiol., S. 269-282.

38 - GALE, J.; POLJAKOFF-MA YBER, A. 1963 : Effect of anti transpirant spray on . the uptake and the transport of rubidiuın by plan ts. Hebrew Univ./S. 285-288.

39 - GALE, J. and POLJAKOFF-MA YBER, A. 1967 : Plastic filıns on plants as antitranspirants. Science, S. 650-652.

40 - GARDNER, F.E. and HORANIC, G.E. 1967 : Transpiration rates of container-grown orange trees on four rootstocks and the effect of two antitranspirants. Proc. Aıneric. Soc. hort. Sci., S. 128-137.

41 - GRATNER, J.B. 1962 : Cheınicals and soil aınendınents. Coınbined Proceedings 12th annual, S. 78-82.

42 - GARTNER, J.B.; O'ROURKE, F.L. and HAMMER, C.L. 1949: The influence of a plastic resin in increasing survival with suınmer transplanted evergreens under severe conditions. Proc. Aıneric. Soc. hort. Sci., 53, S. 508-510.

41

43 - GÖBL, F. 1972: Untersuchungen über den Einfluss von Wurzelfrisch­haltemitteln auf Wurzel-und Mykorrhizaentwicklung. Mitteilungen der Forstl. Bundes-Versuchsanstalt, Wien, 96.

44 - GOREN, R.; MENDEL, K. and MONSELISE, S.P. 1962: Effect of polyvinyl coating on survival of transplanted citrus nursery stock tınder experimental and commercial conditions. Proc. Amer. Soc. hort. Sci., S. 231-237.

4S GRAFMÜLLER, F. 1969 : Wirkungsweise und Anwendungsmöğlich·

keiten von Curasol. Resen und Rasengraser, 6, S. 63-71.

46 - HUBER, B. 1928 : Zur Methodik der Transpirationsbetimmung am Standort. Ber. Dt. Boz. Gesö 46, S. 306-310.

47 - HUBER, B. 1956 : Die Transpiration von Sprossachsen und anderen nicht foliosen Organel HB. der Pflanzenphysiologie III. S. 328-330.

48 - JONES, R.J. and MANSFIELD, T.A. 1970: Suppression of stomatal opening in leaves with abscisic acid. J. Exp. Bot., 21, S. 714-7ı9.

49 - Jones, R.J. and MANSFIELD, T.A. ı97ı : Antitranspirant activity of the methyl and phenyl esters of ·abscisic acid. Nature, 23ı, S. 33ı-332,

SO- JONES, R.J. and MANFIELD, T.A. ı972: Effects of Abscisic Acid and its Esters on Stomatal Aperture and Transpiration Ratio. Phy­siol. Plant., 26, S. 32ı-327.

Sı - KELLER, T. ı96S: Ueber den Winterlichen Gaswechsel der Koniferen im schweizerischen Mittelland. Schweiz. Z.f. Forstw., 9, S. 719-729.

S2- KELLER, T. 1966: Ueber den Einfluss von transpirations.ftıemmenden Chemikalien (Antitranspirantien) auf Transpiration C02 - Aufnahrne und Wurzel-wachstum von Jungfkhten. Forstwiss. Cbl., 3/4, S. 6S-ı28.

S3 - KELLER, T. 1966 . Some physiological implications of antitranspi· rants. Proc. of the 6th world forestry congress/Madrid 1966.

14 - KELLER, T. 1969 : Laborversuche über den Einfluss von ranspirantien auf den Gaswechsel Junger Koniferen. Schweiz. Forstw., ı, S. 32-43.

Antit­Z.f.

55- KLEINLEIN, G., PARTENSTEIN und KENNEL, R. ı973: Agricol-eine Hilfe auch in Notfallen. Holz-Cbl., S. 1521.

56 - KOCH, W. ı9S7 : Der Tagesgang der Priduktivitat der Transpiration.» Planta, 48, S. 4ı8-452.

57- KOZLOWSKI, T.T. ı962: Tree Growth. The Ronald Press Company, New York.

58 - KOZLOWKI, T.T. ı969: Physiological irnplications in afforestation. Proc. of the 6th world forestry congress/Madrid 1966.

59 - KOZLOWSKI, T.T. and CLAUSEN, J.J. ı969: Effects of alkenylsuc­cinic acids on moisture content of wood plants. Plant Physiol., 42, S.17.

421

60 - KOZLOWSKI, T.T. ad CLAUSEN, J.J. 1970 : Effect of decenylsuccinic acid on needle moisture content and shoot growth of Pinus resinosa Canada. J. Pl. Sci., 50 (3) S. 355-356.

62 - KRASULIN, N.P. and PANKRATOVA, N.M. 1957: Transpiration as an Index of Water Absorption by the Root System of Trees. Dak. Akad. Nauk. S.S.R., 113, S. 81-83.

63 - KRAUSE P.R. 1934: Ankara'nın Floru

64- KRIEDEMANN, P.E.; NEALES, P.F. 1963: Studies on the use of cethyl aleohal as a transpiration suppressor. Aust. J. Biol. Sci., 16, s. 743-750.

65 - KUOLA, V.; CINGROSOVA, K. 1968 : The influence of cupric oxych­loride on the intensity of transpiration and respiration of potato leaves. Ockr. Rast., 1, S. 37-40 (Field crop abstracts 1969).

66 - LAHIRI, A.N. 1966 : Role of antitranspirants with special reference to water turn-over in arid plants. Ann. Arid Zone (Central Arid Zone Research Inst./Jodhpur).

67- LEE, K.J.; KOZLOWSKI, T.T. 1973: Response of woody plants to silicone antitranspirant. Americ. J. Botany, S. 25.

68 - LEVITT, J. 1972 : Respanses of Plants to Environmental Stress. Acad. Press, New York.

69 - LEWINSKI, E. von 1967 : Die Anwendung transpirationshemmen der Kunststoffdispersionen bei Nadelbaum pflanzungen. FoHo, S. 60-66.

70 - LITTLE, C.H.A. and EIDT, D.C. 1968 : Effect of abscicis acid on bud­break and transpiration in woody species. Nature, 220, S. 498-499.

71 - LITTLE, C.H.A. and EIDT, D.C. 1970: Relationship between trans­piration and cambial activity in Abies balsamea. Canad. J. Bat., 48, s. 1027-1032.

7l- LHBECK H. 1975: Reaktionnen Junger Douglasien Nacbehandlung mit Antitranspirantien und Agricol unter Berücksichtigung anderer

Koniferen. Dissertation der Forstlichen FaküWit-Göttingen.

73 ·- MAGUIRE, W.P. 1952 : Some observations on the use of the transpi­ration inhibitor «Plantcote» on lifted tree seedlings. Tree Plant. Notes

12, s. 15-17.

74 ·- MANSFIELD, T.A. 1967 : Stomatal behaviour fallawing treatment with auxin ike substances and PMA. New Phytol., S. 325-330.

75 - MARSHALL, H. and MAKI, T.E. 1946: Transpiration if Pine Seedlings as influenced by foliage coatings. Plant Physiol., 21, S. 95-101 .

76 - MA YER, H. 1969: Agricol-ein neuartiges Wurzelschutzmittel für dea Pflanzentransport. Holzkurier, 43, S. 15-16.

43

77 - MITTELHEUSER, C.J.; STEVENINCK, R.F.M. van 1969 : Stomata! Closure and inhibiting of transpiration induced by (RS) absicis acid. Nature, 221. S. 281-282.

78 - OPPENHEIMER, H.R. 1967 : Mechanisme of drought resistance in conifers of the Mediterranean Zone and the arid west of the U.S.A. (Fac. Agr., Hebrew Univ. Jersusalem).

79 - ÖZDÖNMEZ M. 1971 : Türkiye'nin Ağaçlandırma Problemleri Üzerin­de Ormancılık Politikası Yönünden Araştırmalar. İ.Ü. Orm. Fak. Yay. 1660/178.

80 - PALLAS, J.E. and others 1963: Research in plant-transpiration: 1961. Prod. Research. Report. U.S. Dep. Agric. 70, S. 237-238.

81 - Pamay B. 1969: Ağaçlandırmalarda Ekim ve Dikim Tekniği ile İlgili Esaslar. Ağaçlandırma-Planlama-Etüt ve Proje Semineri 363-393.

82- PERINA, V.; MULLER, Z. 1970: Use of a new antitranpirant for seedlings of conifer trees. Agrochemis, S. 94-96.

83 - PFLEIDERER, H. 1933 : Kritische Untersuchungen zur Methodik der Transpirationsmessung an abgeschnittenen Sprossen. Z. Bot., 26. S. 305-327.

84 - PIERRE, W.H.; KIRKHAM, D.; PESEK, J.; SHAW, R. 1966: Dec reasing transpiration and the effect upon growth. Americ. Soc. Ag­ron. and Soil Science (Symp., Madison, 1966).

85 - PISEK, A. und BERGER, E. 1938 : KutikuUire Transpiration und Trockenresistenz isoHerter Bıatter und Sprosse. Planta, 28, S. 124.

86- PISEK, A. und WINKLER, E. 1953: Die Schliessbewegung der Sto­mata bei ökologisch verschiedenen Pflanzentypen in Abhangigkeit vomm Wassersattigungszustand der Blatter und vom Licht. Planta, 42, s. 253-278.

87 - PISEK, A. und WINKLER, E. 1959 : Licht-und 'Temperaturabhanglg­keit der CO.-Assimilation von Fichte, Zirbe un der Sonenbluıncn

Planta, 53, S. 532-550.

88- PLAUT, Z.; HALEVY, A.H.; SHMUEL, E. 1964: The effect of growt· retarding chemicals on growth and transpiration of bean plantıs

grown under various irrigation regimes. Israel. J. airic. Res., S. 153-158.

89- RABENSTEINER, G. 1971: Ueber den Einfluss von Antitranspiran­tien und Wurzelfrischhaltemitteln auf den CO -Gaswechsel und die Transpiration junger Fichten, Zirben und Larchen. Diss-::rtation, Innsbruck.

90 ~ RABENSTEINER, G. und TRANQUILLINI, W. 1970 : Die Bedeı.itung von Antitranspirantien und Wurzelfrischhaltemitteln für den Anwuch· serfolg von Forstpflanzen. Allg. Forstztg., 81, S. 319-320. -

44

91 - RAWITSCHER, F. 1955: Beobachtungen zur Methodik der Transpi­rationsmessungen bei Pflanzen. Ber. Deut. Bot. Ges., 8, S. 287-296.

92- RIETVELD, W.J. and HEIDMANN, L.J. 1969: Influence of antitrans­pirants on water use, growth characteristics and relative drought resistance of Ponderosa Pine. U.S. For. Serv. Res. Note Rocky MT. For. Range Exp. Sta. No RM-151.

93 - RÜGER, H. 1965 : Ein neues Kunststoffmittel als Schutz gcgen Dür­reschaden bei Neukulturen. FoHo, S. 80-81.

94- SAATCİoGLU F. 1961: Türkiye'de Orman Davası ve Bazı Men:leket­lerin Ağaçlandırma Çalışmaları. Orm. Fak. Der. 2/ A ·

95 - SAATÇİOGLU F.; AMA Y B. 1965 : Küçük Orman Ağacı Fidanlannın Soğuk Hava Deposunda Saklanması Problemi Orın. Fak. Der. 2/ A.

96 - SCHULTZ, R.P. and WILHITE, L.P. 1967: Operaticnal summer plan­ting of Slash Pine. U.S. For. Serv. Res. Note, Stheast. For. Exp. S ta., 3.

97 - SHERWOOD, C.H. 1958: Effect of a plastic coating on cut flcwers and greens. Mich. State Univ. (in Veroffentlg.).

98 - SHIRLEY, H.L.; MEULI, L.J. 1946 : Influence of foliage sprays on drought resistance of conifers. Plant Physiol., 13, S. 399-406.

99- SOYKAN, B. 1964: Ormancılıkı Araştırma Enstitüsü Bük Araştırma Ormanı Serisi Orman Amenajman Planı Orm. Arşt. Enst. Yay 14.

100 - SQUIRE, G.R. and JONES, M.B. 1971 : Studies on the mechanism of action of antitranspirant, phenylmercuric acetate, and its penetra­tion into the mesophyll. J. Exp. Bot., 22, S. 980-991.

101 - STEPHENS, G.R. Jr. and KUIPER, P.J.C. 1966: Survival of tree seedlings treated with decenylsuccinic acid. Spec. Bull. Conn. Agric. Exp. Sta., 24, S. 200.

102- STOECKELER, J.H. 1966: Hexandecanol applied to foliage improves early field survival of pine planting on a dorught site. J. For., S. 200-201.

103- TAKEOKA, M. and TANAKA, S. 1969: Studies on the methods of . preventing against the death of Sugi (cryptomeria japonica D. Don)

after plantation (I) On the efficacy of antitranspirants. BuJI. of the Kyoto Prefect. Univ. For., 13, S. 1-4.

104 - TANAKA, S. 1967 . The effect of transpiration suppressants on the nicotine content in tobacco leaves. Proc. Crop Sci. Soc. Japan, 2, S. 185-191.

105 _:_ TERZİoGLU N. 1972: Ağaçlandırmalarda Önemli Bir Etkenle İlgili Deneme Sonuçları Orm. Müh. Der. 8.

106- THAMES, J.L. 1960: Effects of Wax Coatings on Leaf Temperatures and Field Survival of Pinus Taeda Seedlings. Plant. Physiol., S. 180-182.

45

107- TURNER, N.C. and WAGGONER, P.E. 1968: Effcts of changing sto­matal width in a Red Pine forest on soil water content, leaf water potential, hole diameter, and growth. Physiol. Plant., S. 973-978.

108- VERZILOV, V.F. and RUNKOVA, L.V. 1964: The use of preparation summer transplanting of trees and shrubs (russ.). Bjull. glav. bot. Sada, 54, S. 85-89.

109- VERZILOV, V.F. and HVATOVA, L.A. 1970: Possibilities of reducing the transpiration of woody plants when transplanted in Summer, the aid of antitranspirants (russ.). Isv. Akad. Nauk. S.S.R. (Ser. Biol.), 4, s. 562-569.

110- WAGGONER, P.E. and HEWLETT, J.D. 1965: Test of transpiration inhibitor on a forested watershed, Water Resources Research, Was­hington, 1 (3), S. 391-396.

lll - WAGGONER, P.E., MOSTEITH, J.L. and SZEIGZS, G. 19642: Dec­reasing transpiration of field plants by chemical closure of stomata. Nature, 201, S. 97-98.

112- WAGGONER, P.E. and TURNER, N.C. 1971: Transpiration and its control by stomata in a Red Pine forest. Bull. Conn. Agric. Exp. Sta., S. 87.

113 - WIGGANS, S.C. and PAYNE, R.N. 1963: Tallow alcohol as a trans­piration control for potted plants. Crop. Sci., S. 565-566.

114- WILLIAMSON, R.E. 1963: The effect of a transpiration suppressant on tobacco leaf temperature. Proc. Soil. Sci. Amer., S. 106.

115 - WILLISTON, H.L. 1967 : Clay slurry root dip impairs survival of Loblolly Pine seedlings in Mississippi. 'İ'ree Plant. Notes, 18 (4), S. 28.

116 - ZELITCH, I. 1964 : Reduction of transpiration of leaves through sto­matal closure induced by alcenylsuccinic aeids. Science, 143, S. 692-693.

117- ZELITCH, I. and WAGGONER, P.E. 1963: Effect of chemical control on transpiration of intact Plants. Proc. nat. Acad. Sci., Washington, (1)'.

46

EK TABLO VE SEKILLER •

' 100'

90

ANKARA - DIKMEN 80

~ik900m\· '

i 70

--- 1973 Yagışr

.60'

50 E.· e ı

40 (/)

,~ı ~

30 >

20

10'

I TI lli N V VI VII Vlli IX X XI XII Aylar ,_e . Şe~<' .ı~H Wa!ter'e göre iklim diyaram'

100

KIZILCAHAMAM - ÇAMKORU

Yukseklık : 1350 m BO

--- - 1973Yağışı

70

60

50

40

20

10

m IV V VI VII VID IX X XI XII Aylar

Şe~if3~ H .Walter'e göre iklim diyagramı.

A!'JTALYA- BÜK

YL.ikseklık · 480 m 90

~/1 --- 1973 Yagışı

80

/

~ 70

) 60

·a E ·u 25 50 E

1 ::s: U).

.... _, 20 40

ı<!)

:::C <t

<t >

u -ı.rı J5' 30

20

5 10

'V o I 1I m

Aylar N V VI vn Vill rx X XI Xli

,Şek.; € 1~ H Watter ez göre iklim diyagramı

Pinus nigra

K

"'1 ~eki/ S: 1973 _ Okimi-Dikimden 2w-sqnraki durumugösterir grafi~

lfaşayan

Ja~_at .. surgunsuz

150 .. ..

D surgun ver mı~

50

silvestris K f A

Şekils : .~?3 Dikimi- Dikimden 2 ay_ sonrakL~urumu gösterir g~afik ·-~.~~·· -~

mekte olan

ar~:ra~ surgunsut

O sürgün vermiş

brutia K 1 A 1 S

15

,Şekil 7 : 1973 Dikimi-Dikimden iay sonraki durumu gösterir grafik

~ölmüş

~ölmek te ~olan

ANKARA • DİKMEN 1973 Yılı

Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıl.

Ort. sıc. co -2,4 3,7 3,4 9,3 14,7 17,5 22,2 20,8 18,8 13,8 4,5 5,8 11,0

Ort. max. sıc. co 1,9 8,4 8,5 15,8 21,7 24,2 29,6 28,5 36,4 20,1 10,4 4,0 17,5

Ort. min sıc C0 -6,5 0,0-0,8 4,7 9,7 11,8 16,0 15,2 13,3 7,7 -0,2 -2,6 5,6

Yağış mm. 11,7 35,7 62,4 52,3 47,5 39,6 8,4 7,0 19,4 2,2 11,3 35,0 332,5

Nisbi nem % 75 69 68 ss S3 S3 S3 S4 S3 S7 63 71 60

1974 Yılı

Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıl.

Ort. sıc; co -4,1 2,6 7,0 8,4 14,S 20,0 21,5 21,1 16,8 17,2 7,4 0,6 11,1

Ort. max. sı c. C o 4,7 13,6 20,2 23,4 26,0 35,2 33,2 32,8 27,3 29,2 19,3 11,3 23,0

Ort. min. sı c. C 0 -13,6 16,2 - 1,3 - 2,1 4,8 9,8 10,2 7,2 4,3 3,2 -5,6 -6,5 -0,5

Yağış mm. 8,9 1S,4 21,0 40,9 112,2 35,2 1S,3 34,1 16,S 27,5 12,7 70,9 410,6

Nisbi nem% 63 S8 57 S3 48 44 47 49 48 48 46 40 so

Tablo: 5 Ankara-Dikmen meteoroloji istasyonunun 2 yıllık iklim değerleri

KIZILCAHAMAM-ÇAMKORU 1973 Yılı

Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıl.

Ort. sıc. co - 4,6 - 0,7 - 0,9 5,3 10,7 17,2 17,2 15,7 13,9 7,7 -0,8 -2,7 6,0

Ort. max. sıc. C0 0,8 4,3 4,6 11,2 16,7 19,2 23,9 22,6 22,1 15,4 5,2 1,9 12,3

Ort. min. sı c. C 0 - 9,6 - 5,7 - 6,8 - 1,5 2,4 4,8 7,1 7,2 4,3 0,5 -6,2 -8,2 -1,0

Yağış mm. 45,2 109,7 68,2 72,5 22,1 32,5 32,2 23,6 4,6 30,8 50,7 55,8 547,9

Nisbi nem % 85 86 88 83 80 78 76 76 75 84 86 88 82

1974 Yılı

Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıl.

Ort. sıc. C0 -8,3 -2,5 2,6 3,4 9,7 15,1 16,6 16,7 11,4 10,3 1,7 -3,3 6,1

Ort. max. sı c. C o 2,0 3,6 8,9 8,7 15,6 21,4 23,7 24,0 19,2 19,5 8,1 1,3 13,0

Ort. min. sı c. C 0 -13,6 - 7,4- 3,1- 2,4 2,0 5,8 6,6 7,0 2,4 2,1 -3,5 -7,2 -0,9

Yağış mm. 32,7 53,2 48,6 67,4 125,6 51,8 20,8 46,9 26,1 19,3 61,0 90,4 643,8

Nisbi nem % 83 84 82 83 78 79 68 76 80 81 86 88 81

Tablo: 6 K.ızılcahaınam-Çamkoru meteoroloji istasyonunun 2 yıllık iklim değerleri

ANTALYA-BÜK 1973 Yılı

Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıl.

Ort. sıc. co 2,9 6,1 7,1 10,4 17,4 21,3 24,9 23,2 20,1 14,6 6,4 . 5,7 13,3

Ort. max. sıc. C0 12,8 13,6 ]6,4 19,5 26,8 30,1 33,6 32,9 30,4 25,2 16,7 15,4 22,8

Ort. min. sıc. C o -2,7 0,2 0,3 3,1 7,8 11,1 13,9 14,1 10,7 6,9 - 1,2 -0,8 5,3

Yağış ının. 44,0 104,0 18,5 15,5 16,5 75,0 3,5 26,0 303,0

Nisbi nem o/o 74 81 78 73 68 72 60 70 74 73 . 81 81 74

1974 Yılı

Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıl.

Ort. SIC. co 1,2 5,2 9,2 10,0 15,6 20,6 24,5 22,4 17,8 14,7 9,4 4,7 12,9

Ort. max. SIC. co 10,1 13,0 17,0 18,8 23,2 23,0 34,1 31,4 29,5 25,8 18,0 12,2 21,8

Ort. min. sıc. C0 - 6,0- 1,1 3,4 2,3 6,6 11,3 12,9 13,4 9,0 6,3 1,9 -0,7 4,9

Yağış mm. 38,0 86,0 102,5 27,5 3,0 8,0 5,0 7,0 13,0 89,0 379,0

Nisbi nem o/o 76 73 81 74 74 70 71 69 72 77 74 81 74

Tablo: 7 Antalya-Bük meetoroloji istasyonunun 2 yıllık iklim değerleri

ı PİNUS N İ GR A PİNUS SİLVESTRİSI PİNUS BRUTİA Gri Gr ll T Fark Gri Gr II T Fark Gr I Gr II T Fark

MUAMELELER Ort. Ort. değeri Gr Ort. Ort. değeri Gr Ort. Ort. değeri Gr

Kontrol 7,2 27,6 6,09 *** 1,4 7,0 6,05 *** 1,0 10,2 3,17 * ···---·

Agricol 9,8 10,4 0,14 n.s. 0,7 2,0 1,38 n.s. 6,6 6,0 0,25 n.s. --·· -··- .. --- -·-------·-Silvaplast

20,6 27,0 0,77 n. s. 0,9 4,8 4,26 ** 4,6 5,6 1,55 n.s. % 10 ----· Silvaplast

15,4 14,0 0,24 n. s. 1,8 % 30 1,8 0,00 n.s. 4,8 4,2 0,30 n.s.

C urasol 9,0 16,2 1,51 1,0 % 10 n. s. 3,0 1,29 n.s. 3,0 3,8 0,55 n.s.

Cuı·asol 7,2 20,4 4,03 ** 1,4 1,6 0,13 4,0 2,6 0,56 % 30 n. s. n.s.

---· ---·-------Silvaplast

% 20 6,8 7,2 0,15 n. s. 1,2 1,6 0,32 n. s. 5,0 9,8 2,30 * + Agricol

C urasol % 20 7,0 9,8 1,47 n. s. 1,0 0,3 1,35 n.s. 3,4 5,6 1,01 n.s.

+ Agricol

F-değeri 3,50** 4,30** 0,63 n.s. 3,93** 1,28 n.s. 3,12*

Tablo: 8 Dikimden 2 ay sonra ölen fidan ortalamalarıınn kıyaslanınası

PİNUS NİGRA PİNUS SİLVESTRİS PİNUS BRUTİA Değer indeksi Değer indeksi Değer indeksi

Muameleler (;rup I Grup II Fark Grup I Grup II Fark Gnıp I Grup Il Fark

Kontrol 75 37 -38 81 61 -20 88 67 -21 ---·--· -------- ..

Agricol 70 66 -4 89 86 -3 69 75 + 6 ----·~·-. ---~------------· ------~- ·----·--~r- -Silvaplast % 10 43 34 -9 85 71 -14 78 76 -2

------------·- -------· --

Silvaplast % 30 53 58 + 5 88 76 -12 77 80 +3

Curasol % 10 63 51 -12 85 75 -10 82 79 -3 ------- -------- -

Curasol % 30 75 42 -33 86 80 -6 82 79 -3

Silvaplast % 20 76 70 -6 91 85 -6 80 65 -15 Agricol

Curasol % 20 71 66 -5 85 86 + ı 81 70 -ll Agricol

Tüplü fidanlar 99

Tablo 9 : Dikimden 2 ay sonra muamelelere göre fidanlarm canlılık indekslerinin karşrlaştırılınası

-----V • .ı.r1 ı:.; :un r • .ı.yıı.ı51 KT

Top Lım 2),1)' t1

Muamele ı ı (•) '0

Ila ta l<t.ı ı. b ;

t·-degerı (~~u;ıme le)

r'-dei;er·ı ( tatıla )

!'.u:ımP le ler J, p

~)] ıp .. ;~~ı() .):?.ö

sı ı". ı:,ır ı '.ı. 4 2

A,ırrıcol ), j 3

Cı.r. 1'1.lC ) . (\ 4

Cur.)I,)C 7.2 '). ';

Kontrol .1 ,2 ),)

Cu ı·. +Ap;rı. /,0 7

~iı lp,ı.Agı·ı. 6,1J 6

s x =J1~,ı '~ , oc ~ " .J• )

3, t;O ~,...

2,~\2 (o. ),2) (c-

q

2. <kY/

). Ol-1

), uc 3, 224

3' 224

3,2b9

3,321

SlJ

3;1

1

.l2

Hp

d,6

-),ı

9,1!

),'1

')' 7

'), ')

ı c, o

PlNUS NIGRA Grup

... ll. D t<:uameleler S),JC A c ,b ı o CjJO K c~A

-Sılp,folO 1:1. l2,u l.),b 15,4 1),4 15,6

l )'1. 1 Sılp.j,)O ~ M 2...?. 2...?. ~ 4). ı Agrıcol Qd h§. f..ı..2. M

Cur:;l;ıc lL<! lA hQ

Cur .. ·%30 Q.._Q Qı1

Kontrol Qı1

i~ıı r. ~·\grı. ),20

Sılvapl ı.st ;(,ıcı i Silvaplast %3C 1

· Aıı:rıcol

Curasol %ı o Curasol %30

Kontrol

Cur. J./lgrı.

Sılp.+Agrı.

'Pablo.lO.; Dikınıden ıkı ay sonraki ölen fidan ortalamalarının Duncan testi ile ltıyas lanması

::i+A

1'),8

M hQ

?.d Q.ıA.

2ı.1

Q.d

---~

'faryasyon kctynağı KT SD KD

Toplam 43u9,6 39

Muamele 2ll7 ,2 7 302,5

Hata 2252,4 32

F-de[.Pri (muamele) 4,30.,..,. F-değeri (t·~blo ):o2,32=(c<

= 3.25::: ( o<

= '){,)) = %1)

Mu:ımclclcr :X p q

Kontrol 27.6 - -Silp.%10 ~7 ,O 2 2. 0cJ7

Cur. %30 20,4 3 3,03~

Cur. ]bı o 15,d 4 3,130

Silp.%30 14,0 5 •), ı 9d

· Cur. tAgri. 9,8 7 3.!2d9

Silp.+Agri. 7,2 8 3,321

-s x=:~70,41=-3,752

!> -

70,4

Rp

-10,d3

l1,3Cl

11,74

12,00

12,31

12,46

1 PINUS NIGRA Gruv II

Muameleler s-~ i o cX:3o C'){, ı o ~~)0 A

Kontrol M L1. .!l.ı..Q u. o ll ,2

Sılp.,tlO ~ ll, 2 ı J. o lo,o

C ur. fo30 M M 10,0

C ur. toıo L.Q 2ıJ.

Sılp,t,30 M Agrıcol

Cur. +Agrı.

Kontrol

Sılvaphst % ı o

Cur'lsol ·fo 30

Curasol fo lO

Silvaplast % 30

\ Agrıcol

Cur.+Agri.

Silp. +Agn.

Tablo ll.: Dıkımden, i kı ay sonraki ole!l_.f~d'in ort~lanı:ıı-ırının Duncan tcsı.: ıle Kı,vaslanmas•

c .. A s .. A

l7,tl 20,4

17.2 l},C

lO,ö lJ..ıj

!hÇ_ 2..ıl

1ı1. 2.C

M .lıj

~

Varyasyon ltaynatı KT SD

Toplam

Muamele

Hata

F-dcğeri

'li'-değeı;-1

Muameleler

Kontrol

Sılp.j,lO

Cur. ·_tıo

Agricol

Sılp.%30

Cur. ~30

Sılp,+Agri.

Cur.+Agrı.

810,4 39

374.4 7

436,0 32

(Muamele) :·3, )3,.. * (tablo, ). 2,32- (<><- ~5)

- 3' 2 5 = ( O< '= %ı )

X p q

7,0 - -4,5 2 2,ö57

3,0 3 3,034

2,0 4 3,130

1,8 5 3,195

1,6 6,5 3,269 ""

1,6 6,5 3,2o9

0,3 d 3,321

x =~=ı.619

PINUS SILV~STRlS Grup l 1

KD ~lucııııe le ler st ı o C 1~ıo A S;630 C,%,30

Kontrol 2..ı..?. 1ıQ .5...ı_Q hl 5.4

5}. 5 Sılp • . k ıcı L..Q !?...ı.i .h2_ hl 13,6 Cur. ;t,ıo hQ lı...{ .L..1

Agrıcol Q.,1_ 2ı1

Sılp.foY·' Q2

Cur. %30

Sıl p. +Ar, rı.

Rp

Kontrol -4,76 Sılp.jl,lO

s.oo Cur. ·;(,ı o

5,16 Agrıcol 1 1

5,27 Sılp. lo30 .ı

5,39 Cur. %.30

),39 :oı lp .... ~tr.rı.

5,10 Cur.+Agrı.

Tablo: 12.: Dıkımden ıkı ay sonraın ölen ··ıdanhrın Dunc:ın testı ıle kıyasL:ınm:ı.sı.

~-tA C-ıA

5.4 6,7

hl hl

.L..1 ?..ıl

Q.d .hl Ç..1_ W. 2.ı.Q w

w 1

ı

ı. ;

/

·r.":"~~ .... Varyasyon kaynağı KT SD KD

1-. Toplanı 640 39

1 Muamele 259,6 7 37,1

Hata 380,4 32 11,9

ı··-dr.i,eri

F-degeri (muamele) 3,12~ (tablo·) =2,32 =(oc. =·%5J

= 3' 25 =: ( "" ':0 %ı) .

.. Muameleler X p" q Rp

Kontrol 10,2 - - -SilpotAeri. 9,8 2 2,687 4.45

Agricol 6,0 3 3,034 4,68

Silp./olO 5,8 4 3,130 4,83

Cur.+A,o:ri. 5,6 5 3, l9B 4,93

Silp.}b30 4,2 6 3,24? 5,01

Cur. ·%1<' 3,8 7 3,2dJ, 5,07

Cur. ·Jb30 2,6 8 3,321 5,12

s x ~ı~. ı ı= ı, 5427

PİNUS BRUTİA Grup ll

Mu'ame le ler - s~ ı o S+A A

Kontrol Qd hl y Sılp,+fı.gri. .wl 4.ı.Q

Agricol Q.d

Si lp.·_ııo

Cur.+Agri.

Silp.p30

Cur. %10

Kontrol

Silp.+fı.gri.

Agricol

Sılp. ·,tıo

Cur.+Agri.

Sılp.}b30

· Cur. ,'&ı c Cur. %30

~ablo: 13.: Dik!md~n ıkı 'Y scnrakı ölen fidanl~rın Duncan testi !le kıy~slanmı

. C-ı.A S%30 c.'1o c%30

4..& 6,0 6,4 7,6

hl 5,6 6,0 7,2

Qd h.§. w. ..h.4.

2d h.§. g_.ı.Q lı1.

hA. h.§. l&

Qd h.§.

l.ı1.

PiN U s NİG RA PiN U s SİLVESTRİS PİNU S BRUTİA Gri Gr ll Fark. Gri Gr ll Fark; Gri Gr ll Fark.

MUAMELELER Ort. Ort. T Gr Ort. Ort. T Gr Ort. Ort. T Gr

Kontrol 14,4 35,0 4,61 ** 30,4 45,4 2,60 * 25,4 3,4 0,99 n. s.

Agricol 16,6 19,6 0,64 n. s. 25,4 30,2 0,69 n.s. 38,2 35,2 0,34 n.s.

Silvaplast 30,8 39,6 1,26 28,8 36,8 1,51 31,8 30,8 0,10 % 10 n.s. n. s. n.s.

Silvaplast 29,4 25,0 0,76 26,8 37,6 1,70 31,8 30,0 0,23 '% 30 n. s. n.s. n.s.

C urasol 22,8 29,4 0,99 27,6 % 10 n.s. 37,6 1,48 n. s. 27,2 33,8 0,80 n.s.

C urasol 13,8 41,4 6,98 *** '24,6 35,8 1,50 21,8 36,8 2,06 * '% 30 n. s.

Silvaplast '% 20 13,2 19,4 1,16 n.s. 25,2 31,6 0,91 n.s. 31,0 40,8 1,08 n. s. + Agricol

C urasol % 20 18;4 20,8 0,57 n. s. 40,0 34,8 1,42 n.s. 31,8 42,6 1,45 n.s.

+ Agricol

F-değeri 4,46** 4,53** 0,93 n.s. 1,71 n.s. 0,59n.s. 0,69n.s. ---·

Tablo: 14 1973 Vejetasyon mevsimi sonmıa kadar ölen fidan ortalanıaları

i

Varyasyon kaynağı l('J' SD

l'oplam 3472,8 3.1

Muamele 17'14,8 ?

la ta 1758,0 32

-dr t:,er1 (.Tablo 1 =~, 32 (ot- ,ı5) P-değeri (t>blo ) =3,25 (o< = ]61)

F -değeri (muamele)= 4,46)«~

Muamel<'ler X p q Rp

Sı lo. ~lO 30,8 - -Sllp. /.30 2),4 2 2,dô7 ).6

Cur. ]610 22,8 3 3,034 10,1,

Cur. +Agrı, 13,4 4 3,130 10,4

Agrıcol 16,6 5 3,1)8 ır.,6

Kontrol 14,4 6 3,249 10,8

Cur, %30 13,8 7 3,289 10,9

Sı1p.+Agrı. 13,2 8 3,321 ll' o

KD . Muameleler S%30 C/ol O c ... A

Silp.%10 LA. §..& 12,4

245,0 Silp.fo30 ..t2.ı..2. 11,0

54,J -Cur. /blO M Cur.+,\grı.

· Agrıco1

Kontrol

Cur. ;&30

SilvaplastfolO

Silv·ı.plast')~30 ... Curasolfo10

Cur.+Agri.

Agrıcol

Kontrol

Curasol%30

Sılp.+Agrı.

Tablo.15.: 1973 sonuna kadar ölen "idanla:rın Duncan testi ile kıyaslanmaın,

A Y. CA\30 S+A

14,2 lo-,4 ll ,o 17,6

l2,d 16,0 15,6 16,2

§.d M 42 2ı.§.

l& :L.Q 1.& 2..ı1.

!h?. ' g_ı.i M

~ L1.

M

Varyasyon kaynağı KT SD KD

Toplam 6585,0 39

Muamele 2d28,2 7 404,0

Hata

F-değeri

F-değerı

F-değeri

Muameleler

Cur.%3C

Silp.%10

Kontrol

Cur. %ıo

Sılp.%30

Cur. +A("ri.

Agrıcol

Si lp. +-Aı:rrL

2856,8 32

(IJ.'ablo )=2:32 ·(,;._ - %5) (tablo ) =3,25 (o<. = %ı)

(ınuaıııele) -4,53-ıt *

X p q

41.8 - -39,6 2 2,887

35,0 3 3,034

29,4 4 3,130

25,0 5 3,1)8

20,8 6 3,249

19,6 7 3,289

19,4 8 3' 321 ~

s x ~o; .3 1 = 4. 226

89,3

Rp

-12,2

12,8

'13, 2

13,5

13,1

13,9

14,0

PİNUS NİGRA Crüj?-·'İl

Muameleler S%10 K c~1o

Cur. %30 g_,_g_ h.Ş ~

Silp.%10 1.ıl!. 10,2

Kontrol 5..& Cur. ·%ıo

Sılp.%30

Cur.+Agri.

Agrıcol

Cur, %30

SilP. ,?o ı o

Kontrol .t

Cur, %ı o ı Silp. %30 l

Cur.~.\ll'rı.

Agri.

Sılp. +Agri.

-

Tablo.l6.: 1)73 sonun3 kadar ölen fldanbrJ..n Duncan test ıle kıyaslanması.

S%30 C+A ·· A S+-A

16,d 21,0 22,2 22,4

14,6 18,d 20,0 20,2

10,0 14,2 15,4 15,6

M M ~ ıo,o

hl hl 5_&

lı..?. lı..4.

.2d

P İ N U S NİG RA rİNUS SİLVESTRIS

1 PİNUS BRUTİA

Boy art. Boy art. T Gr. Gr I Gr II Fark. Gr I Gr II Fark. MUAMELELER Gri Gr II Fark. Boy art. Boy art. T Gr. Boy art. Boy art. T Gr.

Kontrol 3,40 2,91 1,45 n.s. 4,51 3,72 1,17 n.s. 4,37 4,36 o,oı n.s.

Agricol 3,00 2,53 1,61 n.s. 5,45 4,44 2,13 * 3,46 4,03 0,76 n. s. Silvaplast

2,51 3,20 2,50 * 3,51 3,04 0,94 n.s. 3,72 3,87 0,16 % 10 n.s.

Silvaplast 2,82 3,11 % 30 0,82 n.s. 5,00 3,48 1,74 n.s. 3,60 3,64 0,12 n.s.

Curasol 2,94 2,82 0,51 4,32 3,11 1,79 4,37 4,43 0,10 % 10 n.s. n.s. n.s.

C urasol 2,90 1,98 3,38 ** 4,01 3,38 0,96 3,74 3,08 1,38 '% 30 n.s. n.s.

Silvaplast %20 3,14 2,82 0,78 n. s. 3,85 4,17 0,34 n. s. 4,80 6,70 1,34 n.s.

+ Agricol

C urasol '% 20 2,52 2,32 0,83 n.s. 3,66 3,79 0,17 n.s. 4,26 3,63 0,49 n.s. + Agricol

F- değeri 1,63 n.s. 1,42n.s. n.s. 1,75n.s. 1,38n.s. n.s. 1,09 n.s. 0,59n.s. n.s.

Tablo: 17 1973 yılında yapılan ölçmeye göre boy büyümesi (cm olarak)

p i N U s NİG RA IPİNUS SİLVESTRİSI PINUS BR UTİA Gri Gr ll Fark. Gr I Gr n Fark. Gr I Gr n Fark.

MUAMELELER art. T Gr Çap art. Çap. art. T Gr Çap art. Çap. art. T Gr

Kontrol 5,27 5,52 0,57 n.s. 5,46 4,77 2,36 * 6,02 6,34 0,39 n. s.

Agricol 4,92 4,58 0,88 n. s. 5,59 5,41 0,55 n.s. 5,41 5,82 1,19 n. s.

Silvaplast 5,22 5,18 0,08 n. s. 5,21 4,76 1,78 5,83 5,69 0,44 % 10 n.s. n. s.

Silvaplast 5,15 5,44 % 30 1,28 n.s. 5,16 5,37 0,47 n.s. 5,73 5,45 0,73 n. s.

Curasol 5,28 5,09 0,71 5,10 5,12 0,08 6,10 5,92 0,68 % 10 n.s. n.s. n. s.

C urasol 5,08 5,17 '% 30 0,32 n.s. 5,32 5,60. 1,19 n.s. 5,95 5,69 1,14 n.s.

Silvaplast % 20 4,90 5,02 0,31 n.s. 5,52 4,92 2,05 * 5,59 6,57 2,00 * + Agricol

Curasol %20 5,11 4,86 0,58 n.s. 5,14 4,93 0,96 n.s. 5,21 5,60 0,79 n.s.

+ Agricoı· F- değeri 0,58 n.s. 0,85n.s. 0,97 n.s. 1,83 n.s. 1,13 n.s. 0,40 n.s.

Tablo: 18 1973 yılında yapılan ölçmeye göre çap büyümesi (mm olarak)

P İ N U S N İ GR A P İ N U s SİLVESTRİS n'1NUS BRUTİA Gri Gr ll Fark. Gri Gr ll Fark. Gır! Gr H Fark.

MUAMELELER Ort. Ort. T Gr Ort. Ort. T Gr Ort. Ort. T Gr

Kontrol 14,3 35,7 7,783 ** 35,7 47,3 2,372 * 30,7 40,0 1,869 n. s.

Agricol 15,7 14,7 0,625 n.s. 32,7 31,3 0,309 n. s. 45,3 39,0 1,393 n. s.

Silvaplast 29,0 42,3 1,661 31,0 37,7 5,025 ** 37,3 33,0 0,601 n.s. %10 n.s.

Silvaplast 27,0 23,0 1,000 29,3 44,3 3,929 * 35,3 31,3 0,659 n.s. % 30 n.s.

Curasol 22,3 30,0 1,013 37,0 41,0 0,790 32,3 34,7 0,385 % 10 n.s. n.s. n.s.

C urasol 14,0 43,7 8,205 ** 29,7 41,3 1,757 27,7 41,0 2,787 * % 30 n. s.

Silvaplast %20 14,7 20,0 1,503 u.s. 26,7 36,0 1,355 n.s. 39,3 46,0 1,547 n.s.

+ Agricol

C urasol % 20 16,7 20,0 2,4755 * 44,3 39,3 2,119 * 34,0 45,0 1,368 n. s.

+ Agricol

F- değeri 3,24* 11,34** 1,93n.s. 3,76* 1,46 n.s 2,06n.s.

Tablo: 19 1974 Vejetasyon mevsimi sonuna kadar ölen fidan ortalamaları

Vary"J.syon kaynağı KT

Toplam

Mu:ımele

Hata

F'-değı>rı

F'-<ie[ e rı F -değeri

Muameleler

sııp.,X,ıo

Sllp,%30

Cur. ·;r.ıo

Cur.tA.grı.

Agrıcol

Sılp,.-Agrı.

Kontrol

Cur.%30

1313,9

770,6

543

(r Tablo,,) • 2:66 (tablo ) a4,C3 (muamele}• 3,24"'

X p

2),0 -27,0 2

22,3 3

16,7 4

15,7 5

14,7 6

14, 3 7

.... 14,0 8

SD

23

7

16

q

-2,;)9tl

3,144

2,235

3' 2';1Ö

3,343

3,376

3,402

. P İNUS N İGRA. Grup

KD Muameleler S%30 cf.,ıo c ... A

Si1p,')1,10 ~ §_J. 12,3

ııo, ı Si1p,)1,30 1..ı.l 10,3

34,0 Cur. )bıo ı&

Cur.+A.grı.

Airicol

Silp.tAgri.

1 Kontrol

Rp

- Silp. ;(,10

10,1 Sılp. %30 ' lOl~ C ur. %ı o

10,5 Cur,<-A.grı.

ll' ı Agrıcol

ll' 3 Sı1p.~Agrı.

11,4 Kontrol

11,5 Cur, /.ı30

Tablo.2C.: 1974 sonuna kadar ölen fidan1artn Duncan testı ile k:ıyasla~aı.

A s.-A K Cfo30

13,3 14,3 14,7 15,0

ll, 3 12,3 12,7 13,0

~ L2. !hQ !Lı

!..ı..Q ~ M ?..ı.l

!..ı..Q .!..d .Ll.

2.t..l 2...1

2..ıl.

~

'

Var.vas•ton k:ıvn-ı{-ı KT SD KD

Tophm 3031.4 23

Mu-:ım,le 252?,7 7 '3o0, .1

Hata 508,7 lo 3l,d

F-de[,eri (muamele)=ll,34~* f'-dec..erı (tablo ) = 2,66 ( 0'-;:: %5)

=4,03 (e~.;::~l)

'Muamele ler X p q Rp

Cur. }&30 43,7 - -Silp.-;\\10 42,3 2 2,1)8 ),b

Kontrol 35,7 3 3,144 10,2

Cur. %10 30,0 4 3,235 10,_5

Silp.%30 23,0 5 3,2')8 lO, 7

Siln.+hp-ri. 20,0 6,5 3,360 ı o, ;ı

Cur. +-AP.ri. 20,0 6,5 ), 360 lO.)

1\gricol 11.7 8 3,;JC2 ·ıı,ı

PİNUS NİGRA Grup ll

llıuamPlrl"r s~ıo }( c~ıo s·;&3o

Cur. /o30 .!..ı.1. ~ 13.7 20,7

Sılp.)&lO ~ 12,3 1'),3

Kontrol hl 12,7

Cur. ,:bı o 7' o Silp.Jb30

Sılp.tA;;rı.

Cur.+Agrı.

Cur. /o30

ı Si1p.~l0

Koıı.t r" ı 1 C ur. :bı c ı

Sıln.;030

Si1p ..... Af7rl~ ..

ı '"""''"'. E--l .€c;rico1

T-:ıblo.2l.: 1 )71 vılı sonun.-:ı k-:ıdar ölen id-ınla,..ı.n Duncan testi 1le kl;r:ıslanm:ısı:

S+A C+A A :

23,7 23,7 25,0

22,3 22,3 27,6

1),7 15,7 21 '7

10,0 10,0 15,}

l.ı.S. hl ~

2.ıi: hl

hl

.. ·.,

V1.ryısyon kaynaip KT SD KD

'Pop lam 630,0 23

Muamele 5,16,0 1 73.7

lhta ~14,0 16 19,6

F-değerı ( mu:ımele) 3, 76* F-değerı (~ıt.>lo 1=2,66 (<:4= i05)

=4,03 (ot.= ibı}

Mu1onclel'"r x p q Rp

Kontrol 47. 3 - - -Sı lo. fi,je' 44,3 2 2,998 7.7

Cur. %30 41.) 3 3. 144 d,O

c .. r. tıo 41,0 4 3. 235 8,3

Gur.+l\&ri. 39.3 5 3, 298 8,4

Silp.%,10 37,7 6 3, 343 8,5

Sılp.+Agrı. .36,0 7 . 3, 376 8,6

Agrıcol 31,3 ·Ö 3,402 l:l,7

PlNUS StLVl·~S1'RlS G~

~lu ımt le ler S}1.30 Cj~.)O C/olO C+A

' Kontrol J..J2 ~ Y..ı...l hQ Sılp./o3C lıQ lıJ. 5..& Cur. jb)O 0,3 2,0

C ur. to ı o 0,7

Cur • .+f\.grl.

sııp.;lıo

Sı lp. +1\ı:;n.

Kontrol

sı ı p.~ı3o

Cur. i~)O

Cur. 'Yol O

Cur.-4-Agri.

Silp.;,;ıo

Sılp.+Aı:;rı.

Agncol .

'l'ablo.22.ı 1;74 yılı sonuna k:ı:dal? 5len f.id-anlıı.rın Duncan testi l.le kıyaslannı:ısı.

s/o1o S t-A 1\

~.6 ' ll,'3 lb,O

~ ! 8,3 !1.3,0

3,6 ., ),.) 10,0

. 2,3 ),O 9, :r 1,6 3,3 8,0.

1,7 6,4

i 4.7

PİNUS SİLVESTRİS Pİ NUS BRUTİA Gr I Gr II Farklılık Gr I Gr II Farklılık

MUAMELELER Boy art. Boy art. T Gr. Boy art. Boy art. T Gr.

Kontrol 2,98 3,12 0,1815 n. s. 5,00 5,34 0,5100 n.s.

Agricol 2,17 2,62 1,2608 n. s. 5,53 3,93 2,3216 *

Silvaplast % 10 2,81 3,34 1,2410 n.s. 6,46 4,98 2,0944 *

Silvaplast % 30 2,95 2,64 0,7214 n.s. 6,31 4,88 2,1632 *

Curasol % 10 3,06 2,39 1,6006 n.s. 4,48 3,95 0,9012 n.s.

Cuı·asol % 30 2,67 2,87 0,4038 n.s. 6,87 2,32 9,2S26 ***

Silvaplast % 20 2,48 2,13 0,8410 n.s. 5,66 3,54 2,6712 ** + Agricol

Curasol % 20 2,38 2,15 0,509 n.s. 4,13 5,36 1,5332 n.s.

+ Agricol

F-değeri 0,60 n.s. 1,33 n.s. 1,11 n.s. 1,24 n.s.

Tablo: 23 - 1974 yılının fidanianna ait boy büyümesi tablosu (cm. olarak)

---- -------AYLAR I II III IV V VI VII VIII IX X XI ;XII Yı.lhk

ANKARA - DİKMEN

Ortalama Sıcaklık co -1,5 0,5 7;8 13,2 14,5 19,9 23,6 22,1 18,6 12,2 5,5 -1,6 11,2 Ortalama maximum sıcaklık c· 1,4 3,8 13,1 18,3 19,7 26,3 30,3 29,0 25,3 18,1 10,2 1,2 16,4 Ortalama minimum sıcaklık co -4,6 -2,9 1,9 7,5 9,1 13,3 16,3 14,9 11,5 6,4 0,7 -4,8 5,8 Yağış mm 53,3 34,9 21,8 74,5 17,3 39,6 2,2 19,5 0,0 9,6 46,4 20,2 339,3 Nisbi nem % 64 60 64 43 44 47 47 48 46 52 58 65 53

KIZILCAHAMAM - ÇAMKORU

Ortalama Sıcaklık co -6,4 -3,8 1,0 7,6 19,6 15,4 17,9 17,1 13,1 6,6 -0,4 -4,4 6,1 Ortalama maximum sıcaklık c· -0,1 0,2 8,5 13,9 15,7 21,6 24,5 25,0 20,8 14,1 7,5 1,5 12,8 Ortalama minimum sıcaklık co -12,3 ~7,7 -5,0 -0,8 0,1 4,4 6,2 5,3 5,1 -0,6 -6,2 -9,9 -1,8 Yağış mm 98,9 42,1 64,4 86,8 186,4 97,5 6,9 13,9 5,1 19,7 '82,5 83,3 787,5 Nisbi nem % 85 89 87 85 87 78 69 69 70 74 82 86 80

ANTALYA - BÜK

Ortalama Sıcaklık co 3,0 5,0 7,3 11,9 15,2 19,1. 23,7 22,5 19,2 13,8 8,0 3,8 12,7

Ortalama maximum sıcaklık c· 11,7 11,5 17,2 21,6 23,0 28,2 32,1 32,4 30,0 24,0 1'8,2 13,1 21,9

Ortalama minimum sıcaklık co 2,5 0,6 0,6 4,7 7-;6 11,0 13,1 12,7 10,1 4,5 1,1 -1,8 5,6

Yağış mm 76,0 86,8 12,0 13,5 98,0 40,5 2,0 9,0 21,3 96,5 455,6

Nisbi nem '% 81 71 75 74 77 75 76 70 74 '77 71 78 75

Tablo 28 : Üç meteoroloji istasyonuna göre 1975 yılı iklim değerileri

ı ı

1

ı

ı

~uamel0ler KT SD

Sır.llar :~rası ll' 15 3

Sütunlar arası 2d,65 3

Muameleler arası 748,7 3

Hata 72,'9 6

Toplam 1361,4 15

:l'ablo 1~= (O(= /os) .,:4, 76· Tablo F= (<X ::: ·ibl)= 9, 78

Muo.mcleler 1 X

~--ı ----· Kontrol ?. ) 's ----Silp.+Ar-rı. d,5 2 --------

1\,rrri eel 7.8 ı

Cur. -rl\.r•r:ı, 7,0 4

KD F

3,72 0,31

...------! ı l~u;ıme ~c ler S+A A Ct-lı.

~ :· .. ;ntrol ıs,o 15,7 16,5

9.55 o, 7'• 5ılp • .ı.,\gri. - 9..ı]_ .h2 24),57 20, '.,ı .\!Tr ı col - - ~

12 t 15

-~-ı q Rr -

- ·-3,4Gl ö,S

~ ·ı-·-------··

A - -· ·--

3,51)7 d,8 C+'i ··-

3. 61) ),C

i'ablo •. :n. ~ 1)7:; ,yı1ı sonun<ı. k'ld:ı.r ölen •·id::tn ort'll:ı.m·ıbrının ,Duncan tesJ.ııle kıy::ıslanması