ค ำน ำ กระทรวงศกษาธการ เปนองคกรหลกในการขบ เคลอนและพฒนาคณภาพการศกษาของ

ประ เทศใหม ประสทธภ าพทด เทยมกบนานาประ เทศ รวมทง สง เ สรมการศกษา ใหกบ เยาวชน ประชาชน ใหมความร มคณภาพ มศกยภาพในการพฒนาตนเอง พฒนาเศรษฐกจ สงคม และเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยกระทรวงศกษาธการ โดยรฐบาลไดก าหนดนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ใหเปนแนวทางการปฏรปการศกษา โดยก าหนดเปาหมายการพฒนา 4H ไดแก Head (พฒนาสมอง) Heart (พฒนาจตใจ) Hand (พฒนาทกษะการปฏบต ) และ Health (พฒนาสขภาพ)ใหเช อมโยงกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 อกทง นโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” มงหวงใหมการเปลยนแปลงการเรยนการสอน ทงในและนอกหองเรยน โดยครปรบบทบาทการสอนเพอเออใหผ เรยนไดมโอกาสมากขนในการเรยนรผานการปฏบต เชอมโยงกบสงแวดลอมรอบตว มปฏสมพนธและรจกการท างานเปนทม ไดฝกคดวเคราะห วางแผน แกปญหาและสรางสรรคสงใหมๆ รวมทงมโอกาสไดพฒนาจตใจใหเหนคณคาของการเปนคนด ท าประโยชนเพอผ อน และสงคมสวนรวม และทส าคญตองพฒนาผ เรยนใหคนหาศกยภาพแ ละความชอบของตนเองได

เอกสารการพฒนาการจดกจกรรมการเรยนรแบบ Active Learning เ พอผ เรยนยคใหม ตามนโยบาย ลดเวลาเรยนเพม เวลาร ประกอบดวยเนอหาท เกยวกบ ความส าคญ การออกแบบกจกรรมเพมเวลาร การวดและประเมนผลกจกรรมเพมเวลาร รวมทงภาคผนวกท เกยวกบตวอยางตางๆ ไวดวย เพอใชเปนแนวทางในการประกอบการอบรม

หวงเปนอยางยงวาเอกสารนจะเปนแนวทางในการน านโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” สการพฒนาคณภาพการศกษาทสงผลตอคณภาพผ เรยนอยางแทจรง สบไป

ดร.เชาวฤทธ จงเกษกรณ

สำรบญ หนา ค าน า สารบญ บทท 1 บทน า 1 บทท 2 การออกแบบกจกรรมเพมเวลาร 7 บทท 3 การวดและประเมนผลกจกรรมเพมเวลาร20 บทท 4 แนวทาง “การพฒนาการจดกจกรรมการเรยนรแบบ Active Learning เพอผเรยนยคใหม ตามนโยบายลดเวลาเรยนเพมเวลาร 25 บรรณานกรม 51

บทท 1 บทน ำ

ควำมเปนมำ

“ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” เปนนโยบายหนงของรฐบาลทใชเปนแนวทางการปฏรปการศกษา อยางเปนรปธรรม เพอเตรยมผเรยนใหพรอมเขาสการเรยนรในศตวรรษท 21 ซงครตองใชความสามารถ ในการออกแบบการเรยนร เ พอสงเสรมใหผ เรยนมคณธรรม จรยธรรม มทกษะในการคดวเคราะห การแกปญหา รจกการท างานเปนทม รจกการปรบตวมปฏสมพนธกบคนอน มความรความสามารถตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และทส าคญตองพฒนาผเรยนใหคนหาศกยภาพและความชอบของตนเอง

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดด าเนนการตามนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ระยะท 1 ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 มโรงเรยนเขารวมโครงการ จ านวน 4,1 0 0 โรงเรยน เปนโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จ านวน 3,831 โรงเรยน ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน จ านวน 161 โรงเรยน และกรมสงเสรมการปกครองทองถน จ านวน 1 08 โรงเรยน กจกรรมเพมเวลารในระยะแรกเนน 4 หมวด คอ หมวดท 1 กจกรรมพฒนาผเรยน (กจกรรมบงคบตามหลกสตร) หมวดท 2 สรางเสรมสมรรถนะและการเรยนร หมวดท 3 สรางเสรมคณลกษณะและคานยม และหมวดท 4 สรางเสรมทกษะการท างาน การด ารงชพและทกษะชวต ใชรปแบบการจดกจกรรมทงในและนอกหองเรยน กจกรรมการพฒนาเปนไปตามความสนใจของผเรยน ผเรยนมสวนรวมในการออกแบบกจกรรม และมความสขกบกจกรรม ตอมาไดมการปรบเปาหมายของกจกรรมจาก 4 หมวด เปนการพฒนา 4H คอ Head (กจกรรมพฒนาสมอง), Heart (กจกรรมพฒนาจตใจ), Hand (กจกรรมพฒนาทกษะการปฏบต) และ Health (กจกรรมพฒนาสขภาพ) ซงสอดคลองกบองค 4 ของการจดการศกษา คอ พทธศกษา จรยศกษา หตถศกษา และพลศกษา ทงน เพอเปนการพฒนาผเรยนในทกดาน ใหผเรยนไดคนควา ถกแถลง สรางความคดเชงเหตผล และประยกตใชองคความรในชวตประจ าวนหรอสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสม การประเมนผลเปนการประเมนความสขและความพงพอใจในการเขารวมกจกรรม ผลจากการตดตามของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในระยะท 1 พบวาผเรยนมคณภาพ 4H โดยรวมอยในระดบมาก ผเรยนมความตนตวในการรวมกจกรรม มความสขทไดเขารวมกจกรรมตามเวลาทก าหนด กลาแสดงออก กระตอรอรนในการปฏบตกจกรรม นอกจากน ยงไดรบความรวมมอจากบคลากรในทองถน ปราชญชาวบาน สวนราชการ และเอกชน แตกจกรรมสวนใหญเปน Hand (กจกรรมพฒนาทกษะปฏบต) และ Health (กจกรรมพฒนาสขภาพ) สวน Head (กจกรรมพฒนาสมอง) และ Heart (กจกรรมพฒนาจตใจ) ไมเขมขนเทาทควร และยงมความเขาใจทคลาดเคลอนเกยวกบเปาหมายของนโยบาย

ในระยะท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 มโรงเรยนเขารวมโครงการเพมอก จ านวน 17,317 โรงเรยน เปนโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จ านวน 15,897 โรงเรยน สงกดส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน จ านวน 504 โรงเรยน สงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถน จ านวน 479 โรงเรยน และสงกดส านกการศกษา กรงเทพมหานคร จ านวน 437 โรงเรยน รวม 2 ระยะมโรงเรยนเขารวมโครงการ จ านวน 21,417 โรงเรยน ในระยะน เนนการจดกจกรรมการเรยนรทมเปาหมายการพฒนา 4H คอ Head (กจกรรมพฒนาสมอง), Heart (กจกรรมพฒนาจตใจ), Hand (กจกรรมพฒนาทกษะการปฏบต) และ Health (กจกรรมพฒนาสขภาพ) และเนนใหผเรยนเรยนรอยางมความสข

2

โดยใชขนพฒนาการของ Bloom Taxonomy (Krathwohl, D.R., 2 0 02) เปนหลกในการจดกจกรรมและเนนใหเกดทกษะการคดขนสง ผลจากการลงพนทของผบรหารกระทรวงศกษาธการและผบรหารส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พบวา สถานศกษามความกงวลวาการจดกจกรรมเพมเวลารทแยกสวนกบหลกสตรอาจท าใหเรยนไมครบตามทหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ก าหนด และกจกรรมทผเรยนเขารวมนอกจากจะมความสขกบการเรยนรแลวควรจะไดรบประโยชนทงในดานการด ารงชวต และการศกษาตอดวย

ในระยะท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 มการพฒนาการจดกจกรรมเพมเวลารใหเชอมโยงกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และยงคงเนนเปาหมายการพฒนา 4H ทงน ใหความส าคญทงการจดกจกรรมการเรยนรและกจกรรมเพมเวลาร โดยมงเนนลดเวลาเรยนในลกษณะการรบการถายทอดความรดวยการบรรยาย/สาธต เพมเวลาและโอกาสในการสรางความรดวยตนเองผานการลงมอปฏบต มความสขกบการเรยนร ปรบบทบาทครจากการเปนผสอนมาเปนผใหค าปรกษาชแนะ มการประเมนพฒนาการของผเรยนอยางหลากหลายตามสภาพจรง และเชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด

จากการด าเนนงานทกลาวมาขางตน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จงปรบการบรหารจดการหลกสตรและแนวทางการด าเนนงานตามนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” นโยบำย “ลดเวลำเรยน เพมเวลำร”

นโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” มงเนนพฒนาผเรยนซงเปนอนาคตของชาตใหมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทง เจตคตทจ าเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพ และการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ และมความพรอมในการแขงขนระดบนานาชาต ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดปรบการบรหารจดการหลกสตรและแนวทางการด าเนนงานตามนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ดงน

1 ปรบโครงสรางเวลาเรยน ระดบประถมศกษา มเวลาเรยนรวมไมเกน 1,000 ชวโมงตอป ระดบมธยมศกษาตอนตน มเวลาเรยนรวมไมเกน 1,200 ชวโมงตอป

2. ก าหนดตวชวดทตองร และควรร ของ 8 กลมสาระการเรยนร เพอลดความซ าซอนของเนอหา ภาระงาน/ชนงาน ลดเวลาเรยน และเปนกรอบในการประเมนผลผเรยนระดบชาต

3. จดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตรและภมศาสตรอยางเขมขน 4. ปรบเปลยนการจดกจกรรมเพมเวลารใหมงเนนเปาหมาย ดงน 4.1 พฒนา 4H คอ Head (กจกรรมพฒนาสมอง), Heart (กจกรรมพฒนาจตใจ), Hand

(กจกรรมพฒนาทกษะการปฏบต) และ Health (กจกรรมพฒนาสขภาพ) 4.2 ใหเชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด สมรรถนะส าคญของผเรยน คณลกษณะ

อนพงประสงค และคานยมทดงามของคนไทย 4.3 พฒนาทกษะการเรยนรส าหรบศตวรรษท 21 4.4 พฒนาทกษะการคดวเคราะหตามแนวการประเมนผลผเรยนนานาชาต (Programme for

International Student Assessment: PISA) 4.5 ผเรยนมความสขกบการเรยนร 5. ใหเวลาของการจดกจกรรมเพมเวลารรวมอยในโครงสรางเวลาเรยนตามทก าหนดในขอ 1

3

6. กจกรรมเพมเวลารมทงกจกรรมทก าหนดใหเรยน และกจกรรมใหเลอกเรยน นอกจากน กระทรวงศกษาธการมนโยบายปรบเวลาเรยน ในระดบชนประถมศกษาปท 1 - 3 กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ (ภาษาองกฤษ) จากเวลาเรยน 40 ชวโมงตอป เปน 200 ชวโมงตอป และเวลาเรยนรวมของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สขศกษาและพลศกษา ศลปะ และการงานอาชพและเทคโนโลย เปน 160 ชวโมงตอป ดงนน เพอใหการบรหารจดการหลกสตรสถานศกษาและการจดกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร เชอมโยงสมพนธกน แตยงคงหลกการทจะใหผเรยนไดเรยนรอยางมความสขและมความหมายตอชวตของผเรยน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จงไดจดท าคมอบรหารจดการเวลาเรยนตามนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” เพอเปนแนวทางในการบรหารจดการ ของสถานศกษา

วตถประสงค คมอบรหารจดการเวลาเรยน “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” มวตถประสงคเพอให 1. สถานศกษาสามารถบรหารจดการเวลาเรยน จดกจกรรมการเรยนร และกจกรรมเพมเวลารไดอยางเหมาะสมทงดานวชาการ และดานปฏบต 2. ครสามารถใชเปนแนวทางการออกแบบกจกรรมเพอใหผเรยนไดรบการพฒนาตนเองตามความสนใจและความถนดอยางเตมตามศกยภาพ มคณภาพตามหลกสตรและมความสขกบการเรยนร

3. ผปกครอง ชมชน หนวยงาน องคกร และผมสวนเกยวของกบการพฒนาคณภาพการศกษาเขาใจแนวคดและเหนแนวทางการด าเนนงานตามนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ค ำส ำคญ เพอใหการน านโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ไปสการปฏบตมความชดเจนตรงกนจงก าหนดความหมายของค าส าคญ ไวดงน ลดเวลำเรยน หมายถง “ลดเวลาสอนของคร” เปนการลดสดสวนเวลาเรยนในหองเรยนและเวลาของการจดกจกรรมการเรยนรทครผสอนเปนผบรรยาย อธบายความร ผเรยนเปนผรบความร มาเพมบทบาทการเปนผทคอยอ านวยความสะดวก สงเสรมการเรยนร ตงค าถามททาทายความสามารถ และกระตนใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองมากขน เพมเวลำร หมายถง “เพมเวลาการเรยนรของผเรยน” เปนการเพมเวลาและโอกาสใหผเรยนเกดการเรยนรผานการลงมอปฏบตจรง มประสบการณตรง คดวเคราะห ท างานเปนทม และเรยนรดวยตนเองอยางมความสขจากกจกรรมสรางสรรคทหลากหลาย กำรบรหำรจดกำรเวลำเรยน “ลดเวลำเรยน เพมเวลำร” หมายถง การจดโครงสรางเวลาเรยน ตารางเรยน และการเรยนรตามนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” โดยมงเนนการพฒนาสมอง พฒนาจตใจ พฒนาทกษะการปฏบต และพฒนาสขภาพ ซงมการเชอมโยงกบหลกสตร นอกจากนนเวลาทใชในการท ากจกรรมเพมเวลารนบเปนสวนหนงในโครงสรางเวลาเรยนของหลกสตรสถานศกษา ต ว ช ว ด ต อ ง ร ห ม า ย ถ ง ส ง ท ผ เ ร ย น พ ง ร แ ล ะ ป ฏ บ ต ไ ด ซ ง ส ะ ท อ น ถ ง ม า ต ร ฐ า น การเรยนร และผเรยนทกคนจ าเปนตองเรยนร โดยมการจดการเรยนรอยางเปนระบบ และเปนเกณฑส าคญส าหรบการวดและประเมนผล เพอตรวจสอบคณภำพผเรยนระดบชนเรยนและระดบชำต

4

ต ว ช ว ด ค ว ร ร ห ม า ย ถ ง ส ง ท ผ เ ร ย น พ ง ร แ ล ะ ป ฏ บ ต ไ ด ซ ง ส ะ ท อ น ถ ง ม า ต ร ฐ า น การเรยนร และผเรยนทกคนควรเรยนร โดยผเรยนสามารถแสวงหาความร หรอศกษาไดดวยตนเอง หรอศกษาจากสงรอบตวและชวตประจ าวน ซงสามารถเรยนรเพมเตมจากกจกรรมเสรมความรตาง ๆ และเปนเกณฑส าหรบการวดและประเมนผล เพอตรวจสอบคณภำพผเรยนระดบชนเรยน กจกรรมลดเวลำเรยน หมายถง กจกรรมการเรยนรทปรบบทบาทของครในการบรรยาย การอธบายความร เปนผอ านวยความสะดวก สงเสรมการเรยนร ตงค าถามททาทายความสามารถ และกระตนใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองมากขน โดยมเปาหมายเพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวดของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ด าเนนการวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนตามแนวปฏบตการวดและประเมนผล การจดกจกรรมการเรยนรเปนการจดในชวงเวลาตามโครงสรางของหลกสตร ทงในรายวชาพนฐานและรายวชาเพมเตม กจกรรมเพมเวลำร หมายถง กจกรรมท เนนใหผ เรยนเกดการเรยนรผานการลงมอปฏบตจรง มประสบการณตรง คดวเคราะห ท างานเปนทม และเรยนรดวยตนเองอยางมความสขจากกจกรรมสรางสรรคทหลากหลาย โดยมเปาหมายเพอพฒนาสมอง (Head) พฒนาจตใจ (Heart) พฒนาทกษะการปฏบต (Hand) และพฒนาสขภาพ (Health) ใหเชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวดของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงตวชวดทน ามาออกแบบกจกรรมเนนตวชวดทเปนกระบวนการ โดยด าเนนการวดและประเมนผลการเรยนร ความกาวหนาของผเรยน และน าผลการประเมนไปใชเปนสวนหนงของการประเมนการผานตวชวดตามหลกสตร สถานศกษาประเมนความพงพอใจของผเรยน/ผปกครอง/ชมชนและผเกยวของ เพอรายงานผลใหผเรยน ผปกครอง และผเกยวของทราบ และมสวนรวมในการพฒนาผเรยน รวมทงครน าผลการประเมนมาปรบการจดกจกรรมใหมประสทธภาพ กจกรรมจดเปนชวโมงเฉพาะในชวงเวลาทายของแตละวน หรอจดในชวงเวลาอนตามบรบทของสถานศกษา ซงนบเปนสวนหนงในโครงสรางเวลาเรยนตามหลกสตรสถานศกษา คอระดบประถมศกษา เวลาเรยนรวมไมเกน 1,000 ชวโมงตอป ระดบมธยมศกษาตอนตน เวลาเรยนรวมไมเกน 1,200 ชวโมงตอป กจกรรมแบงเปน 2 ลกษณะ คอ กจกรรมทก าหนดใหเรยน และกจกรรมทเลอกเรยน

กจกรรมทก ำหนดใหเรยน หมายถง กจกรรมทเชอมโยงกบตวชวดตองรทเนนทกษะกระบวนการ หลงจากผ เรยนเรยนรผานกจกรรมการเรยนร ใน รายวชาแลวจะไดรบการฝกปฏบต มประสบการณตรง และมความสขกบการเรยนรผานกจกรรมพฒนา 4H

กจกรรมทเลอกเรยน หมายถง กจกรรมทจดใหผเรยนเลอก และ/หรอ กจกรรมทออกแบบโดยผเรยนเพอตอบสนองความสนใจ ความตองการของตนเอง โดยมเปาหมายใหผเรยนมสขภาวะทสมบรณทงทางกาย จตใจ สงคม และปญญา โดยผานการท ากจกรรมพฒนา 4H ทงนกจกรรมควรเชอมโยงกบตวชวดทตองรและหรอตวชวดทควรร ทเนนทกษะกระบวนการ กจกรรมพฒนำสมอง (Head) หมายถง กจกรรมสงเสรมและพฒนาทกษะการคด เพอใหผเรยนมความสามารถในการวเคราะห สงเคราะห ประเมนคา ตดสนใจ แกปญหาอยางสรางสรรค กจกรรมพฒนำจตใจ (Heart) หมายถง กจกรรมสงเสรม พฒนา และปลกฝงคานยม คณธรรม จรยธรรม การท าประโยชนเพอสงคม เพอใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคจนเปนลกษณะนสย และมจตส านกทดตอตนเองและสวนรวม กจกรรมพฒนำทกษะกำรปฏบต (Hand) หมายถง กจกรรมสรางเสรมทกษะการท างาน ทกษะทางอาชพทหลากหลาย เพอใหผเรยนคนพบความสามารถ ความถนด และศกยภาพของตนเอง

5

กจกรรมพฒนำสขภำพ (Health) หมายถง กจกรรมสรางเสรมสขภาวะเพอใหผเรยนมสมรรถนะทางกายทสมบรณ แขงแรง มเจตคตทดตอการดแลสขภาพ และมทกษะปฏบตดานสขภาพจนเปนนสย

ภาพท 1 กจกรรมพฒนา 4H

ภาพท 2 กรอบแนวคดของนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร”

บทท 2 การออกแบบกจกรรมเพมเวลาร

กจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร เปนการพฒนาคณภาพผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทเนนผเรยนลงมอปฏบต คดวเคราะห ท างานเปนทม เผชญประสบการณตรง เรยนรดวยตนเอง และไดคนพบศกยภาพของตนเอง โดยกจกรรมเพมเวลารเนนเปาหมายการพฒนา 4H ประกอบดวย การพฒนาสมอง (Head) การพฒนาจตใจ (Heart) การพฒนาทกษะการปฏบต (Hand) และการพฒนาสขภาพ (Health) เชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด สมรรถนะส าคญของผเรยน 5 ประการ และคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยน 8 ประการ พฒนาทกษะการเรยนรส าหรบศตวรรษท 21 และพฒนาทกษะการคดวเคราะหตามแนวการประเมนผลผเรยนนานาชาต (PISA) การจดการเรยนรผสอนควรลดบทบาทจากผใหความร เปนการใหผเรยนไดเรยนรดวยการลงมอปฏบตจรง (Active Learning)

การออกแบบกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร การออกแบบกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร ผสอนตองออกแบบกจกรรมใหมความเชอมโยงระหวางกจกรรมลดเวลาเรยนและกจกรรมเพมเวลาร โดยกจกรรมลดเวลาเรยนเปนการจดการเรยนรเพอพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด ของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทลดบทบาทผสอนในการบรรยายหรอใหความรเปนการจดการเรยนรทใหผเรยนไดเรยนรดวยการลงมอปฏบตจรง (Active Learning) และกจกรรมเพมเวลารเปนการจดกจกรรมการเรยนร โดยเนนหลก 4H ไดแก กจกรรมพฒนาสมอง (Head) กจกรรมพฒนาจตใจ (Heart) กจกรรมพฒนาทกษะการปฏบต (Hand) และกจกรรมพฒนาสขภาพ (Health) ซงผเรยนจะไดฝกทกษะและเสรมสรางคณลกษณะอนพงประสงคทเชอมโยงจากกจกรรมลดเวลาเรยน

กรอบความเชอมโยงระหวางกจกรรมลดเวลาเรยนและกจกรรมเพมเวลาร การออกแบบกจกรรมการเรยนรใหมความเชอมโยงระหวางกจกรรมลดเวลาเรยนและกจกรรมเพม

เวลาร ผสอนสามารถเชอมโยงการจดกจกรรมการเรยนรในชวงลดเวลาเรยน จากตวชวดในแตละรายวชาทมงใหผเรยนเกดทงความร/ความคดรวบยอด (K : Knowledge) ทกษะ/การปฏบต (P : Performance) และคณลกษณะอนพงประสงค สการจดกจกรรมเพมเวลารทใหผเรยนไดปฏบต (Active Learning) ตามความถนดความสนใจจากการไดมสวนรวมในประสบการณทสอดคลองกบชวตจรง อาท พฒนาทกษะการคดขนสงจากการลงมอปฏบต การท างานสามารถพฒนาเปนอาชพหรอเลอกแนวทางการศกษาตอในระดบทสง และเกดคณลกษณะอนพงประสงคทพรอมสการเปนพลเมองทมคณภาพในยคแหงศตวรรษท 21 ทตอยอดเปนการพฒนาตอยอดจากตวชวดทเนนการปฏบตและคณลกษณะอนพงประสงคในกจกรรมลดเวลาเรยน ใหการจดกจกรรมในชวงเพมเวลารมความหมายกบชวตจรงยงขน

ทงน กจกรรมเพมเวลาร ควรมทงกจกรรมทก าหนดใหเรยน ซงเชอมโยงกบตวชวดทตองร และกจกรรมใหเลอกเรยนทผเรยนเลอกไดตามความถนดความสนใจ ซงทงกจกรรมทก าหนดใหเรยน และกจกรรมใหเลอกเรยน มงเนนประเมนดานทกษะ/การปฏบต (Performance) และดานคณลกษณะอนพงประสงค (Attribute) ทสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวดในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 การด าเนนการตามกรอบในแผนภาพท 2

8

ภาพท 3 กรอบความเชอมโยงระหวางกจกรรมลดเวลาเรยนและเพมเวลาร

กจกรรม

ลด

เวลา

เรยน

กลมสาระการเรยนร

ตวชวดตองร

ตวชวด ควรร

K P A

กจกรรมการเรยนร

กจกรรมเพมเวลาร

K

P

A

Knowledge ความรแกน

Performance ทกษะ/การปฏบต Attribute คณลกษณะ

สมรรถนะส ำคญของผเรยน

คณลกษณะอนพงประสงค ของผเรยน

กจกรรมทก าหนดใหเรยน กจกรรมเลอก

ตวชวดตองร

ตวชวดตองร

ตวชวดควรร

P A A P

Theme / หวขอ

9

แนวทางการออกแบบกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร การออกแบบกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร สามารถด าเนนการไดดงน กรณท 1 สถานศกษาทยงไมมหนวยการเรยนรและกจกรรมเพมเวลาร สามารถด าเนนการได 2 รปแบบ คอ รปแบบท 1A เรมตนจากการส ารวจปญหาและความตองการของผเรยน รปแบบท 1B เรมตนจากศกษาวเคราะหมาตรฐานการเรยนรและตวชวด ดงแผนภาพท 3

ภาพท 4 การออกแบบกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร กรณทสถานศกษาไมมหนวยการเรยนรและ กจกรรมเพมเวลาร

ส ารวจปญหาและความตองการของผเรยน

ก าหนดหวเรอง (Theme)

ศกษาวเคราะหมาตรฐานการเรยนรและตวชวด

เลอกรปแบบ

ออกแบบกจกรรมการเรยนร ตวชวด : K P A

ออกแบบกจกรรมเพมเวลาร สอดคลองกบ 4H และ

เนนตวชวด : P A

จดกจกรรมการเรยนร จดกจกรรมเพมเวลาร

วดและประเมนผลการเรยนร

วดและประเมนผลการเรยนร

รปแบบท 1A รปแบบท 1B

ศกษาวเคราะหมาตรฐานการเรยนรและตวชวด

ก าหนดหวเรอง (Theme)

10

กรณท 2 ส าหรบสถานศกษาทมหนวยการเรยนรและกจกรรมเพมเวลารอยแลว สามารถด าเนนการไดดงภาพท 5 แผนท 5 การออกแบบกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร กรณทสถานศกษามหนวยการเรยนรและ กจกรรมเพมเวลาร หลกการส าคญของการจดกจกรรมเพมเวลาร

การจดกจกรรมเพมเวลาร มรปแบบการจดกจกรรม 2 ลกษณะ ซงขนอยกบธรรมชาตของวชา ไดแก กจกรรมบรณาการ และกจกรรมเฉพาะเรอง โดยมหลกการส าคญของการจดกจกรรม 7 ประการดงน 1. เชอมโยงตวชวด: สอดคลองและเชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 2. เนนจด 4H: เนนการจดกจกรรมใหบรรลเปาหมาย 4H ไดแก กจกรรมพฒนาสมอง (Head) กจกรรมพฒนาจตใจ (Heart) กจกรรมพฒนาทกษะการปฏบต (Hand) และกจกรรมพฒนาสขภาพ (Health) 3. ผเรยนเปนสข: เรยนรอยางมความสข โดยการใชวธการจดกจกรรมทหลากหลายอยางเหมาะสม ตอบสนองความสนใจ ความถนด ความตองการ และความแตกตางของผเรยน 4. สนกการคดขนสง: เปดโอกาสใหผเรยนไดวางแผน คดวเคราะห คนควา ถกแถลง สรางความคดเชงเหตผล อภปราย สรปความร น าเสนอ จดประกายความคด สรางแรงบนดาลใจ สรางความมงมนเพอแสวงหาความร การแกปญหาและสรางสรรคนวตกรรม

กจกรรมเพมเวลาร

ปรบปรง กจกรรมการเรยนร ตวชวด : K P A

ปรบปรงกจกรรมเพมเวลาร เนนตวชวด : P A

จดกจกรรมการเรยนร จดกจกรรมเพมเวลาร

วดและประเมนผลการเรยนร

วดและประเมนผลการเรยนร

กรณท 2

ทบทวนความสออดคลองกบ มาตรฐานการเรยนรและ

ตวชวด

หนวยการเรยนร

ทบทวนความสอดคลองกบ 4H และมาตรฐานการเรยนรและ

ตวชวด

11

5. มงท างานเปนกลม: จดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนไดเรยนรรวมกนเปนทม ท างานอยางเปนระบบ แลกเปลยนประสบการณ ชวยเหลอเกอกล มความสามคค และเปนผน าผตามทด 6. ลมลกแหลงเรยนร: ใชแหลงเรยนร ภมปญญา สงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศ เพอพฒนาคณภาพการเรยนร 7. สการประเมน P&A: ประเมนผลตามสภาพจรง (Authentic Assessment) โดยใชเทคนควธการ ทหลากหลาย เนนการประเมนการปฏบต (P: Performance Assessment) และการประเมนคณลกษณะ (A: Attribute Assessment) แสดงโดยสรปดงภาพท 6

12

เชอมโยงตวชวด

เนนจด 4H

สประเมน P&A เชอมโยงมาตรฐานการเรยนร/

ตวชวดตามหลกสตรฯ

ครอบคลมกจกรรมพฒนาสมอง (Head) พฒนาจตใจ (Heart) พฒนาทกษะการปฏบต

(Hand) และพฒนาสขภาพ (Health)

ลมลกแหลงเรยนร

ผเรยนเปนสข

ประเมนผลตามสภาพจรง เนนการประเมนการปฏบต (Performance)

และคณลกษณะ (Attribute)

ใชแหลงเรยนร ภมปญญา สงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศ

เพอพฒนาคณภาพการเรยนร เรยนรอยางมความสข ตอบสนอง ความสนใจ ความถนด

มงท างานเปนกลม สนกการคดขนสง

เรยนรรวมกนเปนทม ท างานอยางเปนระบบ แลกเปลยนประสบการณ ชวยเหลอเกอกล

มความสามคค และเปนผน าผตามทด

เปดโอกาสใหผเรยนไดวางแผน เกดทกษะความคดขนสง จดประกายความคด สรางความมงมนเพอแสวงหาความร

การแกปญหา และสรางสรรคนวตกรรม

หลกการส าคญ การจดกจกรรม

ลดเวลาเรยน เพมเวลา

๗

ภาพท 6 7 หลกการส าคญของการจดกจกรรมเพมเวลาร

13

ทงนไดแสดงตวอยางการออกแบบกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร กรณท 1 สถานศกษาทยงไมมหนวยการเรยนรและกจกรรมเพมเวลาร คอ กจกรรมเรองอาหารจากกลวย โดยใชแผนภาพ Info Graphic ในหนา 14-15 นอกนน เปนตวอยางกจกรรมเพมเวลาร ทนาสนใจทสถานศกษาสามารถน าไปพฒนาใหเหมาะสมกบบรบท ไดแก กระปกออกสนสรางสรรค ส านกความเปนไทย และผกตบชวากบสงแวดลอม โดยน าเสนอเปนแผนภาพ Info Graphic

14

HEAD HEART

HAND HEALTH

ตวอยางการออกแบบกจกรรมการเรยนรและกจกรรมเพมเวลาร โดยใชรปแบบ 1A

สงคมศกษา

กจกรรม

ลด

เวลา

เรยน

หนวยการเรยนร

“เศรษฐกจชมชน”

ตองร ควรร

ส 3.1 ป.5/1

ส 3.1 ป.5/2

ส 3.1 ป.5/3

การงานอาชพฯ

ตองร ควรร

ง 1.1 ป.5/2

ง 3.1 ป.5/2

ง 4.1 ป.5/1

ง 4.1 ป.5/2

คณตศาสตร

ตองร ควรร

ค 2.1 ป.5/1

K

ประยกต

ง 3.1 ป.5/1

K P A

ใชทกษะ ประณต ความคดสรางสรรค

P

คนหา รวบรวมขอม,

P

สรางงาน

ส ารวจ

บอกความสมพนธ

กจกรรมเพมเวลาร

กจกรรมใหเลอกเรยน

P

ท ากจกรรม

สมรรถนะส ำคญ ของผเรยน

คณลกษณะอนพงประสงคของผเรยน

อาหารจากกลวย

ตองร ควรร

P A ประ ต ท ากจกรรม, สรางงาน, ใชทกษะ, คนหา รวบรวม

K

K

หาความ

แตกตาง

การสอสาร มงมนในการท างาน

มจตสาธารณะ

15

อาหารจากกลวย

ว 3.1 ป.5/2 สบคนขอมลและอภปรายการน าวสดไปใช

ในชวตประจ าวน

ง 1.1 ป.5/2 ใชทกษะการจดการในการท ำงำนอยำงเปน

ระบบ ประณตและมความคดสรางสรรค

ส 3.1 ป.5/2 ประยกตใชแนวคดของปรชญาเศรษฐกจพอเพ ยง

ในการท ากจกรรมตางๆ ในครอบครว โรงเร ยน และชมชน

ง 3.1 ป.5/2 สรางงานเอกสารเพอใชประโยชนใน

ชวตประจ าวนดวยความรบผดชอบ

ง 1.1 ป.5/2 ใชทกษะการจดการในการท างาน

อยางเปนระบบ ประณตและมความคด

สรางสรรค

ง 3.1 ป.5/1 คนหา รวบรวมขอมลทสนใจ และ

เปนประโยชนจากแหลงขอมลตางๆ ทเชอถอได

ตรงตามวตถประสงค

ง 3.1 ป.5/2 สรางงานเอกสารเพอใชประโยชน

ในชวตประจ าวนดวยความรบผดชอบ

พ 3.1 ป.5/2 เลมเกมน าไปสกฬาทเลอกและ

กจกรรมการเคลอนไหวแบบผลด

อาหารจากกลวย

16

อาหารจากกลวย HAND

HEALTH

HEAD

การคดวเคราะห

วางแผนธรกจ

HEART ความรบผดชอบ ความสามคค ม น าใจ ขยน อดทน เออเฟอเผอแผ ม เจตคตท ด ตอการท างาน

ทกษะการท างาน

สรางเสรมสขภาวะ

สมรรถนะส าคญ

การสอสาร คณลกษณะ

มงมนในการท างาน

ม จตสาธาร ะ

ท ำงำนเปนขนเปนตอน วำงแผนอยำงเปนระบบ และประเมนผลกำรท ำงำนเพอกำรพฒนำงำน

ส 3.1 ป.5/2 ง 1.1 ป.5/2 ง 3.1 ป.5/1 ง 3.1 ป.5/2 ว 3.1 ป.5/2 พ 3.1 ป.5/2

1 2

3 4

5

6 7 8

9

10 11

คนหาและรวบรวมขอมล

น าเสนอขอมล

สรปขอมล

ก าหนดภาระงาน

วเคราะหงาน

วางแผนในการท างาน วางแผนจ าหนาย

ปฏบตงานตาม

แผน

จ าหนายผลผลต

ประเมนผลการท างาน

จดท ารายงาน

คนหาและรวบรวมการท า อาหารจากลวยในทองถน

เสนอขอมลการท าอาหาร จากกลวยในทองถนและ

แลกเปลยนเรยนร

ค านวณตนทน ก าไร ก าหนดราคาขาย และกลยทธในการขาย

เพอสรางแรงจงใจลกคา

สรปขอมลการท าอาหารจากกลวยในทองถนและแลกเปลยนเรยนร

เลอกอาหารทสนใจฝกปฏบต ศกษาวธท าอาหารจากกลวยจากสอตางๆ

หรอจากผร

วสดทตองใช เครองมอ อปกรณ และขนตอน

แบงหนาท ค านวณตนทน ประเมนเมนความเปนไปไดของแผน ท างานตามล าดบขนตอนท

วางแผนไว ฝกลกษณะนสยการท างานทด

จ าหนายผลผลต

ตามทวางแผนไว

ประเมนผลการขาย ก าไร ขาดทน ผลส าเรจของงาน ปญหา อปสรรค วเคราะหขอด ขอเสย และขอคดในการพฒนางานโอกาสตอไป

จดท ารายงานการปฏบตงานโดยบรณาการความรและประสบการณ น าเทคโนโลยมาใช

ในการท าเอกสารรายงาน สอการเรยนร: ตวอยางอาหารจากกลวย, อปกรณการสบคนขอมล, วสดอปกรณทใชท าอาหาร

P

A

17

ออมสนสรำงสรรค พฒนาทกษะการคด การสอสาร การแกปญหา ความคดสรางสรรค

ตระหนกถงความอดออม และน าทรพยากรกลบมาใชใหม

HEAD

คดวเคราะห การสอสาร การแกปญหา

HEART

ประหยด อดออม

HAND

การออกแบบผลตภณฑ การน าเสนอผลงาน

คณลกษณะ มวนย

มงมนในการท างานอยอยางพอเพยง

สมรรถนะส าคญ การคด การสอสาร การแกปญหา

สงคม

ศาสนา และ

วฒนธรรม

ศลปะ

การงาน

อาชพและ

เทคโนโลย

ส 3.1 ป.1/2 ส 3.1 ป.2/4 ส 3.1 ป.3/2 ส 3.1 ป.4/3 ส 3.1 ป.5/2 ส 3.1 ป.๖/3 ศ 1.1 ป.1/3 ศ 1.1 ป.2/4 ศ 1.1 ป.3/๗ ศ 1.1 ป.4/5 ศ 1.1 ป.5/2 ศ 1.1 ป.๖/2 ง 1.1 ป.1/2 ง 1.1 ป.2/2 ง 1.1 ป.3/2 ง 1.1 ป.4/2 ง 1.1 ป.5/2 ง 1.1 ป.๖/2

กจกรรมท 1

1. ผเรยนคดหาวธรวมเงนใหไดคาเงนจ านวนตางๆ ตามทสถานการณปญหาก าหนด โดยผสอนใหประเภทเงนกบผเรยนอยางหลากหลาย 2. ผเรยนเลนเกม “รวมเงน” 3. สนทนาถงคาใชจายในแตละวนจนสรปเปน รายรบ รายจาย และการออมของผเรยน

กจกรรมท 2 1. ผเรยนศกษาความเปนมาและขอดของการใชประปกออกสน 2. ผเรยนวางแผนการท ากระปกออกสน จาก 4 ประเดน คอ การออกแบบ

วสด ขนตอน และการตกแตง 3. ผเรยนปรบแผน จากการประเมนปญหาอปสรรค ความไมสอดคลองกน

ระหวางแผน และการท างานจรง 4. น าเสนอผลงานการออกแบบ และผเรยนรวมกนคดเลอกผลงานการ

ออกแบบ

1. ทบทวนขนตอนการท ากระปกออมสน ตามแผนในกจกรรมท 2 2. ลงมอสรางชนงาน “กระปกออมสน” ตามแผนทวางไว 3. ตกแตงลวดลาย 4.น าเสนอชนงาน และปญหาและสาเหตของอปสรรคขณะท างาน

กจกรรมท 3

สอการ

เรยนร - เหรยญและธนบตรประเภทตางๆ

- เพลง “รวมเงน”

- ตวอยางชนงาน “กระปกออมสนไมไผ”

- วสด/อปกรณตางๆ เพอการท า กระปกออมสนจากไมไผ

P A

18

สมรรถนะส าคญ -การสอสาร -การใชเทคโนโลย -การคด -การแกปญหา -ทกษะชวต

ส ำนกไทย ขนตอนสการสรางจตส านกความเปนไทย 5 ก าหนดประเดนศกษา ดวดทศนหรอสออนๆ เกยวกบประวตศาสตรชาตไทยสมยตางๆ ถกแถลงเรองราว เพอก าหนดประเดนการศกษา เลอกประเดนและรวมกนศกษาตามทตนสนใจ

สบคนและรวบรวมขอมล ผเรยนใชวธการทางประวตศาสตรและเครองมอทางภมศาสตรสบคนและรวบรวมขอมลตามทสนใจ จากแหลงเรยนรตางๆ

วเคราะหและตความขอมล ผเรยนวเคราะหและตความขอมล น าขอมลทไดจากการสบคนรวบรวมไวแลว มาพจารณาโดยใชเหตผลเปนแนวทางในการตความเพอน าไปสการคนพบขอเทจจรงทางประวตศาสตรและภมศาสตร

คดเลอกและประเมนขอมล ผเรยนแตละกลมคดเลอกและประเมนขอมลเพอคนหาความเกยวของสมพนธระหวางขอมลกบขอเทจจรงทางประวตศาสตรและภมศาสตรทตองการทราบ

เรยบเรยงและเขยนรายงาน ผเรยนแตละกลมเรยบเรยงรายงาน จากการวเคราะหและการตความขอมล จดนทรรศการน าเสนอดวยการสรางสรรคงานเปนแผนภาพ แผนผง และภาพประกอบ แสดงนาฏศลป หรอละครงายๆ

วเคราะหและ ตความขอมล

พฤตกรรมการปองกน และแกไขปญหาสงแวดลอม ทมตอสขภาพ

ภมใจในชาต ศาสนา กษตรย รกษาสงแวดลอม ซอสตย เสยสละ อดทน และมอดมการณในสงทดงาม

ใชวธการทางประวตศาสตรในการสบคน รวบรวม และน าเสนอขอมล ใชเครองมอทางภมศาสตรศกษาขอมลทกษะการท างานเปนทม

Head

Heart

Hand

Health

1

2

4

3

5

คณลกษณะ -รกชาต ศาสน กษตรย

-รกความเปนไทย -มจตสาธารณะ -ซอสตย สจรต -ใฝเรยนร

ส 4.1 ป.6/1, ส 4.1 ป.6/2, ส 5.1 ป.6/1 พ 4.1 ป.6/1 ศ 1.1 ป.6/2 ศ 3.1 ป.6/3

Historical Method

19

ผกตบชวากบสงแวดลอม HAND

HEALTH

HEAD

การใชเครองมอ ทางภมศาสตร

วเคราะหปญหาสงแวดลอม

HEART

จตอาสามสวนรวม กบองคกร หนวยงานในการก าจดวชพช

ออกแบบเครองมอ ในการก าจดผกตบชวา

สขภาพทดจาก การปราศจากมลภาวะ

สมรรถนะส าคญ คดวเคราะหแกปญหา

คณลกษณะ มงมนในการท างาน

มจตสาธารณะ

ท ำงำนเปนขนเปนตอน วำงแผนอยำงเปนระบบ และประเมนผลกำรท ำงำนเพอ กำรพฒนำงำน

ส 5.1 ม.1/1-3, ส.5.1 ม.2/1, ว 6.1 ม.1/6-7, ว 6.1 ม.2/7, ง 1.1 ม.1/1-3, ง 1.1 ม.2/1-3, ง 1.1 ม.3/1-3, ง 2.1 ม.3/2 , ง 3.1 ม.3/4 , ง 1.1 ม.3/3

1 2

3 4

5

6 7

8

9

10

คนหาและรวบรวมขอมล

น าเสนอขอมล

สรปขอมล ก าหนดภาระงาน

วเคราะหงาน

วางแผนในการท างาน

ปฏบตตามแผน

การน าไปใช

ประเมนผลการท างาน

จดท ารายงาน

คนหาและรวบรวมขอมล ตนก าเนดผกตบชวา

ในประเทศไทย

น าเสนอขอมลตนก าเนดผกตบชวาในประเทศไทย

การสรางเครองมอก าจดผกตบชวา

สรปขอมลพนทในประเทศไทย ทมผกตบชวา

วเคราะหผลกระทบของผกตบชวา ทมผลตอสงแวดลอม

แนวทางการก าจดผกตบชวาและ การน าไปใชประโยชน

ศกษาคนควาและออกแบบเครองมอก าจดผกตบชวา การใชประโยชนจากผกตบชวา เชน การท ากาซ

ชวภาพ ปยหมก และผลตภณฑ

การใชประโยชนจากเครองมอ และผกตบชวา

ประเมนผลส าเรจของงาน วเคราะหขอด ขอดอย

จดท ารายงานการปฏบตงานโดยบรณาการความรและประสบการณ น าเทคโนโลยมาใช

ในการท าเอกสารรายงาน

สอการเรยนร: คอมพวเตอร, วสดอปกรณทใชสรางชนงาน

Project-based Learning

20

บทท 3 การวดและประเมนผลกจกรรมเพมเวลาร

กจกรรมเพมเวลาร เปนกจกรรมทตองการพฒนาผเรยนรอบดาน ไดแก การพฒนาสมอง (Head) การพฒนาจตใจ (Heart) การพฒนาทกษะการปฏบต (Hand) และการพฒนาสขภาพ (Health) โดยการออกแบบและสรางกจกรรมใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง และใหเชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวดของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒55๑ ผสอนตองด าเนนการวดและประเมนผลการเรยนรดวยวธการและเครองมอทหลากหลายเพอเปนขอมลในการพฒนาการเรยนรของผ เรยนและบรรลมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดของหลกสตร ดงแผนภาพตอไปน

ฝกการท างาน ฝกทกษะทางอาชพ คนหาศกยภาพและความถนดของตนเอง

4H

เพมพนทกษะการคดวเคราะห สงเคราะห ตดสนใจและแกปญหา

Head พฒนาสมอง

Heart พฒนาจตใจ

Hand พฒนาทกษะปฏบต

Health พฒนาสขภาพ

ปลกฝงคานยม คณธรรม จรยธรรม ท าประโยชนเพอสงคม

สรางเสรมสขภาวะสมรรถนะทางกาย

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวดของหลกสตร

การประเมนตามสภาพจรง, การสงเกตพฤตกรรม, การประเมนตนเองของผเรยน, การประเมนโดยเพอน, การประเมนการปฏบต และการใชค าถาม

ภาพท 7 การวดและประเมนผลการเรยนรดวยวธการและเครองมอทหลากหลาย

21

กระบวนการวดและประเมนผลกจกรรมเพมเวลาร ภาระงานของผสอนเมอออกแบบกจกรรมเพมเวลาร ดวยวธการก าหนดหวเรอง (Theme) เปาหมายการพฒนาผเรยน (4H) โดยการเชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดของหลกสตร ผสอนจะตองวางแผนการประเมนผเรยนวา มการพฒนาการดานใดเกดขนบาง ระหวางรวมกจกรรมและภายหลงการจดกจกรรมสนสดลง ผเรยนจะไดรบการประเมนเปนระยะ ๆ ซงภารกจดงกลาวมขนตอนปฏบต ดงแผนภาพท 6

ภาพท 8 กระบวนการวดและประเมนผลกจกรรมเพมเวลาร

พฒนาการเรยนร การคดวเคราะห สงเคราะห การตดสนใจ

คณลกษณะและคานยม

ทกษะปฏบต

ความสขในการท างาน

1. ออกแบบและพฒนากจกรรมเพมเวลาร

3. วางแผนการประเมน - ศกษาตวชวดของหลกสตร

- ก าหนดพฤตกรรมบงชตามตวชวด - เลอกวธการประเมน - สราง/จดหาเครองมอ - เกณฑการประเมน

4. ประเมนวเคราะหผเรยน

5. ประเมนความกาวหนาระหวางจดกจกรรม

6. ประเมนความส าเรจหลงการจดกจกรรม

7. สงผลการประเมนใหครประจ าชน/ ครทปรกษา/ครประจ ารายวชา

8. รายงานผลการประเมนตอผเกยวของ

HEAD

HEART

HAND

HEALTH

ขอมลปอนกลบ

ขอมลปอนกลบ

2. ศกษารายละเอยดของกจกรรมเพมเวลาร

22

วธการวดและประเมนผลกจกรรมเพมเวลาร

กจกรรมเพมเวลาร เปนกจกรรมทตองการพฒนาผเรยนรอบดาน ไดแก การพฒนาสมอง (Head) การพฒนาจตใจ (Heart) การพฒนาทกษะการปฏบต (Hand) และการพฒนาสขภาพ (Health) โดยการออกแบบและสรางกจกรรมใหผเรยนไดลงมอปฏบตไปพรอม ๆ กบการใชกระบวนการคดใหผเรยนเรยนรอยางมความสข ดงนนการวดและประเมนผลผเรยน ผสอนสามารถใชวธการประเมน ดงน

1. การประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) เปนการประเมนดวยวธการท หลากหลาย เพอใหไดผลการประเมนทสะทอนความสามารถทแทจรงของผเรยน จงควรใชการประเมนการปฏบต (Performance Assessment) รวมกบการประเมนดวยวธการอน และก าหนดเกฑการประเมน (Rubrics) ใหสอดคลองหรอใกลเคยงกบชวตจรง

2. การสงเกตพฤตกรรม เปนการเกบขอมลจากการดการปฏบตกจกรรมของผเรยน โดย ไมขดจงหวะการท างานหรอการคดของผเรยน การสงเกตพฤตกรรมเปนสงทท าไดตลอดเวลา แตควร มกระบวนการและจดประสงคทชดเจนวาตองการประเมนอะไร โดยอาจใชเครองมอ เชน แบบมาตรประมาฑคา แบบตรวจสอบรายการ สมดจดบนทก เพอประเมนผเรยนตามตวชวด และควรสงเกตหลายครง หลายสถานการฑ และหลายชวงเวลาเพอขจดความล าเอยง

3. การประเมนตนเองของผเรยน (Student Self-assessment) การประเมนตนเองนบเปน ทงเครองมอประเมนและเครองมอพฒนาการเรยนร เพราะท าใหผเรยนไดคดใครครวญวาไดเรยนรอะไร เรยนร อยางไร และผลงานทท านนดแลวหรอยง การประเมนตนเองจงเปนวธหนงทจะชวยพฒนาผเรยนใหเปนผทสามารถเรยนรดวยตนเอง

4. การประเมนโดยเพอน (Peer Assessment) เปนเทคนคการประเมนอกรปแบบหนงทนาจะน ามาใชเพอพฒนาผเรยนใหเขาถงคฑลกษฑะของงานทมคฑภาพ เพราะการทผเรยนจะบอกไดวาชนงานนนเปนเชนไร ผเรยนตองมความเขาใจอยางชดเจนกอนวาเขาก าลงตรวจสอบอะไรในงานของเพอน ฉะนน ผสอนตองอธบายผลทคาดหวงใหผเรยนทราบกอนทจะลงมอประเมน การทจะสรางความมนใจวาผเรยนเขาใจการประเมนรปแบบนควรมการฝกผเรยน

5. การประเมนการปฏบต (Performance Assessment) เปนวธการประเมนงานหรอกจกรรมทผสอนมอบหมายใหผเรยนปฏบตงานเพอใหทราบถงผลการพฒนาของผเรยน การประเมนลกษฑะน ผสอนตองเตรยมสงส าคญ 2 ประการ คอ ภาระงาน (Tasks) หรอกจกรรมทจะใหผเรยนปฏบต เชน การท าโครงการ/โครงงาน การส ารวจ การน าเสนอ การสรางแบบจ าลอง การทองปากเปลา การสาธต การทดลองวทยาศาสตร การจดนทรรศการ การแสดงละคร เปนตน และเกณฑการใหคะแนน (Scoring Rubrics) การประเมนการปฏบต จะชวยตอบค าถามทท าใหเรารวา “ผเรยนสามารถน าสงทเรยนรไปใชไดดเพยงใด” ดงนน เพอใหการประเมนการปฏบตในระดบชนเรยนเปนไปอยางมประสทธภาพ ผสอนตองท าความเขาใจทชดเจนเกยวกบประเดนตอไปน 1) สงทเราตองการจะวด (พจารฑาจากมาตรฐาน/ตวชวด หรอผลลพธทเราตองการ) 2) การจดการเรยนรทเออตอการประเมนการปฏบต 3) รปแบบหรอวธการประเมนการปฏบต 4) การสรางเครองมอประเมนการปฏบต 5) การก าหนดเกฑในการประเมน (Rubrics)

23

6. การใชค าถาม (Questioning) ค าถามเปนวธหนงในการกระตน/ชแนะใหผเรยนแสดงออกถงพฒนาการการเรยนรของตนเอง รวมถงเปนเครองมอวดและประเมนเพอพฒนาการเรยนร ดงนน เทคนคการตงค าถามเพอสงเสรมการเรยนรของผเรยน จงเปนเรองส าคญยงทผสอนตองเรยนรและน าไปใชใหไดอยางมประสทธภาพ การตงค าถามเพอพฒนาผเรยนจงเปนกลวธส าคญทผสอนใชประเมนการเรยนรของผเรยน รวมทงเปนเครองสะทอนใหผสอนสามารถชวยเหลอผเรยนใหบรรลจดมงหมายของการเรยนร ซง เบนจามน บลม (Benjamin S. Bloom) แบงระดบค าถามตามแนวกระบวนการคดทางการเรยนร Bloom’s Taxonomy ดาน Cognitive Domain ออกเปน 6 ระดบ ดงน 6.1 การถามค าถามเพอการเรยนรในระดบความรความจ า (Remembering) หมายถง การถามค าถามการเรยนรในระดบทผเรยนสามารถตอบไดวาสงทไดเรยนรมามสาระอะไรบาง การทผเรยนสามารถตอบไดนนไดมาจากการจดจ าเปนส าคญ ดงนน ค าถามทใชมกเปนค าถามถงขอมล สาระ รายละเอยดของสงทเรยนร ตวอยาง: สมเดจพระนเรศวร มพระนามเดมวาอะไร

6.2 การถามค าถามเพอการเรยนรในระดบความเขาใจ (Understanding) หมายถง การถามค าถามการเรยนรในระดบทผเรยนเขาใจความหมายความสมพนธและโครงสรางของสงทเรยนและสามารถอธบายสงทเรยนรนนไดดวยค าพดของตนเอง ผเรยนทมความเขาใจในเร องใดเรองหนง หลงจากไดความรในเรองนนมาแลว จะสามารถแสดงออกไดหลายทาง เชน ตความ แปลความ เปรยบเทยบได บอกความแตกตางได เปนตน ตวอยาง: ใจความส าคญของเรองทอานนคออะไร 6.3 การถามค าถามเพอการเรยนรในระดบการน าไปใช (Applying) หมายถง การถามค าถามการเรยนรในระดบทผเรยนสามารถน าพนฐานขอมล ความร และความเขาใจทไดเรยนรมาแตเดม ไปใชในการแกปญหาในสถานการฑใหมหรอเหตการฑทเกดขนจรงในชวตประจ าวน ดงนน ค าถามในระดบน มกประกอบดวยสถานการฑทแปลกใหมทผเรยนจะตองดงความร ความเขาใจ มาใชในการแกไขปญหาใหส าเรจลลวง ตวอยาง: นกเรยนมวธประหยดพลงงานในบานของนกเรยนอยางไร? 6.4 การถามค าถามเพอการเรยนรในระดบการวเคราะห (Analyzing) หมายถง การถามค าถามการเรยนรในระดบทผเรยนตองใชการคดทลกซงเนองจากไมสามารถหาค าตอบไดจากขอมลทมอยไดโดยตรง ผเรยนตองใชความคดจากการแยกแยะขอมล และหาความสมพนธของขอมลทแยะแยะนน หรออกนยหนงคอ การเรยนรในระดบทผเรยน สามารถจบไดวาอะไรเปนสาเหต อะไรเปนผลหรอแรงจงใจทท าใหปรากฏการฑใดปรากฏการฑหนงเกดขน ตวอยาง: อะไรเปนสาเหตทท าใหวยรนไทยตดมอถอ 6.5 การถามค าถามเพอการเรยนรในระดบการประเมนคา (Evaluating) หมายถง การถามค าถามการเรยนรในระดบทผเรยนตองใชวจารฑญาฑในการตดสน พจารฑาคฑคา เลอกหรอไมเลอก จดล าดบ ใหรางวล ซงหมายความวา ผเรยนจะตองสามารถตงเกฑในการประเมน หรอตดสนคฑคาตางๆ ได และแสดงความคดเหนในเรองนนไดอยางมหลกเกฑ ตวอยาง: นกเรยนเชอตามขาวทสงตอกนมาในสอออนไลนดงกลาวหรอไม เพราะเหตใด 6.6 การถามค าถามเพอการเรยนรในระดบการสรางสรรค (Creating) หมายถง การถามค าถามใหผเรยนทาทายความสามารถใหคดคนสงใหม ทไมซ ากบผอน ตวอยาง: กระดาษทใชเพยงหนาเดยวน ามาประดษฐสงใดไดบาง

24

7. การสนทนา เปนการสอสาร 2 ทางอกประเภทหนง ระหวางผสอนกบผเรยน สามารถด าเนนการเปนกลมหรอรายบคคลกได โดยทวไปมกใชอยางไมเปนทางการเพอตดตามตรวจสอบวาผเรยน เกดการเรยนรเพยงใด เปนขอมลส าหรบพฒนา วธการนอาจใชเวลา แตมประโยชนตอการคนหา วนจฉย ขอปญหา ตลอดจนเรองอน ๆ ทอาจเปนปญหาอปสรรคตอการเรยนร เชน วธการเรยนรทแตกตางกน เปนตน การน าผลการประเมนกจกรรมเพมเวลารไปใช

การออกแบบกจกรรมเพมเวลาร ไดออกแบบโดยเชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด ซงมทงดานความร ทกษะการปฏบต และคฑลกษฑะอนพงประสงค เมอครผสอนจดกจกรรมเพมเวลารและประเมนผลผเรยนแลว ผลการประเมนจะสะทอนตวชวดตาง ๆ ทระบไวในกจกรรมนน ๆ ผสอนสามารถน าผลการประเมนไปใชในการผานตวชวดเหลานนได นอกจากน ถาผลการประเมนกจกรรมเพมเวลาร สะทอนถงความสามารถในการอาน คดวเคราะห และเขยน คฑลกษฑะอนพงประสงค และกจกรรมพฒนาผเรยน ผสอนสามารถน าผลการประเมนนนไปเปนสวนหนงของการประเมนผลดงกลาวได

25

บทท 4 แนวทาง “การพฒนาการจดกจกรรมการเรยนรแบบ Active Learning

เพอผเรยนยคใหม ตามนโยบายลดเวลาเรยนเพมเวลาร”

ความหมายของการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning)

นกการศกษาหลายทานไดใหนยามค าวา Active Learning ใหมชอเรยกภาษาไทยวาการเรยนรเชงรก (ปราวณยา สวรรณณฐโชต, 2558, หนา 1-3) การเรยนเชงรก (ทววฒน วฒนกลเจรญ, 2551, หนา 1-3) การเรยนแบบใฝร (บญญต ช านาญกจ, 2551, หนา 1-7) จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ พบวาการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) เปนการจดการเรยนรจากประสบการณ (Experience Learning) และการจดการเรยนรโดยการลงมอปฏบต (Hands-on Learning) มกเปนค าทถกนามาใชแทนกน (Hendrickson, 1984) และยงมชอเรยกอกหลายอยาง เชน การจดประสบการณแบบปฏบตการ (กลยา ตนตผลาชวะ, 2543, หนา 49-50) การจดประสบการณแบบปฏบตจรง (สชาดา นทตานนท, 2550, หนา 2) การจดการเรยนรเชงรก (สญญา ภทรากร, 2552, หนา 57) แตในการศกษาครงน ขอใชค าวา การจดการเรยนร เชงรก (Active Learning) ซงมนกการศกษาใหความหมายไว ดงน

Michael and Modell (2003 อางถงใน ดษฎ โยเหลา และคณะ, 2557) กลาวถง การเรยนรเชงรก (Active Learning) วาเปนค าทใชเพออธบายกลมของการเรยนรทสงเสรมใหผเรยน มสวนรวม (Engage) ในการเรยนร โดยมการใหความหมายของการเรยนรวาการเรยนร เกดเมอผเรยนเปลยนความคดหรอพฤตกรรม ผานการมประสบการณตรงจากการมปฏสมพนธกบสงแวดลอม โดยมหลกการทเกยวของกบการเรยนรคอ

1) การเรยนรเกดขนบนฐานของความรและทกษะทเรยนรมาแลว การเรยนรไมไดเกดขนจากการสงตอจากผหนงไปยงอกผหนง ดงนนสงทครท าคอชวยใหนกเรยนเกดการเรยนร

2) ความรทผเรยนมอาจผดบางสวนหรอผดทงหมด ซงจะท าใหการเรยนรใหมมอปสรรค และท าใหยากขน เรยกวา Conceptual Change

3) ความรม 3 ประเภท ประกอบดวย ความรดานความหมาย (What) ความรดานขนตอน (How) และความรดานทกษะปฏบต (Psychomotor Skills) การเรยนรความรแตละประเภทจะใชวธการทแตกตางกน

4) การเรยนรความรดานความหมาย ท าโดยใหผเรยนไดสรางความคดใหมดวยตวเอง โดยผสอนสรางสงแวดลอมใหเกดการเรยนร เพอใหผเรยน สราง ทดสอบ ขยาย จากความรเดมทตนเองม

5) การเรยนรดานขนตอน ท าโดยจดสงแวดลอมของการเรยนรใหผเรยนไดฝกปฏบต หลายๆครง จนท าไดโดยอตโนมต โดยมผรใหขอมลยอนกลบทจะใหเกดความเขาใจวาอะไรทท าถก และอะไรทท าผด

6) การเรยนรทกษะปฏบต ในบางเรองอาจตองใหผเรยนม ความรดานความหมาย ดานขนตอนกอน จงจะสามารถจดสงแวดลอมใหเกดการเรยนรทกษะปฏบต ในขณะทการเรยนรทกษะปฏบตบางเรอง อาจไมจ าเปนตองผานการเรยนรทงสองประเภทนกอนกได

7) การเรยนรทดทสดควรเปนระดบทสามารถน าไปสการใชประโยชนไดจรงในบรบทเดม หรอบรบททแตกตางจากเดมหรอทเรยนวา Meaningful Learning

8) การจดเกบและการใชความรใหเกดประโยชน ตองเกดจากการเชอมโยงความรเดม กบ ความรใหม 9) การรวมมอกนในการเรยนรจะท าใหเกดการเรยนรมากวาทเรยนรโดยล าพง 10) การอธบายสงทเรยนร ใหกบเพอน คร หรอ ตนเอง จะยงกระตนใหเกดการเรยนร

26

Marks (1970, p. 23) ใหความเหนวา การจดการเรยนรเชงรกอยางมชวตชวาเปนการจดการเรยนการสอนทมจดมงหมายเพอใหนกเรยนไดคนพบแนวคดจากการปฏบต เชน การวด การชงน าหนก การพบกระดาษ กจกรรมทท าดวยมอตางๆ การสงเกต และการทดลองแบบวทยาศาสตร หลงจากนนใหนกเรยนสรปขอเทจจรงและกฎเกณฑตางๆ

Bonwell and Eison (1991, p. 2) กลาววา การจดการเรยนรเชงรกคอ การจดการเรยนการสอนทผเรยนท าบางสงบางอยางและการคดเกยวกบบางสงบางอยางทพวกเขาก าลงลงมอปฏบตเพอสรางองคความรใหม

Center for Teaching and Learning (1993, p. 1) กลาววา การจดการเรยนรเชงรก คอ การจดการเรยนรทนกเรยนไดมสวนรวมในการท ากจกรรมตางๆ ผเรยนจะไมนงฟงการบรรยายเพยงอยางเดยว แตจะลงมอกระท า เพอใหเกดทกษะในดานตางๆ ผเรยนจะมการวเคราะห และสรางความรขนมาจากการทพวกเขาไดอภปรายหรอการจดบนทก

Meyers and Jones (1993, p. 6) กลาววา การจดการเรยนรเชงรก เปนการจดการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงออกเกยวกบการพด การฟง การอาน การเขยน และการไตรตรองแนวคดและความรทไดรบเปนองคประกอบหลกทส าคญของการจดการเรยนรเชงรก

Shenker; Goss and Bernstein (1996, p. 1) กลาววา การจดการเรยนรเชงรกเปนการจดการเรยนรทตองการใหผเรยนมสวนรวมในบทบาทการเรยนรของตนเองมากกวาการรบความร หรอทศนะใหมๆ มาใชโดยเปนผรบฝายเดยว การทผเรยนไดกระท าสงตางๆ ดวยตนเอง และน าไปส การคดเกยวกบสงทตนก าลงท าอย

Silberman (1996, p. ix) กลาววา การจดการเรยนรเชงรก คอ การจดการเรยนรทตรงกนขามกบการสอนแบบดงเดม แบบทผสอนจดการเรยนรโดยทนกเรยนนงเรยนและฟงภายในหองโดยผเรยนเปนฝายรบความรเพยงฝายเดยว ไมมการตอบสนอง

Lorenzen (2001, p. 1) กลาววา การจดการเรยนรเชงรก เปนการเรยนการสอนทอนญาตใหนกเรยนมสวนรวมในชนเรยน นกเรยนจะมบทบาทในฐานะผฟงและมการจดบนทก บทบาทของผสอนตองชวยใหผเรยนเกดการคนพบในระหวางการท างานของนกเรยนเพอใหเขาใจในเนอหาทสอน

Petty (2004, p. 1) กลาววา การจดการเรยนรเชงรก เปนการจดการเรยนทใหโอกาสผเรยนไดมปฏสมพนธกน ผสอนจะเปนผสนบสนนใหผเรยนเกดการเรยนรทมากกวาการทผเรยนจะไดรบความรจากการบรรยายเพยงอยางเดยว

ศกดา ไชกจภญโญ (2548) กลาววา การจดการเรยนรเชงรกคอการเรยนทผเรยนตองหาความหมายและท าความเขาใจดวยตนเอง หรอรวมกนกบเพอน เชนรวมสบคนหาค าตอบ รวมอภปราย รวมน าเสนอ และสรปความคดรวบยอดรวมกน หรอเปนการเปลยนผเรยนจากการเปนผนงฟงเพยงอยางเดยว (Passive) มาเปนผเรยนทรวมกจกรรมการแสวงหาความรตามทผสอนก าหนด หรอเปนกระบวนการในการจดกจกรรม การเรยนรทผเรยนตองไดมโอกาสลงมอกระท ามากกวาการฟงเพยงอยางเดยว ตองจดกจกรรมใหผเรยนได การเรยนรโดยการอาน การเขยน การโตตอบ และการวเคราะหปญหา อกทงใหผเรยนไดใชกระบวนการคด ขนสง ไดแก การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา

บญญต ช านาญกจ (2551, หนา 3) กลาววาการเรยนรเชงรก เปนการเรยนการสอนทผเรยนจะตองคนหาเนอเรองเพอกอใหเกดองคความร โดยการพดคย การเขยน การอาน หรอการตงค าถาม หรอการเรยนการสอนทผเรยนมการเคลอนไหว อาจใหผเรยนท างานคนเดยว เปนกลมเลกหรอกลมใหญกได

27

พรเทพ รแผน (2549, หนา 5) กลาววาการเรยนรเชงรก เปนการจดการเรยนรทมงเนนใหผเรยนไดคดและลงมอกระท า (Learning by Thinking and Doing) เพอแสวงหาความรในสงทสนใจหรอมขอสงสย จนกระทงไดค าตอบซงถอวาเปนความรทผ เรยนสรางขนดวยตนเอง การจดการเรยนรแบบนจงชวยสรางบรรยากาศในการเรยนรททาทายผเรยน สรางความกระตอรอรนและความมชวตชวาใหกบผเรยนไดเปนอยางด

ณฐพร เดชะ และสทธาสน เกสรประทม (2550, หนา 1) กลาววาการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) เปนการจดการเรยนรทเนนใหผเรยนมสวนรวมในหองเรยนและเรยนรผานการปฏบตซงจะชวยใหผเรยนไมเพยงแตสามารถเรยนรไดอยางรวดเรว แตยงชวยพฒนาทกษะกระบวนการคดของผเรยน อาท การคดอยางมระบบ การคดเชงวเคราะหและวจารณ เปนตน

สชาดา นทตานนท (2550, หนา 21) การจดประสบการณแบบปฏบตจรง หมายถง การจดประสบการณหรอกจกรรมใหแกผเรยนไดเรยนรจากการปฏบตจรงหรอกระท ากจกรรมตางๆ โดยตวผเรยนเอง ท าใหเดกเกดการรบรไดดวยประสาทสมผสทงหา

คณะกรรมการบรหารโรงเรยนเพลนพฒนา (2551, หนา 5) กลาววาการจดการเรยนรเชงรก(Active Learning) คอการทผเรยนตองลงมอกระท าเพอใหเกดความเขาใจตอสงทเรยนร เปนกระบวนการเรยนรทผเรยนเปนผผลตความรขนเอง

ปราวณยา สวรรณณฐโชต (2558, หนา 1) กลาววาการเรยนรเชงรก เปนการเรยนรทผเรยนมสวนรวมในการเรยน ด าเนนกจกรรมตางๆ ในการเรยนใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย ซงเปนวธการเรยนรในระดบลก ผเรยนจะสรางความเขาใจและคนหาความหมายของเนอหาสาระโดยเชอมกบประสบการณเดมทม แยกแยะความรใหมทไดรบกบความรเกาทม สามารถประเมน ตอเตมและสรางแนวคดของตนเองซงเรยกวามการเรยนรเกดขน ซงแตกตางจากวธการเรยนรในระดบผวเผน ซงเนนการรบขอมลและจดจ าขอมลเทานน ผเรยนลกษณะนจะเปนผเรยนทเรยนรวธการเรยน(Learning how to learn) เปนผเรยนทกระตอรอรนและมทกษะทสามารถเลอกรบ ขอมลวเคราะห และสงเคราะหขอมลไดอยางมระบบ

จากแนวคดของนกการศกษาขางตน สรปไดวา การจดการเรยนรเชงรก หมายถง กระบวนการเรยนรทผเรยนมปฏสมพนธกบผสอนและเพอนในชนเรยน มความรวมมอกนระหวางผเรยน ผเรยนจะไดลงมอปฏบตกจกรรมตางๆ อนจะน าไปสการสรางความรจากสงทปฏบตในระหวางการเรยนการสอน โดยการพดและการฟง การเขยน การอาน และการสะทอนความคด ลกษณะของการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning)

Shenker; Goss and Bernstein (1996, p. 1) กลาวถงหลกการของการจดการเรยนรเชงรก ดงน 1) เปนการเรยนรทมงลดการถายทอดความรจากผสอนสผเรยนใหนอยลง และพฒนาทกษะใหเกดกบ

ผเรยน 2) ผเรยนมสวนรวมในชนเรยนโดยลงมอกระท ามากกวานงฟงเพยงอยางเดยว 3) ผเรยนมสวนในกจกรรม เชน การอาน การอภปราย และการเขยน 4) เนนการส ารวจเจตคตและคณคาทมอยในผเรยน 5) ผเรยนไดพฒนาการคดระดบสงในการวเคราะห สงเคราะห และประเมนผลการน าไปใช 6) ทงผเรยนและผสอนรบขอมลปอนกลบจากการสะทอนความคดไดอยางรวดเรว Silberman (1996, p. xi) กลาวถง ลกษณะส าคญของการจดการเรยนรเชงรก ดงน 1) มปฏสมพนธ ผเรยนมการพดคยกบเพอนรวมชนและยงเปนการสรางความรวมมอกนและการมการ

พงพาอาศยซงกนและกน

28

2) มการเรยนรทเกดจากประสบการณของผเรยน 3) ผเรยนมสวนรวมในการเรยนการสอน Sheffield Hallam University (2000, p. 7) ไดกลาวถงการจดการเรยนรเชงรกในฐานะการเรยนท

เนนผเรยนเปนส าคญ และสรปความแตกตางระหวางการจดการเรยนรเชงรกกบการสอนทผสอนเปนศนยกลาง โดยผเรยนเปนฝายรบความรฝายเดยว (Passive Learning) ไวดงน ตารางท 1 การเปรยบเทยบลกษณะส าคญของการจดการเรยนรเชงรกกบการจดการเรยนรทผเรยนเปนฝายรบความร

การจดการเรยนรเชงรก การจดการเรยนรทผเรยนเปนฝายรบ เนนการท างานเปนกลม เนนการรวมมอระหวางผเรยน เรยนรจากแหลงเรยนรทหลากหลาย ผเรยนรบผดชอบตอการเรยนรของตน ผสอนเปนเพยงผชแนะประสบการณและ

อ านวยความสะดวกในการเรยนร ผเรยนเปนเจาของความคดและการท างาน เนนทกษะ การวเคราะหและการแกปญหา ผเรยนมวนยในตนเอง ผเรยนมสวนรวมในการวางแผนหลกสตร ผเรยนมสวนรวมในการจดการเรยนรเชงรก

เพยงอยางเดยว ใชวธการเรยนรทหลากหลาย

เนนการบรรยายจากผสอน เนนการแขงขน เปนการสอนรวมทงชน ผสอนรบผดชอบการเรยนรของผเรยน ผสอนเปนผชน าและจดเนอหาเองทงหมด ผสอนเปนผใสความรลงในสมองของผเรยน เนนความรในเนอหาวชา ผสอนเปนผวางกฎระเบยบวนย ผสอนเปนผวางแผนหลกสตรแตผเดยว ผเรยนเปนฝายรบความรทผสอนถายทอด จ ากดวธการเรยนรและกจกรรม

ศกดา ไชกจภญโญ (2548, หนา 12) ไดอธบายการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) วา

ประกอบไปดวยลกษณะตอไปน 1) ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร 2) ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร 3) ผเรยนไดพฒนาทกษะการแสวงหาความรดวยตนเอง 4) ผเรยนรหนาท วธการศกษา และการท างานในวชาทเรยนใหส าเรจ 5) ผเรยนตองอาน พด ฟง คด และเขยน อยางกระตอรอรน 6) ผเรยนไดพฒนาทกษะการคดชนสง คอ วเคราะห สงเคราะห และประเมนคา 7) ผเรยนมทศนคตทดตอการเรยนร กระตอรอรนในการเขารวมกจกรรม 8) ผเรยนมโอกาสประยกตขอมล สารสนเทศ มโนทศน หรอทกษะใหมๆ ในการเรยนร 9) ความรเกดจากประสบการณและการสรางความรโดยผเรยน 10) ผสอนเปนเพยงผอ านวยความสะดวกใหผเรยนเกดการเรยนร

29

ทววฒน วฒนกลเจรญ (2551, หนา 2) ไดเสนอรปแบบการเรยนเชงรก ดงน 1) จดกจกรรมใหผเรยนศกษาดวยตนเอง เพอใหเกดประสบการณตรงกบการแกปญหาตาม

สภาพจรง (Authentic Situation) 2) จดกจกรรมเพอใหผเรยนไดก าหนดแนวคด การวางแผน การยอมรบ การประเมนผลและการ

น าเสนอผลงาน 3) บรณาการเนอหารายวชา เพอเชอมโยงความเขาใจวชาตางๆ ทแตกตางกน 4) จดบรรยากาศในชนเรยนใหเออตอการท างานรวมกบผอน (Collaboration) 5) ใชกลวธของกระบวนการกลม (Group Processing) 6) จดใหมการประเมนผลโดยกลมเพอน (Peer Assessment) จากการทนกการศกษาเสนอไวขางตน สรปไดวาหลกการของการจดการเรยนรเชงรกควรม

ลกษณะ ดงน 1) ผเรยนมการท างานเปนกลม 2) ผเรยนมสวนรวนในการเรยนร 3) ผเรยนแสวงหาความรดวยตนเอง 4) ผเรยนมการพฒนาทกษะการคดขนสง 5) ผเรยนมความกระตอรอรนในการเขารวมกจกรรม 6) ผเรยนอาน พด ฟง คด และเขยนอยางกระตอรอรน 7) ผเรยนมปฏสมพนธระหวางผสอนและเพอนในชนเรยน 8) ผเรยนมการใชวสดของจรงทผสอนจดหาให เพอสรางสรรคผลงาน หรอแกปญหา

ขนตอนการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning)

Baldwin and Williams (1988, p. 187) ไดเสนอขนตอนการจดการเรยนรเชงรกไว 4 ขน ดงน 1) ขนเตรยมพรอม เปนขนทผสอนน าผเรยนเขาสเนอหา โดยการสรางแรงจงใจใหผเรยนเกด

ความกระตอรอรนในการอยากทจะเรยนรตอไป 2) ขนปฏบตงานกลม เปนขนทผสอนใหผเรยนเขากลมยอยเพอท างานรวมกน และสรปความ

คดเหนของกลมอกทงตองแลกเปลยนเรยนรกนระหวางกลมอนๆ โดยทผสอนตองเสรมขอมลใหสมบรณ

3) ขนประยกตใช เปนขนทใหผเรยนท าชดฝกหด หรอท าแบบทดสอบหลงเรยน 4) ขนตดตามผล เปนขนทใหผเรยนไดคนควาอสระเพมเตมโดยจดท าเปนรายงาน หรอให

นกเรยนเขยนบนทกประจ าวน รวมถงใหผเรยนเขยนสรปความรทไดรบในคาบเรยนนนๆ Johnson et al (1991, pp. 29-30) กลาววา การจดการเรยนรเชงรก สามารถท าตามขนตอนไดดงน

1) ขนน า (3-5 นาท) เปนขนทแสดงใหผเรยนเหนถงความเชอมโยงระหวางเนอหาทจะสอนกบสงทผเรยนมพนฐานอยกอนแลว พรอมทงระบโครงรางของเนอหา แนวคด ประเดนหลกในการสอน ผเรยนจะเหนความส าคญและอยากเรยนรเรองนนมากขน

2) ขนสอน เปนขนทผสอนสอนเนอหา (10-15 นาท) ตามดวยกจกรรมอน (3-4 นาท) ปกตผสอนมกจะสอนตดตอกนเปนเวลานาน ซงจะท าใหผเรยนเฉอย และไมกระตนการเรยนร จากการศกษาพบวาสมาธหรอความสนใจของผเรยนจะลดลงอยางรวดเรวภายใน 15 นาท ดงนน ในรปแบบการสอนจงแนะน าการสอน 10-15 นาท ตามดวยกจกรรมอน 3-4 นาท เพอเปลยนบรรยากาศและเปนการใหโอกาส ผสอนมปฏสมพนธ

30

กบผเรยน เชน การตงค าถามใหผเรยนตอบ หรอจะใหผเรยนชวยกนคดเปนกลมเพอตอบ ผเรยนจะเขาใจเนอหา และจ าไดนานกวาถามการอภปรายรวมกน ผสอนท าซ าโดยสอนเนอหาสลบกบกจกรรมเรอยๆ ไป จนใกลหมดเวลาสอน

3) ขนสรป เปนขนทผเรยนสรปเนอหาทไดเรยนดวยตนเอง (4-6 นาท) โดยผสอนใหผเรยนสรปความเขาใจของตนเอง โดยเขยนใจความส าคญของเนอหาลงในแผนกระดาษ และแลกเปลยนกบเพอนขางๆ กนอาน หรอผสอนอาจสมใหผเรยนมาอานหนาชนเรยน

Moore (1994, pp. 22-23) ไดเสนอขนตอนการจดการเรยนรเชงรก ดงน 1) ขนน า เปนขนทน าผเรยนเขาสบทเรยนดวยสถานการณในชวตประจ าวน เพอสราง

แรงจงใจใหกบผเรยน 2) ขนปฏบต เปนขนทใหผเรยนคนหามโนคตของเนอหาในแตละหนวยโดยใชกระบวนการ

กลม และใหนกเรยนน าเสนอมโนคตทคนพบ 3) ขนสรป ขนนเปนขนทผสอนและผเรยนชวยกนสรปบทเรยนในแตละเนอหา 4) ขนประเมนผล เปนขนทผสอนใหนกเรยนท าชดฝกหด และประเมนผลจากแบบสงเกต

พฤตกรรม ใบกจกรรม และบนทกการเรยนร กาญจนา เกยรตประวต (2554, หนา 141-142) กลาวถงขนตอนการจดประสบการณแบบปฏบตการ

ดงน 1). ขนปฐมนเทศและเราความสนใจ (Orientation and Motivation) ในขนนเปนการพจารณางาน

จดมงหมายและการวางแผน ความเขาใจแจมแจงในสงทจะท า จะชวยไมใหผเรยนตองเสยเวลาโดยเปลาประโยชน

2) ขนปฏบตการ (Work Period) ผเรยนทกคนอาจท างานปญหาเดยวกน หรอคนละปญหาไดในชวงนเปนการท างานภายใตการนเทศ ความแตกตางระหวางบคคลเปนสงทตองน ามาพจารณาในการมอบหมายงานหรอในการท างาน

3) ขนสรปกจกรรม (Culminating Activities) อาจเปนการอภปราย การรายงานการจดนทรรศการผลงานและอภปรายเพอเปนการแลกเปลยนประสบการณหรอการคนพบของผเรยน

วนดา บษยะกนษฐ (2552, หนา 5-6) ไดเสนอขนตอนในการจดประสบการณแบบปฏบตการ ดงน 1) ขนน า เปนการน าเขาสบทเรยนโดยการใชวธสนทนา ถามค าถาม ตงปญหา หรอสออยาง

ใดอยางหนง เพอกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจ อยากคนควา ปฏบตจรง 2) ขนกจกรรม นกเรยนลงมอกระท า ปฏบตจรงโดยใชประสาทสมผสทง 5 ในการเรยนร 3) ขนสรปผล โดยครและนกเรยนรวมกนสนทนาเปนการสรปกจกรรม

ศรพร มโนพเชฐวฒนา (2547, หนา 136-137) กลาวถงขนตอนการเรยนรทกระตอรอรน ดงน ขนท 1 ขนน าเขาสหนวยการเรยน เปนขนเตรยมความพรอมของผเรยนโดยการสราง

แรงจงใจในการเรยนร ทบทวนความรเดม หรอมโนทศนทจ าเปนตองเปนฐานส าหรบความรใหม แนะน าหวขอเรองทจะเรยน

ขนท 2 ขนกจกรรมชน าประสบการณ เปนการเสนอสถานการณดวยกจกรรมทนาสนใจ สมพนธกบประสบการณของผเรยน และเปนสงทเกยวของกบชวตประจ าวนของผเรยน กจกรรมการเรยนร ทงหมดจะรวมถงการไดสนทนาสอสาร และการไดรบประสบการณ ดงน - สนทนาสอสารกบตนเอง ดวยกจกรรมการอาน/การเขยนทกระตอรอรนและการ เขยนแผนผง

31

- มโนทศนสนทนาสอสารกบผอน ดวยกจกรรมอภปรายกลม การเรยนแบรวมแรง รวมใจและเกม

- ประสบการณจากการลงมอกระท าดวยกจกรรมปฏบตการทกษะพนฐานการ ทดลองและการสบสอบ

- ประสบการณจากการสงเกตกบเหตการณจรงโดยตรง หรอโดยออม ดวยกจกรรม ละครบทบาทสมมต สถานการณจ าลอง การใชกรณศกษา และการศกษานอกสถานท

ขนท 3 ขนกจกรรมสรปเชอมโยง และประยกตใช เนนใหผเรยนฝกทกษะและน าความรไปใช ในสถานการณใหม โดยผเรยนรวมกนสรปแนวคด หลกการ และมโนทศนของเนอหาในบทเรยน เพอ ผ เรยนจะไดน ามโนทศนและหลกการดงกลาวไปใชในการแกปญหาในสถานการณใหมตอไป เปน การบรณาการประสบการณ มโนทศน หลกการ และกฎเกณฑ สการสรางมโนทศนทมความหมายและกระจางยงขน ซงสมาชกในกลมจะรวมกนแกสถานการณปญหาทไดรบมอบหมาย

ขนท 4 ขนประเมนผล เปนการประเมนเพอปรบปรงและพฒนาผเรยน โดยใชการประเมนผล ตามสภาพจรง เปดโอกาสใหผเรยนคดไตรตรองในสงทเรยนร (Reflect) และประเมนความคดนนของผเรยน

บญญต ช านาญกจ (2551, หนา 4-5) กลาววา ส านกงานสภาสถาบนราชภฏ ไดวเคราะหกระบวนการ

การเรยนรเชงรกไว 4 ขนตอน ดงน 1) ขนแลกเปลยนประสบการณ ขนน เปนขนทผสอนพยายามกระต นใหผ เรยนดง

ประสบการณเดมของตนมาเชอมโยงหรออธบายประสบการณหรอเหตการณใหม แลวน าไปสการขบคดเพอเกดขอสรปหรอองคความรใหม อธบายและแบงปนประสบการณของตนกบผอนทอาจมประสบการณเหมอนหรอตางจากตนเอง เปนการรวบรวมมวลประสบการณทหลากหลายจากแตละคน เพอน าไปสการเรยนรสงใหมรวมกน ซงจะชวยใหผเรยนรสกวาตนมความส าคญเพราะไดมสวนรวมในฐานะสมาชก มผฟงเรองราวของตนเอง และไดรบรเรองราวของคนอน นอกจากจะไดแลกเปลยนประสบการณแลวยงท าใหสมพนธภาพในกลมผ เรยนเปนไปดวยด สวนผสอนไมตองเสยเวลาในการหรอยกตวอยาง เพยงแตใชเวลาเลกนอยกระตนใหผเรยนไดแลกเปลยนประสบการณกน และยงชวยใหผสอนไดทราบถงความรพนฐานและประสบการณเดมของผเรยน ซงจะเปนประโยชนในการจดกจกรรมการเรยนรตอไป

2) ขนสรางองคความรรวมกน ขนนท าใหผเรยนไดคดวเคราะห สงเคราะห สรางสรรคมวล ประสบการณ ขอมลความคดเหน ฯลฯ เพอใหเกดความเขาใจทถองแทชดเจน หรอเกดขอสรป/องคความรใหม หรอตรวจสอบ/ปรบ/เปลยนความคดความเชอของตนเอง กจกรรมในขนนเปนกจกรรมกลมทเนนการตงประเดนใหผเรยนไดคด สะทอนความคด หรอบอกความคดเหนของตนเอใหคนอนไดรบร และไดอภปรายแลกเปลยนความคดระหวางกนอยางลกซงจนเกดความเขาใจชดเจน ไดขอสรปหรอองคความรใหม หรอเกด/ปรบ/เปลยนความคดความเชอตามจดประสงคทก าหนด

3) ขนน าเสนอความร เปนขนทท าใหผเรยนไดรบขอมลความร แนวคด ทฤษฎ หลกการ ขนตอน หรอขอสรปตางๆ โดยครเปนผจดให เพอใชเปนตนทนในการสรางองคความรใหมหรอชวยใหการเรยนรบรรลจดประสงค กจกรรมการเรยนรอาจท าไดโดยการใหแนวคด ทฤษฎหลกการขอมล ความร ขนตอนทกษะ ซงท าไดโดยการบรรยาย ดวดทศน

32

ฟงแถบเสยง อานเอกสาร/ใบความร/ต ารา ฯลฯ หรอการรวบรวมประสบการณของผเรยนทเปนผลใหเกดการเรยนรเนอหาสาระเพมขน หรอการรวบรวมขอสรปของการสะทอนความคดและอภปรายประเดนทมอบหมายให

4) ขนประยกตใชหรอลงมอปฏบต เปนขนทท าใหผเรยนไดน าความคดรวบยอดหรอขอสรป หรอองคความรใหมทเกดขนไปประยกตหรอทดลองใช หรอเปนการแสดงผลส าเรจของการเรยนรในองคประกอบอนๆ ซงผสอนใชกจกรรมในองคประกอบนในการประเมนผลการเรยนรไดและยงเปนองคประกอบส าคญทเปดโอกาสใหผเรยนไดรจกการน าไปใชในชวตจรง

สชาดา นทตานนท (2550, หนา 5) กลาวถงขนตอนการจดประสบการณแบบปฏบตจรง ดงน 1) ขนน า เปนการน าเขาสบทเรยนดวยการสนทนา ตอบค าถาม เพอทบทวนประสบการณ

เดม โดยครมบทบาทในการกระตนใหเดกเกดความสนใจและมความพรอมกอนการปฏบตกจกรรม 2) ขนปฏบต เปนขนทเดกไดเรยนรจากการลงมอปฏบตจรงและมปฏสมพนธกบผอน จาก

การคนควาทดลอง ปฏบตการ เพอสบคนหาค าตอบจนสรางองคความรดวยตนเอง 3) ขนสรป เปนการสนทนารวมกนระหวางเดกและครเมอท ากจกรรมเสรจเรยบรอยเพอ

ทบทวนประสบการณและน าเสนอผลงานทสะทอนความคดเหนจากการลงมอปฏบตจรง จากแนวคดดงกลาวของนกการศกษาขางตน สรปไดวา ขนตอนการจดการเรยนรอยางมชวตชวาม

4 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนเตรยมพรอมเขาสบทเรยน เปนขนสรางแรงจงใจในการเรยนร ทบทวนความรเดม

แนะน าหวขอทจะเรยน แจงจดประสงคการเรยนรใหผ เรยนทราบ น าเสนอสญลกษณตางๆ ทตองใช ยกตวอยางสถานการณใหผเรยนเหนตวอยาง และตงกตการวมกน เพอใหผเรยนมความพรอมและเกดความสนใจ

ขนท 2 ขนน าเสนอสถานการณ เปนขนทผสอนน าสถานการณปญหามาเราความสนใจ เพอใหผเรยนไดรวมกนวางแผนการแกปญหา และรวมกนคดวเคราะหปญหา และเปดโอกาสใหผเรยนซกถามในสงทสงสย

ขนท 3 ขนลงมอปฏบต เปนขนทผเรยนไดลงมอแกปญหาตามทไดวางแผนไวมการ แลกเปลยนความคดกนภายในกลม และทกคนในกลมตองมสวนรวมในการแกปญหา โดยผสอนเปนผคอยแนะน า

ขนท 4 ขนอภปราย เปนขนทผเรยนออกมาน าเสนอแนวคดหนาชนเรยน โดยทกกลมมหนาท ตรวจสอบและมสทธทจะถามผเรยนทออกไปน าเสนอแนวคด

ขนท 5 ขนสรป เปนขนทผเรยนรวมกนสรปความร หรอแนวคดทได เพอสะทอนความคดท ไดจากการลงมอปฏบต และเพอใหมนใจวาผเรยนมการเรยนรจรง

จากการสงเคราะหลกษณะของการจดการเรยนร เชงรก (Active Learning) ผศกษาจงไดออกแบบการจดกจกรรมการเรยนรดวยชดฝกเสรมทกษะเชงรก (Active Learning) ประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ขนเตรยมความพรอม เปนขนทสรางความพรอมใหกบนกเรยน โดยการให นกเรยนไดฝกลบสมองเตรยมความพรอม แจงจดประสงคการเรยนร รวมกนทบทวนความรเดมหรอมโนทศนพนฐานส าหรบการสรางความรใหม

ขนตอนท 2 ขนปฏบตกจกรรม เปนขนทใหนกเรยนไดลงมอปฏบตศกษา แกปญหาดวยการ

33

ใชเทคนคการเรยนการสอน 3 เทคนค คอ 1) เทคนคสบเสาะหาความร (Inquiry Method: 5E) 2) เทคนคกระบวนการกลมสมพนธ และ 3) เทคนคคนพบ (Discovery Method) รวมทงใหนกเรยนมปฏสมพนธซงกนและกน

ขนตอนท 3 ขนสะทอนคด อภปราย และสรปผล เปนขนทเปดโอกาสใหนกเรยนประเมน ตนเอง คดไตรตรองในสงทเรยนร แลวน าเสนอสงทไดเรยนรและรวมกนสรปความร

ขนตอนท 4 ขนประยกตใช เปนขนทครมอบหมายใหนกเรยนไดฝก (Practice) โดย กระบวนการวเคราะหความรทเกดจากการกระตนสมอง การเรยนรทเกดจากการสรางองคความรไดดวยตนเองสการประยกตใชในชวตประจ าวนของนกเรยน ประโยชนของการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning)

Copeland (1974, pp. 325-326) กลาววา การจดการเรยนรเชงรกเปนการจดประสบการณใหผเรยนไดกระท ากจกรรมกบวสดทพบเหน ซงชวยใหแนวคดไมเปนนามธรรมไปจากโลกจรง ผเรยนไดรบ การพฒนาความคดรวบยอดเปนอยางด จากการไดรบประสบการณการปฏบตกจกรรมตางๆ

Bonwell and Eison (1991, pp. 2-3) กลาววา การจดการเรยนรเชงรกชวยพฒนาทกษะความคดระดบสงอยางมประสทธภาพ ชวยใหผเรยนวเคราะห สงเคราะหและประเมนขอมลในสถานการณใหมไดด รวมถงชวยใหผเรยนเกดแรงจงใจจนสามารถชน าตนเองตลอดชวต ในฐานะผฝก ใฝการเรยนร

Meyers and Jones (1993, p. xi) กลาววาการจดการเรยนรเชงรกกอประโยชนใหเกดกบผเรยน โดยเพมแรงจงใจตอการเรยนร ลดการแขงขน และการแยกตวจากชนเรยนของผเรยนทกๆ คนเรยนรทจะท างานรวมกน และสามารถไดขอมลปอนกลบทนท เนองจากธรรมชาตของการจดการเรยนรเปนแบบทสงเสรมการมปฏสมพนธตอกน ท าใหผเรยนรสกวาค า แนะน าทไดรบจากเพอนมคณคา

Campbell and Piccinin (1999) กลาววา การจดการเรยนรเชงรกเปนการเรยนร ทสอดคลองกบประสบการณชวตของผเรยน เชอมโยงความรเดมและสงเสรมความจ าในระยะยาว

Buffalo Educational Technology Center (2001) กลาวถงประโยชนของการจดการเรยนรเชงรก ดงน

1) ผเรยนเขาใจมโนทศนทสอนอยางลกซงและถกตอง เกดความคงทน และการถายโยงความรไดด การจดการเรยนรเชงรกท าใหผเรยนไดลงมอกระท ากจกรรมทมความสนก ทาทาย และเราใจใหตดตามอยเสมอ มโอกาสใชเวลาสรางความคดกบงานทลงมอกระท ามากขน สามารถใชมโนทศนทส าคญในการแกปญหา พฒนาค าตอบของตนเอง บรณาการและพฒนามโนทศนทก าลงเรยนอยางเปนระบบท าใหเกดความเขาใจมโนทศนอยางชดเจน มความสามารถและทกษะทงในเชงความคด และเทคนควธทจะใชปฏบตงานและแกปญหาในชวตจรง

2) ทงผเรยนและผสอนไดรบประโยชนจากขอมลปอนกลบ ผเรยนสามารถแกไขและปรบความเขาใจมโนทศนทคลาดเคลอนไดทนทจากการจดการเรยนรเชงรก เพราะไดใชมโนทศนพดคยและเขยนสอสารซงกนและกน วจารณ โตแยงระหวางเพอนและผสอน นอกจากนผเรยนยงสามารถจดระบบความคด และสรางวนยตอ กระบวนการแกปญหา รบผดชอบตอการเรยนรดวยตนเองและรวาสงทเรยนนนดอยางไร ผสอนจะไดรบประโยชนจากขอมลปอนกลบอยางสม าเสมอวา ผเรยนเขาใจหรอไมเขาใจอะไร ซงการไดรบขอมลปอนกลบนจะชวยใหผสอนสามารถปรบการสอนใหเหมาะสมกบผเรยนได

34

3) ผเรยนไดรบประโยชนจากแบบการสอนทหลากหลาย การจดการเรยนรเชงรกท าไดดในชนเรยนทมผเรยนทงเกงและออน โดยผสอนใชวธการทแตกตางเพอใหผเรยนแตละคนเขาใจ และสามารถมอบหมายใหผเรยนทเรยนไดเรวกวาอธบายความเขาใจใหเพอนฟง เปนการสอนโดยเพอนชวยเพอน 4) สงเสรมเจตคตทางบวกตอการเรยน การจดการเรยนรเชงรกชวยใหผสอนสามารถปรบเจตคตผเรยนตอการจดการเรยนรได ถงแมจะสอนในชนเรยนขนาดใหญ เนองจากผ เรยนไดรบความพอใจจากเนอหาและชดฝกหดทสมพนธกบชวตจรง ท าใหเหนความส าคญ เกดความพยายามและรบผดชอบตอการเรยนรมากขน อนเนองมาจากการเหนคณคาของการเรยนรทตนเองไดลงมอปฏบตจรง 5) ผเรยนไดประโยชนจากการมปฏสมพนธในชนเรยนกบเพอน ผเรยนมโอกาสตงค าถาม ตอบโต วพากษ วจารณ และชนชม การท างานทมวธการและมมมองทแตกตางกนของแตละคน และแตละกลม สรางความทาทาย จงใจทงผเรยนและผสอนใหสนกสนาน นาตนเตน ผเรยนพฒนาประสบการณทางสงคม และไดเรยนรวธการเรยนดวยตนเอง สามารถปฏบตงานรวมกบผอนไดด มมนษยสมพนธอนดตอกน Marlowe and Page (2005, p. 15) กลาวถง ประโยชนของการจดการเรยนรเชงรกดงน 1) ชวยพฒนาความสามารถของนกเรยนในเรองการคด การวางแผน และการกระท า 2) ชวยพฒนาความคดสรางสรรค 3) ชวยใหเขาใจเนอหาไดดขน 4) ชวยสงเสรมความสมพนธทดระหวางผเรยนกบผสอน และระหวางผเรยนกบเพอนรวมชน 5) ชวยสรางความสนใจในการเรยนของผเรยน 6) นกเรยนเขาใจเนอหาวชาไดชดเจนยงขน และสามารถคนพบความจรงดวยตวของเขาเอง 7) นกเรยนมอสระในการท างาน และมพฒนาการเปนรายบคคล ท าใหเกดความเชอมนในตนเอง ลาวลย พลกลา (2553, หนา 3) กลาวถงประโยชนของการจดประสบการณแบบปฏบตการในวชาตางๆ ไวดงน 1) ชวยใหนกเรยนเกดมโนคต เกดความคด เกดจนตนาการและความคดสรางสรรคในการหากระบวนการและวธการตางๆ 2) นกเรยนจะสามารถเชอมโยงวชาตางๆเขากบโลกภายนอกหองเรยน หรอชวตจรง เพราะวชาทนกเรยนเรยนนนนกเรยนเรยนจากกจกรรมทปฏบตจรงท าใหเกดมโนคตในเรองนนๆ นกเรยนจะไมรสกวาคณตศาสตรเปนสงลกลบส าหรบเขา 3) การเรยนจากการปฏบตจรงนกเรยนจะเกดความเขาใจอยางถองแท ท า ให เกดความสามารถในการถายโยง (Transfer) การเรยนรซงเปนสงทพงประสงคอยางยงของการศกษา 4) บรรยากาศในชนเรยนจะเปนแบบนกเรยนเปนศนยกลาง นกเรยนไมมโอกาสนงฝนกลางวน คดเรองตางๆ นอกเรองเรยน นกเรยนทกคนตองคด ตองท า ถาท าเปนกลมยอยตองมการแสดงความคดเหนรบผดชอบตองานของตนและของกลม 5) การเรยนแบบปฏบตการท าใหนกเรยนอยในบรรยากาศทไมเครงเครยด ท าใหนกเรยนมทศนคต เจตคตทดตอวชาตางๆ 6) เปดโอกาสในการน าปญหาตางๆ มาใหนกเรยนคดโดยอาศยวสดตางๆ เปนเครองชวยในการวเคราะหโจทยนนใหเปนรปธรรมหรอกงรปธรรมใหเกดภาพพจน เขาใจปญหา 7) ชวยเราใหนกเรยนเกดความกระตอรอรนในการแกปญหา

35

กาญจนา เกยรตประวต (2554, หนา 140) ไดกลาวถงประโยชนของการจดประสบการณแบบปฏบตการในวชาตางๆ ไวดงน 1) เพอเรยนรดานวธการ (Learning a Technique) ครอาจจะสาธตวธการเฉพาะอยางใหนกเรยนสงเกต แตตองใหนกเรยนมโอกาสทดลองแสดงวธการนนดวยตนเองดวย 2) เพอฝกทกษะ (Practicing a Skill) การปฏบตการตองจดเวลาและสถานทใหนกเรยนฝกทกษะใหคลองแคลว เพอสามารถน าไปใชได 3) เพออธบายหลกการ (Ilustrating a Principle) การปฏบตในแนวน เปนการปฏบตเพอขยายความสงทไดยนมาดวยการบอก นกเรยนไดน าสงทเรยนมาใชกบปญหาจรง 4) เพอรวบรวมขอมลและเพมพนทกษะในการแปลความ (Gathering Data and Gaining Experience in the Interpretation) นกเรยนมโอกาสรวบรวมขอมล จดหมวดหมแลวสรปผล หรอน าไปใชในการแกปญหา 5) เพอปฏบตการสรางสรรค (Performing Creative Work) เปดโอกาสใหนกเรยนทดลองเทคนคตางๆ จากการไดรบประสบการณและแสดงความคด วนดา บษยะกนษฐ (2552, หนา 39) อธบายวา การจดการเรยนรทเหมาะสมใหผ เรยนไดท ากจกรรมหรอฝกฝน ท าใหผเรยนมความพรอมทางดานสงคมมากขน โดยเฉพาะการจดประสบการณแบบปฏบตการ ซงเหมาะสมกบวชาตางๆ ทตองฝกทกษะ เชน ศลปศกษา คหกรรมศาสตร เปนตน ซงวชาเหลานเปนวชาทกษะ ถาใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรงจะท าใหเดกเกดทกษะไดเปนอยางด บญญต ช านาญกจ (2551, หนา 3) กลาววา การเรยนรเชงรก เปนการเรยนทมคณคา นาตนเตน สนกสนาน ทาทายความรความสามารถ ผเรยนไดเรยนรสอดคลองกบความสนใจของตนเองไดลงมอคดและปฏบตอยางมความหมาย สามารถน าความรไปใชในชวตจรงไดอยางแนนอนการเรยนรเชงรกจะชวยใหผเรยนเขาใจไดดขน และสามารถเกบกกขอมลขาวสารไวในความทรงจ าไดนานขน นอกจากนยงมประสทธภาพในการพฒนากระบวนการรบรในล าดบทสงขน เชน การคดแกปญหา การคดวเคราะห คดสงเคราะห สรปวา ประโยชนของการจดการเรยนรเชงรกในวชาตางๆ มดงน

1) ผเรยนไดลงมอปฏบตท าใหไดพฒนาความคดรวบยอดเปนอยางด 2) ผเรยนสามารถจดระบบความคด และเชอมโยงวชาตางๆกบชวตจรงได 3) ชวยท าใหแนวคดทางวชาตางๆ ไมเปนนามธรรมไปจากโลกจรง 4) ท าใหผเรยนมความคดสรางสรรคในการหากระบวนการและวธการตางๆ 5) ท าใหการจดการเรยนรวชาตางๆ มความสนก เราใจ และทาทายความสามารถ

ของผเรยน 6) ท าใหผเรยนเกดเจคตทดตอวชาตางๆ องคประกอบของการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) Meyers and Jones (1993, pp. 19-20) กลาวถง องคประกอบของการจดการเรยนรเชงรกวาประกอบดวยปจจยทมความเกยวของกน 3 ประการ ไดแก ปจจยพนฐาน (Basic Elements) กลวธในการเรยนการสอน (Learning Strategies) และทรพยากรทางการสอน (Teaching Resources) โดยมรายละเอยด ดงน 1) ปจจยพนฐาน (Basic Elements) การพดและการฟง (Talking and Listening) การเขยน (Writing) การอาน (Reading) การสะทอนความคด (Reflecting)

36

2) กลวธในการเรยนร (Learning Strategies) กลมเลกๆ (Small Groups) การท างานแบบรวมแรงรวมใจ (Cooperative Work) กรณศกษา (Case Studies) สถานการณจ าลอง (Simulations) การอภปราย (Discussion) การแกปญหา (Problem Solving) การเขยนบนทกประจ าวน (Journal Writing) 3) ทรพยากรทางการสอน (Teaching Resources) การอาน (Readings) การก าหนดการบาน (Homework Assignments) วทยากรจากภายนอก (Outside Speakers) การใชเทคโนโลยในการสอน (Teaching Technology) การเตรยมอปกรณการศกษา (Prepared Educational Materials) โทรทศนทางการศกษา (Commercial and Educational Television) Fink (1999, pp. 1-2) กลาวถงองคประกอบของการจดการเรยนรเชงรก ดงน 1) การสนทนากบตวเอง เพอผเรยนจะไดสะทอนความคด ถามตนเองวาคดอะไรมความรสกอยางไร โดยบนทกการเรยนร หรอแฟมสะสมงาน วาก าลงเรยนอะไร เรยนอยางไร สงทเรยนนมบทบาทอยางไรในชวตประจ าวน 2) การสนทนาสอสารกบผอน การอานต ารา หรอฟงค าบรรยาย ในการสอนแบบเดมนน ผเรยนจะถกจ ากดความคด ไมมการแลกเปลยนความคดเหนกบผอน ขาดความมชวตชวาในการสนทนา สอสาร หากผสอนมอบหมายใหอภปรายกลมยอยในหวขอทนาสนใจในการจดการเรยนรอยางมชวตชวา จะชวยสรางสรรคสถานการณในการสนทนาสอสารใหมชวตชวาได 3) ประสบการณทไดจากการลงมอกระท า เปนประสบการณทเกดขนโดยตรงจากการออกแบบ การทดลอง หรอทางออมจากกรณศกษา บทบาทสมมต กจกรรมสถานการณจ าลอง ฯลฯ 4) ประสบการณทไดจากการสงเกต การทผเรยนเฝามองหรอฟงคนอน ในสงทสมพนธ กบหวขอทก าลงเรยน อาจเปนการสงเกตโดยตรงจากสงทเกดขนจรง หรอจากการสงเกตสถานการณจ าลอง จะท าใหผเรยนไดรบประสบการณทมคณคา บญญต ช านาญกจ (2551, หนา 4) กลาวถง องคประกอบส าคญของการเรยนรเชงรก โดยดดแปลงมาจากองคประกอบของการจดการเรยนรเชงรกของ Meyers and Jones (1993, pp.19-20) ดงน 1) ปจจยพนฐาน ของการสอนโดยใชการเรยนรเชงรก มอย 4 ประเดน ไดแก 1.1) การพดและการฟง จะชวยใหผเรยนไดคนหาความหมายของสงทเรยน 1.2) การเขยน จะชวยใหผเรยนไดประมวลสารสนเทศใหมๆ เปนภาษาของเขาเอง 1.3) การอาน การตรวจเอกสารสรป การบนทกยอ สามารถชวยใหผเรยนประมวลสงทอานและพฒนาความสามารถในการเนนสาระส าคญ 1.4) การสะทอนความคด จะชวยใหผเรยนไดน าสงทเรยนรไปเชอมโยงกบสงทรมากอนหรอน าความรทไดรบไปเกยวของกบชวตประจ าวน หรอการใหผเรยนหยดเพอใชเวลาในการคด และบอกใหผอนรวาไดเรยนรอะไรบาง เปนวธหนงทจะชวยเพมความสามารถในการเกบกกความรของผเรยน 2) กลวธในการเรยนร สามารถใชวธการไดหลากหลาย ดงน 2.1) การแบงกลมเลกๆ ไดแก การท างานแบบรวมมอ กรณศกษา สถานการณจ าลอง การอภปราย การแกปญหา การเขยนบทความ 2.2) หองเรยนใหญ อาจใช Rally Robin, Rally Table, Round Robin, Round Table, Pair Checks, Pair Works, Think-Pair-Share, Team-Pair-Solo หรอThink-Pair-Square 3) ทรพยากรในการสอน จะตองมแหลงขอมลทหลากหลายใหผเรยนไดศกษาคนควาและลงมอปฏบตดวยตนเอง ไดแก 3.1) การอาน

37

3.2) การใหการบาน 3.3) วทยากรภายนอก 3.4) การใชเทคโนโลยในการสอน 3.5) การเตรยมอปกรณการเรยนการสอน 3.6) การใชโทรทศนเพอการศกษา อรทย มลค า และคณะ (2542, หนา 21) กลาวถงองคประกอบของการเรยนรเชงรกไว ดงน 1) ประสบการณ (Experience) ผสอนชวยใหนกเรยนน าประสบการณเดมของตนมาพฒนาเปนองคความร 2) การสะทอนความคดและการอภปราย (Reflect and Discussion) ผสอนชวยใหผเรยนไดมโอกาสแสดงออกเพอแลกเปลยนความคดเหน และเรยนรซงกนและกนอยางลกซง 3) เขาใจและเกดความคดรวบยอด (Understanding and Conceptualization) ผเรยนเกดความเขาใจ และน าไปสการเกดความคดรวบยอด อาจจะเกดขนโดยผเรยนเปนฝายรเรม แลวผสอนชวยเตมแตงใหสมบรณ หรอผสอนเปนผน าทางแลวผเรยนเปนผสานตอจนความคดนนสมบรณเกดเปนความคดรวบยอด 4) การทดลองหรอการประยกตแนวคด (Experiment or Application) ผเรยนน าเอาการเรยนรทเกดขนใหมไปประยกตใชในลกษณะหรอสถานการณตางๆ จนเกดเปนแนวทางปฏบตของผเรยนเอง สรปไดวา องคประกอบของการจดการเรยนรเชงรกมดงน 1) ปจจยพนฐาน ไดแก การพดและการฟง การเขยน การอาน และการสะทอนความคด 2) กลวธในการเรยนร ไดแก การแบงกลมเลกๆ การท างานแบบรวมแรงรวมใจ กรณศกษา สถานการณจ าลอง การอภปราย การแกปญหา และการเขยนบนทกประจ าวน 3) ทรพยากรทางการสอน ไดแก การอาน การใหการบาน วทยากรจากภายนอกการใชเทคโนโลยในการสอน การเตรยมอปกรณการศกษา และโทรทศนทางการศกษา กจกรรมการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) Cratty (1985); Meyers and Jones (1993, pp. 59-119); Seeler; Turnwald and Bull (1994) Silberman (1996) Parkenson; Windale and Shelton (1998); Paulson (2000); Staff of Center for Teaching & Learning at Carolina (2001) ไดเสนอแนะวธสอนและเทคนคการสอนเพอการจดการเรยนรเชงรกไวสอดคลองกน ดงตอไปน 1) การอภปรายกลม (Group discussion) เปนกลวธทจดใหมขนดวยเจตนารวมกนทจะพจารณาเรองใดเรองหนง โดยน าขอปญหา และแงคดตางๆ เกยวกบเรองนนมากลาวใหชวยกนแสดงความคดเหน หรอชวยขบคดเกยวกบขอปญหานน เพอหาขอสรป ทกคนมสวนรวมในการพดออกความเหนอยางเทาเทยมกน โดยไมมการแยกผพดและผฟง เปนวธทท าใหเกดผลดมากมายเพราะเปนการเรมจากความรพนฐานของผเรยนไปสประสบการณใหม ชวยพฒนาเจตคต ยกระดบความสนใจและการมสวนรวมของผเรยนทกคนจากการท างานเปนกลม ใชกระบวนการทน าผเรยนไดคดสอสาร และแบงปนความเขาใจทางคณตศาสตรตอกน อาจจ าแนกไดเปน 2 ประเภทใหญๆ ไดแก 1.1) การอภปรายกลมยอย (Small Group Discussion) เปนกลวธการสอนทมประสทธภาพทสดอยางหนง ทสามารถใชไดกบการเรยนการสอนคณตศาสตร ในกรณทตองการใหมการแสดงความคดเหนกนอยางทวถง

38

1.2) การอภปรายทงชนเรยน (Whole Class Discussion) เปนการอภปรายทมกมผสอนเปนผน าในการอภปราย มกใชเราความสนใจใหผเรยนเรมแสดงความคดเหนในเรองใดเรองหนงอาจเปนการน าเขาสบทเรยนหรอสรปบทเรยน เทคนคทดเทคนคหนงส าหรบการอภปรายกลมทชวยใหการลงสรปแนวความคดรวดเรว คอ การระดมสมอง หากใชวธการระดมสมองไดอยางเหมาะสมจะกระตนแนวคดใหม และสงเสรมการแกปญหาทตองการความคดรเรมสรางสรรค และทมจดมงหมายบงชชดเจนวาไมตองการค าตอบถกผด แตตองการแนวทางแกปญหาหลายแนวทาง ซงระหวางการระดมสมองทกคนมอสระทจะพดและเสนอความคดทแตกตางได 2) เกม (Games) คอ กจกรรมทใชผเลนหนงคนหรอมากกวา เปนการแขงขนทมกฎเกณฑ หากเปนเกมคณตศาสตรตองใชทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรเขามาเกยวของ ชวยใหผเรยนสนก ตนเตน มสวนรวมและกระตนใหเรยนร ชวยพฒนาทกษะแกปญหา สอสาร การฟงความรวมมอซงกนและกน ผสอนสามารถใชเกมในการเสรมแรง ทบทวน สอนขอเทจจรง ทกษะและมโนทศน สงเสรมใหเกดการเรยนรดว ยตนเอง ท าใหผเรยนสนใจบทเรยน ผเรยนออนและเกงสามารถท างานรวมกนไดด ท าใหผเรยนออนเกดก าลงใจในการเรยนมากขน ทงอาจใชเปนการประเมนผลการเรยนรอยางไมเปนทางการ 3) การแสดงบทบาทสมมต (Role Playing) เปนกลวธทดมาก เมอผสอนตองการส ารวจความเขาใจ เจตคตทางคณตศาสตร หรอตองการใหผเรยนไดรชดวา บคคลทอยในสถานการณหนงๆ นนรสกอยางไรและเพอเปนการใหขอมลส าหรบอภปรายตอไป โดยจดใหมการแสดงในสถานการณทคลายชวตจรง ผเรยนสวมบทบาทเปนผเกยวของทอยในสถานการณนน สงส าคญทจะกอใหเกดความรความเขาใจ เจตคต และคานยม คอ การอภปรายหลงการแสดง นอกจากเปนผส งเกตการณแลว ผสอนจะเปนผน าอภปราย ผก าหนดบทบาท ผควบคมเวลา และชวยแกไขปญหาทอาจเกดขนระหวางการแสดงบทบาทสมมต โดยองคประกอบหลกของการแสดงบทบาทสมมตจะประกอบดวย บคคลท เกยวของ ประเดนปญหาทจะท าความเขาใจ ความสมพนธระหวางบคคล เวลา และสถานททเกดเหตการณ 4) การแสดงละคร (Drama) คลายคลงกบการแสดงบทบาทสมมต กลาวคอ เปนวธการทผเรยนเปนผแสดงบทบาททไดรบ ท าใหผเรยนเกดความเขาใจในเรองราวทแสดง แตใชเวลามากกวาบทบาทสมมต จงเหมาะสมส าหรบใชสอนเนอหาทยาก 5) การใชกรณศกษา (Case Study) เปนวธหนงทสงเสรมใหผเรยนรจกวเคราะหสถานการณแวดลอมเฉพาะเรอง อาจเปนเรองสมมตหรอชวตจรงทอธบายสงทเกดขนในชมชนมกจะเกยวกบปญหาทผหนงหรอหลายคนก าลงประสบอย การใชกรณศกษาจะเปดโอกาสใหผเรยนรวมพจารณา แสดงความรสก เพอสรปปญหา แนวคด และแนวทางแกปญหา โดยมวตถประสงคเพอใหผเรยนเกดความเขาใจเนอหา และสภาพความเปนจรงทลกซง พฒนาความคดทกษะการแกปญหา การประยกตความรเดม สรางความเชอมนวาการตดสนใจของตนมความส าคญและเชอถอได และสรางแรงจงใจทจะเรยนสงอนตอไป 6) การสอนโดยใชสถานการณจ าลอง (Simulation Techniques) คอ การสอนทมการเลยนแบบสภาพเหตการณ หรอสมมตสถานการณใหมความคลายคลงกบเหตการณทเกดขนในชวตจรง และสอดคลองกบเนอหาบทเรยน จากนนเสนอเปนกจกรรมการสอน เพอใหผเรยนไดทดลองฝกปฏบต ออกความคดเหน หรอตดสนใจเลอกแนวทางแกปญหาจากสถานการณนน ท าใหผเรยนมประสบการณในสภาพทใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด ซงวธการนจะท าใหผเรยนสามารถสรางความเขาใจในหลกการทางคณตศาสตร และกระบวนการตางๆ ทไมเหนเปนรปธรรม ผเรยนมความรสกรวมตอเหตการณไดด อกทงยงสามารถถายโยงการเรยนรไปสการปฏบตจรงตอไปได โดยผสอนตองเตรยมอปกรณ บทบาทหนาท และสถานท ตลอดจนกลาวน าและอธบายบทบาทของผเรยนใหเขาใจตรงกน

39

7) การอานอยางมชวตชวา (Active Reading) เปนกลวธการอานอยางมประสทธภาพ ชวยใหผเรยนเขาใจเรองการอานไดดขน ไมใชการอานอยางคราวๆ หรออานไปเรอยๆ เหมอนการอานทวไป แตเปนการอานทมวตถประสงคเพอหาค าตอบหรอตงค าถาม โดยประมวลความคดจากสงทอาน เพอใหมนใจวาผเรยนไดรบสาระจากการอานอยางตอเนอง ทงไดใชวจารณญาณพนจพเคราะหเรองทอาน เปนการอานเนอหาทสนใจและกอใหเกดความสนใจคนควาเพมเตมดวยตวผเรยนเอง โดยใชเทคนคตางๆ ทชว ยสงเสรมผเรยนในการอานและท าความเขาใจเนอหาทางคณตศาสตรได เชน การเนนค า การเขยนแผนภาพ การอานแลวตงค าถาม ฯลฯ 8) การเขยนอยางมชวตชวา (Active Writing) เปนกลวธกระตนใหผเรยนแสดงออกเชงความรความเขาใจทางคณตศาสตร โดยใชเทคนคตางๆ ทชวยสงเสรมผเรยนในการเขยน เชน บนทกประจ าวน การเขยนบทละคร การท ารายงาน ฯลฯ 9) การท างานกลม (Small Group Work) เปนกจกรรมทจดใหผเรยนท างานเปนกลมยอยๆ พดคยแลกเปลยนความคดเหน และพฒนาทกษะการท างานรวมกบผอน วธนประสบผลส าเรจเมอผเรยนมการสะทอนความคดในสงทเรยน หรอประสบการณทไดรบ ปรชาญ เดชศร (2555, หนา 53-55) ไดกลาวถงกจกรรมการจดการเรยนรเชงรกไว ดงน กจกรรมการจดการเรยนรเชงรกส าหรบนกเรยนเปนรายบคคล แบบท 1 การฝกหดเปนรายบคคลทงการเรยน การโตตอบ และการคด การใหท ากจกรรมเหลานมเปาหมายเพอ 1. เพมพนความรความจ าในเรองทก าลงเรยนอย 2. ใหขอมลปอนกลบในทนทแกนกเรยน 3. นกเรยนมโอกาสส ารวจตรวจสอบตนเองทงความร เจตคต และคณคาของการเรยนร รปแบบกจกรรม ไดแก 1) การหยดเพอท าความเขาใจ วธนจะใชเมอบรรยายไปแลวประมาณ 10-15 นาท ใหผสอนหยดพกแลวใหนกเรยนท าความเขาใจกบเรองทเรยนมา ในขณะเดยวกนครจะเดนไปรอบๆ หองเพอใหนกเรยนซกถามเปนรายบคคลรวมทงตรวจสอบการบนทกของนกเรยนดวย วธนชวยใหนกเรยนทไมมโอกาสถามขณะบรรยาย ไดซกถามปญหาและท าความเขาใจกบเนอหาทเปนชวงสนๆ ความเขาใจทเกดขนจะชวยสงผลใหเกดการเรยนรเรองตอไปท าไดงายขน 2) การใหเขยนสรปเมอเรยนจบ เมอเรยนจบชวโมงแลวใหใชวธการสรปโดยใหนกเรยนแตละคนเขยนสรปความรทไดพรอมกบสงใหครตรวจสอบวานกเรยนเขาใจมากนอยเพยงใด ครจะตองตรวจสอบกอนเขาสอนในชวโมงตอไป เพอจะไดเขาถงพนฐานความรทผานมาและน าไปเชอมโยงกบความรทจะใหใหมในชวโมงตอไป ดวยวธนจะท าใหนกเรยนไดเรยนรอยางตอเนอง 3) ใหนกเรยนเขยนเรองทเขาใจดทสดและนอยทสด กอนจบแตละชวโมงสอน ใหเวลานกเรยนประมาณ 5 นาท เพอเขยนขอความสนๆ สรปเรองทเขาใจไดมากทสดหรอดทสด และเรองทเขาใจไดนอยทสด ผลจากการเขยนจะชวยใหนกเรยนมโอกาสคดท าความเขาใจและทบทวนในเรองทเรยนในทนททนใด 4) การตอบสนองตอการสาธตของคร เมอครน าเสนอกจกรรมหรอการสาธตใดๆ จบแลวในทนท ใหนกเรยนเขยนขอความสนๆ เพอแสดงความคดเหนตอการสาธตของคร เพอเปดโอกาสใหนกเรยนไดคดวเคราะหและใหขอมลปอนกลบแกครวานกเรยนไดเรยนรอะไรบาง อยางไร มากกวาทเปนกจกรรมเพอความสนกสนาน

40

5) การบนทกประจ าวน (หรอสปดาห) ครตงประเดนหรอค าถามหรอปญหาทเกยวของกบเรองทก าลงเรยนอยหรอนาสนใจ เพอใหนกเรยนไปอานคนควาและเขยนในรปของการบนทกประจ าวน ทงนครจะตองเกบบนทกและตรวจเปนระยะเพอกระตนใหนกเรยนตนตว และในเวลาเดยวกนกเปนขอมลปอนกลบใหแกนกเรยนดวย 6) การตงค าถามสนๆ เมอเรมตนบทเรยนใหนกเรยนแตละคนรวมกนตงค าถามและเขยนบนกระดาษ แลวใหเวลานกเรยน 1-2 นาทเพอตอบหรออภปรายเกยวกบปญหานน การตอบหรออภปรายเชนนจะชวยใหนกเรยนไดเรยนรวาเรองทจะเรยนหรอเรองทสนใจคออะไร แบบท 2 กจกรรมทเกยวกบค าถามและค าตอบ กจกรรมนมเปาหมายเพอ 1) เพมความรความเขาใจใหแกนกเรยนในเรองทจะเรยนร 2) สงเสรมใหเกดความคดวเคราะหวจารณ 3) กระตนใหนกเรยนไดสรางขอสรปดวยตนเอง 4) ใหขอมลปอนกลบในทนททนใดตอการเรยนรของนกเรยน รปแบบกจกรรม ไดแก 1) ใหเวลารอค าตอบ เมอถามค าถามแลวตองใหเวลาคดอยางเพยงพอกอนใหแสดงค าตอบ โดยค านงถงตวนกเรยนเปนส าคญ ตองเปดโอกาสใหนกเรยนทกคนไดคดและตอบค าถาม ไมใชเฉพาะนกเรยนเกงหรอทกลาแสดงออก เมอถามแลวรอจนนกเรยนคดไดจงใหยกมอตอบ 2) ใหนกเรยนในหองเรยนตอบค าถามเอง เมอถามค าถามและนกเรยนตอบค าถามโดยครไมตองทวนค าตอบอก แตใหนกเรยนท าความเขาใจเองหรอซกถามผตอบจนเขาใจชดเจน เพราะถาครทวนค าตอบอยเสมอจะท าใหนกเรยนไมสนใจค าตอบจากเพอน แตรอสรปค าตอบจากคร หรอถานกเรยนตอบไมชดเจนและไมมผใดซกถาม ครอาจถามค าถามทเกยวของกนเพอเพมความชดเจนอกกได 3) สงเสรมใหฟงอยางตงใจ เมอนกเรยนคนหนงตอบค าถามแลว ใหนกเรยนอกคนหนง สรปความรทไดจากค าตอบของเพอนโดยใชค าตอบของตนเอง 4) การเลอกสมปญหาหรอเรองทตองการท าความเขาใจ ใหนกเรยนเขยนปญหาหรอเรองทตองการท าความเขาใจมากทสดลงในกระดาษ แลวรวบรวมไวในทเดยวกน จากนนจงสมจบขนมาเพอท าความเขาใจหรออภปราย 5) การทดสอบแบบสนๆ ใหนกเรยนแตละคนเขยนขอสอบของตนเอง เพอรวบรวมไวท าเปนแบบทดสอบตอไป แบบท 3 การใหขอมลปอนกลบในทนททนใด วธนกอใหเกด 1) ขอมลปอนกลบในทนทแกครเกยวกบการเรยนรของนกเรยน 2) เพมพนความรในเรองทก าลงเรยน 3) สงเสรมใหเกดการคดวเคราะหวจารณ รปแบบกจกรรม ไดแก 1) การใหสญญาณมอ เมอมค าถามหรอปญหาแลวใหนกเรยนตอบโดยใชสญญาณมอทไดตกลงกนไวโดยไมตองสงเสยง เชน ขอสอบแบบ 4 ตวเลอก อาจก าหนดใหแตละนวแทนขอของตวเลอกและวางมอไวบนอกของตวเอง วธนจะมเฉพาะครท เหนค าตอบอยางชดเจน โดยแตละคนจะไมเหนค าตอบของคนอน ซงจะชวยใหครไดประเมนผลการเรยนรของนกเรยนไดในทนท 2) ปายกระดาษ ใหค าถามหรอปญหาแกนกเรยนโดยเขยนปายกระดาษแลวใหนกเรยนตอบโดยใชสญญาณมอตามขอ 1

41

การจดการเรยนรเชงรกจะกอใหเกดการกระตนใหเกดการคดวเคราะหวจารณจกรรมดงกลาวๆ เมอปฏบตแลว จะสงผล ดงน 1) สงเสรมใหเกดทกษะการคดวเคราะหวจารณ 2) กระตนใหเดกไดสรางความรดวยตนเอง 3) เพมความสามารถในการแสดงออกดานการประยกตใชความรทไดจากบทเรยน ตวอยางการสอน 1) การคาดการณลวงหนาถงเรองทจะเรยน เพอใหนกเรยนสนใจในเรองทจะเรยนกอนเรมตนกจกรรมครสอบถามและใหนกเรยนเขยนเรองทจะเรยนตามความร ประสบการณเดมทมและประเมนตนเองวาเมอเรยนจบแลวจะไดมความรมากนอยเพยงใด 2) ใหปญหาหรอขอโตแยง ใหนกเรยนรบปญหาหรอขอโตแยงเกยวกบแนวคดของประเดนทก าลงศกษา เพอใหเดกไดประสบกบขอขดของกอนไดค าตอบ การบงคบใหนกเรยนแสดงออกโดยยงไมมค าตอบทครเปนผบอกจะเปนการเพมความเปนไปไดของนกเรยนในการประเมนทฤษฎอยางมวจารณญาณเมอพบปญหาเหลานนในภายหลง กจกรรมการจดการเรยนรเชงรกส าหรบนกเรยนทท าเปนค กจกรรมตอไปนเกยวของกบนกเรยนสองคนทท ากจกรรมรวมกน ผลการท ากจกรรมจะท าให 1) สงเสรมใหเกดทกษะการคดวเคราะหวจารณ 2) เพมความคดระดบสง 3) กระตนใหนกเรยนไดสรางความรดวยตนเอง 4) กระตนใหนกเรยนไดส ารวจตรวจสอบเจตคตและคณคาทเกดขนกบตนเอง 5) สงเสรมใหนกเรยนรบฟงและพจารณาแลกเปลยนความคดเหนกน รปแบบกจกรรม ไดแก 1) การอภปราย ใหนกเรยนอภปรายหรอแลกเปลยนการบนทกกบเพอนทนงตดกนและอาจก าหนดบทบาทหนาทของเพอนแตละคนในการท ากจกรรมค เชน เปนผถามหรอผตอบ หรอทงสองคนอภปรายรวมกน 2) เปรยบเทยบสมดบนทกหรอใชสมดบนทกรวมกน นกเรยนบางคนมทกษะดานการจดบนทกอยในระดบต า วธการหนงทจะชวยเพมพนทกษะการจดบนทกคอใหใชวธเลยนแบบการจดบนทกของผทมทกษะหรอเปรยบเทยบกน ผสอนอาจใชวธหยดการสอนชวคราวเพอการตรวจสอบหวขอหรอสาระส าคญ โดยใหนกเรยนแลกเปลยนกนอานบนทก พรอมกบเพมเตมสวนทตนเองบนทกไดไมครบ 3) ประเมนผลงานของผอน ใหนกเรยนแตละคนท างานทไดรบหมอบหมายของตนเองจนเสรจ เมอถงก าหนดสงงาน ใหนกเรยนสงงานเปน 2 ชด โดยชดหนงสงครผสอนสวนอกชดหนง มอบใหเพอน จากนนครจะก าหนดแนวทางในการประเมนและเปดโอกาสใหนกเรยนไดประเมนงานของเพอนทไดรบมา กจกรรมการจดการเรยนรเชงรกส าหรบนกเรยนทท าเปนกลม กจกรรมนเกยวของกบนกเรยน 3-5 คน กจกรรมทท าเปนกลมจะชวยพฒนา 1) การเรยนรและท ากจกรรมเปนกลม 2) กระตนทกษะการคดวเคราะหวจารณ 3) เพมพนความคดระดบสง 4) เรงเราใหเกดความรความคดดวยตนเอง 5) เรงเราใหนกเรยนไดส ารวจตรวจสอบเจตคตและคณคาของตนเอง

42

รปแบบกจกรรม ไดแก 1) การท ากจกรรมรวมกนเปนกลม (3- 5 คน) ตงค าถามหรอปญหาหลายๆ ประเดน เพอใหรวมกนท าในแตละกลม และใหหมนเวยนค าถามกนไปทวหองเพอหาค าตอบหรอถามค าถามใหม ตอจากนนใหนกเรยนแสดงผลทไดกบทงหอง และใหนกเรยนทงหองไดอภปรายถงแนวทางทเปนไปไดของค าตอบทเสนอ 2) งานกลมบนกระดานด า ใหนกเรยนทงกลมแสดงวธแกปญหาทคอนขางยากบนกระดานด า 3) การทบทวน ใหนกเรยนในหองเปนกลมๆ แกปญหารวมกน เพอทบทวนความรทเรยนมา (แทนการถามตอบปญหาทวไป) เมอแกปญหาภายในกลมแลวจงใหทงกลมมาแกปญหาหนาชนเรยนและใหเพอนในกลมรวมกนอภปราย 4) การท าแผนผงความคด แผนผงแนวคดเปนวธการหนงทแสดงถงการเชอมโยงระหวางแนวคดทจะเรยนรในหองเรยน นกเรยนจะไดเรยนรวธการเชอมโยงแนวคดทส าคญเขาดวยกนโดยทวไปการเชอมโยงระหวางแนวคดจะมความซบซอนและเปนไปไดหลายแนวทาง 5) Jigsaw Group ใหแตละกลมศกษาเรองใดเรองหนงจนเขาใจ แลวแยกไปตงกลมใหมทสมาชกมาจากกลมทไมซ ากน ตอจากนนจงใหสมาชกแตละคนเผยแพรความรทมแกสมาชกของกลมทรวมกนใหมจนครบทกคน 6) การแสดงสถานการณสมมต ใหนกเรยนแตละคนแสดงสถานการณสมมตทเกยวของกบเนอหาทเรยน ผลจากการแสดงจะชวยใหนกเรยนเขาใจแนวคดและทฤษฎทเกยวของ 7.) การระดมความคดดวยการเขยน ใหสมาชกของกลมระดมความคดและเขยนแนวคดเรอง ประเดนหรอหวขอทไดเรยนมาแลวลงบนกระดาษ โดยเขยนทละคนและไมใหซ ากน ผลทไดจะแสดงถงความรและความเขาใจในเรองนน 8) การเลนเกม เปนกจกรรมทเหมาะส าหรบการเรยนการสอนเรองทเขาใจไดยากและมหลายแนวคดอยดวยกน 9) การอภปรายแบบมผน าเสนอ เปนกจกรรมทเหมาะส าหรบการน าเสนอของกลมใดกลมหนงในเรองทไดรบหมอบหมายตอเพอนรวมหอง 10) การโตวาท เปนวธการทดวธหนงทสงเสรมใหผแสดงออกไดคดและน าเสนอขอมลทจดกระท าแลว การโตวาทจะมทงฝายเสนอทท าหนาทสนบสนนและฝายโตแยง ศกดา ไชกจภญโญ (2548, หนา 14) กลาวถงกจกรรมในการจดการเรยนรเชงรกวามหลายรปแบบดงตอไปน 1) Think-Pair-Share ผสอนตงปญหา ผเรยนคดหาค าตอบดวยตนเองกอนสก 4-5 นาท ตอมาจบคกบเพอน อภปรายแลกเปลยนความคดเหนกน หลงจากนนจงสมเรยกมาน าเสนอหนาชน 2) Minute Paper หลงจากบรรยายไป 15 นาท ผสอนสงใหผเรยนสรปทเรยนไป 2 ประโยค ใน 1 นาท แลวใหจบคแลกเปลยนความคดเหน ผสอนอาจสมเรยกผเรยนมาน าเสนอหนาชน 3) Jigsaw ผสอนเลอกเนอหาทสามารถแบงออกเปนสวนๆ ได หรอเลอกบทความทมเนอหาสอดคลอง (ใกลเคยง) 3-4 ชน แบงผเรยนเปนกลมเทาๆ กบเนอหา ใหแตละกลมสงตวแทนมา 1 คน เล อกเนอหาทเตรยมไว ใหอานท าความเขาใจรวมกน หรอหาค าตอบรวมกนในกลม แลวกลบไปสอนทกลมดงเดมของตนจนทกคนไดสอนครบ 4) Round Table แบงผเรยนเปนกลม เพอตอบค าถาม โดยแตละกลมไดรบกระดาษค าตอบ 1 แผน และปากกา 1 ดาม ใหแตละกลมเขยนค าตอบลงกระดาษ และเวยนใหกลมอนดค าถามค าตอบของกลม ผสอนอาจสมเรยกมาน าเสนอหนาชน

43

5) Voting ใหผเรยนยกมอเพอตอบค าถามของผสอนในลกษณะแสดงความคดเหนดวยและไมเหนดวย หรอแขงกนตอบ 6) End of Class Query สามนาทสดทายกอนหมดคาบการสอน ใหผเรยนสรปการเรยนร โดยเขยนออกมา 2 ประโยค หรอใหซกถามกอนจบการสอน 7) Trade of Problem แบงผเรยนเปนกลม ในแตละกลมจะไดบตรค าถามไมเหมอนกนใหแตละกลมเขยนค าตอบทบตรค าถามดานหลง เสรจแลวสงใหเพอนกลมอน ในขณะเดยวกนกลมตนเองกไดรบบตรค าถามจากกลมอน โดยยงไมใหดค าตอบ ใหสมาชกในกลมอานค าถาม และรวมกนคดหาค าตอบ เมอไดค าตอบแลวใหพลกดค าตอบของกลมกอนหนาน ถาค าตอบตรงกนไมตองเขยนอะไรเพมเตม แตถาค าตอบของกลมไมเหมอนกบค าตอบกลมอน ใหเขยนค าตอบลงหลงบตรค าถามนนเปนอกค าตอบหนง และใหยนบตรค าถามสงใหกลมอนตอไป ในขณะเดยวกนกรบบตรค าถามของกลมอนมา ใหท าเชนเดยวกนนจนครบ ผสอนรวบรวมบตรค าถามทมค าตอบมากกวาหนงค าตอบ ใหทงหองรวมอภปรายหาค าตอบทเปนทยอมรบของทงหอง 8) Concept Map แบงผเรยนเปนกลม แจกปากกาและแผนใสให ใหแตละกลมเขยนประเดนหลกทไดเรยนรใสตรงกลางแผนใส พรอมทงเขยนวงกลมลอมรอบและเขยนประเดนรองทเกยวของแลววงกลมลอมรอบเชนกน แลวเชอมโยงกบวงกลมประเดนหลก ซงจะไดรปรางคลายลกโซตอๆ กน เปนแบบใยแมงมมหรอเปนรปดาว ซงการดภาพแบบแผนภมเชนนจะท าใหจดจ าไดงายหรอเขาใจไดงาย บญญต ช านาญกจ (2551, หนา 6) ไดกลาวถงกลวธทท าใหเกดการเรยนใฝรเชงรก ดงน 1) ใหผเรยนเขยนสรปเรองทผสอนบรรยายหรอผเรยนอภปรายทงชน 2) ใหผเรยนอธบายเรองทตนเองพด 3) ใหผเรยนผกโยงปญหาหรอเนอหากบความร ประสบการณของตนเอง พรอมยกตวอยางประกอบ 4) เขยนค าบรรยายของผสอนโดยใชถอยค าหรอส านวนของตนเอง พรอมทงยกตวอยางประกอบ 5) อธบายทศนะและมมมองของตนเองทมองปญหานนแตกตางจากคนอนในลกษณะมองตางมม 6) เขยนค าถามทตนเองสงสยและของใจอยเพอตองการใหไดค าตอบทชดเจนหรอมเหตผล 7) รวมอภปรายในชนเรยน ณฐพร เดชะ และสทธาสน เกสรประทม (2550, หนา 3-6) ไดกลาวถงกจกรรมการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) ไวดงน 1) กจกรรมเดยว 1.1) Minute Papers เปนกจกรรมการเขยนทใหระยะเวลาผเรยนในการเขยนตอบค าถามเปนเวลา 1 นาท โดยกจกรรมนสามารถใชไดในทกชวงเวลาของการเรยนการสอนไมวาจะเปนกอนเขาสบทเรยน ระหวางบทเรยน และทายบทเรยน เชน กอนเรมเขาสบทเรยน ผสอนอาจใหผเรยนเขยนสรปสงทไดเรยนไปเมอครงทแลว ในชวงระหวางและทายบทเรยนอาจถามวาประเดนส าคญของหวขอนคออะไร เปนตน 1.2) Writing Activities เปนกจกรรมทเกยวของกบการเขยนตางๆ ไมวาจะเปนการเขยนสรป เขยนรายงาน เขยนตอบค าถาม เปนตน

44

1.3) Muddiest Point เปนกจกรรมทใหผเรยนเขยนในสงทตนเองไมเขาใจ หรอยงไมกระจาง ซงกจกรรมนจะเปนประโยชนส าหรบผสอน เพราะจะชวยใหผสอนในการเตรยมการสอนครงตอไปเพราะจะท าใหทราบวาผสอนยงมขอสงสยในจดใดบาง เพอจะไดกลบไปเนนย าในจดนนอกครงหนง 1.4) Affective Response เปนกจกรรมทใหผเรยนเขยนแสดงความรสกของตนเอง ทมตอการเรยนการสอน หรอตอรายวชานนๆ เพอทราบถงสรางทศนคต และสรางทศนคตทดใหเกดขนกบผเรยน โดยการแสดงความรสกนจะไมมผลตอคะแนน แตจะเปนประโยชนตอผสอนในการประเมนการสอนของตนเอง 1.5) Daily Journal ใหผเรยนเขยนบนทกกจกรรมประจ าวนของตนเอง โดยอาจใชเทคโนโลยเพอชวยเหลอในการท า คอใหผเรยนใสบนทกของตนเองลงในอนเทอรเนต หรอทเรยกวา การเขยน Blog ซงจะเปนการบรณาการการสอนโดยการน าเทคโนโลยมาใช ผสอนอาจใชวธการใหผเรยนเขยนแสดงความคดเหน หรอคดวเคราะหเกยวกบหวขอทไดเรยนไปในแตละครงลงใน Blog เพอกระตนใหผเรยนเกดทกษะในการคด ไมวาจะเปนการคดวเคราะห สงเคราะห เปนตน 1.6) Reading Quiz กจกรรมการอานประเภทตางๆ เชนการอานเพอตอบค าถาม การอานเพอสรปใจความส าคญ 1.7) Concept Maps การใหผเรยนสรปความรหรอแนวคดทตนเองไดรบออกมาในภาพรวมในรปแบบของภาพวาด แผนภาพ หรอการท า mind mapping ซงวธการนจะเปนประโยชนอยางมากโดยเฉพาะกบผเรยนทมปญหาในการถายทอดความคดออกมาเปนภาษาเขยน แตอาจมความสามารถในการถายทอดความรออกมาเปนภาษาภาพ 1.8) Poste/Drawing/Display การใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรงโดยมผลงานออกมาอยางเปนรปธรรม 2) กจกรรมกลม 2.1) Think-Pair-Share เปนกจกรรมทใหผเรยนรวมกนคด รวมกนแกไขปญหาเปนคๆ โดยวธการนสามารถปรบเปลยนไปไดหลายรปแบบ เชน การใหผเรยนตางคนตางหาค าตอบจากนนคอยมาแลกเปลยนค าตอบกน แลวรวมกนสรปค าตอบขนใหมเปนตน 2.2) Brainstorming การระดมสมองชวยกนคดเปนกลม โดยสามารถรวมกนระดมสมองทงหอง หรอแบงกลมแลวใหชวยกนคดเฉพาะในกลม จากนนจงมาแลกเปลยนความคดเหนกน 2.3) Games การเลนเกมตางๆ ทเกยวของกบเนอหา 2.4) Debates การโตวาท โดยการใหหวขอในการอภปรายและใหผเรยนเปนผคนควาหาขอมลดวยตนเอง จากนนจงหาเหตผลของทงสองฝายมาโตกน กจกรรมนมประโยชนอยางมากในการฝกทกษะกระบวนการคดขนสง (Metacognition) เชน การคดอยางมเหตมผล การคดวเคราะห และสงเคราะห 2.5) Teaching การสอนหรอการบรรยายซงวธการสอนดงเดมแบบนกสามารถน ามาประยกตใหมความเปนการจดการเรยนรเชงรกไดเชนเดยวกน ยกตวอยางเชน การสอดแทรกการสาธตเขาไประหวางการบรรยาย หรอการใชกจกรรมการเขยน หรอการบรรยายทเรยกวา “Guided Lecture” ซงใหเวลาผเรยนในการฟงการบรรยายเปนเวลา 20-30 นาท โดยไมใหมการจด เมอจบการบรรยายจงเปดโอกาสใหผเรยนจดสงทตนเองสามารถจดจ าไดโดยใหเวลา 5 นาทหลงจากนนจงผเรยนออกเปนกลมยอยๆ เพอแลกเปลยนสงทตนเองจดจ าไดกบเพอนในกลม แลวจงมการสรปโดยผสอนอกครงหนง 2.6) Jigsaw กจกรรมนมรปแบบคลายคลงกบการตอจกซอว คอการใหขอมลเพยงบางสวนกบผเรยน จากนนผเรยนตองศกษาขอมลสวนทตนเองไดรบและไปแลกเปลยนความรทไดกบเพอนในกลมอกทอดหนง

45

2.7) Demonstrations การสอนแบบการสาธตทท าใหผเรยนไดเหนถงขนตอนและวธการท าสงตางๆ อยางแทจรง ซงจะตรงกบหลกการของการจดการเรยนรเชงรกในแงทวาการเรยนการสอนแบบนจะเนนใหใชสงทมอยจรงทผเรยนจะสามารถพบเหนไดจรง 2.8) Socratic Method เปนวธการสอนซงเนนทการตงค าถาม โดยดงเอาหลกแนวคดของนกปราชญชาวกรกผมชอเสยงคอโสเครตส (Socrates) วธการสอนแบบนเนนใหเกดกระบวนการคดขนสงกบผเรยนมากกวาการมงเนนทการหาค าตอบของค าถามนน 2.9) Wait Time การเวนจงหวะใหเกดความเงยบเพอรอค าตอบของผเรยนหลงจากทผสอนถามค าถาม หรอการเวนจงหวะของผสอน หลงจากทผเรยนตงค าถาม ซงมงานวจยทชชดวาการเวนจงหวะใหนานขนเปน 3-5 วนาทจะเกดผลดตอผเรยนเพราะจะท าใหผเรยนมค าตอบทหลากหลายและยาวมากขน 2.10) Student Summary of Student Answer ใหผเรยนสรปค าตอบของเพอนรวมชนทไดกลาว หรอเขยนไปแลว โดยวธการนสามารถใชเปนวธการทตรวจสอบความสนใจของผเรยนในหองเรยนไดอกดวย 2.11) Fish Bowl เปนกจกรรมทใหผเรยนเขยนค าตอบใสกระดาษไวแลวผสอน น ามารวบรวมใสไวในโถจากนนจงสมเลอกค าตอบนนขนมาอานโดยจะบอกชอหรอไมกได จากนนจงแสดงความคดเหนตอค าตอบนน หรอจดแบงประเภทค าตอบของผเรยน โดยอาจใหผเรยนชวยกนคดเพอจดประเภทหรอลงคะแนนเสยงเพอคดเลอกค าตอบทดทสด นอกจากนวธการนยงสามารถปรบเปลยนไดหลายรปแบบ เชน ใหผเรยนเขยนค าถามแลวผสอนสมเลอกเพอตอบค าถาม หรอใหผเรยนเปนผสมเลอกค าตอบจากโถแทนผสอนเปนตน 2.12) Finger Symbols การใชสญลกษณมอเพอสอความหมายหรออารมณแทนการพดซงจะชวยใหเกดความสนกสนานและแปลกใหมในชนเรยน 2.13) Role Playing การแสดงบทบาทสมมตทนอกจากจะชวยใหเกดความสนกสนาน ยงกระตนใหผเรยนเกดความกลาแสดงออก 2.14) Panel Discussion การอภปรายแบบกลม เชนเดยวกบการโตวาท วธการนผเรยนจะไดฝกทกษะกระบวนการคดขนสง (Metacognition) และเรยนรเนอหาไปพรอมๆกน สรปในการจดการเรยนรเชงรก ผควรใชกจกรรมในการจดการเรยนร ดงน 1) ตงค าถามสนๆ ครตงค าถามกระตนความคดของนกเรยน เปนการเปดโอกาสใหผเรยนทกคนไดคดและตอบค าถาม 2) ท างานเปนกลม ผเรยนท างานเปนกลมยอยๆ ในงานทไดรบหมอบหมาย 3) ระดมความคด ผเรยนทกคนมอสระทจะพดและเสนอความคดของตนกบกลมทแบงแลวใหชวยกนคดเฉพาะในกลม 4) น าเสนอหนาชนเรยน เปนการแสดงแนวความคดทไดของกลมจากการท างานกลมและการระดมความคด 5) สรปสงทเรยนดวยตนเอง กอนหมดคาบการสอน ผสอนใหผเรยนสรปประเดนส าคญเพอตรวจสอบดวาผเรยนเขาใจมากนอยเพยงใด 6) ซกถามเมอเรยนจบ เมอเรยนจบในแตละคาบ ผสอนใหผเรยนซกถามสงทสงสยและของใจเพอใหไดค าตอบทชดเจนหรอมเหตผล

46

บทบาทของครในการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) Shenker; Goss and Bernstein (1996, pp. 20-22) กลาวถงบทบาทของผสอนในการน าการจดการเรยนรเชงรกไปใชในชนเรยน ดงน 1) การจดการเรยนร เชงรกเปนการขยายทกษะการคดวเคราะห และการคดอยางมวจารณญาณ ตลอดจนความสามารถของการประยกตเนอหาของผเรยน ดงนน จะตองสอสาร การเรยนการสอนอยางชดเจน 2) การจดการเรยนรเชงรกจะตองสงเสรมความรบผดชอบในการคนควา และสงเสรมการเรยนรนอกเวลาของผเรยน รวมทงการมสวนรวมในกจกรรมตางๆ 3) การจดการเรยนรเชงรกตองมงเนนใหผเรยนคนหาค าตอบมากขนดวยตนเอง 4) การเรยนแบบบรรยายในชนเรยนอาจจะครอบคลมเนอหามากกวา แตเมอผเรยนออกจากชนเรยนเนอหาทมากจนไมชดเจนจะท าใหผเรยนลม และไมเขาใจได ถงแมวาการจดการ เรยนรอยางมชวตชวาจะใชเวลาสอนมากกวา และเรยนรมโนทศนไดนอยกวา แตผสอนสามารถปรบแกไดโดยสอนมโนทศนทส าคญ และสอสารอยางชดเจนกบผเรยน วาผเรยนตองเรยนรบางมโนทศนดวยตนเอง ซงผเรยนท าไดด เพราะผเรยนมความเขาใจในมโนทศนทไดเรยนรและสามารถน าไปใชกบการเรยนมโนทศนใหมดวยตนเองได 5) วธการเรยนรโดยผเรยนเปนฝายรบความร อาจท าใหผเรยนมมโนทศนทคลาดเคลอน ซงเปนผลจากการสอน ในขณะทการจดการเรยนรเชงรกชวยใหผเรยนเขาใจในเนอหามากขน เกดความสนใจ สนกสนาน และเกดทกษะในการวเคราะห สามารถถายโอนความรความเขาใจทเรยนได 6) การจดการเรยนรเชงรกวธการหนงๆ ไมใชวธการทดทสดส าหรบผเรยนทกคนผสอนตองเลอกกลวธและกจกรรมทเหมาะสม ศกษาขอมลทผเรยนบางคนปฏเสธ โตเถยง และปรบกลวธการสอน ซงการจดการเรยนรเชงรกจะมความยดหยนสง สามารถปรบวธการใชกจกรรมและแหลงเรยนรหลากหลาย ซงท าไดมากกวาการสอนแบบบรรยาย Fink (1999, pp. 2-4) ไดเสนอการน าการจดการเรยนรเชงรกไปใชในชนเรยน ดงน 1) ผสอนสรางสรรคกจกรรมหลากหลาย เพอขยายประสบการณการเรยนรของผเรยนในการจดการเรยนรเชงรก อกทงผเรยนมพนฐานและความสนใจตางกน ผสอนควรพจารณากจกรรมทสงเสรมประสบการณ และการสนทนาสอสารใหมากขน ตวอยางเชน 1.1) แบงกลมยอย ใหตดสนใจหรอตอบค าถามทส าคญเปนชวงๆ 1.2) คนหาวธทจะใหผเรยนเกดการสนทนาตามสภาพจรงในชวตกบบคคลอนๆ ทเกยวของ เชน ดงประสบการณของผเรยนเขามาเชอมโยง เพอกระตนความสนใจของกลม 1.3) ใหผเรยนบนทกการเรยนร สรางแฟมสะสมงาน บรรยายสงทเรยนร ความคดความรสกจากการเรยนของผเรยน 1.4) คนหาวธทจะชวยใหผเรยนสงเกต (โดยตรงและโดยออม) ในวชาทเรยน 1.5) คนหาวธใหผเรยนลงมอกระท าทงทางตรงและโดยออม 2) น าวธการปฏสมพนธมากอใหเกดประโยชนมากทสด ประสบการณทไดรบจากการลงมอกระท า จากการสงเกตกบการสนทนาสอสารกบตนเองและผอน อนเปนการพฒนาคณคาในตวเอง สามารถน ามาใชใหมากขน เพอเพมความหลากหลาย และความสนใจของผเรยน โดยการจดล าดบกจกรรมใหเหมาะสมกบการมปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผสอน ผเรยนกบผเรยน และผเรยนกบกจกรรม ตวอยางเชน ใหผเรยนสอสารกบตนเองโดยเขยนความคดเหนของตน กอนเขากลมอภปรายยอย (สอสารกบผอน) กลมอภปรายควรจะไดขอคดเหนมากขน การสงเกตปรากฏการณจะกอใหเกดการเรยนรทมากขน และตามดวยการลงมอกระท า

47

ระหวางการลงมอกระท า ผเรยนจะรบสมผสไดดขนวาตนเองจ าเปนตองท าอะไร สงใดจ าเปนตองเรยนร ในทสดหลงการลงมอกระท า ผเรยนจะเขาสกระบวนการสรางประสบการณโดยการเขยน (สอสารกบตนเอง) และ/หรออภปรายกบผอน จะท าใหเขาใจสงตางๆ ชดเจนขน ล าดบของกจกรรมเชนนจะท าใหผสอนและผเรยนไดรบประโยชนจากการมปฏสมพนธกน 3) สรางศกยภาพระหวางประสบการณกบการสนทนาสอสาร หลกการมปฏสมพนธขางตนชวยสรางศกยภาพ กลาวคอ ประสบการณใหม (ทงจากการลงมอกระท า และการสงเกต) มศกยภาพทจะใหผเรยนไดรบมมมองใหมวาสงใดมเหตผลทอธบายไดหรอไมได มศกยภาพทจะชวยผเรยนสรางความหมายตอการเรยนรทเปนไปไดมากมาย ท าใหผเรยนเกดการรแจง และรบประสบการณใหมเพมขน และลกซงขน Center for Teaching Excellence, University of Kansas (2000, pp. 1-3) กลาวถงแนวทางในการจดการเรยนรเชงรก ดงน 1) ผสอนเปนผชน า การเรยนเรมตนจากความรเดมของผเรยน ไมใชความรของขอมล ผสอนมหนาทรบผดชอบในการสงเสรมและกระตนแรงจงใจของผเรยน สนบสนนและวนจฉยการเรยนรของผเรยนโดยตองปฏบตตอผเรยนอยางใหเกยรตและเทาเทยมกน ใหการยอมรบและสนบสนนความแตกตางระหวางบคคล 2) ผเรยนมสวนรวมในการก าหนดจดมงหมาย ผสอนเปนผจดหาจดมงหมายทส าคญใหแกผเรยน โดยเปดโอกาสใหผเรยนสรางหรอเลอกจดมงหมายเพมเตม 3) บรรยากาศในชนเรยนมลกษณะเปนการเรยนรรวมกน และสนบสนนชวยเหลอกนอยางตอเนอง ผ เรยนทกคนรจกกนเปนอยางด และเคารพในภมหล ง สถานภาพ ความสนใจ และจดมงหมายของกนและกน ผสอนจะใชการสอนทสงเสรมและสนบสนนใหผเรยนอภปราย ท างานกลม และรวมมอกนปฏบตงานอยางมชวตชวา 4) กจกรรมการสอนยดปญหาเปนส าคญและแรงขบเคลอนไหวในการเรยนรเกดจากผเรยน การเรยนเรมจากปญหาทแทจรงซงเกยวของกบจดมงหมายและความสนใจของผเรยนผเรยนมความยดหยนในการเลอกปญหา จดระบบการปฏบตงานและตารางเวลาเพอความกาวหนาดวยตนเอง ผสอนจะเรมสอนตงแตปญหางายๆ เพอใหเกดมโนทศน รปแบบของกจกรรมตองลดความซ าซอนของภาระงานทไมจ าเปนใหอยในระดบต าสด สงเสรมและก าหนดใหผเรยนปฏบตงานรวมกนเปนกลม 5) สนบสนนใหมการประเมนผลอยางตอเนองเพอพฒนาผเรยนในดานการประเมนผลนนควรท าการประเมนผลอยางตอเนองระหวางการเรยนการสอนโดนเนนทการปอนขอมลยอนกลบ การประเมนผลทงหมดควรองเกณฑมากกวาองกลม และใหครอบคลมขอเทจจรง มโนทศนและการประยกตใชความรทางวทยาศาสตร เปนการประเมนตามสภาพจรงอยางสม าเสมอ ผเรยนไดรบอนญาตใหแกไขงาน ปรบปรงงานใหมหากการปฏบตงานนนไมไดมาตรฐานโดยระดบผลการเรยน พจารณาจากงานทมการปรบปรงแกไขแลวผสอนเปนผมบทบาทในการชวยใหผเรยนประสบความส าเรจ เกดความภาคภมใจในความส าเรจและความสามารถของตน ใหค าแนะน าโดยเนนใหผเรยนปรบปรงงานใหดขนมากกวาการระบขอผดพลาดเพอกลาวโทษ 6) การสอนเปนการพฒนามากกวาการชน า หรอการน าเสนอการสอนเนนทความเขาใจและการประยกตใชความรมากกวาการจดจ าและการท าซ า โดยใหความส าคญกบวธการทางวทยาศาสตร ยอมรบค าตอบทหลากหลายมากกวาค าตอบทถกตองเพยงขอเดยว เนนการใชเทคโนโลย สอ และวธการใหมๆ สงเสรมและสนบสนนใหผเรยนชน าตนเอง และมความยดหยนในการปฏบตงาน ผเรยนเปนผมความ

48

กระตอรอรน ในการสงเสรมความร มใชผรบขอมลขาวสารเพยงฝายเดยว ผสอนเปนผจดหาแนวทางหรอแหลงขอมลใหกบผเรยน รวบรวมขอมลและน าขอมลจากการเรยนรนนไปใชประโยชน ชวยใหผเรยนเขาใจรปแบบและวธเรยนและชวยผเรยนแกปญหาดานการเรยนรของแตละบคคล ผสอนจงเปนผแนะแนวทาง ไมใชผก าหนดขนตอนกจกรรมใหผเรยนปฏบตตามทกขน แตตองเนนและใหผเรยนเกดความคดเชงวเคราะห Lorenzen (2001, p. 5) กลาวถง บทบาทของครในการจดการเรยนรเชงรก ดงน 1) พดคยกบนกเรยนในระหวางการจดการเรยนร 2) จดหองเรยนใหเหมาะสมกบการมสวนรวมในการเรยนร 3) ใหมการอภปราย การตงค าถาม และการเขยนเพอใหนกเรยนมสวนรวม 4) ใหเวลานกเรยนในการคนหาค าตอบ ไมเรงเราเอาค าตอบจากนกเรยน 5) ใหรางวลแกนกเรยนทมสวนรวมเพอสรางแรงจงใจ 6) ใหเวลากบนกเรยนในชวงทายคาบเพอใหนกเรยนถามค าถาม ลาวลย พลกลา (2553, หนา 3) กลาวถงบทบาทของครในการประสบการณแบบปฏบตการ ดงน 1) ตองใหนกเรยนเขาถงบทบาทของนกเรยนในการเรยนรแบบนวาตองท าตามขอปฏบตการตอบและการสรปตองอาศยการคดอยางมเหตผล 2) ตองมการเตรยมบทเรยนอยางด ใหมความยากงายเหมาะกบความสามารถของนกเรยน ระวงอยาใหนกเรยนผดหวง ตนตระหนกตอความลมเหลวของตนเอง ครตองใหเวลากบนกเรยนเพอปรบตวใหคนเคยกบวธการจดการเรยนรเชงรก 3) การจดการเรยนรเชงรกเปนการสอนทเนนกระบวนการเรยนรมากกวาการรเนอหาหรอผลค าตอบ ซงตางกบการจดการเรยนรแบบดงเดมทมงเนอหาและค าตอบ ถงแมวากระบวนการเรยนรเปนสงส าคญอยางหนงแตเนอหาของคณตศาสตรตามหลกสตรคณตศาสตรกยงมความส าคญทจะตองค านงถง 4) การท างานรายบคคลและแบบกลมยอยตองมงใหนกเรยนรจกการระดมความคด การหาเหตผล เพอใหเกดความเขาใจเนอหา บหงา วฒนะ (2546, หนา 32) กลาวถงบทบาทของครในการด าเนนการทจะท าใหเกดบรรยากาศของการจดการเรยนรแบบ Active Learning ดงน 1) การเตรยมตวใหพรอมทจะสอน หรอศกษาขอบเขตและกรอบในการท างาน 2) ศกษาฝายผเรยน วเคราะหจดออนจดแขง 3) จดระบบการเรยนการสอน ซงจะเนนใหผเรยนมสวนรวมมากทสด 4) รวบรวมทรพยากรและผลตขนเพมเตม โดยเฉพาะสอตางๆ 5) ด าเนนการพฒนาผเรยนและพฒนางาน 6) ประเมนผล-สรปผล และพฒนางาน ทววฒน วฒนกลเจรญ (2551, หนา 3) กลาววาการจะบรรลวตถประสงคของการเรยนเชงรก ผสอนควรมบทบาทดงน 1) จดใหผสอนเปนศนยกลางของการเรยน กจกรรมหรอเปาหมายทตองการตองสะทอนความตองการทจะพฒนาผเรยน และเนนการน าไปใชประโยชนในชวตจรงของผเรยน 2) สรางบรรยากาศของการมสวนรวม และการเจรจาโตตอบทสงเสรมใหผเรยนมปฏสมพนธทดกบผสอน และเพอนในชนเรยน

49

3) จดกจกรรมการเรยนการสอนใหเปนพลวต สงเสรมใหผเรยนมสวนรวมในทกกจกรรมทสนใจรวมทงกระตนใหผเรยนประสบความส าเรจในการเรยน กจกรรมทเปนพลวต ไดแก การฝกแกปญหา การศกษาดวยตนเอง เปนตน 4) จดสภาพการเรยนรแบบรวมมอ (Collaboratory Learning) สงเสรมใหเกดการรวมมอในกลมผเรยน 5) จดกจกรรมการเรยนการสอนใหทาทาย และใหโอกาสผ เรยนไดรบวธการสอนทหลากหลายมากกวาการบรรยายเพยงอยางเดยว แมรายวชาทเนนทางดานการบรรยายหลกการและทฤษฎเปนหลกกสามารถจดกจกรรมเสรม อาท การอภปราย การแกไขสถานการณทก าหนดเสรมเขากบกจกรรมการบรรยาย 6) วางแผนในเรองของเวลาการสอนอยางชดเจน ทงในเรองของเนอหา และกจกรรมในการเรยนทงนเนองจากการจดการเรยนรทกระตอรอรนจ าเปนตองใชเวลาการจดกจกรรมมากกวาการบรรยาย ดงนนผสอนจ าเปนตองวางแผนการสอนอยางชดเจน โดยสามารถก าหนดรายละเอยดลงในประมวลรายวชา เปนตน 7) ใจกวาง ยอมรบในความสามารถในการแสดงออก และความคดเหนทผเรยนน าเสนอ จากแนวคดดงกลาวของนกการศกษา สรปไดวา บทบาทของครในการจดการเรยนรเชงรก มดงน 1) จดกจกรรมใหหลากหลาย เราใจ และทาทายความสามารถของผเรยน 2) จดหาสอการสอนทเปนรปธรรม และเหมาะสมกบเนอหาทสอน 3) สรางบรรยากาศใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน 4) จดกจกรรมใหผเรยนมปฏสมพนธกบผสอนและเพอนในชน 5) สงเสรมใหผเรยนไดมการคนควา และระดมความคด 6) ผสอนตองมใจกวาง ยอมรบความสามารถของผเรยน 7) สงเสรมใหผเรยนเกดความรวมมอกน 8) วางแผนเวลาในการจดการเรยนร 9) ผสอนตองสอสารใหชดเจน ณชนน แกวชยเจรญกจ (2550) ไดกลาวถงบทบาทของครผสอนในการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางของ Active Learning ดงน 1) จดใหผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนการสอน กจกรรมตองสะทอนความตองการในการพฒนาผเรยนและเนนการน าไปใชประโยชนในชวตจรงของผเรยน 2) สรางบรรยากาศของการมสวนรวม และการเจรจาโตตอบทสงเสรมใหผเรยนมปฏสมพนธทดกบผสอนและเพอนในชนเรยน 3) จดกจกรรมการเรยนการสอนใหเปนพลวต สงเสรมใหผเรยนมสวนรวมในทกกจกรรมรวมทงกระตนใหผเรยนประสบความส าเรจในการเรยนร 4) จดสภาพการเรยนรแบบรวมมอ สงเสรมใหเกดการรวมมอในกลมผเรยน 5) จดกจกรรมการเรยนการสอนใหทาทาย และใหโอกาสผ เรยนไดรบวธการสอนทหลากหลาย 6) วางแผนเกยวกบเวลาในจดการเรยนการสอนอยางชดเจน ทงในสวนของเนอหาและกจกรรม 7) ครผสอนตองใจกวาง ยอมรบในความสามารถในการแสดงออก และความคดของผเรยน

50

สรป เทคนคการการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) เปนสงจ าเปนอยางยง ทครผสอนวชาตางๆ ทกคน จะตองศกษาใหเกดความรและความเขาใจในการทจะน าไปสการปฏบตจรงในหองเรยนใหมากทสด เพราะการจดกจกรรมการเรยนรเชงรก(Active Learning) เปนสงจ าเปนในสงคมยคปจจบน

51

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2553). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. พมพครงท2.กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.

กาญจนา เกยรตประวต. (2554). วธสอนทวไปและทกษะการสอน. กรงเทพฯ: วฒนาพานช. กตตคณ รตนเดชกาจาย. (2545). การสอนเปนคณะกบการนเทศแบบรวมมอ ใน วารสารวชาการ 5(5), หนา

36-38 กลยา ตนตผลาชวะ. (2543). การสอนแบบจตปญญา. กรงเทพฯ: เอดสน เพรสโปรดกส. คณะกรรมการบรหารโรงเรยนเพลนพฒนา. (2551). การจดการเรยนการสอนในศตวรรษท 21. เอกสาร

ประกอบการอบรมพฒนาศกยภาพครโรงเรยนเพลนพฒนา. กรงเทพฯ: โรงเรยนเพลนพฒนา. ณชนน แกวชยเจรญกจ. (2550). ภาวะผน าและนวตกรรมทางการศกษา: บทบาทของครกบ Active

Learning. วนทคนขอมล 22 มนาคม 2558. เขาถงไดจาก http://www.pochanukul.com ณฐพร เดชะ และสทธาสน เกสรประทม. (2550). Active Learning. รายงานการสรปกจกรรมระหวางวนท

15-21 ตลาคม 2555, หนา 1. ดษฎ โยเหลา และคณะ. (2557). การศกษาการจดการเรยนรแบบ PBL ทไดจากโครงการสราง ชดความรเพอ

สรางเสรมทกษะแหงศตวรรษท 21 ของเดกและเยาวชน: จากประสบการณความสาเรจของโรงเรยน ทววฒน วฒนกลเจรญ. (2551). การพฒนารปแบบการวดประเมนตามสภาพจรง จากการเรยนอเลกทรอนกส

ทใชวธการเรยนตามสถานการณ ทสงผลตอการรบรความสามารถของตนเองของผเรยน ในสถานศกษาระดบอดมศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ไทย. กรงเทพฯ: หจก. ทพยวสทธ บญญต ชานาญกจ. (2551). เอกสารประกอบการอบรมเรอง Active Learning. นครสวรรค: มหาวทยาลย

ราชภฏนครสวรรค บหงา วฒนะ. (2546). Active Learning ใน วารสารวชาการ 6(9), หนา 30-34. ประพณพร เยนประเสรฐ. (2548). การพฒนาแบบฝกการอานจบใจความภาษาไทย โดยใชสอทองถนนนทบร

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3. กรงเทพฯ: สาขาการจดการเรยนร มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.

ปราวณยา สวรรณณฐโชต. (2558). รปแบบการสอนทเนนการเรยนรเชงรกตามวธการสอนแบบหองเรยนกลบดานเพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะหและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารส าหรบนสตคร. กรงเทพฯ:ศนยนวตกรรมการเรยนร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปรชาญ เดชศร. (2555). การเรยนรแบบ Active Learning: ทาไดอยางไร ใน การศกษาวทยาศาสตร คณตศาสตรและเทคโนโลย, 30(116), 53-55.

. (2555). ประกาศผลการประเมน TIMSS. วนทคนขอมล 17 มนาคม 2558 เขาถงไดจาก http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9550000150408

พรเทพ รแผน. (2549). KM กบ Active Learning: ประสบการณในมหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ใน วารสารการจดการความรมหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค, 1(1), หนา 1-5.

ลาวลย พลกลา. (2553). การสอนคณตศาสตรแบบปฏบตการ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

52

วนดา บษยะกนษฐ. (2552). ผลของการจดประสบการณแบบปฏบตการกบแบบปกตทมตอทกษะการเปรยบเทยบของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. สาขาการศกษาปฐมวย, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศกดา ไชกจภญโญ. (2548). สอนอยางไรให Active Learning ใน วารสารนวตกรรมการเรยน การสอน. 2(2), หนา 12-15.

ศรพร มโนพเชฐวฒนา. (2547). การพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร แบบบรณาการทเนนผเรยนมสวนรวมในการเรยนรทกระตอรอรน เรองรางกายมนษย. กรงเทพฯ: โรงพมพและท าปกเจรญผล.

ศนยพฒนาการนเทศและเรงรดคณภาพการศกษาขนพนฐาน. (2559). แนวทางการนเทศการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนา 4H. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

สญญา ภทรากร. (2552). ผลของการจดการเรยนรอยางมชวตชวาทมตอความสามารถในการแกปญหาและการสอสารทางคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 เรอง ความนาจะเปน.ปรญญาการศกษามหาบณฑต. สาขาวชาการมธยมศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. (2553). แนวทางการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.

. (2553). แนวทางการบรหารจดการหลกสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.

. (2554). เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดการเรยนรประวตศาสตร. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.

. (2557). แนวปฏบตการวดผล และประเมนผลการเรยนร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2551. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.

. (2558). แนวการจดการเรยนรประวตศาสตรเพอสรางส านกความเปนไทย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.

. (2559). คมอบรหารจดการเวลาเรยน “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร”. (อดส าเนา). สชาดา แกวพกล. (2555). การพฒนากจกรรมคณตศาสตรทใชการจดการเรยนการสอนอยางกระตอรอรน

(Active Learning) โดยเนนการเรยนเปนครวมกบการบรหารสมองเพอสงเสรมผลสมฤทธทาง การเรยนคณตศาสตรและความสขในการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทมผลสมฤทธทาง การเรยนต า. ปรญญาการศกษามหาบณฑต. สาขาวชาการมธยมศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สชาดา นทตานนท. (2550). ผลการจดประสบการณแบบปฏบตจรงทมตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ. การศกษามหาบณฑต, สาขาการศกษาปฐมวย, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

อรทย มลค า และคณะ. (2542). วธจดการเรยนรเพอพฒนาความรและทกษะ. กรงเทพฯ: ดวงกมล. Baldwin J, and Williams H,. (1988). Active Learning: A Trainer’s Guide. England: Blackwell

education.

53

Bonwell Charles, C. and Eison James A. (1991). Active Learning: Creative Excitement in the Classroom. Retrieved May 21, 2015 from http://www.ntlf.com/htlm/lib/bib/91-9dig.htm.

Buffalo Educational Technology Center. (2001). Instructional Support Services State University of New York. New York: Buffalo.

Campbell, E. & Piccinin, S. (1999). Active learning. Teaching Options, Teaching Technologies in Center for University Teaching, University of Ottawa, 3 (1).

Center for Teaching and Learning. (1993). Action research. The Hong Kong University of Science & Technology. Retrieved May 17, 2015 from http://celt.ust.hk/teaching-r esources/action-research/ [15 August 2013]

Center for Teaching Excellence, University of Kansas. (2000). Problem-based learning. Virginia Commonwealth University. Retrieved May 17, 2015 from http://www.vcu.edu/cte/resources/nfrg/11_07_problem_based_learning.htm 100

Copeland, R. W., (1974). How children learn mathematics: Teaching implications of Piaget’s research. 2nd ed. New York, NY: Macmillan Publishing.

Cratty, B.J (1985). Active Learning. Houghton-Miffin. Retrieved May 17, 2015 from http://hydro4.sci.fan.edu/~rjordan/active_learning.htm

Fink, Dee, L. (1999). Active Learning Handbook. Institute for Excellence in Teaching and Learning, Faculty Development Center, Webster University.

Johnson, D. W.; et al. (1991). Active Learning: Cooperation in the College Classroom. Edina, Mn: Interraction Book Company.

Krathwohl, D. R. (2002). “A Revision of Bloom’s Taxonomy : An Overview.” Theory intoPractice. 41 No. 4. 212 – 218. [Cited 2016 Sept 8.] Available From : http://www.unco.edu/ cetl/sir/stating_outcome/ documents/Krathwohl.pdf.

Kittisunthorn, C. (2003). Standards-based curriculum: The first experience of Thai teachers. Doctoral Dissertation, Jamia Islamia University, Delhi, India.

Lorenzen, M. (2001). Active Learning and Library Instruction. Retrieved June 16, 2015 from http://www.libraryinstruction.com.active.html

Marks, J, L. (1970). Teaching Elementary School Mathematics. New Yoek: McGraw- Hill, Inc. Marlowe, W, L. and Page, C. (2005). The Sysmatic Design of Instruction. 6th. Boston: Allyn

Bacon. Meyers, C., & Jones, T. B. (1993). Promoting active learning: Strategies for the college

classroom. SanFrancisco: Jossey-Bass. Moore, B, N. (1994). Critical Thinking Evaluating Claims and Arquments in Everyday Life.

California: Mayfield. Petty G. (2004). Active Learning Work: the evidence. Retrieved July 5, 2015 from

http://www.geoffpetty.com

54

Shenker, J, I.; Goss, S, A, and Bernstein, D, A. (1996). Instructor’s Resource Manual for Psychology: Implementing Active Learning in the Classroom. Retrieved May 17, 2015 from http://s.psych/uiuc,edu/~jskenker/active.html

Silberman, M. (1996). Active Learning. Boston: Allyn&Bacon. Staff of Center for Teaching & Learning at Carolina. (2001). Alternative Strategies and Active

Learning. Retrieved July 5,2015,from http://www.unc.edu/depts/ecl/fye2.html.