polonya pazar araştırması raporu

POLONYA PAZAR ARATIRMASI RAPORU

OCAK 2014 Orta Anadolu hracat Birlikleri Genel Sekreterlii

N D E K L E R

SAYFA NO

POLONYA 1 1.1.Temel Sosyal ve Ekonomik Gstergeler 2 1.2.yesi Olduu Uluslararas Kurulular 2 2.1.Genel Ekonomik Durum 3

2.1.1.Sanayi 6 2.1.2.naat 7 2.1.3.Ulatrma ve Telekomnikasyon Altyaps 7 2.1.4.Enerji 7 2.1.5.Bankaclk 8 2.1.6.Perakende Sektr 8

3.1.D Ticaret 9 3.1.1.Polonyann D Ticareti 9

3.1.2.Polonyann hracatnda Balca rnler 10 3.1.3.Polonyann thalatnda Balca rnler 11 3.1.4.Balca lkeler tibar ile Polonyann D Ticareti 12

4.1.Dorudan Yabanc Yatrmlar 15 4.1.1.lkeler tibar ile Dorudan Yabanc Yatrmlar 15 4.1.2.Sektrler tibar ile Dorudan Yabanc Yatrmlar 16

5.1.Polonyadaki Serbest Blgeler (zel Ekonomik Blgeler) 16 6.1.Polonyada Kurma Mevzuat 17 7.1.Polonyada Yatrmlara Salanan Tevikler 19 8.1.Polonyada D Ticaret Politikas ve Vergiler 22

8.1.1.D Ticaret Politikas 22 10.1.Tarifeler ve Dier Vergiler 22 10.2.Tarife D Engeller 22 10.3.Polonya-Trkiye Ticareti 23 10.4.Polonya-Trkiye Arasndaki Anlama ve Protokoller 25 11.1.Trkiye-Polonya Yatrm likileri 25 12.1.Polonya-Trkiye Arasnda Ticarette Yaanan Sorunlar 26 12.2.Polonya-Trkiye Arasndaki Mteahhitlik likileri 27 12.3.Polonyadaki Datm Kanallar 28 12.4.Polonyada Tketici Tercihleri 29 12.5.Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme 30 12.6.Ulatrma ve Tamaclk Maliyetleri 30 12.7.Kamu haleleri 31 13.1.Polonyada Mteahhitlik Hizmetleri hra Potansiyelimiz 31

KAYNAKLAR 37

ORTA AVRUPA LKELER PAZAR ARATIRMASI RAPORU

1 ORTA ANADOLU HRACATI BRLKLER GENEL SEKRETERL

POLONYA



1.1.Temel Sosyal ve Ekonomik Gstergeler

Temel Sosyal Gstergeler

Resmi Ad Polonya Cumhuriyeti

Nfus 38.2 milyon

Yzlm 311.889 km2

Dil Lehe

Din Katolik (%95), Protestan, Ortodoks ve dierleri (%5)

Bakent Varova

Para Birimi Zloti (Zl)

Balca ehirleri Varova, Krakow, Lodz, Wroclaw, Poznan, Gdansk

Ynetim ekli Parlementer Demokrasi

Cumhurbakan Bronislaw Komorowski

Babakan Donald Tusk

Temel Ekonomik Gstergeler 2008a 2009a 2010a 2011a 2012a 2013b 2014c 2015c

GSYH (milyar dolar, piyasa dviz kuruna gre)

529,3 430,0 469,2 514,7 489,7 510,7 526,0 575,0

GSYH (milyar Zloti) 1.275 1.342 1.415 1.525 1.595 1.634 1.698 1.789

Byme (%) 5,0 1,6 3,9 4,5 2,0 1,0 2,3 3,2

Kii bana GSYH (dolar, satn alma gc paritesine gre)

17.566b 17.897b 18.792b 19.874b 20.619b 21.219 22.172 23.400

sizlik (ort.; %) 9,8 11,0 12,1 12,4 12,8 13,5a 13,3 12,9

Enflasyon (ort,; %) 4,2 3,2 2,6 4,1 2,6 2,7 2,3 -

hracat-fob (milyon dolar) 178.701 142.071 165.901 195.194 188.523 199.521 221.961 260.317

thalat-fob (milyon dolar) 209.430 149.713 177.683 209.301 195.404 205.147 230.481 273.228

Cari lemler Dengesi (milyon dolar) -34.914 -17.278 -24.064 -25.039 -17.128 -11.603 -12.899 -15.327

Dviz Kuru Zl:$ (ort) 2,41 3,12 3,02 2,96 3,26 3,20a 3,23 3,11

Dviz Kuru Zl: (ort) 3,52 4,33 3,99 4,12 4,19 4,19 4,109 3,92

D Bor (ylsonu, milyar dolar) 218,0 280,1 317,1b 320,6b 364,1b 373,0 376,8 384,5

Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU)- 2013

a EIU Gerekleen, b EIU Tahmin, c EIU ngrs

1.2.yesi Olduu Uluslararas Kurulular

Avrupa Birlii, Arctic Konseyi ACCT(Gzlemci), Australia Group, BIS, BSEC (Gzlemci), CBSS, CE, CEI, CERN, EAPC, EBRD, EIB, ESA (birlii), EU, FAO, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICCt, ICRM, IDA, IEA, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, ITUC, MIGA, MINURCAT, MINURSO, MONUC, NATO, NSG, OAS (Gzlemci), OECD, OIF (Gzlemci), OPCW, OSCE, PCA, Schengen Konvansiyonu, SECI (Gzlemci), UN, UNCTAD, UNDOF, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNIFIL, UNMIL, UNMIS, UNOCI, UNWTO, UPU, WCL, WCO, WEU (ortak), WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO, ZC



2.1.Genel Ekonomik Durum

Polonya nemli ldeki yzlm, nfus ve ekonomik potansiyeli ile orta byklkte bir Avrupa lkesidir. GSYHda son yllardaki art nedeniyle dnya ekonomisindeki nemi ve pay ykselmektedir. zelletirme uygulamalar neticesinde, lke Merkezi ve Dou Avrupa lkeleri ierisinde en fazla dorudan yabanc sermaye yatrmlarna konu olan lke durumundadr.

lkede, 1989 ylndan sonra serbest piyasa ekonomisine gei ynnde ekonomik politikalar izlemitir. Bu dnemde izlenen Balcerowitz Plan piyasa ekonomisine gei iin sistematik bir dnm ngrmtr. Uygulanan politikalar neticesinde, ilk anda isizlik ve enflasyon artm, ancak yllar itibaryla d gstermeye balamtr. 2002 ylndan itibaren hzla iyileme gstermitir. GSYH artnn arkasnda zellikle baarl ihracat performans yatmaktadr. Zaman iinde i talebin glenmesi, zel tketim ve sabit yatrmlarn artmas da hzl bymenin temel dinamikleri olmutur.

lkede alt yap yatrmlarnn hz kazanmas, dorudan yabanc sermayenin pazara olan ilgisinin kesintisiz devam etmesi ve tketim harcamalarnn mali krizden nispeten daha az etkilenmesi gibi nedenlerden tr Polonya, 2008-2009 mali krizi boyunca pozitif byme gsteren yegane AB yesi lke olmutur. 2011 yl iin %4.3, 2012 yl iin %2 orannda GSYH byme gereklemitir. 2013 ylnda ise %1in zerinde byme beklenmektedir.

Euro blgesindeki durgunluk nedeniyle, 2013 yl boyunca ekonomik performansda zayfln devam etmesi beklenmektedir. Ekonomik byme iin Euro blgesi krizi ve Leh bankalarnn skntl Euro blgesi borlar aa ynl risk olmaya devam edecektir.

Bununla beraber, balca ticari partnerlerindeki ekonomik durgunluk, Polonya ekonomisini de yavalama srecine sokmutur. Nitekim, ihracatnn yaklak %80ini AB yesi lkelere yapan Polonyann d pazarlarndaki daralma ve d kaynakl kredilere ulama glnn nmzdeki dnemde i piyasaya sanayi retiminde d, tketici gveninde ve perakende satlarda azalma ve isizlikte art eklinde yansmas beklenmektedir. Polonyann sanayi retimi, isizlik veya perakende satlar gibi gstergeleri henz Avrupada yaanmakta olan krizden etkilenilmediine iaret etmekle birlikte, para birimi Zlotide ar dalgalanmalar ve Polonya Merkez Bankasnn referans faiz orann ykseltmesi nmzdeki dnemin Polonya asndan zorlu geeceini gstermektedir.

Ancak, lkede AB fonlar kaynakl alt yap yatrmlarnn hz kazanmas, dorudan yabanc sermayenin Polonya pazarna olan ilgisinin kesintisiz olarak devam etmesi ve tketim harcamalarnn dier Avrupa lkelerine gre mali krizden nispeten daha az etkilenmesi gibi nedenlerden tr, Polonya ekonomisinin nmzdeki dnemde de pozitif fakat daha yava bymesi muhtemeldir. Benzer ekilde, Bat Avrupadaki talep daralmas d ticaret hacimine de yansyabilecek, Bankaclk sistemi arlkl olarak Bat Avrupa bankalarna dayal Polonyada yerli yatrmlarda dler grlebilecektir. Ekonomik faaliyetlerdeki yavalama doal olarak Polonya kamu maliyesini olumsuz etkilemektedir.

Polonya Hkmeti, 2008-2009 kresel krizinin etkilerini bertaraf etmek zere 24 milyar Avroluk stikrar ve Kalknma Plann uygulamaya koymutur. Plan, banka garantilerinin arttrlmas, kk ve orta lekli iletmelere kredi salanmas ve yenilenebilir enerji alannda yatrmlara odaklanmaktadr. Buna ilave olarak, IMFden 22 milyar Dolarlk kredi imkan temin edilmi ancak, ihtiya duyulmadndan kullanlmamtr. Dier taraftan, Polonya Maliye Bakanl bte ann Maastricht kriterlerine uygun hale getirilmesi ve Polonyann Euroya geiine imkan tannmas iin yeni bir bte plann uygulamaya koymutur. Polonya, ABnin Euro blgesi yelerince ekonomi politikalarnn koordinasyonu amacyla 2011 yl Mart aynda oluturulan Euro Plus Pakt erevesinde, rekabet gcn arttrc dier baz



tedbirlerin yan sra, kamu borlarn reel olarak en fazla GSYIHnn %51ine karlk gelecek kadar arttrmay ve retmenler ve aratrmaclar dnda kamu personeli cretlerinin dondurulmasn taahht etmitir. Sz konusu tedbirler halen yrrlkte olup, Polonya Hkmetinin 9 Ekim 2011 tarihinde gerekletirilen genel seimler sonrasnda uygulad balca ksa vadeli tedbir, baz tketim mallarnda bte ann kontrol amal vergi arttrmlar olmutur.

Polonya, kriz boyunca Rusya Federasyonu, Ukrayna, Beyaz Rusya ve Azerbaycan gibi eski SSCB lkeleri ile ek Cumhuriyeti, Slovakya ve Srbistan gibi civar lkeleri hedef pazarlar olarak belirlemi ve bu lkelere ynelik resmi ve ticari heyet ziyaretlerini younlatrm, benzeri giriimleri Gnye Kore, Suudi Arabistan ve Katar gibi Uzak Dou ve Korfez lkelerinden yabanc sermaye yatrmlarn ekilmesi iin de gerekletirmitir.

Polonyann 2012 yl ihracat 184 milyar Dolar, ithalat ise 196 milyar Dolar seviyesinde gereklemitir. D ticaret a bir nceki yla gre %42 orannda azalarak 12 milyar Dolar dzeyinde olmutur. zellikle ihracata ynelik yabanc sermaye yatrmlar Avro blgesinde yaanan krize ramen ihracatta grlen arta nemli katkda bulunmutur.

irket kapanmalar, kamu ve zel sektrn mali krizdeki personel azaltmalar sonucunda mali kriz ncesinde tek haneli olarak seyreden olan isizlik oran 2012 ylnda %12.6 olmutur. Bununla beraber, igcnn niteliinin iyelemesiyle birlikte, ortalama cretlerde enflasyon orannn zerinde artlar grlmtr.

2007-2013 bte dneminde AB kaynaklarndan Polonyaya tahsis edilen kaynak 67 milyar Eurodur. Ayrca, 2007-2009 yllarnda ngrlen byme hedefinin zerinde bir byme yakalandndan, 2011-2013 dnemi iin 633 milyon Euroluk ek kaynak da tahsis edilmitir.

Polonya Ekonomisini Etkileyen ve D Olaylar: Polonya ekonomisini etkileyen en nemli gelime, 1 Mays 2004 tarihinde gerekleen AB tam yeliidir. Polonyann ABne katlm ncesi ekonomi politikas, hzl ekonomik byme, igc piyasasn canladrma ve istihdam artrma ve lkenin kalknmas iin AB fonlarnn etkin kullanm zerinde odaklanmtr. Bu hedeflere ulalabilmesi asndan, giriimciliin gelitirilmesi, inovasyon, altyapnn iyiletirilmesi, krsal kalknma, merkezi otoritenin yerel yaplara devredilmesi, devlet mlkiyetindeki iletmelerin zelletirilmesi ve yeniden yaplandrlmas yntemleri zerinde durulmutur.

AB yelii ile birlikte Polonya, AB yesi lkelerin ekonomi politikalarnn koordine edilmesi almalarna dahil olmutur. Bu erevede, Polonya ABnin Genel Ekonomi Politikas ilkelerini gzetmek durumunda olduu gibi, Ecofin (Ekonomik ve Mali ler) Konseyinin detayl tavsiyelerini uygulamak durumundadr. ABnin Anayasas niteliindeki Lizbon Antlamasnn 1 Aralk 2009 tarihinde yrrle girmesiyle birlikte, Polonyann d politika alanndaki yetkileri giderek artan lde ABne devredilmektedir. Bu itibarla, Polonya AB yelii sonrasnda Ekonomik Btnleme Program hazrlayarak uygulamaya koymutur. Sz konusu program, Polonyann ekonomik verilerinde ABnin eski yelerine gre olan farkllklarn, bir baka ifade ile dk sermaye birikimi, dk verimlilikle alan tarm sektrnn istihdamdaki paynn ykseklii ve sanayi sektrndeki teknolojik altyapnn yenilenmesi ihtiyacndan kaynaklanan olumsuzluklarn bertaraf edilmesine yneliktir.

Polonya, ABne yeliini izleyen dnem ierisinde ekonominin modernizasyonu, yaam standartlarnn ykseltilmesi ve isizliin azaltlmas bakmndan nemli gelimeler kaydetmi, makro ekonomik istikrar ile birlikte yksek byme hzlar yakalamtr. Polonyann AB tek pazarna entegrasyonu, mallarn ve sermayenin serbest dolam ve yatrm ortamn iyiletiren dier reformlar Polonyaya yksek miktarlarda AB ve nc lkeler kaynakl sermayeyi getirmitir. Tam yelik sonrasnda Polonyann AB lkeleriyle d ticareti yaklak %70 orannda artm, benzeri bir eilim nc lkeler ile ticarette de grlmtr. Bu gelimeler, Polonyann i dinamikleriyle birlikte, tam yelii izleyen be ylda ortalama %5 orannda ekonomik byme salamtr. Polonyann i ve d pazarlarndaki byme, yabanc sermaye ile birlikte nemli kapasite artlarna imkan tanmtr. Benzer ekilde, ABnin Ortak Tarm Politikasnn salad destekler, Polonyal iftilerin gelirlerinin 2000 ylndan itibaren %90 orannda



artmasn salamtr. Tam yelik ncesinde 27 yeli ABnin kii ba ortalama GSYHnn %49una sahip olan Polonya, bu oran %56ya karmtr. AB, Polonyann blgesel geliimini ABnin eski yeleri seviyesine getirmek amacyla AB yapsal fonlarndan 2007-2013 yllar iin 67 Milyar Euro kaynak salamtr. ABnin bir sonraki dnem (2014-2020) bte hazrlklar kapsamnda da benzeri bir kaynan Polonya iin tahsis edilmesi beklenmektedir.

Tam yelikle birlikte gmrk engellerinin kaldrlmas ertesinde ithalatta da yksek oranlarda art grlmtr. Tam yeliin ilk ylnda byk lde petrol ve hammadde fiyatlarnn etkisiyle enflasyonda hzl bir art yaanm, ancak enflasyon 2005 ylndan itibaren d seyrine girmitir. Dier taraftan, tam yelik sonrasnda ithalatta grlen artlar ve yabanc sermayenin kar transferleri sonucu, Polonyann demeler dengesi a 2003 ile 2008 arasnda srekli olarak artm ancak 2009 yl sonrasnda kresel krize bal ithalat daralmasyla nemli lde d gstermitir. Ekonomik altyapnn modern sanayiinin ihtiyalarn karlayacak ekilde yenilenmesi ihtiyac da kamu btesinde deme glkleri yaratmtr. Bu glkler byk lde ABnin yapsal fonlarndan yaplan transferlerle bertaraf edilebilmitir. ABne tam yeliin Polonyaya etkileriyle ilgili olarak Polonya hkmeti tarafndan bamsz kaynaklara hazrlattrlan kapsaml bir rapora http://5lat.ukie.gov.pl/wp-content/uploads/2009/04/five_years_of_poland_in_the_european_union.pdf internet adresinden ulalabilmektedir.

Polonya ekonomisinin serbestletirilmesi ve dnya pazarlaryla btnlemesi Polonyay ayn zamanda d oklara daha ak bir hale getirmitir. Ancak, AB yeliinin getirdii ekonomik istikrar, yabanc yatrmclarn Polonya pazarna olan ilgisinin devam etmesi ve AB fonlarndan temin edilen kaynaklar kresel mali kriz ve ekonomik durgunluun etkilerinin dier Avrupa lkelerine gre daha az hissedilmesine imkan salamtr. Polonya, kresel kriz boyunca cari ak, bte a ve d bor gibi kriterler bakmndan dier AB ye lkelerine gre daha dk bir riske ve gl bir mali disipline sahip olmutur. Polonya, 2011 ylnn ikinci yars iin AB Konseyi Dnem Bakanln stlenmitir. Polonya hkmetince, Polonya Dnem Bakanlnn ekonomik ncelikleri Dou Ortakl Giriiminin hayat geirilmesi, enerji gvenlii ve i pazarn glendirilmesi olmu ancak, Euro blgesinde yaanan bor krizi bu hususlarn Polonya Dnem Bakanl srasnca yeterince gndeme alnmasna izin vermemitir.

Dou Ortakl Giriimi: 19-20 Mart 2009 tarihlerinde Brkselde ye lkelerin devlet ve hkmet bakanlarnn katlmyla gerekletirilen AB Konsey Zirvesinde, Polonya ve sve tarafndan nerilen ve Avrupa Komuluk Politikasnn dou boyutunu gelitirmeyi amalayan Dou Ortakl (Eastern Partnership) giriimi iin onay verilmitir. Dou Ortakl, Ukrayna, Grcistan, Moldovya, Ermenistan, Azerbaycan ve Belarusu kapsamakta olup, bu lkeler ile siyasi ortaklk oluturulmas, her bir lkenin kaydettii ilerlemeler dorultusunda, Ortaklk Anlamas ve serbest ticaret alanna ilikin mzakerelerin yrtlmesi, vize rejiminin serbestletirilmesi, AB mevzuatna uyum ve enerji gvenliinde ibirliinin arttrlmas Dou Ortaklnn ncelikli hedefleri arasnda saylmaktadr. ABne ye 27 lke ile sz konusu 6 lke devlet ve hkmet bakanlarnn her iki ylda bir, dileri bakanlarnn ise ylda bir biraraya gelmeleri suretiyle blgesel ve ok tarafl ibirliinin kurumsal atyapsnn tesisi ngrlmektedir. Dou Ortakl giriimi, ABnin yeni genileme politikasndan ok, ABnin doudaki komularnn istikrar, ekonomik kalknmalar ve AB ile daha youn bir ibirliine girmelerine ynelik bir giriim olarak kabul edilmekle birlikte, Polonya, bu giriimi zellikle Ukraynann uzun vadede ABne katlm iin hazrlk mahiyetinde deerlendirilmektedir. Bu giriim, blgedeki Karadeniz Sinerjisi gibi dier giriimleri tamamlayc mahiyettedir. ABnin sz konusu giriim erevesindeki projeler iin 2007-2013 btesinden toplam 600 Milyon Euro kaynak tahsis etmesi beklenmektedir.

Polonyann AB Para Birimi Euroya Geii: Polonya, AB para birimi Euroya gei iin kresel mali kriz ncesinde (Eyll 2008) 2012 yl hedefini belirlemi olmakla birlikte, Polonya Merkez Bankas, Maastricht kriterlerinin karlanmas, Polonya para birimi Zlotinin ERM2 mekanizmasnda 2 yl kalmas



zorunluluu ve dviz kuru istikrarszlklar gibi nedenlerle bu tarihin 2015 sonrasna ertelenmesi gerekmektedir.

Enerji Gvenlii: Polonya, Avrupada en yksek enerji gvenliine sahip lkelerden biri olmakla birlikte, ABnin yenilenebilir enerjilere ynelik politikas ve karbon salnmyla ilgili politikalar erevesinde enerji kaynaklarn eitlendirme yoluna gitmektedir. Enerjisinin %60n kmrden, %23n petrolden ve %12sini doal gazdan salayan Polonya, lkede 2020 ylna kadar nkleer santral inasna ilikin olarak Fransa ve ABD ile youn bir ibirliine girmitir. Doalgaz ihtiyacnn %65ini Rusya ve BDT lkelerinden salayan Polonya, doal gaz tedarikinin eitlendirilmesi iin gayret etmektedir. Yenilelenebilir enerjiye ynelik giriimler ise zel sektr inisiyatifiyle AB yesi lkelerle ibirlii halinde yrtlmektedir.

2.1.1.Sanayi Polonya sanayi siyasi ve ekonomik rejimin deitii 1990 ylndan itibaren kkl bir yeniden yaplanma srecine girmi, komnist rejim zamannda kalma eski teknolojili ve devlet destei ile ayakta durabilen madecilik, demir-elik, gemi inaa ve demiryolu ekipman gibi ar sanayii iletmeleri zaman ierisinde kapanm veya el deitirmi, imalat sanayi AB ile btnleme sreci ierisinde ve byk lde yabanc sermaye destei ile otomotiv, elektronik, dayankl tketim malzemeleri ve gda sanayii gibi ihracat odakl hafif endstrilere ynelmitir.

Polonyann demir-elik retimi lkenin gneyindeki Silezya ve Krokaow civarndaki modernize edilmi tesislerde yaplmakta ve arlk olarak otomotiv, gemi inaa ve alt yap inaatlarna girdi salamaya ynelik olarak faaliyette bulunmaktadr. Fiat ve GM firmalarnn Silezyada, Volkswagen firmasnn Poznan kentinde retim tesisleri bulunmakta olup, binek otomobil ve hafif ticari ara retimi yllk ylnda yaklak 1 milyon adet civarndadr. Polonyann daha kk apl ar vasta (otobs, kamyon ve hibrid toplu tama aralar) retim kapasitesi bulunmaktadr. Polonyann bata dizel motor retimi olmak zere, otomotiv sektrn destekleyen ve yabanc semaye arlkl gl bir yan sanayii bulunmaktadr. Benzer bir eilim tketici elektronii iin de sz konusu olup, Polonya, ABnin en byk LCD ekran reticisi ve ikinci byk elektrikli ev aletleri reticisi haline gelmitir. Dell, LG, Sharp, Funai, Toshiba, Elektrolux, Bosch, Indesit ve Whirlpool gibi byk uluslararas firmalar retimlerini Polonyaya kaydrmladr. Polonya yazlm irkeleri de AB ierisindeki faaliyetleri arttrmaktadr. Polonyann havaclk sanayii kkl bir gemie sahip olup, zellikle helikopter ve hafif uak retimine ynelik imalat bulunmaktadr. Orta ve kk lekli ok sayda firma uluslararas havaclk sanayiine aksam ve para tedarik etmektedir. Kimya sanayii, slfrik asit, sentetik elyaf, kaustik soda, sentetik boyalar ve kimyasal gbreler gibi eitli alanlarda hacimli retim potansiyeline sahip olup, plastik ve trevleri nemli gelime gstermitir. Petro kimya sektrnde faaliyette bulunan halen devlet kontrolndeki byk firmalar Plock ve Gdansktaki rafinerilerde nemli kok ve petrol ileme potasiyeline sahiptir. Bu firmalar dnyann pek ok lkesinde petrol ve gaz sondaj yapmaktadrlar. Polonyann komnist dnemden kalma eczaclk firmalar modernletirilerek el deitirmekte ve lkenin bu alandaki retim potansiyeli uluslararas firmalarn yatrmlaryla bymektedir. Polonya, son dnemde, yenilenebilir enerjiye ynelik yatrmlara byk nem vermektedir. Gda ileme sanayii Polonyann bymeye devam eden sektrlerindendir. Bu sektrn yaratt katma deer 6 milyar Dolar civarnda ve GSYHnn %6 sna karlk gelmektedir.

Bununla beraber, Polonyann orta kesimlerinde yer alan Lodz civarndaki tekstil ve konfeksiyon endstrisi, eski SSCBnin dalmasyla pazarn byk lde kaybetmi, Uzak Doudan gelen rekabetin de etkisiyle kademeli olarak klmtr. Polonya gemi inaa sektr tm yeniden yaplandrma abalarna ramen kapanma tehlikesiyle kar karyadr. naat malzemeleri sektr de yeni teknolojilere uyum salamakta glk ekmekle birlikte, imento retimi yllar itibariyle art gstermi, seramik sektr yeniden yaplandrlmtr.



2.1.2.naat Polonya'da faaliyet gsteren inaat firmalarnn ou zelletirilmitir. Varova, Poznan, Gdansk gibi byk ehirlerdeki yeni otel, ofis, konut inaatlar, inaat sektrnde byk bir i imkan meydana getirmitir. Bu eilim dier ehirlerde daha az olmutur. Yabanc inaat firmalar Polonyal firmalarla ortaklklar oluturmutur. imento endstrisi yabanc yatrmclarn ilgisini ekmi ve 1990l yllarn ortasnda zelletirilmitir. Yeni konut iin byk bir talep mevcut olup, sz konusu talebi ise ekonomik genileme neticesinde halkn gelirlerindeki art oluturmaktadr. Ayrca, Polonya inaat hizmetlerinde nemli bir ihracat konumundadr.

2.1.3.Ulatrma ve Telekomnikasyon Altyaps Haberleme altyaps son yllarda nemli lde gelime gstermitir. Uluslararas haberleme imkanlar byk ehirlerde etkili olmasna ramen zellikle krsal kesimde yetersiz kalmaktadr. Bu olumsuzluk ise mobil telefonlarn yaylmas ile giderilmeye allmaktadr.

Polonyada sabit hatl telekomnikasyon iin 96 firma faaliyette olup, 10.3 milyon sabit hatl telefon abonesi bulunmaktadr. Piyasann yaklak %85i ulusal operatr olan Telekomunikacja Polska SA.nn elindedir. Sektrdeki dier operatrler Netia, Dialog ve Tele 2 olup, piyasann %11ini oluturmaktadr.

Polonya mobil telefon piyasasnn bykl 6.390 milyon dolar civarndadr. 2006 yl sonunda faaliyete geen P4 (Play) firmasnn dnda, PTK Centertel (Orange), Polkomtel (Plus) ve Polska Telefonia Cyfrowa (Era) sektrdeki dier operatrlerdir. lkede 44.9 milyon mobil telefon abonelii mevcuttur. Polonyada 18.7 milyon internet kullancs bulunmaktadr.

Telekomnikasyon sektr, 3 Eyll 2004 tarihinden beri yrrlkte olan Telekomnikasyon Yasas ile dzenlenmektedir. Sektr, bu erevede, Elektronik letiim Ofisi (www.en.uke.gov.pl) tarafndan gzetim altnda tutulmaktadr. Sektrde faaliyet gsterilebilmesi iin, Telekomnikasyon letmeleri Siciline kaydolunmas gerekmektedir.

2.1.4.Enerji

lkede 52 termik santral ve 20 g santrali bulunmaktadr. Polonya ihtiyac olan doal gazn %30unu, petroln ise %3.8ini retebilmektedir. Yllk elektrik retimi 162 TWh civarndadr. Yerli elektrik retimi talebin %97sini karlamaktadr. Polonyann elektrik enerjisinin %95i kmre dayal santrallerden salanmaktadr. Kalan santraller ise doal gaz ile almaktadr. Elektrik retiminde arlkl olarak kmr kullanlmas ve evreyi korumaya ynelik maliyetler elektrik fiyatlarn AB ortalamasnn zerine karmaktadr.

Kmr lkenin enerji retiminde kulland temel yakt olmay srdrmektedir. Doal gaz esas olarak Rusya Federasyonundan ithal edilmektedir. Rusyadan ithal edilen doal gaz 10 milyar m3 olan tketimin %70ini karlamaktadr. Hkmet doal gaz alm iin Danimarka ve Norve ile de anlama imzalamtr.

Petrol ve gaz retimi lisansa tabidir. Petrol endstrisi stratejik neme haiz sektr olarak kabul edilmektedir. Polonyann rafine petrol ihtiyacnn %20si Rusya Federasyonu ve Kazakistandan ithal edilmektedir.

Petrol ve doal gaz ithalat bir bakma takmr ihracat ile dengelenmektedir. Ancak, ABnin karbon emisyonunun azaltlmas amacyla yenilenebilir enerjinin 2020 ylna kadar ye lkeler enerji retiminin %20sini karlamas hedefini belirlemesi, petrol fiyatlarndaki artlar ve enerji gvenliiyle ilgili sorunlar Polonyay alternatif enerji kaynaklarna yneltmitir. Polonyann hzla bymekte olan ekonomisi



enerji tedariine olan talebi de arttrmaktadr. Bu kapsamda bir yandan nkleer santral inaat imkanlar aratrlrken, yabanc sermayenin yenilenebilir enerji yatrmlar da zendirilmektedir. Dier taraftan, Polonya byk miktarlada killi ist rezervleri kefedilmi olup, 1.4 ila 3 milyar metrekp arasnda olduu tahmin edilen bu rezervlerden ekonomik olarak gaz kartlmas imkanlar aratrlmaktadr. Polonya hkmeti 10 Kasm 2009 tarihinde lkenin 2030 ylna kadaki enerji politikasn belirlemi olup, Polonya Ekonomi Bakanlnn http://www.mg.gov.pl/Gospodarka/Energetyka/Polityka+energetyczna adresinden konu hakknda malumat temin edilebilmektedir.

Polonyann yllk doal gaz tketimi 16.5 milyar m3 civarndadr. Polonya Petrol ve Gaz irketi (PGNiG) yeni retim sahalar ile arz arttrmaktadr. thalatta byk lde Rusya Federasyonuna bal olunmas nedeniyle doal gaz tedarik kaynaklarnn eitlendirilmesine ve stoklama hacminin artrlmasna zel nem verilmektedir.

Enerji gvenliinin salanmas ve enerjide Rusyaya bamlln azaltlmas Polonya asndan ncelikli hususlardr. Bu nedenle, Rusya doal gaznn Baltk Denizi yoluyla Avrupaya iletilmesine ynelik Nord Stream projesine (proje Rusyada Vyborgdan Almanyada Greifswalda uzanan 1.200 kmlik iki paralel boru hattnn 2012 ylna kadar inasn ve yllk 55 milyar metrekp gazn tanmasn hedeflemektedir) Polonyann dahil edilmemi olmas, 2006 yl iinde gerek Almanya gerek Rusya ile ilikilerin gerginlemesine neden olmutur. Polonya, boru hattnn inasndan sonra Rusyann Polonyaya ynelik gaz ihracatnn sekteye uramasndan endie etmektedir. Doal gaz tedarikilerinin eitlendirilmesine ynelik dier alternatifler arasnda Odesa-Brody-Gdansk projesi bulunmaktadr. Kafkas petrolnn Polonyaya tanmasn hedefleyen 500 milyon Euro tutarndaki projenin 2011 ylnda tamamlanaca belirtilmektedir. Polonya, Orta Asya ve ran doal gaznn Avrupaya tanmasna ynelik Nabucco projesiyle de yakndan ilgilenmektedir.

Dier taraftan, Polonyann yenilenebilir enerji kaynaklarna ynelik yatrmlar artarak devam etmekte olup, toplam enerji tketimi iindeki pay 2010 ylnda %7.5 olan yenilebilir enerji paynn, 2020 ylnda ise %15e kartlmas hedeflenmektedir. Bu amala, Polonya hkmeti 2020 ylna kadar lkede 2.500 biogaz tesisi kurulmasna dair bir program balatmtr. Rzgar enerjisine ynelik ok sayda yabanc sermayeli yatrm bulunmaktadr. Ayrca Polonya hkmeti, 2020 ylndan nce nkleer enerji retimine geileceini aklamtr. Bu balamda, iki nkleer santral inas planlanmaktadr.

2.1.5.Bankaclk Polonyada faaliyette bulunan herhangi bir Trk bankas bulunmamaktadr. Ancak transferler ve firmalar aras akreditif ilemleri bankalarca muhabirlik ilikileri erevesinde yrtlmektedir. Polonya bankaclk sistemi ve Polonyada faaliyette bulunan bankalarla ilgili bilgilere Polonya Ulusal Bankas web adresinden http://www.nbp.pl ulalabilir.

1-Bankalarda Hesap Atrlmas: Polonyada kurulu irketler, bankalarda, yerel ve yabanc para cinsinden hesap atrabilir.

2-Dviz Alm Satm: Polonya uyruklularn yabanc para bulundurmalar, satn almalar, dvizle ticaret yapmalar ve yurt dna dviz karmalar serbesttir. Yabanclar da ayn ekilde bankalar ve dviz brolarndan (kantor) serbeste dviz alp satabilirler.

3-Yurtdna Kar Transferi: Polonya'da mukim olanlarn, mukim olmayanlara yapacaklar 10.000 Euro'nun zerindeki transferleri bankalar vastasyla yapmalar gerekmektedir. Polonya'da mukim olmayanlarn vergiye tabi kazanlarn Polonya dna transfer edebilmeleri iin, vergi ofislerinden alacaklar bir belgeyi sunmalar zorunludur.

2.1.6.Perakende Sektr



Polonya, yaklak 320 milyar dolar civarndaki perakende piyasas ile ABne yeni katlan 10 lke arasnda en byk pazara sahiptir. Perakende piyasas, ilk modern alveri merkezinin ald 1993 ylndan bu yana dzenli olarak bymekte, i talep de paralel bir ekilde artmaktadr. 2010 ylnda 300.000 metrekare yeni perakende sat alan hizmeti girecek olup, halen 7.7 milyon metrekare alveri alan ve yaklak 400 bin maaza bulunduu ve her bin kiiye 200 metrekarelik perakende sat alan dt tahmin edilmektedir.

Alveri merkezlerinin %65i Polonyann en byk sekiz ehirinde yer almaktadr. Alveri merkezlerinin byk blm Atrium European Real Estate, Caelum Development, GTC, Helical, IKEA, Keen Property Partners, Key Invest, Liebrecht&Wood, Mayland RE, Parkridge, Plaza Centers ve Rank Progress gibi yabanc sermayeli irketler tarafndan inaa edilmektedir.

Polonya perakende sektr kresel mali krizden ok fazla etkilenmemi olmakla birlikte, nemli alveri merkezlerinde kiralarn genellikle Euro karl olarak belirlenmesi ve Zlotinin son dnemde nemli lde deer kaybetmesi dk cirolu perkakendecileri g durumda brakmtr.

Polonyada zincir marketler byk lde yabanc sermayeye aittir. Perakende piyasasnda hakim konumda bulunan bir Polonya zinciri bulunmamaktadr. Bununla birlikte, Polonya halknn yarsna yaknnn perakende formatlar ile temas bulunmad gznnde bulundurularak, Polonyal perakende zincirlerinin bilhassa 100 bin ila 400 bin arasndaki orta byklkteki ehirlerde anslarnn byk olduu belirtilmektedir.

Polonya perakende piyasasnda yksek kalite ve zevke hitap eden maazalar iin halen bir potansiyel olduu da ifade olunmaktadr. Polonya halknn alveri merkezlerine gitme ve alveri yapma hususunu bir bo zaman geirme faaliyeti olarak grmeleri nedeniyle, e-ticaret yahut bilgi teknolojilerinden yararlanlmas (sanal alveri vb.) konularnda fazla istekli olmadklar ancak, yeni nesil ile birlikte bu durumun deitii dile getirilmektedir. Polonyadaki byk perakende zincirlerinin cirolar ve maaza saylar da dahil olmak zere, Polonya perakende piyasasna dair ayrntl istatistiklere http://www.retailpoland.com/index.php?item=2 internet adresinden ulalabilmektedir.

Polonyada gemi dnemlerde Lodz kentinde Saspol Alveri Merkezi ve Varovada Blue City Alveri merkezi Trk mteebbisler tarafndan ina edilmi ve her iki alveri merkezinin de iletmesi Polonyada yerleik dier mteebbislere devredilmitir. Bu itibarla, Polonyada iletmesi Trk vatandalar tarafndan yaplan bir alveri merkezi mevcut bulunmamaktadr.

3.1.D Ticaret 3.1.1.Polonyann D Ticareti D Ticaret Gstergeleri (Milyar Dolar)

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

hracat 74 89 110 139 172 137 157 188 180

thalat 88 102 126 164 210 150 174 209 191

Denge -14 -13 -16 -25 -38 -13 -17 -21 -11

Hacim 162 191 236 303 382 287 331 397 371

Kaynak: Trademap

Polonyann d ticareti hacmi 2012 ylnda 371 milyar $ olmutur. 2012 ylnda ihracat %4 ve ithalat %8 azalarak srasyla 180 milyar dolar ve 191 milyar dolar olarak gereklemitir.

Polonya dnya ihracatndan ald %1lik pay ile dnya ihracatnda 27. srada gelmektedir. Buna karlk dnya ithalatndan %1,1'lik pay almakta olup, dnya ithalatnda 27. sradadr.



Polonyann son yllarda d ticaretindeki bu artlar byk lde uluslararas irketlerin AB pazarna ynelik retimlerini Dou Avrupaya kaydrmalar ve artan refah sonucu tketim harcamalarnn artmasyla aklanmaktadr. Bununla beraber, dnya pazarlarnda yaanan daralma, yerli firmalarn i pazara olan ilgisini arttrm olup, bu durum ithalat basks yaratmtr.

3.1.2.Polonyann hracatnda Balca rnler hra Ettii Balca rnler (Milyon Dolar)

GTP No.

rnler 2010 2011 2012 2011/ 2012

% Deiim Genel Toplam 157.064 188.105 179.603 -4

8708 Kara tatlar iin aksam, paralar 7.875 9.029 8.469 -6

8703 Otomobil, steyn vagonlar 8.786 9.515 6.857 -28

8528 Televizyon alclar, video monitrleri ve projektrler 7.364 6.222 5.110 -18

9401 Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam-paralar 4.031 4.867 4.632 -5

2710 Petrol yalar ve bitmenli minerallerden elde edilen yalar 2.081 3.609 4.419 22

9403 Dier mobilyalar vb. aksam, paralar 2.920 3.459 3.272 -5

8901 Yolcu gemileri, gezinti gemileri, feribotlar, yk gemileri, mavnalar 2.224 3.650 3.008 -18

8471 Otomatik bilgi ilem makineleri, niteleri 3.409 2.999 2.982 -1

8408 Dizel, yar dizel motorlar (hava basnc ile atelenen, pistonlu 2.700 3.492 2.718 -22

7403 Artlm bakr, ilenmemi bakr alamlar 2.402 2.923 2.682 -8

8544 zole edilmi tel, kablo; dier izole edilmi elektrik iletkenleri 2.463 2.826 2.440 -14

4011 Kauuktan yeni d lastikler 1.893 2.439 2.240 -8

8704 Eya tamaya mahsus motorlu tatlar 1.469 1.983 2.144 8

3004 lalar (dozlandrlm) 1.973 2.025 2.076 2

7308 Demir/elikten inaat ve aksam 1.411 1.804 2.008 11

2704 Takmr, linyit ve turbdan elde edilen kok/smikok, karn kmr 2.288 2.786 1.951 -30

2402 Ttn/ttn yerine geen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar 1.407 1.644 1.715 4

8529 Planga, gemi vinci vb.kaldrma tertibatl dier aralarn aksam ve paralar 2.014 1.633 1.680 3

8517 Telefon cihazlar, ses, grnt veya dier bilgileri almaya veya vermeye mahsus dier cihazlar

888 858 1.679 96

7106 Gm (ham/yar ilenmi, pudra halinde) 783 1.401 1.324 -6

0207 Kmes hayvanlarnn etleri ve yenilen sakatat 957 1.249 1.315 5

8409 ten yanmal, pistonlu motorlarn aksam-paralar 819 1.187 1.250 5

3926 Plastikten dier eya 969 1.219 1.237 1

8411 Turbojetler, turbopropellerler ve dier gaz trbinleri 976 965 1.203 25

7326 Demir/elikten dier eya 867 1.210 1.197 -1

3304 Gzellik/makyaj ve cilt bakm mstahzarlar 1.080 1.117 1.150 3

7408 Bakr teller 971 1.152 1.144 -1

3923 Plastikten ambalaj malzemeleri 941 1.149 1.137 -1

8450 amar makinalar 987 1.104 1.134 3

1806 ikolata ve kakao ieren dier gda mstahzarlar 888 1.090 1.114 2

9619 Hijyenik rnler 1.185 1.381 1.092 -20

8516 Elektrikli su stclar, elektrotermik cihazlar (ofbenler) 756 977 1.029 5

8212 Usturalar, tras makineleri, tras baklar 878 1.005 1.014 1

4016 Vulkanize kauuktan dier eya 824 1.012 995 -2

0203 Domuz eti 573 805 983 22



8414 Hava veya vakum pompalar, hava veya dier gaz kompresrleri, anlar (vantilatrler ve aspiratrler)

599 784 974 24

2701 Takmr; takmrnden elde edilen kat yaktlar 1.191 1.163 970 -17

8536 Gerilimi 1000 voltu gemeyen elektrik devresi tehizat 933 1.147 957 -17

8504 Elektrik transformatrleri, statik konvertisrler, endktrler 849 950 925 -3

7214 Demir veya alamsz elikten ubuklar 565 858 924 7

9404 Somyalar, ilte, yatak, yorgan, yastk, puf, diz, ayak rtleri vb 824 937 917 -2

7204 Demir-elik dknt ve hurdalar, bunlarn kleleri 654 981 916 -7

8539 Kzma esasl veya dearj esasl elektrik ampulleri 891 969 914 -6

3925 Plastikten dier inaat malzemeleri 710 883 914 3

8702 Toplu halde yolcu tamaa mahsus motorlu tatlar 1.011 1.179 912 -23

4418 Ahaptan bina ve inaat iin marangozluk mamulleri ve dorama paralar 769 911 902 -1

0201 Sr eti (taze/soutulmu) 795 943 895 -5

8418 Buzdolaplar, dondurucular 632 814 878 8

8431 zellikle veya esasen 84.25 ila 84.30 pozisyonlarndaki makina ve cihazlar 578 776 851 9

1905 Ekmek, pasta, kek, biskvi ve dier ekmeki mamulleri 678 800 816 2

Kaynak: Trademap

3.1.3.Polonyann thalatnda Balca rnler thal Ettii Balca rnler (Milyon Dolar)

GTP No.

rnler 2010 2011 2012 2011/ 2012

% Deiim

Genel Toplam 174.127 209.191 191.430 -8

2709 Ham petrol (petrol yalar ve bitmenli minerallerden elde edilen yalar) 12.274 17.986 19.656 9

8708 Kara tatlar iin aksam, paralar 5.313 6.463 5.423 -16

8703 Otomobil, steyn vagonlar 5.418 5.230 5.023 -4

3004 lalar (dozlandrlm) 4.812 5.039 4.146 -18

8471 Otomatik bilgi ilem makineleri, niteleri 2.803 2.848 3.319 16

8529 Radyo, televizyon, radar cihazlar vb cihazlarn aksam ve paralar 4.176 2.612 2.894 10

8517 Telli telefon-telgraf iin elektrikli cihazlar 2.479 2.601 2.637 1

8901 Yolcu gemileri, gezinti gemileri, feribotlar, yk gemileri, mavnalar 2.094 2.737 2.591 -5

2710 Petrol yalar ve bitmenl minerallerden elde edilen yalar 2.733 3.772 2.463 -35

8542 Elektronik entegre devreler 1.795 2.023 1.979 -2

8409 ten yanmal, pistonlu motorlarn aksam-paralar 1.656 2.156 1.772 -18

8701 Traktrler 1.250 1.843 1.754 -4

7210 Demir/elik yass mamul, kapl, svanm (600mm.den geni) 1.655 2.018 1.728 -14

2711 Petrol gazlar ve dier gazl hidrokarbonlar 1.282 1.630 1.565 -4

0203 Domuz eti 1.287 1.548 1.553 0,3

7208 Demir-elik scak hadde yass mamulleri-genilik 600mm. fazla 1.132 1.615 1.454 -10

8544 zole edilmi tel, kablo; dier izole edili elektrik iletkenleri 1.189 1.457 1.392 -4

8473 Yaz, hesap, muhasebe, bilgi ilem, bro iin dier makine ve cihazlarn aksam 1.738 1.464 1.371 -6

8704 Eya tamaya mahsus motorlu tatlar 1.211 1.564 1.335 -15

3901 Etilen polimerleri (ilk ekillerde) 1.069 1.374 1.328 -3

8528 Televizyon alclar ve video monitrleri 1.141 1.171 1.304 11

3926 Plastikten dier eya 1.224 1.397 1.249 -11

2701 Takmr; takmrnden elde edilen kat yaktlar 1.723 2.143 1.233 -42



3920 Plastikten dier levha, yaprak, pelikul ve lamlar 1.085 1.343 1.228 -8

8536 Gerilimi 1000 voltu gemeyen elektrik devresi tehizat 1.064 1.214 1.116 -8

4011 Kauuktan yeni d lastikler 867 1.189 1.070 -10

2304 Soya fasulyesi ya ekstraksiyonundan (ztleme) arta kalan kspe 796 810 1.024 26

8481 Musluku, borucu eyas 871 1.003 1.012 1

8443 Matbaacla mahsus bask makinalar 939 941 1.002 6

8414 Hava-vakum pompas, hava/gaz kompresr, vantilatr, aspiratr 889 1.103 986 -11

8302 Adi metallerden donanm, tertibat vb. eya 954 1.044 985 -5,6

3907 Poliasetaller, dier polieterler, epoksit-alkid reineler vb (ilk ekilde) 869 1.095 968 -12

8802 Dier hava tatlar (helikopterler, uaklar gibi); uzay aralar (uydular dahil) 355 335 962 187

7326 Demir/elikten dier eya 832 1.021 958 -6

8411 Turbojetler, turbopropeller ve dier gaz trbinleri 657 807 895 10

3923 Plastikten ambalaj malzemeleri 726 889 877 -1

7601 slenmemi alminyum 804 1.067 873 -18

8483 Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanlar, dililer, arklar 739 912 856 -6

8413 Svlar iin pompalar, sv elevatorleri 886 1.026 849 -17

8504 Elektrik transformatorleri, statik konvertisrler, endktrler 858 921 848 -7

3902 Propilen ve dier olefinlerin polimerleri (ilk ekillerde) 663 925 840 -9

4810 Bir/iki yz kaolin, inorgank madde svanm katlar ve kartonlar 777 899 830 -7

8421 Santrifjle alan kurutma, fltre, artma cihazlar 671 957 826 -14

7606 Aluminyum saclar, levhalar, eritler 647 878 745 -15

4002 Sentetik kauuk veya sv yalardan tretilen taklit kauuk 449 735 737 0,3

9013 Sv kristalli tertibat (dier pozisyonlarda daha zel bir ekilde belirtilen eyay meydana getirmeyen); lazerler (lazer diyodlar hari)

1.632 1.859 735 -60

9018 Tpta, cerrahide, diilikte ve veterinerlikte kullanlan alet ve cihazlar 758 798 731 -8

3808 Bek ilalar 592 735 712 -3

8479 Kendine zg bir fonksiyonu olan makinalar ve mekanik cihazlar 773 762 701 -8

3002 Serum, alar vb. rnler 542 672 701 4

Kaynak: Trademap

3.1.4.Balca lkeler tibar ile Polonyann D Ticareti Balca lkeler tibar ile hracat (Milyon Dolar)

lkeler 2010 2011 2012

Almanya 40.890 48.868 46.123

ngiltere 9.956 12.169 12.352

ek Cumhuriyeti 9.319 11.674 11.528

Fransa 10.730 11.534 10.700

Rusya Federasyonu 6.617 8.531 9.938

talya 9.420 10.105 8.958

Hollanda 6.878 8.192 8.201

Ukrayna 3.917 4.688 5.299

sve 4.658 5.363 4.859

Slovakya 4.073 4.549 4.702

Macaristan 4.436 4.839 4.433

Belika 3.725 4.364 3.792

spanya 4.230 4.534 3.652



ABD 2.873 3.693 3.615

Avusturya 3.010 3.614 3.464

Norve 2.340 3.818 3.154

Danimarka 2.893 3.412 3.110

Trkiye 2.483 3.291 3.110

Litvanya 1.741 2.574 2.895

Romanya 2.135 2.899 2.788

Beyaz Rusya 1.605 1.856 2.023

in 1.627 1.860 1.758

svire 1.340 1.669 1.650

Finlandiya 1.127 1.406 1.364

Letonya 821 1.140 1.227

Estonya 717 1.046 1.121

Kanada 934 792 944

Hindistan 333 523 669

Bulgaristan 526 591 662

Yunanistan 687 829 653

rlanda 582 542 613

Slovenya 551 640 598

Portekiz 608 660 591

Kazakistan 412 493 570

Japonya 458 564 569

Meksika 267 432 569

Gney Kore 275 416 532

Gney Afrika 448 528 508

Hong Kong 175 321 504

Srbistan 395 412 495

Singapur 417 574 488

Brezilya 368 376 480

Avusturalya 284 374 472

BAE 244 342 441

srail 351 392 427

Hrvatistan 349 446 394

Suudi Arabistan 189 276 350

Cezayr 232 353 320

Gney Kbrs 101 316 257

Fas 139 198 242

Kaynak: Trademap

Balca lkeler tibar ile thalat (Milyon Dolar)

lkeler 2010 2011 2012

Almanya 37.784 46.426 51.113

Rusya Federasyonu 18.200 25.531 27.745

Hollanda 6.399 7.789 11.075

in 16.514 18.116 10.241

talya 9.730 11.141 9.823



ek Cumhuriyeti 6.441 7.747 8.095

Fransa 7.503 8.725 7.940

Belika 4.103 4.625 6.172

Slovakya 3.599 4.314 5.564

ngiltere 4.675 5.385 5.018

sve 3.263 4.215 4.466

Avusturya 2.913 3.847 4.277

spanya 3.490 4.071 3.949

Macaristan 3.056 3.693 3.525

ABD 4.430 4.762 3.477

Gney Kore 4.855 4.634 3.324

Ukrayna 1.816 2.790 2.546

Danimarka 2.115 2.713 2.491

Norve 2.671 3.337 2.088

Finlandiya 1.764 2.110 1.619

Trkiye 2.119 2.324 1.547

Japonya 3.567 3.676 1.224

Litvanya 1.021 1.422 1.137

Romanya 1.225 1.432 1.063

rlanda 1.092 1.074 1.054

Beyaz Rusya 836 1.356 986

svire 1.499 1.675 919

Hindistan 973 1.349 840

Slovenya 682 710 831

Tayvan 1.715 1.409 680

Singapur 708 435 671

Arjantin 615 778 639

Lksemburg 242 414 627

Tayland 861 1.017 573

Brezilya 796 1.022 505

Portekiz 442 543 398

Yunanistan 303 501 386

Kazakistan 425 514 378

Bulgaristan 333 447 363

Letonya 219 326 360

Malezya 745 706 336

Endonezya 607 727 325

Vietnam 508 779 312

Gney Kbrs 33 216 280

Kanada 541 311 273

srail 322 369 241

Suudi Arabistan 209 261 241

Bahamalar 327 362 237

Maral Adalar 43 158 194

Estonya 165 205 183

Kaynak: Trademap



4.1.Dorudan Yabanc Yatrmlar Yabanc Yatrmlar

Yl Milyon Euro 2000 10.334 2001 6.372 2002 4.371 2003 4.067 2004 10.237 2005 8.330 2006 15.741 2007 17.242 2008 10.128 2009 9.343 2010 10.507 2011 13.646 2012 2.664

Kaynak: PAIIZ (Polish Information and Foreign Investment Agency)

4.1.1.lkeler tibar ile Dorudan Yabanc Yatrmlar lkelere Gre Yabanc Yatrmlar

lkeler Pay

Lksemburg 25.88%

Almanya 21.65%

talya 13.57%

Gney Kbrs 11.22%

svire 6.79%

ngiltere 5.27%

sve 4.56%

Avusturya 4.35%

spanya 3.35%

Portekiz 3.35%

Kaynak: PAIIZ (Polish Information and Foreign Investment Agency)

Yabanc itirakli firmalarn yaklak %92si AB menelidir. AB dndan en fazla yatrm bulunan lke ABDdir. Dorudan yabanc sermayenin Polonyay tercih etmesinin balca sebepleri arasnda, lkenin AB yelii ve Orta Avrupadaki konumu, kalifiye i gc, byk irketlerle ibirliine hazr ok sayda kk ve orta lekli iletmenin mevcudiyeti, AR-GE, iyi ynlendirilmi devlet yardmlar ve niversitelerle ibirliine hazr tekno parklar saylabilir.

malat sanayinde yatrm yaplan sektrlerin banda otomotiv ve elektronik sektrleri gelmektedir. Polonyada halen be byk firma (Fiat, GM-Opel, VW, FSO ve Intral) ticari ara ve binek otomobil retmekte olup, sz konusu firmalarn toplam ara retim kapasitesi 1 milyon adete yaklamaktadr. retimin byk blm AB yesi lkeler, Rusya Federasyonu ve Ukraynaya ihra edilmektedir. ou yabanc sermayeli 800 firma otomotiv sektr iin motor ve aksam tedarik etmektedir. Polonyada 2012 ylna kadar 5 uluslararas firma tarafndan toplam 35 Milyon adet LCD



televizyon retim kapasitesine ulalmas planlanmaktadr. Beyaz eya retimi de yabanc sermaye iin cazip alanlardan birisidir. BSH, Whirpool, Samsung, LG, Indesit, Fagor Mastercook ve Amica balca beyaz eya reticileridir. ABnden ok sayda gda reticisi firma retimlerini Polonyaya kaydrmaktadr. ABDli bilgisayar recisi Dell, rlandadaki fabrikasn Polonyaya tamtr.

4.1.2.Sektrler tibar ile Dorudan Yabanc Yatrmlar Sektrlere Gre Yabanc Yatrmlar

Sektr Pay malat Sanayi % 38 Ticaret % 22 Enformasyon Teknolojileri, Haberleme % 15 Gayr Menkul % 5 Enerji % 5 naat % 4 Finans % 3 Ulatrma % 1 Otel-Gastronomi % 1 Kaynak: PAIIZ (Polish Information and Foreign Investment Agency)

5.1.Polonyadaki Serbest Blgeler (zel Ekonomik Blgeler)

lkeye yabanc yatrmlarn ekilmesi amacyla yatrmclara eitli vergi muafiyet ve avantajlarnn saland 14 zel Ekonomik Blge ve bu blgelere bal alt blgeler kurulmutur. Bu blgelerde salanan avantajlar aada sralanmaktadr:

- Kurumlar vergisi muafiyeti - Yatrm amal arazilerin rekabeti fiyatlarla satn alnabilmesi imkan - Yatrmla ilgili hizmetlerde cretsiz yardm hizmetleri - Baz blgelerde emlak vergisinden muafiyet imkan

Toplam 7.600 hektarlk bir alan kapsayan bu blgeler 2017 ylna kadar faaliyetlerini srdrecektir. Polonya zel ekonomik blgelerinde faaliyette bulunan baz uluslararas irketler u ekildedir: Saint-Gobain, Fiat Powertrain Technologies Poland, General Motors manufacturing Poland (Katowice Blgesi), Dell, Procter & Gamble ve BSH (od Blgesi), Mondi Packaging Paper wiecie ve Sharp (Pomeranian Blgesi), Swedwood Poland (Warmia-Mazury Blgesi), LG Electronics (Tarnobrzeg Blgesi), Shell Polska (Krakow Blgesi), Rockwool Polska (Suwa?ki Blgesi), Totoya Motors Manufacturing Poland (Wa?brzych Blgesi), Volkswagen Motor Poland (Legnica Blgesi).

Polonyann zel Ekonomik Blgeleri, blgesel kalknmann ve yabanc sermaye yatrmlarnn desteklenmesi amacyla, 1994 ylnda istihsal ettii bir kanunla tesis edilen tercihli muameleye tabi yatrm blgeleridir. zel Ekonomik Blgeler Polonyann gmrk alan ierisinde bulunmakla birlikte zel bir idari yapya sahiptir. Her bir blge ayr bir zel irket tarafndan ynetilmektedir. zel Ekonomik Blgeler, Avrupa Komisyonundan alnan izinle, firma bykl ve corafi konumuna gre %30 ile 70 arasnda kurumlar vergisi istisnas ile baz blgelerde emlak vergisi istisnas tanyabilmektedir. Sz konusu vergi istisnalar, en az gelimi blgelerdeki orta lekli firmalar iin %60a, kk lekli firmalar iin ise %70e kadar kabilmektedir. Orta lekli firmalar, 250den az personel istihdam eden ve yllk cirosu 50 Milyon Euronun altnda olan firmalar, kk lekli firmalar ise 50den az personel istihdam eden ve yllk cirosu 10 Milyon Euronun altnda olan firmalar olarak tanmlanmaktadr. Bahse konu vergi istisnalar iin belirlenen yzdeler gsterge niteliinde olup, fiili destek miktarlar toplam yatrm miktarna veya iletme istihdamnn iki yllk toplam maliyetine gre belirlenmekte ve yksek olan mebla tatbik edilmektedir. Firmalarn blge dnda gerekletirdii ekonomik faaliyetler, vergi istisnasndan faydalanamamaktadr.



Blgelerde faaliyette bulunan firmalara meslek ii eitim ve yaratlan istihdama gre ayrca tevik salanabilmekte, araziler de rekabeti fiyatlardan sata sunulmaktadr. zel Ekonomik Blgeler iin tahsis edilmi alanlarn dnda, ihtiya duyulmas halinde mnferit olarak tesislerin bulunduu araziler de alt blge olarak tanmlanarak zel ekonomik blge statsne sahip olabilmektedir. Polonya hkmeti blge ierisindeki firmalara cretsiz yatrm danmanl hizmeti salamaktadr. zel Ekonomik Blgelere salanan ayrcalklar 2020 ylnda sona erdirilecektir.

zel Ekonomik Blgelere ynelik desteklerden faydalanlmasnn koullar, yatrmn tmyle yeni yatrm olmas, yatrm tutarnn asgari 100.000 Euro dzeyinde gereklemesi ve yatrmcnn be yl boyunca iletmenin en az %25ine sahip olmasdr (kk ve orta lekli firmalar iin bu limit 3 yldr). Polonya zel Ekonomik Blgeleri halen toplam 12.500 hektarlk bir alan zerinde kurulu olup, zel Ekonomik Blgelerin toplam alan 20.000 hektar ile snrlandrlmtr.

zel Ekonomik Blgelerde faaliyet izni ve vergi istisnasndan faydalanabilmek iin tm prosedrler 3 veya 4 ay ierisinde tamamlanmaktadr. Ekonomik blge ileticisi irket idari masraflar iin yllk cret almaktadr.

zel Ekonomik Blgeler ile ilgili mevzuat ve dier ayrntl bilgilere Polonya Enformasyon ve Yatrm Ajansnn http://www.paiz.gov.pl/investment_support/investment_incentives_in_SEZ ve http://www.paiz.gov.pl/files/?id_plik=10800 internet adreslerinden ulalabilmektedir.

zel Ekonomik Blge mevzuat ve dier baz bilgiler ise Polonya Ekonomi Bakanlnn http://www.mg.gov.pl/Wspieranie+przedsiebiorczosci/Wsparcie+finansowe+i+inwestycje/Specjalne+strefy+ekonomiczne adresinde yer almaktadr.

6.1.Polonyada Kurma Mevzuat Polonyada i evrelerinin faaliyetleri 2 Temmuz 2004 tarihli Ekonomik Serbesti Kanununa (Economic Freedom Act) dayanmaktadr. Yasa, i kurma, iletme ve kapatma konularnn yansra kamu idaresinin grevlerini de tesbit etmektedir.

Avrupa Ekonomik Alann (European Economic Area-AEA olarak ksaltlacaktr) tekil eden AB ve EFTA lkelerinden gelen yabanclar (yabanc ifadesi Polonya vatandaln haiz olmayan ve Polonya dnda ikamet eden kiiler ile Polonya dnda kaytl tzel kii ve birimleri ifade etmektedir) Polonyal giriimcilerle ayn kurallara tabidirler. AEA dndan gelen yabanclarn da ayn kurallara tabi olmalar aadaki koullara baldr:

Polonya topraklarnda oturma izni alnmas, Polonya makamlarnca gmen stats yahut ikameti iin tolerans tannmas, Geici himayeden yararlanmas.

Dier yabanclar, uluslararas antlamalarla baka trl ngrlmedike, aada belirtilen trde irketler kurabilirler:

Limited ortaklk (limited partnership) Limited anonim ortaklk (limited joint-stock partnership) Limited irket (limited liability) Anonim irket

Yabanclar bu trlerde kurulmu irketlere ortak olabilirler ve hisse satn alabilirler. Yabanc giriimciler, Polonya topraklarnda ube ya da temsilcilik de tesis edebilirler. Ancak, bu tr yaplanma kapsamnda msaade edilen aktiviteler ok snrl kalmaktadr.

a) Limited Ortaklk: Ticari faaliyetlerini kendi ad altnda yrtmek isteyen iki gerek yahut tzel kii tarafndan kurulabilmektedir. ahs ortakl olup, hukuki kiilii haiz deildir. ahs veya kurumlar gelir vergisine tabi olup, ortaklarn vergilerini ayr demeleri gerekmektedir. irket, Ticaret



Ktne (National Court Register-Krajowy Rejestr Sdowy)a kayt olmak durumundadr. Kayt iin mracaat vilayetlerde bulunan Ticaret Mahkemelerinin ilgili blmlerine (Trade Register Division) yaplmaktadr.

b) Limited Anonim Ortaklk: Ticari faaliyetlerini daha geni lekte yrtmek isteyen iki gerek yahut tzel kii tarafndan kurulabilmektedir. irket kurma iin gerekli asgari sermaye tutar 50.000 Zloti (yaklak 16.000 Dolar)dir. ahs ortakl olup, hukuki kiilii haiz deildir. ahs veya kurumlar gelir vergisine tabi olup, ortaklarn vergilerini ayr demeleri gerekmektedir. irket, National Court Register (Krajowy Rejestr Sdowy)a kayt olmak durumundadr. Yabanclar tarafndan bu irket trnn kurulabilmesi karlkllk ilkesine, baka deyile irket kuran yabancnn lkesinde ayn imkann Polonyal giriimcilere de tannyor olmasna baldr.

c) Limited irket: Bir ya da daha fazla gerek ya da tzel kii tarafndan i yapma yahut Ticaret Kanununun izin verdii faaliyetlerde bulunmak zere kurulabilmektedir. irket hukuki kiilii haizdir. irket kurma iin gerekli asgari sermaye tutar 50.000 Zloti (yaklak 16.000 Dolar)dir. irket, grev ve borlarndan tm mal varl ile sorumlu iken ortaklar sorumlu deildir. irket kurumlar gelir vergisine tabidir. irket, Ticaret Ktne (National Court Register-Krajowy Rejestr Sdowy)a kayt olmak durumundadr. Limited irket ortaklar iin Polonya vatanda veya yerleiklik zorunluluu bulunmamaktadr.

d) Anonim irket: Bu irket tr byk lekli ticari faaliyetler iin uygundur. irket sermayesi hisse sat yoluyla temin edilebilir. Yalnzca bir orta bulunan limtied irketler hari bir ya da daha kii tarafndan kurulabilmektedir. irket kurma iin gerekli asgari sermaye tutar 500.000 Zloti (yaklak 161.000 Dolar)dir. irket hukuki kiilii haizdir. irket, grev ve borlarndan tm mal varl ile sorumludur. irket kurumlar gelir vergisine tabidir. irket, Ticaret Ktne (National Court Register-Krajowy Rejestr Sdowy)a kayt olmak durumundadr. Polonyada sadece anonim irketler Varova menkul kymetler borsasnda hisse senetlerini ileme koyabilmektedir.

Yabanclarca irket kurulmas, yetkili kurumlardan msaade alnmas eklinde bir prosedr gerektirmemektedir. Ancak yasal bir kiinin yeni oluturulacak Joint venture eklindeki ortakln balang sermayesinin kendi payna den ksm iin nakdi olmayan cari varlklarn (arsa, bina gibi) transfer etmek istemesi halinde Hazine Bakanlndan izin alnmas gereklidir.

Dier taraftan yabanclarca Polonyada faaliyet gstermek mevcut irketlerin hisselerinin satn alnmas yntemiyle de yaplabilmektedir. Borsada kaytl irketlerin hisselerinin satn alnmas mmkn bulunmakta ayrca, borsada kaytl olmayanlar iin kiisel mzakereler neticesinde ilemler tamamlanmaktadr. Yabanclarn mevcut irket sermayesi-hisselerine katlm iin minimum bir snrlama olmad gibi st snr iin de kstlama bulunmamaktadr.

Polonyada Adm Adm irket Kurulumu:

Adm 1 - irketin hukuki statsnn seilmesi,

Limited irket Anonim irket Yabanc iletmenin Polonya'daki temsilcilii

Adm 2 - Resmi merkezin kurulmas, Adm 3 - irket szlemesi veya irket tznn (anonim irketin kurulmas durumunda) imzalanmas, Adm 4 - Ulusal Mahkeme Siciline Tescil lemleri statistik Numarasnn (REGON), statistikler Bakanl tarafndan tanmlanmas ve Vergi numarasnn (NP) tannmas (bu ilemler tek giede yaplr), Adm 5 - Banka hesabnn Polonyal bir bankaya atrlmas, Adm 6 - Sosyal Gvenlik Kurumuna (Zakad Ubezpiecze Spoecznych - ZUS) bavuru yaplmas,



Adm 9 - Yaplan ilerin tr, yeri ve kapsam konusundaki bilgilerin Devlet Mfettilii'ne (Pastwowa Inspekcja Pracy - PIP) intikal ettirilmesi, Adm 10 - Lisans, izin ve ruhsatlarn, yaplmas ngrlen ilerin trne bal olarak alnmas, Adm 11 - KDV mkellefiyetinin yetkili Vergi Dairesine tescili.

7.1.Polonyada Yatrmlara Salanan Tevikler Avrupa Birliine 01/05/2004 tarihinden itibaren ye olan Polonyann yatrm tevik sistemi, byk lde bu lkenin Bat Avrupa lkeleriyle gelimilik farknn giderilmesini teminen oluturulan ABnn uyum politikas aralarna dayaldr. Polonyann ulusal yatrm tevik sistem,i AB Yapsal Fonlarndan salanan kaynaklar ile ulusal yardm mekanizmalarnn birlikte kullanld be temel enstrman zerine kuruludur. Bahse konu enstrmanlar, 2007-2013 dnemi AB Yapsal Fonlar kapsamndaki destekler, Polonya zel Ekonomik Blgelerine ynelik yatrm destekleri, Polonya ekonomisi iin nemli yatrmlara ynelik destekler, istihdam yardm ve gayrimenkul vergi muafiyetidir.

Sz konusu yardmlar ABnin 2007-2013 Dnemi Blgesel Yardm Rehberi (Avrupa Topluluklar Resmi Gazetesi, 4 Mart 2006 C 54) ve 800/2008 sayl Komisyon Ynetmelii (Blok Muafiyet Ynetmelii, Avrupa Topluluklar Resmi Gazetesi, 9 Austos 2008, L 214) ile belirlenen blgesel devlet yardmlar esaslarna gre gerekletirilmektedir. Bahse konu enstrmanlar u ekildedir:

1. 2007-2013 Dnemi AB Yapsal Fonlar Kaynakl Destekler: Polonya, bat Avrupa lkeleri ile gelimilik farklarnn giderilmesine ynelik olarak 2007-2013 bte dnemi iin AB Yapsal Fonlarndan 67,3 Milyar Euro tutarnda kaynak temin etmitir. Polonyann 2014-2020 dnemi btesi hazrlklar erevesinde benzeri bir mali kaynaktan faydalanmas beklenmektedir. Sz konusu fonlardan kaynak tahsisat Polonya hkmetince belirlenen ve Avrupa Komisyonu tarafndan onaylanan operasyonel programlar erevesinde yaplmakta olup, yatrm teviklerini ieren balca operasyonel programlar Altyap ve evre Operasyonel Program, Yeniliki Ekonomi Operasyonel Program ve nsan Sermayesi Operasyonel Programdr. Bunlarn dnda, ABnin krsal kalknma destekleri ile Polonya ierisinde blgeler arasndaki gelimilik farkllklarnn azaltlmasna ynelik sosyal ierikli programlar bulunmaktadr. Sz konusu programlar erevesinde salanan yardmlar, Polonya btesinden salanan kaynaklarla ayrca desteklenmektedir.

Destekler, proje bazndaki harcamalarn iadesi esasna dayaldr. Bir baka ifade ile, projeler iin yaplan harcamalar, harcama yapldktan sonra iade edilmektedir. Bu durum, zellikle altyap ve evre yatrm projeleri iin yatrmclarn kendi finasmanlarn nceden temin etmelerini gerektirmektedir. Yeniliki ekonomi operasyonel programlar ise yalnzca firmalarn yeni teknolojili rn, hizmet veya lojistik zm retimine yneliktir.

a) Altyap ve evre Operasyonel Program: Polonyann 2007-2013 dnemini kapsayan Ulusal Altyap ve evre Operasyonal Program erevesinde muhtelif projeler iin yapsal fonlar ve ulusal bte katlaryla toplam 37.56 Milyar Euro tutarnda yardm yaplmaktadr. Program, ABndeki en byk operasyonel programdr. Altyap ve evre program kapsamnda 2007-2013 dneminde gerekletirilmesi ngrlen nemli projeler u ekildedir: 636 km. otoyol ve 2219 kilometre ekspres yol inaat; 1.566 km uzunluunda demiryolu modernletirmesi; Gdansk, Krakow, Varova, Katowice, Poznan, Rzeszow, Wroclaw ve Szczecin hava limanlarnn modernizasyonu; Polonyann muhtelif blgelerinde 318 atk su artma tesisinin inaa veya modernizasyonu; yenilenebilir enerji iin 690 MW ilave kapasite yaratlmasna ynelik kamu yatrm yaplmas; 1000 Km gaz nakil borusu, 4.900 Km. gaz datm borusu ve 450 Km. petrol boru hatt inaa edilmesi. Polonya belediyelerinin, kentsel altyapnn gelitirilmesine ynelik ayrca kapsaml projeleri bulunmaktadr. Avrupa Blgesel Kalknma Fonu, Uyum Fonu ve Polonya hkmetince karlanan projelerin mmkn olduu lde kamu-zel sektr ortakl



erevesinde gerekletirilmesine gayret edilmekte bylece zel sektr sermayesi de projelere katkda bulunabilmektedir. Program detaylar, Polonya Blgesel Kalknma Bakanlnn http://www.pois.gov.pl/English/About_Programme/Strony/About_the_Programme.aspx adresinde yer almaktadr.

b) Yeniliki Ekonomi Operasyonel Program: Avrupa Blgesel Kalknma Fonu tarafndan finanse edilen programn balca amalar AR-GE altyapsnn glendirilmesi, yeni teknolojilerin gelitirilmesi, i dnyasnn AR-GE faaliyetlerine katlm, giriimciliin eitlendirilmesi ve nitelikli istihdam imkanlarnn yaratlmasdr. 8.3 Milyar tutarndaki projelere Polonya hkmeti tarafndan yaklak 1,5 Milyar Euro tutarnda katk salanmakta ve projeler Polonya Blgesel Kalknma Bakanl tarafndan koordine edilmektedir. Sz konusu fondan yaplan harcamalarn %45.8i zel sektr giriimcilerine, %23.05i ilgili meslek kurulularna, %16.96s e-hizmet altyapsn gelitirmek zere kamu kurumlarna, %10,80i de bilimsel aratrma enstitlerine tahsis edilmektedir. Sz konusu program ve desteklenen projeler hakknda ayrntl bilgilere Polonya Blgesel Kalknma Bakanlnn http://www.poig.gov.pl/English/Strony/Measures.aspx adresinden ulalabilmektedir.

c) nsan Sermayesi Operasyonel Program: Avrupa Sosyal Fonu ile ortaklaa finanse edilen program nitelikli istihdamn arttrlmas, sanayiye eitimli igc temini, sosyal katlm, meslek ii eitim ve krsal blgelerde insan kaynaklarnn gelitirilmesi zerinde younlamaktadr. Toplam 11.5 Euro tutarndaki programn %85i AB fonlarndan karlanmaktadr. Polonya Blgesel Kalknma Bakanl ve Avrupa Sosyal Fonu tarafndan koordine edilen projeler hakknda ayrntl bilgiler http://www.efs.gov.pl/English/Strony/ProgrammeDocuments.aspx adresinde yer almaktadr.

2. Polonya zel Ekonomik Blgelerine Ynelik Yatrmlarn Desteklenmesi: zel Ekonomik Blgeler, Avrupa Komisyonundan alnan izinle, firma bykl ve corafi konumuna gre %30 ile 70 arasnda kurumlar vergisi istisnas ile baz blgelerde emlak vergisi istisnas tanyabilmektedir. Sz konusu vergi istisnalar, en az gelimi blgelerdeki orta lekli firmalar iin %60a, kk lekli firmalar iin ise %70e kadar kabilmektedir. Orta lekli firmalar, 250den az personel istihdam eden ve yllk cirosu 50 Milyon Euronun altnda olan firmalar, kk lekli firmalar ise 50den az personel istihdam eden ve yllk cirosu 10 Milyon Euronun altnda olan firmalar olarak tanmlanmaktadr. Bahse konu vergi istisnalar iin belirlenen yzdeler gsterge niteliinde olup, fiili destek miktarlar toplam yatrm miktarna veya iletme istihdamnn iki yllk toplam maliyetine gre belirlenmekte ve yksek olan mebla tatbik edilmektedir. Firmalarn blge dnda gerekletirdii ekonomik faaliyetler, vergi istisnasndan faydalanamamaktadr.

Blgelerde faaliyette bulunan firmalara meslek ii eitim ve yaratlan istihdama gre ayrca tevik salanabilmekte, araziler de rekabeti fiyatlardan sata sunulmaktadr. zel Ekonomik Blgeler iin tahsis edilmi alanlarn dnda, ihtiya duyulmas halinde mnferit olarak tesislerin bulunduu araziler de alt blge olarak tanmlanarak zel ekonomik blge statsne sahip olabilmektedir. Polonya hkmeti blge ierisindeki firmalara cretsiz yatrm danmanl hizmeti salamaktadr. zel Ekonomik Blgelere salanan ayrcalklar 2020 ylnda sona erdirilecektir.

zel Ekonomik Blgelere ynelik desteklerden faydalanlmasnn koullar, yatrmn tmyle yeni yatrm olmas, yatrm tutarnn asgari 100.000 Euro dzeyinde gereklemesi ve yatrmcnn be yl boyunca iletmenin en az %25ine sahip olmasdr (kk ve orta lekli firmalar iin bu limit 3 yldr). Polonya zel Ekonomik Blgeleri halen toplam 12.500 hektarlk bir alan zerinde kurulu olup, zel Ekonomik Blgelerin toplam alan 20.000 hektar ile snrlandrlmtr.

3. Polonya Ekonomisi in nemli Yatrmlara Ynelik Destek Program: Polonya Hkmeti tarafndan 05/07/2011 tarihinde kabul edilen program 2011-2020 yllar arasndaki 10 yllk bir dnemi kapsamaktadr. Programn amac, Polonyaya ynelik yksek teknoloji rn ve hizmetlerde dorudan



yabanc sermeye yatrmlarn arttrmaktr. Program kapsam destekler Polonya Ekonomi Bakanl ile belirli sektrlerdeki yatrmclar arasndaki ikili anlama kapsamnda hibe eklinde yaplmaktadr. Yardmlar, anlama koullar ve yatrmcnn ykmllklerini yerine getirme lsne gre mnferiten belirlenmekte ve Bakanlar Kurulu tarafndan onaylanmaktadr. sizliin lke ortalamasnn %75inin zerinde olduu blgelerdeki projeler program kapsam dnda tutulmakta ancak bu kstlama AR-GE ve modern hizmet projelerine uygulanmamaktadr. AB Fonlar ile desteklenen veya bir zel Ekonomik Blge ierisinde vergi indirimlerinden faydalanan firmalarn sz konusu programdan faydalanmas ancak Bakanlar Kurulu iznine tabidir. Ancak, programdan faydalanan her bir proje iin yaplan toplam yardmn proje bedelinin % 50sini gememesi koulu bulunmaktadr. Program kapsamndaki yardmlar ABnin Blgesel Kalknma yardmlar kategorisinde deerlendirilmekte ve yaplan her yardmn Avrupa Komisyonuna bildirimi gerekmektedir.

Program kapsamndaki desteklerden faydalanlabilmesi,

- Otomotiv, elektronik, havaclk, bioteknoloji modern hizmetler ve AR-GE sektrlerine yatrm yaplmas veya, - Dier sektrlerde ise yatrm tutar en az 1 Milyar Polonya Zlotisi (yaklak 250 Milyon Euro) olmak kouluyla 500n zerinde yeni i imkan yaratlmas

artlarna balanmtr.

Bu erevede; yeni yatrmlarda hibe niteliindeki yardmlarn tutar yaratlan istihdama gre, proje bedelinin %2si ile %10,5i arasndadr. Otomotiv, elektronik, havaclk ve bioteknoloji sektrlerindeki minimum eik en az 50 yeni i yaratlmas ve en dk proje bedelinin 160 Milyon Zloti (yaklak 40 Milyon Euro) olmas eklindedir. Buna ilave olarak, programdan faydalalan tm sektrlerde, yaratlan yeni i saysna gre ayrca destek salanabilmektedir.

Program iin salanan toplam bte 727 Milyon Zloti (yaklak 180 Milyon Euro) olup, sz konusu meblan % 56snn yeni i imkanlar yaratan projelere, %44nn de yksek teknolojili yeni yatrmlara tahsis edilmesi planlanmaktadr. Programn uygulamasndan Polonya Ekonomi Bakanl sorumlu olmakla birlikte, proje dosyalarnn hazrlanmas ve Ekonomi Bakanlna sunulmas Polonya Yatrm ve Enformasyon ajans (www.paiz.gov.pl) tarafndan yaplmaktadr.

4. stihdam Yardmlar: Yatrmclar, istihdam iin Polonya alma Bakanlnn ilgili blge ofislerine bavurduklar taktirde aadaki desteklerden faydalanabilmektedir:

a) Sosyal gvenlik primlerinin iadesi: Firma alannn firma bavurusu zerine ilgili alma ofislerince tahsisi ve alann 12 ay boyunca tam gn istihdam edildiinin tesviki halinde, asgari cretin %300ne kadar sosyal gvenlik primleri iade edilmektedir.

b) siz kalan igcnn tevikli olarak yatrmc firmlarda istihdam: Yatrmc ile alma ofisleri arasnda yaplan anlamalar erevesinde ekonomik konjonktr nedeniyle iini kaybetmi nitelikli igcnn cretinin bir blm alma ofisince iade edilmektedir. Yardnmlarn sresi ve kapsam firma ve i koluna gore deiebilmektedir.

c) yerinde eitim: Polonya alma Bakanl, igcnn iletme sahibi ile iiler arasnda herhangi bir akit olmakszn ve cretleri alma Bakanl tarafndan karlanmak zere i yerinde eitim programlar dzenlemektedir. 3 ile 12 ay arasnda deien eitim programlar sonunda yatrmcnn serbest iradesiyle srekli istihdam imkan yaratlabilmektedir.

d) Ekipman yardm: Polonya alma Bakanl, istihdam iin iyerinin hazrlanmas amacyla i yeri ekipman cretlerinin bir blmn iade edebilmektedir. Bu ekilde yaplan yardmlar olduka kstl olup, genellikle her bir ii iin Polonyadaki ortalama aylk cretin 6 katn amamaktadr.



5. Gayrimenkul Vergi Muafiyeti: Polonyada, yatrmclar, bir blgesel kalknma enstruman olarak gayr menkul vergi muafiyetinden faydalanabilmektedirler. Gayrmenkul vergileri yerel idareler tarafndan tespit edilmekte olup, yatrm sonucu yaratlan istihdama gre ksmi veya tam vergi muafiyeti salanabilmektedir. 2011 yl iin en yksek gayrmenkul vergileri binalar iin 21,05 Zloti/m2, arazi iin 0.80 Zloti/m2 ve yeni inaatlar iin inaat bedelinin %2si dzeyindedir.

8.1.Polonyada D Ticaret Politikas ve Vergiler 8.1.1.D Ticaret Politikas

Polonya, 1 Mays 2004 tarihinde gerekleen AB yelii ile birlikte, AB Gmrk Birliinin bir paras haline gelmitir. Polonya, bu tarihten itibaren ABnin Ortak Ticaret Politikas kapsamnda nc lkelere ynelik ticaret rejimini uygulamaya balamtr. Bu erevede, Polonyann mevcut gmrk mevzuatnn yerini, Topluluk Gmrk Kodu, Uygulama Ynetmelii ve Ortak Gmrk Tarifesi almtr.

lkede halen gmrk vergisi ve kota seviyeleri, gmrk vergilerinin askya alnmas, nc lkelere tannan tercihli rejimler ve anti-damping vergi uygulamalar, yani tm ticaret politikas tedbirleri AB seviyesinde kararlatrlmaktadr. rn bazndaki AB uygulamalarna, Topluluk Entegre Tarifesi (TARIC)e ait http://ec.europa.eu/taxation_customs/dds/tarhome_en.htm sayfasndan ulalabilmektedir.

10.1.Tarifeler ve Dier Vergiler

Polonyann vergi sistemi, 1990l yllarn bandan itibaren, bir yandan AB mevzuatna uyum salanmas, dier yandan da yabanc yatrmlarn cazip hale getirilmesi amacna ynelik olarak reforma tabi tutulmutur.

Polonyada halen 2 ana vergi grubu uygulanmaktadr: Dorudan ve Dolayl vergiler. Dorudan Vergiler; kurumlar vergisi, gelir vergisi, medeni kanun ilemlerinden alnan vergi, emlak vergisi, motorlu tat vergisi, veraset ve intikal vergisi, tarm vergisi, orman vergisi ve kpeklerden alnan vergi kalemlerinden olumaktadr. Dolayl vergiler ise; Katma Deer Vergisi (KDV), zel tketim vergisi ve ans oyunlarndan alnan vergidir.

Kurumlar Vergisi oran %19dur. Gelir Vergisi ise gelirin byklne gre %18 ile %32 arasnda deien oranlarda uygulanmaktadr.

KDVde genel oran %22 olup, Ocak 2011 itibariyle %23 olaca aklanmtr. la ve salk hizmetleri, temel gda rnleri, ocuk temel ihtiyalar, inaat, konaklama hizmetleri, su ve gbreye, azaltlm %7 oran uygulanmaktadr. Kitap, dergi, gemi ve uak ekipman, AB d lkelere ihracat ve AB lkelerine yaplan satlarda ise KDV uygulanmamaktadr.

zel Tketim Vergisi, rnn birimine ya da fiyatna gre belirlenmektedir. AB mevzuat erevesinde mineral yalar, ttn, alkol ve alkoll ieceklere, Polonya mevzuat erevesinde de binek otomobilleri, parfm ve kozmetik rnlerine zel Tketim Vergisi uygulanmaktadr.

10.2.Tarife D Engeller Polonyann 1 Mays 2004 tarihinde Avrupa Birliine ye olmasyla birlikte, d ticarete ilikin olarak AB mevzuat uygulanmaya balanmtr. Bu erevede, Polonyann ithalatnda mnferit bir kstlamaya gitmesi sz konusu deildir. Ancak, zaman zaman karlalan sorunlar mevzuatn farkl veya yanl yorumlanmasndan kaynaklanmaktadr. Dolaysyla, ilgili AB mevzuatnn gerektirdii belgelere sahip olan lkemiz rnlerine ynelik, genel veya sektrel bir tarife d engel uygulanmamaktadr.



10.3.Polonya-Trkiye Ticareti

Trkiye-Polonya D Ticaret Deerleri (Milyon Dolar)

Trademap

Yllar hracat thalat Hacim Denge

2000 175 165 339 10

2001 241 168 409 73

2002 343 245 588 98

2003 486 415 901 71

2004 698 996 1.694 -298

2005 830 1.244 2.075 -414

2006 1.060 1.437 2.497 -377

2007 1.436 1.646 3.082 -210

2008 1.587 1.978 3.565 -391

2009 1.321 1.817 3.138 -496

2010 1.504 2.621 4.125 -1.117

2011 1.759 3.496 5.255 -1.737

2012 1.854 3.058 4.912 -1.203

2012 (Ocak-Ekim) 1.532 2.535 4.068 -1.003

2013 (Ocak-Ekim) 1.679 2.618 4.297 -938

Trkiye'nin Polonya'dan thal Ettii Balca rnler (1000 Dolar)

GTP No.

rnler 2010 2011 2012 2011/ 2012

% Deiim Genel Toplam 2.620.956 3.496.188 3.058.078 -12

8408 Sktrmayla atelemeli iten yanmal pistonlu motorlar (dizel ve yar dizel)

372.601 573.027 390.519 -32

8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan tamak zere imal edilmi dier motorlu tatlar

354.061 487.828 358.967 -26

8529 Sadece veya esas itibariyle 85.25 ila 85.28 pozisyonlarnda yer alan cihazlara mahsus aksam ve para

175 313 218.571 69.726

8531 Elektrikli ses veya grntl iaret cihazlar (ziller, sirenler, gsterge tablolar vb.)

271.967 427.452 201.216 -53

8708 Karayolu tatlar iin aksam, para ve aksesuarlar 116.112 128.987 102.295 -21

0201 Sr eti (taze/soutulmu) 86.862 255.447 88.293 -65

8528 Monitrler ve projektrler, televizyon alc cihazlar 152.717 116.980 82.828 -29

8433 Hasat ve harman, im bime makinalar ile yumurta ve tarm rnlerini byklklerine gre ayran

46.656 64.993 71.297 10

7403 Rafine edilmi bakr ve bakr alamlar (ham) 0.156 18.274 69.043 278

4011 Kauuktan yeni d lastikler 38.054. 54.817 56.494 3

7208 Demir veya alamsz elikten yass hadde rnleri (genilik >= 600 mm) (scak haddelenmi)

40.428 15.264 47.273 210



2917 Polikarboksilik asitler, anhidritleri, halojenrleri ve trevleri 6 32.849 45.130 37

9619 Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eya - - 40.348 100

8471 Otomatik bilgi ilem mak. Bunlara ait birimler; manyetik veya optik okuyucular

35.675 40.401 39.084 -3,3

3402 Ykama, temizleme mstahzarlar (sabunlar hari) 22.592 35.451 38.462 8

4002 Sentetik kauuk veya sv yalardan tretilen taklit kauuk (ilk ekillerde, veya levha, tabaka, eritler)

30.918 43.157 34.949 -19

3303 Parfmler ve tuvalet sular 29.775 33.439 34.212 2

8422 Bulak, ie vb ykama ve kurutma makinalar, ie, kutu uval vb doldurma, etiketleme makinalar

31.151 26.505 29.643 12

8537 Elektrik kontrol, datm tablolar, panolar, konsollar, kabinler, dier mesnetler

13.785 24.935 28.845 16

8481 Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri dier kaplar iin musluklar, valfler (vanalar)

23.979 29.401 28.828 -2

3304 Gzellik, makyaj ve cilt bakm iin mstahzarlar (gnelenme kremleri ve mst. dahil)

24.834 27.966 28.804 3

2905 Asiklik alkoller ve bunlarn halojenlenmi, slfolanm, nitrolanm veya nitrozalanm trevleri

23.100 31.429 28.519 -9

7216 Demir veya alamsz elikten profiller 9.557 688 27.760 3.930

1901 Malt hlasas; un, niasta ve malt esasl mstahzarlar 18.413 25.283 27.307 8

9403 Dier mobilyalar ve bunlarn aksam ve paralar 17.173 26.678 27.154 2

1806 ikolata ve kakao ieren dier gda mstahzarlar 34.225 34.494 25.201 -27

8536 Gerilimi 1000 voltu gemeyen elektrik devresi tehizat (anahtarlar, rleler, sigortalar, filer

21.646 27.414 24.665 -10

8704 Eya tamaya mahsus motorlu tatlar 11.829 31.837 23.244 -27

8450 Ev veya amarhane tipi ykama makinalar (ykama ve kurutma tertibat bir arada olanlar dahil)

8.304 13.834 23.099 67

8212 Usturalar, tra makinalar ve tra baklar (erit halindeki taslaklar dahil)

20.370 18.931 21.447 13

3904 Vinil klorr veya dier halojenlenmi olefinlerin polimerleri (ilk ekillerde)

10.526 45.523 20.916 -54

7204 Dkme demirin, demirin veya eliin dknt ve hurdalar 23.671 24.283 18.785 -23

8421 Santrifjler; svlarn veya gazlarn fitre edilmesine veya artlmasna mahsus makina ve cihazlar

7.748 12.022 18.579 54

9401 Oturmaya mahsus mobilyalar ve bunlarn aksam ve paralar 19.150 19.815 17.026 -14

8482 Her nevi rulmanlar 13.800 18.325 16.250 -11

4802 Svanmam kat ve karton ve her boyutta perfore edilmemi delikli kart ve delikli erit kat

1.958 7.535 15.706 108

8539 Kzma-dearj esasl elektrik ampulleri (monoblok far niteleri ve mor-kzl tesi nl ampuller)

12.965 17.394 15.234 -12

2710 Petrol yalar ve bitmenli minerallerden elde edilen yalar 2.647 24.181 14.840 -39

4411 Aatan veya dier odunsu maddelerden lif levhalar 14.862 13.970 14.508 4

2701 Takmr; takmrnden elde edilen briketler, topak vb. kat yaktlar

31.084 - 14.454 100

8517 Telefon cihazlar, ses, grnt veya dier bilgileri almaya veya vermeye mahsus dier cihazlar

3.046 8.817 14.079 59

4805 Dier kat ve kartonlar (kue edilmemi veya svanmam, rulo veya tabaka halinde)

10.070 15.531 13.914 -10

3307 Tra mstahzarlar, vcut deodorantlar, banyo mstahzarlar, ty dkcler, vb.

12.831 14.221 13.852 -3

8504 Elektrik transformatrleri, statik konvertrler (rnein; redresrler) ve endktrler

9.887 18.561 13.681 -26

4804 Birincil elyaf (kraft) kat ve kartonlar (kue edilmemi, svanmam, rulo veya tabaka halinde)

12.052 14.180 13.233 -6

7225 Dier alaml elikten yass hadde mamulleri (genilii 600 mm.veya daha fazla)

12.893 10.737 12.879 20

8429 Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinalar, skreyperler, mekanik kreyiciler, ekskavatrler

6.691 9.362 12.228 30

8409 Sadece veya esas itibariyle 84.07 veya 84.08 pozisyonlarndaki motorlarn aksam ve paralar

3.997 4.891 11.093 127

4810 Bir veya iki yz kaolin (in kili) veya dier inorganik maddeler ile svanm kat ve kartonlar

176 280 10.784 3.743



4016 Sertletirilmemi vulkanize kauuktan dier eya 10.713 14.870 10.776 -28

Kaynak: Trademap

10.4.Polonya-Trkiye Arasndaki Anlama ve Protokoller ki lke Arasndaki Ticaretin Altyapsn Dzenleyen Anlama ve Protokoller

Anlama Ad mza Tarihi

Ekonomik ve Teknik birliinin Gelitirilmesine Dair Anlama 31.01.1980

Snai Projelerin Yrtlmesine Dair Anlama 31.1.1980

YKTK Anlamas 21.08.1991

Polonya zel Hesaplarnn leyiine likin Mutabakat Zapt 28.11.1992

Karma Ekonomik Komisyon X. Dnem Toplants Mutabakat Zapt 27.1.1993

V Anlamas 03.11.1993

Gmrk birlii Anlamas 04.10.1999

Trkiye-Polonya Kara Ulatrmas Karma Komisyon Toplants Protokol 06.11.2001

Trkiye-Polonya Kara Ulatrmas Karma Komisyon Toplants Protokol 13.01.2004

Trkiye-Polonya Kara Ulatrmas Karma Komisyon Toplants Protokol 20.06. 2007

Trkiye-Polonya kili birlii Deklarasyonu 14.05.2009

Kaynak: T.C. Varova Bykelilii Ticaret Mavirlii

Yukarda saylan Anlama ve Protokollerin yan sra Trkiye Odalar ve Borsalar Birliine bal olarak faaliyet gsteren D Ekonomik likiler Kurulu (DEK), Polonya D Ticaret Odasyla birlikte 22 Austos 1991 tarihinde Trkiye-Polonya Konseyini kurmutur.

11.1.Trkiye-Polonya Yatrm likileri

ki lke arasndaki yatrm faaliyetleri ynnden zel nem tayan Yatrmlarn Karlkl Teviki ve Korunmas Anlamas 21 Austos 1991 tarihinde imzalanm olup, 19 Austos 1994 tarihinde yrrle girmitir. Yine karlkl yatrmlarn teviki bakmndan nem tayan ifte Vergilendirmenin nlenmesi Anlamas 4 Kasm 1993 tarihinde Varovada imzalanarak 1 Ocak 1998 tarihinde yrrle girmitir.

Polonya Devlet statistik Enstits kaytlarna gre 2010 yl itibariyle Polonyada Trk vatandalarnn itiraklerinin bulunduu irket says 139 olup, 249 Trkiye Cumhuriyeti vatanda giriimci bulunmaktadr. Sz konusu irketlerin Trkiyeden beraberinde getirdii dorudan yabanc sermaye stou 27,5 milyon Dolar dzeyindedir. Sz konusu mebla, Polonyadaki toplam dorudan yabanc sermaye yatrmlarnn %0,06sna karlk gelmektedir. Bahse konu giriimcilerin birikmi sermaye stoklarnn ise 200 milyon Dolar at tahmin edilmektedir.

lkede byk bir blm hazr giyim sektrnde olmak zere yaklak olarak 150 Trk firmas faaliyet gstermektedir. Bavul ticareti ile balayan, sonralar ise toptan sata geen bu firmalarn yine byk bir blm stanbul Laleli-Merter piyasasndan mal getirmekte ve Polonyadaki ithalatlar olarak da yine kendi firmalar gzkmektedir.

Son dnemde, Atateks-Morera, Beko, DSD D Ticaret-Derri, Evita Tekstil-BGN, Glom Tekstil-Red Star, Hakan Plastik, Hidromek, Leke Jeans, Profilo-Telestar, SKT Giyim-Uptown, k Makas-Cross Jeans, Adopen ve Evyap gibi irketler, Polonyada kurduklar firmalar, atklar maazalar veya bayiler araclyla kendi markalarn Polonya piyasasna sunmaktadr.



Ayrca ya meyve-sebze, helva, kuru meyve ve ekerleme, iplik boyamas ve bilgi teknolojileri alannda halihazrda Varova, Gdansk ve Lodz ehirlerinde faaliyet gstermekte olan Trk firmalar bulunmaktadr. Restoran ve kk dnercilik iletmeleri ise Trk firmalarnn bir dier faaliyet alandr.

Yukarda saylanlar dnda, ev tekstili, kuma ve demelik kuma, mermer ve doal ta, gda, sabun, kablo, ambalaj malzemeleri, kauuk conta vb. gibi rnlerin lkemizden ithalat ve datmn yapmakta olan Trk firmalar mevcuttur.

Polonyada Trk mteahhitleri bugne kadar toplam 1 milyar 229 milyon dolar tutarnda 29 adet proje stlenmi bulunmaktadr. Polonyann lkemiz mteahhitlik sektr iin nemli bir potansiyel arz etmesine ramen, sektrdeki zorlu rekabet koullar, dk kar marjlar ve brokratik glkler gibi nedenlerle 2009 ylna kadar kamu ihalelerinden nemli pay alnmas mmkn olamamtr. lkemiz kkenli mteahhitlik firmalar, gemi dnemde daha ok kendi imkanlaryla i merkezleri, toptanc halleri, al-veri merkezleri, ofis ve konut inaatlaryla itigal etmilerdir. Polonyann 2004 ylndaki AB yelii sonrasnda finans sektrndeki yabanc hakimiyeti de lkemiz firmalar iin Polonya iinden kredi temini ve dolaysyla yeni i imkanlarn zorlatrmtr. Gemi dnemde bu ekilde tamamlanan balca mteahhitlik projeleri 8 Star Ltd. tarafndan Varovada ina edilen Eurocentrum i merkezi, Euro Power Centrum Ltd. tarafndan Varovaya 15 km uzaklkta ina edilen Maximus Toptanc Merkezi, Reform Company tarafndan Varovann merkezinde ina edilen Milenium Plaza i merkezi ve Blue City alveri merkezi ve Semih Ltd. irketi tarafndan Varovann Wolka-Kosowska semtinde ina edilen Avrupa-Asya Ticaret Merkezidir. Bunlarn dnda, lkemiz kkenli firmalar tarafndan ok sayda konut kompleksi ina edilmi veya ina edilmektedir.

Glermak Ar Sanayi naat ve Taahht A.., talyan ve Polonyal ortaklaryla birlikte girdii Varova Metrosu II. Etap ihalesini kazanm olup, bu erevede Varova Belediyesi ile 28 Ekim 2009 tarihinde szleme imzalanmtr. Varova Metrosu II. etap inaat, ehrin Kuzeyi ile Gneyini balayan mevcut hattn Dou-Bat istikametinde 6.3 km uzunluundaki 7 istasyon ile geniletilmesine ynelik olup, inaat, metro gzergahnn ksmen Vistula nehri altndan gemesinden dolay ileri teknoloji kullanmn gerektirmektedir. Proje bedeli 4 Milyar 117 Milyon Zloti (yaklak 1 milyar euro) tutarndaki metro inaat halen Polonyadaki iki otoyol inaatndan sonra (A1 ve A4 otoyollar) lkede yrtlmekte olan en byk inaat projesidir. naatn 2013 ylnda tamamlanmas ngrlmektedir.

Ayrca lkemiz firmalar, Polonyal veya AB firmalar tarafndan ihalesi kazanlan altyap projelerine giderek artan bir ekilde taeron olarak katlmaktadrlar. Halen birok lkemiz firmas Polonyann eitli blgelerinde atk su, kanalizasyon ve evre dzenlemesi projelerinde faaliyette bulunmaktadrlar.

Dier taraftan lkemizde, elektrik-gaz-su, imalat sanayii, inaat, madencilik ve taocakl, toptan ve perakende ticaret, ulatrma, haberleme ve depolama hizmetleri ile gayrimenkul sektrlerinde faaliyet gstermekte olan toplam 74 adet Polonya meneli firma faaliyet gstermektedir.

12.1.Polonya-Trkiye Arasnda Ticarette Yaanan Sorunlar Polonyadaki hemen tm sektrlerde, bilhassa perakende piyasasnda yabanc firmalarn hakimiyeti gzlenmektedir. Pazarda byk alclar, giderek artan toptanc-perakendeci ibirlii dikkati ekmektedir. Bu durum yeni satclarn piyasaya girmesini gletirmektedir.

Narenciye, zeytin ve zeytinya, kuru zm gibi geleneksel tarm rnleri ihracatmzda ABnin Akdenizli yelerinin (bilhassa talya, spanya ve Yunanistan) rekabeti sz konusudur.

Uzun yllardr Polonya pazarnda en nemli ihra kalemi olan tekstil ve konfeksiyon mamullerinde in ve Hindistan gibi Asya lkelerinin artan rekabeti ile karlalmaktadr. Bu itibarla, firmalarmzn bir yandan byk AB firmalarnn rekabetine hazr olmalar, dier yandan da markal ve kaliteli rnlerle Polonya pazarna girmeleri mevcut pazar paynn korunmas asndan giderek daha fazla nem kazanmaktadr. Bu noktada, Polonyada artan gelir seviyesine bal olarak bat mal ve standartlarna ynelindii de gz ard edilmemelidir.



Polonyada yabanc dil bilen kalifiye igcnn Polonyadaki dk cret seviyesi nedeniyle bata ngiltere ve rlanda olmak zere AB lkelerine g, yatrmclara istihdam asndan glk yaratmaya balamtr. Buna mukabil, Polonya, yabanc igcne alma izni salanmas konusunda halen esnek davranmamaktadr. Polonyada irket kuran Trk vatandalar irket sahibi olsalar dahi alma izni almak zorundadrlar.

ki lke arasnda sigorta primlerinin birletirilmesine ynelik bir sosyal gvenlik anlamas yaplmas konusundaki Trk taraf nerisine Polonya tarafnn isteksiz yaklam, iadamlarmz emeklilik ve salk harcamalar bakmndan glkle kar karya brakmaktadr. Polonya Sosyal Gvenlik Kuruluuna (ZUS) prim deyen alanlarmzn bu primleri SSK tarafndan dorudan kabul edilmemektedir.

Polonyada firmalarn ticaret odalarna kayt ykmll bulunmamas, alacaklarn takibinde glk yaratmaktadr. Bu nedenle, firmalarmzn ticari ilikiye girecekleri Polonya firmalarnn gvenilirlii hakknda nceden malumat edinmeleri, mal mukabili demeden kanmalar ve uyumazlklarn zmne ynelik hkmler ihtiva eden yazl szleme ile hareket etmeleri faydalarna olacaktr. Polonya Ticaret Odas firma gvenilirlii konusunda cretli bir hizmet vermektedir.

12.2.Polonya-Trkiye Arasndaki Mteahhitlik likileri Polonyann lkemiz mteahhitlik sektr iin nemli bir potansiyel arz etmesine ramen, sektrdeki zorlu rekabet koullar, dk kar marjlar ve brokratik glkler gibi nedenlerle 2009 ylna kadar kamu ihalelerinden nemli pay alnmas mmkn olamamtr. lkemiz kkenli mteahhitlik firmalar, gemi dnemde daha ok kendi imkanlaryla i merkezleri, toptanc halleri, alveri merkezleri, ofis ve konut inaatlaryla itigal etmilerdir.

Polonyann 2004 ylndaki AB yelii sonrasnda finans sektrndeki yabanc hakimiyeti de lkemiz firmalar iin Polonya iinden kredi temini ve dolaysyla yeni i imkanlarn zorlatrmtr. Gemi dnemde bu ekilde tamamlanan balca mteahhitlik projeleri 8 Star Ltd. tarafndan Varovada ina edilen Avrocentrum i merkezi, Avro Power Centrum Ltd. tarafndan Varovaya 15 km uzaklkta ina edilen Maximus Toptanc Merkezi, Reform Company tarafndan Varovann merkezinde ina edilen Milenium Plaza i merkezi ve Blue City alveri merkezi ve Semih Ltd. irketi tarafndan Varovann Wolka-Kosowska semtinde ina edilen Avrupa Asya Ticaret Merkezidir. Bunlarn dnda, Polonyada yerleik baz lkemiz vatandalar tarafndan ok sayda konut kompleksi ina edilmi veya ina edilmektedir.

Dier taraftan, Polonya kamu ihale prosedrlerinin AB kurallar erevesinde serbestletirilmesi ve basitletirilmesi, AB fonlarnn zellikle altyap ve evre projeleri iin giderek artan lde Polonyaya aktarlmasyla birlikte lkemiz firmalarnn Polonya pazarndaki ansn arttrmaktadr.

Nitekim, Glermak Ar Sanayi naat ve Taahht A.., talyan ve Polonyal ortaklaryla birlikte girdii Varova Metrosu II. Etap ihalesini kazanm olup, bu erevede Varova Belediyesi ile 28 Ekim 2009 tarihinde szleme imzalanmtr. Varova Metrosu II. etap inaat, ehrin Kuzeyi ile Gneyini balayan mevcut hattn Dou-Bat istikametinde 6,3 km uzunluundaki 7 istasyon ile geniletilmesine ynelik olup, inaat, metro gzergahnn ksmen Vistula nehri altndan gemesinden dolay ileri teknoloji kullanmn gerektirmektedir. Proje bedeli 4 milyar 117 milyon Zloti (yaklak 1 milyar Avro) tutarndaki metro inaat halen Polonyadaki iki otoyol inaatndan sonra (A1 ve A4 otoyollar) lkede yrtlmekte olan en byk inaat projesidir. naatn 2013 ylnda tamamlanmas ngrlmektedir.

Borusan Mannesmann Boru Sanayi ve Ticaret A.., Polonyann gaz datmcs devlet irketi Gaz-System S.A.nn 1.000 kilometrelik doal gaz boru hatt inaat projesi kapsamnda ihalelere katlma hakkn elde eden ksa listedeki drt firmadan biri olup, sz konusu firmamz, boru hattnn 100 kilometrelik blmnn boru ihtiyacn karlamak zere 2011 ylnda alan bir ihaleyi yaklak 30 milyon Dolar bedel ile kazanmtr. Boru hattnn kalan blm iin ksa listedeki firmalara ynelik ihaleler devam etmektedir.



Buna ilave olarak, lkemiz firmalar, Polonyal ve ABden firmalar tarafndan ihalesi kazanlan altyap projelerine giderek artan bir ekilde taeron olarak katlmaktadrlar. Halen birok lkemiz firmas Polonyann eitli blgelerinde atk su, kanalizasyon ve evre dzenlemesi projelerinde faaliyette bulunmaktadrlar. Firmalarmzn 2008-2011 dneminde bu ekilde imzaladklar kontratlarn toplam proje bedeli 200 milyon Dolarn zerindedir.

Bunlarn dnda, lkemizden Cesa A.., NATO tarafndan alan, 43 milyon Dolar bedelle Gdynia ehrindeki askeri limann Oksywskie ve Polnocne rhtmlarnn modernizasyonu ihalesini kazanmtr. Proje 2008 ylnda tamamlanarak 2009 yl Mart aynda teslim edilmitir.

Polonyada stlenmi olan Firmalarmz:

- CESA naat Ticaret ve Sanayi A.. - GLERMAK Ar Sanayi naat ve Taahht A.. - GR Holding A.. - Borusan Mannesmann Boru Sanayi ve Ticaret A.., - MESA irketler Topluluu - USLUEL Enerji Tesisleri Taahht ve Ticaret A.. - YENGN naat Sanayi ve Ticaret A..

Polonyada stlenilmi Baz Byk Bedelli Projeler:

- Eurocentrum Merkezi naat - Varova Forum Merkezi naat - Krakow Hzl Tramvay Projesi - Varova Metrosu 2. Etap naat - Maximus Alveri Merkezi - Gdynia Askeri Liman Rhtm Modernizasyon Projesi - Doal Gaz Boru Hatt naat Projesi

12.3.Polonyadaki Datm Kanallar Yaklak 320 milyar dolar civarndaki perakende piyasas ile Polonya, Avrupa Birliine 2004 ylnda katlan 10 lke arasnda en byk pazara sahiptir. Perakende piyasas, ilk modern alveri merkezinin ald 1993 ylndan bu yana dzenli olarak bymekte, i talep de paralel bir ekilde artmaktadr. 2008 ylnda lkede 640.000 metrekare yeni perakende sat alan hizmete girmitir. Polonyada halen 7 Milyon metrekare alveri merkezi ve yaklak 400 bin maaza bulunmakta olup, 2010 yl sonuna kadar tamamlanmas beklenen 1 milyon metrekare ilave perakende alveri alan ina edilmektedir. Bylece her bin kiiye 200 metrekarelik alveri merkezi alan decektir.

Alveri merkezlerinin %65i Polonyann en byk sekiz ehrinde bulunmaktadr. Alveri merkezlerinin byk blm uluslararas yabanc sermayeli irketler tarafndan ina edilmektedir.

Polonya perakende sektr kresel mali krizden ok fazla etkilenmemi olmakla birlikte, nemli alveri merkezlerinde kiralarn genellikle Euro karl olarak belirlenmesi ve Zlotinin son dnemde nemli lde deer kaybetmesi dk cirolu perakendecileri g durumda brakmtr.

Polonyada zincir marketler byk lde yabanc sermayeye aittir. Perakende piyasasnda hakim konumda bulunan bir Polonya zinciri bulunmamakla beraber bymekte olan baz Polonyal irketler mevcuttur. Polonyal zincirlerden Ruch, alveri merkezlerindeki gazete-dergi keleri ve yol kenarlarnda bfe formatnda olmak zere 9500 adet birim ile tm lke sathna yaylmay planlamaktadr.

Polonya Ticaret Kanununun genel hkmlerine tabi olan franchising, henz GSYHnin %5ini tekil etmekle birlikte, byme potansiyeli gstermektedir. 2008 yl sonu itibaryla Polonyada 500n



zerinde franchise sistemi bulunmaktadr. Bunlardan 125i yabanc olup, Almanya, Fransa ve ABD bata gelen lkeler arasndadr.

Polonyada karar alma srecinin gerek firma gerek devlet dzeyinde ok yava ilemes