Visoka poslovna škola strukovnih studija Leskovac

SEMINARSKI RAD

Tema: Pojam privrednih društava

Student: Stefan Zorić Mentor:br. ind. 10300/08 prof. Žarko Anđelkovićsmer: turizam i ugostiteljstvo

Leskovac, 2010 god.

SADRŽAJ

1. POJAM PRIVREDNIH DRUŠTAVA................................................. 32. SUBJEKTI POSLOVANJA..................................................................43. ZAJEDNIČKI ELEMENTI PRIVREDNIH DRUŠTAVA...................54. VRSTE PRIVREDNIH DRUŠTAVA...................................................75. INDIVIDUALIZACIJA PRIVREDNIH SUBJEKATA U

PRAVNOM PROMETU........................................................................96. POSLOVNO IME( FIRMA) PRIVREDNOG DRUŠTVA...................107. ELEMENTI FIRME DRUŠTVA...........................................................118. PREDMET ( DELATNOST) POSLOVANJA......................................129. UPIS FIRME U JAVNI REGISTAR.....................................................1410. NAČELA FIRME PRIVREDNOG DRUŠTVA....................................1511. JEDINSTVENI IDENTIFIKACIONI – ID BROJ.................................1612. ZASTUPANJE PRIVREDNOG DRUŠTVA........................................1613. LITERATURA.......................................................................................18

2

POJAM PRIVREDNIH DRUŠTAVA

Privredna društva su u svakoj zemlji veoma važni privredni subjekti.

Svaki zakonski oblik privrednog društva ima i svoja specifična obeležja koja ga čine

posebnim i samostalnim privrednim subjektom.

U Zakonu o privrednim društvima u članu 2 stav 1 navodi se da je:

"Privredno društvo je pravno lice koje samostalno obavlja privrednu delatnost radi

sticanja dobiti".

Privredno društvo je tvorevina njegovih osnivača. Nastala je jer su ti njegovi osnivači

hteli i što su tu svoju volju izrazili u ugovoru o njegovom osnivanju, ili ako je samo jedan

osnivač u odluci o osnivanju.

Bitno je da su u pitanju pravna lica kao organizovani kolektivi ljudi koji ostvaruju

dozvoljenu delatnost, odnosno cilj i kojima je pravni poretkom priznato svojstvo subjekta

prava, kao sposobnosti da budu nosioci prava, obaveze i odgovornosti.

Privredno društvo je poslovni subjekat sa statusom pravnog lica koji samostalno

obavlja delatnost proizvodnje , prodaje i vršenja usluga na tržištu u cilju sticanja dobiti.

Ono predstavlja skup dva ili više fizičkih ili pravnih lica sa pravnim statusom, sa ciljem

obavljanja registrovane delatnosti pod personalnom ili realnom firmom, na osnovu

udruživanja određenih uloga izraženih u deonicama ili u ulozima i da ostvare određenu

dobit.

Osnovni, odnosno zakonski elementi svakog društva su:

1. da je društvo ugovorena tvorevina , jer nastaje na osnovu ugovora, osim kad je

osnivač jedno lice.

2. da je privredno društvo pravno lice, sem nekih izuzetaka.

3. da privredno društvo nastaje udruživanjem kapitala osnivača

4. da društvo samostalno obavlja registrovanu delatnost.

5. da je društvo profitna organizacija koja obavlja svoju delatnost radi sticanja

dobiti.

3

6. da je imovinskopravno odgovorno za svoje obaveze.

Svaki zakonski oblik privrednog društva ima svoja specifična obeležja koja ga čine

posebnim i samostalnim privrednim subjektom.

SUBJEKTI POSLOVANJA

U poslovnim odnosima subjekti mogu biti različiti, ali pored svih različitosti, postoji

nešto što im je zajedničko, a to je da su subjekti poslovanja nosioci određenih prava i

obaveza kao i da se nalaze u određenom poslovnom odnosu, bez obzira koju ulogu i

položaj u njemu imali.

Subjekti poslovanja su ona lica koja kumulativno imaju sledeća svojstva:

1. da se mogu pojaviti kao nosioci prava i obaveza;

2. da su to lica koja stupaju u određene poslovne odnose i obavljaju neke od aktivnosti

poslovanja, odnosno da su u vezi sa njom.

Ako neko lice ne ispunjava jedan od ova dva uslova neće imati svojstvo poslovnog

subjekta. Nosioci prava i obaveza moraju imati pravnu i poslovnu sposobnost.

Pod pravnom sposobnošću podrazumeva se sposobnost nekog lica da bude subjekt prava.

Poslovna sposobnost znači da to lice može stvarati izjavom volje , prava i obaveze, znači

vršiti pravne poslove.

Drugi uslov znači da takva lica nužno obavljaju određenu delatnost i da se pojavljuju u

obavljanju neke od aktivnosti koje sačinjavaju poslovanje.

Pod poslovnim odnosima podrazumevaju se pravni i drugi odnosi koji nastaju između

subjekata povodom nekog predmeta poslovanja ili u vezi sa njim.

Subjekti poslovnog prava su fizička i pravna lica(privredna društva) koja u vidu stalnog

zanimanja obavljaju jednu ili više delatnosti u oblasti proizvodnje, prodaje ili u vršenju

usluga. To je ona delatnost kojom se bave privredni subjekti i koja je registrovana u

sudski registar privrednih društava.

4

ZAJEDNIČKI ELEMENTI PRIVREDNIH DRUŠTAVA

1. Ugovor o osnivanju društva je osnivački akt za nastanak privrednog društva.

Međutim, kod jednočlanih društava, odnosno kad je osnivač jedno lice, osnivački akt je

odluka o osnivanju.

Ugovor je formalan, što znači da mora biti sastavljen u pismenoj formi( formi ad

solemnitatem).

On mora biti potpisan od svih osnivača ili njegovih punomoćnika i overen kod suda.

Pošto ugovor o osnivanju ima oblik javnobeležničkog akta, sastavljaju ga javni beležnici,

odnosno notari.

2. Pravni subjektivitet pravno društvo stiče danom upisa osnivanja u registar

društva, a gubi ga danom upisa prestanka ( brisanja) društva iz registra.

Svojstvo pravnog lica društvo stiče danom upisa u sudski registar privrednih društava.

Upis u registar ima konstitutivni karakter jer se njim stiče pravni subjektivitet.

Pravni subjektivitet društva znači da društvo može u pravnom prometu sticati prava i

preuzimati obaveze, kao i da može biti vlasnik imovine i da može tužiti i biti tužen.

Sama suština pravne sposobnosti privrednih društava je u tome što su društvene (pravne)

tvorevine samostalni subjekti, odvojeni od njihovih članova i koji samostalno odgovaraju

za preuzete obaveze.

U našem pravu postoje 4 bitna elementa kroz koja se ispoljava pravna sposobnost

privrednog društva , a to su:

1. čvrsta i trajna organizacija sa organima preko kojih stupa u poslovne odnose.

2. dopušteni cilj zbog kojeg je osnovano.

3. samostalnost u pravnom prometu.

4. posebna imovina koja je odvojena od imovine članova društva.

5

3.Ulaganje kapitala osnivača je uslov nastanka privrednog društva. Osnivačka

osnovica mora biti formirana u minimalnom iznosu koji je propisan zakonom za pojedine

oblike privrednih društava. Unošenjem osnivačkog uloga u društvo je konstitutivni

element za nastanak društva, a ulozi osnivača mogu biti u : stvarima, pravima i novcu,

ali njihova vrednost mora biti iskazana u novcu.

4.Samostalno obavljanje delatnosti privrednog društva je jedan od bitnih

elemenata za određivanje subjektiviteta i pojma društva. Samostalnost privrednog društva

znači da ono u pravnom prometu nastupa u svoje ime i za svoj račun, a za obaveze

odgovara celokupnom svojom imovinom.

Izuzetno, društvo može nastupati u pravnom prometu u svoje ime a za tuđi račun, ili u

tuđe ime i za tuđi račun kao zastupnik. Društvo može da bude osnovano u jednom od

oblika koja su propisana zakonom, a u našem pravu je prihvaćeno načelo zatvorenog

broja pravnoorganizacionih oblika(numerus clausus).

5.Privredno društvo je profitna organizacija. Ono se osniva radi postizanja

ekonomskih ciljeva, odnosno dobiti. Privredna društva poslovanjem stiču dobit.

Pravo na dobit ima svaki član društva, srazmerno visini svog uloga u kapitalu. Ali

ostvarena dobit nije uvek izvesna, pa u slučaju poslovnog gubitka društva, članovi

srazmerno učestvuju u pokrivanju gubitaka tog društva. U pravilu ostvarena dobit se

nikada u celosti ne deli članovima društva, već organi upravljanja deo dobiti usmeravaju

u rezervne fondove društva, radi pokrivanja gubitaka i razvoja društva.

U uporednom pravu je zabranjeno ugovaranje tzv."lavovske klauzule" , po kojoj bi neki

član društva učestovao samo u dobiti, ali ne i u pokrivanju gubitaka. Ta mogućnost je

dopuštena samo kod društva lica , gdje je dopušteno ulog članova u radu i uslugama.

6. Imovina društva je temelj njegove samostalnosti na tržištu. Bez imovinske

samostalnosti društva nema ni njegove pravne samostalnosti. Imovina društva je temelj

njegove odgovornosti za obaveze preuzete prema trećim licima.

Imovinska odgovornost nastaje u trenutku registracije u registar privrednih društava, kada

društvo može legalno nastupati u pravnom prometu i stvarati prava i preuzimati obaveze.

6

Privredna društva registracijom postaju pravna lica, bez obzira u kojem su obliku

registrovana. Upis u registar društva, proizvodi pravno dejstvo prema trećim licima 16-

tog dana od dana objave rešenja o izvršenoj registraciji. Ukoliko se desi da osnivači u

postupku osnivanja društva, nastupaju pre registracije, što je moguće, za stvorene

obaveze ne odgovara buduće društvo, već lično osnivač i to svojom celokupnom

imovinom.

VRSTE PRIVREDNIH DRUŠTAVA

Privredna društva se dele na : društva lica i društva kapitala.

DRUŠTVA LICA (d.n.o. i k.d.)

Za društva lica su karakteristična personalna svojstva, poznanstvo i međusobno poverenje

članova društva, pa je zbog toga uveden princip neograničene, lične, solidarne, i

neposredne odgovornosti članova za obeveze društva.

Kod njih dominiraju lični elementi (intuitu persone) gde je potrebno trajno međusobno

poverenje članova društva.

Društva lica imaju svoju imovinu koja je samostalna i odvojena od imovine članova

društva. Ova društva odgovaraju za svoje obaveze celokupnom svojom imovinom, ali i

njihovi članovi odgovaraju neograničeno solidarno za obaveze društva ne samo

unesenom imovinom, već i neunesenom imovinom. Solidarna odgovornost članova

društva lica uslovljava jednakost njihovih uloga po vrednosti i specifičnosti u

raspolaganju ili prenosu udela. Jer kod otuđenja udela bilo kojeg člana, ostali članovi

imaju pravo preče kupovine.

A ako se vrši spoljni( eksterni) promet, nužna je saglasnost svih članova društva.

7

U društva lica spadaju:

1. društvo sa neograničenom solidarnom odgovornošću( javno trgovačko

društvo)

2. i komanditno društvo.

DRUŠTVA KAPITALA

Su takvi privredni subjekti gde je odlučujući kapital a ne lična svojstva osnivača. Kod

ovih društava imovina društava je odvojena od imovine članova.

Društva kapitala samostalno stiču prava i obaveze odnosno imaju aktivnu i pasivnu

legitimaciju. Za svoje obaveze prema trećim licima društva kapitala neposredno

odgovaraju celokupnom svojom imovinom. Pa prema tome članovi društva ne mogu

odgovarati niti biti tuženi za obaveze društva, već snose poslovni rizik i to samo do

iznosa svoga unesenog udela. Kako je razdvojena imovina članova od imovine društva,

članovi društva kapitala mogu svoje uloge slobodno prenositi.

U društvo kapitala spadaju:

1. deoničko društvo ili akcionarsko društvo(d.d.)

2. i društvo sa ograničenom odgovornošću(d.o.o.)

Kod deoničkog ili akcionarskog društva se promet usluga vrši putem deonica na berzama

i drugim tržištima kapitala, i beznačajno je ko je imalac deonica i ko ostvaruje prava iz

njih.

Kod d.o.o. je povezanost članova društva ličnog karaktera, što dolazi do izražaja kod

spoljnog prometa udelima, kada je potrebna saglasnost svih članova.

8

Društva kapitala odgovaraju samo za svoje obaveze. Od tog pravila postoje izuzeci.

Naime moguće je da deoničar u d.d., vlasnik udela u d.o.o. i komanditor u k.d.

odgovaraju za obaveze društva i to:

1. kada koriste društvo za ostvarivanje ličnog cilja koji nije u skladu sa ciljem

društva.

2. kada upravljaju imovinom društva kao svojom imovinom.

3. kada koriste društvo za prevaru ili oštećenje svojih poverilaca

4. kada utiču na smanjenje imovine društva u svoju korist.

INDIVIDUALIZACIJA PRIVREDNIH SUBJEKATA U PRAVNOM PROMETU

Privredni subjekti su učesnici na tržištu te kao takvi imaju opravdan interes da postignu

poslovni ugled ili imidž preko svojih atributa. Vrlo je važno da se na tržištu razlikuje

individualnost privrednih subjekata za buduće poslovne partenere kao korisnike njihovih

usluga ili pak kupovinu proizvoda.

Zbog toga, atributi imaju višestruki značaj i to: za ostvarenje poslovnog interesa

privrednog društva, za ostvarivanje interesa potrošača i njihove zaštite, za ostvarenje i

postizanje pravne sigurnosti na tržištu, i konačno radi obezbeđenja širih drušvenih

interesa.

Poslovni individualitet na tržištu svako privredno društvo ostvaruje preko sledećih

obaveznih atributa:

1. imena (firme ) privrednog subjekta

2. delatnosti( predmeta poslovanja)

3. sedišta privrednog subjekta

4. nacionalne pripadnosti

5. jedinstvenog identifikacionog broja ili ID broja.

U fakultativne atribute spadaju i druge oznake u cilju boljeg razlikovanja na tržištu a to

su robni i uslužni žigovi, uzorci i modeli.

9

POSLOVNO IME (FIRMA) PRIVREDNOG DRUŠTVA

Privredno drušvo u pravnom prometu učestvuje pod svojim imenom.

Poslovno ime privrednog društva je naziv, odnosno ime pod kojim privredno društvo

posluje.

U ranijem periodu poslovno ime se terminološki nazivalo firma društva.

Poslovno ime je najvažniji kriterijum za razlikovanje privrednog društva i zato ne sme da

bude istovremeno i zamenljivo sa poslovnim imenom drugog privrednog društva, niti da

izaziva zabunu o pravnom identitetu društva ili njegove delatnosti.

Poslovno ime društva se određuje u osnovačkom aktu društva.

Firma je ime pod kojim privredno društvo posluje. Spada u najznačajniji znak

individualizacije i statusni atribut koji je neodvojiv od privrednog društva. Zbog toga je

firma svakog društva, predmet posebne zaštite industrijske svojine. Firma privrednog

društva se određuje u aktu o osnivanju i mora biti napisana u jeziku u službenoj upotrebi

u državi. Upotreba stanih reči u firmi je dozvoljena.

U pravnoj teoriji postoji sledeća podela firmi pod kojim društvo posluje:

1. društvo sa personalnom firmom koja su u stvari društva lica( d.n.o. k.d. i

individulani trgovac) jer se u firmu unose njihova imena jednog ili više njih.

Međutim individualizacija društva lica od fizičkih lica kao njihovih osnivača vrši

se tako što se uz ime firma društva obavezno označava pravni oblik privrednog

društva( npr. STANIĆ d.n.o.)

2. društva sa realnom firmom su društva kapitala jer se iz firme obavezno vidi

predmet poslovanja. Firma ne sadrži imena deoničara niti osnivača d.o.o.

Firma društva kapitala mora obavezno sadržavati oblik društva(d.d. i d.o.o.) a svako

privredno društvo može imati i skraćeno ime ili naziv firme, s tim da skraćena firma mora

10

sadržavati oznake koje isključuje mogućnost zamene firme sa firmom ili trgovačkim

znakom druge firme.

Svako privredno društvo može imati organizacione delove(poslovne jedinice, filijale)koje

su predmet upisa u javni registar.

Filijala nema pravni subjektivitet i u prometu se pojavljuje pod punom firmom društvo.

Ali u firmi mora biti naznačeno "filijala" i njeno sedište.

ELEMENTI FIRME DRUŠTVA

Mogu se podeliti na : obavezene , fakultativne, uslovno dopuštene i nedopuštene.

Obavezni elementi

Obavezni elementi firme društva su zakonski elementi, odnosno njih svako društvo mora

sadržavati u firmi po zakonu. Ako firma ne bi sadržavala ove elemente Sud bi odbio upis

društva u registar.

Obavezeni elementi firme društva su:

1. oznaka kojom se bliže označava ime (firma) privrednog društva( npr.ZOI 84,

ROBOT ).

2. oznaka koja označava delatnost privrednog društva( npr.fabrika nameštaja)

3. oznaka sedišta uključujući i adresu

4. oznaka oblika privrednog društva (d.d., d.o.o. k.d)

Fakultativni elementi

Izbor ovih elemenata je slobodan, a cilj im je bolja identifikacija na tržištu. Oni su

dopušteni koje firma može ali i ne mora sadržavati Ovdje spadaju brojni dodaci u vidu

slika, crteža skica itd. Kao i oznake holding, koncern, povezano društvo.

Uslovno dopušteni elementi

Mogu biti u firmi poslovnog subjekta samo ako postoji odobrenje nadležnog organa

odnosno ličnosti, zavisno koji se elemenat unosi, a oni mogu biti, naziv država, entiteta,

jedinica lokalne samouprave.

11

Njihova imena se mogu koristiti samo uz prethodno odobrenje nadležnog organa. Ime i

prezime lica koje nije osnivač privrednog društva samo uz njegovo odobrenje ako je živ

ili njegovi naslednici. Imena i prezimena istorijskih i drugih značajnih ličnosti, samo uz

odobrenje naslednika i uz odobrenje nadležnog državnog organa.

Nedopušteni elementi su zabranjeni i ne mogu biti sastavni delovi firme privrednih

društava. U zabranjene elemente spadaju: reči i oznake koje su protivne zakonu i javnom

moralu; zaštićeni robni i uslužni žigovi drugih pravnih i fizičkih lica; službeni domaći i

strani simboli i znakovi (grbovi, zastave); nazivi i znakovi stranih država i međunarodnih

organizacija i reči koje bi mogle stvoriti zabunu u pogledu vrste i obima poslovanja ili

dovesti do zamene sa firmom ili znakom drugog privrednog društva.

UPOTREBA FIRMA

Društvo posluje pod svojom registrovanom firmom. Upotreba firma je obavezna u

pravnom prometu i poslovnim operacijama sa trećim licima.

Firma drušvo se mora upotrebljavati onako kako je registrovano, jer samo takva može u

slučaju zloupotrebe imati pravnu zaštitu. Svaka promena firme ili nekog njenog elementa

mora biti prethodno registrovana. Firma društvo se može upotrebljavati u potpunom ili

skraćenom obliku. Upotreba firma društva obavezno se koristi u poslovnoj

korespodenciji tako da poslovna pisma moraju sadržavati firmu i sedište društva. Firma

se mora istaći i na poslovnim prostorijama društva.

PREDMET (DELATNOST) POSLOVANJA

Može biti proizvodnja roba i usluga, njihov tranfer, razmena, promena a sve radi

zadovoljenja određenih potreba( društvenih, individualnih i zajedničkih).

Objekt poslovanja je onaj "predmet" na koji su usmereni prava i obaveze subjekta

poslovanja. To mogu biti: 1. stvari(roba); 2. radnje( ponašanje koje se sastoji u činjenju

ili nečinjenju); 3. pravo( po pravilu imovinska prava); 4. proizvodi ljudskog uma ( dela

intelektualne svojine); 5. dobra ( lična i javna).

12

U toku poslovanja subjekti stupaju u pravni promet, a ti subjekti su pravna lica, odnosno

društvo i složeni oblici njihovih udruživanja.

Delatnost privrednih subjekata čine utvrđene poslovne aktivnosti kojima se on bavi radi

ostvarivanja svojih ciljeva i koje su upisane u sudski registar.

Pod delatnošću društva podrazumeva se jedna ili više delatnosti koje se mogu obavljati

kao delatnosti i koje ono obavlja kao predmet poslovanja

Te aktivnosti kojima se bavi privredni subjekat moraju biti dopuštene.

Svaki privredni subjekt utvrđuje predmet poslovanja (svoju delatnost) u osnivačkom

aktu, slobodno, ali je moguće da se posebnim zakonom propiše da se određene delatnosti

mogu obavljati samo na osnovu prethodnog odobrenja nadležnog organa (kod banaka,u

prozivodnji i prodaji lekova, naoružanja). Privredni subjekt može obavljati registrovanu

delatnost danom upisa u javni registar. On može registrovati i obavljati jednu ili više

delatnosti ako ispunjava propisane uslove. Pod određenim uslovima poslovni subjekt

može obavljati i određene delatnosti koje nisu upisane u sudski registar. Zakon o

privrednim društvima u članu 8 stav 2 kaže da društvo može obavljati i druge poslove

koji se uobičajeno obavljaju uz delatnosti upisane u sudski registar, u obimu i na način

koji su potrebni za poslovanje, a ne predstavljaju obavljanje tih poslova kao redovnu

delatnosti. To je u slučaju kada se neregistrovane delatnosti vrše u manjem obimu ili

povremeno a neposredno služe registrovanoj(osnovnoj) delatnosti i doprinose

racionalnijem poslovanju i potpunijem iskorištavanju pomoćnih materijala.

Privredni subjekt može promeniti delatnost i to:

1.proširiti je ,tako da pored dotadašnje dodaje novu;

2.zameniti delatnost;

3.suziti je kada društvo neke poslove otpušta.

Delatnosti privrednih subjekata klasifikovane su Standardnom klasifikacijom, koja je u

naš pravni i ekonomski sistem uvedena posebnim Zakonom o standardnoj klasifikaciji i

na osnovu njega donesenom Odlukom o standardnoj klasifikaciji delatnosti, koji se kod

nas dobija u Zavodu za statistiku.

13

Ova klasifikacija predstavlja obavezan i utvrđen standard i služi za potrebe statistike,

planiranja i istraživanja, poreskih carinskih i drugih evidencija.

UPIS FIRME U JAVNI REGISTAR

Firma privrednog subjekta obavezno se upisuje u sudski registar ili javni registar

privrednih društava. Upisuje se i skraćena firma u registar. Sve promene firme se u celini

ili u delovima moraju registrovati u registar, a ako se ne registruju onda nemaju pravna

dejstva prema trećim licima. Firma privrednog društva se može preneti samo zajedno sa

društvom kao privatnopravnim subjektom i važi princip neotuđivosti imena od društva.

Ovaj princip sprečava dovođenje u zabludu trećih lica u pravnom prometu.

Sudski registar je javni registar. U sudski registar obavezno se upisuju sledeći podaci:

1. firma i sedište društva;

2. oblik društva;

3. delatnost;

4. filijale;

5. ime i prezime, adresa, prebivalište funkcija i obim ovlašćenja lica ovlašćenih za

zastupanje društva;

6. firma, sedište, delatnost i lice ovlašćeno za zastupanje ili drugog dela društva sa

ovlašćenjima u pravnom prometu.

U sudski registar se obavezno upisuju podaci o vlasništvu, osnovnom kapitalu, ulozima,

deonicama i udelima, i to:

1. ime i prezime ili firma i adresa prebivališta ili sedišta članova društva i ovlašćeni

zastupnik pravnog lica kao člana društva;

2. visina ugovorenog (upisanog ) i iznos uplaćenog osnovnog kapitala;

3. iznos uloga komanditora u komanditnom društvu i udela članova društva s

ograničenom odgovornošću;

14

4. klasa, broj i nominalna vrednost deonica.

U sudski registar se obavezno upisuje pokretanje postupka likvidacije i stečaja društva,

ime, prezime i adresa prebivališta likvidacionog ili stečajnog upravnika i datum

obustavljanja ili okončanja postupka.

Nakon dobijanja rešenja o registraciji, obavezna je izrada pečata po Zakonu o pečatima.

Prijava za upis u sudski registar ovlašćeno je i dužno podneti lice koje je po aktima

društva ovlašćeno za zastupanje društva.

NAČELA FIRME PRIVREDNOG DRUŠTVA

Svaki osnivač poslovnih subjekata mora poštovati načela prilikom određivanja i

upotrebe firme. Svaka firma ima sledeća načela: obligatornost, istinitost, posebnost,

javnost i zakonitost koji su određeni kogentnim pravnim normama.

1. načelo obaveznosti(obligatornosti) firme , znači da svako privredno društvo mora

imati firmu koja mora biti određena u osnivačkom aktu i upisana u registar

društva. Firma mora biti istaknuta na poslovnim prostorijama društva, a poslovni

subjekt je mora upotrebljavati u svom komuniciranju.

2. načelo istinitosti znači da svi elementi društva moraju biti istiniti odnosno

odgovarati stvarnom stanju upisanom u javni registar. Firma se može koristiti

samo u skladu sa registracijom obaveznih elemenata iz javnog registra.

3. načelo posebnosti(distinkcije, isključivosti) znači da se firma jednog društva mora

razlikovati od firme drugih društava radi lakše identifikacije. U sudski registar

istog suda ne mogu biti upisana 2 subjekta sa istom ili sličnom firmom, a koji

obavljaju istu ili srodnu delatnost. Sud o tome vodi računa po službenoj dužnosti,

a i kod ovog načela dolazi do primene načela prvenstva(prior tempore potir

iure).

15

4. načelo javnosti(publiciteta)podrazumeva da je društvo obavezno javno istaći puni

i skraćeni naziv na poslovne prostorije i takođe je koristiti u svakodnevnom

komuniciranju sa trećim licima. Ovo načelo podrazumeva da se i svake promene

društva moraju objaviti u službenom listu. Podaci i isprave upisane u registar

društva moraju biti dostupne na uvid i sačinjavati kopiju svim zainteresovanim

licima.

5. načelo zakonitosti obavezuje registar društva da ne udovolji zahtevu za upis u

registar firme koja ne sadrži obavezne elemente ili sadrži zabranjene

elemente(firma koja nema oznaku oblika društva, firma koja sadrži zabranjene

tuđe zaštićene znakove itd.)

JEDINSTVENI IDENTIFIKACIONI BROJ – ID broj

Svaki pravni subjekt mora imati svoj identifikacijski broj kao poreski obveznik koji se

dobija od Poreske uprave, odnosno matični broj.

Identifikacijski broj pravnih lica je jedinstven i dobiva se u skladu sa odredbama

Pravilnika o dobijanju identifikacijskih brojeva i poreznoj registraciji poreskih

obaveznika.

ZASTUPANJE PRIVREDNOG DRUŠTVA

Privredno društvo zastupa uprava. Uprava organizuje rad i rukovodi poslovanjem,

zastupa i predstavlja društvo i odgovara za zakonitost poslovanja društva.

Upravu čine lica koja su osnivačkim aktom ili statutom društva, u skladu sa zakonom

ovlašćena da vode poslovanje društva. Znači pravni osnov za zastupanje privrednih

društava može biti: zakon, statut ili osnivački akt društva, ugovor o zastupanju

( punomoćstvu) ili akt nadležnog organa. Društvo mogu zastupati i druga lica određena

osnivačkim aktom ili statutom u skladu sa zakonom. Lica koja su ovlašćena za zastupanje

upisuju se u sudski registar. Lice sa ovlašćenjima za zastupanje upisanim u sudski

16

registar ovlašćeno je da preduzima sve radnje i obavlja sve poslove u ime i za račun

društva u okviru ovlašćenja upisanih u sudski registar. Društvo odgovara za obaveze koje

u njegovo ime, od njega ovlašćeno lice stvori prekoračenjem ovlašćenja, ako treće lice

nije znalo ili nije moglo znati za prekoračenja ovlašćenja.

Pravna teorija poslovnog prava deli zastupnike poslovnih subjekata na: slobodne i

vezane. Oni se međusobno razlikuju po pravnom osnovu i granicama ovlašćenja.

Zakonski zastupnici su lica čija se ovlašćenja na zastupanje zasnivaju na samom

zakonu(ex lege). Kod društva kapitala zakonski zastupnici su članovi uprave društva,

odnosno generalni direktor društva i predsednik uprave društva, a kod društva lica to su

svi članovi(kod d.n.o. svi članovi, a kod k.d. osnivači i komplementari). Zakonski

zastupnik se obavezno upisuje u sudski registar društva kao i njegova promena.

Vezani zastupnici su lica koja društvo zastupaju po osnovu ovlašćenja koje im daju

generalni direktor i predsednik uprave društva. To su izvršni direktor, pomoćnici

direktora, punomoćnici, rukovodno osoblje svih rangova.

Od zastupanja privrednog društva treba razlikovati predstavljanje društva.

Predstavnik privrednog subjekta istupa u njegovo ime pred državnim i drugim organima

u odnosima koji nisu imovinskopravne prirode. Predstavnik ne stupa u poslovne odnose

sa trećim licima, niti se upisuje u sudski registar. On ne može zaključivati i preuzimati

bilo kakve pravne radnje u ime društva iz kojih bi društvo sticalo prava i obaveze

imovinskog karaktera.

Uz sve navedeno, neophodno je otvoriti žiro-račun firme u bilo kojoj banci uz prilog

dozvole za rad, statističkog broja i lične karte kao i izradi pečata firme kod ovlašćenih

pečatorezaca uz predaju kopije rešenja o registraciji subjekta.

17

Literatura

1. Vasiljević M., Poslovno pravo, savremena administracija, Beograd, 1995.

2. Vasiljević M., Privredna društva, udruženje privrednika u privredi,

Beograd, 2004.

3. Kostadinović D., Osnove privrednog prava, 2004

4. Kostadinović S. i drugi., Poslovno pravo, Beograd, 2002.

5. Kostadinović S i Mrkšić D., Kompanijsko pravo, Novi sad, 2004

6. Frimerman A., Poslovno pravo, Beograd, 1993.

7. Zakon o privrednim društvima, (Sl glasnik RS br. 125/2004)

18