MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU

913[01]/ZSZ/MENiS/2005. .

PROGRAM NAUCZANIA

PRACOWNIK POMOCNICZY OBSŁUGI HOTELOWEJ 913[01]

Zatwierdzam

Minister Edukacji Narodowej i Sportu

Warszawa 2005

Autorzy: mgr Barbara Cymańska-Garbowska mgr Barbara Ławicka-Stasiak mgr Andrzej Regiel Recenzenci: mgr Irena Dymarska mgr inż. Jőrg Wilczyński Opracowanie redakcyjne: mgr Anna Wojciechowska

1

Spis treści I. Plany nauczania 3II. Programy nauczania przedmiotów zawodowych 4 1. Technologia prac w obiektach hotelarskich 4 2. Prace pomocnicze w gastronomii hotelowej 12 3. Zajęcia praktyczne 20

2

I. PLAN NAUCZANIA PLAN NAUCZANIA Zasadnicza szkoła zawodowa* Zawód: pracownik pomocniczy obsługi hotelowej 913[01] Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim

okresie nauczania

Lp.

Przedmioty nauczania

Klasy I-III 1. Technologia prac w obiektach hotelarskich 13 2. Prace pomocnicze w gastronomii hotelowej 5 3. Zajęcia praktyczne 33 Razem 51 *Dla upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim

3

II. PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH

TECHNOLOGIA PRAC W OBIEKTACH HOTELARSKICH Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć: − posłużyć się podstawowymi pojęciami dotyczącymi hotelarstwa, − rozróżnić obiekty hotelarskie, − określić typy jednostek mieszkalnych, − rozróżnić elementy wyposażenia jednostek mieszkalnych, − rozróżnić rodzaje usług hotelarskich, − zastosować zasady kultury obsługi gościa hotelowego, − zastosować zasady postępowania zgodnie z etyką zawodową, − zastosować przepisy kodeksu pracy i obowiązujące regulaminy, − określić czynności porządkowe w części noclegowej obiektu

hotelarskiego, − dobrać środki czystości i środki dezynfekcyjne do rodzaju

wykonywanej pracy, − posłużyć się ręcznym i zmechanizowanym sprzętem do prac

porządkowych, − zastosować techniki prac porządkowych w jednostkach mieszkalnych

i pomieszczeniach ogólnodostępnych, − zastosować zasady postępowania z mieniem pozostawionym przez

gościa, − sprawdzić stan wyposażenia i sprawność urządzeń jednostki

mieszkalnej, zgłosić usterki przełożonemu, − wykonać prace związane z pielęgnacją roślin pokojowych, − wymienić, posegregować i przetransportować bieliznę hotelową, − dokonać drobnych napraw bielizny hotelowej, − dobrać i zastosować środki oraz techniki prania odpowiednie do

rodzaju tkanin, − obsłużyć proste urządzenia pralnicze, − rozróżnić rodzaje transportu wewnątrz obiektu hotelarskiego, − rozróżnić rodzaje zewnętrznego transportu obiektu hotelarskiego, − wykonać czynności porządkowe w holu recepcyjnym, − wykonać czynności związane z transportem bagażu gości, − utrzymać czystość i porządek dróg dojazdowych, chodników

i parkingów,

4

− posadzić rośliny i wykonać czynności związane z pielęgnacją terenów zieleni wokół budynku hotelowego,

− posłużyć się ręcznym i zmechanizowanym sprzętem do pielęgnacji terenów zieleni,

− wykonać prace związane z konserwacją sprzętu rekreacyjnego, − wykonać proste naprawy sprzętu rekreacyjnego z zastosowaniem

narzędzi i materiałów, − posłużyć się ręcznym i zmechanizowanym sprzętem oraz środkami

do utrzymania porządku w otoczeniu obiektu hotelarskiego, − zastosować odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, − zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, − zastosować metody aktywnego poszukiwania pracy. Materiał nauczania 1. Wiadomości wstępne Podstawowe pojęcia dotyczące hotelarstwa. Zadania hotelarstwa. Klasyfikacja bazy noclegowej. Zadania wybranych organizacji hotelarskich. Ćwiczenia: • Przyporządkowywanie nazw obiektów hotelarskich do podanych

definicji. • Wykonywanie plansz przedstawiających obiekty hotelarskie

w mieście, powiecie, regionie. 2. Klasyfikacja usług hotelarskich Usługi hotelarskie podstawowe. Usługi hotelarskie dodatkowe. Usługi hotelarskie odpłatne i nieodpłatne. Ćwiczenia: • Dobieranie usług hotelarskich do grup rodzajowych. • Rozróżnianie usług odpłatnych i nieodpłatnych na podstawie

materiałów informacyjnych wybranych obiektów. 3. Wizerunek pracownika pomocniczego obsługi hotelowej Higiena osobista i wygląd zewnętrzny pracownika. Zasady etyki zawodowej. Elementy etykiety hotelarskiej. Zasady kulturalnej obsługi gościa. Współpraca z zespołem i przełożonym. Podstawowe zasady komunikowania się i autoprezentacja.

5

Ćwiczenia: • Odgrywanie ról pracownika i gościa w określonych scenach

rodzajowych. • Stosowanie zwrotów grzecznościowych. • Prowadzenie rozmowy z przełożonym – odgrywanie ról. • Inscenizacja rozmowy z potencjalnym pracodawcą, prezentowanie

własnej osoby. 4. Pion pobytowy w obiektach hotelarskich Układ funkcjonalny pionu recepcyjno-pobytowego. Typy jednostek mieszkalnych. Rodzaje węzłów higieniczno-sanitarnych. Wyposażenie różnego typu jednostek mieszkalnych. Rodzaje i wyposażenie pomieszczeń ogólnodostępnych. Komunikacja pozioma i pionowa w obiekcie hotelarskim. Przystosowanie pionu pobytowego do potrzeb gości niepełnosprawnych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Ćwiczenia: • Rozróżnianie typów jednostek mieszkalnych w poznanych obiektach

hotelarskich. • Rozróżnianie pomieszczeń ogólnodostępnych w poznanych obiektach

hotelarskich. • Rozpoznawanie elementów wyposażenia jednostek mieszkalnych. • Określanie różnic między wyposażeniem standardowej jednostki

mieszkalnej i jednostki dostosowanej do potrzeb gości niepełnosprawnych w obiekcie hotelarskim.

5. Technika pracy służby pięter w obiektach hotelarskich Czynności porządkowe w części noclegowej. Technika prac porządkowych. Środki czystości i środki dezynfekcyjne. Sprzęt porządkowy ręczny i zmechanizowany. Usterki i braki w wyposażeniu jednostki mieszkalnej. Postępowanie z mieniem pozostawionym przez gościa. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Ćwiczenia: • Rozróżnianie czynności porządkowych. • Rozpoznawanie porządkowego sprzętu ręcznego

i zmechanizowanego. • Analizowanie instrukcji stosowania środków czystości i środków

dezynfekcyjnych.

6

6. Prace gospodarcze w obiektach hotelarskich Magazynowanie bielizny hotelowej i wykonywanie drobnych napraw. Obsługa podstawowego sprzętu pralniczego. Rodzaje transportu hotelowego. Transport bagażu gości. Sprzęt i narzędzia do prostych napraw i konserwacji wyposażenia hotelowego. Konserwacja i drobne naprawy sprzętu i urządzeń rekreacyjnych. Czystość i porządek w otoczeniu obiektu hotelowego. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Ćwiczenia: • Rozróżnianie narzędzi do wykonywania prostych napraw

i konserwacji wyposażenia hotelowego. • Rozróżnianie środków i sprzętu do czyszczenia różnych rodzajów

powierzchni. • Dobieranie środków do malowania i konserwacji różnych powierzchni. 7. Pielęgnacja roślin pokojowych i terenów zieleni Rodzaje roślin pokojowych. Metody, środki i sprzęt do pielęgnacji roślin. Rodzaje terenów zieleni. Zasady pielęgnacji terenów zieleni. Sprzęt do pielęgnacji roślin i środki ochrony. Odzież i środki ochrony indywidualnej. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Ćwiczenia: • Wykonywanie plansz przedstawiających teren wokół obiektu

hotelarskiego. • Rozróżnianie nawozów mineralnych i naturalnych. • Dobieranie narzędzi do prac porządkowych i pielęgnacyjnych. • Analizowanie plansz przedstawiających techniki sadzenia roślin. • Analizowanie instrukcji stosowania środków ochrony roślin. Środki dydaktyczne Regulamin pracy oraz przepisy porządkowe hotelu. Regulamin pracowni. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Instrukcje obsługi urządzeń gospodarczych. Instrukcje stosowania środków myjących i czyszczących. Odzież ochronna. Elementy wyposażenia części noclegowej. Bielizna hotelowa.

7

Podstawowy sprzęt i maszyny pralnicze. Środki czystości i środki chemiczne. Tablice, plansze, foliogramy przedstawiające: struktury organizacyjne pionu recepcyjno-noclegowego, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, zakresy obowiązków na poszczególnych stanowiskach pracy. Katalogi obiektów noclegowych. Filmy dydaktyczne, przeźrocza przedstawiające wystrój i estetykę wnętrz pomieszczeń noclegowych i ogólnodostępnych. Czasopisma branżowe: Hotelarz, Świat hoteli, Doradca Hotelarza. Uwagi o realizacji

Program przedmiotu Technologia prac w obiektach hotelarskich obejmuje wiadomości i umiejętności związane z wykonywaniem prac pomocniczych w pionie noclegowym i gospodarczym. W poszczególnych działach przewidziano ćwiczenia mające na celu utrwalanie wiadomości i umiejętności uczniów.

Podczas realizacji programu należy zwracać uwagę na dysfunkcje rozwojowe poszczególnych uczniów. Uczniów prezentujących niższy od grupy poziom wiadomości i umiejętności należy otoczyć wszechstronną opieką. Sposób prowadzenia zajęć należy dostosować do specyficznych potrzeb edukacyjnych. Istotne jest przestrzeganie zasady stopniowania trudności i przechodzenia od zadań prostych do coraz bardziej złożonych. Najtrudniejsze do realizacji treści programowe powinny być wyjaśniane i utrwalane przez stosowanie wielokrotnych powtórzeń. Zdobyte przez uczniów wiadomości należy łączyć z zadaniami praktycznymi. Wskazane jest stosowanie metod nauczania odpowiednich do możliwości uczniów i stopnia trudności materiału nauczania. Proponuje się stosowanie pokazów z instruktażem, ćwiczeń praktycznych, inscenizacji, gier dydaktycznych, wskazane jest również prezentowanie filmów i organizowanie dydaktycznych wycieczek. Zajęcia należy prowadzić w odpowiednio wyposażonej pracowni lub określonych obiektach hotelarskich. Należy stosować zarówno indywidualną, jak i grupową formę pracy uczniów. Liczebność grup nie powinna przekraczać 4 osób. Praca w grupach wpływa pozytywnie na poziom motywacji i jakość pracy uczniów, ponadto pozwala na opanowanie przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się, współpraca z zespołem. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji, jak: instrukcje, czasopisma, katalogi, poradniki, foldery, internet. Nauczyciel powinien przygotowywać na zajęcia materiały dydaktyczne na podstawie dostępnych źródeł informacji zawodowej.

8

Proponuje się następujący podział godzin na realizację poszczególnych działów tematycznych: Lp. Działy tematyczne Liczba godzin1. Wiadomości wstępne 32 2. Klasyfikacja usług hotelarskich 40 3. Wizerunek pracownika pomocniczego obsługi

hotelowej 40 4. Pion pobytowy w obiektach hotelarskich 66 5. Technika prac służby pięter w obiektach

hotelarskich 110 6. Prace gospodarcze w obiektach hotelarskich 90 7. Pielęgnacja roślin pokojowych i terenów zieleni 90

Razem 468 Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić zmiany, mające na celu dostosowanie programu do specyfiki szkoły. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie przez cały czas realizacji programu przedmiotu według określonych kryteriów. Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności, − pisemnych sprawdzianów (testów osiągnięć o określonym stopniu

trudności) − obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Postępy należy oceniać na bieżąco, rozpoznając trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia i uwzględniając indywidualne możliwości uczniów.

Podczas oceny wypowiedzi uczniów należy zwracać uwagę na właściwe stosowanie pojęć, merytoryczną jakość wypowiedzi oraz wykorzystanie zdobytej wiedzy.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczeń należy prowadzić w trakcie i po ich realizacji.

W procesie oceniania szczególnie należy uwzględnić: − stosowanie zasad kultury obsługi gościa hotelowego i zachowanie

zgodne z zasadami etyki zawodowej, − rozróżnianie czynności porządkowych w części noclegowej obiektu

hotelarskiego i holu recepcyjnym, − dobieranie środków do malowania i konserwacji różnych powierzchni

9

− stosowanie zasad postępowania z mieniem pozostawionym przez gościa. Należy również zwrócić uwagę na organizowanie stanowiska pracy,

poprawność, estetykę i czas wykonywania zadania. W końcowej ocenie osiągnięć uczniów, po zakończeniu realizacji

programu nauczania przedmiotu należy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela. Literatura Bartosiewicz A.: Kumińska A.: Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. WSiP, Warszawa 1977 Baworowski J.: Hotelarstwo – cz. I, II, WSiP, Warszawa 1985 Błądek Z.: Hotele – programowanie, projektowanie, wyposażenie. Wydawnictwo Albus, Poznań 2002 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 Koncewicz G.: Kultura obsługi hotelowej. PTE, Kraków 1970 Leland K., Bailey K.: Obsługa Klienta. RM, Warszawa 1999 Leszczyński W., Zakrzewska K.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. RM, Warszawa 1999 Longman D.: Pielęgnowanie roślin pokojowych. PWRiL, Warszawa 1983 Oparka S., Nowicka T.: Organizacja i technika pracy w hotelarstwie. cz. III, Wydawnictwo Maria, Polanica Zdrój 2001 Pląder D.: Opis stanowisk w obiektach hotelarskich. UKFiT, PZH, Warszawa 1999 Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Warszawa 2003 Sokołowska A.: Suche bukiety. WRiT, Warszawa1991 Szendel J.: Układanki roślinne. PWRiL, Warszawa 1988 Tautz-Wiessner G.: Savoir-vivre w życiu. Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2000 r. Tulibacki T.: Międzynarodowe systemy hotelowe. WSHGiT, Warszawa 2002 Tulibacki T.: Organizacja i zarządzanie hotelarstwem. WSHGiT, Warszawa 2005 Turakiewicz Cz.: Podstawy hotelarstwa. WSE, Warszawa 1998 Witkowski Cz.: Hotelarstwo cz.I, Podstawy hotelarstwa. WSE, Warszawa 2002 Wojciechowski E.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. ODDK, Gdańsk 1998 Praca zbiorowa: Rośliny ozdobne. WSiP, Warszawa 1979 Praca zbiorowa: Zarządzanie zasobami ludzkimi. PZH, Warszawa 1997 Czasopisma: Hotelarz, Świat hoteli, Doradca hotelarza

10

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 w sprawie ogólnych przepisów bhp (Dz. U. Nr 92, poz. 460 oraz Dz. U. Nr 102, poz. 507 z 1995) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2.09.1997 (Dz. U. Nr 109) w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998 w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczonych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744 z 1998) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19.08.2004, w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (Dz. U. Nr 188, poz. 1945 z 2004) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 02.09.1997, w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 109) Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

11

PRACE POMOCNICZE W GASTRONOMII HOTELOWEJ Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć: − rozróżnić rodzaje zakładów gastronomicznych, − określić części funkcjonalne zakładu gastronomicznego, − określić elementy wyposażenia sali konsumenckiej, − wykonać czynności pomocnicze w sali konsumenckiej, − ustawić i nakryć stoły do konsumpcji, − zebrać naczynia po konsumpcji, − wykonać czynności związane z segregowaniem zastawy, bielizny

stołowej i sprzętu kuchennego, − zastosować techniki zmywania zastawy stołowej, − rozróżnić sprzęt, maszyny i urządzenia gastronomiczne, − obsłużyć podstawowe maszyny i urządzenia oraz wykorzystać drobny

sprzęt gastronomiczny do produkcji potraw, − zastosować techniki zmywania naczyń i sprzętu kuchennego, − wykonać czynności pomocnicze związane z magazynowaniem

i transportowaniem surowców, półproduktów i wyrobów gotowych do kuchni,

− zastosować zasady postępowania z odpadami kuchennymi, − rozróżnić rodzaje surowców, półproduktów, produktów

i podstawowych wyrobów kulinarnych, − ocenić jakość surowców, produktów oraz ich przydatność kulinarną, − przechować surowce, produkty i napoje, − zastosować racjonalny sposób gospodarowania surowcami, − przygotować surowce do procesu technologicznego, − utrzymać czystość i porządek w pomieszczeniach kuchennych,

magazynowych i sali konsumenckiej, − utrzymać porządek i czystość oraz przestrzegać zasad higieny na

stanowisku pracy, − zastosować środki ochrony indywidualnej, odzież ochronną i roboczą, − zastosować przepisy sanitarne, bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

12

Materiał nauczania 1. Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz przepisy sanitarne obowiązujące w gastronomii Higiena osobista. Książeczka zdrowia pracownika. Środki ochrony indywidualnej, odzież robocza. Zatrucia pokarmowe. Zagrożenia i wypadki na stanowisku pracy. Ćwiczenia: • Analizowanie instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy

oraz ochrony przeciwpożarowej. • Rozpoznawanie piktogramów, znaków i barw ostrzegawczych. • Powiadamianie przełożonego o zagrożeniach i zaistniałych

wypadkach podczas pracy. 2. Pracownicy, układ funkcjonalny i wyposażenie hotelowego zakładu gastronomicznego Pracownicy zakładu gastronomicznego. Typy i rodzaje zakładów gastronomicznych. Układ funkcjonalny zakładu gastronomicznego. Podstawowy sprzęt, maszyny i urządzenia gastronomiczne. Ćwiczenia: • Rozróżnianie rodzajów zakładów gastronomicznych na podstawie

wybranych materiałów. • Rozpoznawanie elementów wyposażenia pomieszczeń

gastronomicznych na prezentowanych materiałach. 3. Wybrane zagadnienia obsługi konsumenta Wyposażenie i estetyka wystroju wnętrza sali konsumenckiej. Podstawowa bielizna i zastawa stołowa. Nakrywanie stołów do posiłków. Zbieranie naczyń po konsumpcji. Utrzymanie porządku przed i po konsumpcji. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie elementów wyposażenia wnętrza sal konsumenckich

na podstawie prezentowanych materiałów. • Poznawanie elementów zastawy i bielizny stołowej.

13

4. Prace pomocnicze w kuchni Obsługa podstawowego sprzętu kuchennego. Technika zmywania naczyń i sprzętu kuchennego. Technika zmywania zastawy stołowej. Przechowywanie sprzętu kuchennego. Segregowanie oraz przechowywanie zastawy i bielizny stołowej. Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas prac pomocniczych w kuchni. Ćwiczenia: • Rozróżnianie kolejnych czynności ręcznego i mechanicznego

zmywania zastawy stołowej. • Analizowanie instrukcji stosowania środków myjących i czyszczących. 5. Podstawowe wiadomości z technologii gastronomicznej Rodzaje surowców, produktów i wyrobów gotowych. Ocena przydatności kulinarnej surowców i półproduktów. Przechowywanie surowców i produktów. Transportowanie surowców do kuchni. Wybrane techniki przygotowywania surowców do procesu technologicznego. Racjonalna gospodarka surowcami. Postępowanie z odpadami kuchennymi. Przepisy sanitarne, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska w pomieszczeniach kuchennych i magazynowych. Ćwiczenia: • Klasyfikowanie surowców, produktów i wyrobów gotowych na

przedstawionych planszach i w katalogach. • Analizowanie informacji na opakowaniach produktów spożywczych. Środki dydaktyczne Regulamin pracowni. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń gastronomicznych. Instrukcje stosowania środków myjących i czyszczących. Odzież ochronna i robocza. Elementy meblowego wyposażenia części gastronomicznej. Bielizna stołowa. Zastawa stołowa, sztućce, naczynia szklane. Naczynia kuchenne. Tace. Podstawowy sprzęt, maszyny i urządzenia kuchenne. Środki czystości i środki myjące. Środki chemiczne do mycia sprzętu kuchennego i zastawy stołowej. Tablice, plansze, foliogramy przedstawiające: struktury organizacyjne pionu gastronomicznego, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony

14

środowiska, zakresy obowiązków na poszczególnych stanowiskach pracy, regulaminy, rodzaje naczyń stołowych. Katalogi o tematyce gastronomicznej. Wzory dokumentów. Foldery zakładów gastronomicznych różnego typu. Filmy dydaktyczne, przeźrocza przedstawiające wyposażenie i wystrój wnętrz pomieszczeń gastronomicznych, techniki obsługi w gastronomii hotelowej, rodzaje zastawy stołowej, maszyny i urządzenia gastronomiczne. Czasopisma: Hotele i Restauracje, Przegląd gastronomiczny, Hotelarz. Techniczne środki kształcenia. Uwagi o realizacji Program przedmiotu obejmuje podstawowe wiadomości i umiejętności związane z działalnością gastronomiczną w obiektach hotelarskich. W poszczególnych działach przewidziano ćwiczenia mające na celu utrwalenie wiadomości oraz umiejętności uczniów. Wskazane jest wielokrotne powtarzanie ćwiczeń. Najtrudniejsze do opanowania przez uczniów umiejętności dotyczą obsługi urządzeń, sprzętu kuchennego, stosowania środków czyszczących zgodnie z instrukcją oraz umiejętności współpracy w zespole. Podczas realizacji programu przedmiotu należy stosować metody nauczania odpowiednie do percepcji uczniów oraz przestrzegać zasad nauczania: − łączenia teorii z praktyką, − poglądowości w procesie nauczania, − stopniowania trudności, Treści kształcenia należy dostosowywać do potrzeb i możliwości uczniów. W trakcie realizacji zadań nauczyciel powinien udzielać wskazówek dotyczących poprawnego wykonania ćwiczeń. Wskazane jest stosowanie następujących metod nauczania: − ćwiczeń praktycznych poprzedzonych pokazem z objaśnieniem lub

instruktażem, − podających, jak: wyjaśnienia, opis, pogadanka dydaktyczna, − aktywizujących, jak: metoda sytuacyjna, przypadków oraz gry

dydaktyczne, − eksponujących, jak: filmy dydaktyczne, ekspozycje.

15

Aby ułatwić uczniom zrozumienie realizowanych treści programowych wskazane jest organizowanie wycieczek do obiektów hotelarskich oraz na wystawy i targi. Uczniowie powinni również korzystać z różnych źródeł informacji zawodowej. Zajęcia należy prowadzić w obiekcie hotelarskim lub w pracowni przedmiotowej. Wskazane jest stosowanie indywidualnej i grupowej formy pracy z uczniem. Liczebność grup nie powinna przekraczać 4 osób. Praca w grupie wpływa na poziom motywacji uczniów i jakość pracy, umożliwia uczniom opanowanie umiejętności komunikowania się i współpracy w zespole. Uczniowie powinni posiadać aktualne książeczki zdrowia i odpowiedni strój roboczy. Należy zwracać uwagę na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Proponuje się następujący podział godzin na realizację poszczególnych działów tematycznych:

Lp. Działy tematyczne Liczba godzin

1. Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz przepisy sanitarne obowiązujące w gastronomii

18

2. Pracownicy, układ funkcjonalny i wyposażenie hotelowego zakładu gastronomicznego

27

3. Wybrane zagadnienia obsługi konsumenta 40 4. Prace pomocnicze w kuchni 50 5. Podstawowe wiadomości z technologii

gastronomicznej

45 Razem 180 Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić zmiany, mające na celu dostosowanie programu do specyfiki szkoły. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie przez cały okres realizacji programu przedmiotu, na podstawie ustalonych kryteriów. Proces oceniania uczniów powinien obejmować: − diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów w zakresie

wyodrębnionych szczegółowych celów kształcenia, − rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia,

16

− sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów po zakończeniu realizacji programu przedmiotu.

Osiągnięcia ucznia można oceniać na podstawie: − ustnych i pisemnych sprawdzianów, − obserwacji pracy uczniów podczas wykonywanych zadań

praktycznych. Dokonując oceny należy zwrócić uwagę na: − poprawność, dokładność, stopień zaangażowania w wykonywanie

zadań, − przestrzeganie zasad kultury zawodowej, − poprawne posługiwanie się terminologią z zakresu gastronomii. Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń wskazane jest, sprawdzenie poziomu wiadomości uczniów. Konieczne jest stosowanie zasady indywidualizacji oceniania ze względu na rozwój psychofizyczny i możliwości uczniów. W końcowej ocenie osiągnięć uczniów, po zakończeniu realizacji programu nauczania przedmiotu należy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela. Literatura Błądek Z.: Hotele - programowanie, projektowanie i wyposażenie. ALBUS, Poznań 2002 Jargoń R.: Obsługa konsumenta. WSiP, Warszawa 1992 Jargoń R.: Organizacja i technika usług gastronomicznych. WSiP, Warszawa 1989 Magalska D.: Technologia gastronomiczna z elementami higieny i wyposażenia – ćwiczenia. WSiP, Warszawa 1998 Magalska D.: Technologia gastronomiczna. WSiP, Warszawa 1998 Witkowski Cz.: Kierowanie przedsiębiorstwem hotelarskim. Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2000 Witkowski Cz.: Hotelarstwo. cz.I. Podstawy hotelarstwa. WSE, Warszawa 2002 Praca zbiorowa.: Organizacja pracy w hotelarstwie. UKFiT, Warszawa 1999 Czasopisma: Hotele i Restauracje, Przegląd gastronomiczny, Hotelarz, Kuchnia Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

17

ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć: − zorganizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− rozróżnić piony funkcjonalne w określonych obiektach hotelarskich, − rozpoznać jednostki mieszkalne w różnych obiektach hotelarskich, − określić przeznaczenie elementów wyposażenia jednostki

mieszkalnej, − zastosować zasady etyki zawodowej i zasady kultury obsługi gościa

hotelowego, − zastosować zasady estetyki i higieny osobistej, − przygotować środki i ręczny sprzęt do prac porządkowych

w części mieszkalnej, − przygotować środki i zmechanizowany sprzęt do prac porządkowych

w części mieszkalnej, − wykonać prace porządkowe w jednostce mieszkalnej przy pomocy

ręcznego i zmechanizowanego sprzętu, − wykonać czynności porządkowe w węźle higieniczno-sanitarnym

z zastosowaniem środków czystości i środków dezynfekcyjnych, − dokonać zmiany bielizny i zaścielić łóżko, − posegregować i przetransportować bieliznę hotelową, − dokonać drobnych napraw bielizny hotelowej, − sprawdzić stan wyposażenia i sprawność urządzeń jednostki

mieszkalnej, − wykonać prace pomocnicze związane z transportem towarów, − wykonać prace porządkowe na zewnątrz budynku hotelowego, − wykonać czynności związane z pielęgnacją terenów zieleni za

pomocą sprzętu ręcznego i mechanicznego, − dokonać prostych napraw i konserwacji sprzętu rekreacyjnego, − posłużyć się sprzętem do wykonywania prac porządkowych, − rozpoznać rodzaje i części funkcjonalne zakładów gastronomicznych, − wykonać prace porządkowe w sali konsumenckiej, − ustawić i nakryć stoły do konsumpcji, − zebrać naczynia po konsumpcji, − posegregować zastawę i bieliznę stołową, − umyć zastawę stołową, − umyć naczynia i sprzęt kuchenny, − posłużyć się podstawowym sprzętem gastronomicznym,

18

− wykonać prace porządkowe w pomieszczeniach kuchennych i magazynowych,

− pomóc w transporcie towarów do pomieszczeń kuchennych i magazynowych,

− usunąć odpady kuchenne zgodnie z obowiązującymi zasadami, − rozpoznać surowce, półprodukty, produkty i podstawowe wyroby

kulinarne, − ocenić przydatność kulinarną surowców i produktów, − dokonać obróbki wstępnej surowców gastronomicznych, − zastosować przepisy sanitarne, bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, − zastosować się do obowiązującego regulaminu w obiekcie

hotelowym, − wykorzystać dostępne źródła informacji wspomagające pracę, − zastosować zasady zachowania w sytuacjach nietypowych w pracy

zawodowej, − wezwać pomoc w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia, − zastosować środki ochrony indywidualnej. Materiał nauczania 1. Wprowadzenie do zajęć praktycznych Zapoznanie z organizacją i przebiegiem zajęć praktycznych. Analizowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz regulaminu pracy. Przygotowanie i wyposażenie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii. Zapoznanie z przepisami ochrony przeciwpożarowej. Rozpoznawanie piktogramów ochrony przeciwpożarowej na planszach. Rozróżnianie i lokalizowanie sprzętu przeciwpożarowego. Zapoznanie z zasadami ochrony środowiska. Rozpoznawanie zagrożeń występujących na stanowiskach pracy. Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy. Powiadamianie przełożonego o zagrożeniach i wypadkach przy pracy. 2. Stosowanie zasad etyki i kultury zawodowej Stosowanie zasad higieny osobistej. Przestrzeganie zasad estetyki ubioru oraz porządku na stanowisku pracy. Używanie zwrotów grzecznościowych. Komunikowanie się ze współpracownikami i przełożonym.

19

3. Wykonywanie prac porządkowych w pionie pobytowym obiektu hotelarskiego Rozróżnianie rodzajów jednostek w poznanych obiektach hotelarskich. Określanie elementów wyposażenia w poznanych jednostkach mieszkalnych. Dobieranie środków czystości i środków dezynfekcyjnych do prac porządkowych oraz ich stosowanie. Użytkowanie sprzętu ręcznego i zmechanizowanego do prac porządkowych. Sprzątanie i dezynfekowanie węzła higieniczno-sanitarnego. Dokonywanie zmiany, sortowanie i transportowanie bielizny hotelowej. Sprawdzanie stanu wyposażenia jednostki mieszkalnej, zgłaszanie usterek oraz braków przełożonemu. Stosowanie procedur postępowania z rzeczami pozostawionymi przez gościa. Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas prac porządkowych. 4. Wykonywanie prac gospodarczych w obiektach hotelarskich Dokonywanie drobnych napraw bielizny hotelowej. Wykonywanie prac pomocniczych związanych z transportem towarów. Pomaganie przy transporcie bagażu gości. Czyszczenie powierzchni drewnianych, metalowych i z tworzyw sztucznych. Przygotowanie środków i sprzętu do malowania. Wykonywanie prac malarskich. Demontowanie uszkodzonych elementów urządzeń i sprzętu rekreacyjnego. Dokonywanie prostych napraw sprzętu i urządzeń. Dbanie o stan dróg dojazdowych, alejek, parkingów i garaży. Przygotowywanie i magazynowanie opału na zimę. Segregowanie i usuwanie odpadów stałych. Porządkowanie i czyszczenie wiat, palenisk, rusztów i urządzeń do grilowania. Konserwowanie sprzętu turystycznego. Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac gospodarczych. 5. Pielęgnowanie roślin pokojowych i hotelowych terenów zieleni Rozróżnianie gatunków roślin pokojowych. Stosowanie środków i sprzętu do pielęgnacji roślin. Podlewanie klombów, kwietników i trawników. Nawożenie organiczne i mineralne roślin. Odchwaszczanie kwietników, klombów i trawników. Przekopywanie i spulchnianie gleby. Sadzenie i przesadzanie roślin ozdobnych. Sadzenie krzewów i drzewek ozdobnych. Przycinanie żywopłotów, pędów i kwiatostanów. Zabezpieczanie na zimę roślin wielosezonowych. Stosowanie preparatów ochrony roślin. Obsługiwanie opryskiwaczy i opylaczy. Ręczne i mechaniczne koszenie trawników. Użytkowanie kosiarek elektrycznych i spalinowych. Usuwanie liści z trawników, chodników, dróg i parkingów. Wykonywanie prostych napraw i konserwowanie

20

sprzętu ogrodniczego. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. 6. Funkcjonowanie hotelowego zakładu gastronomicznego Rozróżnianie hotelowych zakładów gastronomicznych. Zapoznanie z układem funkcjonalnym zakładu gastronomicznego. Rozróżnianie podstawowego sprzętu, maszyn i urządzeń gastronomicznych. 7. Wykonywanie czynności pomocniczych z zakresu obsługi konsumenta Porządkowanie sali konsumenckiej przed i po konsumpcji. Ustawianie stołów i krzeseł. Nakrywanie stołów do posiłków. Ustawianie elementów dekoracyjnych na stołach. Wykonywanie czynności pomocniczych dotyczących obsługi konsumenta. Zbieranie i odnoszenie naczyń po konsumpcji zgodnie z obowiązującą procedurą. 8. Wykonywanie prac pomocniczych w kuchni Użytkowanie podstawowego sprzętu kuchennego zgodnie z instrukcją. Usuwanie resztek z naczyń. Segregowanie i mycie zastawy stołowej. Przechowywanie zastawy i bielizny stołowej. Stosowanie środków myjących i czyszczących. Zmywanie i czyszczenie naczyń oraz sprzętu kuchennego. Przechowywanie naczyń i sprzętu kuchennego. Wykonywanie czynności porządkowych w pomieszczeniach kuchennych i magazynowych. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy. 9. Przygotowywanie surowców do procesu technologicznego Rozpoznawanie surowców, półproduktów, produktów i wyrobów kulinarnych. Transportowanie surowców i towarów do pomieszczeń kuchennych i magazynowych. Przygotowywanie i obróbka wstępna surowców. Ocenianie przydatności kulinarnej surowców. Gospodarowanie surowcami w sposób racjonalny. Segregowanie i usuwanie odpadów kuchennych zgodnie z obowiązującymi zasadami. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Środki dydaktyczne Regulamin pracowni. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Instrukcje obsługi ręcznego i mechanicznego sprzętu do utrzymania czystości.

21

Instrukcje stosowania środków czystości. Odzież ochronna. Sprzęt porządkowy ręczny i mechaniczny. Elementy wyposażenia hotelowej jednostki mieszkalnej i części ogólnodostępnej. Bielizna hotelowa. Środki czystości i środki dezynfekcyjne. Elementy galanterii hotelowej. Sprzęt transportowy. Elementy wyposażenia sali konsumenckiej. Zastawa i bielizna stołowa. Naczynia kuchenne. Podstawowy sprzęt, maszyny i urządzenia kuchenne. Środki chemiczne do mycia sprzętu kuchennego i zastawy stołowej. Sprzęt i urządzenia do pielęgnacji roślin pokojowych i hotelowych terenów zieleni. Sprzęt i urządzenia do wykonywania prostych napraw i prac konserwacyjnych. Plansze i foliogramy przedstawiające: struktury organizacyjne obiektu hotelowego, piktogramy, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, zakresy obowiązków na poszczególnych stanowiskach pracy, regulaminy. Filmy dydaktyczne przedstawiające: technikę sprzątania jednostki mieszkalnej, wyposażenie obiektów hotelarskich i gastronomicznych, technikę obsługi konsumenta, zastawę stołową. Czasopisma zawodowe: Hotelarz, Doradca hotelarza. Uwagi o realizacji Realizacja programu zajęć praktycznych powinna być skorelowana z treściami kształcenia przedmiotów zawodowych: Technologia prac w obiektach hotelarskich i prace pomocnicze w gastronomii hotelowej. Największą trudność może sprawić uczniom opanowanie umiejętności takich jak: obsługa sprzętu zmechanizowanego, stosowanie środków chemicznych zgodnie z instrukcją, reagowanie w sytuacjach zagrożenia, a także współpraca w grupie podczas realizacji zadań.

Stopień trudności zadań należy dostosowywać do psychofizycznych możliwości uczniów. W trakcie zajęć należy wdrażać uczniów do systematycznej pracy, obowiązkowości, dokładności i odpowiedzialności za wykonywane zadania.

Dobierając efektywne metody pracy z uczniem należy kierować się wiedzą z zakresu oligofrenopedagogiki, ze względu na zróżnicowany poziom psychofizycznych możliwości uczniów.

22

Wskazane jest stosowanie pokazu z objaśnieniem lub pokazu z instruktażem i ćwiczeń praktycznych. Zaleca się również stosowanie objaśnienia, opisu, pogadanki dydaktycznej oraz aktywizujących metod nauczania, w tym inscenizacji. Program zajęć praktycznych powinien być realizowany w obiektach hotelarskich i w pracowniach szkolnych. Zajęcia przeznaczone do realizacji w pracowniach należy przeznaczyć na przygotowanie uczniów do wykonywania czynności zawodowych, a doskonalenie umiejętności powinno przebiegać w realiach hotelowych we współpracy z zespołem pracowniczym i kierownictwem obiektu hotelarskiego. Uwzględniając specyficzne potrzeby uczniów zajęcia praktyczne należy realizować w grupach 2 – 4 osobowych. Uczniowie powinni dokumentować wykonane zadania w zeszytach ćwiczeń. Umiejętności zawodowe powinny być kształtowane z uwzględnieniem zasady stopniowania trudności, opanowywane umiejętności należy utrwalać przez wielokrotne powtarzanie. Jakość pracy powinna być każdorazowo kontrolowana i oceniana. Uczniowie mający szczególne trudności w nabywaniu umiejętności, potrzebują bieżącego instruktażu i stymulacji aktywności podczas wykonywania zadań. Proponuje się następujący podział godzin na realizację poszczególnych działów tematycznych: Lp. Działy tematyczne Liczba godzin1. Wprowadzenie do zajęć praktycznych 60 2. Stosowanie zasad etyki i kultury zawodowej 40 3. Wykonywanie prac porządkowych w pionie

pobytowym obiektu hotelarskiego

380 4. Wykonywanie prac gospodarczych w obiektach

hotelarskich

150 5. Pielęgnowanie roślin pokojowych i hotelowych

terenów zieleni

150 6. Funkcjonowanie hotelowego zakładu

gastronomicznego

30 7. Wykonywanie czynności pomocniczych z zakresu

obsługi konsumenta 100

8. Wykonywanie prac pomocniczych w kuchni 178 9. Przygotowywanie surowców do procesu

technologicznego

100 Razem 1188

23

Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić zmiany mające na celu dostosowanie programu do specyfiki szkoły. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie na podstawie jasno sformułowanych kryteriów, z którymi należy zapoznać uczniów. Ocena powinna być każdorazowo uzasadniona, jawna i zgodna z obowiązującą skalą. Dokonując oceny należy wziąć pod uwagę: − organizację stanowiska pracy, − przestrzeganie obowiązujących przepisów i instrukcji, − punktualność i obowiązkowość, − poprawność doboru środków, sprzętu i urządzeń niezbędnych do

realizacji zadań, − przestrzeganie zasad etyki, estetyki i etykiety hotelarskiej, − poprawność, sprawność i jakość wykonywanych zadań.

W procesie oceniania należy uwzględniać możliwości poszczególnych uczniów. Jako istotne kryteria oceny należy uznać: zaangażowanie uczniów w wykonywanie powierzonych zadań, osiągane postępy, poziom samodzielności uczniów oraz umiejętność pracy w zespole.

Należy również zwracać uwagę na umiejętność podporządkowywania się przełożonym. Ocena powinna odnosić się zarówno do pojedynczych czynności zawodowych, jak i do zadań kompleksowych realizowanych z uwzględnieniem poprawności i logicznej kolejności ich wykonywania.

Ze względu na obniżone możliwości oceny przez uczniów określonych sytuacji i zdarzeń, na każdych zajęciach należy kontrolować przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Ocena powinna stymulować aktywność ucznia i zapewniać mu poczucie satysfakcji na każdym etapie kształtowania umiejętności.

W przypadku prowadzenia zajęć w obiektach hotelarskich, podczas oceniania powinno się uwzględniać opinie pracowników mających bezpośredni kontakt z uczniami.

24

Literatura Błądek Z.: Hotele: programowanie, projektowanie i wyposażenie. ALBUS, Poznań 2002 Bonadiman G.: Suche bukiety techniki i kompozycje. Muza, Warszawa 2004 Brochard D.: Trawniki. Jak zaprojektować i pielęgnować trawniki?. Hachette Livre Polska, 2002 Konarzewska M., Zielonka B., Konarzewska-Sokołowska M.: Technologia gastronomiczna. Rea, Warszawa 2004 Legutowska H.: Preparaty roślinne w ochronie i nawożeniu roślin. Działkowiec, 2004 Łabanowski G., Orlikowski L., Wojdyła A.: Pielęgnowanie roślin doniczkowych – choroby i szkodniki. Multico, Warszawa 2000 Magalska D.: Technologia gastronomiczna z elementami higieny i wyposażenia – ćwiczenia. WSiP, Warszawa 1998 Magalska D.: Technologia gastronomiczna. WSiP, Warszawa 1998 Meudec G., Prat J., Retournard D.: Choroby i szkodniki drzew i krzewów. Rozpoznawanie i zwalczanie. Delta W-Z, Warszawa 2002 Orlikowski L., Wojdyła A.: Choroby ozdobnych drzew liściastych. PLANTPRESS, Kraków 2003 Pesty J. P.: Cięcie roślin ogrodowych. Hachette Livre Polska, 2002 Pląder D. red.: Opis stanowisk pracy w obiektach hotelarskich wraz z zakresem czynności. UKFiT, PZH, Warszawa 1999 Sokołowska A.: Suche bukiety. WRiT, Warszawa1991 Tautz-Wiessner G.: Savoir-vivre w życiu. Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2000 Witkowski Cz.: Kierowanie przedsiębiorstwem hotelarskim. Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2000 Witkowski Cz.: Hotelarstwo cz.1,Podstawy hotelarstwa. WSE, Warszawa 2002 Praca zbiorowa: Organizacja pracy w hotelarstwie. UKFiT, Warszawa 1999 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

25