Punime të KuvenditLegjislatura e 13-të

Viti 1994, nr.4

Përgatiti për botimDrejtoria e Shërbimit të Botimeve Parlamentare

PUNIME TË KUVENDIT

Seancat plenareViti 1994

4

Tiranë, 2009

969

REPUBLIKA E SHQIPËRISËPunime të Kuvendit

Seancat plenare

LEGJISLATURA E 13-tëSesioni i gjashtë

E enjte, 29.09.1994Seanca e paradites, ora 10:00

Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,zoti Pjetër Arbnori

Pjetër Arbnori – U mor vendim me konsensusqë kalendari i punimeve të Kuvendit Popullor ngadata 3 deri më 13 tetor 1994 të jetë ky:

- E hënë, dt. 03.10. 1994, punë në komisione.- E martë, dt. 04.10.1994, punë në komisione

dhe punë në grupet parlamentare.- E mërkurë, 05.10.1994, seanca plenare:1) Projektligji “Për mbrojtjen e pasurive kulturore

të luajtshme dhe të paluajtshme”.2) Projektligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. 7

804 «Për dhomat e tregtisë dhe të industrisë»”.- E enjte, 06.10.1994, seancë plenare:1) Projektligji “Për një shtesë në ligjin nr. 7616,

dt. 30.9.1994, «Për hartimin dhe zbatimin e Buxhetitë Shtetit të Republikës së Shqipërisë»”.

2) Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesanë ligjin nr. 7619 «Për inspektoratin e kontrollit tëpërdorimit të energjisë elektrike»”.

3) Projektligji “Për një përjashtim nga rregullat eparashikuara në trashëgiminë ligjore”.

- E hënë, 10.10.1994, punë në komisione.- E martë, 11.10.1994, punë në komisione dhe

në grupet parlamentare.- E mërkurë, 12.10.1994, seancë plenare:1) Projektligji “Për një interpretim të nenit 1 të

ligjit nr. 7648 «Për kthimin dhe kompensimin epronave»”.

2) Projektligji “Për kullotat dhe livadhet”, i ciliështë zgjatur shumë.

Zoti Alimhilli, do të doja që të përgatitet më nëfund ky projektligj.

- E enjte, 13.10.1994, seancë plenare:1) Projektligji “Për sigurimet shëndetësore në

Republikën e Shqipërisë”.2) Projektligji “Për lojërat e fatit dhe kazinotë”.3) Raporti i komisionit të përkohshëm për

verifikimin e shkatërrimeve të bëra në disa qytete.Gjithashtu shpresojmë të kemi dhe

interpelancën me Kryetarin e Këshillit të Ministravelidhur me punën e Qeverisë për zbatimin e ligjeve tëKuvendit Popullor në favor të të përndjekurve politikë.

Gjithashtu dje në mbledhjen e Kryesisë mekryetarët e grupeve parlamentare vendosëm t’irekomandojmë Kuvendit Popullor për të futur në

Viti 1994

970

Legjislatura e 13-të

program:1) Raportin e komisionit të Kuvendit Popullor

për verifikimin e shkatërrimeve të bëra në disa qytetetë Shqipërisë.

2) Raportin e Kontrollit të Shtetit për kontrollete kryera gjatë vitit.

Gjithashtu në mbledhjen e Kryesisë me kryetarëte grupeve parlamentare lidhur me një projektligj qëka paraqitur Grupi Parlamentar i PSD-së përndryshime në ligjin “Për shtypin”, nuk u konkluduapër futjen e tij në rendin e ditës, por u vendos t’ukalohet komisioneve, Komisionit të Masmedies dheKomisionit të Ligjeve, jo që ta shqyrtojnë, por që tëjapin mendime nëse është i nevojshëm një ligj i ri ishtypit tani apo jo.

Lidhur me pikat e reja që do të futen nëprogramin e punës, ju lutem kush është pro?

Namik Dokle – Unë votova për të gjithë ato qëthatë, sepse ashtu rakorduam, por kujtuam edhenjë herë në mbledhjen e Kryesisë që të raportojëedhe komisioni i ngritur për çështjen e vrasjes sëXhovalin Çekinit dhe ju me të drejtë thatë se jenidakord që të bëhet kjo, por nuk mblidhen anëtarët ekomisionit. T’i detyrojmë anëtarët e komisionit tëmblidhen.

Pjetër Arbnori – Kryetari i komisionit do tëraportojë këtu, pavarësisht në u mblodhën apo joanëtarët e komisionit. (Duke iu përgjigjur ndërhyrjevenga salla.) Zotërinj, janë thirrur por nuk janëmbledhur. Nuk themi për ata që kanë ardhur, porpër ata që nuk kanë ardhur.

Mbyllet votimi. Me 65 vota pro, 1 abstenim dheasnjë kundër miratohen shtesat në programin eKuvendit Popullor për periudhën deri më 23 nëntor.

Sot kemi për të shqyrtuar projektligjin “Përmbrojtjen e emblemës dhe të emrit të Kryqit të Kuq”dhe projektligjin “Për Kryqin e Kuq Shqiptar”.

Flisni zonja Mira Kauri.Mira Kauri – Falemnderit!Për procedurë zoti Pjetër, meqë në program

është vënë si diskutim i parë projektligji mbiemblemën dhe pastaj për Kryqin e Kuq Shqiptar,unë mendoj se më logjike është të diskutojmë mëparë për Kryqin e Kuq, si shoqatë, se çfarë është,dhe pastaj vjen emblema.

Pjetër Arbnori – Dakord zonja Kauri.Flisni zoti Selami.Eduard Selami – Falemnderit, zoti Kryetar!Unë thjesht doja të bëja një njoftim, që e mendoj

të rëndësishëm për Parlamentin. Në mbledhjen edjeshme të Fondit Monetar Ndërkombëtar në

Madrid, ku u diskutuan rezultatet e zhvillimitekonomik dhe reformës ekonomike në vendet endryshme të botës, por në veçanti dhe me problemetekonomike që lidhen me vendet në zhvillim, unë duatë njoftoj këtu me kënaqësi se vendi ynë, Shqipëria,edhe këtë vit u regjistrua nga Fondi Monetar si vendime rritjen më të shpejtë të prodhimit ekonomik. Këtëdo ta quaja një sukses shumë të madh të qeverisëdemokratike, sukses shumë të madh të PD-së, njësukses të të gjithë shqiptarëve që mbështesinreformën, sepse, siç dihet, ky është viti i dytë rreshtqë Shqipëria me statistikat e Fondit MonetarNdërkombëtar llogaritet vendi me rritjen më të madhetë prodhimit ekonomik. Në këtë vlerësim doja tështoja edhe diçka tjetër: tabloja e dhënë këtë vitnga Fondi Monetar Ndërkombëtar është e tillë që,fatkeqësisht, në vendet që i kanë hyrë rrugës sëekonomisë së tregut, rritja është negative, pra karënie të prodhimit. Pra, në këtë aspekt rritja prej8% e arritur nga Shqipëria, unë mendoj se merr vleratë mëdha, sepse nuk është se thjesht mund tëhapësh butonin e ekonomisë së tregut dhe gjithçkagaranton sukses, por duhen disa parametra, që unëmendoj se Shqipëria po i arrin dhe ky është njësukses për të gjithë shqiptarët. Do të doja që, pa epolitizuar më tej, të thosha se sa absurde duken vërejtjetdhe mocionet e mosbesimit, ndërkohë që Shqipëriarezulton e suksesshme për nga arritjet e saj.

Falemnderit!Pjetër Arbnori – Falemnderit zoti Selami për

njoftimin që na dhatë!Në rendin e ditës kemi projektligjin “Për Kryqin

e Kuq Shqiptar”. Specialistët kanë ardhur, kush kapyetje, mund t’i bëjë.

Zotërinj, do t’u jap një porosi të gjithë deputetëve.Deputetët në të gjitha parlamentet e botës flasinmë këmbë, mundësitë tani ne i kemi dhe përveçkësaj edhe kamerat kanë mundësi që ta dallojnëpersonin që flet.

Ka pyetje? Po zoti Hoti.Miri Hoti – Kisha dy pyetje për Kryqin e Kuq

Shqiptar:1. Çfarë synohet me aktivitetin ekonomik dhe

se malli i prodhuar do të ketë çmim.2. A u duket specialistëve i plotë neni 8.Falemnderit!Pjetër Arbnori – Do të ishte mirë që pyetjet të

dorëzohen gjithmonë me shkrim që të mos ndodhinkeqkuptime. Ka pyetje të tjera? Nuk ka pyetje tëtjera. Zotërinj specialistë, ju lutem t’u përgjigjenipyetjeve të zotit Hoti.

971

Viti 1994 Legjislatura e 13-të

Specialisti – Kryq i Kuq Shqiptar është njëshoqatë e pavarur, por që ka dhe një aktivitet tëtijin, që mbulon fusha të ndryshme, në radhë të parësi ndihmës i pushtetit publik, rekrutimin e dhuruesvefalas të gjakut, për programe sociale, për programine përgatitjes në raste fatkeqësish natyrore dhe tëgjitha këto përbëjnë një aktivitet të plotë dhe të gjerëtë Kryqit të Kuq, i cili në radhë të parë kërkon njëmbështetje ekonomike dhe pikërisht për këtëndërmjet të tjerave është edhe neni 8, që thotë seKryqi i Kuq Shqiptar pranon kontribute të pakufizuaranë çdo formë nga individë, persona fizikë, juridikë,shqiptarë apo të huaj dhe organizon mbledhjen etyre brenda vendit.

Ndërsa tek aktivitetet me karakter ekonomik tëKryqit të Kuq, një prej tyre aktualisht është lotaria eKryqit të Kuq, fondet e së cilës ne i kemi vënë kryesishtnë aktivitet sociale të shoqatës sonë.

Pjetër Arbnori – Falemnderit!Atëherë, kryetari i komisionit që merret me

problemet e shëndetësisë, zonja Kauri.Mira Kauri – Projektligji “Për Kryqin e Kuq

Shqiptar” u diskutua edhe në komisionin tonë nëpraninë e specialistëve dhe të kryetarit të Kryqit tëKuq Shqiptar, doktor Shyqyri Subashi, të cilët nasqaruan për historikun, veprimtarinë e kësaj shoqate,qoftë ndërkombëtare, qoftë kombëtare dhedomosdoshmërinë e një statusi ligjor bashkëkohorpër Kryqin e Kuq Shqiptar.

Pak histori. Kryqi i Kuq si shoqatëndërkombëtare u krijua më 22 gusht 1864 nëGjenevë dhe e ashtuquajtura Konventa e Gjenevës,me përpjekjet e filantropti Herri Dyna. Në këtëkonventë aderuan shtetet më të civilizuara të asajkohe. Kjo konventë përbëhet nga 10 nene, të cilatngarkojnë shtetet ndërluftuese me detyrahumanitare, një nga më kryesoret është respektimii neutralitetit të spitaleve, ambulancave ushtaraketë mirëqena ose të improvizuara për kushtet e luftëssi dhe të personelit dhe materialeve të tyre. Pra,unë do të mendoja – dhe e theksoj këtë – se ështënjë krenari historike për Shqipërinë që Kryqi i KuqShqiptar ka datën e krijimit në vitin 1921 dhe u njohzyrtarisht nga Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuqdhe Lega Ndërkombëtare e Shoqatave të Kryqit tëKuq dhe Gjysmëhënës së Kuqe, sot FederataNdërkombëtare Botërore, në vitin 1923. Shqipëria,pra, është krenare, sepse figuron shteti i tridhjetetetëi aderuar në këtë federatë nga më humanet dheështë një vend, mendoj, mjaft dinjitoz, duke pasurparasysh numrin e madh të shteteve në botë. Por

jemi dëshmitarë të tërë të fatkeqësive që na ndodhënmë vonë, kur ne morëm revan për të prishur çdo gjëtë mirë dhe humane. Kështu, në vitin 1969 Kryqi iKuq pushoi aktivitetin e tij pa ndonjë akt ligjor tëmirëfilltë. Veprimtaria e Kryqit të Kuq Shqiptar rifilloinë vitin 1990 dhe më 1992 filloi riorganizimi i Kryqittë Kuq Shqiptar, duke u mbështetur në Konventëne Gjenevës të ’49-s dhe të ’57-s dhe në protokollete qershorit të ’77-s, të cilat më në fund u ratifikuannga ne më ’93-shin.

Pra, domosdoshmëria e një ligji për statusin eKryqit të Kuq Shqiptar del mbasi statusi aktual ështëi ’56-s dhe në këtë status predominojnëmarrëdhëniet e vjetra shtet–shoqatë, ku cungohetmjaft pavarësia e kësaj shoqatë dhe që bie nëkundërshtim me statusin e lëvizjes ndërkombëtaretë Kryqit të Kuq dhe parimet e shtetit demokratik.

Ky status ligjëron traditën e mirë të Kryqit tëKuq Shqiptar të krijuar, siç thashë, që në vitin 1921,ligjëron të qenit anëtare e Federatës Ndërkombëtaretë Kryqit të Kuq dhe të Gjysmëhënës së Kuqe. Tëgjitha shoqatat e Kryqit të Kuq në botë kanë statusine tyre, prandaj dhe Kryqi i Kuq Shqiptar duhet tëketë dhe statusin e tij bashkëkohor.

Në nenet e këtij ligji përcaktohet jo vetëmpavarësia e Kryqit të Kuq, por në të njëjtën kohë aiështë edhe një ndihmës i organeve shtetërore nëraste fatkeqësish natyrore, veprimeve luftarake, nërekrutimin e dhuruesve vullnetarë të gjakut, nëedukimin shëndetësor, në shërbimin social ndajgrupeve të veçanta të popullsisë, sidomos ato mëtë varfra.

Duke u nisur nga këto cilësi të veprimtarisë sëKryqit të Kuq, në nenin 4 thuhet se statuti i Kryqittë Kuq miratohet nga Ministria e Shëndetësisë dhee Mbrojtjes së Ambientit. Mendoj se kjo duhet tëbëhet nga Këshilli i Ministrave, mbasi Kryqi i Kuqka lidhje ndërdikasteriale, nuk i përket vetëmMinistrisë së Shëndetësisë.

Gjithashtu në ligj flitet për mbështetjen e Kryqittë Kuq mbi bazën e vullnetarizmit. Flitet përveprimtarinë vetjake ekonomike, për të siguruar tëardhura financiare, flitet për mundësitë e shtetit përtë financuar programe e veprimtari të caktuara tëKryqit të Kuq, gjithashtu për përjashtimin e Kryqittë Kuq si një shoqatë humanitare nga çdo pakt dhepër t’u zbatuar këto gjëra, sigurisht duhet të ligjërohendhe këto gjejnë mbështetje në këtë ligj që na ështëparaqitur nga kryesia e Kryqit të Kuq Shqiptar.

Për këtë arsye, komisioni ynë pati një mendimunanim se ky projektligj është mjaft i arrirë dhe duhet

Viti 1994

972

Legjislatura e 13-të

të kalojë. Falemnderit!Pjetër Arbnori – Fjalën e ka deputeti Miri Hoti.Miri Hoti – Edhe ne si grup parlamentar jemi

dakord se mund të kalonin edhe së bashku, por,meqë doli përpara projektligji i Kryqit të KuqShqiptar, dakord. Është një organizatë e njohur.Fillimisht është krijuar për të ndihmuar në fatkeqësidhe aktiviteti i parë ka qenë për të ndihmuar në frontine luftës; veshja e parë ka qenë e bardhë, me qëllimqë të mos goditej nga ndërluftuesit dhe u shoqëruame simbolin e Kryqit të Kuq, me ato dimensione qëparaqitet edhe sot. Prandaj edhe ne që jemi mjekë,po flasim meqë jemi marrë më shumë me këtëproblem, por bëhet mirë që vendoset në baza ligjoretani, meqë është ngritur si strukturë e veçantë dheështë e nevojshme që të jetë një organizatë e tillëpër probleme dhe shtresa të ndryshme sociale, përfatkeqësi natyrore që dalin sot është e nevojshmeqë të jetë një organizatë vendase e fuqishme, që tëndihmojë në radhë të parë ose të sensibilizojë nëarenën ndërkombëtare. Këto organe, duke uspecializuar, do ta bëjnë punën dhe më mirë dhe do tëndihet edhe aktiviteti i brendshëm, ashtu edhe i jashtmi.

Me këtë aktivitet që ka deri tani organizata eKryqit të Kuq, mendoj se duhet të shtrihet më shumënë rrethe, duhet të bëhet sa më masive. Duhet t’ivihet rëndësi edhe kuotës simbolike, për arsye sederi tani është bërë mirë këtu në Tiranë, është bërëmirë edhe në masmedie njohja e personalitetevetona shkencore që merren me drejtimin e kësajorganizate, por masivizimi poshtë sidomos nëshkollat, veçanërisht në ato të mesmet, ku ështëedhe baza e rinisë, duhet të bëhet edhe pak më mirë.

Unë për mendimin tim kisha për të thënë seaktiviteti i saj ekonomik që bëhet me këtë ligj, ështëshumë mirë që vendoset, se është edhe në vendetë tjera, por gjithmonë nëse do të arrihet në prodhimine ndonjë malli, i quajtur ky në radhë të parë mallshëndetësor ose medikamente shëndetësore, këtonë të gjitha shtetet mbulohen nga dikush, përshembull nga firma të fuqishme bamirëse ose ngavetë shteti, kështu që këtu te ne do të mbulohennga shteti ose aktiviteti i asaj ndërmarrjeje, porgjithmonë kjo nuk do të jetë një ndërmarrjefitimprurëse, pavarësisht se nga ligji ai do të ketëdhe aktivitet ekonomik, sepse qëllimi kryesor qëka, pra për të ndihmuar në rast fatkeqësisht dheproblemesh të mëdha sociale, e bën që t’i ketëçmimet më të favorshme, më të lira.

Unë kisha për të rekomanduar, meqë këtu ështëedhe presidenti i Kryqit të Kuq, që fillimisht të fillohej

me një farmaci të Kryqit të Kuq në çdo qytet dhendoshta duhej të bëhej një ndarje më korrekte, mëe mirë, më sociale e atyre medikamenteve që vijnëfalas ose e medikamenteve që vijnë për invalidë dheduhet t’u ndahen me njëfarë rregullsie, që disa tëmos marrin dy palë shkopinj dhe disa të ngelin paasnjë gjë.

Prandaj kisha për të thënë se aktivitetin emundshëm pa aktivitet prodhimi Kryqi i Kuq Shqiptarmund ta hapte me një farmaci të Kryqit të Kuq, menjë simbol human që të mbulohet nga shteti osedisa firma dhe atje të shiteshin me kritere tëcaktuara në radhë të parë për shtresat e vobektadhe për invalidët disa nga medikamentet më tërëndësishme.

Po të gjykojmë edhe ligjin komplet, ai i ka tëpërshkruara shumë mirë shumë format e marrjessë ndihmave, por format e shpërndarjes nuk janë,nuk përmblidhen në ligj. Duke mos i përmbledhurnë të format e ndarjes, nuk paragjykoj asnjeri, por,duke pasur mall në dorë, mund të bëhen edheabuzime. Prandaj duhet që patjetër masat nënligjoretë parashikohen në format e shpërndarjes, që tëmos jenë në dorë të personave të veçantë, porgjithçka të jetë e inventarizuar në rregull, që të mosketë vend për abuzime më vonë.

Unë ndoshta nuk e kuptoj sa duhet nenin 8, pormë duket pak si kufizues. Persona juridikë e fizikëtë brendshëm, që organizojnë dhe mbledhin ndihmavetëm brenda vendit. Unë e di se mund tëorganizohen ndihma edhe në diasporë dhe ato tëvijnë të dorëzohen këtu dhe nuk ka asnjë shkeljeligjore, kështu është bërë edhe më përpara.

Nën shembullin e Kryqin e Kuq janë ngritur edheorganizata të tjera bamirëse, siç janë ato fetare,por drejtohen nga institucione fetare, plotësohen mebuxhet;mendoj se duhet vendosur një psikologji, qënë fillim, që ndihmat që jepen nga Kryqi i Kuq përpopullatën janë të shenjta, nuk mund të vidhen, nukmund të shpërdorohen, ashtu siç e bën edhe“Karitasi”, që te ne ilaçet nuk i shet me para. Prandajedhe Kryqi ynë i Kuq në këtë aktivitet ekonomikduhet të jetë simbol i ndershmërisë.

Ne jemi dakord që të kalojë si projektligj.Pjetër Arbnori – Ju falemnderit, zoti Hoti! Unë

dua të korrigjoj diçka të vogël. Ju thatë se nuk mundtë shpërdorohen. Do të ishte mirë të thoshit se “nukduhet të vidhen dhe nuk duhet të shpërdorohen”, sepër t’u vjedhur edhe mund të vidhen.

Fjalën e ka deputeti Sula.Ali Sula – Falemnderit, zoti Kryetar!

973

Viti 1994 Legjislatura e 13-të

Grupi ynë parlamentar mori në shqyrtimprojektligjin e përgatitur nga Këshilli i Ministrave mbiKryqin e Kuq Shqiptar dhe e diskutoi atë gjerësisht,duke arritur në konkluzionin se është një masë edomosdoshëm si një status i një shoqate, e cila kanjë të kaluar, ka një të tashme dhe do të ketë një tëardhme të rëndësishme me valencë të madheshoqërore dhe kulturore dhe ka qenë e mendimit qënë përgjithësi ta mbështesë atë.

Grupi ynë parlamentar u ndal në veçanti në nenin4, sipas të cilit aktiviteti i Kryqit të Kuq Shqiptarmbështetet në statutin e tij, i cili aprovohet ngaasambleja e përgjithshme dhe miratohet nga ministrii Shëndetësisë.

Dua të sqaroj edhe një herë Kuvendin mëhollësisht për ato që tha dhe zonja Kauri se nëaktivitetin e tij Kryqi i Kuq ka një veprimtari tëshumanshme ndërdikasteriale, me një spektër tëgjerë raportesh që përfshijnë nga të gjitha fushat ejetës shoqërore. Ka një program shëndetësor, i cilivërtet mbështet organet e shëndetësisë, por nukështë i varur prej tij. Ka një aktivitet social, me tëcilin mbështet të gjitha përpjekjet që bëjnë dheorganet shtetërore, siç është dhe Ministria e Punësdhe e Përkrahjes Sociale, pa qenë në varësi të tij.

Ka një lotari, për të cilën ekziston njëmarrëveshje me Ministrinë e Financës. Ka njëdelegat të përhershëm në Shqipëri, i cili ështëaprovuar këtu në Kuvend me një status të veçantë,baras me një përfaqësues diplomatik dhe kamarrëdhënie me Ministrinë e Jashtme. Ka njëprogram difuzioni, për të cilin do të ketë marrëdhënietë pavarura me masmediet. Ka një program për rastefatkeqësish natyrore, për të cilat do të kërkojë dhedo t’u bëjë apel shoqatave të ndryshme dhefederatës dhe për ato ndihma do të koordinojë forcat,administrimin, evadimin, organizimin e tyre direktme anë të qeverisë.

Për këtë arsye, tërë këtë spektër të gjerëraportesh ndërdikasteriale dhe mbarëshoqërore,Grupi Parlamentar i PD-së propozon këtë ndryshimnë nenin 4 të projektligjit të paraqitur nga Këshilli iMinistrave: “Kryqi i Kuq Shqiptar e ushtronveprimtarinë e tij në bazë të statutit që vendosetdhe aprovohet nga asambleja e tij e përgjithshme.Ky statut miratohet nga Kryetari i Këshillit tëMinistrave.”

Këtu është thënë vendos, për arsye se dy herëështë përdorur fjala “aprovim” dhe një herë “ngarkim”,që nuk shkon. Prandaj vendoset si një asamble ebrendshme e një organizimi të brendshëm dhe

miratohet nga Kryetar i Këshillit të Ministrave.Me këto ndryshime Grupi Parlamentar i PD-së i

bën ftesë Kuvendit Popullor, të gjithë anëtarëve tëpranishëm, zotërinjve e zonjave që janë këtu që taaprovojmë unanimisht me këtë ndryshim të nenit 4.

Falemnderit!Pjetër Arbnori – Ju faleminderit, zoti Sula!Fjalën e ka zoti Teodor Laço.Teodor Laço – Ne jemi dakord me këtë

projektligj dhe me vërejtjet që bëri Komisioni iShëndetësisë jemi gjithashtu dakord!

Pjetër Arbnori – Falemnderit!Zoti Dokle.Namik Dokle – Foli zoti Miri në emrin tonë,

kështu që jemi dakord. Madje, specialistët socialistëme të cilët e konsultuam, na thanë se edhe atakështu do ta bënin. Prandaj ne votojmë pro këtijprojektligji.

Pjetër Arbnori – Falemnderit!Zoti Minga.Petrika Minga – Ju faleminderit, zoti Kryetar!Përfaqësuesit e grupit tonë e mbrojtën

projektligjin në fjalë dhe ne si grup jemi dakord tëmiratohet.

Pjetër Arbnori – Hapim votimin. Kush ështëdakord? Kundër? Abstenim?

Miratohet në parim projektligji për Kryqin e KuqShqiptar.

Unë mendoj që votimet për nenet e veçanta t’ibëjmë duke ngritur dorën. Vërejtjet e komisionit janëtë marra parasysh.

Neni 1. Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 1.Neni 2. Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 2.Neni 3. Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 3.Neni 4. Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 4 me korrigjimet e Komisionit të

Shëndetësisë.Nenin 5. Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 5.Neni 6. Kush është por? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 6.Neni 7. Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 7.Neni 8. Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 8.Neni 9. Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 9.Neni 10. Kush është pro? Kundër? Abstenim?

Viti 1994

974

Legjislatura e 13-të

Miratohet neni 10.Neni 11. Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet neni 11.Tani votojmë projektligjin në tërësi.Kush është pro? Kundër? Abstenim?Miratohet me 60 vota pro, asnjë kundër, asnjë

abstenim.Të diskutojmë projektligjin “Për mbrojtjen e

emblemës së Kryqit të Kuq.” U desh që t’i bënimdiskutimet për të dyja bashkë, megjithatë ju mundtë shprehni mendimet. Përfaqësuesja e Komisionittë shëndetësisë, zonja Kauri.

Mira Kauri – Kisha nja dy pyetje për sqarim.Në nenin 6, ku është lista e personave që mund

të autorizojë Këshilli i Ministrave, në pikën 2,“Përfaqësuesit e feve”, mundësisht të na i sqarojnëspecialistët.

Neni 8 të krijon idenë se çdo kundërvajtje eparashikuar në nenin 7 do të kalojë se s’bën nëgjyq. Si është kjo?

Në neni 8, paragrafi i fundit thotë: “Organi qëushtron kundërvajtjen e parashikuar në nenin 7 ështëgjykata e rrethit.” Edhe më sipër del po kjo ide, sikurpër çdo kundërvajtje, domethënë për çdo gjobë, iduhet referuar gjykatës. Kështu do të bëhet?

Pjetër Arbnori – Atëherë, nuk merret gjobëkurrë!

Ka pyetje të tjera? Nuk ka! Të flasë specialistipër pyetjet që iu bënë.

Shyqyri Subashi – Në lidhje me pyetjet që bërideputetja Kauri, unë mund të them se për sa i përketsë drejtës që mund të kenë përfaqësues të fesë përtë përdorur emblemën, emblema e Kryqit të Kuqështë e Kryqit të Kuq, por në situata të veçantakatastrofash ose konfliktesh, me vendim të Këshillittë Ministrave, emblema e Kryqit të Kuq mund tëvihet në dispozicion për t’u përdorur nga organizmatë tjerë që nuk kanë një emblemë protektive dheindikativë të përcaktuar.

Në numrin e atyre që kanë të drejtë ta përdorin,dhe aty jepen 5–6 variante, me vendim të veçantëjanë dhe përfaqësuesit e fesë. Kuptimi i kësaj pikeështë kështu, që në ushtri edhe në konfliktefunksionojnë emisarë feje. Ata nuk kanë emblemë.Ata zhvillojnë veprimtari humanitare nëkëndvështrimin e tyre. Sipas konventave tëGjenevës, kanë të drejtë që me vendim të veçantët’u jepet në përdorim emblema e Kryqit të Kuq përt’u mbrojtur, sepse armiku ka të drejtë të vrasë vetëmluftëtarin. Emisarët e fesë nuk ka të drejtë t’i vrasë.Do të quhet shkelje e Konventave të Gjenevës, nëse

do të qëllojë mbi ta.E dyta ishte pyetja: a do të angazhohet

gjithmonë gjykata për kundërvajtje?Po, sepse Kryqi i Kuq është shoqatë

humanitare, nuk merret me konflikte, nuk merretme dënime, do të qëndrojë gjithnjë humanitare.Natyrisht, në qoftë se shkelet emblema e tij, Kryqittë Kuq nuk i vjen mirë, por edhe shtetit nuk i vjenmirë, dhe shtetin dhe vendin e mbron gjykata.Natyrisht që nuk do të hapet gjithmonë procesgjyqësor, mendoj unë, në zbatimin e këtij ligji. Sinë çdo ligj, fill pas miratimit dalin aktet nënligjoreqë do ta rregullojnë, por ata do të kenë miratimin egjykatës. Kryqi i Kuq nuk do të kërkojë të dënohetdikush sepse u abuzua me emblemën.

Pjetër Arbnori – Ju faleminderit, zoti kryetar!Ka pyetje të tjera?Zonja Shehu.Natasha Shehu – Unë nuk kisha ndër mend të

bëja pyetje, por nuk isha e kënaqur me shpjegimin,sepse nuk e kuptoj; aktet nënligjore që mund tëdalin nuk do të dalin në kundërshtim me ligjin.Përderisa ligji thotë që do t’i drejtohen gjithmonëgjykatës, domethënë me aktet nënligjore nuk mundtë themi se nuk i drejtohen më gjykatës, kështu qëdënimet prapë do t’i marrin nëpërmjet gjykatës. Pra,unë nuk di si ta kuptoj përgjigjen e zotit Subashidhe i lutem të më falë. Po mundët, më sqaroni edhenjë herë.

Falemnderit!Pjetër Arbnori – Juristët mund të na sqarojnë

lidhur me problemin e gjobave.Juristi – Për sa i përket punës së gjobave ka

një pasaktësi. Ka shkelje që përbëjnë kundërvajtje,mirëpo duhet përcaktuar dhe organi që do ta gjykojë.Për rastet që kanë të bëjnë me shkelje, ta zëmë nëdispozitat që kanë të bëjnë me pyet, është drejtoriae pyjeve që gjykon, ndërsa këtu është lënë.

Për sa i përket ankimit në bazë të ligjit “Për tëdrejtat dhe liritë e njeriut” mbetet vetëm ankimi nëgjykatë, pra ndaj vendimit që jep organi i administratësqë gjykon si kundërvajtje administrative.

Këtu ka edhe disa pasaktësi të tjera, që do tësqarohen kur të diskutohet nen për nen. Pra, duhetpërcaktuar organi që do të gjykojë shkeljenadministrative, cili do të jetë? Kush do ta gjykojë,vetë Kryqi i Kuq apo degët? Kjo mbetet epapërcaktuar. Vetë Këshilli i Ministrave e ka sjellë.Cilit organ do t’ia lërë?

Për sa i përket ankimit, detyrimisht ndaj vendimitqë merr organi i administratës që vendos gjobën,

975

Viti 1994 Legjislatura e 13-të

ankimi do të bëhet në gjykatën e rrethit se s’bën.Ky është parim themelor kushtetues. Falemnderit!

Pjetër Arbnori – Fjalën e ka deputeti Hoti.Miri Hoti – Edhe unë jam dakord. Ka një

problem. Këto janë simbole aq të vjetra dhe aq tënjohura sa nuk ka kuptim t’i ndryshosh, se në tëtërë botën këto simbole janë, domethënë Kryqi iKuq dhe Gjysmëhëna e Kuqe; do specifikohen dhedo të pikturohen që të mos ngatërrohen me atëhënën e një shteti që e ka simbol në flamurin e tij.Prandaj ligji nuk ka ndonjë gjë, këto janë simbolendërkombëtare që ne duhet t’i njohim.

Problemi i pagesës, si të gjitha kundërvajtjetadministrative, zgjidhet edhe kjo.

Pra, ne si grup jemi dakord të kalojë.Pjetër Arbnori – Falemnderit!Grupi Parlamentar i PSD-së.Teodor Laço – Grupi ynë është dakord me

projektligjin e paraqitur, si dhe me vërejtjet që janëbërë nga komisionet përkatëse për të.

Pjetër Arbnori – Falemnderit!Grupi Parlamentar i PD-së.Petrika Minga – Ju faleminderit zoti Kryetar!Edhe grupi ynë parlamentar është dakord me

projektligjin në fjalë, duke marrë parasysh edhevërejtjet që ka bërë komisioni.

Pjetër Arbnori – Hapet votimi. Kush ështëdakord në parim me projektligjin “Për mbrojtjen eemblemës dhe emrit të Kryqit të Kuq Shqiptar”?Kundër? Abstenim?

Miratohet në parim me 57 vota pro, asnjë kundër,asnjë abstenim.

Tani kalojmë në votimin nen për nen.Neni 1. Ka vërejtje? Nuk ka. Miratohet.Neni 2. Ka vërejtje? Nuk ka. Miratohet.Neni 3. Ka vërejtje? Nuk ka. Miratohet.Neni 4. Ka vërejtje? Nuk ka. Miratohet.Neni 5. Ka vërejtje? Nuk ka. Miratohet.Neni 6. Ka vërejtje? Nuk ka. Miratohet.Neni 7. Ka vërejtje? Flisni zoti Abdiu.Fehmi Abdiu – Në nenin 7 të projektit është

parashikuar se përdorimi i emblemës dhe i emrit tëKryqit të Kuq nga persona fizikë dhe juridikë, nëkundërshtim me mënyrën e caktuar me ligj, cilidoqë të jetë qëllimi, kur nuk përbën vepër penale,domethënë përbën kundërvajtje administrative dhedënohet me gjobë nga 1000–10 000 lekë. Në çdoprojektligj që kemi kaluar, veprime të kësaj natyreanaloge me të drejtë janë parashikuar si veprime qëduhet të ndëshkohen dhe përbëjnë kundërvajtjeadministrative. Por vërejtja ime nuk ka të bëjë me

këtë, sepse kjo pjesë e projektit është shumënormale dhe e pranueshme në harmoni me të gjithëlegjislacionin tonë. Po rreshti i fundit që thotë “oseme heqje të lirisë deri në 30 ditë”, jo vetëm që ështëi tepërt, por bie ndesh me frymën e legjislacionit nëpërgjithësi.

Për kundërvajtjet administrative në Shqipëriaktualisht sot gjykohen të gjithë shtetasit që kryejnëvepra të tilla vetëm me masa të ndryshme gjobe, nëlimite, siç ka çdo ligj i veçantë.

Në Kodin Penal ekzistues, por edhe në projektinqë ka ardhur, mendohet që të përbëjë kundërvajtjepenale, jo kundërvajtje administrative, ndër shumëtë tjera edhe përdorimi i emblemës ose veprime qëdo të bien ndesh me këtë ligj. Edhe ajo për mendimintim do të jetë gjë shumë normale. Por parashikimiedhe i heqjes së lirisë në nenin 7, siç ështëaktualisht, mua më duket gabim dhe domosdo duhethequr, ashtu siç mendoj paraprakisht që në rast sedo të pranohet ky arsyetim, duhet të ndryshojëdomosdo edhe paragrafi i fundit i nenit 8, megjithëseju mund ta lini për ta shqyrtuar kur të vijë koha, pasiaktualisht sot në Shqipëri nuk ka gjykataadministrative, që gjykojnë kundërvajtjet penaleadministrative. Në të ardhmen, natyrisht kur tëkrijohen këto organizma gjyqësore, mund tëndryshojë edhe ky ligj, siç do të ndryshojnë edheshumë të tjera.

Falemnderit!Pjetër Arbnori – Falemnderit! Lidhur me

vërejtjen e zotit Abdiu ka ndonjë tjetër për të thënëgjë? Po zoti Sula.

Ali Sula – Në mbështetje të diskutimeve qëlindën në interpretimin e nenit 7 dhe 8 unë do tëkisha një mendim kompromisi, që mund t’i sqarontedhe nga ana juridike problemet dhe zbatimin e vjeljessë gjobës, kundërvajtjes ose veprës penale. Unë dotë thosha kështu: “Në rastet e parashikuara në nenin7 punonjësit e Kryqit të Kuq Shqiptar mbajnëprocesverbalin e konstatimit të kundërvajtjesadministrative dhe ia dërgojnë organit kompetentsipas ligjit mbi kundërvajtjet administrative.” Kurseparagrafi tjetër: “Organi që shqyrton veprën penaletë parashikuar në nenin 7 është gjykata e rrethit kuështë kryer kundërvajtja”. Pra, dallojmë veprënpenale dhe ia referojmë gjykatës dhe shkeljenadministrative ia referojmë organit për kundërvajtjeadministrative. Kështu zgjidhet problemi dhe nukka më konfuzion, edhe nga pikëpamja juridike, edhenga pikëpamja e zbatimit dhe masës, e sanksionit,për njërin dhe tjetrin rast.

Viti 1994

976

Legjislatura e 13-të

Falemnderit!Pjetër Arbnori – Por, zoti Sula, neni 7 thekson

“kur nuk përbën vepër penale.” Pra, nuk kemishqyrtuar çështjen e veprës penale, e cila i përketdiçkaje tjetër.

Ali Sula – Po nuk është paraparë se ç’bëhetme veprën penale. Në këtë ligj nuk thotë asgjë.Prandaj të ndahet kundërvajtja, që i shkon organitkompetent për kundërvajtje, dhe për vepër penalegjykatës.

Pjetër Arbnori – Flisni zonja Kauri.Mira Kauri – Unë pyeta juristët dhe meqë neni

7 flet ose bën fjalë vetëm kur s’kemi të bëjmë mevepër penale, edhe unë jam dakord që” me heqjelirie” të hiqet, është një shtesë e kotë, sepse përvepër penale ka procedurën e vet, kurse këtu bëhetfjalë vetëm për momentin kur nuk përbën vepërpenale. Unë jam e mendimit të hiqet “me heqje lirie”.

Pjetër Arbnori – Zoti Abdiu.Fehmi Abdiu – Është e nevojshme për t’i

sqaruar këto momente.Për sa i përket rasteve kur veprimet ose

mosveprimet që bien ndesh me këtë ligj do tëpërbëjnë vepër penale, nuk ka asgjë për t’u diskutuar,pasi sipas legjislacionit, personat gjykohen ngagjykatat kur kryhet vepra penale. Ajo nuk ka të bëjëme këtë. Prandaj lidhur me shqetësimin e deputetitqë sapo foli, vetvetiu kuptohet se ai si shqetësimqartësohet dhe nuk mbetet gjë për t’u diskutuar.

Për sa i përket problemit të kundërvajtjesadministrative, sipas dispozitës së nenit 7, kuptohetse për cilën është fjala; ajo natyrisht do të gjykohetdhe do të dënohet me gjobë, siç kemi pranuar përtë gjitha projektet e tjera, për të gjitha ligjet që kemibërë.

Për sa i përket masës së ndëshkimit tësanksionit, për mua është shumë normale dhe nukka asgjë për t’u diskutuar.

Për sa i përket parashikimit të heqjes së lirisëdhe për kundërvajtjet administrative edhe nëpraktikën e legjislacionit tonë, por edhe të shumëvendeve të tjera, them “shumë” sepse ka edhe vendetë rralla që e kanë, nuk është aplikuar dhe nukaplikohet. Për më tepër, pro këtij arsyetimi them qënuk duhet të aplikohet, për faktin se në legjislacioninpenal ne e kemi. Këto veprime ose mosveprime nei dënojmë si kundërvajtje penale, bile parashikojmëqë në Kodin e ri Penal, që së shpejti parashikohettë hyjë në fuqi, herët a vonë, edhe atje bëhet fjalë përnjë dispozitë analoge si kjo. Në këto rrethana, përshumë arsye them se rreshti i fundit duhet të hiqet.

E dyta, për sa i përket nenit 8 është edomosdoshme që të vihet se cili organ do tashqyrtojë kundërvajtjen administrative, pasi në ligjinpër kundërvajtjet administrative në përgjithësi jepenparimet kryesore të kundërvajtjeve: çfarë përbënkundërvajtja, cilat janë këto veprime që formojnë këtëlloj veprimi etj., etj.? Ndërsa nuk përcaktohenorganet...

Pjetër Arbnori – Një propozim konkret.Fehmi Abdiu – Një minutë! Ne si Parlament

për çdo ligj që kemi shqyrtuar, kur kemi parashikuarkundërvajtje administrative, kemi vendosur dhe përnjë organ konkret, që ka të drejtë të shqyrtojë këtëçështje.

Në rastin konkret për mua, megjithëse mjekëtspecialistë janë më afër këtij problemi, duhet gjeturnjë organ që ka të bëjë me këtë lloj veprimtarie qëduhet t’i shqyrtojë kundërvajtje të tilla.

Pjetër Arbnori – A keni ndonjë propozimkonkret për cilin organ?

Fehmi Abdiu – Duhet të jetë një organ pranëseksioneve përkatëse, pranë ish-komiteteve, ish-këshillave të rretheve ose duhet t’ia besojmë – nëqoftë se mund t’ia besojmë – Kryqit të Kuq në rreth.Por edhe atje kam përshtypjen se një gjë e tillë dotë jetë e diskutueshme. Megjithatë, këtë le tabisedojmë dhe me specialistë.

Pjetër Arbnori – Atëherë, votojmë për nenin 7.Fjalën e ka zoti Metani.

Vladimir Metani – Mendoj se është mirë. Këtubëhet fjalë jo për kundërvajtje penale dhe vetë ligji,neni 7, e cilëson: “...kur nuk kemi të bëjmë me vepërpenale.” Me sa më kujtohet, këtë e them me pakrezervë, edhe në ligjin “ Për kundërvajtjetadministrative” kemi futur heqjen e lirisë, edhe nëkufijtë maksimalë një muaj. Për këtë lind nevoja përta konsultuar. Lind nevoja për të parë ligjin “Përkundërvajtjet administrative”. Në qoftë se ligji nukpërmban heqjen e lirisë, atëherë ky nen është mirëtë ndërpritet deri këtu dhe nuk ka asnjë gjë për t’indryshuar a për t’i lëvizur. Në çdo rast ështëkompetencë e gjykatës së rrethit, kur ka të bëjëme heqje lirie, pavarësisht se është kundërvajtjeadministrative.

Pjetër Arbnori – Falemnderit, zoti Metani! Mesa shoh unë, propozimi juaj nuk ka ndonjëpërkrahje.

Vladimir Metani – Ligji është i saktë, zotiKryetar.

Pjetër Arbnori – Zotërinj, unë nuk shoh ndonjëpërkrahje për propozimin e Metanit. Gjeti përkrahje

977

Viti 1994 Legjislatura e 13-të

propozimi i zotit Abdiu.Kush është për nenin 7, duke i hequr nenin e

fundit? Kundër?Abstenim? Miratohet neni 7 me heqjen e rreshtit

të fundit.Neni 8. Kush do të bëjë propozimin se cili organ

do të jetë? Po, deputeti Sula.Ali Sula – Pse do ta bëjmë një përcaktim të

tillë ne në Kryqin e Kuq, përderisa nuk ështëpërcaktuar nga organet juridike legjislative edhe nëfusha të tjera, pse duhet ta përcaktojmë pikërishtne këtu?

Pjetër Arbnori – Në fusha të tjera ështëpërcaktuar se cili organ e shqyrton kundërvajtjen.

Zotërinj specialistë, cili organ mund ta shqyrtojëkundërvajtjen?

Specialisti – Zoti Kryetar, kjo është një pikëpak e vështirë që mendimi ynë të jetë efektiv.

Pjetër Arbnori – Ju jepni mendimin, se për tëvendosur, vendosim ne.

Specialisti – Ne mendojmë për gjykatën, porndoshta në botë ka gjykata të veçanta që merrenme këtë, sepse ligji mbi emblemën, siç ju thashënë përgjigje të pyetjes, është shumë më delikat. Aibazohet në konventat e Gjenevës dhe ka respektimtë sjelljeve ndërkombëtare. Në ligjin për Kryqin eKuq Shqiptar ne mund të kemi shumë veçorira, seështë yni dhe e miraton Parlamenti ynë. Emblemaështë një për të gjithë Kryqet e Kuq të botës e t’iajapim sektorit të shëndetësisë së bashkisë, porKryqi i Kuq nuk ka lidhje me shëndetësinë, ka lidhjeme të gjithë; t’ia japim degës së Rendit Publik, nuke di? Në qoftë se nuk është përcaktuar në rangun eligjshmërisë së përgjithshme të vendit tonë se kushdo t’i shqyrtojë, se këtu nuk është puna përekzekutim gjobe, por për shqyrtim, pra diçka mëndryshe, kështu që në rast se në ligjshmërinë tonëka ende ndonjë pa plotësim, atëherë hëpërhë le t’imbetet gjykatës, që natyrisht do të bëhet medenoncimin e Kryqit të Kuq.

Pjetër Arbnori – Ju falemnderit!Atëherë, kush është për miratimin e nenit 8 siç

është?Fehmi Abdiu – Për të gjitha ligjet që kemi kaluar,

sipas specifikës që kanë pasur, sektorit tëmarrëdhënieve që ka mbrojtur apo mbuluar ligji, kemivendosur dhe për një organizëm që i ka shqyrtuarkundërvajtjet administrative. Në fakt, ky projekt kanjë veçori, siç tha dhe specialisti, me të cilin unëjam dakord, pra ka një veçori të tillë që qëndron mëlarg një organizmi shtetëror siç është shëndetësia.

Por duke qenë se asnjë organizëm tjetër nuk afrohetmë tepër se shëndetësia dhe, meqenëse nuk mundtë sistemohet gjëkundi tjetër ky lloj ligji, domosdo,për mua, duhet t’i japim të drejtë kryetarit të seksionittë shëndetësisë së bashkisë që ta shqyrtojë këtëkundërvajtje. Kur të vijë dita që të zgjidhen me ligjinnga gjykatat administrative që do të krijohen konformligjit, edhe këtë kundërvajtje si të gjitha të tjerat dota shqyrtojë gjykata administrative e rrethit. Derisanuk janë krijuar këto hallka gjyqësore, si për të gjithësektorët e tjerë edhe këtë ligj duhet ta inkuadrojmënë sektorin e shëndetësisë.

Pjetër Arbnori – E mbështet njeri propozimine deputetit Abdiu?

Atëherë, kush është për miratimin e nenit 8 mepropozimin e zotit Abdiu? Kundër? Abstenim?

Miratohet neni 8.Neni 9. Ka vërejtje? Kush është dakord?

Kundër? Abstenim?Miratohet neni 9.Neni 10. Ka vërejtje? Kush është dakord?

Kundër? Abstenim?Miratohet neni 10.Kush është për miratimin e ligjit në tërësi?

Kundër? Abstenim?Miratohet projektligji “Për emblemën e Kryqit të

Kuq Shqiptar” me 61 vota pro, asnjë kundër dheasnjë abstenim.

Kalojmë në pikën tjetër të rendit të ditës: përgjigjee pyetjeve të deputetëve Anastas Angjeli dhe IbrahimBaçi të Grupit Socialist për ministrin e Bujqësisëdhe Ushqimit. Zoti Ministër, ju lutem të vini në tribunë.

Hasan Halili – Zoti Kryetar, të nderuar deputetë,Deputetët Ibrahim Baçi dhe Anastas Angjeli

kanë bërë 6 pyetje për Ministrinë e Bujqësisë.Pyetja e parë: Sa për qind e tokës në fshat është

ndarë dhe sa ka mbetur pa u ndarë? Cilat janëarsyet që një pjesë e tokës nuk është ndarë dhecila është perspektiva e zgjidhjes së këtij problemi?

Nga sipërfaqja e përgjithshme e tokës bujqësoretë vendit, rreth 697 800 ha, do t’u jepen në pronësiose në përdorim fshatarësisë 570 900 ha. Diferencaprej 126 900 ha mbetet në dispozicion të shtetitdhe përbëhet nga 2700 ha të ndërmarrjeve bujqësoretë përbashkëta me firma të huaja. 4 900 ha rezultojnëtepricë në zona të veçanta me tokë mbi normativënpër frymë, ndërsa 119 300 ha janë toka cilësisht tëdobëta dhe me largësi të madhe nga qendrat ebanuara, të cilat janë refuzuar të merren ngafshatarësia.

Gjatë këtij viti u vendos dhe filloi ndarja e tokës

Viti 1994

978

Legjislatura e 13-të

edhe në ndërmarrjet bujqësore të përbashkëta mefirmat e huaja, mbasi, siç mund të jeni në dijeni, atonuk patën suksesin e parashikuar. Përveç kësaj,po në këtë periudhë, tokat bujqësore që kishinsubjektet e tjera i kaluan Ministrisë së Bujqësisë.

Për këto dy arsye sipërfaqja e tokës për t’u ndarëu shtua edhe për rreth 20 000 ha, që përbën gati4% të totalit të tokës për ndarje. Një gjë e tillë solliedhe ndryshimin e në shifrat relative dhe absolutetë ndarjes së tokës. Deri tani i janë dhënë në pronësiose në përdorim fshatarësisë 539 600 ha, ose 94,5%e tokës që do të ndahet, nga e cila 95,9% në fshatrate ish-kooperativave bujqësore dhe 90% në ato tëish-ndërmarrjeve bujqësore. Pra, në procesin endarjes janë edhe 31 300 ha, përkatësisht 18 300ha dhe 13 000 ha sipas përkatësive.

Pjesa më e madhe e tokës së pandarë ështësidomos në rrethet Dibër, Has, Kukës, Malësi eMadhe dhe Mat. Në këto rrethe, me gjithë insistimine vazhdueshëm të komisionit të tokës nga komunat,rrethet dhe komisioni qeveritar, procesi i ndarjes sëtokës ka hasur në vështirësi të mëdha, të cilat lidhenkryesisht me pretendimet e ish-pronarëve të tyrepër kufijtë e vjetër.

Dëshiroj të theksoj se një tregues i rëndësishëmështë sipërfaqja e mbjellë, e cila është rriturdukshëm. Kështu, në vitin 1991 mbetën pa mbjellëmbi 170 mijë ha, më ‘92 rreth 140 mijë ha, në vitin1993 105 mijë ha, ndërsa këtë vit sipërfaqja e mbjellëparashikohet në rreth 20-25 mijë ha.

Pyetja e dytë: Si është zgjidhur problemi indarjes së tokës në zonën e bregdetit...

Tomor Malasi – Keni të drejtën e replikës nëfund, nga tri minuta secili.

Hasan Halili – Si është menduar për të shuarkonfliktet midis të ardhurve dhe vendasve? Pozgjidhja e problemit të pronësimit me tokë përfamiljet që kanë zbritur nga zonat veriore në rrethete tjera si është menduar?

Pronësia mbi tokën dhe kullotat në zonën ebregdetit paraqet disa veçori. të cilat kanë diktuarnjë psikologji specifike te banorët e këtyre zonavedhe kanë rritur shkallën e vështirësisë në zgjidhjene drejtë dhe të shpejtë të reformës së saj.

Nisur nga ky realitet, Ministria e Bujqësisë, dukeevituar qëndrimet sempliste, ashtu si dhe për zonate tjera të vendit, brenda hapësirave që lejonlegjislacioni ynë i reformës së tokës, ka harmonizuarkërkesat dhe pretendimet e vendasve me të ardhuritdhe ky problem po shkon drejt zgjidhjes, ndonësevonesat për arsyet e lartpërmendura janë të pranishme.

Në zgjidhjen e këtij problemi Ministria eBujqësisë ka pasur dhe ka parasysh rrjedhojatekonomike të zonës, predispozicionin e saj ndajzjarreve, dhe abandonimin e sistemit të ujitës, qëështë jetik për ta.

Për sa i përket pjesës së pyetjes që lidhet metrajtimin e zonave verilindore pa tokë ose me paktokë, veçanërisht kur kjo është rrjedhojë e ndërtimittë hidrocentraleve dhe ujëmbledhësve, fillimisht megrupe pune u krye një studim për gjendjen në këtozona si dhe për sipërfaqen e tokës së lirë disponibëltë shtetit. Tani puna është përqendruar në zbatimine këtij studimi dhe është e mundur të zgjidhet njëpjesë e madhe e problemeve të akumuluara nga këtondërtime në rrethet Kukës, Has, Tropojë dhe Pukë.

Sikurse u tha më sipër, në disa nga zonat fushoretë vendit ka rezultuar tepricë shpërfaqjeje tokë prejrreth 4 900 ha, që janë vënë në dispozicion përkompensimin e të dëmtuarve nga përmbytjet eliqeneve ose të zonave me pak tokë. Kuptohet setoka e mbetur nuk është më e mira e zonësbregdetare, por shteti atë ka ende të pandarë dheatë e vë në dispozicion të të përmbyturve.

Pyetja e tretë: Sa është sipërfaqja e tokës qërefuzohet të merret nga fshatarët? Cilat janë arsyetdhe si është vepruar?

Sikurse u theksua më lart, pjesa e tokës qëmbetet në dispozicion të shtetit prej 11 9 300 ha,është tokë e një cilësie mjaft të dobët, që ështërrjedhojë e një politike agrare të gabuar për hapjene tokave të reja. Ato janë në lartësi të mëdha, pataban dhe me pjellori shumë të ulët. Këto toka, dikurkullota dhe livadhe me bimësi natyrore tëmrekullueshme, aktualisht inproduktive, në pjesënmë të madhe janë dëmtuar nga erozioni dhe do tëduhet një kohë e gjatë për t’u rehabilituar.

Nuk mund të përjashtohen rastet që në zona tëveçanta refuzimi i marrjes së tokave lidhet dhe meproblemet e tatimeve, të presioneve që u bëjnëposeduesve të rinj të tokës ish-pronarët etj.

Mendoj se legjislacioni që parashikon rastet erefuzimit të tokës, duke përfshirë dhe atë të sistemittë taksave, është deri diku i plotë. Mbetet tëplotësohet legjislacioni që rregullon marrëdhënietmidis niveleve të pushtetit lokal për administrimin etokës disponibël të shtetit, e cila konsiderohetpublike dhe që mund t’u jepet përdoruesve tëndryshëm me kontratë qiraje, duke evituardegradimin dhe lënien pa zot të saj dhe duke upërdorur për rritjen e të ardhurave të pushtetit lokal.

Për këtë gjë Ministria e Bujqësisë dhe Ushqimit

979

Viti 1994 Legjislatura e 13-të

ka ngritur një grup pune për të propozuar regjimjuridik të veçantë që duhet realizuar për këto toka.

Tomor Malasi – Kush ka replikë për tre pyetjete para? Keni nga një minutë për pyetje.

Zoti Baçi, keni 3 minuta kohë për objeksion.Ibrahim Baçi – Po i përgjigjem pyetjes së parë

dhe pyetjes së tretë. Në shifrat që na dha zotiministër, të cilin e falënderojmë, u tha se është ndarë94,5% e sipërfaqes. Me të gjithë treguesit e tjerëjam dakord, por me këtë jo. Sepse llogaria ështëbërë duke hequr 119 300 ha tokë që quhen cilësishttë dobëta.

E para, ne mendojmë se këto nuk mund tëhiqen, sepse është sipërfaqe e madhe, e barabartëme të gjithë zonën verilindore, shto dhe rrethet eSkraparit dhe Gramshit.

E dyta, edhe nga ana juridike nuk mund tëveprohet, sepse ka një vendim të Këshillit tëMinistrave me numër 231, dt. 19.05.1993, qëpërcakton se si duhet të veprohet me këto toka qërefuzohen. Ai nuk i përjashton nga fondi i tokës, asnuk thotë të lihen kullota, por thotë se i lihen nëdispozicion Ministrisë së Bujqësisë për t’irishpërndarë. Përderisa nuk është anuluar ky vendim,nuk mund të veprohet ashtu. Po të bëhen llogaritë esakta, del se realisht nuk është ndarë 94,5%. Nedo të gëzoheshim, po të ishte dhe qind për qind setë dyja palët jemi për ta ndarë tokën, por del seështë ndarë 76,5 %, 18% më pak. Se si do të bëhet,a do të hiqet nga fondi i tokës kjo sipërfaqe më vonëakoma s’dihet, por deri tani ajo është në fondin etokës.

Për pyetjen e tretë, ju thatë se janë 119 300 ha.Unë habitem se para disa ditësh, po nga evidencatzyrtare të Ministrisë së Bujqësisë, ishte nja 10 000ha më pak. Ne dje bëmë një propozim që këto tokatë mos tatohen. Pati një keqkuptim lidhur me këtë.Logjika jonë është kjo: nga pleshti nuk mund tënxirret dhjamë. Logjika e krahut tjetër është: pleshtindo ta lyejmë me dhjamë, pastaj do t’ia marrim këtë.Me një fjalë, do t’i japim përkrahje sociale pastaj dot’ia marrim. Është burokratike të bësh veprime tëtilla dhe nga ana psikologjike nuk është e drejtë;fshatari nuk e kupton dot këtë logjikë të dhëniesdhe marrjes.

Këto janë për pyetjen e parë dhe të tretë. Kamtë drejtën e replikës dhe për një pyetje.

Tomor Malasi – Zoti Angjeli, keni ndonjë gjëpër pyetjen e dytë?

Anastas Angjeli – Falemnderit, zoti Ministër!Pyetja e dytë ishte për disa konflikte në ndarjen e

tokës midis të ardhurve dhe vendasve në zonën ebregdetit dhe për zhvendosje të tjera të popullsisë.Unë e dëgjova me vëmendje. Ashtu si dhe ju, unëmendoj, edhe nga verifikimi që kam bërë në vend nëkëto zona, se ka probleme, ato vazhdojnë. Kammendimin se duhet koordinuar më mirë puna meorganet e rrethit dhe duhet vepruar me urtësi, meurgjencë për t’u zgjidhur këto probleme për të moslënë që ato të akumulohen më tej, sepse mund tëkthehen në konflikte sociale.

Së dyti, unë e quaj krejt normale që për efekt tëpronësimit si rrjedhojë e zbatimit të ligjit për tokëntë bëhen dhe zhvendosje të popullsisë nga një zonënë një tjetër ku ka toka të lira, por do të sugjerojaqë të mbahet parasysh që këto zhvendosje në radhëtë parë të bëhen brenda një rrethi, mbasi brenda njërrethi ka zona dhe fshatra që e kanë tokën shumëlarg ose nuk kanë tokë dhe do të jetë më mirë që tëshkojë njëherë popullsia e atyre fshatrave brendanjë rrethi dhe pastaj të mendohet për rrethet e tjera.

Nga sa kam dëgjuar dhe verifikuar, ka mendimnga Qeveria, më duket se ka dalë vendim, nuk e ditë saktë, që të zhvendoset fshati Izvor i Tepelenësnë rrethin e Sarandës. Nuk kam asnjë kundërshtim,le të vinë edhe fshatra të tjera në rrethin e Sarandës,por mua do të më dukej më normale që të mendohejnjëherë për disa fshatra të zonës së Konispolit apotë Zvërnec, që nuk kanë as tokë, as gjë, por shohinvetëm një hektar qiell.

Kaq kisha për këtë pyetje. Kam të drejtën përdy pyetjet e tjera.

Tomor Malasi – Zoti Ministër, mund të vazhdonime përgjigjen e pyetjes së katërt.

Hasan Halili – Do të kisha dëshirë të jepjasqarime lidhur me objeksionet që u shfaqën. Ështëe vërtetë se ajo që u tha nga zoti Baçi se 119 mijëha përfshihet në ligjin nr. 7501 dhe administrohet sitokë bujqësore. Është edhe vendimi 231 i Qeverisë,që trajton problemet në rastet kur banorët nuk duanta marrin atë tokë. Jemi midis ligjit të tokës dheligjit “ Për lirinë dhe të drejtat e njeriut”, të cilit nenuk mund t’i imponojmë marrjen e një prone kur ainuk e do. Në këto kushte, doli vendimi i Qeverisëqë Ministria e Bujqësisë të administrojë këtësipërfaqe toke që nuk e kërkon askush. Megjithatë,të drejtën për ta tjetërsuar këtë tokë në tokëjobujqësore, për shembull në tokë pyjore, nuk e kemine. Në këto kushte, ne kemi gati një muaj që kemiformuar një grup pune me specialistë, juristë,ekonomistë dhe specialistë të huaj për të sjellë nëKuvendin Popullor regjimin juridik që do të vendosim

Viti 1994

980

Legjislatura e 13-të

për këto toka, në mënyrë që të mos i lëmë pa zot.Lidhur me shifrën, e vërteta është kjo që thoni

ju: ne si Ministri Bujqësie dhe rrethet nuk kemidashur të pranojmë nga komunat dhe nga fshatratshtesën e sipërfaqes së tokës së papranueshmenga banorët. E kemi përdorur si mjet presioni përt’u ndarë, ndaj nuk përputhen shifrat, por shifra realeështë kjo.

Lidhur me problemin e tokave të bregdetit evërteta është se ideja për lëvizjen e Izvorit ështëarritur në bisedimet që janë bërë me Sarandën dhepër faktin se ky fshat është ndërtuar nga tërmeti i1969-s dhe është rreth 5–6 km larg ish-arave të tijtë vogla malore dhe në krahasim me banorët eVrinës, ku është instaluar ky fshat, banorëve tëVrinës u është lënë e drejta të zgjedhin tokën që dotë ndajë ai që është banor atje. Ndërsa pjesa e kripure tokave iu vu në dispozicion fshatit Izvor.

Lidhur me zgjidhjen e kërkesave të fshatit Janjar,me të cilat unë jam i njohur realisht, kryepleqësisësë këtij fshati i janë ofruar disa zgjidhje. Ata kanëpranuar të vonohet zgjidhja, po të jetë ajo që pranojnëata, dhe ne e kemi pranuar si variant për t’u krijuarkushtet që ata dëshirojnë, se është e vërtetë serezervuari i Janjarit do t’i shërbejë të gjithë Sarandësdhe jo vetëm këtij fshati.

Pyetja e katërt: Sa% e ekonomive fshatare qëkanë marrë tokë kanë marrë tapitë? Kur përfundonmarrja e tapive?

Deri tani janë pajisur me tapi 238 300 familje,prej të cilave 223 000 në ish-kooperativat bujqësoredhe 50 300 në ish-ndërmarrjet bujqësore. Sipërfaqjae tokës së pajisur me tapi është 290 300 ha, ose54% të tokës së ndarë gjithsej. Fakti që deri taniështë pajisur me tapi 54% e sipërfaqes së tokës,nuk përbën ndonjë vetëkënaqësi, mbasi duke njohursituatën e reformës së tokës në vendin tonë, nejemi të vetëdijshëm që mundësitë kanë qenë përmë shumë. Por në këtë çështje duhet të theksohenedhe raste që fshatari çoroditet nga qëndrimet endryshme për këtë problem në shtyp, në RTV, nëorgane të ndryshme, dhe ai rri në gjendje tensionipër këtë problem, kur Kuvendi Popullor, Presidenti,Qeveria janë preokupuar disa herë dhe kanëdeklaruar publikisht që ligji për tokën mbetet ai qëështë miratuar në korrik të viti 1991.

Ka pasur dhe jemi duke kapërcyer edhevështirësi të tjera, siç është mungesa e letrës,vështirësi të shtypshkrimeve për tapitë dhe përprobleme të tjera organizative. Megjithatë,bashkëveprimi me pushtetin lokal për realizimin e

zbatimit të ligjit të miratuar nga Kuvendi Popullor nëtetor të vitit 1993, ku u jep të drejtë këshillave tëkomunave, komisioneve të tokave të rrethit, si dheligji i miratuar në ditën e fundit të seancës sëKuvendit Popullor, para pushimeve, ku jep të drejtënqë komisionet që nuk dorëzojnë dokumentacionintë ndëshkohen me gjoba dhe pastaj deri në ndjekjepenale, është një material i mundshëm që komunat,rrethet dhe ne si ministri të bëjmë përpjekje që tarealizojmë sa më parë dhënien e tapive.

Duke njohur këtë realitet si dhe vlerën e madheqë ka tapia si dokumenti i vetëm që tregon pronësinëe tokës, po punojmë që ta finalizojmë atë sa mëshpejt që të jetë e mundur. Konsolidimit të pronësisësë tokës do t’i shërbejë edhe projekti i regjistrimittë pasurisë së patundshme, një projekt shumëambicioz, ligjin e të cilit e kemi aprovuar jo shumëkohë më parë këtu në Kuvendin Popullor. Me këtëprojekt do të gjejnë zgjidhje shumë problemethemelore të reformës së tokës.

Tomor Malasi – Flisni zoti Baçi.Ibrahim Baçi – Falënderoj ministrin e

Bujqësisë për përgjigjet e sinqerta dhe reale të tij,si dhe për pyetjen e katërt.

Realisht në ndarjen e tapive duhej të ishte vepruarmë shpejt, sepse sot e 10 muaj e gjysmë më parëzoti Halili në interpelancë po me mua dhe me zotinLegisi ka deklaruar se janë ndarë 225 000 ha tokë,ndërsa tani na del diçka më tepër. Pra, ritmet kanëqenë të ulëta. Mund të ishte bërë më tepër, sepseedhe ana legjislative ekziston. Kemi miratuar njëligj të Parlamentit, ku nuk bëhen dokumentacione,gjoba të mëdha, ndjekje penale, por ma merr mendjase nuk kemi asnjë rast që të jenë gjobitur dhe tëjenë denoncuar për ndjekje penale.

Ministria e Bujqësisë, ekzekutivi, duhet tëkëmbëngulin më tepër për këtë.

Por mua nuk më intereson shumë ana formalee çështjes, megjithëse edhe ajo ka rëndësi. Realishtkam këtë shqetësim, zoti Ministër. Kam biseduarnë shumë fshatra dhe ndodh një fenomen i tillë: kanëmarrë tapinë, tokën e ka marrë ish-pronari. Ish-pronari nuk ka tapi, por tokën e ka. Dilema ështëkjo: do të shkojë tapia tek toka, apo toka tek tapia.Ju thatë, po kështu edhe Presidenti, është puna qëtë mos mbetemi vetëm në deklarata, por qëekzekutivi të zbatojë ligjin. Unë e di që nuk e kavetëm Ministria e Bujqësisë, por edhe komunat.Falemnderit!

Hasan Halili – Lidhur me objeksionin që u bëjeni të informuar që gjatë muajit mars–prill dhe një

981

Viti 1994 Legjislatura e 13-të

pjesë të majit, unë së bashku me ministrin eDrejtësisë dhe me një të ngarkuar nga Ministria eRendit, kemi qenë për gati një muaj e gjysmë nërrethin e Laçit, të Lezhës, të Shkodrës dhe në rrethine Sarandës për të ndihmuar harmonizimin evendimeve të këshillave të komunave, të komisionittë tokave të rrethit dhe të zyrave të përmbarimit, qëjanë ekzekutuesit kryesorë të vendimeve që merrkomuna në rastin e zaptimeve të tokave forcërisht.Por në këtë punë, ashtu siç thashë edhe dje nëdiskutimin që u bë mbi tatimin mbi tokën, edhe vetëbanori i fshatit që ka marrë një dokumentacion qëvërteton pronësinë mbi një pronë të caktuar, duhettë bëjë përpjekje në këto organe që t’i vendoset edrejta në vend sipas ligjit, se në shumë raste përdoretargumenti që “të më vijë polici të më japë tokën,pastaj të shkoj unë ta punoj”. Kjo është e pamundurtë realizohet në Shqipëri.

Megjithëse në rregullore është parashikuar seduhet të ketë nga 2 pyetje për deputetët, unë nukkam asnjë kundërshtim që t’u jap përgjigje edhe dypyetjeve të tjera.

Pyetja pestë: A mund të konsiderohen juridikishtpagues të tatimit mbi tokën familjet fshatare që nukkanë marrë tapinë? Si po veprohet konkretisht dhesa për qind e të ardhurave janë grumbulluar nga kytatim për këstin e parë?

Dokumenti final i marrjes së tokës në dorëzimështë formulari nr. 6, mbi bazën e të cilit lëshohettapia. Ky dokument përmban të gjithëdokumentacionin e nevojshëm dhe reflektonndryshimet me karakter teknik që do të rezultojnëtani gjatë azhurnimit të sipërfaqeve të ndara.Pikërisht për këtë kemi pranuar që si bazë përllogaritjen dhe grumbullimin e tatimeve të jetëformulari numër 6.

Lidhur me pjesën e pyetjes për të ardhurat egrumbulluara kuptohet që ajo nuk është nëadministrimin tonë, ne i kemi dhënë ndihmesën tonëMinistrisë së Financave për të bërë të mundurrealizimin e atij ligji që u miratua.

Pyetja e gjashtë: Cila është mbështetja,sidomos me mekanizmin financiar, që i ka dhënëQeveria fermerit për të ngritur prodhimin bujqësordhe blegtoral, sidomos për tregun? Mund të na jepnidisa të dhëna për ndikimet që ka pasur kjo ndihmëgjatë vitit bujqësor 1993–1994?

Jo në të gjitha rastet privatizimi nënkuptonekonomi tregu. Kuptohet që këtë do ta kemi atëherëkur fshatari prodhon sipas ligjeve të ekonomisë sëtregut dhe jo vetëm për të plotësuar nevojat e tij.

Është e qartë që kjo është në vartësi edhe tëpolitikave adekuate bujqësore që ndërton dheekzekuton Qeveria dhe dikasteri përkatës. Kanëqenë pjesë integrale e këtyre politikave furnizimi memakineri dhe pajisje bujqësore me kushtelehtësuese nëpërmjet kredive të shumë donatorëve.Gjithashtu pjesë e kësaj politike ka qenësubvencionimi në dy vjetët e parë për çmimin e ujit,për pesticidet dhe për medikamentet veterinare.Kuptohet që ndihma e dhënë në këto fusha ështëaq sa janë mundësitë e buxhetit.

Krediti bankar, si një ndër faktorët mbështetësmë të efektshëm për t’i dhënë impulse zhvillimit tëekonomisë së tregut, kërkohet të ngrihet në një nivelmë të lartë për t’iu përgjigjur nivelit të kërkesave tëkohës për të mbështetur iniciativën e lirë në bujqësi.

Përveç kësaj në Kuvend kemi diskutuar dhevendosur për sistemin doganor, për tatimet, përprodhimet e importuara.

Pikësynimi i gjithë legjislacionit që kemimiratuar ka qenë dhe mbetet vënia në konkurrencëe prodhuesve të vendit me importin, por duke krijuarlehtësi ekonomike për prodhuesit tanë.

Me rritjen e prodhimit të vendit është mirë dheduhet ta bëjmë rishikimin e tarifave doganore përdisa artikuj, si vezët, djathin, gjalpin etj., të cilatmarrin përsipër ta furnizojnë në përqindje më tëmadhe edhe nga prodhimi i vendit. Ju falemnderit!

Tomor Malasi – Flisni zoti Anastas Angjeli.Anastas Angjeli – Qëllimi i pyetjes së pestë,

zoti Ministër, ishte që të saktësohej edhe një herëfakti se si po procedohet për realizimin e vjeljes sëtatimit mbi tokën në fshat.

Ju thatë se është formulari 6 dokumenti bazëmbi të cilin duhet të tërhiqet tatimi dhe se ai iplotëson të gjitha kushtet. Megjithatë, unë do tëthosha se kjo duhet të gjente një pasqyrim ligjordhe jo nënligjor se cili dokument bazë është ai që ebën pronar të tokës fshatarin dhe detyrues për tëpaguar tatimin. Fshatari do ta ndiejë veten të sigurtse asnjë ligj nuk do t’ia marrë tokën, në qoftë se aido të marrë tapinë dhe unë ju siguroj që ai pastaj dota paguajë edhe tatimin, pavarësisht se ku dhe nëç’kohë, sa t’i plotësohen kushtet, sepse tapia dhepagesa e tatimit atë e sigurojnë që bëhet pronar.

Për sa i përket pyetjes së fundit, mbase këtudo të zgjatem pak më shumë. Ju, zoti Ministër, edini ndoshta më mirë se unë, sepse merreni mekëtë punë, se me përjashtim të qumështit dhemishit, ndaj vitit 1990 sivjet priten rritje të ndjeshme,përkatësisht 30 dhe 17%, mbase nuk janë shumë

Viti 1994

982

Legjislatura e 13-të

të sakta si shifra, në të gjitha prodhimet e tjerabujqësore blegtorale ka rënie.

Ju e dini se sivjet kemi marrë mesatarisht rreth22 kv/ha grurë ose 10–11 kv më pak se ç’është marrëmë 1988-n. Ju e dini se ne sot po përdorim vetëmnjë të shtatën ose një të dhjetën e plehrave azotikenë krahasim me 3–4 vjet më parë. Ju e dini sefshatari ynë sot e ble 1 kg nitrat mesatarisht 280lekë të vjetra, kur 1 kg grurë e shet vetëm me 120lekë të vjetra, pra raporti i çmimeve 2 me 3 që kaqenë dikur në favor të grurit, sot është përmbysurnë 7 me 1 në favor të nitratit.

Ju, zoti Ministër, e dini se fshatari ynë sot nukka as farë gruri për të mbjellë dhe e pret të vijë ngaimporti. Gjithashtu ju e dini se ne dikur ujitnim 350mijë ha tokë, ndërsa sot nuk ujitim as 100 mijë hatokë. Gjithashtu besoj se keni informacion se çfarëtarifash përdoren sot për ujitjen si dhe për ato qëpërdoren sot në punimet që bëhen për tokën efshatarëve me mekanikë bujqësore.

Kam përshtypjen se të gjitha këto që thamë dheseanca e pyetjeve që zhvilluam sot do të duhet qët’i shërbejë më tepër marrjes në konsideratë tëkëtyre sugjerimeve për të riorganizuar më mirëprodhimin bujqësor mbi baza konkurruesekapitaliste, mbasi deri më sot nga mënyra epunimeve që zhvillohen dhe nga mënyra e prodhimitbujqësor ne mbetemi akoma në metodat e punësprimitive, të cilat janë shumë larg formave tëorganizimit kapitalist të prodhimit bujqësor ,që dot’i jepnin shtytjen rigjallërimit të këtij prodhimi qëështë edhe baza e ekonomisë sonë.

Edhe një herë ju falemnderit!Hasan Halili – Lidhur me sa u trajtua këtu për

uljen e disa prodhimeve bujqësore për vitin 1994, evërteta është se në numrin e krerëve të bagëtive qërrit fshatari, në prodhimet blegtorale ka një rritje tëkonsiderueshme dhe ne ndoshta duhet të organizojmëmirë problemin e përpunimit të produkteve blegtorale,të thithjes së tyre dhe të tregtimit nëpër qytete, sefaktikisht të gjithë deputetët që përfaqësojnë zonafshatare, në bisedat që bëjnë e ngrenë këtëshqetësim, dhe kjo është fakt. Në bashkëpunim meBankën Tregtare Agrare ne bëjmë përpjekje që tëvihen në efiçencë kreditë e parashikuara nga Banka

Botërore për këtë aktivitet.Ka njëfarë rënie të prodhimit të grurit në zonat

fushore, ashtu siç ka dhe ngritje të këtij prodhiminë rendimentin kv/ha në zonat kodrinore e malore.Megjithatë, në shifrën absolute të grurit prodhimi ivitit 1994 është më i lartë jo si rezultat i ngritjes sërendimentit kv/ha, por si rezultat i mbjelljes së njësipërfaqeje më të madhe se ajo e vitit 1993.

Problemet e furnizimit me plehra kimike,riaftësimit të veprave ujore dhe problemit të farëravejanë probleme që vazhdojnë të trajtohen nga ne siMinistri Bujqësie me pikësynimin për t’u dhënëzgjidhje të shpejtë.

Kështu, më 1 nëntor do të fillojë zbatimi iprojektit të ujitjes i hartuar nga Ministria e Bujqësisënë bashkëpunim me Bankën Bujqësore dhe kemisinjale të mira nga përfaqësuesit e Bankës Botërorese projekti i fazës së parë për 7 rrethe do të garantojëshumën e parave të nevojshme për ta.

Kuptohet që në këto momente pas fillimit tëzbatimit të këtij projekti u përket shoqatave të ujitjesdhe administratave të pushtetit lokal që ta ruajnëatë investim, sepse ai investim ishte bërë dhe para5–6 vjetësh, por faktikisht njerëz të ndryshëm, nisurnga interesa të çastit, dëmtuan pllakat e kanaleve,dëmtuan stacionet e pompimit, duke mos menduarse pasojat do t’i kishin për vete.

Lidhur me problemin e plehrave kimike ne kemiqenë në Parlament kur si Ministri Bujqësie kërkuamtë lehtëson tarifat e tatimit mbi qarkullim për plehratkimike dhe, ngaqë nuk kishim një harmonizim tëplotë të mendimit, u kalua për t’u diskutuar tani qëdo të hapet Kuvendi. Në bisedimet që kemi bërëme të gjitha modelet besoj se së afërmi do të vijënë Kuvendin Popullor propozimi për të lehtësuartregtarët në tregtimin e tyre.

Për sa i përket prodhimit të farërave, janë hedhurshenjat e para të prodhimit të farërave privatisht,por kjo nuk do të jetë zgjidhje e menjëhershme, dotë jetë graduale. Po punohet me pikësynimin që tëjepet një zgjidhje globale dhe e përhershme.

Ju falemnderit!Tomor Malas i – Fa lemnder i t , zo t i

M in is të r ! Seanca mby l le t dhe hape t tëmërkurën në orën 10:00.

983

Viti 1994 Legjislatura e 13-të

Tomor Malasi – Siç jeni në dijeni, Presidenti iRepublikës i ka paraqitur Parlamentit projektligjin“Për referendumin”. Kryesia e Kuvendit, së bashkume kryetarët e grupeve parlamentare, në mbledhjenqë pati sot nuk ishte unanime për futjen në rendin editës së këtij projektligji.

Në bazë të Rregullores dhe pikërisht neni 11dhe neni 14, që bëjnë fjalë për ndryshime nëprogramin dhe në kalendarin e Kuvendit Popullor tëmiratuar, jemi të detyruar që kërkesën e Presidentitt’ia paraqesim seancës plenare të Kuvendit Popullor.

Së pari lexojmë rekomandimin e Presidentit:

Të nderuar deputetë,Dispozitat Kryesore Kushtetuese, që ju i keni

miratuar, sanksionojnë parimin e njohur dhe shumëtë rëndësishëm të mbajtjes së sovranitetit ngapopulli, i cili e ushtron si nëpërmjet organevepërfaqësuese të tij, ashtu dhe drejtpërdrejt me anëtë referendumit.

Megjithëse i njohur si parim dhe i aplikuar dendurnë praktikën e shumë vendeve demokratike përzgjidhjen e problemeve kardinale që ato kanë pasur,në vendin tonë për dekada të tëra, pavarësisht sesanksionohej si parim kushtetues, ai asnjëherë nuku zbatua në praktikë. E kjo për faktin tashmë tënjohur nga të gjithë ne të ekzistencës së regjimitdiktatorial në Shqipëri, ku populli ishte i detyruar tëzbatonte verbërisht ato që vendoste partia-shtet.

Duke qenë se neni 28, pika 4/a e ligjitkushtetues i jep vetëm Presidentit të Republikës tëdrejtën e propozimit Kuvendit Popullor që të vendosëpër referendume popullore, shfrytëzova nismën timelegjislative për t’ju paraqitur për miratim projektligjin“Për referendumin”, i cili mendoj se është shumë irëndësishëm dhe do të mbushë një boshllëklegjislativ që ekziston prej shumë vjetësh nëShqipëri.

Projektligji që ju paraqitet për miratim, ështëndërtuar si një ligj organik, në të cilin sanksionohenrastet e bërjes së referendumit për miratimin ekushtetutës dhe amendamentet e saj, për çështjeme rëndësi të veçantë kombëtare që lidhen mepavarësinë dhe integritetin e Republikës sëShqipërisë, si dhe për çështje të njësiveadministrativo-tokësore të vendit.

Në dispozitat vijuese tregohet procedura e

organizimit dhe zhvillimit të referendumit, shpallja erezultateve të tij, procedurat e ankimit si dhepenalitete për shkeljet e këtij ligji.

Duke gjykuar se projektligji i mësipërm i duhetvendit, ju ftoj që ta miratoni atë me procedurë tëshpejtuar.

Presidenti i RepublikësSali Berisha

Duke u bazuar në thirrjen që na bën Presidentii Republikës, siç ju thashë, në bazë të nenit 11 dhe14 të Rregullores së Kuvendit Popullor, përndryshimet në program dhe në kalendar detyrohemi,duke i bashkuar këto dy nene të kërkojmë miratiminnga Kuvendi Popullor, duke ua dhënë fjalën dydeputetëve; një deputeti që është pro futjes në rendine ditës dhe një që është kundër.

Mendimi im është që të futet në rendin e ditësdhe në seancën e nesërme të diskutohet kyprojektligj. Prandaj ju lutem të flasë një deputet prodhe një kundër dhe pastaj e futim në votim.

Fjalën e ka zoti Spahia.Ali Spahia – Falemnderit, zoti nënkryetar!Mungesa e ligjit për referendume është një

boshllëk në legjislacionin tonë. Referendumi ështënjë nga shfaqjet më të qarta të demokracisë sëdrejtpërdrejtë. Duke qenë kështu, ne duhet t’ipërgjigjemi pozitivisht kërkesës së Presidentit përta futur me procedurë të shpejtuar ligjin “Përreferendumin.” Falemnderit, zoti kryetar i seancës!

Tomor Malasi – Fjalën e ka zoti Ruçi.Gramoz Ruçi – Lidhur me kërkesën që bëhet

nga Presidenti i Republikës për shqyrtimin meprocedurë të shpejtuar të projektligjit të propozuarprej tij “ Për referendumin”, në emër të grupitparlamentar të PS-së, konform dispozitave tëRregullores së Kuvendit, ne shprehim objeksionintonë si më poshtë:

Që në fillim, për fat të keq, mund të konstatojmëse kërkesa për referendum e paraqitur ngaPresidenti është antikushtetuese, pasi atakondispozitat e mëposhtme:

Së pari, ajo atakon përmbajtjen e nenit 15 tëligjit “Për Dispozitat Kryesore Kushtetuese”, sipastë cilit pushteti legjislativ ushtrohet vetëm ngaKuvendi Popullor.

Së dyti, atakon përmbajtjen e nenit 16, pika 2

E mërkurë, 05.10.1994Seanca e paradites, ora 10:00

Drejton seancën Zëvendëskryetari i Kuvendit,Zoti Tomor Malasi

Viti 1994

984

Legjislatura e 13-të

të po këtij ligji, sipas të cilit Kuvendi Popullor miraton,ndryshon ose shfuqizon kushtetutën dhe ligjet e tjera.

Së treti, ajo bie ndesh me përmbajtjen e nenit44 të këtij ligji, nga ku del se komisioni i posaçëmpër hartimin e projektkushtetutës është i detyruarqë projektin e përgatitur t’ia paraqesë për shqyrtimdhe miratim vetëm Kuvendit Popullor.

Pra, me pak fjalë, kjo nismë e Presidentit ështëantikushtetuese, sepse ndërhyn në kompetencat eParlamentit dhe e largon atë nga atributet e veta.

Nisur nga sa thashë, kemi mendimin se, në qoftëse ky organ do ta quajë të nevojshme referenduminpër kushtetutën, për të cilin ne kemi shprehurmiratimin tonë shumë kohë më parë, duhet tavendosë dhe aplikojë pasi të ketë përfunduar vetëmiratimin e kushtetutës.

Nëse do ta konsideroni të drejtë këtë kërkesë,ne do të votojmë pro futjes në rendin e ditës të këtijprojekti sipas kërkesës së Presidentit të Republikësvetëm pasi të ndryshonim dhe të plotësonim

amendamentet për të cilat fola më lart të DispozitaveKryesore Kushtetuese.

Nëse kjo kërkesë jona nuk do të miratohet, grupiynë i deputetëve është kundër futjes në rendin editës me procedurë të shpejtuar të projektit në fjalë.Edhe nëse ai do të shqyrtohet, pasi mund të futetme shumicë votash si gjithnjë, ne në seancën qëdo ta shqyrtojë do të parashtrojmë sugjerime tëhollësishme për karakterin antikushtetues, jotransparent, populist dhe demagogjik të këtijprojekti. Faleminderit!

Tomor Malasi – Sipas Rregullores, zoti Laço, mundtë flasë vetëm një pro dhe një kundër, jo më shumë.

Kalojmë në votim. Kush është pro me rendin editës me procedurë të shpejtuar të nismës sëPresidentit të Republikës? Kundër? Abstenim?

Miratohet futja në rendin e ditës me 65 vota pro,28 kundër dhe 3 abstenime.

Seanca mbyllet. Seanca tjetër hapet nesërnë orën 10:00.

E enjte, 06.10.1994Seanca e paradites, ora 10:00

Drejton seancën Zëvendëskryetari i Kuvendit,Zoti Tomor Malasi

Për sa u përket dy pikave që janë në rendin editës, nga dy komisionet respektive është kërkuarqë të ristudiohen edhe një herë të dy projektligjet:projektligji “Për pasuritë e luajtshme dhe tëpaluajtshme kulturore” dhe projektligji tjetër.

Tomor Malasi – (Ndërprerje incizimi) ...Kushka pyetje tjetër? Flisni zoti Lloshi.

Xhevat Lloshi – Në nenin 7 thuhet: “Në fletët evotimit të referendumit shtetasi që voton lë pa prekuratë alternativë në favor të së cilës është, duke i vënëvizë alternativës tjetër.” Në rast se unë do të kemnjë fletë votimi për kushtetutën, alternativat janë “po”dhe “jo”. Unë nuk di cila është alternativa “jo”,domethënë në një rast mua më thuhet të aprovojkushtetutën, në rastin tjetër çfarë alternative kam?Cili është kuptimi? Unë nuk kam asnjë alternativë!Domethënë në rastin e votimit për kushtetutën, çfarëalternative kam unë? Unë nuk kam alternativë nëfletën e votimit!

Tomor Malasi – Flisni zoti Minga.

Petrika Minga – Ju falemnderit zoti kryetar iseancës!

Dua të pyes specialistët, ose më mirë hartuesite këtij projektligji: eksperienca e cilave vendeveështë marrë parasysh në lidhje me të?

Tomor Malasi – Fjalën e ka zoti Makariadhi.Kosta Makariadhi – Sipas këtij ligji, a nuk

mënjanohet në vazhdim e gjithmonë Parlamenti përndryshimet kushtetuese, sepse këtë të drejtë qëdo ta fitojë tani, supozojmë, Presidenti, mereferendumin për aprovimin e kushtetutës, më vonëçdo amendament do të bëhet mbi bazën ereferendumit. Rrjedhimisht nga kjo gjithmonë forcatpolitike në Shqipëri mund t’i drejtohen me referendumpopullit për ndryshimet që duan. Atëherë, Parlamentime këtë ligj a mënjanohet nga kjo e drejtëkushtetuese?

Tomor Malasi – Ka tjetër pyetje? Fjalën e kadeputeti Arben Imami.

Arben Imami – Referendumi për kushtetutën

985

Viti 1994 Legjislatura e 13-të

parashikohet në ligj që të jetë si procedurë kur tëkalojë në Parlament me të njëjtën shumicë sikurseedhe referendumet e zakonshme, fjala vjen ato qëmund të bëhen për energjinë atomike, për abortinapo ku di unë për çfarë tjetër.

Falemnderit!Tomor Malasi – Deputeti Gramoz Ruçi.Gramoz Ruçi – Unë kam një pyetje për ju

zotërinj të Kryesisë së Parlamentit. Në mbledhjenqë patët me përfaqësues të grupeve parlamentare ukërkua të vijë Televizioni për ta filmuar, nisur ngarëndësia e kësaj seance dhe duke u mbështetur nëRregullore për t’ia parashtruar Parlamentit këtëkërkesë. S’është se na u kthye ndonjë përgjigje dheshohim se Televizioni është thjesht për kronikë.Mund të na jepni përgjigje për këtë? Dhe përsëritimkërkesën tonë në mbështetje të GrupitSocialdemokrat në mbledhjen e djeshme.

Tomor Malasi – Zoti Hajdari.Azem Hajdari – Përderisa kemi të bëjmë me

shfrytëzimin e së drejtës legjislative për të propozuarnjë projektligj organik, siç është dhe ligji që kemipërpara, pyetja ime është: a i zgjidh ky ligj ireferendumit të gjitha problemet ose çështjet qëmund të vendosë Kuvendi Popullor për referendumin,domethënë tri llojet e referendumeve që përdorensot në praktikat botërore? Dhe në kushtetutën e rea është paraparë kush tjetër ka të drejtë për të thirrurreferendum dhe çfarë modalitetesh për referendumin janëvendosur në kushtetutën e re? Kjo ishte pyetja ime.

Tomor Malasi – Deputeti Lush Përpali.Lush Përpali – Unë kam dy pyetje:Pyetja 1. Në këtë projektligj parashikohet që të

drejtën e propozimit për referendum Parlamentit eka vetëm Presidenti. Pyes zotërinjtë: a mendohetse duhet zgjeruar kjo e drejtë? Domethënë ta ketëedhe tjetërkush përveç Presidentit?

Pyetja 2. Në projektligj atakohen dukshëm disadispozita kushtetuese. Nuk flas për mënyrën se siatakohen, por kam një pyetje për procedurën emiratimit të ligjit: a e quajnë të nevojshme apo tëdomosdoshme specialistët që para se ky projektligjtë kalojë në Parlament të bëhet ndryshimi përkatësi Dispozitave Kushtetuese? E konsiderojnë ata sishkelje të Dispozitave Kushtetuese miratimin e njëligji që me miratimin e tij shkakton kontradiktë midisDispozitave Kushtetuese dhe ligjit që është miratuar.Gjithashtu, pas lindjes së kësaj kontradikte kanëpërparësi Dispozitat Kushtetuese apo ligji organik?

Tomor Malasi – Zonja Meksi?Ermelinda Meksi – Kisha vetëm një pyetje. Si

do ta gjykonin specialistët zgjidhjen e kontradiktësmidis nenit të dytë të këtij ligji dhe nenit 16/2 tëDispozitave Kryesore Kushtetuese, nëpërmjetheqjes së nenit 2 të ligjit të sotëm, apo abrogimit tënenit 16/2 të Dispozitave Kryesore Kushtetuese?

Tomor Malasi – Deputeti Halit Shamata.Halit Shamata – Unë do të pyesja: në praktikën

e përgjithshme të referendumeve, në atoreferendume që quhen të detyrueshme ose tëpërgjithshme, se sikurse dihet ka dhe referendumefakultative dhe të pjesshme, çfarë vendi zënëreferendumet kushtetuese?

Tomor Malasi – Deputeti Peshkëpia.Ridvan Peshkëpia – Unë jam i interesuar të di

sa të përgjegjshëm dhe të ndërgjegjshëm janëspecialistët që kanë sjellë këtë ligj nëpërmjet kësajpyetjeje: ata janë hartues, përkthyes apo vetëm ukanë thënë “shkoni e mbroni këtë ligj”?

Tomor Malasi – Deputeti Gaqo Apostoli.Gaqo Apostoli – Falemnderit!Unë kam një pyetje për Kryesinë e Kuvendit dhe

tjetrën për mbrojtësit e këtij projektligji.Për Kryesinë e Kuvendit kam këtë: duke qenë

se mjaft njerëz të ndryshëm sot po mbajnë qëndrimenë TV për referendumin në lidhje direkt me miratimine kushtetutës, pse kufizohet diskutimi iparlamentarëve në lidhje me referendumin dhekushtetutën, domethënë të lidhet referendumi mekushtetutën? Kam parasysh një përgjigje që dhatëju këtu.

E dyta për specialistët: a mund të zhvillohet njëreferendum popullor për procedurën e miratimit tëkushtetutës? Pra, si e gjykon populli miratimin ekushtetutës, me miratim në Parlament, pastaj mereferendum popullor, apo direkt me referendum popullor,pa e miratuar në Parlament, që ta vendosë populli? Sie gjykoni, a mund të zhvillohet një gjë e tillë?

Falemnderit!Tomor Malasi – Deputeti Gramoz Pashko.Gramoz Pashko – Pyetja ime ka të bëjë me

disa kundërsense që shoh midis neneve tëndryshme të këtij ligji. Problemi është: cila mendohettë jetë procedura për ta shndërruar në ligj rezultatine një referendumi? Domethënë dihet që ligjet imiraton Parlamenti, Parlamenti bën ligje, Presidentibën dekrete, referendumi popullor jep mendimin proose jo për një problem të caktuar. Pra, cila do tëjetë procedura, sepse ky ligj që kemi ne këtu e lëpërsëri të pazgjidhur këtë lagunë që është krijuar?

Problemi i dytë: kush është iniciatori? Në nenin5 iniciativa për thirrjen e referendumit i takon

Viti 1994

986

Legjislatura e 13-të

Presidentit. Po Parlamentit nuk i takon iniciativa përtë kërkuar një referendum të caktuar?

E treta: si është menduar të zhvillohet fushataelektorale për referendumin? Në ligj ka disa referencandaj ligjit të zgjedhjeve. Në qoftë se do të jetë enjëjta fushatë elektorale me ligjin e zgjedhjeve,atëherë na lindin pyetje të tjera, sepse fushata përreferendumin dhe fushata për zgjedhjet politikepartiake ka diferencë. Faleminderit!

Tomor Malasi – Deputeti Teodor Laço.Teodor Laço – Unë kam dy pyetje, njëra prej

të cilave është konsumuar, por unë do ta bëj në njëmënyrë tjetër.

Pyetja 1. Në bazë të Dispozitave KryesoreKushtetuese, neni 16, pika 7, thuhet se KuvendiPopullor vendos për referendumet popullore. Ky nennënkupton edhe të drejtën e propozimit apopropozimi duhet të vijë medoemos nga një burimtjetër? Sepse logjikisht një organ që vendos përdiçka, nënkuptohet se duhet të ketë edhe ai vetë,sipas mendimit tim,të drejtën të propozojë atë përtë cilën do të vendosë. Kjo pyetje u bë, por unë duaqë të jepet nën interpretimin e pikës 7 të nenit 16,pra e nënkupton kjo pikë këtë gjë apo jo?

Pyetja 2. Meqenëse janë disa pyetje që kanëtë bëjnë me përvojat botërore të referendumeve, nenuk kemi bërë referendume deri tani dhe disa gjërandoshta nuk i dimë mirë. Desha të pyes: ështëpraktikuar në botë që të hidhet në referendum njëligj me një numër shumë të madh nenesh, i cilikuptohet që është i vështirë për t’u konceptuar nëtërësinë e vet? Dhe nga ana tjetër, në qoftë se njëqytetar është pro me tërësinë e këtij ligji, por kavërejtje esenciale për një nen të veçantë, si mundta shprehë ai me anë të referendumit këtë vërejtjetë tijën ose këtë kundërshti? A mund të ketë nenetë veçanta që mund të hidhen për votim me dyvariante?

Tomor Malasi – Deputeti Ylli Bufi.Ylli Bufi – Kam një pyetje në lidhje me nenin 5,

ku thuhet se iniciativa për të kërkuar referendumin itakon Presidentit, kurse Kuvendi Popullor vendospër të.

Pyetja është kjo: kush ka të drejtë të përpilojformulën e referendumit, domethënë formulimin epyetjeve që shtrohen në referendum?

Tomor Malasi – Deputeti Kurt Xhepa.Kurt Xhepa – Unë e kam pyetjen po për nenin

5, i cili thotë se iniciativa për të kërkuar referendumini takon Presidentit të Republikës. A nuk është kjonjë kompetencë e Presidentit dhe ky nen mos

kthehet në nen kushtetues, që duhet të kalojë me2/3 e votave?

Po këtu: a mund t’i delegohet kjo e drejtë njëgrupi deputetësh apo një pjese të madhe të popullitnëpërmjet grumbullimit të firmave?

Tomor Malasi – Deputeti Skënder Gjinushi.Skënder Gjinushi – Unë kam një pyetje për

Komisionin e Ligjeve. Pyetja është kjo: a janëreflektuar vërejtjet që janë bërë në komision, se nuki shoh, pra pse nuk janë reflektuar? Nuk është dhënëas si është marrë vendimi në këtë komision, kështuqë kryetari mund të na sqarojë.

Për specialistët kam këtë pyetje: në tërësi,sidomos në kohët e reja, pra nga vitet ’50 e këtej,referendumet janë bërë mbi projekte apo janëratifikuar kushtetutat? Cila është përvoja më pozitivenë këtë drejtim?

Tomor Malasi – Deputeti Gjergj Rakaj.Gjergj Rakaj – Falemnderit!Ky është një ligj i zakonshëm. Në qoftë se ky

do të miratohet me 50 + 1, siç është rregulli, poratakon nene që kërkojnë 2/3 sipas ligjit kushtetues,kush do ta zgjidhë mosmarrëveshjen dhe çdo tëbëhet në këtë interval?

Tomor Malasi – Deputeti Vladimir Metani.Vladimir Metani – Ç’kuptojmë me “referendum”

në kuptimin ligjor konstitucional? Cilat janë llojet ereferendumeve dhe për çfarë aplikohen: për çështjetë përgjithshme, të veçanta, konkrete apo për bllokligjesh?

Tomor Malasi – Deputetja Natasha Shehu.Natasha Shehu – Në vërejtjen e Komisionit të

Ligjeve është shtuar: “...edhe për çështje të tjeramadhore”. Desha nga specialisti, në ka mundësi,të jepte një shembull që fut në këtë koncept.

Tomor Malasi – Deputeti Shaban Memia.Shaban Memia – Në pikën 7 të nenit 16 thuhet:

“Kuvendi Popullor vendos për referendumetpopullore”. Në pikën 4 të nenit 26 thuhet se“Presidenti i Republikës shpall ligjet e referendumettë vendosura nga Kuvendi Popullor” dhe pika 4/a:“Presidenti i Republikës i propozon Kuvendit Popullorpër të vendosur për referendumet popullore.” Pyetjaime është kjo: shikoni ndonjë kontradiktë ndërmjetprojektligjit të paraqitur dhe Dispozitave Kushtetueseekzistuese?

Tomor Malasi – Këtu përfundojnë pyetjet.Specialistët kanë nevojë për kohë apo do tëpërgjigjen menjëherë? Atëherë, mund të filloni mepërgjigjet.

Specialisti – Së pari, faleminderit për ftesën

987

Viti 1994 Legjislatura e 13-të

që na bëtë për të dhënë mendime për projektligjinqë është paraqitur për miratim dhe për t’iu përgjigjurpyetjeve.

Së dyti, ne kemi ardhur këtu si specialistë përtë dhënë mendimin për projektligjin që ështëparaqitur. Në qoftë se është fjala për të diskutuarpër referendumin kushtetues legjislativ, ratifikuesetj., etj., këto janë probleme që, sipas mendimittim dhe të kolegut, nuk i takojnë kësaj seance.

Së treti, në qoftë se...Tomor Malasi – Ju lutem mbani qetësi ! Ai do

t’u përgjigjet atyre pyetjeve që mund t’u përgjigjet,që janë në kompetencën e tij dhe që përfshihen nëprojektligjin” Për referendumet”. Të tjerave që nukmund t’u përgjigjet e ka në kompetencë Parlamenti,ta zgjidhi ai. Ju lutem vazhdoni!

Specialisti – Për një problem u adresuan 11–12 pyetje.

Tomor Malasi – Zoti Kristo, ju lutem merrnipyetjet me radhë. Atyre që nuk mund t’ju përgjigjeni,thoni që s’mundeni. Mos keni nevojë të përgatiteni,t’i seleksiononi pyetjet?

Specialisti – U bë një pyetje dhe për mendimintim kjo është pyetja kryesore: Përmbajtja e nenit 2a bie ndesh me Dispozitat Kryesore Kushtetuese?

Tomor Malasi – Zoti Kristo, do t’i merrni pyetjetme radhë.

Specialisti – Pyetje: A e nënkupton ligji dhemiratimin automatikisht të referendumit?

Janë dy çështje që duhen dalluar. Çështja e parëështë se Presidenti, duke shfrytëzuar iniciativënlegjislative, paraqet një projektligj për referendumindhe ky projektligj diskutohet një për një dhe vendosetsi do të veprohet më të: do të pranohet apo jo?

Çështja e dytë lidhet me iniciativën përreferendum, me pikën 4/a të nenit 28. Kjo i takonfazës mbas miratimit të ligjit. Pra, propozimi iPresidentit bëhet në fazën e dytë për dërgimin eprojektkushtetutës për t’u miratuar me referendumnga populli. Pra, ky propozim i