38
www.arabic.uz 1 Абул Ҳасан Али Ҳасан ан-Надавий ПАЙҒАМБАРЛАР ҚИССАСИ (Болалар учун) Биринчи қисм Араб тилидан: Анвар Аҳмад таржимаси Тошкент 2012-йил

Qisas al Anbiya - uCozmuxlis.at.ua/kitoblar/qisas-1.pdf 2 Бисмилла˝ир ро˝манир ро˝им МУ АДДИМА Мусулмон ў ил- изларим! Мен барча

  • Upload
    others

  • View
    32

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

www.arabic.uz

1

Абул Ҳасан Али Ҳасан ан-Надавий

������ � �� ���

ПАЙҒАМБАРЛАР

ҚИССАСИ

(Болалар учун)

Биринчи қисм

Араб тилидан:

Анвар Аҳмад

таржимаси

Тошкент

2012-йил

www.arabic.uz

2

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим

МУҚАДДИМА

Мусулмон ўғил-қизларим!

Мен барча тенгқурларингиз каби сизнинг ҳам қисса-ю ҳикояларга, уларни эшитиш

ва ўқишга жуда-жуда қизиқишингизни кўриб турибман. Лекин, ачинарли томони

шундаки, қўлингизда фақат мушук, ит, бўри, шер ва айиқ каби ҳайвонлар ҳақидаги

эртаклар...

Ҳа, бу биз - катталарнинг камчилигимиз. Худо хоҳласа, ушбу китобчамиз чоп

этилган ҳолатда сизларга етиб боради...

Азиз ўғил-қизларим! Мен сизларнинг турли бемаза эртаклар ва ҳайвонлар ҳақидаги

ҳикоялардан бошқа ўз ёшингизга муносиб қиссалар топа олмаётганингиздан

хижолатдаман. Шу боис, сизга, барча мусулмон фарзандларига атаб Пайғамбарлар

тарихини енгил услуб билан болалар тилида баён этишга киришдим. Қўлингиздаги

ушбу китобча пайғамбарлар қиссасидан сиз азиз болаларим учун ёзилган биринчи

китобидир. Уни сенга ҳадя қиламан.

Китобни имкон қадар болалар тили ва табиатига яқин қилиб ёздим. Содда, енгил,

тушунарли бўлишига, жумлаларнинг такрор-такрор келишига алоҳида эътибор

бердим.

Аллоҳ хоҳласа, ўтган пайғамбарлар қиссасини енгил услуб, чиройли баён ва қизиқарли тилда сенга туҳфа қиламан. Уларда мутлақо ёлғон аралашмайди.

Эй биродаримнинг ўғилчаси – Муҳаммад! Аллоҳ сен билан ота-онанг, амакинг ҳамда ислом кўзини қувончларга тўлдирсин. Сени сабабчи қилиб ушбу хонадонга, бутун мусулмонларга оталаринг баракотларини қайтарсин!

Абул Ҳасан Али Ҳасан ан-Надавий.

www.arabic.uz

3

������ ������� ��������

�� ����� !��� ��������

����������� ������� �� ����� ������ .����� ������ �! "����� �#��$�� %& �'��� .�()� �'����*�$+� ��,�- ���./ ����. �'����*���./����0123� �45���� .& �'����*6�$�7+� 8,�- ���5�9 #����� �:5�9 ��: �����. "����� ����01�� �����01�� :5��+� ��,�- %&2 '����*�����. �*�;�� �<��0+� �'�������0�123� 8,��+ �'*���=. �./ �'����*�����=�;�� +����0123� 8,��. �./ �'����*�� ����>������0123� 8,�- .

БУТЛАРНИ КИМ СИНДИРДИ?

1

БУТЛАР СОТУВЧИСИ

Кўп ва жуда кўп кунлар аввал бир қишлоқда жуда машҳур киши бўлган эди. Бу

кишининг исми Озар эди. Озар бутларни сотар эди. Ушбу қишлоқда бир уй бўлиб, у жуда катта эди. Бу уйда бутлар бўлиб, у жуда ҳам кўп эди. Одамлар мана шу бутларга сажда қилар эдилар.

Озар ҳам мана шу бутларга сажда қилар эди. Озар ҳам мана шу бутларга ибодат қилар эди.

"� #$% &���'.

�� ���+�* �?�+ ���./ �'����*��5@�� ���5@ �����. �'����*��(5-��$9�A ��+��+� ��,�- �(�) .�<��0B+� C�$�� �(5-��$9�A �'����* �;���12D+ �'*���=����0. ����0�123� �'*����>�� �<��0+� C�$���*. �$9�A �'����*� �(5-�123� E'�� �F�$�>���=G ����0�"���. E'�� �F�$>�� �'����*23��1�H�* �(EI�J�K�L �H ����0 �4�M;�L. �'����*�H ����0�123� E'�� �F�$�>�� �0�L �H�* N$�O�L�4�P. ���*Q,+� E'�� C�$�� �'� %�I�R �SI�=�� �T��9

�4�&��L �U�& ����0�123� .�P+� C�$�� �'����*BV�M�L �U�& ����0�123� ����>�W X�X��V�� ���4�0. �'����*��$9�A& XY�X7�� �(-6BP�Z ?[; : ��]��M++ �<��0+� ���=�;��2D�1�'����* ^����0�?�;P�Z XY�V;�� �(5-��$9�A :^����0123� �<��0+� XY�V;�� ��]��M+

2

ОЗАРНИНГ БОЛАСИ

Озарни бир жуда ҳам ақлли бир боласи бор эди. Бу боланинг исми Иброҳим эди.

Иброҳим одамларни бутларга сажда қилаётганларини кўрди. Одамларни ана шу бутларга ибодат қилаётганини кўрди. Иброҳим билар эдики, албатта бутлар тошдан эди. Ва яна билар эдики,

албатта бутлар гапирмас эди ҳамда эшитмас эди. Ва билар эдики, бутлар зарар бермас ҳамда фойда бермас эди. Ва кўрар эдики, албатта пашшалар унга қўнар эди, бутлар эса уни хайдай

олмас эди. Ва яна кўрар эдики, бутларнинг овқатини сичқон еса, уни ман қила олмас эди.

www.arabic.uz

4

Иброҳим ўзига ўзи, нима учун одамлар бутларга сажда қиладилар, деб айтар эди. Ва яна нима учун одамлар бутлардан (ҳожатларини) сўрашади, деб ўзидан сўрар эди.

)� �*��+� ,- �����.��/�

����*8�+���+ XY�X7�� �(5-��$9�A �' :%�9�� ���!�>�L ��]��M+ %�9�� ����* ^����0123� 8,�- ����! ^����0�123� 8,��+ ���=�;�L ��]��M+ %�9�� ����*! 8,�- E'�A ^����0�13� 8,�- XY�V�;�L ��]��M+ ����0123��H�4�M�;�L�H�* �(EI�J�K�L ! 8,�- E'A�*�H ����0�123� �H�* N$�O�L �4�P�0�L!

����>E +� ����+ �4�O�L [a�6�@ bc23�* ^�T��$� +��* X�X�BV�L �H %�9�� ��� ����0�123� 8,�- E'A�*�* �H� �L�T�$! �d�� ���./ �'����*�H�* �e�O �(��P�� .�0�� �(5-��$9�A �'����*���7+ �f�g�<��0+� �'����* �?!�� �d �'����O�*�H �'��M��BP��.

�Y����(5-��$9�A :[;B��� ��Z����<��0+� �e�-�] ��]�A ����0�123� �$ �<��0+� �(��BP�� �,h�05G�*.

3

ИБРОҲИМНИНГ НАСИҲАТИ

Иброҳим отасига айтар эди: эй отажон! Нима учун бу бутларга ибодат қиласиз?

Эй отажон! нима учун бу бутларга сажда қиласиз? Эй отажоним! нима учун бу бутлардан

(ҳожатингизни) сўрайсиз? Бу бутлар гапирмайди ва эшитмайди-ку! Бу бутлар зарар ҳам фойда ҳам бемайди-ку! Нима учун улар олдига таом ва ичимлик қўясиз? Эй отажон! Бу бутлар емайди

ҳам ичмайди ҳамку! Озар бундан ғазабланди (ва шундай бўлсада) Озар буни англамас эди.

Ироҳим қавмига насиҳат қилар эди. Кўпчилик одамлар унга ғазаб қилиб, уни тушунишмас эди.

Иброҳим ўзига ўзи: “Мен бутларни синдираман ва қачонки одамлар кетишганидан кейин.

Шундагина одамлар тушунадилар.

0� �-�����.� /�1 �2�� ���� �������

�<��0+� �i�$�P�& ��5R ����� 2a����* .�*BI+ �<��0+� �j�$�k�* �5>XY��PW23� �j�$�k. �(5-��$9�A ��+��* �j�$�k�*�(-��$9H �Y����* : �H�� �l�L �j�$�!�>^��0 ���(5-��$9�A �Y� :�(57�) ��Z��!

�-�]�*7�9�* �<��0+� �e�6�9�A 6& �(5-��$�5��+� : . 2a����*���* �����0123� %�+�A �(5-��$9�A+ �Y�2D�1����0 :��H�� ^�'��MEI�J�K�L �H �;�L�T��$�@�* ����>�W ��,�- ^�'��>�M !�H�� ^�'�XIX�BV�L�H�� � �L^�'��9�$ :�K�J�)�*��H "�����=G ����Z23 ����0�123 �m �0�L.

�(5-��$�9�A �Y��� :)�4 �/ 2�� ��� �56 7�8���9( ]o�&�g+� :pq[. �:�7� �Z ��!�* ����0123� :�K�J�)�* . �eO�s t ,h�05G���* �(5-��$9�A�,�k�<BV�P+� �����0�123� �(5-��$9�A �T�$�u�* �<BV�P+��9

����0123� �$�;��*. �0�g+� �(5-��$9�A �v�$�L�*�R %& �<BV�P+� �mEI�R�* �$��B�23� �(?7�0.

www.arabic.uz

5

4

ИБРОҲИМ БУТЛАРНИ СИНДИРАДИ

Ҳайит куни келди бас одамлар хурсанд бўлдилар. Одамлар хайитга чиқишди ва болалар

ҳам чиқишди. Иброҳимнинг отаси ҳам чиқди. Иброҳимнинг отаси Иброҳимга: “Биз билан

чиқмайсанми?” деди. Иброҳим: “Мен касалман”, деди. Одамлар кетдилар, Иброҳим эса уйда қолди. Иброҳим бутларнинг олдига келди ва бутларга: Гапирмайсизларми? Эшитмайсизларми?

Бу овқат ва ичимлик! Уни емайсизларми? Ичмайсизларми?

Бутлар сукут қилиб жим турар эди. Чунки улар тошдан эди ва гапирмас эди. Иброҳим:

(Нима учун гапирмаяпсизлар?) деди. Бутлар гапирмасдан жим турди. Ўша пайт Иброҳим

ғазаб қилиб, болтани олдида, Иброҳим бутларни болта билан уриб, бутларни синдирди.

Иброҳим катта бутни синдирмасдан қолдирди ва болтани бўйнига илиб қўйди.

;� �����< �=�>�. �?��

����0123� :5�9 %& ��XI�k�w�* �<��0+� �4�����*. �� �<��0+� �w������* B'+ �*���=�;��2D��5R ����� �?�Z23 ����0�1. xJ�+�*��� -�w�* �<��0+� �e�=�>�L. �y�)�V�L�*��s�* �<��0+O����.

�6 ��� ���� �=�<�> ��?�. ����@�A���B�� CD*�- ���E�� ���E���DF��) ;G (�6 ��� ����=�E�H IJ@�< �/ . � ��?�1 ���7 1 C�� /��.������- )KL (�6 ��� �6 9�M�< �C�� I�N�O �� ��O�P �Q�D��� �/ ADN�=�� �5' &�A�R�1) K� (�6 ��� �S�*�P�P �S�N�=�< ��?�. ����@�A���B�� ��1 �����- /��.� )K" (���� �>�� C�N�=�< �/ . T���� ��?�. �/ .6 ��M�H��< �5�- �6 *��� �56 7�8���1) U���*��� K)(

"�����=G ����0�123� E'�� �'�X&�$�>�� �<��0+� �'����*. �>�� ���Z����* �'�X&�$�H ������=zB+� E'�� �;�L�H�* �4�M �m �0�L. ���Z����*�>�� �'�X&�$�$�=�G �{O���� �$��B�23� �(�0�g+� E'��. �H �$��B�23� �(�0�g+� E'���* B'�� ���B7�� M�� �6�v�$�z�K���* .�H �$��B�23� �(�0�gB+� E'���* B7���������0�123� �$[;BJ�� B'�� .�(5-��$9[| ��X+��7�&: �(�I�>�L �:�Z���H ����0�123� E'�� �0�L�m.

���(5-��$�9�A �Y� : �y�5�J�&�H ����Z�A�* ����0�123� �'*�����>�L �H�* N$�O�L �H ����Z�A�* ����0�123� �'�X+�V�;�L �y�5���* ^�4�P�0�L �0�L �m�H�* ^�4�M;�L �H�� ^�'�XI7>�L �U�&�� ��}h�5�@ �'��M��BP�L ��XI�=�k�* �<��0+� �:�J�)�*!

5

БУНИ КИМ БАЖАРДИ?

Одамлар қайтиб, бутлар бор уйга кирдилар. Одамлар бутларга сажда қилишни истадилар

чунки у ҳайит куни эди. Лекин одамлар таажжубга ва даҳшатга тушишди. Одамлар

афсусланишди ва ғазабга келдилар.

59. Улар: «Бизнинг худоларимизга ким бундай қилди?! Албатта, у золимлардандир!»

дедилар.

60. Улар: «Уларни эслаб юрган бир йигитни эшитган эдик, уни Иброҳим, деб айтиларди», дедилар.

www.arabic.uz

6

61. Улар: «Уни одамлар кўзи олдига олиб келинглар. Шоядки гувоҳ бўлсинлар»,

дедилар.

62. Улар: «Худоларимизга буни сен қилдингми, эй Иброҳим?!» дедилар.

63. У: «Йўқ, буни манави, уларнинг каттаси қилди. Агар гапирадиган бўлсалар,

улардан сўраб кўринглар», деди. (Анбиё сураси).

Одамлар билар эдиларки, албатта бутлар тошдан эди. Ва яна билар эдиларки, тош

эшитмайди ҳам нутқ ҳам қилмайди. Ва яна билар эдиларки, катта бут ҳам тошдан эди. Катта бут юришга ҳам ҳаракатланишга ҳам қодир эмас эди. Ва албатта катта бут бутларни сидиришга ҳам

қодир эмас эди. Иброҳимга: “Сен биласанки, бутлар гапирмайди”, дейишган эди, Иброҳим:

“Қандай қилиб бутларга ибодат қиляпсизлар. У зарар ҳам фойда ҳам бермаса, нимага унга ибодат қиляпсизлар? Қандай қилиб бутлардан сўраяпсизлар? Ахир улар гапирмайди ҳам

эшитмайди ҳамку? Бирор нарсани англамаяпсизларми? Ақл юритмайсизларми? Одамлар сукут қилиб, хижолат чекдилар.

K �*V#� ���#��WX

�����X+����* �<��0+� �4�M�K: �]��!��#��+~� �'��-���* ����0�123� �$�;�� �(5-��$�9�A E'�A ^X��>BP�Z ! �<��0+� �Y�V�)�* :^�(5-��$�9�A �T��7R ��!^�(5-��$�9A �a����� ��!

�'���B+��T����= :)�*��' Y6 Z��[���% �' � 2�@�A�/( ]a�5�Z3� :�� .[ �'��� ��,�J�-�* :�(5-��$9�A ���5& ���7B+���* �{���Z �*����*�� . �xJ�+�*2��+ �Y����* �(5-��$9�A �$�g�Z ����0I:

)�*6 � #��* ��1\J�]�H�' �JW���� �/��.������- I�N�O �( ]a�5�Z3� :�p.[ ��'��� ��,�J�-�*�* �{w�$�9 ����0+� :�Z��� �(5-��$�9�A %�I�R �{!�U�).

�(5-��$�9�A N$�O�L �H ����0+� E'�� �<��0+� C�����* . �(+��) �(5-��$�9�A E'���* ��*�$�;�! �(5-��$�9�A E'�� �<��0+� C�����* .�*�$�5�z�L�* �<��0+� ��-�w�*.

6

СОВУҚ ОЛОВ

Одамлар тўпланиб: “Нима қиламиз? Албатта Иброҳим бутларни синдириб, олиҳаларга хиёнат қилди”, дейишди. Баъзилар: “Иброҳимнинг иқоб ва жазоси нима?” деб сўрашди. Жавоб

шундай эди:

68. Улар: «Уни куйдиринглар! Агар (бир иш) қиладиган бўлсангиз, худоларингизга ёрдам

беринг!» дедилар.

(Шунингдек: олов ёқинглар ва унга Иброҳимни ташланглар.

Лекин Аллоҳ Иброҳим (а.с.)га ёрдам берди ва оловга деди:

Биз: «Эй олов, сен Иброҳимга салқин ва саломатлик бўл!» дедик. Шундай ҳам бўлди,

олов Иброҳим (а.с)га салқин ва саломатлик бўлди. Одамлар кўришдики, Иброҳим (а.с.)га олов

www.arabic.uz

7

зарар бермаган эди. Ва яна одамлар кўришдики, Иброҳим (а.с.) хурсанд ва соғ-саломат эдилар.

Одамлар бундан даҳшатга тушдилар ва ҳайрон бўлдилар.

^ –�� ���# Z��\

�Y��7�& ��{������� �(5-��$�9�A C���� �#�I�5�+ �o��]�* :6b9�� ��,�- . ��M�+�*�(5-��$�9�A �Y��� ��e�����J+� �T��s :�H ! �S�5�+ ��,�-6b9�$�9 .�Y��7�& �$�M�7+� �(5-��$�9�A C�����* :6b9�� ��,�- .�(5-��$�9�A �Y��� ��$�M�7+� �T��s ��M�+�* :�H !6b9�$�9 �S�5�+ ��,�- !

�(5-��$�9�A �Y��7�& ��S�M� +� :�>�I�W�* :)��?�. \Z��# ��?�. ������P ( ]��>Z3� :��.[ ����5E+� 6& �S�M� +� :�9��s ��M�+�*�(5-��$�9�A �Y��� :�H !6b9�$�9 �S�5�+ ��,�- .�o��M�� �H �6�G 2�� E'�A .�e5d�� �H ����9 2�� E'�A . �c���� 2�� E'�A�a�6�@ �?��I�d�� �H .

Ng+� �?��I�d�� �y5>�u �e�����J+��*�f�� .�S�M� +� �?��I�d�L �y5>�u �$�M�7+��* .�P5>�u �S�M� +��*"#X��5EI+� �����I�d�� ��(�5�d+� �����I�d���* .�$�g�0�� �H�*�y5>�u �?�Z23 �$�M�7+� 6�Z�$�g�0�� �H�* �y5>�u �?�Z23 �e�����J+� 6�Z ."#�P5>�u ����Z23 �S�M� +� 6�Z�$�g�0�L �H�*.

��� 6�Z�$�g�0���* .�o��M�� �H �6�G 2�� E'23 .�e5d�� �H ����9�* . �c�����*�a�6�@ �?��I�d�� �H.

7 – РОББИМ КИМ?

Кечаларнинг бирида Иброҳим (а.с.) юлдузни кўрдилар ва бу менинг роббим дедилар.

Юлдуз ғойиб бўлгач, Иброҳим (а.с.): Йўқ! Бу Роббим эмас! Дедилар.

Иброҳим (а.с.) ойни кўрганларида: “Бу роббим”, дедилар. Ой ғойиб бўлгач, Иброҳим

(а.с.): “Йўқ! Бу Роббим эмас”, дедилар.

Қуёш чиқди, Иброҳим (а.с.): (Мана шу Роббим. Бу каттароқ), дедилар. Кечқурун қуёш

ботгач эса, Иброҳим (а.с.): “Йўқ! Бу менинг роббим эмас”, дедилар.

Албатта Аллоҳ тирик ва ўлмайди.

Албатта Аллоҳ ҳамиша боқий қолувчи ва йўқ бўлмайди.

Албатта Аллоҳ кучли ва уни ҳеч бир нарса енга олмайди.

Юлдуз заиф бўлиб, тонг ундан ғолиб келади. Ой ҳам кучсиздир, қуёш унга ғолиб келади.

Қуёш ҳам заифдир, кеча (тун) унга ғолиб келади, булут ҳам унга ғолиб келади. Менга юлдуз ёрдам бера олмайди чунки у ожиздир, менга ой ёрдам бера олмайди чунки у ожиздир,

қуёш ҳам менга ёрдам бера олмайди чунки у ҳам ожиздир. Менга Аллоҳ ёрдам беради. Чунки

Аллоҳ тирик ва ўлмайди ҳамиша боқий ва йўқ бўлмайди ва кучли ва уни ҳеч бир нарса енга олмайди.

` �a� \Z��#

N9�� 2�� E'�� �(5-��$�9�A �F�$�R�*�? .�o��M�� �H �6�G 2�� E'23 .�e5d�� �H ����9 2�� E'���* .��I�d�� �H �c���� 2�� E'���*�a�6�@ �?. �e�����J+� NT�� 2�� E'�� �(5-��$�9�A �F�$�R�* !�$�M�7+� NT�� 2�� E'���* !�S�M� +� NT�� 2�� E'���* ! NT�� 2�� E'���*

��M�+��>+�!

www.arabic.uz

8

}U5I�k�* ��5���Z �?�I�>���* �(5-��$�9�A ��� C���-�* . ��� �$�!�� �* �(5-��$�9A���R���� B'���>�0�M���* �?�!���� ����0�123� ��w���R �x! �(��.

8 – РОББИМ АЛЛОҲ

Иброҳим (а.с.) роббилари Аллоҳ эканини билдилар. Чунки Аллоҳ тирик ва ўлмайди.

Албатта Аллоҳ ҳамиша боқий ва йўқ бўлмайди. Албатта Аллоҳ кучли ва уни ҳеч бир нарса енга олмайди. Иброҳим (а.с.) билдиларки, албатта Аллоҳ юлдузларнинг роббиси ва Аллоҳ ойнинг роббиси ва Аллоҳ қуёшнинг ҳам роббисидир. Ҳақиқатда Аллоҳ оламлар роббисидир!!!

Аллоҳ Иброҳим (а.с.)ни ҳидоят қилди ва у зотни Набий ҳамда халил (дўст) қилиб олди.

Аллоҳ Иброҳим (а.с.)ни қавмини (ҳақ йўлга) даъват этишга ва бутларга ибодат қилишдан

қайтаришга буюрди.

G –/��.������- X�6�O�W

�(5-��$�9�A ��R�w�*����0�123� ��w���R �x! �(���>�0�!�* �[�� %�+�A �?�!���� .?!���7+ �(5-��$�9�A �Y��� : ^�'*�����>�L ��!)�=�* �6 ��� & ��J�������P( ]a�$> +� :��[ .

�(5-��$�9�A �Y��� :) �>�.��56 O�&�9 �b�- �/ 2�*6 =�E���1( )c� d�1 �'�P �/ 2�*6 =� ���1 �'�P�5') ( ��*�U���% ��*�&�e�' �>�� �6 ����56 N�=� �1 �f���?��( ]a�$> +� :�q���.[

�(5-��$�9�A �Y��� : �H ��Z�V�&��� 8,�- �����R����0�123 .����0�123� 8,��+ �*���R ��Z�� B��9 .�M�+��>+� �T�� �����R�� ��Z��. )��1�&�A�1 �6 A�< \���7�N�g h�?D��() ���7���1�' \�� E�=�8 1 �6 . h�?D���'() ��� �R�1 �6 A�< S�i���� ��b�-�') ( h�?D���'

�����+ 1 D/ j \�� @��E 1( ]a�$> +� :�����[. c����L �H�* �mXI�l�L �H ����0�123� E'�A�* . �(>B �L �H ����Z�A�*67�;�L �H�* �{��G�� .6P� �L �H �6���& ���G�� ���$�! ��]�A�* .

6�5�z�L �H�* �{��G�� �:5M�L �H ����Z�A�*.

9 – ИБРОҲИМ (А.С.)НИНГ ДАЪВАТИ

Иброҳим (а.с.) ўз қавмини Аллоҳга даъват қилди ва уларни бутларга ибодат қилишдан

қайтарди. Иброҳим (а.с.) қавмига: “Нимага ибодат қиласизлар?” деди. Улар: “Санамларга

ибодат қилмоқдамиз”, дейишди. Иброҳим (а.с.): “Илтижо қилганингизда улар сизни

эшитадиларми” “Ёхуд наф ёки зарар етказа оладиларми?” дедилар. Улар: “Йўқ, биз ота-боболаримизни шундай қилаётганларини кўрдик, дедилар”.

Иброҳим (а.с.): “Мен бу бутларга ибодат қилмайман, аксинча мен бу бутларга душманман”, дедилар. Мен оламлар роббисига ибодат қиламан.

“У мени яратган зотдир. Бас, мени ҳидоят қиладиган ҳам Унинг Ўзи. Мени

таомлантирадиган ва суғорадиган ҳам Унинг Ўзи. Бемор бўлганимда менга шифо

берадиган ҳам Унинг Ўзи. Мени ўлдирадиган, сўнгра тирилтирадиган ҳам Унинг Ўзи”.

www.arabic.uz

9

Албатта бутлар яратмайди ҳам ҳидоят ҳам бермайди. Албатта улар бирор зотни

таомлантиролмайди ... Агар бирор киши бемор бўлиб қолса шифо беролмайди. Албатта улар

бирор кишини ўлдиролмайди ҳам тирилтиролмайди ҳам.

�L – �P����� ����E�N�f

����� �(+����* ������ ����� ��I�! #�0���MB+� 6& �'��� .+� �'����*�0�I�MBI+ �'*���=�;�� �<� . E'�� ��I�MB+� �4M�)�*���G23 ���=�;�� �H�* [� ���=�;�� �(5-��$�9�A .�(5-��$�9�A �e�I�W�* ��I�MB+� �eO�d�& . ��(5-��$�9�A 2a����* �F��l�� �H �(5-��$�9�A �'����*

2�� EH�A �{��G��. ��I�MB+� �Y��� :�� ��N9�� �x�!^�(5-��$�9�A � �(5-��$�9�A �Y��� :��� 6b9��! ��I�MB+� �Y���:^�(5-��$�9�A ��� ��� �x�! �(5-��$�9�A �Y��� :) S��E 1�' \���+ 1 h�?D��( ]�$7�+� :q��[. ��I�MB+� �Y��� :�:5!X��* 6�5�GX� ��Z��.

��R�w�* }U���� ��I�MB+��?�I�K���* . }U���� ��R�w�*/�?���$�L�* �$�k .�Y����* : �:B��$�L�* }U���� �:BI�K�� ��:5!X��* 65GX� ��Z��}U���� .�v�$� �! Q�X� ��+�,���* ������ �{�5I�9 ��I�MB+� �'����*. �(��BP���* ���I�MB+� �(��BP�� B'�� �(5-��$�9�A �w������*�?�!���� . �Y��7�&

�(5-��$�9�A�I�MBI+ :)�k�<�l���m�E��� ���� ��A�� �n�M�< �o���R�E��� ���� �p�EDR���� \�9�M�1 �a� D5( ]�$7�+� :q��.[ �:�J�)�* ��I�MB+� �$�5�z�K�& .�{9����� �����* ��!�* ��I�MB+� ���=�k�*.

10 − ПОДШОҲ ОЛДИДА

Шаҳарда жуда катта ва жуда золим подшоҳ бор эди. Одамлар ўша подшоҳга сажда қилардилар. Подшоҳ эшитдики, Иброҳим (а.с.) Аллоҳга сажда қиладилар ва ундан бошқа ҳеч

бир зотга сажда қилмайдилар, деб. Подшоҳ бундан ғазабланди ва Иброҳим (а.с.)ни (чақиришни)

буюрди. Иброҳим (а.с.) унинг олдига келдилар, у зот Аллоҳдан бошқа ҳеч кимдан қўрқмас эдилар. Подшоҳ: “Роббинг ким?” Деди. Иброҳим (а.с.): “Роббим Аллоҳ!” дедилар. Подшоҳ: “Эй

Иброҳим! У Аллоҳ ким?” деди. Иброҳим (а.с.): “У тирилтирувчи ва ўлдирувчидир”, дедилар.

Подшоҳ деди: “Мен ҳам тирилтираман ва ўлдираман”, дедилар. Подшоҳ бир кишини келтирди

ва уни ўлдирди. Яна бир кишини келтирди уни ўлдирмади. Подшоҳ деди: “Мен тирилтираман

ва ўлдираман, бир кишини ўлдирдим ва бирини ўлдирмадим”, деди. Подшоҳ нодон эди,

шунингдекбарча мушриклар ҳам. Иброҳим (а.с.) подшоҳга ва қавмига тушунтиришни

хоҳладилар. Иброҳим (а.с.) подшоҳга: “Албатта, Аллоҳ қуёшни Машриқдан чиқаради, бас, сен уни Мағрибдан чиқаргин-чи”, дедилар. Шунда подшоҳ ҳайратда қолди ва сукут сақлади.

Подшоҳ шарманда бўлди ва бирор жавоб топа олмади.

www.arabic.uz

10

�������6�� X�6�O�W �&

�7�& ��{O���� �8��+��* ���R���� B'�� �(5-��$�9�A �w������*��?�+ �Y : ) ���� 1 �4�' !�E���1 �4 ��� & ��=�9 �/�� �S���P ��1( ]�$! :�q[.

N$�O�� �H�* �4�P�0�� �H ��! �����>�L �(+�*. )��& ��=�9 �4 �S���P ��1�5��8��DR�� ( !]�$! :�� .[

�9�� ��� :X��x�M�G�$+� ����R !�Y����* ��(5-��$�9�A ��+��* �eO�s�* :�}h�5�@ B�X7�L �H�* 6�0B��$�L��& ����9�$�u�� ��Z�� . �(5-��$�9�A �'����*8�+���+ �Y��7�& ��{M5I�G :)�f���N�O V��]�H( ]�$! :��.[

�?�+ �Y����* :b9�� ��R�w���* ��0�- �x! �e�-B]�� ��Z��6 .�����>���* ��$�k/ ���I�9 %�+�A �e�-B,�� B'�� �w������* ������ �(5-��$�9�A �y�)�V�L�* [�� %�+�A �<��0+� ���R�����* ��?�9��.

11 − ОТАНИ ДАЪВАТ ЭТИШЛАРИ

Иброҳим (а.с.) ўз оталарини ҳам ҳақ йўлга даъват этишни хоҳладилар ва унга: (Эй отажон!

Нима учун эшитмайдиган, кўрмайдиган ва сенга бирор фойда бера олмайдиган нарсага

ибодат қиласан) дедилар. Нима учун фойда ҳам бера олмайдиган зарар ҳам бера олмайдиган

нарсага ибодат қиласан? (Эй отажон! Шайтонга ибодат қилма). Эй отажон! Раҳмонга ибодат

қил!”, дедилар.

Иброҳим (а.с.)нинг отаси бундан ғазабланди ва: “Мен сени ураман, мени тинч қўй ва бирор

нарса дема”, деди. Иброҳим (а.с.) ҳалийм эдилар ва оталарига: (Омон бўл), мен бу ердан

кетаман ва роббимга дуо қиламан”, дедилар.

Иброҳим (а.с.) жуда афсусландилар ва бошқа бир шаҳарга кетишни ва роббиларига ибодат қилиб, одамларни Аллоҳга даъват этишни хоҳладилар.

�" –�� I���- D2�,

�(5-��$�9�A ��+��* �eO�s�* ��I�MB+� �eO�s�* �(5-��$�9�A ������ �eO�s�* .�I�9 %�+�A �$&��;�� B'�� �(5-��$�9�A �w������* ��$�k/ ��[�� %�+�A �<��0+� ���R�����* 2�� ?5& �����>���* .�8��+��* ���w�*�* 8��I�9 �x! �(5-��$�9�A �j�$�k�* .�9�A ���g���* �?�>�!�* �#EJ�! �(5-��$�.���*�K �?

�$����- .�5& �S�5�+ X#EJ�! �:�Z����*�$�=�@ �H�* �e� �R ��� .�+ X#EJ�! �:�Z����*���Z �H�* �$Bh�9 ���5& �S�5�$ . �S�5�+ X#EJ�! �:Z�����*�$� �9 �H�* "'����5�G ���5& .

www.arabic.uz

11

���5& �Y���Z�* �#EJ�! %�+�A �(5-��$�9�A ���1�*�* .���*�. �(5-��$�9�A �v�$�L�*�K�M�)�A �8���+�*�* �$����- �?���5R . B'�� �(5-��$�9�A �w����� ��M�+�*�� �e�-B,�����*�. �:�+��K�$����- �? : �x���� %�+�A��c�b5�) � ^����>�W �H�* �a��! ��0�- �S�5�+�* 6�0X��$�K�L�� ^��0�- 6�0X��$�K�L�� ! ��� �v�$�!�� B��-

�(5-��$�9�A �Y��� ^��,���9 :�(�>�Z !�$����- �:�+��� :��0�>5O�� �H B'�]�A!

12 − МАККАГА

Бу ҳолатдан Иброҳим (а.с.) қавми, подшоҳ ва Иброҳим (а.с.)нинг отаси ғазабланишди.

Иброҳим (а.с.) бошқа шаҳарга сафар қилишни хоҳладилар. У ерда Аллоҳга ибодат қилиб,

одамларни ҳақ йўлга даъват этишни хоҳладилар. Иброҳим (а.с.) ўз шаҳриларидан оталари билан

видолашган ҳолда чиқиб кетдилар. Иброҳим (а.с.) Маккани қасд қилиб йўлга чиқдилар ва ўзлари билан хотинлари Ҳожар бирга эди. Макка шундай эдики, у ерда на ўт-ўлан ва на шох-

шабба йўқ эди. У ерда қудуқ ҳам анҳор ҳам йўқ эди. У ерда ҳайвонлар ҳам одамлар ҳам йўқ эди.

Иброҳим (а.с.) Маккага етиб келиб, у ерга тушдилар. Иброҳим (а.с.) аёллари Ҳожар ҳамда ўғиллари Исмоилни ташлаб кетдилар. Иброҳим (а.с.) кетишни хоҳлаганларида аёллари Ҳожар:

Эй Саййидим қаерга? Мени бу ерга ташлаб кетасизми? Бу ерда сув ҳам овқат ҳам йўқку? Сизга буни Аллоҳ амр қилдими?” деганида, Иброҳим (а.с.): “Ҳа! Ҳожар дедилар. Ҳожар: “Ундай

бўлса, бизни зоя қилиб ташлаб қўймайди”, дедилар.

�)��� �q ��$ ���r�

�a��! �?�57�;�L B'�� �?N!X� �o�w������* �}��$�! X�5>�M�)�A �� �R�* . ^�a��MB+� �x���� �xJ�+�* �S�5�+ X#EJ�!�* ��$Bh�9 ���5& �S�5�+ X#EJ�!�*��*�$�MB+� %�+�A ��P�g+� �x! c�$�=�L�* �2a��MB+� �eXIB �L �$����- �:�Z����* �$���Z ���5&���P�g+� %�+�A ��*�$�MB+� �x!�* .

�a��! ��M���+ �m�I�l�& ��5R��M�)�A �$�g�Z �* �$����- ��� �$�g�Z�* .�j�$�k�* �:�9�$�@�* X�5>�M�)�A �T�$�@�* ����23� �x! �a��MB+� b��zB+� 6& �<��0+� ����0! �T�$� �� 6KE+� �$Bh��+� �6- 8,�-�* �����!�. 6& ��� �v������& ������!�. �$Bh�9 �'��J�& �a��MB+� �67�9�* �$����-

�(-��I�9 %�+�A �����!�. [a��M�9 �'��LBV���* .�-^�����!�. 2a��! �:�9�$�@ B�

13 − ЗАМЗАМ ҚУДУҒИ

Исмоил бир сафар чанқаб қолди, онаси унга сув ичиришни хоҳлади. Лекин сув қаерда?

Маккада қудуқ йўқ эди, Маккада анҳор ҳам йўқ эди. Ҳожар сув талабида эди. Сафодан

Марвагача ва Марвадан Сафогача юрар эди. Аллоҳ Ҳожар ва Исмоилга нусрат берди ва улар

учун сув яратди. Сув ердан чиқди, Исмоил ҳам ичди, Ҳожар ҳам ичди, сув ортиб қолди. Бу

Замзам қудуғи эди. Аллоҳ Замзамга баракот берди. Бу ўша инсонлар Ҳажга борганида ичадиган

ва сувини ўз шаҳарларига ҳам олиб кетадиган қудуқдир. Сен Замзам сувидан ичганмисан?

�0 – # �1s��- ����.��/�

www.arabic.uz

12

�����! ���>�9 �#EJ�! %�+�A �(5-��$�9�A �w��R�* .��5>�M�)�A 8��+���9 �(5-��$�9�A �i�$�&�* ��$����- �67�+�* ��5>�M�)�A �67�+�* . �'����*c�$�=�� ��{d�1 �{��+�* X�5>�M�)�A8�+��* �4�! �j�$�l���* �e�>BI���* .����� ��5>�M�)�A Nez�� �(5-��$�9�A �'����* . C���� �#�I�5�+ �o��]�*

��5>�M�)�A �f�9B,�� �?�Z�� ����0�MB+� 6& �(5-��$�9�A .�}�w��1 �{!��0�! �?�!��0�! �'����* ��}�w��1 ��5���Z �(5-��$�9�A �'����* .�A �'����* �(5-��$�9����0�MB+� 6& ��� �8�$�!�� ��! ���>BP�� B'�� �w����V�& �[�� ��5I�k .��5>�M�)[| �(5-��$�9�A �Y����*:

)t���9 ��b��� �� F�*��< �f +���b�P \Z*�P ������E��� \�< t�#�P \Z*�-( )���� : a� �U��v �5�- \�* &�w�@�H ����x 9 ��� �>�=�<� �S���P ��1 ��1�����D�� ����( ]o�&�g+� :��q.[ �9�A �,�k���*�{05�J) �,�k���* �?�>�! ��5R��M�)�A �(5-��$ .{0! �(5-��$�9�A ���I�9 ��M�+�*%��5>�M�)�A �f�9B,�� B'�� �w����� .

�9�A �w������* �����23� %�I�R X�5>�M�)�A �4�=� �u��*���& ��f�9B,�� B'�� �(5-��$�5>�M�)�A ���X7BI�G %�I�R ���Jb;+� �4�u! �8�$�!BV�� ��! �?XI5I�k X��>BP�� B��- C�$�� B'�� Nez�� 2�� �xJ�+�* .�0�9� Nez�� �*�� �$��B��� 2�� Nez�� B��-�*�$��B��� �? �f�=�Z�* ^

'��zK�![|� 6& �(5-��$�9�A .�&�V�����J�9 ����$���� ��� ���)��#�0�=B+� �x! ����* ��Y :��5>�M�)�A �f�9B,�L �H�* ��,�- �f�9B]�A . ��� �e�G���*%�z�u23� �5R 6& �f�9E,+��9 ��MI�;�MB+� �$�!�V�& �(5-��$�9�A ���M�R .

�(EI�)�* ��5I�lB+� �(5-��$�9�A %�I�R ��� %EI�1�>�M�)�A ?�0�9� %�I�R ��� %EI�1�* �(EI�)�* ��5.

14 − ИБРОҲИМ (А.С.)НИНГ ТУШЛАРИ

Бироз муддатдан сўнг Иброҳим (а.с.) Маккага қайтиб, Исмоил ва Ҳожарни учратдилар.

Иброҳим (а.с.) ўғиллари Исмоилни кўриб хурсанд бўлдилар. Исмоил кичкина бола бўлиб,

югуриб, ўйнаб юрар ва отаси билан чиқар эди. Иброҳим (а.с.) Исмоилни жуда яхши кўрар эди.

Кечаларнинг бирида Иброҳим (а.с.) Исмоилни қурбон қилаётганини туш кўрди. Иброҳим (а.с.) ҳақ пайғамбар эдилар, у кишининг тушлари ҳам рост эди. Иброҳим (а.с.) Аллоҳнинг халийли

эдилар, Аллоҳ у кишига тушда буюрган нарсани амалда қилишни хоҳлади.

Иброҳим (а.с.) Исмоилга шундай деди: “Мен тушимда сени сўяётганимни

кўрмоқдаман, боқиб кўр, нима дейсан?”. Исмоил: “Эй отажон! Сенга амр этилганни бажар, иншааллоҳ, мени сабр

қилгувчилардан топурсан” , деди. Иброҳим (а.с.) Исмоилни ва у билан бирга пичоқ олдилар.

Иброҳим (а.с.) Минога етганида, Исмоилни қурбон қилишни хоҳлади. Исмоил ерга (ухлашга ётгандек) ётди. Иброҳим (а.с.) сўйишни хоҳлади, пичоқни Исмоилнинг халқумига қўйди. Лекин

Аллоҳ унинг халийли, Ўзи буюрган ишни қиладими? Ёки йўқми шуни кўришни яхши кўрарди.

У Аллоҳни кўпроқ яхши кўрадими ёки ўғлиними? Иброҳим (а.с.) бу имтиҳондан

муваффақиятли ўтди. Аллоҳ Жаброил (а.с.)ни жаннатдан бир қўчқор билан юбориб, шундай

деди: Сен буни сўйгин, Исмоилни сўймагин. Аллоҳ Иброҳим (а.с.)нинг қилган ишини хуш

кўрди ва мусулмонларга Қурбон ҳайитида қурбонлик қилишни буюрди.

Иброҳим Ҳалийлуллоҳга Аллоҳнинг салавоти ва саломлари бўлсин.

Унинг ўғли Исмоилга ҳам салавоти ва саломлари бўлсин.

�; –�� ���2�=�� ,

www.arabic.uz

13

�*�9�A �e�-�][� �{K�5�9 �6�0���� B'�� �w������* ���+�] ���>�9 �w��R�* �(5-��$ .:�Z����* �'*�����>�� [� �:�5�9 �'��� ��!�* }����� �o��5��+� 2�� ?5& .�6�0���� B'�� X�5>�M�)�A �w������*8�+��* �4�! [� �{K�5�9 .�=zB+� X�5>�M�)�A�* �(5-��$�9�A ���7�Z�*�Y����=B+� �x! ����� . �(5-��$�9�A �'����*

8��5�9 �#���>�J+� 6�0����. �A �'����*X�5R��M�)8��5�9 �#���>�J+� 6�0���� . ��R����* 2�� �$X�B,� �(5-��$�9�A �'����* . �$X�B,�� X�5>�M�)�A �'����*��R�����* 2�� .

)�S�*�P �fD*�- �D��� �>D��7�9 ���D��# /��N�=�� !��ED��� ( ]�$7�+� :�q�[. ��� �����7�L�* �x! �?�����K�Z �x�z�Z �#���>�J+� 6& �v����9�* ��5>�M�)�A�* �(5-��$�9�A�A���U�1 ��X� 6& #���>�J+� %�+ . �$&��;���*

�J+��9 �'�X&�X ���* b��zB+� ������� 6& #���>�J+� %�+�A �'��MI�;�MB+���-���0R �'�QI�g���* #���> . �x! �����7�L�* #���>�J+� 6& ��� �v����9��5>�M�)�A�* �(5-��$�9�A.

�(EI�)�* �(5-��$�9�A %�I�R ��� %EI�1. �(EI�)�* ��5>�M�)�A %�I�R ��� %EI�1. �(EI�)�* ���M�z�! %�I�R ��� %EI�1�*.

15 − КАЪБА

Иброҳим (а.с.) кетиб, шундан кейин қайтиб келди ва Аллоҳ учун бир уй қуришни

хоҳлади. Уйлар кўп эди аммо унда Аллоҳга ибодат қилинадиган уй йўқ эди. Исмоил отаси

билан бирга Аллоҳ учун уй қуришни хоҳлади. Иброҳим (а.с.) ва Исмоил тоғдан тошлар

ташидилар. Иброҳим (а.с.) Каъбани ўз қўли билан қурар эди. Исмоил ҳам Каъбани ўз қўли

билан қурар эди. Иброҳим (а.с.) Аллоҳни зикр қилиб, унга дуо қилар эди. Исмоил ҳам Аллоҳни

зикр қилиб, унга дуо қилар эди.

“Роббимиз, биздан қабул эт, албатта, Сенинг Ўзинг эшитувчи, билувчи зотсан”.

Аллоҳ Иброҳим (а.с.) ва Исмоилдан қабул этди ва Каъбани баракотли қилди. Биз эса, ҳар

намозимизда Каъбага юзланамиз. Мусулмонлар ҳаж кунларида Каъбага сафар қиладилар,

Каъбани тавоф қилиб у ерда намоз ўқийдилар. Аллоҳ Каъбага баракотлар берди ва Иброҳим

(а.с.) ва Исмоилдан қабул қилди.

Иброҳим (а.с.)га Аллоҳнинг саловати ва саломлари бўлсин.

Исмоилга ҳам салавоти саломлар бўлсин.

Муҳаммад (с.а.в)га ҳам Аллоҳнинг салавоти ва саломлар бўлсин.

�K –Q�&�7�E��� S����

�kX� �j�*�. �(5-��$�9[| �'����*X�����) ����M�)� C�$ .�m�z�)�A �?�M�)� ������) �x! �$�k/ ���+�* �(5-��$�9[| �'����* . �x�J�)�*�m�z�)�A �x�J�)�* ���� +� 6& �(5-��$�9�A .�#EJ�! 6& [� �{K�5�9 �8��k���* �8��9�� %�0�9 ��M�� ����� +� 6& [� �{K�5�9 �m�z�)�A %�0�9�* . ��,�-�*

www.arabic.uz

14

�;�MB+��<�B7�MB+� �:�5�9 ���- ���� +� 6& �m�z�)�A �8��0�9 c,E+� ���= .�?�+���G ��� �v����9 c,E+� %�gB�23� ���=�;�MB+� ���-�* . �v����9�* �(��5& �'����* ��5>�M�)�A w�H�*�� 6& �v����9 ��M�� �m�z�)�A w�H�*�� 6& ������v�XI�!�* �a��5���Z . �'����* �?�M�)� ���+�* �m�z�)[|

��5���Z �'����* �T�X7�>�� .�T�X7�>�� �x�9 �y�)��� �(���0! ��{��+�* �$� �R ��0B�� �?�+ �T�X7�>�� �'����* . 6& "#��5�=�R "#�g� �?�+ �y�)����*'/�$X7+� .�#�g7+� 8,�- ���5�+�A�*!

16 – БАЙТУЛ МАҚДИС

Иброҳим (а.с.)нинг яна бошқа Сора исмли аёллари бор эди. Иброҳим (а.с.)нинг Сорадан

бошқа хотинларидан яна Исҳоқ исмли ўғиллари ҳам бор эди. Иброҳим (а.с.) Исҳоқ билан Шом

(ҳозирги Сурия)да яшардилар. Исҳоқ отаси ва акаси Маккада қурганлари каби Шомда Аллоҳ

учун уй қурди. Исҳоқ Шомда қурган масжид бу Байтул Мақдисдир. Ўша Масжидул Ақсо

атрофига Аллоҳ барака ёғдирди. Аллоҳ Исмоил авлодларига барака ёғдиргани каби Исҳоқ авлодларига ҳам барака ёғдирди. Улардан пайғамбарлар подшоҳлар етишиб чиқди. Исҳоқнинг Яъқуб (Яъқуб) исмли ўғли бўлиб, у ҳам пайғамбар эди. Яъқубнинг ўн икки ўғли бор бўлиб,

улардан бири Юсуф ибн Яъқуб эди. Юсуф ҳақида Қуръонда ажойиб қисса баён қилинган.

Сизларга ушбу қиссани тақдим этамиз.

�P�[�� ��7�� ���

� –�s # �1�O ��w���,

�* �{d�1 �{��+�* �y�)��� �'����{k�� �$� �R ���G�� �?�+ �'���. �{!�UXs �y�)��� �'����*}U5M�� . �{!�UXs �y�)��� �'����*��5��] .

?L���k�A �45M�� �x! �$��B��� �?N�z�� �T�X7�>�� �8��9�� �'����*. }#��5�=�R ������� �y�)��� C���� �#�I�5�+ �o��] .

�{������� �$� �R ���G�� C����.

www.arabic.uz

15

���*�* �S�M� +� C���?�+ ���=�;�� ��X� �$�M�7B+�. �{��� �d�g+� �y�)��� �e�=�>�L !^�����$+ �$�M�7B+��* �S�M� +��* �e�����J+� ���=�;�L �y�5�� ������N$+� 8,�- �(���& ��!�*

�d�g+� �y�)��� �e�-�]A�+%��N$+� 8,�- �?�+ %�J�G�* �T�X7�>�� ?5�9�� �#��5�=�>+� ���. �Y��� )��1�&�e��H \�� �/ A @�1�P�# ���E�7����' �p�EDR���' �J����6�� ���R�O �&�[�P S�1�P�# \Z*�- �S���P ��1( ]y)�� :�[.

�8��9�� �'����*�T�X7�>�� ��5���Z . �{��� �����N$+� 8,���9 �T�X7�>�� �i�$�& .�Y����*:�� ��� ���+ ��� �v����9 "'BV�@ ���+ �xXJ�;�5�& ��y�)� . X����� �9 �����N$+� 8,�-

�������Z�* �(BIR .m�z�)� �vb��� %�I�R ��� �(�>�Z�� �����*��(5-�$�9�A �vb��� %�I�R ��� �(�>�Z�� �����* .�Z�A�*�? %�I�R �(>�0���* ���5�I�R �(>�0�� �T�X7�>�� �Y/ .{l�5�@ �T�X7�>�� �'����*�<��0+� �4�����W �F�$�>�� �'����* ��{���� � . �X'�� �5� +� �eI�d�� �y�5�� �F�$�>�� �'����*

'��;�Z[|��9 X'�� �5� +� �e�>BI�� �y�5���*. �Y��7�& :c��+�* ����H � �����N$+� 8,���9 �$���l�L ����L���k�A �x! �{��G��Z�XJ���* ���Z*���;�z�� �(���Z���& ��*���R ���+ �'�.

ҚИССАЛАРНИНГ ЭНГ ЯХШИСИ

1 – АЖОЙИБ ТУШ

Юсуф кичкина бола эди. Уни ўн бир иниси бор эди. Юсуф чиройли бола эди. Юсуф

зийрак бола эди. Унинг отаси Яъқуб ҳамма инилари орасида уни кўпроқ яхши кўрар эди.

Кечаларнинг бирида Юсуф ажойиб туш кўрди. Тушида ўн битта юлдуз, қуёш ва ойни

унга сажда қилаётганини кўрди. Кичик Юсуф бундан кўп таажжубланди! Бу тушнинг (таъбирини) тушунмади. Қандай қилиб юлдузлар, қуёш ва ой кишига сажда қилади?

Кичик Юсуф отасининг олдига борди ва кўрган ажойиб туши ҳақида гапириб берди.

“Эй отажоним, мен ўн битта юлдузни ҳам қуёш ва ойни кўрдим, уларнинг менга

сажда қилаётганларини кўрдим”. (Юсуф сураси-4-оят).

Унинг отаси Яъқуб пайғамбар эди. Яъқуб бу тушдан кўп хурсанд бўлди. Эй Юсуф!

Боракаллоҳ (Аллоҳ сени баракотли қилсин), сени шаънинг улуғ бўлади деди. Бу туш илм ва нубувват башоратидир. Аллоҳ уни сенинг бобонг Исҳоқга ҳам бобонг Иброҳимга ҳам инъом

этган. Албатта у сенга ҳам Яъқуб авлодларига ҳам инъом этади. Яъқуб кекса киши эди, у

одамлар табиатларини яхши билар эди. У шайтон қандай мағлуб бўлишини ҳам билар эди ва шайтон одам билан қандай ўйнашишини ҳам билар эди. У: Эй болам! Бу тушни иниларингдан

бирортасига ҳам айтма, чунки улар сенга ҳасад қилиб, душманга айланишлари мумкин, деди.

" –�[ �� &�y� �g�6�X

��!��5�0�9 �?�M�)� ?b!X� �x! �$�k/ ���� �?�+ �y�)��� �'����*. N�z�� �T�X7�>�� �'����*�{��G�� ��M���IB�! Nez�� �H �'����* ��{����@ ����G ��M��.

www.arabic.uz

16

�'�X+�X7���* �'����O�d���* ��!��5�0�9�* �y�)��� �'*���;�z�� X����k[|� �'����*: Nez�� ��]��M+^�$��B��� ��!��5�0�9�* �y�)��� ��Z��9��

^'��P5>�u '��d�1 ��M�-�* ��!��5�0�9�* �y�)��� ��Z��9�� Nez�� ��]��M+�* �a�����B��� "'����@ �x�z�Z�* ��!��5�0�9�* �y�)��� ��B�! ��0N�z�� �H ��]��M+!�e5�=�R �$�!�� ��,�- .

�{��+�* �y�)��� �'����* ���K�@��* �����N$+� ���>M�) ��M�+ ����� X����k[|� �eO�s�* �?L���k[| �����N$+� %�J�z�& �{d�1 �(�-���;�G.

��X+����* �{!���� X����k[|� �4�M�K����* :X�}���5>�9 �{u���� �8��G�$BW� �*�� �y�)���� ��XI�KB�. +��k �(XJ�+ �(X���9�� X'�XJ�� �,h�05G�{g+��k �(XJ�+ �?N��G X'�XJ���* �{g.

�(�-���G�� �Y��� :�x��$&��;�MB+� � �>�9 �8X,�kBV�� �m��$�W 6& �$Bh�9 6& �8�X7B+�� B��9 �H .����k[|� �45M�� ?�5�I�R �m�&��*�*.

2 – АКАЛАРНИНГ ҲАСАДИ

Юсуфни она бир бўлган Бинямин исмли бошқа бир укаси бор эди. Яъқуб у икковини

қаттиқ яхши кўрар эди. Ҳеч кимни улардек яхши кўрмас эди. Акалар эса Юсуф ва Биняминга ҳасад қилардилар ва ғазаб билан: “Нимага отамиз Юсуф ва Биняминни биздан кўпроқ яхши

кўради? Нега отамиз Юсуф ва Биняминни яхши кўради ахир улар кичкина ва кучсизку? Нега бизни Юсуф ва Биняминни яхши кўрганидек яхши кўрмайди, биз кучли йигитлармиз бу ажойиб

ишдир”, дейишар эди. Юсуф кичкина бола эди ва у туш ҳақида иниларига гапириб берди.

Тушни эшитишганида инилари қаттиқ ғазабланишди ва ҳасадлари яна ҳам кучайди.

Кунларнинг бирида инилар тўпландилар ва: “Юсуфни ўлдиринглар ёки узоқ ерга ташлаб

келинглар. Шунда отангиз сизларга мусаффо меҳрда бўлади ва сизларни яхши кўриши ҳам

мусаффо бўлади”, дейишди. Улардан бири: “Йўқ уни йўлдаги қудуққа ташланглар, уни баъзи

мусофирлар олиб кетади”, деганида барча инилар шунга мувофиқ бўлишди.

) –�' �<V&�- ���1 I�= 7�l6

�T�X7�>�� %�+�A �*����� �cB��$+� ��,�- %�I�R ��X7�P�L� ��M�+�* . �F�$�>�� �'����* ��{��� �y�)��� %�I�R �F��l�� �T�X7�>�� �'����*���k[|� E'���?�Z�N�z�� �H�* �?�Z*���;�z�� �� .����k[|� �4�! �y�)��� X�)�$�� �H �T�X7�>�� �'����* .

?5k�� �4�! �e�>BI�� �y�)��� �'����*��{�5>�9 �e�-B,�� �H�* . b$� +� %�I�R ���!���R �(���0J�+�* ���+�] �'�X&�$�>�� X����k[|� �'����*.

��X+��� :��9�� �����Z! �a��0�9�� �x�z�Z�* ��d�g+� ��Z��k���* �������>+� ��Z��k�� ���- ^�F��l�L ��]��! ^�y�)��� ��0�>�! X�)�$�L �H ��]��M+ �T��.

www.arabic.uz

17

^�{>5M�� �e�>BI�Z�* �x�z�Z �e�-B,�Z �H ��]��MI�& ��{>5M�� �'����>BI�� �{M���w X����k[|��* )�1 �J&�z ����=�� C�N�H�#�P�56 F�<��+�� C�� �D*�-�' �{�=�N�1�' �!�9��( ]y)�� :�q[.

{���� �{l�5�@ �T�X7�>�� �'����*}U���R �T�X7�>�� �'����* ���{M5I�G .�y�)��� �?�0! �����>�� B'�� Nez�� �H �T�X7�>�� �'����* .}���� �y�)��� %�I�R �F��l�� �'����*�?���0�923 �Y��7�& :

)�56 N�<��z C���O �/ @�*�P�' {��Z?�� C�N ��M�1 �5�P |��g�P�'( ]y)�� :��.[ ��X+���: �{��9�� !^�a�����B��� "'����@ �x�z�Z�* �?XIX�BV�� �y�5���* ^�'*�$u��G �x�z�Z�* �eB��,+� �?XIX�BV�� �y�5��

�y�)��5+ �T�X7�>�� �']���*.

3 – ЯЪҚУБГА ЖЎНАТИЛГАН ЖАМОЪА

Юқоридаги фикрга келишиб олгач улар Яъқубнинг олдига келишди. Яъқуб Юсуфнинг (хавфсизлиги)дан қўрқар эди. Инилари унга ҳасад қилишларини ва уни ёқтирмасликларини

билар эди. Яъқуб Юсуфни акалари билан бирга юбормас эди. Юсуф акалари билан бирга ўйнар

аммо узоққа кетмас эди. Акалари буни билишар эди аммо улар ёмонликни қасд қилишган эди.

Улар: “Эй отамиз! Нима учун сен Юсуфни биз билан бирга юбормайсан? Нимадан қўрқасан?

дейишди. У биз учун азиз ва кичик укамиздир. Биз бир отанинг фарзандларимиз. Ака-укалар

доим бирга ўйнайдилар. Нега биз бирга бормаймиз ва бирга ўйнамаймиз.

“Эртага уни биз билан юбор, еб-ичиб, ўйнаб келадир. Албатта, биз уни муҳофаза

қилувчилармиз”, (Юсуф-12) дедилар.

Яъқуб кекса ёшли ва оқил, ҳалим инсон эди. Яъқуб Юсуфни ўзидан узоқлашишини

ёқтирмас эди. У Юсуф ҳақида кўп қайғурар эди. У ўғилларига: “Сиз ундан ғофил қолсангиз, уни бўри еб кетишидан қўрқаман”, (Юсуф-14) деди.

Улар: “Ҳеч қачон! Биз турганимизда бўри қандай ейди? Қандай ҳам есин, ахир биз кучли

йигитлармизку?

Шундай қилиб Яъқуб Юсуфга рухсат берди.

0 –�- ���m�� I����,

�y�)��5+ �T�X7�>�� �']�� ��M�+ �{��� X����k[|� �i�$�&�* .#�9��d+� 6& �$Bh�9 6& �y�)��� ����7B+���* �#�9��s %�+�A �����-�]�* . �(�+�*� +� �T�X7�>�� ���M�G�$�� �(�+�* ��d�g+� �y�)��� ���M�G�$������J+� �¡�5. �{d�1 �?��BI�� �'����* ��{d�1 �{��+�* �y�)��� �'����*.

�{�5G�* �y�)��� �'����* �}#�MIB¢�! �$Bh��+� �:�Z����* �}#�75M�R �$Bh��+� :�Z����*.

www.arabic.uz

18

�?�+ �Y����* �y�)��� �$� �9 2�� �xJ�+�*: �H �L�zB'����y�l�L �H�* .���>�! 2�� E'�A"'BV�@ ���+ X'�XJ�5�)�* . ���5�+�A �$�O�z�5�)�8�XI�>�& ��M�9 �(�-�$���l�L�* X����k[|�.

����7B+���* �(���ZBV�@ �x! ��Xs�$�& ��M�+�* �$Bh��+� 6& �y�)�������>�M�K��� ���X+����* : ^��05�923 XY�X7�Z ��]��! �(���O�>�9 �Y��� :XY�X7�� ��Z��9�� �'��� :�F��k���eB��,+� �?�IX�BV�� B'�� .XY�X7�0�&:��Z��9�� ��� �:B����1 ��eB��,+� �?�I���� ���� .

��X+����* ���+�] %�I�R X����k[|� �m�&��*��?�+ XY�X7�Z �(�>�Z :�eB��,+� �?�I���� ���� ��Z��9�� ���. '����k[|� � �>�9 �Y��� :��+�] X#��/ ��! �xJ�+�*���X+��� :X#��/����+� ��+�] .

�8��z�9�]�* �{ ���� X����k[|� �,�k���* .���1�* �y�)��� �£5M�� �*X,�k���*�d��X+����* ����� X����k[|� �i�$�&�* �8� :� ��b��g�� �'~��Z��9��.

4 – ЎРМОНГА

Яъқуб Юсуфга рухсат берганидан инилари хурсанд бўлишди. Улар ўрмонга бордилар ва ўрмондаги қудуққа Юсуфни ташладилар. Кичик Юсуфга ҳам кекса ёшли Яъқубга ҳам сира раҳм

қилмадилар. Юсуф кичкина бола эди ва унинг қалби ҳам кичкина эди. Қудуқ чуқур ва қоронғу

бўлиб, Юсуф ёлғиз ўзи эди. Лекин Аллоҳ Юсуфга башорат қилди ва унга: “Маҳзун бўлма ва қўрқмагин деди. Албатта Аллоҳ сен билан биргадир. Сени устингда ҳали буюк бир иш бордир.

Сени олдинга ака-укалар келишади ва сен уларга қилган ишларини хабарини берасан”, деди.

Улар ўз ишларини тугатиб, Юсуфни қудуққа ташлагач, йиғилишди ва:

“Отамизга нима деймиз?” дейишди. Улардан бири: “Отамиз уни бўри ейишидан қўрқаман

дер эди. Биз ҳам эй ота! Сен тўғри айтган эдинг, уни бўри еб кетди, деймиз”, деди.

Инилар шунга келишиб: “Ҳа отамизга уни бўри еди, деймиз”, дейишди. Улардан

баъзилари: “Бунинг белгиси нима?” дейишди. Бошқалари: “Бунинг белгиси қон”, дейишди.

Инилар қўчқорни олиб, сўйдилар. Юсуфнинг кўйлагини олиб, бўядилар ва инилар хурсанд

бўлиб: “Ҳозир отамиз бизга ишонадилар”, дейишди.

; �l67=1 ���P

)��e�' U�56 2���1 JU��R�O �/ .����P �'( )������.�b �D*�- ��*����P ��1 �6 ��� }���@���* �&���O �~ H6 1 ��������9�' C�N���M�< ����O��@�� {��Z?��) (�l�?�� ���&�� �C���E� I�N�O �' s��e�'( ]y)�� :�����.[

�y�)��� ���w ��,�- ��X+����* .{���� �{l�5�@ �'����* ���5���Z �T�X7�>�� �(�-��9�� �'����*8w�H�*�� �x! ���7�R�� �'����* �� . +� E'�� �F�$�>�� �T�X7�>�� �'����*�,�?�g5M�� �m�@�* �?�G�$�� �{Z��;�Z�A ������ ��]�A �eB� . �{M+��) �y�)��� �£5M�� �'����*

����+� 6& �}s����g�! �'����* . �?�Z�� �F$�>�&�,+� �#�g� E'���* ��T,�� ���w� �eB�"#�R��u���! "#�g . 8w�H�*23 �Y��7�& : ����-��M�K�>�u�* "#�g� 8,�- B��9)V>��E�e V�����<( ]y)�� :��.[

www.arabic.uz

19

}U5M�� �{$���1 �$���1 �?�0J�+�* �{����@ �{Z���G �y�)��� %�I�R �T�X7�>�� �'���G�*.

5 – ЯЪҚУБНИНГ ОЛДИДА

“Кечқурун йиғлаган ҳолларида оталарига келиб: Эй отамиз, биз Юсуфни

нарсаларимиз олдига қолдириб, ўзимиз қувлашиб кетсак, уни бўри еб қўйибди”, деб унинг ёлғон қонга бўялган кўйлагини келтирдилар”.

Бу Юсуфнинг қони дедилар. Оталари пайғамбар ва кекса ёшли ҳамда ўғилларидан

ақллироқ эди. Агар бўри инсонни еса уни жароҳатлаб, кўйлагини йиртиб юборишини Яъқуб

билар эди. Юсуфнинг кўйлаги бутун ва қонга бўялган эди. Албатта у ёлғон қон ва бу бўри

қиссаси тўқима эканини билди. У болаларига: “Бу қиссани сиз ўзингиз тўқигансиз. “Энди

чиройли сабр”, деди. Яъқуб Юсуф учун кўп қайғурди лекин у чиройли сабр қилди.

K –�q��� � ~H61

�¤��$P+� %�I�R ���!��Z�* �����>E +� X����k[|� �������* ��$Bh��+� 6& �y�)��� ��X��$�L�* �:�5��+� %�+�A X����k[|� �4�����* .�¤��$& �H�* ��$Bh��+� 6& �y�)����* �H�*����>�W .���!��Z�* �y�)��� X'����k[|� �6[;�Z�* .�{��G�� �6[;�Z ��!�* �y�)��� ����Z ��!�* .

�T�X7�>�� �$X�B,�� �y�)��� �67�9�* �y�)��� �$X�B,�� �T�X7�>�� �67�9�* .}#�75M�R �$Bh��+� �:�Z����* ��$Bh��+� 6& �y�)��� �'����* .#�9��d+� 6& �$Bh��+� �:�Z����*}#� G��! X#�9��d+� �:�Z����* � .�{M�IB¢�! X��5EI+� �'����* ���5EI+� 6& ��+�] �'����*.

6 – ЮСУФ ҚУДУҚНИ ИЧИДА

Акалар уйга қайтишди, Юсуфни эса қудуқ ичида қолдиришди. Акалар овқатланиб, ўз ўринларига ётишди. Юсуф қудуқ ичида, у ерда ётишга тўшак йўқ, овқат ҳам йўқ. Акалари

Юсуфни унутиб ухлашди. Юсуф ухламади ва бирор кишини ҳам унутмади. Энди Яъқуб

Юсуфни, Юсуф эса Яъқубни эслайдиган бўлишди. Юсуф қудуқда эди. Қудуқ эса чуқур эди.

Қудуқ ўрмонда, ўрмон эса қўрқинчли эди. Бу тунда бўлган эди. Тун эса қоронғу эди.

^ –�� ������ �q���- ���7�� I���

#�9��d+� 8,�- 6& �$&��;�L "#�R��M�� �:�Z����*��m��$E +� 6& ��� �R�* ��$Bh�9 �x�R ��X��z�9�* . ����5�+�A ��XI�)���V�& ��{$Bh�9 ��*�����*[a��MB+��9 �(���+ �6LBV�5+ }U���� . ��+� %�+�A X����$+� 2a����8��B+�w %�+�w���* ��$Bh�"#�I57�� ��B+��+� ��]���& ��B+��+� �����Z�* !������$�k���*����UXs ��B+��+� 6& ��]���& ! ��-�w

C�w��Z�* X����$+� :)�] z ��?�. t���R � ��1V�( ]y)�� :�p.[ �8���P�k���* ����� �<��0+� �i�$�&�* .���* ��$�g! %�+�A ��XI�1�*�*�*�w��Z�* ���N;+� 6& ���!� :

www.arabic.uz

20

^���U�d+� ��,�- c�$�K� �� �x�! !^���U�d+� ��,�- c�$�K� �� �x�! ! ����w*���>�! �(-������9 �y�)��� ������>+� C�$�K�@��=NK+� �?�R��9�* �y�)��� ��X&�$�R ��!�* ���.

L���$�!H �Y����* �8�$�g�� %�+�A ������>+� ?�9 �e�-�]�*? :�ZA ��y�)��� 6!�$B�����5@�� ���+�* �?.

7 – ҚУДУҚДАН ҚАСРГА

Шу ўрмонда, сафар қиладиган бир жамоат бор эди. Улар йўлда чанқаб қолиб, қудуқ

изладилар. Қудуқни кўриб, у ерга сув олиб келиш учун бир кишини юбордилар.

У киши қудуққа келди ва челакни ташлади. Челакни тортиб олаётганида челак оғир эди.

Уни чиқариб олиб қараса, ичида бола бор турибди. У киши ҳайратланиб, бақириб юборди:

“Суюнчи беринглар! Бу бола-ку”. Одамлар жуда хурсанд бўлиб, уни яшириб қўйдилар.

Мисрга етиб келгач, бозорда туриб: “Ким бу болани сотиб олади?!” деб бақиришди. Ҳоким

Юсуфни бир неча дирҳамга сотиб олди. Уни тожирлар сотиб юборишди ва Юсуфни

танимадилар. Ҳоким уни олиб, қасрига келди ва хотинига: “Юсуфни ҳурматини жойига қўй

чунки у ақлли бола”, деди.

` –�6�� �< U��' ������*� ,

�o�w�*����*$�!� #�Z��5lB+� %�I�R �y�)��� ������>+� X��� .%�9�� �y�)��� �xJ�+�*��Y����* :EU�� !b5�) X'��k�� �H ��Z���Z�A c� �?6�0�!�$B����* �6�+A �x�;�G�� .�A2�� �F��k�� 6bZ.

������*�. %�+�A �:�J�@�* ������>+� X����$�!� �:��O�s�*��R�* "#�9]��� �����$�MB+� E'�� ������>+� �F�$���!�� �y�)��� E'�� �F�$�R�* . ?���*��+ �Y��7�& :)���q�������� ���� �S�� � �fD*�-( ]y)�� :qp[.

�Y��� ���G�� �8/�� ��]�A�* �?+��M�=�9 �$�g! 6& �y�)��� �F�$�R�* :)D4�- ��?�. �5�- �J��R�� ��?�. ����N�� V����� Vf( ]y)�� :¥�[.

�y�)��5+ �:�+����* ����$�MB+� �e�O�s ���K�@��* :�x�=b;+� %�+�A �e�-B,�L B'�]�A ! �y�)��� �Y��� :)D\���- c{�[�P ��wZ���( ]y)�� :¥¥.[

�x�=b;+� %�+�A �y�)��� ��)�$�� B'�� ������>+� C���� ������� ���>�9�* .������>+� �'����*�ac�$�9 �y�)��� E'�� �F�$�>�� . ���k�w�*�x�=b;+� �y�)���.

8 – ВАФО ВА ОМОНАТ

www.arabic.uz

21

Ҳокимнинг хотини Юсуфни ҳиёнатга чорлади. Лекин Юсуф бош тортди ва: “Асло йўқ!

Мен хўжайинимга хиёнат қилмайман. Албатта у мен учун яхшилик қилди ва у мени

ҳурматлади. Албатта мен Аллоҳдан қўрқаман”, деди. Ҳокимнинг хотини бундан ғазабланиб,

эрига шикоят қилди. Ҳоким аёли ёлғончи ва Юсуф ростгўй эканини биларди. У хотинига: “Албатта сен адашгувчилардан бўлдинг”, деди.

Юсуф Мисрда ҳусни чиройи билан танилди. Уни бирор киши кўрса шундай дерди: “Ё

Парвардигор! Бу башар эмас! Бу карамли фариштанинг ўзи-ку”.

Аёлнинг ғазаби янада кучайиб, Юсуфга: “Ундай бўлса сен қамоққа боришинг керак!” деди.

Юсуф: “Мен учун қамоқ маҳбуброқдир”, деди.

Бир неча кунлардан сўнг ҳоким Юсуфни қамоққа юборишга қарор қилди. У Юсуфни

айбсиз эканини биларди. Юсуф эса қамоққа кирди.

G –�� �6�O�F ,Z��� �w��

���$�� �T��@ �y�)��� E'�� �{>5M�� �x�=b;+� X��-�� �F�$�R�* �x�=b;+� �y�)��� ���k�w�* . �(BIR �8���0R �y�)��� E'���*�(5¢�R .6& �y�)��� E'���*�(5G�� �eBI�� 8�����1 .�8��!�$B����* �y�)��� �x�=�;+� X��-�� �e�G���*.

�8��ME¢�R�* �y�)��5�9 �<��0+� �i�$�&�* .��M�-������� ?�5�I�R ��g���* '�U���� �x�=b;+� �?�>�! ���k�w�*: )�'�J��E�g ���O�P \�*��#�P \Z*�- ��E . &�[�P ����( )�g�� �����' C���� ���D8�� > ��M�9 �Jr�� g \�H�P�# �o�6�< >�E�[�P \�*��#�P \Z*�- �( ]y)�� :¥�[.

����*BV�K+� �x�R �y�)��� �H�V�)�* .�����N$+� ����*BV�K�9 �{M+��R �y�)��� �'����* .[a��5���Z23� �x! ��5���Z �y�)��� �'����*. �>�� ?�Z��!�. 6& �<��0+� �'����*[�� �$�5�s �'*���� .�(��[;XP�Z�� ��0R �x! }����� �{9��9���� ���>�u�*�*.

�$� �MB+� NT�� ��,�-�* ���.b$+� NT�� ��,�-�* ��$�z��+� NT�� ��,�-�* �b$��+� NT�� ��,�- ��X+����*. E�X� C�$�� �y�)��� �'����*���z�O���* ���+�] .�(�I�>�� �y�)��� �'����*6J�����* ���+�] E�X� .

[�� %�+�A �(�-���R���� B'�� ����$�� �y�)��� �'����* . �����*���x�=b;+� 6& ��+�] �'�XJ�� B'�� ��� �w��� .�#�¢R���MB+� �x�=b;+� X��-�� Nmz�K�;�� �H���Nmz�K�;�� �H�� �x�=b;+� X��-��^�#�M�G�$+�. +� X��-�� �S�5�+�� �x�=b;[�� �w���R^. ^���w/ 6�0�9 �x�=b;+� X��-�� �S�5�+�� .

�}h��$�� ��$�G �'��� �?�0J�+�* �x�=b;+� 6& �y�)��� �'����* .��5l�) �{w����� �'��� �?�0J�+�* �{7�& �y�)��� �'����*. �'��J�! ��X� 6& bm�zB+��9 �'*�$���=�� 2a��5���Z23� E'�A .�A��X� 6& �$�5�lB+��9 �'*�w��=�� 2a��5���Z23� E'�'��!�. .

9 - ҚАМОҚДАГИ ВАЪЗ

Юсуф қамоққа кирганида, қамоқ аҳли Юсуфни олийжаноб йигит эканини билди.

www.arabic.uz

22

Ҳақиқатда Юсуфда улкан илм бор эди. Ҳақиқатда Юсуфнинг кўксида раҳмдил юрак бор

эди. Қамоқ аҳли Юсуфни яхши кўриб, уни ҳурмат қилдилар.

Одамлар Юсуфдан хурсанд бўлиб, уни ҳурматладилар. У билан бирга қамоққа икки киши

кирган эди. Иккови тушини ҳикоя қилиб:

“Улардан бири: “Мен тушимда, шароб тайёрлаб юрибман, деди. Бошқаси эса: Мен

бошимда нон кўтариб юрибман, қуш ундан емоқда, деди.

У иккови Юсуфдан бу тушларнинг таъбирини сўради. Юсуф туш таъбирларини билар эди.

Юсуф пайғамбарлардан бир пайғамбар эди. Унинг даврида инсонлар Аллоҳдан бошқасига ибодат қилардилар. Улар ўз ичларидан кўплаб худоларни тўқиб олгандилар.

Бу қуруқлик худоси, бу денгиз худоси, бу ризқ худоси, бу ёмғир худоси дер эдилар.

Юсуф буларнинг барчасини кўриб, кулар эди. Юсуф буларнинг барчасини билиб, йиғлар

эди. Юсуф уларни Аллоҳга даъват қилишни хоҳларди. Аллоҳ бу нарса қамоқ ичида бўлишини

хоҳлади.

Қамоқ аҳли ваъз қилинишга ҳақли эмаси?

Қамоқ аҳли раҳм қилинишга ҳақли эмасми?

Қамоқ аҳли Аллоҳнинг банлари эмасми?

Қамоқ аҳли одам болалари эмасми?

Юсуф қамоқда бўлса ҳам лекин ҳур ва журъатли эди.

Юсуф камбағал бўса ҳам лекин қўли очиқ ва сахий эди.

Албатта пайғамбарлар ҳамма жойда ҳақни баралла айтадилар.

Албатта пайғамбарлар ҳамма вақт яхшилик ва эзгуликда бўладилар.

�L –�[ �2�E , 1 H6�~

?[;BP�Z 6& �y�)��� �Y��� :�6�+�A �x�5�I���$+� :����) �#����zB+� E'�A .��1 E'�A�*G����zB+� �e�4�O�l���* ��I�� #. �4�M�;���* �45 �� #����zB+� �eG��1 E'�A�* .�x�=�;+� X��-�� �4M�)�* ���>M�;�+ �}h�5�@ ��M���+ �:BIX� ���I�& . �(�+ �y�)��� �xJ�+�*

���$�;�� .B��=�>�K�;�� �(�+ �y�)��� �xJ�+�* .��M���+ �Y��� B��9: ��*BV�K�9 ��MX��$���kX� ��Z����MXJ�!��>�W ��MXJ�5LBV�� B'�� ������ �����N$+� �� .��Z�V�MBW��* ��;�I�=�& .�y�)��� ��M���+ �Y��� �(X�:

�����N$+� ����*BV�K�9 �(+��R ��Z��)\Z��# \���EDN�O �DE�� ��E 2���b( ]y)�� :¥� .[ ��Z�V�MBW��* ��G�$�P�& .�#�1�$XPB+� �y�)��� �����* ��0�-�* ��?�K�¢R���! �������&.

10 – ЮСУФНИНГ ҲИКМАТИ

Юсуф ўзига ўзи шундай деди: “Албатта эҳтиёж, икки кишини менга чорлади.

Албатта ҳожат эгаси юмшоқ бўлади ва қулоқ солади.

Албатта ҳожат эгаси итоат этади ва эшитади. Агар уларга бирор нарса айтсам улар иккиси

ва қамоқ аҳли эшитади. Лекин Юсуф шошмади. Лекин Юсуф ховлиқмади ҳам. Уларга: “Мен

сизларга тушларингиз таъбири таомларингиз келишидан олдин айтиб бераман”, деганида,

www.arabic.uz

23

икковлари ўтирдилар ва хотиржам бўлдилар. Сўнгра Юсуф икковларига: “Мен тушлар

таъбирини билувчиман.

“Бу иш менга Роббим таълим берган нарсалардандир”, деган эди, икковлари хурсанд

бўлиб, тинчландилар. Мана шу ерда Юсуф фурсат топди ва даъватни бошлади.

�� –�� �6�O�F ,D@�� �[6�&�

�y�)��� �Y��� :)\Z��# \���EDN�O �DE�� ��E 2���b( ]y)�� :¥�[. ��G�� E�X� �?�MBIR 6L�¦�� �H 2�� �xJ�+�* .

�v�$� �MB+� �?�MBIR %�L�¦�� �H 2�� E'�A. '��&�$�>�L B��-^b +� ���-�� �m��$�W �:B��$�L 6bZ23 ^6b9�� 6�0�MEI�R ��]��M+ v�$.

)�l6 7�=�1�' �o��+�H�-�' �/��.������- \�����% �,DN�� S�=��D9��'�U�\�v ���� �a��� �����R * �5�P ����� �5��� ��� ( ]y)�� :¥�.[ �y�)��� �Y��� :B§�7�& ��0�+ �S�5�+ ��5G���K+� ��,�-�*��{>5M�� �<��0I+ ���- B��9 .

)�4 �Q�D��� �������P D��2���' �Q�D��� I�N�O�' ������N�O �a� �>�d�< ���� �f���b�5' � 2�R�1 ( ]y)�� :¥�[. ��M���+�V�)�* �y�)��� �y���* ��0�-�* :�$� �MB+� NT���* ���.b$+� NT���* �$�z��B+� NT���* b$��+� NT�� �'�X+�X7�L .XY�X7�Z �x�z�Z�*:

��M�+��>+� NT�� ��� .) #�DA�7��� &�[��6��� a� ���P V����g �56 Z�� �@ � Vl����#�P�P( ]y)�� :¥p[. ����^�$� �MB+� NT���* ���.b$+� NT���* �$�z��+� NT���* b$��+� NT�� �x )�n��'��ED��� \�< V����v �/ A�� ���P ���#��� ���� �6 7�N�g ��b��� \�*' #�P( ]y)�� :��[ .

'��;�Z[|� %�+�A �*�$X¢�Z�)�*' W ���� ��1�?D�� �}�N�g ��b��� \�*' #�M�< �a� }�N�g ��?�.�C( ]'�M7+ :��[. ���*��+� NT���* b$��+� NT�� �y�5�$�zb$+� NT���* ^�$� �MB+� NT���* ���.)�/ � s���%�' �/ @�*�P ��.6 E @��DE�H VU��E�H�P( ]F�$R3� :

��y)�� � :��(=0+� � :q¥[. [� �$�!23� �[� ����23� �[� ��BI�MB+� �[� �(BJ�zB+� .

)D4�P�9 D4�- �' & ��= Y�D1�- �4 �Q�D��� �������P D��2���' /Z��7��� �1Z&�� �f���b�56 E�N�=�1 ( ]y)�� :��.[

11 – ТАВҲИДГА ДАЪВАТ

Юсуф деди: “Бу иш менга Роббим таълим берган нарсалардандир”. Лекин Аллоҳ илмини

ҳаммага ҳам беравермайди. Албатта Аллоҳ илмини мушрикларга бермайди. Нега роббим

буларни менга ўргатганини биласизларми? Чунки мен ширк аҳлининг йўлларини тарк этдим.

www.arabic.uz

24

“Ва оталарим Иброҳим, Исҳоқ ва Яъқубнинг миллати-динига эргашдим. Биз учун

Аллоҳга бирор нарсани шерик қилиш мумкин эмас эди.”

Юсуф деди: “Бу тавҳид фақт биз учун эмас. Балки барча инсонлар учундир.

“Бу бизга ва одамларга Аллоҳ берган фазл эди. Лекин одамларнинг кўплари шукр

қилмаслар”. Шу ерда Юсуф ўрнидан туриб, у икковларидан: “Улар қуруқлик худоси, денгиз худоси, ризқ худоси, ёмғир худоси, дейдилар. Биз, “Аллоҳ оламлар роббиси”, деймиз “турли-

туман Робблар яхшими ёки ёлғиз Қаҳҳор сифатли Аллоҳми?”.

Қуруқлик худоси, денгиз худоси, ризқ худоси, ёмғир худоси қаерда?

“Менга кўрсатинг-чи, улар ердан нимани яратдилар? Ёки осмонларни (яратишда)

иштироклари борми?”.

Осмонларга ва ерга қаранглар, одамларга қаранглар.

“Бу Аллоҳнинг яратганидир. Қани менга кўрсатинг-чи, Ундан бошқалар нимани

яратдилар”.

Қандай қилиб уларда қуруқлик худоси, денгиз худоси, ризқ худоси, ёмғир худоси бўлади?

“Ўзингиз ва ота-боболарингиз номлаб олган исмларку?”

Ҳукм Аллоҳники, мулк Аллоҳники, ер ва барча ишлар Аллоҳникидир.

“У фақат Ўзигагина ибодат қилишингизни амр этди. Ана ўша тўғри диндир. Лекин

одамларнинг кўпи билмаслар”.

�" –�9 �M�' >1c��� �s�1�

�+�*�����N$+� ����*BV�K�9 ��M�-�$���k�� ?K�¢R���! �x! �y�)��� � �$�& ��M��Y��� :) �D��P�' �J��E�g CD��# \�7�����< ��E � &�[�P �D��P�C�H�P�# ���� ���D8�� > ��M�@�< {�N� ��< ���g��( ]y)�� :��[.

�Y�*2D+ �Y����*: )�fZ��# �&���O \�*�� ��b�( ]�y)� :�q.[ �$�k~� �eI�1�* �I�MBI+ �{5���) XY�*23� �'��J�& �'�U���$+� �j�$�k�* . ���0R �y�)��� �$X�B,�� B'�� 6���;+� �6[;�Z�*

�I�MB+� .���0) �x�=b;+� 6& �y�)��� ��������*.

12 – ТУШЛАР ТАЪБИРИ

Юсуф ваъз айтишни тугатгач, уларга тушларининг таъбирини айтиб берди.

“Сизлардан бирингиз хўжасига хамр соқийлиги қилур. Бошқаси бўлса, осилур ва

қушлар унинг бошидан ейдир”.

Бирига: “Хўжайининг ҳузурида мени эсга ол”, деди.

Иккови чиқиб кетишди, бири подшоҳ соқийси бўлди, иккинчиси осилди. Соқий подшоҳ

ҳузурида Юсуфни эсламади. Юсуф эса қамоқда йиллар давомида қолиб кетди.

�) – # �s�1��� ��E�N�f

www.arabic.uz

25

}#��5�=�R ������� �$�g! ��I�! C�����* .�'��M) �o��$�7�9 �4���) ����0�MB+� 6& C���� . �o��$�7�9 4���) o��$�7��+� 8,�- X�X�BV���*�F��=R .

C�����*�o��;�9��� �o�U���0�) �4���)�* �$�O�k �o�U���0�) �4���) ��I�MB+� . �����N$+� ����*BV�L �x�R �82a��;�I�� �Y�V�)�* #��5�=�>+� �����N$+� 8,�- �x! ��I�MB+� �e�=�>�L.

��X+��� :�+ �#�757�G�H }����� 2a��5�@�� C�$�� �(���0+� �ta�6� �9 �S�5�+ ��,�-��� .6���;+� �Y��� �xJ�+�* :�$���kX� B��9 ��H �(X������N$+� 8,�- ����*BV�K�9 .

�I�MB+� ������� ����*BV�L �x�R �y�)��� �Y�V�)�* �x�=b;+� %�+�A 6���;+� �e�-�]�* . �}7P� �! �{M©��$�� �{w����� �y�)��� �'���BV�K+��9 �8�$���k�V�& [�� �mBI�k %�I�R����* .

���l��+� �F�$�>�� �H �{M©��$�� �{w����� �y�)��� �'����* .�K+��9 �y�)��� �$���k�V�&��9���K+� %�I�R EY�w�* ����*BV. �X��$�L�* ����0) �4���) �'��R�����L �Y�����'�XIX�BV�L ��M! }U5I�� EH�A ?I���0�) 6& �(�L���g�G ��! .���>�9 X'�XJ���* "§�z�� ��+�]

}U5I�� EH�A �(�K�Z���k ��! ?5& �'�XIX�BV�L ����R. ���0) �4���) %�+�A X§�z�7+� ��,�- XY�X ���* .�<��0+� �eg�l���* �$�g�0+� 6LBV�� ��+�] ���>�9�* . �$���k���* 6���;+� �e�-�]�*

��I�MB+��8������� ����*BV�K�9 .

13 – Подшоҳнинг туши

Миср подшоҳи бир ажойиб туш кўрди. У тушида еттита семиз сигирни еттита ориқ сигир

еяётганини ҳамда еттита яшил бошоқни ва шунча қуруғини кўрди.

Подшоҳ бу ғаройиб тушдан ажабланди ва унинг таъбири ҳақида аъёнлардан сўради. Улар:

“Бу ҳеч нарса эмас, ухловчи кўплаб нарсаларни кўради ва уларда ҳақиқат йўқ”, дедилар. Сув

ташувчи соқий: “Йўқ, мен сизларга бу тушнинг хабарини бераман”, дедида, у қамоққа борди ва Юсуфдан подшоҳ тушининг таъбирини сўради. Юсуф жуда очиққўл ва саховатли ҳамда Аллоҳ

яратган нарсаларга раҳмли эди. У туш таъбирини айтиб берди. Юсуф жуда очиққўл васа саховатли бўлиб, бахилликни билмас эди. Юсуф таъбирни айтиб, тадбир кўришни тайинлади.

Кетма-кет етти йил зироат экасизлар, йиғиштириб олган ҳосилингизни бошоғида қолдиринглар.

Фақат озгина ейдиганингизни (қолдирманг). Ундан кейин қаҳатчилик йили келади, улар

олдиндан тайёрлаб қўйганингизни ейсизлар, фақат озгина асраб қўйганингизгина қолади. Бу

қаҳатчилик етти йилга чўзилади. Ундан кейин ғалаба келади ва одамлар серҳосил бўладилар.

Сув ташувчи подшоҳ хузурига келиб, тушининг таъбирини айтиб берди.

�0 –��� �E�N f 1 ���H >�- �� 1 I H6�~

www.arabic.uz

26

�K+� ��,�- ��I�MB+� �4M�) ��M�+�*�Y����* ������ �i�$�& ��9���K+��* ����*BV :�x�!��I�MB+� �Y����* ^����*BV�K+� ��,�- �eG��1 : �x�!���$+� ��,�- ^��9���K+� %�I�R EY�w�* ��0�+ �f�g�Z c,E+� ���$�J+� X�

6���;+� �Y��� :bg+� �y�)��� ��,�-b��I�MB+� c�b5�;+ �{5���) X'�X��V�) 6bZ�� �$���k�� c,E+� ���-�* �m�. �* �y�)��� [a��7+ %�+�A ��I�MB+� ����K�@��*���y�)��� %�+�A ���)���� �Y����* ��I�MB+:

)\��� ���� C��N���@�H�P �C�� \�*6 @���( ]y)�� :��[.

14 – ПОДШОҲ ЮСУФГА ЭЛЧИ ЖЎНАТДИ

Подшоҳ бу туш таъбири ва тадбирини эшитгач, жуда шод бўлди ва: “Бу таъбирни эгаси ким

(уни ким айтди)? Бизга насиҳат қилиб, тадбир қилишга ёллаб қўйган киши ким?”, деган эди, сув

ташувчи соқий: “Бу ростгўй Юсуфдир. У менга подшоҳга сув ташувчи бўлишимни ҳам хабар

берган эди”, деб айтди.

Подшоҳ Юсуфни кўришга муштоқ бўлди ва унга элчи юбориб: “Уни менга келтиринглар,

уни ўзимга хос кишилардан қилиб оламан”, деди.

�; –��@ @�� �M�1 ~H61

XY��)�$+� 2a��� ��M�+�*�A�* �y�)��� %�+�?�+ �Y���:��R���� ��I�MB+� E'�A �v ! �x�=b;+� �x! �j�$�l�� B'�� �y�)��� �6u�� ��!��,�J�- .

�<��0+� XY�X7���* :�y�)��� ��,�- !����>+� �'��k �?�Z�A ��x�=b;+� 6& �S�!�� �'��� ��,�-�� .E'�A �SBP�0+� ����� �'��� �y�)��� ��5��] ��B7�>+� ����� �'��� �y�)��� E'�A ���5�9�� .�I�MB+� XY��)�� �82a����* �x�=b;+� 6& �y�)��� �'��J�! ���G�� �'��� ���+� �Y����*

�I�MB+� XY��)�� �?�+ :�$�)23 ��v�$¢�K�0���* �v��R���� ��I�MB+� E'�A�j�$�k�* �x�=b;+� �T��9 %�+�A X����$+� ��,�- �� . ���$�;�� �(�+ �y�)��� �xJ�+�* .B��=�>�K�;�� �(�+ �y�)��� �xJ�+�* .�I�MB+� �Y��)�$+ �Y��� B��9 : �����X� ��Z�� ��5KBP�K+� �����X� ��Z��

6K�5O�� �x�R �ª�z��+� .�* �y�)��� �x�R ��I�MB+� �Y�V�)�*�ac�$�9 �y�)��� E'�� �<��0+� �(I�R�* ��I�MB+� �(I�R. ��I�MB+� �?�!�$B����* �}h��$�9 �y�)��� �j�$�k�*.

15 – ЮСУФ ТЕКШИРУВНИ СЎРАДИ

Элчи Юсуфнинг олдига келиб, подшоҳ сени чақиряпти деди. Юсуф қамоқдан мана шундай

чиқиб кетишга рози бўлмади.

Одамлар: “Бу Юсуф! Бу ҳокимга хиёнат қилгани учун кеча қамоқда эди”. Албатта Юсуф

нафси катта кеккайгандир. Албатта Юсуф ақли катта донодир. Агар Юсуфнинг ўрнида бошқа киши қамоқда ўтирса, унга подшоҳ элчиси келиб, подшоҳ сени чақиряпти ва кутяпти деса, у

www.arabic.uz

27

киши қамоқхона эшиги томон шошилиб чиқиб кетар эди. Лекин Юсуф сира ҳам шошилмади” ,

дер эдилар.

У подшоҳ элчисига: “Мен текширувни хоҳлайман. Мен муаммоимни қайта муҳокама қилинишини хоҳлайман”, дер эдилар.

Подшоҳ Юсуф ҳақида сўради. Подшоҳ ва одамлар Юсуфнинг айбсиз эканини билдилар.

Юсуф оқланиб чиқди ва подшоҳ у кишини ҳурматлади.

�K –�O �N�g I�r�������� �#��

�<��0+� 6& "#�I5I�� �#�Z��!23� E'�� �(�I�>�� �y�)��� �'����* .�<��0+� 6& "����� �#�Z��5lB+� E'�� �(�I�>�� �y�)��� �'����* . �'����*�y�)���[�� �Y����!�� 6& �'��Z��l�� �<��0+� E'�� C�$�� ."#�>���u ����0J�+�* }����� �x�����k ����23� 6& E'�� C�$�� �'����* . ����Z�A

���5& 2�� �'�X&��l�� �H 2a��$�!�3� E'23 "#�>���u .XIX�BV�� ��! �<��0+� ���=�� �H�* �(���9�U� X�X�BV�K�&�'� . ���=�� �H�* �(���L��5�9 �S��BI�L�*�'��;��BI�� ��! �<��0+� . �}¢5P�G �'��� �x�! EH�A ����23� �x�����l�9 �<��0+� �4�P�0�� �H�*�{M5I�R . �}¢5P�G �'��� �x�!�* �'��� ��!�*

����9 �4P�K�0�� �y�5���* ����23� �x�����k �x���� �(�I�>�� �H �{M5I�R .�5I�R �'��� �x�!�*{M X'��l���* ����0! X�X�BV�� �}¢5P�G �'��� ��!�* ����5&.

�{M5I�R �}¢5P�G �y�)��� �'����* . 2a��$�!�3� �v�$�K�� B'�� ����$�� �H �y�)��� �'����*�<��0+� �Y����!�� �'�XIX�BV��. �R��=�� �<��0+� C�$�� B'�� ���B7�� �H �y�)��� �'����*�'��L��M���* �'� .

bm�zB+� �x! %�5�z�K�;�� �H �y�)��� �'����*. �I�MBI+ �Y��7�&:) V/��N�O V��� �[ \Z*�- ���#��� ������r�g I�N�O \���N�=�e�( ]y)�� :��[.

�$�g! �x�����l+ �{05!�� �y�)��� �'��� ��,�J�-�* .2�� �*��M�G�* ����� �<��0+� �i��$�K�)��*.

16 – ЕРНИНГ ХАЗИНАЛАРИ УСТИДА

Юсуф билардики, одамларда омонатдорлик оз эди.

Юсуф билардики, одамларда хиёнат кўп эди.

Юсуф кўрардики, одамлар Аллоҳнинг молларида хиёнат қилардилар.

Юсуф кўрардики, албатта ерда хазиналар кўп лекин улар зое қилинган эди. Албатта улар

зое қилинган чунки амирлар Аллоҳдан қўрқмас эдилар. Уларнинг итлари овқат ер эди аммо

одамлар ейишга нарса топа олмас эди.

Уларнинг уйлари безатилар эди лекин одамлар кийишга кийим топа олмас эди.

Ернинг хазиналари одамларга фойда бермас эди, фақат уларни билиб, сақлаб (ғамлаб),

муҳофаза қилувчилар билан фойда олар эди.

Ким муҳофаза қила олса-ю ер хазиналари қаердалигини билмаса, улардан қандай

фойдалансин.

Кимдир (хазинани) билса-ю, уни муҳофаза қила олмаса, уни еб, хиёнат қилар эди.

Юсуф билиб, муҳофаза қилувчилардан эди.

www.arabic.uz

28

Юсуф одамларнинг молини ейдиган подшоҳларни (ишларига) кўз юмиб кетишни хоҳламас эди.

Юсуф одамларнинг очликдан ўлишларини кўришга тоқат қила олмас эди.

Юсуф ҳақдан уялмас эди. У подшоҳга: “Мени ернинг хазиналари устига қўй. Албатта, мен муҳофаза қилувчи ва билувчиман”, деди.

Шундай қилиб Юсуф Миср хазиналарининг (ишончли) одами бўлди. Одамлар бундан

жуда роҳатланиб, Аллоҳга ҳамд айтдилар.

�^ –�e �U��- �g�6 X 1 H6�~

�� ��M�� "#�R��=�! ���� +��* �$�g! 6& �'����*�y�)��� �$���k .

�{M5G�� }U���� �$�g! 6& E'�� �T�X7�>�� �4M�)�* ���� +� X��-�� �4M�)�*� %�I�R ���-�* ��{«�$�� �{w����� �$�g! 6& E'���* ����23� �x�����k. ����>E +� �'*X,�kBV���* ?�5�+�A �'����-B,�� �<��0+� �'����*.

�9�� �T�X7�>�� ���)�����*����>E +��9 ���LBV�5+ �Y��MB+��9 �$�g! %�+�A �82a��0 .8�+��* ���0R ��!��5�0�9 �67�9�*� �?N�z�� �'��� �T�X7�>�� E'23 ����� .�'��� ��!�*�?�0�R ���>���� B'�� ����$�� ��y�)��� %�I�R �F��l�� �'��� ��M�� ?�5�I�R �F��l�� �T�X7�>�� �'����* .

���L�*�y�)��� �(�-��k�� �?�Z�� �'�X&�$�>�� �H �(�-�* �y�)��� %�+�A �y�)��� X����k�A �?��. �$Bh��+� 6& �'��� c,E+� �y�)��� �?�Z�� �'�X&�$�>�� �H �(�-�* .�o��! ���� �?�Z�� �'�N0X¢�� �(�-�*.

�$Bh��+� 6& �'��� �����* �o��M�� �H �y�5���* .Bh��+� 6& �'���:�Z����* �$}#�75M�R �$Bh��+� . #�9��d+� 6& �$Bh��+� :�Z����*�}#� G��! X#�9��d+� :�Z����* .�{MIB¢�! X��5EI+� �'����* ���5EI+� 6& ��+�] �'����*.

)�5' ��2�� � C�� �/ .�' �/ A�<���=�< �C���N�O �6 N�g�&�< �~ H6 1 X�6�g�- �U��e�'(] y)�� :��.[ ���(���&�$�R B��9 �y�)��� �(�-�$�J�Z�� ��! �xJ�+�* �?�Z�X&�$�>�� �H �y�)��5+ �x��$J�0�! ���Z�.

�?�¢5P�G 2�� �xJ�+�* �?�I�K�� �'*����$�� ���Z��� �x�,E+� �(�- [a�H�¦�- E'�� �y�)��� �F�$�R . �OBP�� �(�+�* �}h�5�@ �(���+ B�X7�� �(�+ �y�)��� �xJ�+�*�(���z.

17 – ЮСУФНИНГ АКАЛАРИ КЕЛДИЛАР

Миср ва Шом (ҳозирги Сурия)да Юсуф хабар берганидек очлик бор эди. Мисрда шундай

раҳмдил киши борлигини Шом аҳли ва Яъқуб эшитди. Албатта Мисрда очиқкўнгил ва саховатли инсон бор бўлиб, у ер хазиналари устидадир. Одамлар унинг олдига бориб, ундан

таом олардилар.

Яъқуб болаларига пул бериб овқат олиб келиш учун Мисрга юборди. Бинямин отасининг ҳузурида қолди. Чунки Яъқуб уни жуда яхши кўрарди. Ундан узоқлашишни хоҳламас эди.

Яъқуб у ҳақда Юсуфга қайғурганидек қайғурар эди. Юсуфнинг акалари Юсуфга юзландилар ва бу ўз укалари Юсуф эканини билмадилар. Улар бу ўша қудуқдаги Юсуф эканини билмадилар.

www.arabic.uz

29

Улар уни ўлган деб ўйлардилар. Қудуқда қандай ўлмасин? У қудуқда эди, қудуқ эса чуқур эди.

Қудуқ ўрмонда эди ва ўрмон эса қўрқинчли эди. Бу қоронғуда бўлган эди. Қоронғулик эса зулумат эди.

“Юсуфнинг оға-инилари келдилар ва унинг ҳузурига кирдилар. Бас, у уларни таниди.

Улар эса, уни танимадилар”.

Улар Юсуфни танимасдан инкор қилдилар лекин Юсуф уларни инкор қилмади балки таниди.

Юсуф билдики, булар унинг ўлимини хоҳлаганлар эди. Лекин Аллоҳ уни сақлаб қолган эди.

Юсуф уларга ҳеч нарса демади ва уларни фош қилиб шарманда ҳам қилмади.

�` –�� ���� 1 H6�~�' �g-�6�9�C

�Y����* �y�)��� �(���MEI���* : �x!����X+��� ^�(�K�Z�� �x�� :�'��>�0�� �x! !�Y��� :��X+��� ^�(X���9�� �x�! :�z�)�A �x�9 �T�X7�>��� �x�9 �� �(5-��$�9�A) ��]D����' n��6�ND�� /�A���N�O( .�Y��� :��X+��� ^�$�k/ ���� �(XJ�+ B��- :�(�>�Z�� ���� ��0�+ ��!��5�0�9 �?�M�) !�Y��� : ��]��M+

��X+��� ^�(XJ�>�! 2a��� ��! :�?�0�R ���>���� B'�� Nez�� �H�* �?X��$�K�� �H ��Z��+��* E'23 .�Y��� :�?X��$�K�� �H ta�6�@ bc23� ���+�* ���- B��- ��X+��� ^����� �d�1 :� ���� �?�+ �'��� �xJ�+�* ��H��0B��$�L�* �m���K�;�Z ��0���-�]�* �}��$�! ��0�>�! �e�-�] ��y�)��� �?�M�) ���0R �y�)���

�eB��,+� �?�I���V�& ��0R��K�! .�*�u�}h�5�@ �(���+ B�X7�� �(�+ �xJ�+�* ?[;BP�Z 6& �y�)��� ��z. ��!��5�0�9 ?5k�� %�+�A �y�)��� ����K�@��* .}#�5�Z��� }��$�! �T�X7�>�� �xz�K�M�� B'�� ��� �w������* .�>E +��9 �y�)��� �(���+ �$�!�V�&��� .

�(���+ �Y����* :)�/ 2����P ���� �/ 2�� ���M�� \�*6 @����(] y)�� :�p .[?�9 ���LBV�L �(�+ ��]�A �{!��>�W �'*���=�L �H�*. �(��R��K�! 6& �4u���& �(��+��M�9 �y�)��� �$�!���*.

18 – ЮСУФ ВА АКАЛАРИ ОРАСИДАГИ...

Юсуф уларга гап бошлаб шундай деди:

- Сизлар қаердансиз?

- Биз Канъонданмиз.

- Отангиз ким?

- Яъқуб ибн Исҳоқ ибн Иброҳим (уларга Аллоҳнинг салавоти ва саломлари бўлсин).

- Сизларни бошқа укаларингиз ҳам борми?

- Ҳа бизни яна Бинямин исмли укамиз бор.

- У нега сизлар билан бирга келмади?

- Отамиз уни йўқотишни ва ундан узоқлашишни хоҳламайди.

- Нима учун уни йўқотишни хоҳламайди, у жуда кичкина болами?

- Йўқ, уни Юсуф исмли акаси бор эди, бир сафар у биз билан ўрмонга борганида, уни

нарсаларимиз олдида қолдириб, ўйнагани кетганимизда, уни бўри еб кетган, дейишди.

Юсуф ичида кулиб қўйди лекин уларга ҳеч нарса демади. Юсуф укаси Биняминни кўришга муштоқ бўлди. Аллоҳ Яъқубни иккинчи марта синашни хоҳлади. Юсуф уларга егулик (овқат)

www.arabic.uz

30

буюрди ва: “Менинг ҳузуримга ота бир инингизни олиб келинг”. Агар уни олиб келмасангиз, сизларга егулик йўқ”, деди.

Юсуф уларнинг (дон алмаштириш учун) келтирган нарсаларини юкларининг ичига қайтиб

солиб қўйишга буюрди.

�G –�� �����1 �= 7�l6�' �P��������C

�$���lB+��9 �8*�$���k���* �(��5�9�� %�+�A ���>�����*� ��X+����* �?�+ :������>+� ���0R �{$�5�k ���=�Z �H EH�A�* ���Z��k�� ��0�>�! B�)����. ��X+����* ��!��5�0�9 �T�X7�>�� �x! �����I�W�*: )�56 F�<��+�� C�� �D*�-�'( ]y)�� :�¥.[

�T�X7�>�� �Y��� :)���� �C��g�P I�N�O �/ 2 @�����P ��E�� D4�- �C���N�O �/ 2 ���% �>�. >��� ( ]y)�� :�� .[ �y�)��� �#�g� �(�K5[;�Z B��- .�y�)��� �(�KB¢P�G ��M�� ��!��5�0�9 �'�X¢�P�z�L�� .

)���E�[�D��� /�[�#�P �6 .�' �JF�<��[ V����g a��<(] y)�� :��.[ �(��R��K�! 6& �(���+��! �*�����*�*��(��5�923 ��X+��7�& :���� ������>+� E'�A�{0�M�� ��0! B,�kBV�� �(�+�* ��0�+��! �w�� ���� ����$�� "� .

E7�G X,�kBV�Z ��!��5�0�9 ��0�>�! B�)�����{O���� �? . �T�X7�>�� �(���+ �Y���:�Z�� 2�� �*��-��>�L %�K�G �(XJ�>�! �?�I)��X� �x�+ XJ�!�� %�I�R �����I�d�L B'�� EH�A ?�9 �'��>���$�L �(�(X��$ .

�T�X7�>�� �Y����* 2�� �*���-��R�* :)V>����' �6 7�* ��� I�N�O a�( ]y)�� :��[. ?5�0��+ �T�X7�>�� �Y����* :)D\���� ��1��4 �,�Z�� �@ � �l��6���P ���� �6 N g�W��' �&�[��' �l��� ���� �6 N g�&�9 ( ]y)�� :��[.

...

19 – ЯЪҚУБ ВА БОЛАЛАРИ ОРАСИДА

Улар оталари олдига қайтиб келиб, бўлиб ўтган воқеани айтиб: “Биз билан бирга укамизни юбор. Агар қўшиб юбормасанг ҳокимнинг ҳузурида яхшиликка эриша олмаймиз”,

дедилар.

Яъқубдан Биняминни талаб қилиб: “Албатта, биз уни муҳофаза қилувчилармиз”,

дейишди.

Яъқуб эса: “Уни сизларга худди акасини ишонганимдек ишониб топширайми?”.

Сизлар Юсуф қиссасини унутдингизми? Сизлар Биняминни худди Юсуфни ҳимоя қилгандек

ҳимоя қиласизларми? “Аллоҳнинг Ўзи энг яхши муҳофазачи ва Унинг Ўзи раҳмлиларнинг энг раҳмлигидир”, деди.

Улар (юкларини очиб қараганларида) ўзларининг моллари қайтарилганини кўриб,

оталарига: “Ҳоким саховатли киши экан. У бизнинг молимизни шундоғича қайтариб, бир чақа ҳам олмабди. Биз билан Биняминни юборинг биз уни ҳам ҳаққини оламиз”, дейишди.

www.arabic.uz

31

Яъқуб уларга: “Токи менга, албатта ҳузуримга қайта келтиришингиз ҳақида Аллоҳдан

васиқа бермагунингизча, уни зинҳор сиз билан юбормасман. Магар (ҳалокатга) ўралиб

қолсангиз бошқа гап”, деди.

Улар Аллоҳ номига қасам ичиб, Яъқубга: “Айтган гапларимизга Аллоҳ вакилдир”,

дейишди.

Яъқуб болалрига: “Эй ўғилларим, битта эшикдан кирманглар, турли эшиклардан

киринглар”, деди.

"L –�� ������� ��O ���& 1 H6�~

�(�-�$�!�� ��M�� �#��b$�P�K�! �T����9�� �x! X����kH� ���k�w�*�(�-��9��� �y�)��� %�+A ��XI�1�*�*. ��M�+�*?K�5�9 6& �?�+���Z���* ����� �i�$�& ��!��5�0�9 �y�)��� C���� .

��!��5�0��+ �y�)��� �Y����*: )�v��k�� ��Z�� 6bZ�A (��!��5�0�9 E'�V�MBW��*. �*��� �%7�+�������W �x�!�. ���>�9 ��!��5�0�9 �y�) �$���]�* �?�K�5�9 �$���]�* �8��9���* �?�!X� �$���,�&�8�$�d1 . B'�� �y�)��� �w������*

?K�5�9 �x�R �?X+�V�;�� �* �?�M�I�J���* ����� E�X� �8��$�� �x�5!�5�0�9 �8���0�R %�7���� .�+�*�xJ �{��s �4����� ��!��5�0�9�* ��+�] %�+�A X�5���;+� �y5�� ��+�] %�+�A X�5���;+� �y5���* ^�'��>�0�� %�+�A����k[|��* ^�(���>�! ?�9 ���>��$�� B'�� %�I�R 2�� �*���-��R X�

^�e���) �$�5�d�9 �8���0R �x�5!��5�0�9 �S���z�� B'�� �y�)��5+ �xJ�M�� �y5���* �<��0+� XY�X7���*: ��e���) �$�5�d�9 ��5�Z��>�0�� �8���0R ������>B+� �S���G �����,�- E'�A �+ �BIX¢�(5¢�R �(.

J�+�*}U���R ��5��] �'��� �y�)��� �x. ��x�5M�� �a��Z�A �y�)��� ���0R �'��� ?5& �T�$� �� �'����*. �'�X�����;�+ �(XJ�Z�A "'�]�¦�! �'E]���* �x�5!��5�0�9 ����K�! %& 2a��Z|� ��,�- �4�u�* .

X����k[|� �:�P�KB+��*��X+����* �:^�'*��7P�L ��]��! ��X+���: ������1 ��7BP�Z)a�ZA( �>�9 X��MG ?�9 2a��� �x�M+�* ��I�MB+� .

)����#��H �D� � ����' ���#��� \�< �&��� ��� ����q�e ��� �/ @�E�N�O �&�7�� �a��9 �6 ���� �/ @�� � �5�- Y s��r�e ��E�< �6 ��� �����b�����[�# \�< �&�e ' ���� Y s��r�e �6 ��� ���E���DF�� h�r�w�* �f���?�� Y s��r�e �6 A�< �C�N( ]y)�� :�¥���.[

�a��Z[|� �j�$�k�* �& �x�5!��5�0�9 ����K�! �x!�l��X+��� �xJ�+�* X����k[|� ���= �$�5�s �x!���=�k : ���$�;�� B'�A)�x�5!��5�0�9 ( �?�+ ���� ���$�) ���7�&)�)����y (X����� �x!.

M�)�*�)��� �4���* �e�O�d�� �(�+�* �:�J�;�& �'��K����B+� ��,�- �y��{M5I�G �{«�$�� �y�)��� �'. )�������+ E��� ���� ������* �D*�- C�*��2�� ��*�&�[�P �? ��< �JT���� �J����v �J��P C�� D5�- r1�r�=��� ��Ac1�P ��1 �6 ���. �a� �b��=�� ����

�- �? g�M�* �5�PD4�56 E����F�� �Jb�- �D*�- Y�&���O ����O��@�� ��*�&�e�' ���� ( ]y)�� :����p[.

www.arabic.uz

32

�y�)��� ���0R �x�5!��5�0�9 �%7�9 ��,�J�-�*��{>�5M�� '����k23� �i�$�&�* �{��5G�* �'��� �y�)��� E'�A �H �������W �x�!�. X,�0�! � ?I�-�� �x! �{��G�� C�$��.

�����*�?�;��z�� �U�&�� ��x�5!��5�0�9 ?�5�+�A ��� ����)��?�M¬I�J���* �8��$�� �8���0R . �(BIQ¢+� �x! B��-�* ?�5k�� ���0R ���� �(�57�� B'��.

�{��9��!{��9�� !

20 – БИНЯМИН ЮСУФ ҲУЗУРИДА

Ака – укалар худди оталари буюрганидек, турли хил эшиклардан кириб, Юсуфнинг ҳузурига келдилар. Юсуф Биняминни кўрганида жуда хурсанд бўлиб, уни ўз уйига туширди.

Юсуф Биняминга: (Албатта мен сени акангман), деди. Бинямин эса тинчланди.

Юсуф Биняминни узоқ вақтдан кейин учратган эди. У онасини, отасини, уйини ва ёшлигини

эслади. Юсуф Биняминни ўз олдида қолиши, уни ҳар куни кўришни ва уйи ҳақида сўраб-

суриштиришни хоҳлади. Аммо бунга қандай йўл бор, ахир эртага Бинямин Канъонга қайтиб

кетадику? Бунга қандай йўл бор, ахир акалари у билан бирга қайтишга, Аллоҳ номи ила қасам

ичишганку?

Юсуф Биняминни қандай қилиб сабабсиз қамоққа олиши мумкин? Одамлар: “Ҳоким бир

Канъонликни сабабсиз қамоққа олди, бу зулмдир, дейдиларку?!

Лекин Юсуф доно ва ақлли эди. Юсуфнинг ҳузурида қимматбаҳо идиши бўлиб, унда сув ичар эди. Бу идишни Биняминнинг юкига жойлади-да, жарчи сизлар ўғрисиз, деб жар солди.

Акалар уларга қараб: “Нимани Йўқотдингиз”, дедилар. Улар: подшоҳнинг (сув ичадиган)

идишини йўқотдик. Уни келтирган кишига бир туя юк”, дедилар.

Улар: “Аллоҳга қасамки, ўзингиз биласиз, биз ер юзида фасод учун келган эмасмиз, биз ўғрилар бўлган ҳам эмасмиз”, дедилар. Улар: Агар ёлғончи бўлиб чиқсангиз, жазоси

нима? дедилар. Улар: Унинг жазоси, кимнинг юкида топилса, ўшадир. Бас, унинг жазоси

ўшадир. Золимни шундай жазолаймиз, дедилар”.

Идиш эса Биняминнинг буюмлари орасидан чиқди. Акалар ҳижолат бўлдилар лекин ҳеч

қандай ҳижолатсиз: “Агар (Бинямин) ўғирлик қилган бўлса, унинг акаси (Юсуф) ҳам бундан

илгари ўғрилик қилган эди”, дейишди. Юсуф бу бўҳтонни эшитди, сукут сақлаб, ғазабланмади.

Юсуф саҳий ва ҳалим эди.

“Улар: Эй Азиз, бунинг катта ёшли чол отаси бор. Бас, биримизни унинг ўрнига ол. Биз сени яхшилик қилувчилардан эканлигингни кўрмоқдамиз», дедилар. У: Нарсамизни

ҳузуридан топган одамдан бошқани олиб қолишимиздан Аллоҳ сақласин. Акс ҳолда, албатта, золимлардан бўлиб қоламиз, деди”.

Шундай қилиб Бинямин Юсуфнинг олдида қолди. Икки ака-ука жуда хурсанд бўлдилар,

албатта Юсуф узоқ вақтдан бери ёлғиз эди. Яқинларидан ҳеч кимни кўрмаган эди. Аллоҳ унга Биняминни қайтариб берди. У уни ҳар доим ёнида бўлиши ва у билан суҳбатлашиш учун

қамоққа олмаганку?

Ука ўз акасининг олдида туриши зулм бўладими?

Ҳеч қачон! Ҳеч қачон!

www.arabic.uz

33

"���- ���1 I�= 7�l6

�+�A �'��>��$�� �y�5�� X����k[|� �$�5�z�L�*%^�(���59�� �923 �'�X+�X7�� ��]��! X����k[|� �$EJ�&�*^�(���5!

�8��>�=�& �(���Z�A��& �S�!6�y�)��� ��x�5!��5�0�9 �­ �����5B+� �?�Z��>�=BP�5�&�� ! �9�V�& �(�-����� ��!��%�>�� %�+�A �4���$�� B'�� �T�X7�?L����[| �Y����* :

)�A�v ����' �o���H �f����� D5�- ��*����P ��1 �6 �6 7�< �/ 2����P I���- �6 =�e�#�D4�- ��*�& �{���m�N�� �D� � ����' ����E�N�O ��E�� ���F�<��[( ]y)�� :��[.

�>�� �4M�) ��M�+�*[� E'�� �(I�R �#�g7B+� �T�X7�?�0z�K�M�! . �y�)��� %& �4�=X& �S�!����x�5!��5�0�9 %& �4�=BP�� �����5B+��* ��H 2�� E'�A ���5g�! ?�5�I�R �4�M�z����x�5�K �H 2�� �?�>�=BP�� &6

�x�5�0�9�. �x�5�0�9� 6& �?�>�=BP�� �H 2�� E'A�5���y�)��x�5!��5�0�9�* .

[� E'�A}#�55P�k �{��� ��+�] %& . [� E'�A}#�5P�l�! }#�MBJG ��+�] %& . E'�A�(�-N$�;�� ¬�(X� �8�w���R �xz�K�M�� BY���� �(�+ 2�� �(���5�I�R �(>�0���* .

�$�5���JB+� x�9H� E'�A �(X��97�6�'��>�0�� %�+�A �4���$�� B'�� %�9���* �{O���� �$�g! %& .E�+� %& �4�=BP�5�&���{O���� ª+�� �����*� %& X����� �x! �4�=X&�x�5�0B�.

X'�XJ�� �H ��,�- E'�A . �* �T�X7�>�� E'�V�MBW� ��0�-�*�Y��� :)�1 �5�P a� I���O�����9�M\ /���2�+��� /���N�=��� �6 . CD*�- �J=���E�e �/�A�� ( ]y)�� :�¥[.

21 – ЯЪҚУБНИНГ ҲУЗУРИДА

Акалар оталарининг олдига қандай қилиб, қайтиб борамиз, деб ҳайрон бўлдилар.

Улар оталарига нима деб айтишни ўйладилар.

Улар кечагина оталарини Юсуф хусусида бахтсиз қилган эдилар. Энди бугун уни Бинямин

билан бахтсиз қиладиларми?

Катта акалари Яъқубнинг олдига боришдан бош тортиб, иниларига: “Отангиз олдига қайтинглар, бас, унга: «Эй отамиз, ҳақиқатда ўғлинг ўғрилик қилди. Биз фақат ўзимиз билган нарсага гувоҳлик бердик, холос. Биз ғайбни билувчи эмас эдик”, деди.

www.arabic.uz

34

Яъқуб бу воқеани эшитгач, бунда Аллоҳнинг қўли борлигини ва Аллоҳ уни имтиҳон

қилаётганини билди. Кеча Юсуф билан бахтсиз қилган эди, бугун эса Бинямин билан бахтсиз қилмоқда. Албатта Аллоҳ унга икки мусибатни жамламайди. Албатта Аллоҳ уни икки ўғли хусусида

бахтсиз қилмайди. Албатта Аллоҳ, Юсуф ва Биняминдек икки ўғли билан бебахт қилмайди.

Албатта бу ишда Аллоҳнинг яширин қўли бор эди.

Албатта бу ишда Аллоҳнинг яширинча ҳикмати бор эди.

Албатта Аллоҳ бандаларини имтиҳон қилади. Сўнгра уларни хурсанд қилиб, уларга неъмат ато қилади.

Кейин катта ўғил Мисрда қолиб, Канъонга қайтишдан бош тортди. Энди учинчи фарзандида ҳам қийналадими? Бундан олдин икки мусибатда қийналган эдику? Албатта бу бўлмайди.

Шу ерда Яъқуб хотиржам бўлди ва: “Шоядки, Аллоҳ уларнинг ҳаммасини ҳузуримга

жамлаб келтирса. Албатта, Унинг Ўзи билгувчи ва ҳикматли зотдир”, деб айтди.

"" –�1 �F�A � Z���c�

�xJ�+�*8�����1 %& �{$� �9 �'��� �T�X7�>�� �H �$� �9 �eBI�� �G X#�>B ��=�$.���=�L�* �y�)��� �$���,�& �Y����* �?�Z��G �w: ) ��1H�P�~ H6 1 I�N�O I� ( ]y)�� :��[ .

�� �?�!�H�*��0�9���* �8�����X+ :�Z�A�H �� X�B,�L XY����L��I���L %�K�G �y�)��� �$. �T�X7�>�� �Y��� :) [�' \Z��� 6 2�v�P ��ED*�-�4 ��� �a� ���� /�N�O�P�' �a� I���- \�*�r�56 E�N�=�9 (. ]y)�� :��[.

E'�� �(�I�>�� �T�X7�>�� �'����*BV�5B+� �>�� �'����* ��$BPX� �<6& �$�5���� �a����� �?�+ �T�X7[�� . �)��� �x�R ��X��z���5+ �$�g! %�+�A �82a��0�9�� �T�X7�>�� ���)�����*�y�5�0�9�* �x�5!� �x! �T�X7�� �(���>�0�!�* ��+�] %& �*�����K�=���*

[�� #�M�G�� �x! ��X �0B7�� B'��.}#��+��� }��$�! �$�g! %�+A X����k|� �e�-�]�* �(�-�$B7�& ?5�+A ���J�@�* �y�)��� %�I�R ��XI�k�w�* �8�X+�V�)�* �(���K��5g�!�*���O�PB+�.

�zB+� �j��- ��0�-�*�?�;BP�Z ��I�M�� �(�+�* �y�)��� %& Ne�zB+��* X'�� . �a��0�9�� �a��0�9���* 6�9�� �(�-�$B7�& �'�XJ� �� [a��5���Z23�v�XI�MB+� �x! ��I�! %�+�A �(���K��g�!�*.6P�kX� %�K�! %�+�A �(���0�R �$�!23� .�H %�K�! %�+�A�* ^�(���+��G C���� %�K�! %�+�A�* C����^%�9��

�(���+ �Y����* �?�;BP�Z �y�)��� ��I�M�� �(�+ :)�56 N�.��e �/ @�*�P �b�- �C��g�P�' �~ H6 ��� �/ @�N�=�< ��� �/ @�E�N�O �>�.( ]y)�� :�p[.

E'�� �'��M�I�>�� X����k[|� �'����*�H �$b;+� ��,�- �x�z�Z�* �y�)��� EH�A �?�M�I�>�� .�Z�� ���MI�>�& �?�y�)���.

www.arabic.uz

35

[[�� �'��z���)�6�G �y�)��� B��- �$Bh��B+� %& �o��! ��!�� .��� ���U�)!E+� ���- ^�$�g! �������R ���- �y�)��� B��- %�I�R C,E+� ���- ^����23� �x�����k,c�� �'��� V�$�! E +��9 ��0�+�67�9 ��!�* ^����>E'�� ���@ �(�-���0R �I�J�� C,E+� �x�9 �y�)��� ���- �(���M

�T��X7�>��! ) �a� D5�k�< ������1�' �}D@�1 ���� CD*�- ������N�O a� D��� �&� \�g�P ��?�.�' ~ H6 1 ��*�P ���� ~ H6 1 �S�*�� �fD����P �6 ���

�4�������+ E��� ���e�P !��d 1 ��N�O a� �����j�% �&�7�� �a��9 �6 ��� ���q������� �D� � �5�-�' �����( ]y)�� :p��p�[ . �!�*�!�H ��Y��� B��9 ��(��K�I�>�& %�I�R �y�)��� �(�� :)���E�[�D��� /�[�#�P �6 .�' �/ 2�� a� �� �m�1( ]y)�� :pq [.

22 – СИРНИНГ ОШКОР БЎЛИШИ

Лекин Яъқуб инсон эди, унинг кўксида тош бўлаги бўлмай балки инсон юраги эди.

Унда заррача (бағри) тошлик йўқ эди.

У Юсуфни эслаб, яраси (маҳзунлиги) янгиланди: “Оҳ, Юсуф!!!” деди.

Шунда ўғиллари уни маломат қилиб: “Ҳалок бўлгунингизча Юсуфни зикр қилаверар

экансизда?!” дейишди.

Яъқуб: “Албатта, мен дарду ҳасратимдан фақат Аллоҳнинг Ўзига шикоят қилмоқдаман

ва Аллоҳдан сиз билмаган нарсани биламан”, деди.

Яъқуб умидсизлик куфр эканини билар эди. Яъқубнинг Аллоҳдан умиди катта эди.

Яъқуб болаларини Юсуф ва Биняминни излаш учун юбориб, бунда қаттиқ ҳаракат қилишга чақирди. Ва уларни Аллоҳнинг раҳматидан ноумид бўлишдан қайтарди.

Акалар учинчи марта Мисрга келдилар. Улар Юсуфнинг ҳузурига келиб,

камбағалликларидан шикоят қилиб, раҳм қилишни сўрадилар.

Шу ерда Юсуфнинг маҳзунлиги ва муҳаббати ғалаёнга келиб, ўзини тийиб ололмади. Ва:

“Отамнинг болалари, пайғамбарнинг болалари камбағаллик ва мусийбатларини бир

подшоҳлардан бир подшоҳга шикоят қилмоқдаларми?

Улар ҳақидаги иш қачонгача махфий қолади?

Уларнинг аҳволини қачонгача кўриб тураман?

Қачонгача отамни кўрмайман?

Юсуф ўзини тийиб тура олмасдан уларга: “Жоҳиллик пайтингизда Юсуфга ва унинг инисига нима қилганларингизни биласизларми?” деди.

Акалар бу сирни уларнинг ўзлари ва Юсуфдан бошқа ҳеч ким хабардор эмаслигини

билардилар. Шунда унинг Юсуф эканини билдилар.

Субҳаналлоҳ! Юсуф тирикми? У қудуқда ўлмаганми?

Ё тавба! Юсуф у Миср ҳокимими?

У ўша ердаги хазиналарнинг устидаги одамми?

У ўша бизга егулик буюрган одамми?

Уларда албатта бу гапираётган Юсуф ибн Яъқуб экани хусусида ҳеч шубҳа қолмади!

“Улар: Э-э, ҳали сен Юсуфмисан?! дедилар. У: Мен Юсуфман, мана бу иним. Аллоҳ бизга марҳамат кўрсатди. Ҳақиқатда ким тақво ва сабр қилса, Аллоҳ, албатта, гўзал иш

www.arabic.uz

36

қилувчиларнинг ажрини зое қилмагай, деди. Улар: Аллоҳга қасамки, ҳақиқатда Аллоҳ

сени биздан устун қилди. Биз эса, хатокорлардан бўлдик, дедилар”.

Юсуф уларнинг ишларини маломат қилмади. Балки: “Аллоҳ сизларни мағфират қилгай. У

раҳм қилгувчиларнинг раҳмлироғидир”, деди.

")� 1 H6 ~�� 1 �H >�- ���1 I�= 7�l6

�@��*�K�H �y�5���* �T�X7�>�� [a��7+ %�+A �y�)��� ��� ����$PB+� �Y��W �����* ?�5�+�A ����K� �� .�M+�*�� �$���g�� ��]~ �$���� �����* �'N$b;+� .E +� �?�+ �e�5 �� �y�5���*� +��* ����>����0�! �H�* �T��$�@ �H�* ����>�W �?�+ �e�5 �� �H �8��9���* �T��$.

b;+� �y� �J�Z� ���N$�* ��$���� �����N$b;+� �$�7�L B'�� ��� �w����� �����* �x�5�R �T�X7�>�� . '���zB+��* [a��J��+� ��$B��� �x! �%M�R ���� �T�X7�>�� �'����*.

�y�)��� �Y��7�& :)�����=�E�e�P �/ 2�N�.�M�� \�*6 9�P�' �JT��� �n�M�1 \���P �C�e�' I�N�O Y6 7���M�< ��?�. \���E�7�� �6 ��.�b( ]y)��: p¥[.

23 – ЮСУФ ЯЪҚУБГА ЭЛЧИ ЖЎНАТДИ

Юсуф Яъқубни кўришга ошиқди. Қандай ҳам ошиқмасинки, ахир айрилиқ узоқ чўзилган

эдику?

Ҳозир нима тоқат қилсин, ахир сир ошкор бўлганку?

Унга қандай қилиб овқат ва сув томоғидан ўтсин, ахир отасининг овқати, суви ҳатто

уйқусида ҳам ҳаловат йўқку?

Сир очилиб бўлди. Сир аниқ бўлди. Аллоҳ Яъқубнинг кўзлари (қайта) кўришини хоҳлади.

Яъқуб кўп йиғлагани ва маҳзун бўлганидан кўзи ожиз бўлган эди.

Юсуф: “Менинг мана бу кўйлагимни олиб бориб, отамнинг юзига ташлангиз, кўзи

очилур. Сўнгра аҳлингиз ила жам бўлиб, ҳузуримга келинглар”, деди.

"0 –�1 �= 7 l6�O ���& 1 H6�~

����) ��M�+�*�Y����* ��y�)��� �#�z���� �T�X7�>�� �S�G�� ��'��>�0�� %�+�A �y�)��� �£5M�7�9 XY���b$+� : )D*�- �a��9 �6 ��� ��~ H6 1 ��1�# &�e�� \Z*�-�]�i \� �� �f���&�7��� �f��( ]y)�� :p��p�[.

�xJ�+�* ��}�w��1 �T�X7�>�� �'���)�JT��� D&�9�#��< �C�A�e�' I�N�O Y��7���P T�R����� �U��e �5�P �DE�N�<� �/ 2�� �> �P �/���P ���� �4 ��� �a� ���� /�N�O�P \Z*�-�56 E�N�=�9 � ��*����P ��1 �6 ��� ���q����g �D� � �D*�- �����6 * b ����� ��� �m�@�H�� �/ 2�� �� �m�@�H�P �|�6�H ����

/��[D��� #6 �m��� �6 . CD*�- \Z��#( ]y)�� :p��p�[.

www.arabic.uz

37

� �$�g! %�+�A �T�X7�>�� ���1�* ��M�+�*��G�$�& �x�R BY�V�;�L �H�* ��y�)��� �?�I��B7�K�)��M-��*�$�)�* ��M. �{!���� �'����* �}�������! �{!���� �'����* �$�g! 6& �{w���� �!.

�y�)��5+ �{��=�) �(��QIX� ���>���*�* �¤�$�>+� %�I�R ?�����9�� �y�)��� �4�&���* . �y�)��� �Y����* :)��7�[ \Z��# ��A�N�=�e �&� >��� ���� �h��1�s # >1�'�M�9 ��?�.( ]y)�� :���[.

)Z*-��1�&�e��H \�� �/ A @�1�P�# ���E�7����' �p�EDR���' �J����6�� ���R�O �&�[�P S�1�P�# \( ]y)�� :�[. �{��� �{�b5�W �{��M�G 2�� �y�)��� ��M�G�* .�{M5¢�R �{$BJ�@ ��+�] %�I�R �y�)��� �$�J�@�* . XY/* �T�X7�>�� �67�9�*

���W �{0�!�. �$�g! 6& �T�X7�>���$�g! 6& �?���*�.�* �T�X7�>�� �o��!�* }U�.

24 – ЯЪҚУБ ЮСУФНИНГ ОЛДИДА

У кишилар (акалар) Юсуфнинг кўйлаги билан Канъонга келганларида, Яъқуб Юсуфнинг ҳидини ҳис қилди ва: “Албатта, мен Юсуфнинг ҳидини сезмоқдаман”, деди. “Улар:

«Аллоҳга қасамки, сен эски адашувингдасан”, дедилар.

Лекин Яъқуб рост гапирган эди. “Хушхабарчи келган чоғида у(кўйлак)ни унинг юзига

ташлаганида, яна кўрадиган бўлди. У: Сизларга мен, Аллоҳдан сизлар билмайдиган

нарсани биламан, демаганмидим?! деди. Улар: Эй отамиз, гуноҳларимиз учун истиғфор

айт. Албатта, биз хатокорлардан бўлган эканмиз, дедилар. У: Сизлар учун Роббимга

истиғфор айтаман. Албатта, Унинг Ўзи мағфират қилгувчи ва раҳмли Зотдир, деди”.

Яъқуб Мисрга етиб келганида, уни Юсуф кутиб олди. Уларнинг хурсандлиги ва шодлиги

ҳақида сўрамай қўяқолинг. Бу кун Мисрда унутилмас ва муборак кун эди.

Юсуф ота-онасини тахтга кўтарди. Барчалари Юсуфга сажда қилиб йиқилдилар.

Юсуф: “Эй отажон, бу аввал кўрган тушимнинг таъбиридир, Роббим уни ҳаққа айлантирди”. “Мен ўн битта юлдузни ҳам қуёш ва ойни кўрдим, уларнинг менга сажда

қилаётганларини кўрдим”, деди.

Юсуф Аллоҳга кўп, гўзал ҳамд айтди. Бунинг учун Юсуф катта шукр қилди. Яъқуб ва унинг аҳли Мисрда узоқ вақт қолди. Яъқуб ва унинг аёли Мисрда вафот этди.

"; – [ �� ��=�� �����,

�8�$b5�d�� �(�+�* [�� �x�R �(5¢�>+� ��BI�MB+� ��,�- �y�)��� B��d� �� �(�+�*. �?X&��l���* �8�����>���* 2�� �$X�B,�� �y�)��� �'����* . X,�P�0���* [�� �(BJ�z�9 �(XJ�z�� �y�)��� �'����*�� �*!��$[�� .

�'����* �* �{��� ��BI�MB+� C�$�� �H �y�)����{���� �}h�5�@ �8N��>�� �H.

www.arabic.uz

38

v�XI�MB+� �4�! �$� �z���* ��I�! �o���! �o��M�� B'�� Nez�� �H �y�)��� �'����* . �o���! �o��M�� B'�� Nez�� �'��� B��9��z+��g+� �4�! �$� �z���* �����R. �y�)��� �a��R�w �'����* :) �f�N E��� ���� \���@���9% �&� Zl�# �n��'��ED��� ������< ��1�W��[��� �>1�'�M�9 ���� \���@�EDN�O�'

���+���D���� \���7�+���P�' �JE�N�� � \��D<�6�9 �X���g���' ����*c&�� \�< \Z����' �S�*�P ���#����'( ]y)�� :���[. �)�A�* �(5-��$�9�A ?���9®�9 �?�7�zB+���* �{MI�;�! ��� �8�E&���L�*�* �(���5�I�R ��� %EI�1 �T�X7�>���* �m�z %�I�Rb5���Z��0�(EI�)�* .

25 – ГЎЗАЛ НИҲОЯ

Бу буюк бойлик Юсуфни Аллоҳдан машғул қилиб ҳам қўймади ўзгартирмади ҳам.

Юсуф ҳамиша Аллоҳни зикр қилар ва унга ибодат қилиб, ундан қўрқар эди.

Юсуф Аллоҳнинг ҳукми билан ҳукм қилар ва Аллоҳнинг буйруқларини ижро қилар эди.

Юсуф мулкка кўп эътибор бермас ва уни катта нарса деб ҳисобламас эди.

Юсуф подшоҳ бўлиб ўлишни ва подшоҳлар қаторида тирилишни истамас эди. Балки, оддий

қул ўлими ва солиҳлар қаторида тирилишни хоҳлар эди.

Юсуфнинг дуоси қуйидагича эди: “Эй Роббим, ҳақиқатда менга мулк бердинг ва менга

тушларнинг таъбирини ўргатдинг. Эй осмонлару ерни яратган Зот! Сен дунёю охиратда

менинг валийимсан. Мени мусулмон ҳолимда вафот этдиргин ва солиҳларга қўшгин”.

Аллоҳ уни мусулмон ҳолида жонини олди ва оталари Иброҳим, Исҳоқ ва Яъқублар билан

учраштирди.

Уларга ва пайғамбармизга Аллоҳнинг салавоти ва саломлари бўлсин.

Китобнинг биринчи қисми шу ерда ниҳоясига етди.