Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama ÖrnekleriEditörler:Gülay EKİCİMeral GÜVEN

3. Baskı

Editörler: Prof. Dr. Gülay EKİCİ - Prof. Dr. Meral GÜVEN

YENİ ÖĞRENME-ÖĞRETME YAKLAŞIMLARI VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ

ISBN 978-605-364-640-2DOI 10.14527/9786053646402

Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© 2019, PEGEM AKADEMİ

Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. AŞ’ye aittir. Anı-lan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan ki-taplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz.

Pegem Akademi Yayıncılık, 1998 yılından bugüne uluslararası düzeyde düzenli faaliyet yürüten uluslararası akademik bir yayınevidir. Yayımladığı kitaplar; Yükseköğretim Kurulunca ta-nınan yükseköğretim kurumlarının kataloglarında yer almaktadır. Dünyadaki en büyük çevri-miçi kamu erişim kataloğu olan WorldCat ve ayrıca Türkiye’de kurulan Turcademy.com ve Pegemindeks.net tarafından yayınları taranmaktadır, indekslenmektedir. Aynı alanda farklı yazar-lara ait 1000’in üzerinde yayını bulunmaktadır. Pegem Akademi Yayınları ile ilgili detaylı bilgilere http://pegem.net adresinden ulaşılabilmektedir.

I. Baskı: Ekim 2013, Ankara3. Baskı: Kasım 2019, Ankara

Yayın-Proje: Şehriban TürlüdürDizgi-Grafik Tasarım: Ayşe Nur Yıldırım

Kapak Tasarım: Pegem Akademi

Sonçağ Yayıncılık Matbaacılık Reklam San Tic. Ltd. Şti.İstanbul Cad. İstanbul Çarşısı 48/48 İskitler - Ankara

(0312 341 36 67)

Yayıncı Sertifika No: 36306Matbaa Sertifika No: 25931

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60İnternet: www.pegem.netE-ileti: pegem@pegem.net

WhatsApp Hattı: 0538 594 92 40

Kendini bilime ve eğitime adayan bir ömrün sahibine; ERİMAN TOPBAŞ hocamızın anısına…

ÖN SÖZDeğerli Okuyucular,Bilindiği gibi, içinde bulunduğumuz yirmi birinci yüzyılda bilim ve teknoloji

başta olmak üzere tüm alanlarda sürekli değişme ve yenileşme gerçekleşmektedir. Son yıllarda bu değişme ve yenileşme ile birlikte en çok üzerinde durulan kavram-lardan birisi de “bilgi toplumu” olmuştur. Bireylerin bilgi toplumuna ayak uydurabil-meleri için araştırma yapabilmesi, sorun çözebilmesi, yaratıcı bilgiyi kullanabilmesi, yansıtıcı düşünme, eleştirel düşünme gibi farklı düşünme yollarını bilip uygulayabil-mesi gereklidir. Bu niteliklere ulaşılmasında öğrenme –öğretme süreçlerinin önemli yeri bulunmaktadır. Öğrenme- öğretme süreçlerinde ne ölçüde yeni ve özgün öğ-renme yaklaşımları ile donatılırsa niteliksel gelişime yaklaşılması kolaylaşacaktır.

Öğrenme-öğretme sürecine yönelik en son yenilikleri ele almaya çalışılan Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri kitabı içerisinde top-lam 17 bölüm bulunmaktadır. Bu bölümlerde; felsefe ve eğitim arasındaki iliş-kiden, bireysel farklılıklardan, allestorik öğrenmeden, argümantasyon tabanlı öğrenme-öğretme yaklaşımından, basamaklı öğretimden, beyin temelli öğrenme sürecinden, ders dışı öğretme- öğrenme yaklaşımlarından, dönüşümsel öğrenme sürecinden, duygusal zekadan, düşünme becerilerinden, harmanlanmış öğrenme yaklaşımından, kuantum öğrenmeden, modüler öğrenme- öğretme yaklaşımın-dan, modelle öğrenmeden, planlanmış davranış modelinden, performansa dayalı öğretim yaklaşımından ve yapısalcı yaklaşımdan söz edilmiştir. Kitapta yer alan her bölümde uygulama sürecini desteklemeye yönelik bilgilerin sunulmasına ve ders planı örneklerine yer verilmesine çalışılmıştır. Ancak unutulmamalıdır ki; bu kitapta yer alan her bölümle ilgili onlarca kitabın olduğundan dolayı, burada sade-ce konunun ana noktaları okuyucuya düzenli bir şekilde sunulmaya çalışılmıştır.

Editörler olarak aramızdaki uyumlu ve özverili çalışmayı gerektiren uzun bir süreç sonunda ortaya çıkan bu kitabın hazırlanmasında emeği geçen tüm yazar-larımıza teşekkür ediyoruz ve çalışmalarında başarılar diliyoruz. Ayrıca kitabın ortaya çıkmasının her aşamasında bizlere pozitif destek sağlayan Pegem Akademi Yayıncılığa’da özellikle teşekkür etmek istiyoruz.

Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri kitabının eğitim dünyasında gerek lisans programlarında öğrenim gören öğrencilere, gerek lisan-süstü öğrenim gören öğrencilere gerekse alanda çalışan öğretmenlere ve akade-misyenlere kaynak olacağını umut ediyoruz. Sizlerden gelecek olan yapıcı dönüt-lerle kitabımızın her geçen gün daha yeni çağdaş öğrenme-öğretme yaklaşımlarını içererek sunulabilmesi dileklerimizle……..

“Bir şey öğrenmek o konuda daha bilge olmak demektir.”Socrates

EditörlerGülay EKİCİ - Meral GÜVEN

Kasım 2019

BÖLÜMLER VE YAZARLARI

Editörler: Prof. Dr. Gülay EKİCİ - Prof. Dr. Meral GÜVEN

1. Bölüm: Felsefe ve Eğitim Arasındaki İlişki: Bilgi ve Öğrenme Prof. Dr. Kıymet SELVİ - Anadolu Üniversitesi

2. Bölüm: Bireysel Farklılıklar ve Öğretime Yansımaları Doç. Dr. Hakan KURT - Necmettin Erbakan Üniversitesi Prof. Dr. Gülay EKİCİ - Gazi Üniversitesi

3. Bölüm: Açıklama ve Modeller (Fen Eğitiminden Örnekler) Doç. Dr. Yasemin GÖDEK - Gençlik ve Spor Bakanlığı

4. Bölüm: Allosterik Öğrenme Modeli ve Sınıf İçi Uygulaması Dr. Öğr. Üyesi Eriman TOPBAŞ - Gazi Üniversitesi

5. Bölüm: Argümantasyona Dayalı Öğrenme-Öğretme Yaklaşımı Dr. Öğr. Üyesi Pınar FETTAHLIOĞLU - Çukurova Üniversitesi

6. Bölüm: Basamaklı Öğretim Programı Dr. Öğr. Üyesi Oğuz GÜRBÜZTÜRK - İnönü Üniversitesi

7. Bölüm: Beyin Temelli Öğrenme Platformu Prof. Dr. Bilal DUMAN - Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

8. Bölüm: Derslik Dışı Öğretme-Öğrenme Yaklaşımları Dr. Öğr. Üyesi Sevilay ATMACA - Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Dr. Ahmet GÖKMEN - Gazi Üniversitesi

9. Bölüm: Dönüşümsel Öğrenme Kuramı Doç. Dr. Osman ÇİMEN - Gazi Üniversitesi

10. Bölüm: Duygusal Zekâ ve Eğitime Yansımaları Prof. Dr. Meral GÜVEN – Anadolu Üniversitesi Dr. Zeynep AKIN DEMİRCAN – Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

viii Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

11. Bölüm: Düşünme Becerileri, Düşünmeyi Destekleyen Sınıf Ortamı ve Öğretmen Davranışları Doç. Dr. Senar ALKIN ŞAHİN - Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Doç. Dr. Nihal TUNCA - Kütahya Dumlupınar Üniversitesi

12. Bölüm: Harmanlanmış Öğrenme Yaklaşımı Dr. Öğr. Üyesi Haluk ÜNSAL - Gazi Üniversitesi

13. Bölüm: Kuantum Öğrenme Yaklaşımı Prof. Dr. Gülay EKİCİ - Gazi Üniversitesi

14. Bölüm: Modüler Öğretim Yaklaşımı Dr. Öğr. Üyesi Demet SEVER - Anadolu Üniversitesi

15. Bölüm: Performans Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı Dr. Öğr. Üyesi Sami ACAR - Gazi Üniversitesi

16. Bölüm: Planlanmış Davranış Teorisi Dr. Öğr. Üyesi Ersin KARADEMİR - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Prof. Dr. Sinan ERTEN - Hacettepe Üniversitesi

17. Bölüm: Yapılandırmacı Öğrenme-Öğretme Yaklaşımı Doç. Dr. Tamer KUTLUCA - Dicle Üniversitesi

İÇİNDEKİLER

Ön Söz ......................................................................................................................................vBölümler ve Yazarları .......................................................................................................... vii

1. BÖLÜM

FELSEFE VE EĞİTİM ARASINDAKİ İLİŞKİ: BİLGİ VE ÖĞRENME

İçindekiler ................................................................................................................................2Kazanımlar .............................................................................................................................3Örnek Olay ..............................................................................................................................3Anahtar Kavramlar.................................................................................................................4Giriş ..........................................................................................................................................4Felsefe ve Eğitimin İlişkisi .....................................................................................................5

Felsefe ................................................................................................................................5Eğitim .................................................................................................................................9Felsefe ve Eğitim Arasındaki İlişki ...............................................................................10

Bilgi ........................................................................................................................................12Bilgi Kavramı ..................................................................................................................12Bilginin Kaynağı ............................................................................................................17Bilgi Türleri ....................................................................................................................20

Öğrenme ...............................................................................................................................25Bilen ve Bilinen ...............................................................................................................25

Algılama, Anlam Oluşturma ve Öğrenme ........................................................................28Özet ........................................................................................................................................30Konuyla İlgili Araştırmalar .................................................................................................33

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ...............................................................................33Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ............................................................................33

Yararlanılan Kaynaklar ........................................................................................................33

2. BÖLÜM

BİREYSEL FARKLILIKLAR VE ÖĞRETİME YANSIMALARI

İçindekiler ..............................................................................................................................36Kazanımlar ............................................................................................................................37Örnek Olay ............................................................................................................................37Anahtar Kavramlar...............................................................................................................38

x Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

Giriş ........................................................................................................................................38Bireysel Farklılık Nedir? ......................................................................................................39Eğitim-Öğretimde Bireysel Farklılıklar .............................................................................40Öğrenmede Bireysel Farklılıklar.........................................................................................41Sınıfta Bireysel Farklılıklar ve Öğretmenin Görevleri .....................................................44Bireysel Farklılıkların Belirlenmesi ....................................................................................48Eğitim-Öğretimde Bireysel Farklılığın Önemini Vurgulayan Çağdaş Uygulamalar ...50

Öğrenme Stiline Dayalı Eğitim-Öğretim ...................................................................50Çoklu Zekâ Kuramına Dayalı Eğitim-Öğretim .........................................................54

Bireysel Farklılığın Eğitim Programlarına Yansımaları...................................................57Özet ........................................................................................................................................59Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .................................................................................60

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ...............................................................................60Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ............................................................................60

Biyoloji Alanından Ders Planı Örnekleri ..........................................................................61Gregorc Öğrenme Stili Modeline Göre Hazırlanmış Ders Planı Örneği ................61Çoklu Zeka Kuramına Göre Hazırlanmış Ders Planı Örneği ..................................66

Yararlanılan Kaynaklar ........................................................................................................68

3. BÖLÜM

AÇIKLAMA VE MODELLER (FEN EĞİTİMİNDEN ÖRNEKLER)

İçindekiler ..............................................................................................................................74Kazanımlar ............................................................................................................................75Anahtar Kavramlar...............................................................................................................75Örnek Olay ............................................................................................................................75Giriş ........................................................................................................................................76Açıklama ................................................................................................................................76

Neden Açıklama Yapıyoruz? .........................................................................................79Modeller ................................................................................................................................80

Tanımlar ..........................................................................................................................81Model, Teori ve Kavram ................................................................................................83Analoji, Metafor ve Modeller ........................................................................................94Modellerin Amaçları ve Kullanım Alanları ................................................................84Fen Eğitiminde Modellerin Yeri ve Önemi .................................................................85Kullanım Süresine ve Toplumu Bilgilendirme Durumuna Göre Modeller ............86Öğretim modelleri .........................................................................................................87

xiİçindekiler

Öğretimde Model Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ....................90Fen Sınıflarında Yeni Modellerin Oluşturulması .......................................................96

Özet ........................................................................................................................................97Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .................................................................................98

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ...............................................................................98Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ............................................................................98

Günlük Ders Planı Örneği ..................................................................................................99Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 101

4. BÖLÜM

ALLOSTERİK ÖĞRENME MODELİ VE SINIF İÇİ UYGULAMASI

İçindekiler ........................................................................................................................... 106Kazanımlar ......................................................................................................................... 106Örnek Olay ......................................................................................................................... 107Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 108Giriş ..................................................................................................................................... 108Öğrenme Kuramları ve Allosterik Öğrenme Modeli ................................................... 109Öğretim Biçimleri, Bilimsel Düşünme Biçimleri ve Allosterik Öğrenme ................. 110Yapılandırmacı Yaklaşımlar ve Allosterik Öğrenme .................................................... 111Allosterik Öğrenme Modeli ............................................................................................ 111

Allosterik Öğrenme Modelinin İşleyişi .................................................................... 114Allosterik Öğrenme Modelinin Ana Değişkenleri ................................................. 115Zihinsel Tasarım (Conception) ................................................................................. 116Zihinsel Tasarımların Dönüşümü ............................................................................. 118Öğretim Çevresi .......................................................................................................... 119

AÖM’nin Eğitime Yansımaları ......................................................................................... 123Özet ..................................................................................................................................... 124Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 125

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 125Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 125

Allosterik Öğrenme Modelinin Sınıf Ortamında Uygulanması ................................. 126Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 137

xii Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

5. BÖLÜM

ARGÜMANTASYONA DAYALI ÖĞRENME-ÖĞRETME YAKLAŞIMI

İçindekiler ........................................................................................................................... 140Kazanımlar ......................................................................................................................... 141Örnek Olay ........................................................................................................................ 141Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 142Giriş ..................................................................................................................................... 143Argüman ve Argümantasyon .......................................................................................... 143Argümantasyon Modelinin Tarihsel Gelişimi ............................................................... 145

Aristo’nun Argüman Modeli...................................................................................... 146Descartes’in Analitik Modeli .................................................................................... 148Crawshay-Williams’ın Öznelcilik Modeli ................................................................ 149Toulmin’in Argüman Modeli .................................................................................... 149Perelman & Olbrechts-Tyteca’nın Yeni Retorik Modeli ........................................ 153İnformal Mantık Felsefesi (Tümevarım) .................................................................. 153

Argümantasyon Modelinin Eğitime Yansımaları .......................................................... 155Argümantasyona Dayalı Öğrenme Öğretme Yaklaşımının Sınıf İçi Uygulamaları ............................................................................................................... 158

Eğitimde Argümantasyon Kalitesinin Analizi .............................................................. 161Alan Genel Analiz Yöntemleri .................................................................................. 162Alan Özel Analiz Yöntemleri .................................................................................... 163

Özet ..................................................................................................................................... 165Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 166

Yurt İçinde Yapılan Araştırma Örnekleri ................................................................. 166Yurt Dışında Yapılan Araştırma Örnekleri .............................................................. 167

Günlük Ders Planı Örneği ............................................................................................... 167Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 170

6. BÖLÜM

BASAMAKLI ÖĞRETİM PROGRAMI

İçindekiler ........................................................................................................................... 178Kazanımlar ......................................................................................................................... 179Örnek Olay ......................................................................................................................... 179Anahtar Kavramlar ........................................................................................................... 180Giriş ..................................................................................................................................... 180Basamaklı Öğretim Programının Yapısı ve Temel Özellikleri ..................................... 181

xiiiİçindekiler

Basamaklı Öğretim Programının Yapısı .................................................................. 181Basamaklı Öğretim Programının Temel Özellikleri ............................................... 185

Basamaklı Öğretim Programının Uygulama Esasları .................................................. 188Basamaklı Öğretim Programında Görev listeleri ve Etkinlik Örnekleri ............. 188Basamaklı Öğretim Programında Öğrenme Ortamları ve Değerlendirme ....... 193

Basamaklı Öğretim Programının Eğitim Sürecine Yansımaları ................................. 195Özet ..................................................................................................................................... 196Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 198

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 198Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 198

Basamaklı Öğretim Programı İle İlgili Plan Örnekleri ................................................ 199Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 207

7. BÖLÜM

BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME PLATFORMU

İçindekiler ........................................................................................................................... 210Kazanımlar ........................................................................................................................ 211Örnek Olay ......................................................................................................................... 211Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 213Giriş ..................................................................................................................................... 213Beynin Temel Anatomik Yapısı ....................................................................................... 215Beyin Yarım Küreleri ve Görevleri .................................................................................. 219Beynin Lobları ve Fonksiyonları ..................................................................................... 221Beyin Gelişimi ve Çocuklardaki Nöron Hareketlenmesi ............................................. 222Beyin ve Öğrenme Süreci ................................................................................................. 227Beyin Beden Birlikteliği .................................................................................................... 229Kullan ve Kaybet İlkesi ..................................................................................................... 230Beyin Temelli Öğrenmeye ve Araştırmalara Tarihsel Bir Bakış .................................. 232Beyin Temelli (Öğrenme) Araştırma Doğurguları Nelerdir? ...................................... 235Beyin Temelli Öğrenme Nedir? ....................................................................................... 236Beyin Temelli Öğrenmenin Genel Amaç ve Koşulları Nelerdir? ................................ 237Beyin Temelli Öğrenmenin Genel İlkeleri ..................................................................... 239Beyin Temelli Öğrenme ve Öğretimin Eğitim ve Öğretime Yansımaları .................. 243Beyin Temelli Öğrenmeye Uyumlu Yaklaşım, Strateji ve Yöntemler ......................... 246Beyin Uyumlu Sınıf Ortamı Nasıl Olmalı? .................................................................... 247

xiv Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

Beyin Temelli Öğrenme ve Öğretme Yaklaşımlarının Nasıl Uygulanacağına İlişkin Öğretmenlere ve Uygulayıcılara Öneriler .......................................................... 249Özet ..................................................................................................................................... 249Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 251

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 251Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 252

Beyin Temelli Öğrenmeye Uygun Ders Plan Örneği ................................................... 252Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 258

8. BÖLÜM

DERSLİK DIŞI ÖĞRETME-ÖĞRENME YAKLAŞIMLARI

İçindekiler ........................................................................................................................... 264Kazanımlar ......................................................................................................................... 264Örnek Olay ........................................................................................................................ 265Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 265Giriş ..................................................................................................................................... 266Neden Derslik Dışı Öğrenme? ......................................................................................... 266Derslik Dışı Eğitimin Kısa Tarihçesi ............................................................................... 266Derslik Dışı Öğrenmenin Tanımı ................................................................................... 267Derslik Dışı Öğrenmenin Temelleri................................................................................ 269Derslik Dışı Öğretme-Öğrenme Yaklaşımının Güçlü Yönleri ve Sınırlılıkları .......... 270

Güçlü Yönleri ............................................................................................................... 270Sınırlılıkları .................................................................................................................. 271

Derslik Dışı Eğitim Uygulamaları ve Programa Yansımaları ...................................... 271Özet ..................................................................................................................................... 273Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 309

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 274Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 275

Biyoloji Alanından Günlük Ders Planı Örneği ............................................................. 275Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 279

xvİçindekiler

9. BÖLÜM

DÖNÜŞÜMSEL ÖĞRENME KURAMI

İçindekiler ........................................................................................................................... 282Kazanımlar ......................................................................................................................... 282Örnek Olay ......................................................................................................................... 283Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 283Giriş ..................................................................................................................................... 284Dönüşümsel Öğrenme Kuramı ....................................................................................... 284Dönüşümsel Öğrenme Kuramının Temel Özellikleri .................................................. 286Dönüşümsel Öğrenme Süreci .......................................................................................... 289Dönüşümsel Öğrenme Uygulamaları ............................................................................. 291Dönüşümsel Öğrenmede Eğitimcilerin ve Öğrencilerin Rolü .................................... 295Dönüşümsel Öğrenme Kuramı ile İlgili Farklı Bakış Açıları ve Kurama Yönelik Eleştiriler ............................................................................................................................ 297Özet ..................................................................................................................................... 298Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 299

Yurt İçinde Yapılan Araştırmalar .............................................................................. 299Yurt Dışında Yapılan Araştırmalar ........................................................................... 300

Biyoloji Alanından Örnek Ders Planı ............................................................................. 300Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 304

10. BÖLÜM

DUYGUSAL ZEKA VE EĞİTİME YANSIMALARI

İçindekiler ........................................................................................................................... 308Kazanımlar ......................................................................................................................... 309Örnek Olay ......................................................................................................................... 309Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 310Giriş ..................................................................................................................................... 311Duygusal Zekanın Tanımı, Temellerı ve Özellikleri ..................................................... 311Duygusal Zeka Modelleri ................................................................................................. 317

Bar-on Duygusal Zeka Modeli .................................................................................. 318Goleman Duygusal Zeka Modeli .............................................................................. 321Cooper ve Sawaf Duygusal Zeka Modeli ................................................................. 323Mayer ve Salovey Duygusal Zeka Modeli ................................................................ 325

Duygusal Zekanın Eğitime Yansımaları ......................................................................... 327Duygusal Zekaya Dayalı Öğrenme – Öğretme Süreçleri ............................................. 329

xvi Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

Özet ..................................................................................................................................... 334Konuyla İlgili Araştırmalar .............................................................................................. 336

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 336Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 336

Duygusal Zeka İle İlgili Ders Planı Örneği .................................................................... 336Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 339

11. BÖLÜM

DÜŞÜNME BECERİLERİ VE DÜŞÜNMEYİ DESTEKLEYEN SINIF ORTAMI/ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI

İçindekiler ........................................................................................................................... 346Kazanımlar ........................................................................................................................ 347Örnek Olay ......................................................................................................................... 347Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 349Giriş ..................................................................................................................................... 349Düşünme Becerilerinin Kapsamı .................................................................................... 349

Düşünme Kavramının Tanımı .................................................................................. 350Düşünme Becerileri ................................................................................................... 351

Düşünmeyi Destekleyen Sınıf Ortamı/Öğretmen Davranışları .................................. 354Özet ..................................................................................................................................... 367Konu İle İlgili Araştırmalar .............................................................................................. 368

Yurt İçinde Yapılmış Araştirmalar ............................................................................ 368Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 369

Düşünme Becerileri ile İlgili Ders Planı Örneği ........................................................... 369Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 372

12. BÖLÜM

HARMANLANMIŞ ÖĞRENME YAKLAŞIMI

İçindekiler ........................................................................................................................... 376Kazanımlar ......................................................................................................................... 377Örnek Olay ......................................................................................................................... 377Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 378Bilim, Teknoloji ve Teknolojik Değişim Süreci ............................................................. 378Harmanlanmış Öğrenmenin Tanımı .............................................................................. 379Harmanlanmış Öğrenmenin Amacı ............................................................................... 383Harmanlanmış Öğrenme Boyutları ve Harmanlama Çeşitleri ................................... 386

xviiİçindekiler

Çevrimiçi ve Çevrim Dışı Öğrenmenin Harmanlanması...................................... 386İşbirlikli Öğrenme ve Kişisel Hızda, Canlı Harmanlama ..................................... 386Yapısal ve Yapısal Olmayan Öğrenmenin Harmanlanması ................................... 387Geleneksel ve Güncel İçeriğin Harmanlanması ...................................................... 387Öğrenme ve Çalışmayı Harmanlama ....................................................................... 387

Harmanlanmış Öğrenme Yaklaşımları ........................................................................... 388Harmanlanmış Öğrenme Süreci ...................................................................................... 389Harmanlanmış Öğrenmenin Faydaları .......................................................................... 391Harmanlanmış Öğrenmedeki Bazı Yanlışlar ................................................................. 394Harmanlanmış Öğrenmenin Eğitime Yansımaları ....................................................... 395Harmanlanmış Öğrenmenin Geleceği............................................................................ 396Özet ..................................................................................................................................... 397Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 398

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 398Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 398

Eğitim Bilimleri Alanından Günlük Ders Planı Örneği ............................................... 399Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 401

13. BÖLÜM

KUANTUM ÖĞRENME YAKLAŞIMI

İçindekiler ........................................................................................................................... 404Kazanımlar ......................................................................................................................... 405Örnek Olay ......................................................................................................................... 405Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 406Giriş ..................................................................................................................................... 406Kuantum Teorisinin Gelişimi .......................................................................................... 407Kuantum Düşünce ............................................................................................................ 408Kuantum Öğrenme ........................................................................................................... 410Kuantum Öğrenmenin Gelişiminde Etkili Olan Temel Kuramlar ............................. 413Kuantum Öğrenmenin İlkeleri ........................................................................................ 415

Temeller ve Mükemmelliğin 8 Anahtarı .................................................................. 416Kuantum Öğrenme Düzeni ............................................................................................. 417Kuantum Öğrenme (-Öğretme) Döngüsü ve Uygulama Basamakları ....................... 418Kuantum Öğrenmede Etkili Olan Beceriler ve Teknikler ............................................ 420

Akademik Beceriler .................................................................................................... 420Yaşam Boyu Öğrenme Becerileri .............................................................................. 423

xviii Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

Kuantum Öğretim ............................................................................................................. 424Kuantum Paradigmasının Eğitim Programlarına Yansıması ...................................... 426Özet ..................................................................................................................................... 428Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 430

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 430Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 430

Biyoloji Alanından Kuantum Öğrenme Modeline Dayalı Ders Planı Örneği .......... 430Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 436

14. BÖLÜM

MODÜLER ÖĞRETİM YAKLAŞIMI

İçindekiler ........................................................................................................................... 444Kazanımlar ......................................................................................................................... 444Örnek Olay ......................................................................................................................... 445Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 446Giriş ..................................................................................................................................... 446Modüler Öğretim .............................................................................................................. 447

Modüler Öğretimin Genel Özellikleri ...................................................................... 450Modüler Öğretimde Kullanılan Öğretim Yöntem ve Teknikleri........................... 452Modüler Öğretimde Öğretim Materyalleri- “Modül” ............................................ 454Modüler Öğretimde Öğrenme Ortamı .................................................................... 456Modüler Öğretimde Öğretmen ve Öğrenci Rolleri ................................................ 458Modüler Öğretimde Ölçme ve Değerlendirme ....................................................... 460

Türkiye’de Modüler Öğretim ............................................................................................ 461Özet ..................................................................................................................................... 463Konuyla İlgili Araştırmalar .............................................................................................. 464

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 464Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 465

Modüler Öğretim İle İlgili Ders Planı Örneği ............................................................... 465Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 467

xixİçindekiler

15. BÖLÜM

PERFORMANS TABANLI ÖĞRENME YAKLAŞIMI

İçindekiler ........................................................................................................................... 472Kazanımlar ......................................................................................................................... 473Örnek Olay ......................................................................................................................... 473Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 474Giriş ..................................................................................................................................... 474Performans Nedir? ............................................................................................................ 475Performansı Etkileyen Faktörler ...................................................................................... 476Motor Öğrenme ve Performans İlişkisi .......................................................................... 478Performans Tabanlı Öğrenme.......................................................................................... 480

Tanımı, Kapsamı ve Faydaları ................................................................................... 480Felsefi ve Psikolojik Temelleri ................................................................................... 484Öğretmenin ve Öğrenenin Rolü ................................................................................ 486Öğretimi Planlama ve Uygulama .............................................................................. 488Etkinliklerin Tasarımı ................................................................................................. 493Değerlendirme Yöntem ve Araçları ......................................................................... 495

Özet ..................................................................................................................................... 501Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 503

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 503Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 503

Muhasebe Alanından Ders Planı ve Uygulama Örneği ............................................... 504Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 512

16. BÖLÜM

PLANLANMIŞ DAVRANIŞ TEORİSİ

İçindekiler ........................................................................................................................... 518Kazanımlar ......................................................................................................................... 518Örnek Olay ......................................................................................................................... 519Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 520Giriş ..................................................................................................................................... 520Planlanmış Davranış Teorisi (Pdt) Boyutları ................................................................. 522Planlanmış Davranış Teorisinin Bileşenleri ................................................................... 524Planlanmış Davranış Teorisinin Eğitime Yansımaları .................................................. 526Özet ..................................................................................................................................... 527

xx Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 528Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 528Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 528

Uygulama ve Günlük Ders Planı Örneği........................................................................ 529Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 535

17. BÖLÜM

YAPILANDIRMACI ÖĞRENME-ÖĞRETME YAKLAŞIMI

İçindekiler ........................................................................................................................... 538Kazanımlar ......................................................................................................................... 539Örnek Olay ......................................................................................................................... 539

Constructivism ............................................................................................................ 539Anahtar Kavramlar............................................................................................................ 540Giriş ..................................................................................................................................... 540Bilişsel Yapılandırmacılık ................................................................................................. 544Sosyal Yapılandırmacılık .................................................................................................. 546Radikal Yapılandırmacılık ................................................................................................ 549Yapılandırmacı Yaklaşımda Öğretmenin Rolü .............................................................. 550Yapılandırmacı Yaklaşımda Öğrencinin Rolü ............................................................... 552Yapılandırmacı Öğrenme Ortamı ................................................................................... 554Özet ..................................................................................................................................... 557Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar .............................................................................. 558

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar ............................................................................ 558Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar ......................................................................... 558

Yapılandırmacı Yaklaşıma Dayalı Ders Planı/Uygulama Örnekleri ........................... 559Yararlanılan Kaynaklar ..................................................................................................... 565

ŞEKİLLER LİSTESİ

1. BÖLÜMŞekil 1. Felsefi Tartışma Yoluyla Ortaya Çıkan Yeni Bilgi ve Sorular ..............................7Şekil 2. Mutlak Bilgi ile Algılanan ve Açıklan Bilgi Arasındaki İlişki ...........................14Şekil 3. Mutlak Bilgi, Algılanan/Açıklanan Bilgi ve Öğrenme-Öğretme İlişkisi ..........15Şekil 4. Anlam Oluşturma Süreci .......................................................................................15Şekil 5. Bilen ve Bilinen Arasındaki Etkileşim: Bilgi ve Öğrenme .................................26Şekil 6. Algılama, Anlam Oluşturma ve Öğrenme İlişkisi ..............................................28

2. BÖLÜMŞekil 1. Öğrenci Farklılıkları ...............................................................................................40Şekil 2. Algılama Yetenekleri ..............................................................................................53Şekil 3. Yerleştirme Yetenekleri...........................................................................................53Şekil 4. Öğrenme Stilleri ......................................................................................................53

3. BÖLÜMŞekil 1. Hedef, Kaynak ve Model İlişkisi ...........................................................................81Şekil 2. Metro Sistemi Haritası ...........................................................................................83Şekil 3. Kullanım Süresine ve Toplumu Bilgilendirme Durumuna Göre Modeller ....86Şekil 4. Modellerin Sınıflandırılması .................................................................................89Şekil 5. En Basitten En Karmaşığa Doğru Modeller ........................................................93Şekil 6. Atom Modelleri .......................................................................................................95Şekil 7. Dağılma Modeli (Fiziksel Değişim) .....................................................................99Şekil 8. Kimyasal Model ................................................................................................... 100

4. BÖLÜMŞekil 1. Öğrenme Yaklaşımlarının Tarihsel Kökenleri ................................................. 108Şekil 2. Öğrenme Kuramları – AÖM İlişkisi ................................................................. 110Şekil 3. AÖM’nin Öğretim ve Bilimsel Düşünme Biçimleri Arasındaki Yeri ............ 110Şekil 4. AÖM’nin Yapılandırmacı Yaklaşımlar Arasındaki Yeri .................................. 111Şekil 5. AÖM’nin Gençlerle Birlikte Kullanılması ........................................................ 115Şekil 6. AÖM’nin Ana Değişkenleri ................................................................................ 115Şekil 7. Öğrenenin Çevrelerine Göre Modelleştirilmiş Zihinsel Tasarımlar ............. 117Şekil 8. Zihinsel Tasarımların Dönüşüm Süreci ............................................................ 119Şekil 9. Öğrenmeyi Teşvik Eden Öğretim Çevresi ........................................................ 121

5. BÖLÜMŞekil 1. Toulmin’in Argümantasyon Modelinin Şematik Gösterimi .......................... 151

xxii Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

6. BÖLÜMŞekil 1. Bireyin Öğrenme Sürecindeki Konumu ve Kendi ile İlgili Kabulleri ........... 182Şekil 2. Basamaklı Öğretimde Öğrenme Görevlerinin Basamaklara Dağılımı ......... 183Şekil 3. Bloom Taksonomisine Göre Basamaklı Öğretim Programının Temel

Basamakları .......................................................................................................... 184

7. BÖLÜMŞekil 1. İnsanın Beyin Gelişimi ve Sinaps Oluşumu ..................................................... 223Şekil 2. Bir Nöronun Yapısı ve Bağlantı Şekli ................................................................ 225Şekil. 3. Çocuklarda Nöron Gelişimi .............................................................................. 226Şekil 4. Beyin Yeni İçeriği Nasıl Öğrenir? ...................................................................... 228Şekil 5. Beyin ve Öğrenme Süreci ................................................................................... 228Şekil 6. Nöron Çoğalması ve Nöron Budanması ........................................................... 230

8. BÖLÜMŞekil 1. Derslik Dışı Etkinlikler, Öğretim Programı ve Eğitimsel Öğeler Arasındaki

İlişki ....................................................................................................................... 268Şekil 2. Derslik Dışı Öğrenmenin Amaçları .................................................................. 269Şekil 3. Derslik Dışı Eğitimin Temelleri ......................................................................... 270

9. BÖLÜMŞekil 1. Dönüşümsel Öğrenme Sürecinin Aşamaları .................................................... 289

12. BÖLÜMŞekil 1. Harmanlanmış Öğrenme Ortamı ...................................................................... 380Şekil 2. Çevrimiçi ve Yüz-yüze Ortamın Unsurları ve Modelleri ............................... 382Şekil 3. Program Akış Yaklaşımı...................................................................................... 388Şekil 4. Program Akış Yaklaşımına Göre Hazırlanmış Bir Program Örneği ............. 389

13. BÖLÜMŞekil 1. Zihin Haritalama Öğeleri ................................................................................... 422Şekil 2. Zihin Haritalama Örneği .................................................................................... 422Şekil 3. Not AY Tekniği Taslak Sayfası ............................................................................ 423

15. BÖLÜMŞekil 1. Motor Öğrenme ve Performans Arasındaki İlişki ........................................... 479Şekil 2. Dört Aşamalı Performans Döngüsü .................................................................. 479

16. BÖLÜMŞekil 1. The Theory of Planned Behaviour (Planlanmış Davranış Teorisi) ............... 521Şekil. 2. Planlanmış Davranış Teorisi Modeli ................................................................ 524

TABLOLAR LİSTESİ

2. BÖLÜMTablo 1. Bireysel Benzerlikler ve Farklılıklar ....................................................................42Tablo 2. Öğrenme Stili Modelleri .......................................................................................52

6. BÖLÜMTablo 1. Puanlama Yönergesi Örneği .............................................................................. 195

7. BÖLÜMTablo 1. Çocuğun Beyin Olgunlaşması Olarak Fırsat Pencereleri .............................. 224

9. BÖLÜMTablo 1. Dönüşümsel Öğrenme Kuramında Geçen Temel Kavramların

Tanımları ............................................................................................................. 286

10. BÖLÜMTablo 1. Bilişsel Zeka ve Duygusal Zeka Arasındaki Farklar ....................................... 315Tablo 2. Duygusal Zeka Modelleri .................................................................................. 318

11. BÖLÜMTablo 1. Düşünme Becerilerinin Özellikleri .................................................................. 353

12. BÖLÜMTablo 1. Harmanlanmış ve Yüz-yüze Öğrenmede Kullanılacak Araçlar .................... 395

13. BÖLÜMTablo 1. Kuantum Düşünce ve Newton Düşüncenin Karşılaştırılması ...................... 410

15. BÖLÜMTablo 1. Performans Tabanlı Öğrenme Etkinliklerini Planlama Kılavuzu ................ 494

MUTLAK BİLGİ

BİREYİN KENDİSİ

BİLGİ KAYNAĞI

AÇIKLANAN BİLGİ

ÖĞRETME

ÖĞRENME

BİLGİ EĞİTİM BİLİMİ

EĞİTİM

BİLİMFELSEFE

BİLGİ TÜRLERİ BİLEN

BİLİNEN

ALGILAMA

1. BÖLÜM

FELSEFE VE EĞİTİM ARASINDAKİ İLİŞKİ: BİLGİ VE ÖĞRENME

Dr. Öğr. Üyesi Mustafa KALE - Gazi Üniversitesi

İnsanlık tarihi kadar eski olan eğitim, ilk insandan günü-müze kadar bireyin öğrenmesine odaklanmıştır. Zaman içinde eğitim kavramının kapsamı ve süreçleri değişmiş olsa da eğiti-min amacı insanın hayatta kalmasını ve yaşamını sürdürmesini sağlamak olarak hep aynı kalmıştır. Bu bağlamda, hayatta kal-mayı öğrenmek insanın başardığı ilk öğrenmelerden bir oldu-

ğu için kendi varlığını sürdürebilmiştir. İnsan bir taraftan kendi yaşamını sürdür-meye çalışırken bir taraftan da etrafında gördüklerini yani algılayabildiği her şeyi sorgulamaya çalışmıştır. Bu sorgulamalar, hayatın sürdürülmesinde daha verimli yollar bulunmasına neden olmuştur. İnsanın öğrenerek hayatını sürdürdüğü bu süreçte felsefe ve eğitim birbirinden çok fazla etkilenmiş olan çalışma alanlarıdır. Başlangıçta her ikisi de bilgiye ulaşmak ve paylaşmak için benzer yollar kullanmış olsa da bir süre sonra eğitim, bilimsel yöntemden yararlanmaya başlamıştır.

=======================================================

İÇİNDEKİLER

Kazanımlar

Örnek Olay

Giriş

Felsefe ve Eğitimin İlişkisi

Felsefe

Eğitim

Felsefe ve Eğitim Arasındaki İlişkisi

Bilgi

Bilgi Kavramı

Bilginin Kaynağı

Bilgi Türleri

Öğrenme

Bilen ve Bilinen

Algılama, Anlam Oluşturma ve Öğrenme

Konuyla İlgili Yapılmış Araştırmalar

2 Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

Yurt İçinde Yapılmış Araştırmalar

Yurt Dışında Yapılmış Araştırmalar

Özet

Yararlanılan Kaynaklar

==============================================

KAZANIMLAR

Bu bölümün sonunda;

Felsefe kavramının kapsamını açıklayabilecek,

Eğitim kavramının kapsamının açıklayabilecek,

Eğitim ve felsefe arasındaki ilişkiyi açıklayabilecek,

Mutlak bilgi ile algılanmış ve açıklanmış bilgi arasındaki farkı açıklayabilecek,

Bilginin kaynağını açıklayabilecek,

Bilgi türlerini açıklayabilecek,

Bilen ve bilinen kavramını açıklayabilecek,

Algı, anlam oluşturma ve öğrenme kavramları arasındaki ilişkiyi açıklayabi-leceksiniz.

=======================================================

ÖRNEK OLAY

Bilginin kaynağı problemi

Coğrafya dersinde öğretmen, öğrencilere “çevrenizde çevre ile ilgili gördüğünüz sorunları saptayınız ve saptadığınız bu so-runlarla ilgili yakın çevrenizdeki en az iki kişi ile görüşme yapa-rak, onların sorunlar ve bunların çözümü ile ilgili görüşlerinizi

alınız. Görüşmeler sonuçlarını esas alarak yazılı ödev hazırlayınız” diye ödev ver-miştir. Bu ödevle; öğrencilerdin kendi gözlemleri ve diğer bireylerle yapacakları görüşmelere dayalı olarak çevre sorunların saptanması ve bu sorunların çözümü-ne ilişkin bireylerin özgün bilgilerine ulaşılması amaçlanmıştır. Öğrencilerden Ali, öğretmenin açıkladığı yönergeye uygun olarak önce çevre sorunlarını saptamış daha sonra bu sorunlara dayalı sorularını, dayısı İsmail ve komşuları Ece Teyze’ye sorarak onlarla görüşmeler yapmış. Ali yaptığı görüşmeleri ödevine yazmış. An-cak, yaptığı görüşmelerden yeterli bilgi alamadığı için üzülmüş. Ödevinin görüş-

3Felsefe ve Eğitim Arasındaki İlişki: Bilgi ve Öğrenme

me kısmını yeniden yapmak istemiş ve farklı iki kişi ile yeniden görüşme yapmış-tır. Sonradan yaptığı iki görüşme ile ilgili bilgileri de raporuna yazmış. Ödevin sonunda görüşmelerin bir özetini yaparak çevre sorunlarının çözümü için kendi görüş ve düşüncelerini de yazmış. Öğrencilerden Aysel de Ali gibi önce çevre ile ilgili çeşitli sorunlar saptamış daha sonra ise kendi yakın çevresinden iki kişi ile saptamış olduğu çevre sorunları ile ilgili görüşmeler yapmış. Yaptığı görüşmeden memnun olmayan Aysel görüşmelerden elde ettiği bulguları araştırma raporunda vermek istememiş. Aysel kitap ve internet kaynaklarına başvurarak çevre ile ilgi-li sorunlara ilişkin tarama yaparak ödevini yapmış. Öğretmen tüm öğrencilerle birlikte Ali ve Aysel’in yaptığı ödevi incelemiş. İnceleme sonucunda Ali yaptığı çalışmadan yüksek; Aysel ise düşük not almış. Öğretmen Ali’nin yüksek not alma-sının gerekçesini; Ali’nin özgün bilgiler oluşturması, ilk iki kişiden alması gereken özgün bilgilerin yetersiz olduğunu görünce başak iki kişi ile yeniden görüşme ya-parak özgün bilgi oluşturma sürecini sürdürmesi ve kendi görüşlerini de yazarak istenilen biçimde ödevini tamamlamış olması olarak açıklamıştır. Aysel’in düşük not almasının ise Aysel’in özgün bilgi oluşturma sürecinde sorun yaşayınca yeter-siz de olsa görüşmelerden elde ettiği bulguları vermek ya da bu konuda arayışı-nı sürdürmek yerine kitap ve internette var olan mevcut bilgilerden yararlanarak ödevini yapmasından kaynaklandığını açıklamıştır.

========================================================

ANAHTAR KAVRAMLAR

Algı, Bilginin Kaynağı, Öğrenme, Algılanan ve Açıklanan Bilgi, Bilgi Türleri, Öğretme, Bilen, Eğitim, Bilgi, Eğitim Bilimi, Bilinen, Felsefe, Bilim, Felsefe

=====================================================

GİRİŞ

Günümüzde felsefe kendi arayış yöntemi ile bilgiyi aramayı sürdürürken; eğitim bilgiye erişme ve paylaşmada bilimsel yöntemden yararlanmaktadır. Yöntemsel ayrılığa rağmen her ikisi de başta bilgi kavramı olmak üzere bilen, bilinen, bilginin kaynağı, bilgi türleri, bilme yolları, öğrenme, anlam oluşturma kavramları üzerinde yoğunlaşmıştır.

Bu ünite üç alt bölümden oluşmuştur. Ünitede yer alan ilk alt bölümde “felsefe ve eğitim ilişkisi” başlığı altında “felsefe” ve “eğitim” kavramları; ikinci alt bölümde felsefe ve eğitim arasındaki en önemli ortak konulardan ikisi olan “bilgi” ve “öğ-

4 Yeni Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri

renme” konusu üzerinde durulmuştur. Ünitenin üçüncü alt bölümünde ise “öğ-renme kavramı; bilen, bilinen, algılama ve anlam oluşturma” süreçleri bağlamında açıklanmıştır.

FELSEFE ve EĞİTİMİN İLİŞKİSİ

Bilgi ve öğrenme ünitesinin ilk konusu olan felsefe ve eğitim ilişkisine geçmeden önce felsefe ve eğitim kavramlarının açık-lanması uygun görülmüştür. Bu bölümde, felsefe ve eğitim kavramları tartışıldıktan sonra felsefe ve eğitimin ilişkisi irdelenmiştir.

Felsefe

Felsefenin tanımını yapabilmek için felsefenin ayraç içine alarak incelediği konuların bir listesini çıkarmak gerekir. Felsefenin ayraç içine aldığı konular o kadar fazladır ki bu konuları listelemek neredeyse imkânsızdır. Bireyin algılaya-bildiği ve algılayacağı her şey sürekli olarak felsefenin inceleme alanına girmeye devam etmektedir. Örneğin felsefe “insan aklı” konusunu ayraç içine alarak ken-dine tartışma konusu yapmış ve ilk çağlardan beri bu konuyu tartışmaya devam etmiş, gelecekte de aynı konuyu tartışmaya devam edecektir. Felsefe bir konuyu bir kez tartışmaya başladığında o konudaki tartışmalarını sonlandırmadan yeni yeni tartışmalarla daha derinlemesine tartışmaya devam etmektedir. Felsefe bu özelli-ğinden dolayı kendi kendini tanımlamaktan kaçınmaktadır. Felsefinin inceleme alanının geniş olması, insanlık tarihi kadar eski dönemlerden beri süregelen bir çalışma alanı olması ve gelecekte ne tür konuları inceleme konusu yapacağı ile ilgili bir netliğin olmaması “felsefe nedir?” sorusuna yanıt verilmesini güçleştir-mektedir. Topdemir (2008), felsefenin yapılacak bir tanımlamayla sınırlandırıla-cak bir etkinlik olmadığın, sürekli olarak tanıma ve tanımlama arayışı olduğunu ve bu nedenle, felsefenin tanımlanması çabasından vazgeçilmesi gerektiğini belirt-mektedir.2,3 Cevizci (2011), felsefin tanımlanmasındaki zorluktan bahsetmiş ve bu zorluğun en önemli nedeni olarak da “felsefeyi tanımlayacak kişilerin ilgilerinin farklılık göstermesi” olarak ifade etmiştir.4 Felsefenin incelediği konuların kap-samının çok geniş olması, felsefenin çalışma alanının tam olarak kavranmasında çeşitli sorunlara yol açmaktadır.

Felsefe; insanın sezgi veya içe doğma yoluyla fark edebildiği, hayal gücü ve yaratıcı düşünme yoluyla üzerinde düşündüğü ve tartıştıkları ile algılayabildiği her şeyi kendisine araştırma konusu yapmaktadır. Felsefe binlerce yıldır insanı

“Felsefe aynı zaman-da bir pedagojidir, çünkü bilgelik bir başkasına iletildiği ve paylaşıldığı zaman bilgeliktir”1

5Felsefe ve Eğitim Arasındaki İlişki: Bilgi ve Öğrenme