Seminar Ski Rad - Informatika

UNIVERZITET U BIHAĆUEKONOMSKI FAKULTET BIHAĆSTUDIJ: 3+2

SEMINARSKI RAD IZ POSLONE INFORMATIKE

TEMA:SOFTVER - PROGRAMIRANJE

Prof.dr. Dževad Medić

Asisten : mr.sc. Hasan Zulić

Studnt : Durić Mersud, grupa (3+2) G1

BIHAĆ, 19.11.2007.godina

II

OPĆE O SOFTVERU

Softver ( eng.Software) za razliku od hardvera predstavlja nematerijalni dio računarskog sistema, a čine ga programi, metode i postupci za obradu podataka, te dokumentacija o svemu tome.Softver u užem smislu, predstavlja programe koji se izvode u računaru, odnosno programsku podršku informacijskih sistema, dok softver u širem smslu predstavlja ukupnost nematerijalnih elemenata informacijskih sistema, odnosno ukupno ljudsko znanje ugrađeno u računarski hardver sa svrhom stvaranja informacijske podrške upravljanju poslovnim procesorima u organizaciji.

Općenito, čitav postojeći softver koji se koristi u računarskom sistemu može se podijeliti na dvije osnovne vrste:

- Sistemski softver- Aplikativni softver

Sistemski softver (engl. System Software) predstavlja skup programa koji upravljaju resursima kao što su centralna procesna jedinica, periferni uređaji i naprave te komunikacijski uređaji. Ti programi i dijelovi programa stalno su prisutni u računarskom sistemu; neposredno i posredno svakom korisniku omogućuju lakše, jednostavnije i efikasnije korištenje resursa određenog računarskog sistema. Pored toga, sistemski računarski softver posreduje između korisnika, njegovog aplikativnog softvera i samog hardvera računara.

Aplikativni softver (engl. Application Software) je skup instrukcija pisanih u nekom programskom jeziku s namjerom rješavanja nekog konkretnog problema – aplikacije za potrebe korisnika. Za razliku sistemskog softvera koji korisniku ne daje uvijek upotrebljive rezultate već se ti rezultati koriste unutar računarskog sistema, aplikativni softver daje uvijek rezultate koje korisnik može neposredno koristiti. Aplikativni programi diktiraju način primjene računara da b se ispunile potrebe korisnika za obradom podataka, od obrade teksta do složenih poslovnih, stručnih i znanstvenih aplikacija.

Softver u suštini predstavlja redoslijedni niz instrukcija koje računar izvršava da bi obavio zadaću prema zadanom postupku rješavanja odnosno po izrađenom algoritmu.

SOFTVER - PROGRAMIRANJESOFTVER - PROGRAMIRANJE

III

Sistemski softver upravlja radom sklopova i dijeli se u dvije skupine:

- Operativni sistem koji obuhvaća sve programe koji kontroliraju izvršavanje programa korisnika, njihov redoslijed i skladištenje u memoriji i vrše razne operacije s njima.

- Jezici prevodioci ili jezici procesori – su programi koji prevode čovjeku razumljive instrukcije i komande u binarne zapise razumljive računaru. Oni predstavljaju prevodioca između čovjeka i računara u postupku kreiaranja.

- Pomoćni (uslužni) programi (UTILITY) – koji omogućuju brže snalaženje po disku i disketama, brinu se o urednosti spremljenih podataka na disku i čuvaju sistem od virusa.

Na slici 5.1. prikazana je gruba podjela softvera i veze između pojedinih komponenata:

Slika 5.1. Gruba podjela softvera

Iz rečenog može se zaključiti da softver čine svi programi s kojim je digitalni računarski sistem snadbjeven. Te programe izrađuju proizvođači računarskih sklopova ili za to specijilizirane softverske kompanije poput Microsofta, Oracle-a itd.Korisnik programe dobije uz računarsku opremu ili se mogu naći na tržištu, a neke programe prema svojim potrebama korisnik sam izrađuje. Programska podrška uobičajeno se isporučuje na disketama ili na CD-u uz popratnu dokumentaciju kako je instalirati u sistem i upute o korištenju


SOFTVER

Sistemski softver

Operativni sistem

Jezički procesor

UTILITY

Aplikativni softver

IV

Programiranje

Računar je univerzalni elektronski stroj, njegove sposobnosti su raznovrsne, a uvođenjem u njega određenog programa on postaje digitalni stroj za određeni zadatak.Računarski program se sastoji od slijeda logičkih povezanih instrukcija ili naredbi (statements).Postavljanje ovih instrukcija ostvaruje se pomoću jezika programiranja na osnovu potpunog i preciznog opisa problema (zadatka) koji treba da bude obrađen. Cio ovaj postupak – sastavljanja programa tj. određivanja redoslijeda operacija-radnji pomoću kojih se dolazi do željenog rezultata naziva se programiranje.Pod programom dakle, podrazumijeva se skup programskih instrukcija/naredbi napisanih nekom programskom jeziku na temelju kojeg će digitalni računar, pokoravajući se svakoj pojedinoj programskoj instrukciji slijediti i izvršavati proceduru kojom će računarski sistem izvršiti sve zadate operacije i tako obaviti određenom cilju usmjereni zadatak.

Razlikuju se ove najvažnije vrste instrukcija:- instrukcije ulaza/izlaza (npr. Pisanje i čitanje) pomoću kojih se dolazi do izmene

informacija između računara i okoline,- instrukcije grananja koje kažu «idi na» i prekidaju slijedno izvršavanje programa,- instrukcije računanja (sabiranje, oduzimanje, množenje, dijeljenje, potenciranje),- logičke instrukcije kojima se ispituje neka vrijednost, upoređuju dvije veličine,

utvrđuje predznak i sl.- Instrukcije prijenosa, kojima se izvršava prijenos podataka unutar kontrole

jedinice s jednog mjesta na drugo.

Proces programiranja odvija se u koracima preciziranja. Ova se postupnost u razvoju programskih rješenja, realizuje kroz više međusobno povezanih i uvjetovanja tehnoloških faza.

Faze programiranjaCilj programiranja je da se pomoću računara od ulaznih podataka dobiju izlazni rezultati obrade.


ULAZNI PODACI

PROGRAM IZLAZNI PODACI

V

Postupak programiranja može se raščlaniti na faze:

1. tačno utvrditi šta se traži u zadatku ili objektu i predviditi sve slučajeve koji se mogu pojaviti pri obradi,

2. izabrati prikladnu metodu programiranja,3. rastaviti zadatak odnosno objekt na niz potrebnih operacija koje će računar

izvršavati i prikazati ih grafičkom shemom – dijagramom toka,4. napisati sve instrukcije programa na određenom programsokom jeziku, i5. provjeriti ispravnost programa i ispraviti ga ako se utvrde pogreške.

Definiranjem problema mora se znati šta se želi raditi, koje ulazne podatke koristiti i koje izlazne podatke valja dobiti. Problem se mora definirati u formi određenog postupka. Postupak ili metod rješavanja nekog problema je algoritam.Algoritam je potpuno razrađen postupak za izvršavanje svih instrukcija (operacija) nad zadatim podacima nakon čega se dobije traženi razultat. Algoritam se prikazuje koristeći grafičke simbole (dijagram toka) ili opisuje se govornim jezikom (pseudokod).Kodiranjem algoritma napisanog u izabranom programsom jeziku dobije se program. Programer se pri pisanju programa, odnosno kodiranju, mora pridržavati određenih gramatičkih pravila i konstrukcija, odnosno sintakse i semantike (značenja) korištenog programskog jezika.Kada se problem riješi primejno algoritma odnosno kada se algoritam pretoči u program, taj je program potrebno prevesti.Program koji valja prevesti mora se unijeti u računarski sistem i smjestiti na medijima periferala (diskovi, diskete, vrpce itd.) u formi datoteke. Ovaj se postupak ostvaruje pomoću tekst editora. Tekst editor sadrži potrebne alateza unos teksta programa. Ishodište editiranja je datoteka sa izvornom formom programa pisanog u nekom programskom jeziku koji se zove izvorni program. Ulaz u prevodioc je izvorni program. Izlaz prevodioca (compiler) kompajlera je datoteka sa prevedenim izvornim programom, nazvana objektni program. To je program u binarnom obliku odnosno u strojnom jeziku.Za vrijeme prevođenja programa prevodioc može signalizirati postojanje programskoh grešaka u izvornom programu (syntax errors) i o njima javlja poruke.Ispravljanje grešaka i prevođenje programa ponavlja se sve dok se nedobije program bez sintaktičkih grešaka. Nakon rješavanja sintaktičkih grešaka mogu se pojaviti greške tokom rješavanja programa (run-time errors). One se obično pojavljuju kada je došlo do zahtjeva u programu za nemogućom operacijom kao što je npr. Dijeljenje s nulom (divide by zero) i slično.Objektni program je ulaz u linker. Linker je sistematski program koji ima zadatak da objektivni program poveže u izvršni program koji operativni sistem može izvršiti. Izvršni program smješten na perifernoj memoriji pokreć se instrukcijom operativnog sistema. U tom procesu izvršni program se prihvaća od strane punjača koji program smješta u operativnu memoriju i predaje izvršni program operativnom sistemu pod kontrolu.Nakon izvršenog prevođenja potrebno je testirati program odnosno ustanoviti da li program daje ispravne rezultate. Ako program u toku izvođenja ima logičkih grešaka (logical errors) potrebno je ispraviti izvorni program i ponovno izvršiti prevođenje i


VI

povezivanje. Logičke greške otkrivaju se prikladno odabranim ulaznim podacima za koje se unaprijed zna riješenje.

Dokumentiranje programa posljednja je faza životnog ciklusa programiranja. Izrada dokumentacije je stalan posao i počinje definicijom problema, a nastavlja se pisanjem algoritma – programa.Program se mora čitko i pregledano napisati.

Prema namjeni, dokumetaciju valja podijeliti na:1. TEHNIČKU (namjenjenu programerima koji će program razvijati)2. KORISNIČKU (namjenjenu korisniku koji i nemora poznavati programiranje).

Napisan program nije npromjenljiv, stalno se mora dotjerivati i prilagođavati novim korisničkim zahtjevima i novoj informatičkoj opremi.


VII

LITERATURA

Poslovna informatika, autori Dževad Medić i Hasan Zulić, Bihać 2004


VIII

SADRŽAJ

1. Opće o softveru ....................................................................... 2

2. Sistemski softver ...................................................................... 3

3. Programiranje ........................................................................... 4

4. Postupak programiranja ............................................................ 5 –

6

5. Literatura .................................................................................. 7

6. Sadržaj ....................................................................................... 8


Documents

Seminar Ski Rad - Informatika