Upload
others
View
17
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
T.C.
UġAK ÜNĠVERSĠTESĠ
MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ
MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ
STAJ
UYGULAMA RAPORU
Adı Soyadı : Saliou Bailo Fofana
Numarası : 901504806
Staj BaĢlama Tarihi : 01/07/2019
Staj BitiĢ Tarihi : 24/07/2019
ĠĢletme Adı : ETĠ MADEN BĠGADĠÇ BOR ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ
ĠĢletme Adresi : Osmanca mah. Bor caddesi, 10440 Bigadiç/Balıkesir
ĠÇĠNDEKĠLER
1. GĠRĠġ
2. ĠġLETME TANITIMI
2.1. ĠĢletmenin Adı ve Adresi
2.2. ĠĢletmenin Tarihçesi ve Tanıtımı
2.3. ĠĢletmenin Organizasyon Yapısı
2.4. ĠĢletmenin TamamlanmıĢ Projelerinin Tanıtımı
2.5. ĠĢletmenin makine, teçhizat, donanım ve yazılım durumu
3. ĠġLETMENĠN SEKTÖRÜ ve FAALĠYETLERĠ
3.1. ĠĢletmenin Yer Aldığı Sektör Tanıtımı
3.2. ĠĢletmenin Faaliyet Alanı ve Üretimleri
3.3. ĠĢletmenin Devam Eden Projelerinin Tanıtımı
4. GÜNLÜKLER
5. SONUÇ
6. KAYNAKLAR
7. EKLER
1. GĠRĠġ
Bu rapor Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Bigadiç Bor İşletme Müdürlüğü
„nde 01/07/2019 -24/07/2019 tarihleri arasında yapılan açık işletme stajımı konu
almaktadır.
2. ĠġLETME TANITIMI
2.1. ĠĢletmenin adı ve adresi
ĠĢletmenin adı: ETĠ MADEN ĠġLETMELERĠ BĠGADĠÇ BOR ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ
ĠĢletmenin adresi: Osmanca mah. Bor caddesi, 10440 Bigadiç/Balıkesir
Bİgadiç Bor İşletme Müdürlüğü, Bigadiç ilçesinin 12 km Kuzeydoğusunda Osmanca
mahallesi hudutları içinde kurulmuştur. İşyerlerin İşletmeye olan uzaklıkları 1-5 km
arasında değişmektedir. Bigadiç‟in nüfusu 50.000 cıvarında olup, ilçe sınırları içinde
bulunan Sosyal siteden memur ve işçi personel faydalanabilmektedir. İlçenin
Balıkesir‟e uzaklığı 36 km, İzmir ve Bursa‟ya uzaklığı ise 180 km‟dir.
Bigadiç Bor İşletmesi Değirmenli ve İskele mahallesi ile Çamköy barajı üçgeni
arasında kalmaktadır.
2.2. ĠĢletmenin Tarihçesi ve Tanıtımı
ĠĢletmenin tarihçesi: Dünya ekonomik krizinin ve Türkiye‟de kurtuluş savaşının
yaşandığı dönemin hemen akabinde, Atatürk‟ün çağları aşan ileri görüşü ile
sanayileşme ve bunun motoru olan doğal kaynaklar ve finans olgularını bir arada
sağlayan Etibank, 14.06.1935 tarihinde 2805 sayılı Kanunla kurulmuştur. Bigadiç
yöresindeki Borat yataklarının bulunuşu, 1950 yılında Muharrem Girgin isimli amatör
madencinin Çamköy yakınlarından aldığı numunelerin, Dr.H.Yakal tarafından
Kolemanit olduğunun tespiti ile olmuştur. Özel sektör tarafından işletilmekte olan
maden ocakları, Fransız şirketinin saha sınır anlaşmazlığının büyümesinden dolayı
Bakanlar Kurulu Kararı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 13/02/1976 tarihli
yazılarıyla, bugünkü Tülü Açık İşletmesinin bulunduğu sahanın Etibank‟a
devredilmesi ile Etibank bu bölgedeki madencilik faaliyetlerine başlamıştır. 1998
yılının başında yeniden yapılandırılarak Eti Holding A.Ş., Ocak 2004 yılında tekrar
yapılandırılarak Eti Maden ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü adını almıştır.
ĠĢletmenin tanıtımı: Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, ilgili yasalar
çerçevesinde Türkiye bor minerallerinin üretilmesi, işletilmesi ve pazarlanması
görevini yerine getirmektedir. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü kendisine
bağlı Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları, Kırka Bor, Emet Bor, Bigadiç Bor
ĠĢletme Müdürlükleri ve Bandırma Lojistik birimi ile birlikte yurt dıĢı
temsilcilikleri ve iĢtirakleriyle madencilik, metalurji ve kimya alanlarında
faaliyet gösteren uluslararası bir kuruluĢtur.
Entegre (TS ISO 9001:2008, ISO 14001, ISO 18001,ĠSO 27001, ĠSO 50001) Kalite
Yönetim Sistem Belgeli olan kuruluş; müşteri memnuniyetinden ödün vermeden
müşterisinin ihtiyaçlarına odaklanan, verdiği hizmetler ile pazarda farklı bir konumda
yer alan, çalışanların tam katılımı ile iş kalitesine verdiği önem eşliğinde etkin bir
yönetim sağlayan, verimlilikte artış sağlarken yeni ürün ve hizmetleri pazara sunan bir
kalite anlayışı ile hareket etmektedir.
Finansal açıdan güçlü bir dünya şirketi olan Eti Maden, bugüne kadar kazanmış
olduğu bilgi birikimiyle ileri teknolojiyi kullanarak, verimlilik ve karlılık ilkeleri
içinde uluslararası kalite standartlarında, rekabet gücü ve katma değeri yüksek ürünleri
üretip ulusal ve uluslararası pazarlara sunarak ülke ekonomisine yaptığı katkıyı sürekli
artırmayı hedeflemektedir.
2.3. Eti Maden ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğünü Organizasyon Yapısı
3. ĠġLETMENĠN SEKTÖRÜ ve FAALĠYETLERĠ
3.1. ĠĢletmenin Yer Aldığı Sektör Tanıtımı
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı Bigadiç Bor İşletme Müdürlüğü bor
madenciliği sektöründe faaliyetlerini sürdürmektedir.
Bor minerali hakkında bilgiler:
Bor, periyodik tabloda B simgesi ile gösterilen, atom numarası 5, atom ağırlığı 10,81
olan metalle ametal arası yarı iletken özelliğe sahip bir elementtir. Bor tabiatta hiçbir
zaman serbest halde bulunmaz. Doğada yaklaşık 230 çeşit bor minerali olduğu
bilinmektedir.
Çeşitli metal veya ametal elementlerle yaptığı bileşiklerin gösterdiği farklı özellikler,
endüstride birçok bor bileşiğinin kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Bor,
bileşiklerinde metal dışı bileşikler gibi davranır, ancak, farklı olarak saf bor, karbon
gibi elektrik iletkenidir. Kristalize bor görünüm ve optik özellikleri açısından elmasa
benzer ve neredeyse elmas kadar serttir.
Borun saf elementi ilk kez 1808 yılında Fransız kimyager J.L. Gay-Lussac ve Baron
L.J. Thenard ile İngiliz kimyager H. Davy tarafından elde edilmiştir.
Bor minerali kullanım alanları:
Kolemanit, üleksit ve tinkal gibi başlıca ticari öneme sahip bor mineralleri sayısız
kullanım alanına sahiptir. Kolemanit saf halde: bor alaşımları, yangın söndürücülerin
ve tekstil cam elyafı yapımında kullanılmaktadır. Üleksit saf halde izolasyon cam
yünlerinde ve sert cam yapımında kullanılmaktadır. Kolemanit, uleksit ve tinkalden
elde edilen borik asit: porselen boyalarında, verniklerde, mikrop öldürücülerde,
kaynak ve lehim erigeninde, fotoğrafçılıkta, kozmetik sanayinde ve nükleer
uygulamalarda kullanılmaktadır. Bu üç bor mineralinin oluşturduğu onlarca urun ise:
çamaşır tozu, deterjan, tekstil boyası, gübre, yapıştırıcı, diş macunu, sabun, patlayıcı
madde, deri sanayi, tarım ilaçları, çimento, ilaç, kozmetik, seramik, tip malzemeleri,
jet yakıtı, eczacılık malzemeleri vb. gibi birçok alanda kullanılmaktadır. ( Daha geniş
kullanım alanı şeması Ekte verilmiştir)
3.2. ĠĢletmenin Faaliyet Alanı ve Üretimleri
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Madencilik, Metalurji ve Kimya alanlarında
faaliyet gösteren uluslararası bir Kuruluştur.
3.3. ĠĢletmede Faaliyetleri Devam Eden Tesis ve Projelerinin Tanıtımı
İşletme Müdürlüğünde halen Tülü, Acep, Simav ve Kestelek olmak üzere 4 adet açık
ocakta kolemanit ve üleksit cevherleri ham olarak üretilmekdir. Üretilen tüvenan
cevherler konsantratör tesislerinde zenginleştirilmekte ve kırma-öğütme tesislerinde
öğtülerek paketlenip düyan pazarlarında ve iç pıyasada satışa sunulmaktadır.
Bigadiç Bor işletme Müdürlüğünde 1 millyon ton kapasiteli yeni konsantratör tesisinin
inşaasına devam edilmektedir.
4. GÜNLÜKLER
GÜNLÜK
Tarih : 01/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
İş sağlığı ve güvenliği eğtimi
Ekonomik önemine rağmen, madencilik sektörü, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye‟de de iş
kazaları ve meslek hastalıkları açısından en riskli sektörler arasındadır. Her ne kadar iş sağlığı
ve güvenliği konusunda yer altı madenciliği daha çok göz önünde bulundurulsa da, açık
işletmelerde de gerekli önlemler alınmadığı takdirde çok ciddi can kayıplarının yaşanılması
kaçınılmazdır.
Maden üretimine geçmeden önce açık işletme madenciliği mi yoksa yer altı madenciliği mi
yapılacağına karar verilmesi aşamasında birçok parametre göz önünde bulundurulmaktadır.
Açık işletme madenciliği üretim hızının yüksek olması ve çalışanlar için daha uygun
koşulların bulunmasından dolayı avantajlı gibi görünse de ilk yatırım maliyeti açısından
oldukça yüksektir. Dünyada maden üretiminin büyük çoğunluğu açık işletme yöntemiyle
yapılmaktadır.
Açık işletmelerde proje safhasında ilk olarak ele alınması gerekli konu olan, ortaya çıkacak
şevlerin stabilitelerinin sağlanması, iş güvenliği açısından büyük öneme sahiptir. Şevlere
verilmesi düşünülen açının arttırılması her ne kadar ekonomik yönden istenilir ise de, ortaya
çıkabilecek şev bozulmaları nedeni ile uğranılacak maddi ve insan hayatı şeklindeki zararlar,
elde edilecek avantajları yok edebilir. Sonuç olarak; emniyet ile ekonomi arasındaki optimum
noktayı yani, şeve verilmesi gerekli optimum eğim açısını bulmak açık işletmelerde en
önemli hesaplamaların başında gelmektedir. Denetimler altındaki maden işyerlerinde güvenlikve sağlık risklerini ortadan kaldırmak ya da
asgari düzeye indirmek için gerekli bütün önlemlerialacaklar ve özellikle aşağıdaki hususları
gözetmek son derece önemlidir.
Güvenli çalışma ve sağlıklı bir çalışma ortamı koşulları sağlanması için, maden işyerinin
iletişim sistemi dahil olmak üzere, madenin biçimine göre tasarlanması, inşa edilmesi,
elektrik, mekanik ve diğer gerekli cihazlarla donatılması;
Madende işçilerin, kendilerine verilen işleri kendilerinin ya da başkalarının güvenlik ve
sağlığını tehlikeye atmadan yapabilecekleri şekilde çalışmaya başlatılması, işletilmesi,
sürdürülmesi ve faaliyetinin durdurulması;
Kişilerin kendi yaptıkları işler çerçevesinde bulunabilecekleri alanlarda zeminin sağlamlığını
koruyacak önlemlerin alınması,
İşçilerin karşılaşacakları çeşitli tehlikelerin ve seviyelerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi
için çalışma ortamlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve düzenli olarak denetlenmesi;
İşçilerin güvenliği ve sağlığı açısından ciddi bir tehlike ortaya çıktığında faaliyetlerin
durdurulmasını ve işçilerin güvenli bir yere tahliyesinin sağlanması gerekir.
...
...
...
GÜNLÜK
Tarih : 02/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Bigadıç bor yatağının jeolojisi ve tektonik yapısı
Bigadiç bor yatakları kuzeydoğu – güneybatı istikametinde uzanan, birbirinden kalın tüf
birimiyle ayrılmış iki zon halinde oluşmuştur. Havza doğu ve batıda yoğun volkanikler,
kuzeybatı da taban kompleksleri ile kuşatılmıştır (sınırlanmıştır). Bigadiç volkan-Sedimanter
Neojen sedimanları, yoğun taban birimi katmanlarıyla sınırlanmış birkaç bağımsız veya
birbirine bağlı (ilişkili) yataklanmıştır. Bu havzalar aynı zamanda kuzeydoğu-güneybatı
istikametinde yayılırlar ve Neojenin ilk devrelerinde oluşmuşlardır.
Neojen sedimanlarının kalınlığındaki varyasyonlar, bağımsız veya birbirine bağımlı
göllerdeki oluşumu yansıtmaktadır. Bor yataklarını içeren sedimanlar normal bir şekilde
kıvrımlı ve faylıdır. Neojen serisinin kalınlığı toplam olarak 1200 m.‟ yi aşar. Alt ve üst
boratlı zonların kalınlıkları sırasıyla 35-130 ve 20-110 m. dır. Boratlı sedimanter
formasyonlar kuzeydoğu – güney batı istikametinde uzanır. Dalımları; kontak, kıvrım ve
faylara bağlı olarak 200-600 arasında değişir. Boratlı damarların yer altı yayılımı sondaj ve
yüzeye yayılmış kayaçlardan faydalanarak tahmin edilmiştir.
Bigadiç çevresinde Neojen volkanik sedimanter kayaçlar kuzeydoğu-güneybatı istikametinde
uzanan birkaç küçük simetrik senklinal ve antiklinal şeklinde bulunurlar. Bor yatakları ve
birlikteki sedimanterler üst boratların oluşmasından sonra meydana gelen kuzeybatı-
güneydoğu ve kuzeydoğu-güneybatı istikametindeki faylarla yer değiştirmişler. Hakim faylar
eğim atımlı normal faylar olup dalımları 400 ile 900 arasında değişir.
Bölgedeki taban kompleksleri ön miosende meydana gelen fay ve yer değiştirmelerle blok
faylara maruz kalmıştır. Taban sedimanter formasyonunun bu sonucunda miosen
sedimanterleri yataklanmıştır. Taban sedimanterlerinin gelişmesine katkıda bulunan büyük
ölçekli faylar, aynı zamanda boratlı yatakların oluşması sırasında hidrotermal zengin bor
sülosyonuna kanal görevi yapmıştır. Tabandaki sonraki faylar boratlı zonları denkleştirmiş ve
fay zonlarında bazı boratları altere ederek ikincil kalsite dönüştürmüştür.
Mevcut travertenlerdeki termal kaynaklar, bölgenin kuzeydoğusunda aktiftir ve muhtemelen
boratlı sığ göllerin varlığı sırasındaki yoğun volkanik ve tektonik aktivitelerle muhtemelen
ilişkili olduğu zamanlarda borat yatakları için önemli bir bor getiri kaynağı olmuştur.
Yatakalanma modeli: Bigadiç bor yataklarının, aktif volkanik bir alanda, jeotermal
kaynaklarla beslenen , birbirine bağlı veya bağımsız tuzlu göllerde kurak veya yarı kurak
iklim şartlarında oluştuğu düşünülmektedir. Yataklar kiltaşı, tüf, marn ve kireç taşı ile
yataklanmış ve birbirine kalın bir tüf birimiyle ayrılan iki zon halinde bulunmaktadır
GÜNLÜK
Tarih : 03/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Ocaklara giriş: Sımav açık ocağı
Genel bilgiler:
Simav açık ocağı 01.08.1979 tarihinde devletçe işletilecek madenler hakkındaki yasa uyarınca
özel bir şirketten devir alınmış olup yer altı üretim faaliyetine 20.07.2000 tarihinde son
verilmiştir. Simav ocağında bor rezervlerinin açık işletme yöntemi ile üretilmesi amacıyla
nisan 1997‟de proje çalışmaları tamamlanmış olup yapılan 200.000 ton/yıl kapasiteli Simav
açık işletme projesi hedefleri doğrultusunda 14.08.1998 tarihinde dekapaj faaliyetlerine
başlanmıştır.1998‟de fiili olarak başlayan üretim ve dekapaj faaliyetleri halen günümüze kadar
ihale yolu ile yüklenici firmalar tarafından işletilmekte, İşletme Müdürlüğü çalışanlarından
teşkil edilen kontrol teşkilatı tarafından da denetlenmektedir.
Simav açık ocağı:
%32 B2O3 tenörlü 20 milyon ton Kolemanit ve
%30 B2O3 tenörlü 7 milyon 600 bin ton
Üleksit rezervine sahiptir.
Daha önce Simav çayı geçmekte olan vadi
yapısına sahip bölgenin örtü tabakası çok ince
malzemeden oluşmaktadır. Dekapaj
faaliyetlerine başlandıktan sonra eski çayı
yatağındaki örtü tabakasında kaymalar
meydana gelmiştir. Bölge üst boratlı zonda
kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu senklinalin
kuzey kanadında yer almakta olup,
cevherleşme 4 damar halinde bulunmaktadır. Cevher damarları arasında 2-4 metre kalınlığında
kil, kireç taşı, marn tabakaları mevcuttur. Damarların cinsi ve kalınlığı Tablo 1‟de verilmiştir.
Resim 1: Bigadiç Bor İşletmeleri Simav Açık Ocağı
Damar No Cevher Cinsi Kalınlığı (m)
1 Kolemanit 2-4
2 Kolemanit 4-5
3 Kolemanit, Üleksit 5-10
4 Üleksit, Kolemanit 3-5
5 Üleksit, Kolemanit 1-3
6 Kolemanit 1-2
Tablo 1. Simav Açık Ocağı damarlar kalınlıkları
GÜNLÜK
Tarih : 04/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Simav açık ocak: su geliri ve drenaj
Sımav açık ocağında dekapaj faaliyetleri başlamadan önce Simav çayı ve çevre sularının
toplanma noktası olarak bir derivasyon kanalı inşa edilmiştir. Ocağın batı kesiminden
geçmekte olan kanalın kotu 130‟dur. Yıl içerisinde ocak taban kotundaki su seviyesinin
değişken olmasından dolayı sal üzerinde çalışan 2 pompa ile ocak sularının drenaji
sağlanmaktadır. Taban suyu kotu -10m. seviyelerindedir. 185 kW ve 200kW olan pompalarla
100-150 m³/saat debi ile su atımı yapılmaktadır.
Ocak tabanında drene edilen suları konsantratör tesisinde ve yol sulamalarında
kullanılmaktadır. Vadi yatağındaki suları bir arada tutmak için çevre havuzları
kullanılmaktadır. Buradaki amaç çevre sularını ocak tabanına inmesini önlemektir. Kazı
işlemlerinde, kazı yapılan dilimin su içeriği hakkında bilgi sahibi veya tedbirli olunması
gerekmektedir. Çünkü su çıkışı miktarına bağlı olarak kazı-yükleme işlemi zarar görmekte,
üretim faaliyetleri aksamakta, maliyet artmaktadır.
Resim 2. Simav Açık Ocağı Taban kotunda Sal üzerindeki Pompa
Resim 3: sal üzerinde pompa motörü
Resim 4: çevre havuz
GÜNLÜK
Tarih : 05/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Simav açık ocak: Maden çalışma metodu
İşletmenin en büyük ocağı olan Simav Açık Ocağı‟nda üst kotlardan alt kotlara doğru
oluşturulan basamaklar ve yollarla, açık işletme madenciliği yöntemleriyle kesintisiz olarak
dekapaj ve tüvenan cevher üretimi sağlanmaktadır. Ocakta uygulamakta olan şev açıları
Tablo 2‟de gösterilmiştir.
Bölgenin jeolojisinden kaynaklı kil, kiltaşı,
kireçtaşı, tüf, kumtaşı, zeolit ve marn
içeren örtü tabakalarını gevşetmek için
patlayıcı madde kullanılmaktadır.
Yumuşak yüzeylerde iş makineler ile,
delme-patlatma işlemi yapılmadan kazı
faaliyetleri ıcra edilmektedir.
Genel Şev Açısı 13-170
Heyelan Bölgesi Şev Açısı 130
Basamak Şev Açısı 600 - 70
0
Basamak Genişliği 20 -30 m
Basamak Yüksekliği 10 m
İtfa Oranı 13,65 m3/ton
Tablo 2. Simav Açık Ocağı basit işletme parametreleri
Resim 5
Resim 6
Dekapaj miktarı (ton) yapılan kalan
117.000.000 4.000.000
Tablo 3: Polat Yol Yapı San. ve Tic. A.Ş. Dekapaj Miktarları
Üretim miktarları Üretilen Kalan
Üleksit 3.000.000 4.600.000
Kolemanit 10.000.000 10.000.000
Toplam 13.000.000 14.600.000
Tablo 4 : Simav Açık Ocağı Cevher Miktarları
GÜNLÜK
Tarih : 06/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Simav açık ocak: kullanılan makineler
Kamyonlar ocağın en az üç bölgesinden ekskavatörler aracılığıyla yüklenir. Daha sonra yaklaşık 4600
metre uzunluğunda ve eğimi % 10‟dan az olan yolda ilerleyerek döküm sahasına ulaşır ve yükünü
boşaltır. Renault 440 iş kamyonunun Hitachi 870 ekskavatörle yüklenmesinin ardından seferi Tablo
4‟te verilmiştir.
Marka ve modeli Cinsi kapasite Adet sayısı
Caterpiller 385 G Hidrolik Ekskavatör 6 m3
3 adet
Hitachi Zx 870 Hidrolik Ekskavatör 5.8 m3 5 adet
Hitachi Zx 650 Hidrolik Ekskavatör 4.8 m3 3 adet
Caterpillar 980 G Lastikli Loder 3 m3 1 adet
New Holland W 190 Lastikli Loder 3 m3 1 adet
Komatsu 420 Lastikli Loder 3 m3 1 adet
Inggersoll Rand DM 50 Delici 6” 2 adet
Caterpillar D8T Dozer - 1 adet
Komatsu D155 AX Dozer - 1 adet
Komatsu GD 675 Greyder - 1 adet
Volvo G 970 Greyder - 1 adet
Renault 520 Damperli kamyon 28 m3 10 adet
Renault 440 Damperli kamyon 27 m3 38 adet
Renault 400 Damperli kamyon 24.5 m3 5 adet
MAN 4151 Damperli kamyon 26 m3 10 adet
Tablo 5. Simav Açık Ocağı makine parkı
Yükleme Süresi 2 dk 50 sn
Manevra Süresi 20 sn
Dolu Gidiş + Boş Geliş + Boşaltma Süresi 23 dk
Dolduğu Kepçe Sayısı 6
Tablo 6. Simav Açık Ocağı kamyon süreleri
Resim 7:Lastikli Loderle Kamyona yükleme
Resim 8:Atlas Copco D60 Delik Delici Makine
Resim 11: Ekskavatörlerle Kamyonlara Yükleme
Resim 10:
Resim 9: dozer
Resim 12: Sulayıcı silinder
Resim 13: kamyon
GÜNLÜK
Tarih : 08/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Simav açık ocak: inclinometre ile ölçüm
Genel bilgiler:
İksa sistemi ve çevre yapılardaki değişik cephelerde oluşabilecek yatay ve düşey
deplasmanların ölçümü iki farklı yöntemle yapılır.
1- Optik Okuma
2- Ġnklinometre Okuması
İnklinometre cihazı, sahada açılmış deliklerin eksenlerinden düşey sapmalarını ölçmek için
kullanılan bir alettir. Bir tek inklinometre cihazı kullanılarak çok sayıda sondaj deliğinden
ölçüm alınabilmekte ve ölçüm hassasiyetinin diğer yöntemlerden daha yüksek olması
sebebiyle kaya kütlelerinde ve zeminde gelişebilecek çok yavaş hareketler de
kaydedilebilmektedir. Ölçüm sırasında oluşabilecek önemli bir yer değiştirme sonucu aletin
kuyu içinde kalabileceği bir risk olarak değerlendirilmelidir.
1- Cihaz Özellikleri İnklinometre aleti algılayıcı (probe), kayıt cihazı ve bunlar arasındaki bağlantıyı sağlayan
kablodan oluşur. Gövdesi paslanmaz çelikten yapılmış olan algılayıcının ucunda iki adet
tekerlek mevcuttur. Probe genellikle içerisine 90o‟ lik arayla yerleştirilmiş 4 adet kanalı
bulunan esnek ve dairesel borular içinde hareket eder. Probe, elektriksel kontrol kutusuna
bağlı bulunmaktadır ve yapılan ölçümleri görsel verilere, grafik formlara dönüştürür.
2- ĠĢin Yapım Metodu Yanal veya düşey yöndeki deformasyonların ölçülebilmesi için ilk olarak sondaj kuyularının
açılması gerekir. Açılan kuyuların deformasyona uğramasını ve inklinometre borularının
kendi eksenleri etrafında hareket etmesini engellemek için boruların etrafı çimento şerbeti ile
doldurulur. Açılmış sondaj kuyularına inklino borularının yerleştirilmesi sırasında boruların iç
yüzeylerinde bulunan ve birbirleriyle 90°‟ lik açı yapan oluk çiftlerinden birisi A+ , A- oluk
çifti, diğeri ise B+ , B- oluk çifti olarak kabul edilir. Algılayıcının daha kolay hareket
etmesini, yanal veya düşey yöndeki deformasyonların daha yüksek bir hassasiyet ile
ölçülmesini sağlayan oluklardan A+ , A- oluk çiftinin A+ oluğu, muhtemel hareketin referans
yönü olacak şekilde beklenilen hareket yönü ile aynı doğrultuya getirilir. Bu kurala uygun
olarak yerleştirilen 3m boyundaki inklinometre boruları birbirlerine özel bağlantılarla
eklenerek projede belirtilen kuyu derinliğine kadar indirilir. Söz konusu borular indirildikten
sonra boruların etrafına çimento enjeksiyonu yapılır ve baz okuma için çimento şerbetinin
donması beklenilir. Okumada ilk olarak algılayıcının en üst tekerleği ana referans yönüne
(A+) getirilmeli ve kayıt cihazı ile bağlantısı sağlanarak kuyu tabanına kadar yavaş ve dikkatli
bir şekilde indirilmelidir. Ölçümlerin hassas alınabilmesi için algılayıcının kuyu tabanına
temas etmesi gerekir. Kuyu tabanına indirilen algılayıcı, daha önceden karar verilen ve kayıt
cihazına kaydedilen okuma aralığı kadar kablo ile yukarı çekilir ve kıskaç yardımıyla
sabitlenir. Okuma aralıkları ölçümlerin daha hassas yapılabilmesi için genellikle algılayıcının
uzunluğu kadar alınır.(500mm). Kayıt cihazının ekranında görülen ölçüm değerleri alete
kaydedilir. Bu işlem kuyu başına kadar 0.5m aralıklarla devam ettirilir ve A+ , B+ ölçümleri
kaydedilir. Baz okumaları yapıldıktan birkaç gün sonra ilk okuma yapılır. Periyodik olarak
diğer okumalar 15 günde 1 yapılır, fakat okuma periyotları , okuma sonuçlarının
değerlendirilmesi Teknik Müdürün onayı ile Proje Mühendisi tarafından değiştirilebilir.
Pratik çalıĢmaları:
Simav ocağını batı tarafında yanı çayı oluşturan taraftan zemin alüvyon tabanın ve kayma
müsait bir yapıdadır. Bölge kil kumtaşı yapısında oluşmaktadır. Bölgenin üst kısmında tümba
bulunması kayma ve heylan riskini artırmaktadır. Durumun kontrol altında tutulması ve
gerekli önemler alınması için mühendisler tarafında belirli periodlarda ölçüm yapılmakta ve
değerlendirilmektedir. Bölgede 10 adet aktif inklinometre sondaj kuyu bulunmaktadır.
Bunlarında 6 tanesi 45m. ve 4 tanesi ise 100m.‟lık derinliklerdir 45m‟lik olan sondaj kuyuları
tümba baskımları ve kanalda oluşan çatlakları belirlemek amaçlı 100m‟lık sondaj kuyuları ise
heylan hareklerini ölçmek açmaçlı açılmıştır (inklinonetre sağlı açılmış sondaj kuyularını
eksenlerini düşe sapmalrını ölçme için. 100 m‟lık için ardı yapılan ölçmeleri ve yanal hareket
oranlarını.
İnklinometre çalışmalarını başlamadan önce yalancı prop sallanmaktadır.
45m‟lık ölçümler 50cm arayle prop yukarı çekilerek sallanır
100m‟lık sondaj kuyusu heylan sonucu delik boyu 78m kalmış olup ölçümler 75m üzerinde
yapılmıştır.
Tablet üzerinde borudakı kayma hareketler ve şekil değiştirme sonunu oluşan grafikler
yorumlanabilir
Resim 14: inclinometre cıhazı
Resim 16: inklinometre ölçüm esnası
Resim 15: sondaj kuyu
Resim 17: Harita üzerinde inklinometre sondaj kuyuları
Resim 18: Tablet üzerinde kayma grafikler
GÜNLÜK
Tarih : 09/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Ocaklara giriş: Tülü açık ocağı
Genel bilgiler: Tülü Ocağı 1976 yılında Etibank‟a devredilmiş olup, ilk yıllarda (1976-1977)
kapalı ocak olarak çalıştırılmıştır. Daha sonra açık işletme olarak faaliyete geçmiştir(Resim
10.).
İşletmenin alt boratlı birim içerisinde
açılmış tek ocağı olan Tülü açık
ocağında ortalama örtü tabakası
kalınlığı 70 m olup, cevher zonu
kalınlığı 27 m. ve net cevher kalınlığı
17 m‟dir. Ortalama tenörü % 28,14
B2O3 olan 4 adet cevher damarı
bulunmaktadır. Genel tabaka
doğrultuları 300 Kuzey-Doğu,
eğimleri 70-20
0 Güney-Doğu olan bu
damarlar üstten alta doğru aşağıdaki
gibi sıralanırlar. Tablo 7‟te cevher
zonlarının damar kalınlıkları
gösterilmiştir.
Resim 19. Tülü Açık Ocağı
Damar No Cevher cinsi Kalınlığı(m)
1 Kolemanit 1.50 -2.00
2 Kolemanit 2.00 – 2.50
3 Kolemanit + Üleksit 8.00 – 10.50
4 Kolemanit 0.50 - 0.75
Tablo 7. Tülü Açık Ocağı damar kalınlıkları
Resim 20
Resim 21
GÜNLÜK
Tarih : 10/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Tülü açık ocak: su geliri ve drenaj
Tülü açık ocağında su atimi sal üstüne kurulan pompalar yardımı ile yapılmaktadır. An
itibariyle, +70 kotunda 165 kW ve 185 kW gücünde pompa bulunmakta ve 200 m3/saat debi
ile su atımı yapmaktadır.
Resim 22. Tülü Açık Ocağı Taban kotunda Sal üzerindeki Pompa
Resim 23:
GÜNLÜK
Tarih : 11/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Tülü açık ocak: Maden çalışma metodu
2019 yılında uygulanan yeni projede Tülü Açık Ocağının şev güvenliğini sağlamak için
Yüklenicinin çalışma bölgesinde genel şev açıları; doğu bölgesinde: 30-33 derece, kuzey
bölgesinde: 24-26 derece olarak öngörülmüştür.
Oluşturulacak basamakların şev açı ları 60-75 derece arasında, genişlikleri ortalama 10-15
metre arasında, yükseklikleri 10 metre olacaktır. Basamaklar projelerine uygun olarak temiz
ve düzgün olacak, projede öngörülen kotlara oturtulacaktır. Aynı zamanda tüm basamaklar
arasında ulaşımı sağlayacak bağlantı yolları bulunacaktır.
Döküm sahası basamakların şev açıları 33 derece, genişlikleri 20 metre olup, yükseklikleri ise
20 metre olacaktır. Genel şev açısı 20-21 derece olarak öngörülmüştür.
Genel Şev Açısı 300
Heyelan Bölgesi Şev Açısı 170
Basamak Şev Açısı 60-750
Basamak Genişliği 10-15 m
Basamak Yüksekliği 10 m
İtfa Oranı 3.47 m3/ton
Tablo 8. Tülü Açık Ocağı basit işletme parametreleri
Resim 25
Resim 24
Dekepaj Miktarı (ton)
Yapılan Kalan
400.000 9.000.000
*2019 başlanan proje bilgilerine göre toplam dekepaj miktarı :9.400.000 ton dür.
Tablo 9:Tülü Açık Ocağı Dekepaj Miktarları
Üretim miktarları (ton) Üretilen Kalan
Üleksit (ton) 0 763.941
Kolemanit (ton) 6.948.388 …
Toplam (ton) 6.948.388 …
Tablo 10: Tülü Açık Ocağı Cevher Miktarları
Dekapaj yapılacak örtü tabakası : Kireçtaşı, zeolit, tüf, kil, kiltaşı, borat (kolemanit, üleksit)
formasyonlarıdır.
Örtü tabakalarının kazılabilirliği : Genel olarak orta zorlukta kazılabilirliktedir.
Örtü tabakasının yaklaĢık birim ağırlığı (yerinde):
Kireçtaşı formasyonu 1,95-2,15 ton/m3
Zeolit formasyonu 1,80-2,20 ton/m3
Tüf formasyonu 1,60-2,25 ton/m3
Kil formasyonu 1,75-2,10 ton/m3
Kiltaşı formasyonu 1,75-2,10 ton/m3
Kolemanit Formasyonu 2,20-2,35 ton/m3
İhale konusu işe ait projenin uygulanması sırasında Tülü Açık Ocağında +40 / +160 kotları
arasında bulunan dekapaj kayacı, gerekirse delme-patlatma ile gevşetilerek kazı ve yükleme
işleminden sonra doğrudan doğruya kamyonlara yüklenerek, projelerde gösterilen nakliye
yolları ile yaklaşık olarak +160/+180 kotları arasında oluşturulacak olan dekapaj döküm
sahasına nakledilecektir. Döküm sahaları, projesinde gösterildiği gibi tekniğine uygun bir
şekilde ve düzenli olarak oluşturulacaktır. Dekapaj kayacı, projede belirtilen ve Yapı Denetim
Görevlileri tarafından gösterilen yerlerin dışına dökülemez. Ancak, tüvenan cevher
stoklanacak bakir sahaların hazırlanması ve tesviyesi aşamasında, şayet sahanın yüzeyinde
nebati toprak varsa, uygun iş makinası ile sıyrılarak kantardan geçirilir, İdarenin gösterdiği
yere stoklanır veya ekli haritada gösterilen yeni, eski tumbaların kademe düzlükleri ve
şevlerine serilir. Akabinde bu sahalar, İdarenin izni ile cevher damarının alt-üst
katmanlarındaki pasa ile dolgu yapılarak sıkıştırılır.
Açık ocak projesinde dekapaj basamaklan ile dekapaj döküm sahası arasında ortalama yol
mesafeleri; basamakların ağırlıklı ortalamalarına göre 2.600 m - 3.600 m arasında değişmekte
olup, dekapaj kayacı miktarına bağlı olarak genel ağırlıklı mesafe ortalaması 3.100 m olup, bu
mesafenin ortalama yol eğimi ise % 2,51 olarak öngörülmektedir.
Yüklenici, Bor cevheri üzerinde dekapaj malzemesi ve hiçbir yabancı malzeme kalmayacak
şekilde cevherin üzerini tamamen açığa çıkaracaktır. İdarenin üretilmesini gerekli gördüğü
cevher damarları, Yüklenici tarafından üretilerek, İdare tarafından gösterilen tüvenan cevher
stok sahasına taşınacaktır. Bu işlem sırasında cevhere dekapaj kayacı ve dekapaj kayacına
cevher karışmaması için gerekli önlemler Yüklenici tarafından alınacaktır. Yüklenici, tüvenan
cevher stoklarında, cevherin ezilip ufalanmaması için tumba oluşturulması işlemlerinde ve
sahanın tesviyesinde lastikli loder çalıştıracak, dozer kullanmamaya özen gösterecektir.
Cevher stok yerinin yol mesafesinin ağırlıklı ortalama yol mesafesinden farklılık göstermesi
Yükleniciye bir hak kazandırmamakla birlikte, Yüklenici bu işi yapmaktan imtina edemez.
GÜNLÜK
Tarih : 12/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Tülü açık ocak: kullanılan makineler
Kazı, yumuşak yüzeylerde eskavatörler ile yapılmaktadır, sert yüzeylerde delme-patlatma
işlemleri ile gevşetilen malzeme yine eskavatörler kamyonlara yüklenerek döküm sahasına
taşınmaktadır.(her birinin çapı 6 inç, derinliği 8 metre olmak üzere 60 delik; aralarında 3-4
metre ve panoya uzaklıkları 2.5 metre olmak üzere delinir.Bir deliğe 60 kg kuru anfo
koyulur). Sulu deliklerde yoğunluğu yüksek olan Ağır Anfo kullanılır.
Yükleme Süresi 3 dk
Manevra Süresi 20 sn
Dolu Gidiş + Boş Geliş + Boşaltma Süresi 16 dk
Dolduğu Kepçe Sayısı 5
Tablo 11. Tülü Açık Ocağı kamyon süreleri
S.No Cinsi ÇeĢidi Adeti Fiili Toplam Kapasitesi
1 Hıtachı 670-520-470-450 Hidrolik Ekskavatör 4 16 m³
2 Sumıtomo 490 Hidrolik Ekskavatör 1 3,5 m³
3 Volvo 460-380 Hidrolik Ekskavatör 2 7,5 m³
4 Doosan 380-340 Hidrolik Ekskavatör 2 6,5 m³
5 İngersolrand DM30 Delici Makineler 6” 1 6”
6 Caterpiller cat 140 Greyder 1 140
7 Volvo sd 22 Silindir 1 13 tn
8 D8R- dozer 1 328 hp
9
Komatsu 430 lastikli
loder
Cat 963B- 955L paletli
loder
İtme Grubu 3 516 bg
10 Mercedes -ford Taşıma Grubu (Kamyon) 16 432 m³
11 Talarsa Elektronik Taşıt Kantarı 3 300 tn
Tablo 12. Tülü Açık Ocakları makine parkı
GÜNLÜK
Tarih : 13/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Ocaklara giriş: Acep açık ocağı
Genel bilgiler: Acep açık işletmesi, Bigadiç ilçesi İskele kasabası nin güneyinde yer
almaktadir. Acep açık ocağında devlet eli ile kazı yapılmakta olup, ağırlıklı olarak üleksit,az
miktarda ise kolemanit cevheri çıkartılmaktadır. Acep açık işletme alanının batısında önce
Kolemanit ile başlayan cevherleşme yanal olarak Üleksit‟e geçmektedir. Özellikle işletme
alanının güney kısımlarında Kolemanit ve Üleksit ardalaşması gözlenmektedir. Cevher
zonunun ekonomik mineralleri Üleksit ve Kolemanittir. Ayrıca yer yer olmak üzere çok az
miktarda İnyoit, Meyerhofferit mineralleri ve jips bantları bulunmaktadır. Cevher zonu
kalınlığı 2-25 metre arasında değişmektedir. zon içinde kalınlığı 2-25 metre arasında değişen
ana damar ile sayıları 1-3 arasında değişen ve 0,5-7,0 metre arasında değişen killi kireçtaşı,
kireçtaşı, marn ve kil içeren ana seviyeler bulunur.Ortalama cevher zonu kalınlığı 15 m. net
cevher kalınlığı ise 8 m. Civarındadır.
Acep Açık İşletmesi çalışma alanı yaklaşık 30 hektar 'lık bir alanı kapsamaktadır. Ocağın
nihai şekli takriben elips şeklinde olup eni-boyu yaklaşık 1400 x 900 metre (max. değerler)
civarındadır. Çalışma alanı Marmara bölgesi iklim koşulları etkisi altındadır. Bölgede Kasım-
Mart ayları arasında genellikle yağmur şeklinde yağış olmakta olup, Ocak-Şubat aylarında
ocak içi çalışmaları çok verimsiz diğer yağışlı dönemde ise kesintili olarak mümkün
olmaktadır.Acep açık işletmesinin ulaşım yönünden herhangi bir sorunu bulunmamaktadır.
Ocağın hemen kuzeyindeki İskele kasabasına kadar asfalt kaplama yol ile ulaşım
sağlanmaktadır. Buradan ocağa 500 metrelik stabilize yolla varılabilmektedir.
Su geliri ve drenaj: Yağışlar
bölgede genellikle yağmur
şeklinde olmaktadır. Yıllık yağış
ortalaması 609 mm/m dir. Su atımı
+230 kotunda sal üzerinde 75 kW
lik pompalar ile yapılmakta olup
Şekil 5‟te gösterilmiştir.
Maden iĢletme metodu:
uygulanmaya başlanan ve hala
devam eden projede belirlenen
parametreler tablo belirtilmiştir.
Tablo 7‟de işletmenin basit
parametreleri verilmiştir.
Resim 26. Acep Açık Ocağı sal üzerindeki pompa
Heyelan Bölgesi Şev Açısı 120 - 150
Basamak Şev Açısı 500 - 700
Basamak Genişliği (Çalışılan) 10 m
Basamak Genişliği (Nihai) 20 - 40 m
Basamak Yüksekliği (Dekapajda) 10 m
Basamak Yüksekliği (Üretimde) 5 m
İtfa Oranı 9.02 m3/ton
Genel Şev Açısı 200 - 220
Tablo 13:Acep Açık Ocağı basit işletme parametreleri
Ekskavatörler aracılığıyla yüklenen kamyonlar yaklaşık eğimi %5-6 olan yolda ilerleyerek
tumbaya ulaşırlar. Kamyonlar tumbaya yüklerini boşalttıktan sonra tekrar ekskavatöre doğru
yüklenmek üzere yola çıkar. Ocaktaki örnek bir kamyon seferi Tablo 8‟de verilmiştir.
Yükleme Süresi 2 dk
Manevra Süresi 24 sn
Dolu Gidiş + Boş Geliş + Boşaltma Süresi 20dak
Dolduğu Kepçe Sayısı 4
Tablo 14: Acep Açık Ocağı kamyon süreleri
Resim 27: Acep açık ocağı
Resim 28: Acep açık ocağı
GÜNLÜK
Tarih : 16/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Açık işletme uygulamaları: delme ve patlatma uygulamaları
Projelerdeki planlamalara göre örtü tabakası ve maden yatağı basamak şeklinde yatay
dilimlere ayrılır ve gerekirse patlayıcı madde kullanılır. Genellikle bölgelerdeki cevher ve
dekapaj malzemesi yumuşak olduğundan, genellikle ekskavatör kepçeleriyle basamaklardan
cevher ve dekapaj malzemesi yüklenebilmektedir. Bu genel durumun mümkün olmadığı
zamanlarda patlatma uygulaması yapılmaktadır. Patlatma uygulamaları yapılırken delik
paterni oluşturulur. (resim 6.) ve delik düzeni değerleriyle(Tablo 10), hacim(3.1.) ve özgül
şarj(3.2) hesaplamaları yapılır
Burada:
T = elde edilen hacim (m 3
)
V = iki delik arası mesafe (m)
E = iki sıra arası mesafe
H = delik derinliği
)
Burada: = özgül şarj ( kg/m3
)
A = kullanılan ANFO miktarı
T = elde edilen hacim (m 3
)
resim 29. Delik paterni
Anfo:
Normal anfo: : Prill Poroz Amonyum Nitrat ile
motorinin oksijen dengesi gözetilerek
karıştırılması ile elde edilen Tam proses kontrolü
altında, %94,3 AN, %5,7 motorin oranında 25 kg
ambalajlarda hazırlanan, kuru deliklerde
kullanılabilen patlayıcıdır.
Ağır Anfo : Orta sert kayaçlar için tasarlanmış 10 kg ambalajlarda Sulu deliklerde kullanılan
yemlemeye duyarlı patlayıcıdır. Yoğunluğu Normal Anfodan fazla olduğu için Ağır Anfo
denilmektedir.
Dinamit ve Emülsiyon Patlayıcı (50x225mm500gr): Orta sert kaya için tasarlanmış, sulu
deliklerde, üstün itme ve kırma özelliği olan, kapsüle duyarlı patlayıcılarla patlayan bir
patlayıcıdır.
Kapsüller:
Gecikmeli Elektrikli Kapsül: 1,5 m kablo boylu AL yüzsüklü, İçinde bir direnç teli ile
hassas kimyasal patlayıcı bulunan ve ağzı rutubet geçirmez bir madde ile sıkılanmış kovan ve
birer ucu kovanın içindeki dirence bağlı iki ateşleme telinden ibaret tetikleyicidir. Elektrikli
kapsüller tek, seri, paralel ve karışık bağlanarak ateşleme manyetosu veya herhangi bir
elektrik üretecinden verilen ceryanla ateşlenen 1,3,5,7,9 milli-saniyeli gecikmeli kapsül
türüdür.
İki Delik Arası Mesafe 6,0 m
İki Sıra Arası Mesafe 5,0 m
Basamak Yüksekliği 10,0 m
Delik Derinliği 10,5 m
Delik Çapı 171,45 mm
Kullanılan ANFO Miktarı 90 kg
Şarj Boyu 4,9 m
Sıkılama Boyu 5,6 m
Tablo 15. Örnek delik düzeni
Resim 30: ANFO Çuvalı
Resim 31: Dinamit
Nonel Kapsül: Patlatmalarda sarsıntıyı minimize etmek için Dual delay 12 m 25/500 msn
(delik içi ve delik dibi birlikte gecikmeli kapsül) kullanılır.
Shockstar dual delay delik içi ve yüzey bağlantısının birlikte olmasından dolayı kullanım
kolaylığı sunmaktadır. Renklerinden dolayı kolay fark edilebilmektedir. İşletmelerde
kapsül stok çeşitliliğini azaltır. Kopma sürtünme ve suya karşı dayanıklıdır. İlk ateşleme
sistemini 8 nolu gücündeki her kapsül ile yapabilir.
Yüzey Bağlantı: Surface connektor 4,8 m. (yüzey bağlantı 17,25,42 msn)
Indetshock Shockstar Surface Connector Milisaniye ( kısa gecikmeli ) gecikmeli yüzey
bağlantı sistemidir. İndetshock Surface Connector Indetshock Ms ile birlikte
kullanılmaktadır. Farklı gecikme numaraları ile birlikte kullanılmaktadır.
AteĢleme Atım Kablosu: 2 x 0,75 mm Çok telli kablo kullanılmaktadır.
Resim 32: Kapsül
Resim 33: Nonel Kapsül
Resim 34: Yüzey bağlantı kablosu
Resim 35
Resim 36: dinamit hazırlama esnası
Reim 37: Patlama esnası
GÜNLÜK
Tarih : 17/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Açık işletme uygulamaları: kantar sistemleri
Açık Ocaklarda müteahhit firmaların hak ediş işlemleri için 2005 yılına kadar dekapaj ve
cevher tumbalarının topoğrafik ölçümleri kullanılmıştır. Ancak oluşan heyelanların ardından
bu topoğrafik ölçümlerde sıkıntıler yaşanma başlanmıştır ve müteahhit fırmaların madur
oldukları yönde şikayetlerde bulunmuşlardır. 2006 yılında alınan kararlarla ölçümlerin
dekapaj ve cevher tumbalarının girişlerine yerleştirilen hassas tam otomasyonlu kantarlarla
ölçümünün yapılması sağlanmıştır. Simav Açık Ocağı‟nda ve Tülü Açık Ocağı‟nda bu hassas
kantarlar kullanılmaktadır.
Kantardan geçen dolu kamyon yaklaşık olarak 65 ton‟dur. Kamyon yükünü boşalttıktan sonra
yaklaşık olarak 17-18 ton gelmektedir. Ancak yağışlı havalarda çamurlaşma olduğundan
kamyonların boş ağırlıkları 500 kg ila 1 ton arasında fazla ağır gelebilmektedir.
Bunların 2 tanesi cevher, 7 tanesi dekapaj içindir.Kantarların markası Esit ve en fazla 120 ton
tartabilmektedirler. Bu sistem vasıtasıyla cevher veya dekapajın miktarını, kamyonların giriş
çıkış zamanları ile çekilen malzeme miktarlarının hesaplanabilmektedir. Buralardan çıkan
sonuçlar doğrudan bilgisayar ortamında merkeze gönderilmekte ve depolanmaktadır.
Kamyonlar; ortalama yol eğimi %3-7 olan zemindeki kantarlarda, daha üst kottaki tumbada
boşaltımı yaptıktan sonra gelip tartılma süreleri
ortalama 5-10 dakika, daha alt kotta yüklendikten
sonra gelip tartılma süreleri ortalama 15 dakika.
Kamyon ağırlık ölçümleri; zeolit dekapajı
taşımında kamyon boş ağırlığı ortalama 18 ton,
dolu ağırlığı 60-63 ton arasındadır.Su içeriği
yüksek kil ve marn gibi dekapajlarda kamyon boş
ağırlığı ortalama 19-20 ton, dolu ağırlığı ortalama
64-66 ton aralığındadır.Bu ölçümden de
anlaşılacağı gibi nemli malzeme taşıması kuru
malzeme taşınmısına göre ek yük, dolayısıyla ek
maliyet getirmektedir.
Resim 38: Simav Açık Ocağı‟nda kantar sistemi
Resim 40: kantar sistemi
Resim 39: Bilgisayar ortami
GÜNLÜK
Tarih : 18/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Açık işletme uygulamaları: Etüt çalışmaları
Bigadiç bor havzasında cevherin devamı ve damarlar hakkında bilgiler alabilmek için sondaj
çalışmaları yapılmaktadır. Eti Maden tarafından belirlenen 109 tane poligon noktasında sondaj
yapılmak üzere ihale yapılmıştır. Bu ihale sonucunda her bir metre için 120 TL civarında bir
ücret karşılığında OMS Sondaj Maden Mühendislik İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. adlı şirkete
verilmiştir.
Yapılan sondajların derinlikleri yerin yapısına göre değişiklik göstermektedir. Sondaj
derinlikleri 250 m ile 1000 m civarındaki derinliklere kadar ulaşmaktadır.Bu sondajlardan
alınan karot örnekleri (Şekil : 27) incelenerek gerekli bilgiler alınır. Bu bilgiler bilgisayar
ortamında Vulcan programına girilerek damar bilgileri ve kesitleri elde edilir. Bu veriler
ışığında yeni projeler oluşturulmasında değerlendirilmektedir.
GÜNLÜK
Resim 44: Vulcan Programından Görüntü
Resim 42: Karot Örnekleri
Resim 43: karot örnekleri
Resim 41: Sondaj makinesi
Tarih : 19/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Açık işletme uygulamaları: Tumba yapıları ve rekreasyon işlemleri
Ocağa ağırlıklı yol mesafesi Yılmazlar – Tarhan iş ortaklığının kazı alanıle döküm sahası
arasındaki ortalama yol mesafesi 4200 metre, Polat fırmasını ise ortalama yol mesafesi 4600
metre olan iki dekapaj tumbası bulunmaktadır. Bunlar kendi içinde zeolit, alüvyon, nebati
toprak, kolemanit, pasa malzemesi ve üleksit cevherleri ayrı ayrı stoklanmaktadır.Ayrı
depolanma sebebi az da olsa zeolit'in maddi değeri olup satılabilir olmasıdır.Biri yapım
aşamasında olan iki tane de cevher tumbası bulunmaktadır. Cevher tumbası kendi içinde
cevherin kalitesine göre; kolomanit, tali damarlı kolomanit ve üleksit olmak üzere dört‟e
ayrılır.Ayrıca bölgede daha önce yer altı madenciliği yapılmasından dolayı kazı esnasında
çıkan odunlu tali damar stoğına dökülmektedir. Tumba şev eğimi rekrasyon işlemlerini de
düşünülerek 32-34 dereceler arasında belirlenmiştir.
Dekapaj tumbalarının taban kotu
topografya'ya da bağlı olarak ortalama
190-200 kotundan 350 kotuna kadar
hedeflenmektedir. Basamak yüksekliği
20 metre, genişliği 20-25 metredir.
Genel olarak tumbalar oluşturulurken
öncelikle daha sonra rekreasyon
işleminde kullanılmak üzere verimli
toprak tabakası alınır. Eğer
oluşturulacak olan cevher tumbası ise
ayrıca zemine önce su tutma özelliği
olan zeolit, daha sonra düşük tenörlü tali damar içerikli kolemanit serilir. Son olarak cevher
dökümü ile tumba oluşturulur. Dekapaj tumbaların basamaklarında yağmur sularına karşı
kanallar oluşturulmaktadır.Tumba döküm sahalarının etrafında tarım yapılan topraklar olduğu
için tumbada toplanan yağmur sularının çevreye olan zararını engellemek, azaltmak için su
emme özelliği olan zeolit' den bir çeşit set, kanal inşa edilmiştir. İşletmede, oluşturulan
dekapaj tumbalarının ağaçlandırılmasına önem verilmektedir.Tumba oluşturulmadan önce
alınan verimli toprak başka bir yerde depolanmakta, tumbanın son hali şekillendikten sonra
üzerine serilmesi işlemine geçilmekte ve daha sonra bölgeye uygun ağaçların dikimine
başlanılması hedeflenmektedir. Simav Açık Ocağı tumba sahalarına yaklaşık olarak 50.000
ağaç dikimi yapılmıştır.
GÜNLÜK
Resim 45: Simav Ocağı Dekapaj Tumbası
Resim 46: Tülü Ocağı Dekapaj Tumbası
Resim 47: Tumba sahası
Tarih : 20/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Cehver hazırlama: konsantratör tesisi
Genel bilgiler: Kolemanit cevheri yatağının üçte birlik kısmı yüksek B2O3 içerir. Elle triyaj
ile bu cevheden satılabilir roş cevher elde edilir. Buna karşılık üçte ikilik kısmının kil,
kireçtaşı, marn katkıları ile kirlenmiş olması nedeniyle B2O3 oranının düşük olduğu ve bu
bakımdan üretilecek tüvenan cevherin zenginleştirilmesinin gerektiği tespit edilmiştir.
Araştırmalar sonucunda; cevherlerin yıkama, eleme ve triyaj yapılmak suretiyle kil, marn,
kalker, jips v.s. artık maddelerinden arındırılması ve B2O3 tenörü bakımından
zenginleştirilmesinin mümkün olduğu görülmüştür. Yapılan mineralojik incelemelerle
Bigadiç Bor yataklarındaki ana bor mineralinin kolemanit olduğu ve az miktarda üleksit
bulunduğu, büyük miktardaki gang minerallerinin ve ise kil, karbonat ve silikatlardan
oluştuğu anlaşılmış, ayrıca tali mineral olarak pandermit ve mayerforit saptanmıştır. Bu
bilgiler ışığında gerekli fizibilite etütleri yapılmış ve bir konsantratör tesisi projelendirilerek
1980 yılında fiili üretime başlanmıştır. Daha sonraları çalışmakta olan Kolemanit cevheri
zenginleştirme tesisi revize edilerek Kolemanit ile birlikte Üleksit cevherinin de
zenginleştirilmesine başlanmıştır. Konsantratör Tesisi‟nin Akım Şeması Ekte verilmiştir.
Kirici ünitesi: Faaliyette bulunan maden ocaklarında
üretilen tüvenan Kolemanit ve Üleksit cevherleri ocak ve
stoklarından kamyonlarla konsantratör üstü stok
sahasına ve konsantratör tüvenan silosuna
nakledilmektedir. İki adet silo ve kırıcı bulunmaktadır.
Silo ağzındaki sabit ızgaradan geçirilen tüvenan cevheri
paletli besleyici vasıtasıyla sabit ızgaralı eleğe verilir.
Elek üstü 125mm ile 500 mm aralığındaki çeneli
kırıcılara aktarılır.
Elek altı ve çeneli kırıcıdan çıkan 125 mm‟den küçük
tüvenan cevher bant konveyör ve mekik konveyör vasıtasıyla ıslatma havuzlarına aktarılır.
Havuz, su ile doldurulduktan sonra üzerine cevher dökülüp su ile ıslatılır. Bir vardiya
süresince kırılan cevher bir ıslatma havuzunu doldurur. Tesiste 7 adet ıslatma havuzu
bulunmaktadır. Cevher su altında 8, 16, 24 saat bırakılarak içinde bulunan kil ve benzeri gang
materyali çözündürülür. Bu sırada küçük ahşap parçaları da yüzdürülerek temizlenir.
Yıkama ünitesi: İşletmede üç adet yıkama
ünitesi bulunmaktadır. Islatma havuzunda
bekletilmiş olan malzeme gezer köprü vinç
yardımı ile bunkerlere beslenmektedir.
3 adet bunker bulunmakta, buralardan malzeme
kazıcı besleyici vasıtasıyla yıkama tamburuna
ayrı ayrı aktarılan cevher üzerine gerektiği kadar
su verilir. Tamburların çıkış taraflarında gövdeye
tespit edilen elek açıklıkları 25 mm olan trommel
eleklere dökülen yıkanmış cevher elenirken bir su
duşunun altından geçer ve satıhlarındaki kirli
sulardan arınır. Elek üzerinde kalan malzeme
triyaj bantlarına dökülür. Bu bantlarda
“tavuklama” diye tabir edilen elle triyaj yapılarak
ayıklama yapılır. Triyajda cevher içindeki gang
ve benzeri malzemeler ayıklanarak triyaj bantının altında bulunan pasa bantına oradan da pasa
silosuna atılır. Triyajdan geçen ürün ise nihai ürün silolarına stoklanır. Nihai ürün ve pasa
Resim 48: Çeneli Kırıcı
Resim 49:Islatma Havuzu - Köprü Vinç ve Bunker
silolarındaki malzeme, silo diplerindeki kapak
tertibatı ile kamyonlara yüklenir. Çıkan ürün
öğütmeye götürülebileceği gibi doğrudan satışa da
sunulmaktadır.
Yıkama tamburu eleklerinden geçen 25mm‟den
küçük malzeme çift katlı titreşimli eleğe aktarılır.
Eleklerin açıklığı, üsttekinin 8 mm alttakinin 3
mm‟dir. Böylece 3 mm‟ den küçük malzeme sulu
olarak eleklerde süzülüp alttaki toplama tankına
geçer. Elek üstünde kalan malzemenin tam olarak
arınması için elek üstüne bir su duşu konmuştur. Elek
üstü 3-25 mm ebadındaki malzeme duştan geçip fazla
serbest suyunu bıraktıktan sonra klasifikatöre
beslenir. Burada cevherin yüzeysel temizliği yapılır. Klasifikatör çıkışı bant konveyörle 3-25
mm konsantre ürün silosuna nakledilir.
Toplama tankına gelen elek altı malzemesi spiral klasifikatörlere beslenir. Spiral
klasifikatörden taşan şlam ile 0,2 mm ebatlı katı malzeme birleştirilerek şlam havuzuna
verilir. Buradan şlam pompaları ile 2,5 km ilerideki Çamköy şlam barajına atılır. Klasifikatör
çıkışı ise 3mm‟den küçük konsantre olarak bant konveyörle nihai ürün silosuna stoklanır.
Optik ayırıcı: Yıkama ünitesinden çıkan
yüksek miktardaki 3-25 mm arası cevher,
tavuklama (el ile seçilim) ile tenörü
artırılamamakta tenörü düşük olduğu için
sadece harmanlamada ve paçallamada az
miktarda kullanılmaktadır. Bu yüzden
işletmede yüksek miktarda stoklanması
yapılmıştır. Bu stokları eritebilmek için
optik ayırma cihazını kullanımına
geçilmiştir. Çalışma prensibi; cevher ve
gang minerallerinin kızıl ötesi ışına verme
tepkisinden yararlanılarak ayırma
prensibine dayanmaktadır. Bant ile taşınan
cevher ve gang karışığı malzemeye önce ışık yollamak suretiyle cevherin yeri saptanmakta,
daha sonra malzeme bir uçtan diğer uca fırlatılması esnasında önceden tespit edilen gangların
üzerine yukarıdan hava delikleri ile hava darbesi yapılarak ganglar aşağı düşürülmektedir.
Cevherler karşı tarafa geçmekte ve bu sayede ortalama 6 puanlık bir tenör artımı
sağlanmaktadır.25- 125 mm boyutundaki cevheri ayıran optik ayırıcının saatlik ayırma
miktarı yaklaşık olarak 40 ton‟dur. 3-25 mm boyutundaki cevheri ayıran makinenin ayırma
miktarı ise 12 ton civarındadır.
Resim 50: Elle Triyaj Yapılarak Ayıklama
Resim 51: Optik Ayırıcı
GÜNLÜK
Tarih : 22/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Cehver hazırlama: kırma-öğütme tesisi
Konsantratör tesisinden çıkan ürünler: Kolemanit ve Üleksit konsantrasyonunda konsantre
ürünler üç ayrı fraksiyonda 25-125 mm, 3-25 mm ve 3 mm altı olarak ayrı ayrı stoklanmakta
ve ayrı olarak satışa sunulmaktadır. Konsantratöre giren tüvenan cevherlerin ortalama tenörü
% 30 B2O3 civarındadır. Konsantrasyon işlemi sonucunda konsantre ürünlerin ortalama tenörü
Tablo 11‟de gösterilmektedir.
Kolemanit konsantrasyonunda giren tüvenan cevherin yaklaşık % 62‟ si, Üleksitte % 69‟u
konsantre olarak elde edilir. Konsantre cevherler ihraç edilmek üzere müteahhit kamyonları
ile Nusrat tren istasyonuna nakli yapılır ve buradan tren ile Bandırma stok sahasına sevkedilir.
3-25 mm ve -3 mm ürünlerin satış imkanı kısıtlı olup bu cevherler ileride değerlendirilmek
amacıyla müessesede stoklanmaktadır. Ortalama tenörü %33 olan 3-25 mm‟lik cevher ikinci bir yıkamadan geçmektedir. Burada
kütüklü yıkayıcı kullanılarak sürtünme aşındırma etkisi ile kilin cevherden ayıklanması ve
akışkanlığı sağlanır ve ayrıca bu iş için kurumda tromel de kullanılmaktadır. İşlem neticesinde
5-6 puanlık zenginleştirme sağlanabilmektedir.
Kırma-öğütme tesisi:
Kırma ünitesi: Konsantratör‟de tenörleri saptanan kolemanit ve üleksit cevherleri kırma-
öğütme tesisinde tenörlerine göre stoklanmaktadır. Kırma işlemine geçilmeden önce farklı
tenöre sahip stokların belli bir oranda karışımı ile uygun bir tenör değerine ulaşılır.
Bu işlemde operatörün becerisi ve görevli mühendisin hesaplamaları ön plana çıkmaktadır.
Kırma, merdaneli ve konik olmak üzere iki tane kırıcı ile gerçekleşmektedir. Bu kırıcılar
saatte 100 ton kapasite de çalışabilmekte ve cevheri 2,5 cm (-25mm) boyutlarına
getirebilmektedir. Kırma işleminden sonra cevher
bantlar nakliyatı ile taşınarak harmanlama
depolarına getirilir. Toplamda iki tane
harmanlama deposu vardır ve bu depolarda gözler
vardır. Her bir göz 3-4 bin ton cevher almaktadır.
Kırılan cevher bu gözlere dökülmeden önce
numune alınımı yapılmaktadır. Her bir Göz için
toplam 15 kova numune alınır ve bu kovaların
ortalama tenörü bu gözün de ortalama tenörü olur.
Ölçü Cevher Garanti Tenör Baz Tenör Uygunluk Sınırı
25 – 125 mm Kolemanit %40,0 B2O3 %42,0 B2O3 < %36 B2O3
3 – 125 mm Kolemanit %40,0 B2O3 %42,0 B2O3 -
3 - 25 mm Kolemanit %33,0 B2O3 %35,0 B2O3 < %33 B2O3
0,2 – 3 mm Kolemanit %24,0 B2O3 %27,0 B2O3 < %23 B2O3
-25 mm Kolemanit %38,0 B2O3 %37,0 B2O3 -
-75µ Kolemanit %40,0 ±0,5 B2O3 - < %34 B2O3
-75µ Üleksit %37,0 ±1,0 B2O3 - < %24 B2O3
3 – 125 mm Üleksit %36,0 B2O3 %38,0 B2O3 -
0,2 – 3 mm Üleksit %24,0 B2O3 %25,5 B2O3 -
Tablo 16: Konsantre İşlemi Sonrası Ürünlerin Tenörleri
Resim 52: Farklı Tenörlere Sahip Stoklar
Taşınan cevher elek sistemi ile homojen bir
döküm elde edilerek depolanmaktadır. Bu
yapıya homojenlendirme denir. Depolarda
kırılma işleminden geçmiş cevher ile düşük
tenörlü pirinç adı verilen cevher ayrı ayrı
stoklanmaktadır. Deponun altında yaklaşık 1
m2„lik ızgaralar ve onun altında üç adet
siloya benzer galeri sistemi bulunmaktadır. Her galerinin altında istenilen tenör değerine
ulaşılabilmesi için açılma oranı ayarlanabilen kapaklar mevcuttur. Ne kadar pirinç ne kadar
cevher ilave edileceği saptanarak bu kapılar açılır. Bu işleme harmanlama denir.
Bu harmanlama işleminden sonra bant nakliyatı ile değirmenlerdeki silolara gönderilir. Her
değirmen için iki tane siloya cevher taşınmaktadır. Bu silolardan büyük olanları 400 ton ve
küçük olanlar ise 100 ton‟dur. Daha sonra bu silolardan cevher değirmenlere bant yolu ile
taşınır.
Öğütme ünitesi: İşletmede 3 adet öğütme tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerde -45 ve -75
micron olmak üzere kolemanit ve üleksit öğütme işlemi yapılmaktadır. Bu tesislerin saatlik
öğütme kapasiteleri 1.değirmende 11 ton, 2.değirmende 25 ton ve 3.değirmende 50 ton üretim
yapılmaktadır. Üretilen bu cevherlerin istenilen kimyasal ve fiziksel özellikte olması
gereklidir.Bu özellikler aşağıdaki resimlerde verilmiştir.
Harmanlama sisteminden gelen cevher değirmene bant nakliyatı yolu ile taşınmaktadır. Bu
bant nakliyatı sırasında cevher, öğütme kazanına girmeden önce içeriğindeki metallerin
ayıklanması için kullanılan döner mıknatısın(magnetik seperatör) içinden ve ağırlığının
ölçülmesi için tartılı besleyiciden (shenk) üzerinden geçirilmektedir.
Bu değirmende yapılanlar prensip olarak değirmenlerde buğdayın öğütülüp un haline
getirilmesi ile benzerlik göstermektedir. Kazana giren cevher, içeride roller diye tabir edilen
malzemenin yük basıncı etkisi ile ufalanmasını sağlayan büyük döner yapılar tarafından
ezilmektedir. Roller ile döner tabla arasında 10 mm‟lik bir boşluk bulunmaktadır. Öğütme
işlemi, cevherlerin kendi aralarında yük basıncının etkisi ile birbirine uyguladıkları kuvvet
sayesinde sağlanmaktadır. Ufalanan cevher merkez kaç kuvveti etkisi ile döner tablayı
çevreleyen metal bileziğin deliklerinden geçmekte, yükselen sıcak hava akımı ile karşılaşıp
kurutulması ve taşınması sağlanmaktadır. Cevher için istenilen nem oranı maksimum
%1‟dir.Bu orana çekilebilmesi için enerji kaynağı olarak gaz kullanan bir ateşleme sistemi ile
hava ısıtılmaktadır. Bu sıcak hava akımına kapılan tüm taneler değirmenin içine yerleştirilmiş
mekanik bir seperatöre ulaşmakta ve yeterli inceliğe(-45 ve -75 mikron) ulaşmış taneler
öğütme sistemini terk ederken iri taneler tekrar öğütme işlemine maruz kalmaktadır. Taşınan
cevher, tavanında titreşimli filtre olan bölüme gitmektedir. Burada filtre havanın emilimini
sağlarken çok ince boyuttaki malzemenin geçmesini engellemektedir. Havanın büyük bir
kısmı değirmene geri beslenirken, bir miktarı da bacadan atmosfere atılmaktadır. Filtre
torbaları tarafından tutulan ürünler, basınçlı hava tarafından filtre tabanındaki konveyöre ve
en son ürün silosuna gönderilmektedir.
Resim 53: Alınan Numuneler
Resim 54: Harmanlama Gözleri
Filtrenin soğumasını, çiğleşmesini engellemek için dış yüzeyine ısıtıcı ve doluluğunun
bilinebilmesi için switchi kullanılmaktadır. Ürün silosunda değirmenin büyüklüğüne göre
farklı sayıda çıkış bulunmaktadır. Burada ki farklı yerlerdeki çıkışlar karıştırılarak öğütülmüş
ürünler karıştırılır.
Ürün soğurken çok az miktarda kalıplaşma gerçekleşir.Kalıplaşan cevher elek üstü olarak
sistemden atılır.Bu silolardan aşağıya cevher iletilirken metal içeriğini azaltmak için manyetik
tamburdan faydalanılmaktadır.Silodan cevher; pnomatik keser klepe, döner besleyici ve
konveyörler arasında vibror besleyicide ürün dağıtılarak paketleme ürün silosuna gelmektedir.
Paketlemede 1000-2000 kg kapasiteli big-bag torbalar kullanılmaktadır. Paketlemede,
öğütülmüş ürün aktarma organlarında ve nihai siloda meydana gelen tozlar toz filtre fanı
tarafından çekilerek toz filtresine gönderilmektedir. Burada yukarıda anlatıldığı gibi toz ve
hava birbirinden ayıklanmaktadır. Big-Bag‟lere doldurulan ürün, sevkiyat için kapalı stok
sahasında depolanır.
GÜNLÜK
Tarih : 23/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Cehver hazırlama: laboratuar
Konsantratörden boyutu 25-125 mm cevherlerden bir vardiyada 8 sefer numune alınıp her
sefer de ölçüm yapılmakta, daha sonra 3-125 mm ve 3-25 mm cevherlerden 8 sefer numune
alınıp hepsinden ölçüm yapılmaktadır. 3mm‟nin altındaki cevher içinde en az 4 sefer ölçüm
yapılmaktadır. Aynı zamanda cevher henüz damarlardan alınmadan, akabinde damardan
alınıp tumbaya götürüldüğü zaman ve tüm işlemelerin ardından sevkiyata başlanmadan evvel
de laboratuar analizine başvurulmaktadır. Ayrıca çevre akarsularından ve atık barajından
alınan numunelerin sülfat, pH, arsenik ve bor içeriği ölçümleri yapılmaktadır.
Laboratuara gelen cevher öncelikle nemli ağırlığı tartılıp kurutulmaya bırakılır. Sonra tekrar
tartılarak kaba nem oranı hesaplanır ve cevher küçük çaplı kırma-öğütme tesisinden geçirilip
boyutu 250µ „dan küçük hale getirilmektedir.
İkinci nem oranı hesabı etüv nem oranı hesabıdır. Bu yöntemde; Üleksit 45ºC‟de, 24 saat ve
kolemanit 105ºC‟de, 4 saat cihazda tutulmaktadır. Cevherin B2O3 içeriği, NaOH çözeltisi ile
titrasyon işlemiyle belirlenmektedir. (7.1 ve 7.2)
Burada: F = NaOH çözeltisi faktörü
T = Potasyum Hidrojen ftalat ağırlığı
E = Potasyum Hidrojen ftalat ekivalent gramı = 204,2291
S = NaOH sarfiyatı
N = NaOH normalitesi = 0.5
GÜNLÜK
Tarih : 24/07/2019
Yapılan ÇalıĢmanın Adı:
Baraj ve havuz sistemleri
Konsantratör tesisinde yılda 5.000.000 kW saat kullanımı vardır. Konsantratör tesisinden
saatte 200 m3/ton şlamlı su çıkmakta, bunun yılda 150 bin tonu katı atık olarak saptanmıştır.
Çıkan malzeme şlam pompaları ile 2,5 km ilerideki Çamköy şlam barajına (Şekil 15.) 300-
350 mm‟lik borularla atılmaktadır. Barajın kapasitesi 9 milyon m3, taban kotu 100 ve üst
seviye kotu 185‟dir.
Baraj üç tarafı kapalı bir
vadide inşa edilmiş olup,
gövde yapımında çimento
enjeksiyonuna gidilmiştir.
Gövdenin eğimi; baraj içi
eğim, baraj dişi eğimin
yaklaşık 1/4‟ü kadardır.
Baraj çevresinde çevre
sularının toplanması ve
baraj suyuna karışmaması
için kanallar
bulunmaktadır. Haziran
2010 tarihinde yapılan
ölçümler neticesinde
barajın 1/10„luk kısmı katı
atık katmanı olduğu
belirlenmiştir. Suyun bor
konsantrasyonu 500 ppm
olup, durulaşan suyun yüzeyden 195 kotundaki konsatratör proses suyu deposuna
pompalanması sağlanmaktadır.
Depoya atık göletlerinden, ocaklardan ve atık barajından gelen sular saatte 500 ton kapasiteyle
konsantratör tesisinde kullanılmak üzere verilmektedir. Merkezde konsantatöre yakın
mesafede 3 adet atık göleti bulunmaktadır. Tesisin silolarında biriken atık sular doğrudan atık
göletlerine boşaltılmakta, ayrıca baraja gidecek olan atığın pompalanmasında herhangi bir
sorun yaşanır ise atık buralara pompalanabilmektedir. Bu göletler yan yana ve farklı kotlarda
olup süzdürme işlemi ile en düşük kottaki havuzda durulaşan su, konsatratör proses suyu
deposuna geri pompalanmak suretiyle işletmede tekrar kullanılmaktadır. Ayrıca havuzların
yanlarında kanal sistemi bulunmakta, zaman zaman havuz kenarlarında yükseklik artımına
gidilmektedir.
Resim 55: Çamköy Atık Barajı
5. SONUÇ
ETİ Maden Bigadiç Bor İşletmeleri, açık işletme madenciliğinin birçok önemli
noktasının görülebileceği ve öğrenilebileceği bir işletmedir. Üniversitede öğrenilen
birçok bilginin pekiştirilmesi ve yeni bilgiler katılmasını sağlayan staj eğitimi
süresince işçiden, idareye kadar tüm kademelerin stajyer öğrencilerle ilgilendiği bir
eğitim süreci yaşanmıştır.
Dünya‟da ve Türkiye‟de bor minerallerinin önemi, eğitim süreci boyunca bir kez daha
kavranmıştır. Türkiye‟de bor minerali işleme konusunda eksiklikler olduğu düşünülse
de, iç piyasada ihtiyaç olmadığından ötürü yatırım yapılmadığı görülmüştür.
İşletmedeki işleyişte ufak aksaklıklar gözlemlense de işletme; yapılan yatırımlarla,
geliştirilen fabrikalarıyla, açılan yeni ihalelerle günden güne büyümektedir.
İşletmede birçok birimde hizmet alımı ve kıralama yoluyla işler yörütülmekdir. Tülü
Açık Ocağı ve Simav Açık Ocağı dekapaj ve cevher alım işleri müteahhit firmalar
tarafından yapılmaktadır. Özel sektör, yaptırılan bu işlerde başta işçi ve makine
ekipman olarak tasaruf sağlanarak maliyetler azaltılmaktadır. Ancak özel sektörün
kendi bünyesinde çalıştırdığı mühendislere ve işçilere daha fazla yük bindirdiği
görülmektedir.
6. KAYNAKLAR
http://www.temeltek.com.tr/inklinometre/
http://www.etimaden.gov.tr/bigadic
http://www.etimaden.gov.tr/ihale-yonetim-sistemi?durum=aktif
http://www.etimaden.gov.tr/ihale-yonetim-sistemi?durum=sonuclanan
https://www.madensektor.com/item/eti-maden-isletmeleri-genel-mudurlugu-
bigadicbor-isletmesi/
http://www.etimaden.gov.tr/ihale-yonetim-sistemi?durum=degerlendirme
http://www.etimaden.gov.tr/konteynir-ve-gemi
http://www.anafikir.gen.tr/nadir-avsaroglu/252-madencilik-raporu-1
nadir%20%20avsaroglu.html
7. EKLER
Dünya bor rezervleri
Bor, yeryüzünde toprak, kayalar ve suda yaygın olarak bulunan bir elementtir. Toprağın bor
içeriği ortalama 10-20 ppm (parts per million) olmakla birlikte ABD‟nin batı bölgeleri ve
Akdeniz‟den Kazakistan‟a kadar uzanan yörede yüksek konsantrasyonlarda bulunur. Deniz
suyunda 0.5-9.6 ppm, tatlı sularda ise 0.01-1.5 ppm aralığındadır. Yüksek konsantrasyonda ve
ekonomik boyutlardaki bor yatakları, borun oksijen ile bağlanmış bileşikleri olarak daha çok
Türkiye ve ABD‟nin kurak, volkanik ve hidrotermal aktivitesinin yüksek olduğu bölgelerde
bulunmaktadır.
Dünyadaki önemli bor yatakları Türkiye, Rusya ve A.B.D‟de olup dünya ticari bor
rezervleri 4 bölgede toplanmaktadır. Bunlar; ABD Kaliforniya Eyaletinin güneyinde yer alan
“Mojave Çölü”, Güney Amerika‟da yer alan “And Kemeri”, Türkiye‟nin de yer aldığı
“Güney-Orta Asya Orojenik Kemeri” ve Doğu Rusya‟dır.
Türkiye’nin bor rezervleri:
Türkiye‟deki bor cevherleri konsantre (kolemanit, üleksit, tinkal) ve rafine (borik asit, boraks
pentahidrat ve boraks dekahidrat) bor ürünlerine dönüştürülerek iç ve dış pazarlara
satılmaktadır. Konsantre bor üretimi Emet, Kestelek ve Bigadiç'te yapılırken, rafine ürünler
Kırka, Bandırma ve Emet'te yapılmaktadır. Konsantre bor ürünlerinde en fazla üretim
kolemanitte olurken, rafine ürünlerde en fazla üretim boraks pentahidrat ve borik asitte
olmaktadır.
Tablo Türkiye Bor Rezervleri
Konsantratör akım şeması
T.C.
UŞAK ÜNİVERSİTESİ
İŞLETMELERDE STAJ SÖZLEŞMESİ Taraflar Madde 1
Bu sözleşme, Öğrenci ve Bölüm Başkanı ile İşletme Eğitim Yetkilisi arasında düzenlenir ve taraflarca okunup
elektronik ortamda onaylanır.
Kapsam Madde 2
Bu sözleşme, bölüm/programlara kayıtlı öğrencilerin; müfredatlarında belirtilen süreler için stajlarını kamu veya
özel sektör işletmelerinde “Uşak Üniversitesi İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Yönergesi” kapsamında
yapmalarını esas alan kuralları içerir.
Tanımlar Madde 3
Bu sözleşmede geçen, İSMEK: Uşak Üniversitesi İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Kurulunu,
FİSMEK: Fakülte İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Kurulunu,
YİSMEK: Yüksekokul İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Kurulunu,
BİSMEK: Bölüm İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Komisyonu,
İSMEP: İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Programını ifade eder.
Staj Süresi
Madde 4 Staj, İSMEK/FİSMEK/YİSMEK tarafından hazırlanan çalışma takvimine göre yapılır. İşletmelerde Mesleki
Eğitim tarihleri aşağıdaki gibidir.
Başlama Tarihi : 01/07/2019
Bitiş Tarihi : 24/07/2019 Bölüm/programların müfredatlarında belirtilen sürelere göre belirlenir.(20-30 iş günü)
Bu tarihlere göre Dekanlıkça/Müdürlükçe sigortalı işe giriş ve sigortalı işten ayrılış bildirgesi SGK e-Bildirge
Sistemine verildiğinden öğrenci ya da işletme bu tarihlerde değişiklik yapamazlar, taraflar bu tarihlere uygun
olarak Stajı yürütürler.
Öğrencinin Devam ve Disiplin Durumu Madde 5 (1) Öğrenciler öğrenim gördükleri programlar gereğince ilgili işletmelerde bir defada ve çalışma
saatlerinde olmak üzere en az 20 iş günü staj yaparlar. (2) Öğrencinin stajına fiilen ve staj takvimine uygun olarak kesintisiz devam zorunluluğu vardır.
Öğrenciye talebi üzerine İSMEP sistemi üzerinden İşletme Eğitim Yetkilisi izin verebilir. Öğrencinin staja devam
edemeyeceğine dair sağlık kuruluşlarından alınmış rapor ile belgelendirilmiş mücbir sebep hallerinde İşletme
Eğitim Yetkilisi izni ile devamsızlık yapabilir. Sağlık raporu gereğince yapılan devamsızlıklar öğrenci ve İşletme
Eğitim Yetkilisince raporun alındığı tarihte İSMEP sistemi ile Fakülte Dekanlığına/Yüksekokul Müdürlüğüne
bildirilir. Mazeretsiz olarak staja gelmeyen öğrencinin durumunu, İşletme Eğitim Yetkilisi devamsızlık yapılan
günü takip eden gün içerisinde İSMEP sistemine girmek zorundadır. Öğrencilerin devamsızlıkları staj süresinin % 20’sini geçemez. Öğrencilerin alacakları sağlık raporları, staja devam sürelerinin hesabında dikkate alınmaz.
Öğrenci rapor süresince devamsız sayılır. Rapor süresinin devamsızlık süresini aşması ve üç gün üst üste
mazeretsiz devamsızlık yapan öğrenci, stajdan devamsız sayılır ve staj tekrarlanır. Staja devamsızlık yapılan
sürelerde öğrencinin sigorta primleri ilgili mevzuata göre ödenir. (3) Öğrenciler haftada 45 saatten fazla çalıştırılamazlar, çalışma gün ve saatleri işletmelerce düzenlenir,
Staj süresince iş yerlerinin çalışma şartlarına uyarlar. İşletmelerde, vardiyalı çalışmayı kabul eden öğrencinin
BİSMEK Başkanından izin alması gerekir. Vardiyalı çalışmalara katılan öğrencilerin yasal sorumluluğu
öğrencilere ve işyerine aittir. (4) Öğrenci, Yüksek Öğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği yanında iş yerinin çalışma,
disiplin ve iş güvenliği ile ilgili kurallarına uymak zorunda olup, sendikal faaliyetlere katılamazlar. (5) Staj esnasında kullandıkları her türlü araç ve gereci özenle kullanmak zorundadırlar. Aksine hareket
etmeleri halinde doğabilecek zararlardan şahsen sorumlu tutulurlar.
Öğrenci Başarısının Değerlendirilmesi
Madde 6 (1) Staj bitiminde, öğrenciden sorumlu Danışman Öğretim Elemanın vereceği notun %50’si ve İşletme
Eğitim Yetkilisi tarafından verilen notun %50’si hesaplanarak her ikisinin toplamı alınarak öğrencinin başarı notu
belirlenir. Öğrencinin başarılı sayılabilmesi için verilen notların ortalamasının 100 üzerinden en az 70 (yetmiş)
olması gereklidir. Öğrencilerin başarı durumu, Staj için verilen nota göre Yeterli/Yetersiz/Devamsız (YT/YZ/DZ)
olarak verilir. Staj değerlendirilmesi sonucunda 70’den daha az not alarak başarısız olan öğrenciler, Stajdan
web: ismep.usak.edu.tr
T.C.
UŞAK ÜNİVERSİTESİ
başarılı oluncaya kadar söz konusu programı tekrar eder. Tekrar edilen Stajın hangi kurum ve kuruluşta yapılacağına ilgili Danışman Öğretim Elemanının görüşleri doğrultusunda BİSMEK tarafından karar verilir.
(2) Stajda başarı durumu Danışman Öğretim Elemanı tarafından belirlenir ve Öğrenci Bilgi Sistemine
işlenir. Danışman Öğretim Elemanı, öğrencilerin Başarı Notunun belirlenmesinde, İşletme Eğitim Yetkilisi
tarafından doldurulan Staj Değerlendirme Formunu, öğrenciler tarafından hazırlanan Uygulama Raporlarını
dikkate alır. Danışman Öğretim Elemanı, gerekli görmesi durumunda, yukarıda sayılan belgelere ek olarak
öğrencilerle yüz yüze görüşme yaparak soracağı sorulara verilen cevapları dikkate alarak da Başarı Notunu
belirleyebilir. Bu durumda, mülakat yazılı olarak kayıt altına alınır. (3) Öğrenciler Staj değerlendirme sonuçlarına itiraz edebilirler. İtirazlarda Uşak Üniversitesi Eğitim–
Öğretim Sınav Yönetmeliği hükümleri uygulanır. İtirazlar BİSMEK tarafından incelenerek Fakülte Yönetim
kuruluna sunulur.
Uygulama Raporu Madde 7
(1) Stajını tamamlayan öğrenciler, staj esnasında yaptıkları çalışmaları, BİSMEK'in belirlediği ilke ve
prensiplere göre Dönem Sonu Uygulama Raporu halinde düzenlerler. Stajın bitiş tarihinden itibaren birinci
haftanın sonuna kadar söz konusu Uygulama Raporunun Danışman Öğretim Elemanına ulaşmasını sağlarlar.
İşletme Eğitim Yetkilisi onayı olmayan Dönem Sonu Uygulama Raporları geçersiz sayılır. Öğrencilerden, Dönem
Sonu Uygulama Raporlarının İSMEP sistemi üzerinden doldurulması ve onaylanması istenebilir. (2) Raporlar, işletmenin genel tanıtımı, organizasyonu, sektörü, faaliyet alanı, tamamlanmış ve devam eden
projeleri ile İşletmelerde Mesleki Eğitim süresince öğrenci tarafından yapılan işler hakkında teorik, pratik
çalışmaları içeren teknik günlükleri kapsamalıdır. Günlüklerin hazırlanmasında aşağıdaki hususlara dikkat
edilmelidir. a) Günlükler, her gün için en az bir sayfa olmalıdır. b) Ara raporda günlükler, yalnızca ara rapor dönemi, uygulama raporunda ise günlükler tüm dönem için
düzenlenmelidir. c) Aynı işletmede eğitim alsalar dahi öğrencilerin günlükleri aynı olmamalıdır. d) İşletmelerde yapılan işler hakkında teorik ve pratik çalışmaları kapsamalıdır. e) Günlüklerde temel literatür bilgilerinden kaçınılmalı ve işletmeye özgü tanımlamalar, üretim,
projelendirme ve uygulama işlemleri açıklanmalıdır. f) Günlükler kolay anlaşılır, arı bir Türkçe ve yazım kurallarına uygun bilimsel bir dille yazılmalıdır.
Anlatım üçüncü şahıs ağzından yapılmalıdır (ben, biz vb. kelimeler kullanılmamalıdır). g) Günlüklerde, yapılan iş anlatılmalı, ardından iş veya sistem ile ilgili genel bilgiye yer verilmelidir. h) Günlüklerde verilen bilgiler için herhangi bir dokümandan yararlanılıyorsa bu doküman kaynak
olarak yazılmalıdır. i) Günlüklerde her Şekil ve Tablo numaralandırılmalı, günlükte şekil ve tabloya atıfta bulunulmalıdır. j) Günlük materyalleri yazılı olabileceği gibi basılmış veya dijital formatta görsel ve işitsel veriler de
olabilir ve EKLER bölümünde yer verilir. k) Bilgisayar ortamında hazırlanmalı ve kâğıdın yalnızca bir yüzüne çıktı alınmalıdır. Yazımda Times
New Roman (12 punto) yazı tipi kullanılmalı ve yazılar her iki yana yaslı olmalıdır. l) Günlüklerde verilecek çizim ve şemalar teknik resim kurallarına uygun olmalıdır. m) Kapak, işletme onayı ve içindekiler sayfası hariç sayfanın alt ortasına sayfa numarası yazılarak her
sayfa sırasıyla numaralandırmalıdır. n) İşletmelerde Eğitim Yetkilisi günlüklerde, işletmenin ticari sırlarına yönelik sakıncalı gördüğü
kısımların çıkarılmasını talep ederse öğrenci bu kısımları çıkarmalıdır. o) Günlükler İşletme Eğitim Yetkilisine inceletilmeli ve onayı alınmalıdır.
(4) BİSMEK tarafından istenecek diğer bilgi ve belgeler de Raporlara eklenmelidir.
Stajın geçersiz sayılacağı durumlar
Madde 8 (1) Öğrencinin, İSMEP sistemine kaydı olmayan ve BİSMEK Başkanı tarafından onaylanmayan iş
yerlerinde stajını yapması. (2) İşletme Eğitim Yetkilisinin izni ve onayı olmaksızın, mazeretsiz üç günü üst üste devamsızlık yaparak
staajına devam etmemesi. (3) Uygulama Raporunun Danışman Öğretim Elemanına belirtilen süreler içinde mazeretsiz teslim
edilmemesi. (4) Birbirine çok benzeyen, ders kitaplarındaki bilgilerin aynısından oluşan veya kopya olarak
değerlendirilebilecek Uygulama Raporlarının hazırlanması. (5) İşletme Eğitim Yetkilisinin, öğrencinin işletmelerde bu yönerge esaslarına uygun davranmadığına dair
görüşü ve Danışman Öğretim Elemanının onayı ile öğrenci hakkında soruşturma açılması ve bu soruşturma
sonucunda, Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği uyarınca öğrencinin uzaklaştırma cezası
alması.
web: ismep.usak.edu.tr
T.C.
UŞAK ÜNİVERSİTESİ
Tarafların Görev ve Sorumlulukları Madde 9
Staj yaptıracak işletme eğitim yetkisinin görev ve sorumlulukları şunlardır. (1) Staj sözleşmesini, işletmesi adına imzalamak. (2) Üniversite tarafından görevlendirilen Danışman Öğretim Elemanı ile koordinasyon içerisinde çalışmak. (3) Öğrencilere işletmede yapılan uygulamalar hakkında bilgi vermek, meslek alanları ile ilgili görevler
vermek, bunların nasıl yapılacağını göstermek ve denetlemek. (4) Öğrencilerin İş Sağlığı ve İş Güvenliği Mevzuatına uygun eğitimleri almasını sağlamak. (5) Öğrenciler ile ilgili oluşabilecek sorunları Danışman Öğretim Elemanına bildirmek. (6) Öğrencilerin devam durumlarını izlemek, mazeret izinlerini değerlendirmek ve onaylamak, öğrencilerin
aldıkları sağlık raporlarını hastalık iznine çevirmek ve her ayın ilk haftası içerisinde bir önceki aya ait İzin (İ) ve
mazeretsiz devamsızlıklarını (DZ) İSMEP sistemi üzerinden bildirmek. (7) Mazeretsiz olarak 3 gün üst üste staja gelmeyen öğrenciyi, 3. gün sonunda Danışman Öğretim
Elemanına bildirmek. (9) Stajını tamamlayan öğrencilerin hazırlamak zorunda oldukları Uygulama Raporunu inceleyerek,
sayfaları paraflamak ve Kabul Sayfasını imzalamak ve İSMEP sistemi üzerinden onaylamak. (10) Stajın bitiş tarihinden itibaren en geç 1 hafta içerisinde, öğrencinin hazırlayacağı Uygulama Raporunu
da dikkate alarak, öğrencinin eğitimi süresince gösterdiği performansa göre başarı notunu belirlemek ve İSMEP
Sisteminden İşletme Öğrenci Değerlendirme Forumu’nu doldurmak ve onaylamak.
Madde 10 BİSMEK Başkanının görevleri ve sorumlulukları şunlardır. (1) BİSMEK’i oluşturmak ve BİSMEK Koordinatörünü görevlendirmek. (2) BİSMEK'e Başkanlık etmek, BİSMEK için tanımlanmış görevlerin gerçekleşmesi için gerekli işlemleri
planlamak, yönetmek ve yürütmek. (3) Staj sözleşmesini, kurum adına imzalamak. (4) BİSMEK Koordinatörüne yardımcı olmak üzere bölümün diğer öğretim elemanlarından görevlendirme
yapmak. (5) İSMEP Sistemi üzerinden öğrenci talebinde bulunan işletmelerin uygunluğuna BİSMEK kararı alarak
onay vermek. (6) Staj yapacak öğrencilerin yerleştirme işlemlerini İSMEP sistemi üzerinden yapmak, takip etmek,
onaylamak. (7) Staj yapan her bir öğrenciye Danışman öğretim elemanı görevlendirmek, bölümde yeterli öğretim
elemanı bulunmaması durumunda, diğer bölüm ve birimlerden öğrencinin alanına yakın Danışman Öğretim
Elemanlarını Bölüm Kurulu kararı ile görevlendirmek.
Madde 11 BİSMEK Koordinatörünün görevleri aşağıda verilmiştir. (1) Staj yapacak öğrencileri belirlemek. (2) Öğrenci talebinde bulunan işletmelerin, İSMEP Sistemi üzerinden firma kayıtlanmalarını sağlamak ve
İSMEK koordinatörlüğünü bilgilendirmek. (3) Stajın, bölümler ile işletmeler arasında bu yönerge esaslarına ve FİSMEK/YİSMEK’te alınan ilke ve
prensiplere göre uygulama bütünlüğü içinde yürütülmesini koordine etmek. (4) Öğrencilere eğitim-öğretim yılı başından itibaren, İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim yönergesinin
esasları, danışman öğretim elemanlarının görevleri ile öğrencilerin sorumlulukları konusunda eğitimler planlamak,
yürütmek ve yönetmek. (5) Öğrencilere Staj konusunda sürekli danışmanlık hizmeti vermek. (6) Danışman Öğretim Elemanları ile koordinasyon içinde çalışmak, Staj ile ilgili olarak doğabilecek
aksaklık ve problemleri çözmek, çözülemeyen aksaklıkları BİSMEK Başkanı’na iletmek. (7) Öğrencilerden gelebilecek işletme değişiklik tekliflerini BİSMEK’in onayına sunmak. (8) BİSMEK Başkanı’nın verdiği koordinasyon alanı ile diğer görevleri yapmak.
Madde 12
Danışman Öğretim Elemanının görevleri şunlardır. (1) İşletme Eğitim Yetkilisi ve BİSMEK Koordinatörü ile koordineli olarak çalışmak. (2) Stajın öğretim planlarında planlandığı şekli ile uygulanmasını sağlamak, varsa aksaklıkların giderilmesi
için İşletme Eğitim Yetkilisi ve BİSMEK Koordinatörünü bilgilendirmek. (3) Öğrencilerin işletmelerde yapacakları çalışmaları FİSMEK/YİSMEK’in belirlediği ilkelere göre
izlemek, sorun bulunması durumunda BİSMEK Koordinatörünü bilgilendirmek. (4) İşletme Eğitim Yetkilisi veya öğrenciler tarafından iletilen, sorun ve istekleri BİSMEK Koordinatörüne
bildirmek.
web: ismep.usak.edu.tr
T.C.
UŞAK ÜNİVERSİTESİ
(5) İşletme Eğitim Yetkilisi ile iletişim kurarak, her ayın ilk haftası içerisinde bir önceki aya ait öğrenci devamsızlık durumlarını izlemek.
(6) Staj tamamlayan öğrencinin, İşletme Öğrenci Değerlendirme Forumu’nu bitiş tarihinden itibaren en geç bir hafta içerisinde İşletme Eğitim Yetkilisi tarafından sistem üzerinden doldurulup onaylanmasını sağlamak.
(7) İşletme Eğitim Yetkilisinden gelen İşletme Değerlendirme Formu ile öğrencilerden gelen Uygulama Raporunu değerlendirip yönergeye uygun olarak başarı notunu belirlemek.
(8) Öğrencilerin başarı notunu, İşletmelerde Mesleki Eğitim bitiminde sisteme işlemek.
Madde 13 Öğrencinin görev ve sorumlulukları (1) Öğrenci; Staj başvuru işlemlerini İSMEP takvimine uygun olarak yapar. İSMEP takvimine göre
yapılmayan başvurular ve işlemler değerlendirmeye alınmaz. Öğrenciler sigortalılık durumlarında bir değişiklik
olması halinde okullarının FİSMEK/YİSMEK Sekreterini bilgilendirmek zorundadırlar. (2) İşletme Eğitim Yetkilisi tarafından verilen staj ile ilgili görevleri yaparlar. (3) İşletme Eğitim Yetkilisinin izni ve onayı olmaksızın işletmeden ayrılamazlar. (4) Hastalık, birinci derece yakınlarının vefatı veya benzeri acil durumlar dışında izin kullanamazlar. İzinli
olarak ayrılması gereken zorunlu durumlarda İşletme Eğitim Yetkilisinin iznini alırlar. İşletme Eğitim Yetkilisi
tarafından verilecek izinler staj süresinin % 20 sini geçemez. (5) Mazeretsiz olarak 3 gün üst üste İşletmelerde Mesleki Eğitime devam etmeyenler veya devamsızlık
sınırını aşanlar, İşletmelerde Mesleki Eğitimden başarısız sayılırlar. (6) İşletme Eğitim Yetkilisi ve Danışman Öğretim Eleman’ının bilgisi ile BİSMEK'in onayı olmaksızın
işletmelerini değiştiremezler. (7) Eğitimleriyle ilgili her türlü mazeret, sorun ve isteklerini İşletme Eğitim Yetkilisi ve/veya Danışman
Öğretim Elemanına bildirirler. (8) Öğrenci, Yüksek Öğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği yanında iş yerinin çalışma, disiplin
ve iş güvenliği ile ilgili kurallarına uymak zorunda olup, sendikal faaliyetlere katılamazlar. (9) Staj esnasında, sağlık raporu alan öğrenciler, İşletme Eğitim Yetkilisi ve Danışman Öğretim Elemanını
bilgilendirmek zorundadırlar. Raporun aslının en geç 1 hafta içerisinde bağlı oldukları okullarının
FİSMEK/YİSMEK Sekreterine ulaşmasını sağlarlar, aksi takdirde SGK tarafından uygulanacak yaptırımlar
sonucu doğacak ceza ve prim borçlarından sorumlu tutulurlar. (10) İşletmelerde staj esnasında kullandıkları her türlü araç ve gereci özenle kullanmak zorundadırlar.
Aksine hareket etmeleri halinde doğabilecek zararlardan şahsen sorumlu tutulurlar. (11) İşletmelerde stajını tamamlayan öğrenciler, İşletmelerde Mesleki Eğitimi esnasında yaptıkları
çalışmaları, BİSMEK'in belirlediği ilke ve prensiplere göre Dönem Sonu Uygulama Raporu halinde düzenlerler.
Staj bitiş tarihinden itibaren birinci haftanın sonuna kadar söz konusu Uygulama Raporunun Danışman Öğretim
Elemanına ulaşmasını sağlarlar. İşletme Eğitim Yetkilisi onayı olmayan Dönem Sonu Uygulama Raporları
geçersiz sayılır. Öğrencilerden, Dönem Sonu Uygulama Raporlarının İSMEP sistemi üzerinden doldurulması ve
onaylanması istenebilir. (13) Öğrenciler, staj yaptıkları işletmeler ile ilgili bilgi ve belgeleri, medya, internet, vb. ortamlarda ve
üçüncü şahıslarla İşletme Yetkilisinin izni olmadan paylaşamazlar.
Staj Yapan Öğrencilerin Hakları Madde 14 (1) Öğrencilere, staj süresince ilgili mevzuat çerçevesinde öğrenci ve işletme yetkilisi tarafından
belirlenecek ücret ödenir. (2) Öğrencilerin işletme personeline tanınan ulaşım imkanları ile diğer sosyal hizmetlerden parasız olarak
yararlandırılması beklenir. Ancak kanuni bir hakka veya toplu sözleşmeye dayanarak yapılmakta olan
yardımlardan öğrenciler istifade edemezler. (3) Uşak Üniversitesi'nin ilgili birimleri, staj yapan öğrencileri için; 5510 sayılı kanun gereği İş Kazası
ve Meslek Hastalıklarına karşı sigortalar ve primlerini öder.
Gizli Bilgi, Ticari Sırlar ve Patent Haklarının Korunması Madde 15
Taraflar, İşletmelerde Mesleki Eğitimi çalışmaları sırasında ve bu uygulamanın sona ermesinden sonra yapılan
tüm çalışmalarla ilgili tüm ticari sırları ve gizli belgeleri koruyacaklarını kabul ve beyan ederler. Söz konusu
koruma kapsamında, staj programı sırasında çalışma, araştırma-geliştirme ve endüstriyel uygulamalar süresinde
herhangi bir aşamada yer almış olan Öğrenciler, Danışman Öğretim Elemanları ve diğer görevliler; (1) Bu çalışmalar kapsamında hiçbir bilgiyi ifşa etmeyeceğini, (2) Eğitim sürecinde, kendisi tarafından düşünülmüş olsun olmasın, kurum veya işletme için ticari sır
niteliği taşıyan hiçbir bilgiyi üçüncü şahıslara beyan edemeyeceğini, (3) Eğitim sırasında kendisi tarafından kullanılan, üretilen, kontrol edilen tüm not, kayıt (bant, disk, disket
vb.) ve belgeleri kuruma teslim etmeyi,
web: ismep.usak.edu.tr