İNFLAMATUAR BARSAK HASTALIKLARI

DR AYŞE KULAKCI GÜRBÜZ

PLAN

• Tanım• Etyoloji• ÜK-Crohn tanı ve tedavisi• ÜK-Crohn ayırıcı tanısı• Özet

İBH inflamasyon, ülserasyon, gastrointestinal ve sistemik komplikasyonlarla karakterize, sık nüksler gösteren, idiyopatik kronik bir hastalıktır.

• Ülseratif Kolit • Crohn• İndetermine Kolit

Etyoloji• Sigara içimi, OKS kulllanımı, apendektomi,

hijyenik koşullar, meslek, beslenme, NSAİİ kullanımı, genetik faktörler

Ayırıcı tanı• İnfeksiyöz kolitler• İskemik kolit• Radyasyon proktiti• Çölyak hastalığı• Behçet hastalığı• İrrıtabl barsak sendromu**• Kolon karsinomu

ÜLSERATİF KOLİT• Rektumdan başlayıp ilerleyen, uzunlamasına

diffüz, enlemesine yüzeyel(mukoz ve hafif submukoza) inflamasyonla karakterizedir.

• Kesin tanı klinik, radyolojik , endoskopik ve histopatolojik bulgularla konur.

Klinik• Kanlı ve mukuslu ishal, karın ağrısı, ateş

halsizlik, yorgunluk, kilo kaybı, tenesmus

Klinik• Proktit – Proktosigmoidit• Sol kolit• Pankolit

Truelove ve Witts kriterleri• Hafif• Hafif ishal, günde 4 kez veya daha az , çok az

miktarda kanlı• Ateş ve taşikardi yok• Anemi hafif derecede• Sedimantasyon hızı <30mm/saat

Truelove ve Witts kriterleri• Ağır • İshal günde altı veya daha fazla, kanlı• Ateş ; ortalama akşam ısısı >37,5C ya da gün içinde en

az iki gün herhangi bir zamanda >37,7C• Taşikardi ; 90 vuru/dk dan daha fazla • Anemi ; hb<7.5 gr/dl ya da son zamanlarda transfüzyon

gerektirecek kadar anemi• Sedimentasyon hızı >30 mm/saat

Truelove ve Witts kriterleri• Orta• Ağır ve hafif hastalık arasındaki bulgular

Ekstraintestinal bulgular• Periferik artrit, ankilozan spondilit• Eritema nodozum, piyoderma gangrenozum• Konjuktivit, episklerit, tekrarlayan irit, üveit• Hepatosteatoz, perikolanjit, primer sklerozan

kolanjit, kolelitiazis• Amiloidoz• Tromboemboli

Radyolojik bulgular• Direk grafiler• Baryumlu incelemeler• Ultrasononografi• Bilgisyarlı tomografi

Ülseratif kolit

Endoskopik bulgular• Tutulum (rektumdan başlayıp aralıksız,diffüz,

yüzeyel)• Ödem, frajilite, kanama, ülserler• Psödopolipler

Histopatolojik bulgular• Diffüz aktif kolit, ülserler, erozyonlar, kript

absesi, kriptit, lamina propriada diffüz mikst tip inflamasyon, kript d,dtorsiyonu, bazal lenfoplazmositoz, epitelde müsin azalması veya yokluğu, psödovillöz yüzey

makroskopi

patoloji

ÜK

Laboratuar bulguları• Anemi• Albümin düşüklüğü• Sedimentasyon ve CRP yüksekliği,trombositoz• Gayta mikroskopisi ve kültürü

Crohn• En sık ileum ve sağ kolonun tutulduğu,

uzunlamasına segmenter, enlemesine transmural tutulumun olduğu, striktür, fistül ve fissürlerle sonuçlanabilen inflamatuar barsak hastalığıdır.

• Kesin tanı klinik, radyolojik , endoskopik ve histopatolojik bulgularla konur.

Klinik• Karın ağrısı, ishal, kilo kaybı, nadiren rektal

kanama, ateş, halsizlik

Ekstraintestinal bulgular• Periferik artrit, ankilozan spondilit• Eritema nodozum, piyoderma gangrenozum• Konjuktivit, episklerit, tekrarlayan irit, üveit• Hepatosteatoz, perikolanjit, primer sklerozan

kolanjit, kolelitiazis• Amiloidoz• Tromboemboli

Radyolojik bulgular• Direk grafi• Ultrasonografi• Bilgisayarlı tomografi• MR ve MR enterografi• MR enteroklisis

Crohn hastalığı

Endoskopik bulgular• Tutulum • Aftöz ülserler • Fistül ağızları ve darlıklar

Histopatolojik bulgular• Fokal aktif kolit, aftöz ülser, fokal kriptit,

lamina propriada fokal hafif şiddette nötrofil infiltrasyonu, kriptlerde distorsiyon olmaması intakt yüzey epitelyumu ve non-kazeifiye granülom

patoloji

makroskopi

Tam kat tutulumve duvar kalınlaşması

CH

Laboratuar bulguları• Anemi• Albümin düşüklüğü• Sedimentasyon ve CRP yüksekliği,trombositoz• Gayta mikroskopisi ve kültürü

Tedavi• 5-ASA (sülfasalazin,mesalamin)• Kortikosteroidler• Budesonid• Azotiyopirin, 6-merkaptopürin, siklosporin• İnfliximab(TNF alfa blokeri)• Antibiyotikler (metranidazol, siprofloksasin)• Cerrahi

Ülseratif kolit-cerrahi endikasyonları

• Medikal tedavinin yetersizliği• Masif kanama • Yaşam kalitesinin bozulması • Fulminan kolit• Toksik megakolon • Displazi, kanser • Artrit• Piyoderma gangrenozum

Crohn-cerrahi endikasyonları• Obstrüksiyon ve diğer komplikasyonlar• Medikal tedavinin yetersizliği• Yaşam kalitesinin bozulması• Fulminan kolit• Toksik megakolon• Displazi ve kanser

Özellikler ÜK CrohnRektal kanama, kanlı mukuslu gayta Sık Nadir

İshal Sık Sık

Karın ağrısı Nadir Sık

Palpable kitle Yok Var

Fistül, Striktür Nadir Sık

İnce barsak tutulumu Nadir ( Backwash ileitis) Sık

Rektal tutulum % 95 %50

Anal, peri anal tutulum Yok Var

Extraintestinal hastalık Var Var

Toksik megakolon Var Nadir

Antibiyotiğe cevap Hayır Evet

Özellikler ÜK CrohnKolektomi sonrası nüks Hayır Evet

ASCA pozitifliği Nadir Sık

ANCA pozitifliği Sık Nadir

Apendektomi Koruyucu Koruyucu değil

Sigara Koruyucu Risk faktörü

Segmenter, transmural tutulum, granülümlar

Yok Var

Fibrozis, fissür, fistül Yok Var

Mezenterik yağ ve lenf nodu tutulumu Yok Var

Kanser riski Belirğin artmış Hafif artmış

• Aşılama??

Neleri unutmayalım?• İnflamatuar barsak hastalıkları kronik ve dönem

dönem alevlenmelerle seyreden hastalıklardır. • Alevlenme dönemlerinde endoskopik/radyolojik

incelemeler öncesi laksatifler ile hazırlık verilmesi gereksiz ve kontrendikedir.

• Takiplerde 1-2 yılda bir malignite gelişimi açısından kolonoskopik kontrol gerekir.

Neleri unutmayalım?• Tedavi ömür boyu..• Kanlı mukuslu ishal, tenesmus, gece

semptomu, kilo kaybı,ileus, subileus->->->gastroenteroloji

Neleri unutmayalım?• Tedavi ->->-> Gastroenterolog• Tedavi yan etkileri ->->-> Hekim• **5-ASA –Pankreatit?• **immunsupresiflerin ye’leri

• TEŞEKKÜRLER…