PHIST

KASAYSAYAN

Agham na nag-aaral ng mga nakalipas na pangyayari at

panahon.

Kasaysayan

Pinapalawak nito ang ating kaalaman.Inaalisa at sinusuri nito ang mga leksyon ng makasaysayang pangyayari.

Ito ay instrumento para sa pag-kakaisa at kooperasyon ng mga bansa.

Linililang o hinuhubog nito ang mga kakayahan.

Kahalagahan ng Pag-aaral ng Kasaysayan

Ang Pilipinas: lokasyon at lakiTopograpiyaLikas na YamanYamang Pantao

Pundasyong Pang-Heograpiya

Ang Pilipinas ay matatagpuan sa pagitan ng latitude (approx.) 4023’N and 210 25’N at longtitude (approx.) 1120E and 1270E.

Binubuo ito ng 7,107 na isla.May sukat ang lupa na 299,764 sq. km.May haba na 1,850 kms. (mula sa tuktok,

buntot ng Taiwan, hanggang dulo malapit sa hilagang bahagi ng Borneo).

May lapad na 965 km.

Pundasyong Pang-Heograpiya

Pacific Ocean sa silanganSouth China Sea sa bandang kanluran at

hilagaCelebes Sea sa timog.

Mga Tubig na Nakapaligid

Pacific Theory (Bailey Willis)Asiatic Theory (Dr. Leopoldo

Faustino)Wave of Migration Theory (H.

Otley Beyer)

Papaano nabuo ang mga isla sa Pilipinas?

200 milyong taon na ang nakalipas ng nagkaroon ng malawakang pagsabog ng mga bulkan sa ilalim ng karagatang Pacifico, sa kanlurang rehiyon. Ito ay nagresulta sa pag-biyak ng mga bato na sinundan ng mga tubig sa paligid nito.

Pacific Theory (Bailey Willis)

Ang penomenang ito ang nagbigay-daan sa mga bansa tulad ng Indonesia, Japan, Taiwan, Solomon Islands, New Zealand, at siyempre, ang Pilipinas. Ang mga bansang ito ay bumubuo sa tinatawag na “Pacific Ring of Fire,” kung saan madalas magka-lindol.

Teoriya ng Pasipiko

Ang mga isla ng Pilipinas ay nabuo mula sa prosesong “diastrophism”.

Ayun sa prosesong ito, ang galaw ng mundo ay nagdudulot ng paglubog o pag-ahon ng mga isla.

Asiatic Theory (Dr. Leopoldo Faustino)

Ang Pilipinas ay dating bahagi ng kontinente ng Asya dahil sa mga tulay na lupa.

Ang katangiang heograpikal na ito ay pangkaraniwan noong panahon ng yelo, 1.8 milyong taon na ang nakaraan.

Pagkatapos ng panahong ito, ang mga yelo na nakapalibot sa kontinente ay nagsimulang matunaw. Nagdulot ito ng pagtaas ng tubig at pagkabuo ng karagatan sa ibabaw ng mga tulay na lupa.

Wave of Migration Theory (H. Otley Beyer)

Anyong LupaAnyong Tubig

Likas na Yaman

IslaKapataganLambakTalampasBulubundukinBundokBulkanBurol

Anyong Lupa sa Pilipinas

Anyo ng lupa na napapalibutan ng tubig. Maaring patag o bulbundukin. Grupo ng mga isla = kapuluan o arkipelago Tatlong malalaking isla: Luzon, Visayas at

Mindanao Sampung malalaking isla: LUZON, MINDANAO,

SAMAR, NEGROS, PALAWAN, PANAY, MINDORO, LEYTE, CEBU at BOHOL.

Isla

Isang malawak na pantay na lupa na angkop sa pananim tulad ng palay at mais.

Pinakamalawak na kapatagan ay ang Gitnang Luzon, kaya ito ay tinawag na “Rice Granary” ng bansa.

Sa Visayas, ang kapatagan ng Panay at Negros ay sagana.

Sa Mindanao, nandoon ang Cotabato, Danao at Agusan.

Kapatagan

Rice Granary

Isang patag na lupa sa pagitan ng dalawang bundok.

Angkop rin sa pagtatanim.Pinakamalaking lambak ay ang Cagayan

Valley.Iba pang lambak na angkop sa pamumuhay

ng tao: Trinidad Valley, Cotabato Valley, Agusan Valley, Aklan Valley, Antique Valley at Zamboanga Valley.

Lambak

Cagayan Valley

Trinidad Valley

Agusan Valley (Butuan)

Patag na lupa sa taas o ibabaw ng bundokAngkop sa pag-aalaga ng hayop dahil sa

malamig nitong klima.Angkop rin sa mga halamang di

nangangailangan ng maraming tubig.Mountain Province, Benguet, Ifugao at

Kalinga-Apayao sa Luzon.Bukidnon at Lanao del Norte sa Mindanao.

Talampas

Mountain Province

Bukidnon Plateau

Nagsisilbing pananggalang o proteksyon sa mga bagyo na dumadaan sa bansa.

Nakakatulong sa mga pangkat etniko sa pangangalaga ng kanilang kultura. Tulad ng Cordilleras at Caraballo na pumapalibot sa kanila, ang mga bulubunduking ito ang pumipigil sa impluwensya at pakikialam mula sa labas.

Bulubundukin

Ang Sierra Madre, na mula sa Cagayan hanggang Quezon, ay makikita sa hilagang-silangang bahagi ng Luzon.

Ang Sierra Madre ang kaagapay ng Cordillera na mula sa Pangasinan, Nueva Ecija, at Nueva Vizcaya.

Ang mga bundok ng Zambales ay makikita sa kanlurang parte ng Luzon.

Bulubundukin

Sierra Madre

Cordilleras

Caraballo

Anyo ng lupa na may taas na 1,000 metro o higit pa.

Mt. Apo (2,954 metrong taas) sa Davao ang pinakamataas na bundok sa Pilipinas.

Mt. Pulag (2,922 metrong taas) sa pagitan ng Nueva Vizcaya at Ifugao ang ikalawang pinakamataas na bundok sa Pilipinas.

Bundok

Mt. Apo

Mt. Pulag

Butas sa bahaging labas ng “crust” ng daigdig.

Mayon Volcano ng Albay (2,427 metros)Taal sa Batangas (pinakamaliit sa bansa)Hibok-Hibok sa CamiguinDidicas sa Babuyan IslandBulusan sa SorsogonKanlaon sa Negros

Bulkan

Mayon Volcano

Bulusan

Taal Volcano

Mt. Pinatubo

Isang anyo ng lupa na mas maliit kaysa bundok.

Chocolate Hills ng Bohol (pinaka-sikat na pangkat ng mga burol sa bansa,

Elly Hills sa Tagbilaran City

Burol

Chocolate Hills

Elly Hills

KaragatanDagatLawaLookIlogTalonBukal

Anyong Tubig sa Pilipinas

Isang malawak na anyo/katawan ng tubig na umookupa ng malaking bahagi ng mundo, at nakapalibot sa mga pormasyon ng lupa.

Ang Karagatang Pasipiko na pinakamalaki sa mundo ay pinakamalapit sa kanlurang bahagi ng Pilipinas.

Karagatan

Sa panahon ng Kastila sa Pilipinas, ang Maynila ang naging sentro ng “Galleon Trade” na mula sa Pacific Ocean patungong Acapulco noong 1565 hanggang 1815.

Karagatan

Mas maliit na anyo ng tubig kaysa sa karagatan.

South China Sea: nasa hilagang-kanlurang bahagi ng Pilipinas

Mindanao Sea: nasa timog kanlurang panig ng bansa.

Dagat

Tabang ang tubig at napapaligiran ng lupa.

Angkop sa paglilinang ng “fish pens”.Ang Laguna de Bay ang pinakamalaki

sa bansa.Ang iba pang lawa ay ang Naujan Lake

sa Oriental Mindoro, Lake Lanao ang pinakamalaki sa Mindanao, at Lake Mainit sa Surigao del Norte.

Lawa

Laguna de Bay

Naujan Lake (Oriental Mindoro)

Lake Mainit (Surigao del Norte)

Maaring tabang or maalat na tubig na umaagos patungong dagat;

Ang ating bansa ay maraming mga ilog na mahalaga sa transportasyon, pinanggagalingan ng isda, at irrigasyon.

Ang Cagayan River sa Northern Luzon ang pinakamahabang ilog sa bansa, habang Agusan River sa Rio Grande sa Mindanao ang pinakamalaki.

Ilog

Cagayan River

Agusan River

Ang tubig mula sa talon ay nahuhulog pahibaba sa matarik na lupa.

Ang lakas nito ay maaring gamitan sa paglikha ng kuryente.

Ang Maria Cristina Falls sa hilagang kanlurang bahagi ng Lanao Lake ay ang pinakamalaki sa bansa.

Tanyag din ang Pagsanjan Falls sa Laguna.

Talon

Maria Cristina Falls

Pagsanjan Falls

Isa ring anyo o katawan ng tubig na sumisibol o nanggaling mula sa lupa.

Karaniwang ito ay nasa ibaba ng bundok.

Ang mga “hot springs” ang syang makikita malapit sa bulkan.

Ang mga pansol sa Pansol, Laguna, sa Tiwi, Albay, at sa Tongonan, Leyte ang mga tanyag.

Bukal

Hidden Valley

Yamang Tao

Mga Unang Tao sa PilipinasMga Negrito;Ang pangalawang grupo na mula

sa Mongolian Race;Ang mga Malay

NegritoKabilang ng Australoid-Sakai race ay

pinaniniwalaan na namalagi dito sa bansa, 25,000 taon na ang nakararaan.

Sinasabing nagmula sa Southern Asia at tumawid ng milya-milya sa mga tulay na lupa sa panahong Paleotiko.

Pinaniniwalaang ninuno ng mga Ita.Maitim ang balat, makapal at kulot

ang buhok, makapal ang labi, at payat ang pangangatawan.

Negritos from the Malay Peninsula

Ang Santo Papa kasama ng mga “Pygmies”

NegritoNanirahan sa mga kagubatan at

namuhay sa pangangaso, pangingisda, at pangangalap ng mga prutas at nakakaing halaman.

Ang kanilang kagamitan ay gawa mula sa pinatalas na bato, kahoy at kawayan.

Mongolian RaceDumating sa bansa sakay ng mga inukit o

nililok na mga bangka.Ang labi nila na manipis at tuwid ang ilong;

kayumanggi ang balat at matangkad.Kinikilalang mga Austranesians.Ang kanilang kagamitan ay gawa sa metal,

bato at bagay na gawang kamay.May kaalaman sa agrikultura.Nakatira sa mga bahay na gawa sa kahoy,

kumakalong sa mga sanga ng puno, o gumagawa ng hukay sa lupa upang maging tirahan.

Mongolian or Yellow Race

Bahagi ng mga taong may wikang Tungus ng Mongolian Race;

Sila ay nomadic, at nakakalat sa silangang bahagi ng Siberia.

Evenk

Ang mga Malay Sinasabing pinaka-maunlad ang pamumuhay.Nahahati sa tatlong pangkat:1. Galing sa Indonesia at tumawid ng tulay na

lupa patungong Luzon; tinaguriang mga “headhunters” at ninuno ng mga tribo sa Norte ng Luzon.

2. Nakarating sa Pilipinas sa paglalayag magmula nang panahon ng mga unang Kristyano sa bansa.

3. Dumating sa pagitan ng 14th at 15th century; nagmula sa Southern Asia sa Sumatra; tinuturing na ninuno ng mga kapatid nating Muslim sa Mindanao.

Paglaganap ng mga AustranesiansTinutukoy ng terminong

“Austronesian” (Malayo-Polenisan) ang higit kumulang na 600 wika na bumubuo ng language tree na pag-uugnay ng mga lupain mula sa Madagascar sa kanluran hanggang sa Easter Island.

Sa Pilipinas, kumalat din ang wika at mga gawi ng mga Austronesian sa kanilang pagdating at paglipat-lipat sa arkipelago.

Ipinapalagay na ninuno ng mga Filipino dahil sa wika, kayumangging lahi o “brown race”.

Austranesians

Sinasabing ang mga Kapampangan ay mula sa mga nandaruyang Austranesians na nakarating sa mga isla ng Pilipinas noong Iron Age.

Marami sa kanila ang meztizo dahil sa pag-aasawa ng mga sundalong Nahuati sa mga taal na taga Masantol at Macabebe, gayundin sa pagtatatag ng base Militar ng mga Americano sa Clark.

Austranesians

AustranesiansSinasabing ang mga ninunong ito

ay nagmula sa peninsula ng Malaysia patungong Indonesia muna, at pagkaraa’y sa Pilipinas, Pasipiko at Madagascar. (H. Kern)

Sa ibang teorya, Formosa o Taiwan ang pinagdaanan nila.

Pangkalahatang Katangian ng mga Pamayanan sa Arkipe3lago:Organisasyon sa mga balangay ang

pangkalahatang kaayusan ng mga pamayanan.

Pangingibabaw ng prinsipyong ekolohikal sa organisasyon ng produksyon ng lipunan.

Ugnayang pang-etniko ayon sapagkakaibang ekolohikal ng mga pamayanan.

Pagkakaroon ng iba’t-ibang kalagayan sa pagmamay-ari at paggamit ng kalupaan at likas na yaman

Pangkalahatang Katangian ng mga Pamayanan sa Arkipe3lago:Konsensus o kolektibong

pamumuno bilang gabay sa mga organong administratibo of pampulitika.

Paghahati sa uri ng antas sa loob ng lipunan.

Kahanga-hanga at napakayamang tradisyong pangkultura.

Balangay

Prinsipyong Ekolohikal

Iba’t-Ibang Antas sa LipunanMaharlikaLiping MalalayaAlipin

Visayan Pintado Warrior