สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

มาตรฐานการสอบบญช รหส 315 (ปรบปรง)

การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมล

ทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญโดย

การท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการ

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

ISA™ 315 (ปรบปรง) – การระบและประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระส าคญโดยการท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการ ท เผยแพร เปน

ภาษาองกฤษในเดอนกนยายน พ.ศ. 2556 โดย International Auditing and Assurance Standards

Board (IAASB) ของ International Federation of Accountants (IFAC) ไดแปลเปนภาษาไทย

โดย สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ ในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2556 และท าซ าโดยไดรบ

อนญาตจาก IFAC ทงน ขนตอนในการแปลมาตรฐานการสอบบญชระหวางประเทศไดรบ

การพจารณาจาก IFAC และการแปลน ไดด าเนนการตาม “แถลงการณนโยบาย – นโยบายใน

การแปลและท าซ ามาตรฐานทออกโดย IFAC” ขอความของมาตรฐานการสอบบญชระหวางประเทศ

ทงหมดท ไดรบการอนมตคอขอความท เผยแพรเปนภาษาองกฤษโดย IFAC

ขอความภาษาองกฤษของ ISA™ 315 (ปรบปรง) – การระบและประเมนความเส ยงจากการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญโดยการท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการ

© 2013 สงวนลขสทธ โดย International Federation of Accountants (IFAC)

ขอความภาษาไทยของมาตรฐานการสอบบญช รหส 315 (ปรบปรง) – การระบและประเมน

ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญโดยการท าความเขาใจกจการ

และสภ าพ แวด ลอมของก จก าร © 2013 สงวน ลขสท ธ โด ย International Federation of

Accountants (IFAC)

ตนฉบบ : International Standard on Auditing (ISA) 315 (Revised), Identifying and Assessing

the Risks of Material Misstatement through Understanding the Entity and Its Environment

ISBN: 978-1-60815-152-3

ตดตอ Permissions@ifac.org เพ อขออนญาตท าซ า ครอบครองหรอเปนส อ หรอใชเอกสารฉบบน

ในลกษณะอ นท คลายคลงกน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภไดปรบปรงเน อหาและถอยค าบางสวนใหสอดคลองกบ

ตนฉบบ Handbook 2016-2017 Edition ของ IFAC (ISBN: 978-1-60815-318-3) ท งน

การเป ลยนแปลงดงกลาวไมไดกระทบตอขอก าหนดหรอหลกการท ส าคญของมาตรฐาน

การสอบบญชฉบบน ดงนน วนถอปฏบตของมาตรฐานการสอบบญชน จงเปนวนท 1 มกราคม

พ.ศ. 2557 เปนตนไปเชนเดม ซ งสอดคลองกบวนถอปฏบตท ระบไวใน Handbook 2016-2017

Edition ของ IFAC

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

มาตรฐานการสอบบญช รหส 315 (ปรบปรง)

การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระส าคญ โดยการท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของ

กจการ

(ถอปฏบตกบการตรวจสอบงบการเงนส าหรบงวดสนสดในหรอหลงวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2557)

สารบญ

ยอหนาท

ค าน า

ขอบเขตของมาตรฐานการสอบบญชฉบบน 1

วนถอปฏบต 2

วตถประสงค 3

ค าจ ากดความ 4

ขอก าหนด

วธการประเมนความเส ยงและกจกรรมท เก ยวของ 5-10

การท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการรวมถง

การควบคมภายในของกจการ 11-24

การระบและประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระส าคญ 25-31

เอกสารหลกฐาน 32

การน าไปปฏบตและค าอธบายอน

วธการประเมนความเส ยงและกจกรรมท เก ยวของ ก1-ก24

การท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการรวมถง

การควบคมภายในของกจการ ก25-ก121

การระบและประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ก122-ก152

เอกสารหลกฐาน ก153-ก156

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

ภาคผนวก 1 องคประกอบของการควบคมภายใน

ภาคผนวก 2 เงอนไขและเหตการณท อาจแสดงถงความเส ยงจากการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

มาตรฐานการสอบบญช รหส 315 (ปรบปรง) “การระบและประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท

ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ โดยการท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการ”

ควรอานรวมกบ มาตรฐานการสอบบญช รหส 200 “วตถประสงคโดยรวมของผสอบบญชรบอนญาต

และการปฏบตงานตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบญช”

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

1 TSA 315 (ปรบปรง)

ค าน า

ขอบเขตของมาตรฐานการสอบบญชฉบบน

1. มาตรฐานการสอบบญชฉบบน เก ยวของกบความรบผดชอบของผสอบบญชในการระบและ

ประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในงบการเงน โดย

การท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการรวมถงการควบคมภายในของกจการ

วนถอปฏบต

2. มาตรฐานการสอบบญชฉบบน ใหถอปฏบตกบการตรวจสอบงบการเงนส าหรบรอบบญชท เรม

ในหรอหลงวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2557

วตถประสงค

3. วตถประสงคของผสอบบญช คอ เพ อระบและประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ไมวาจะเกดข นจากการทจรตหรอขอผดพลาดทงในระดบ

งบการเงนและในระดบท เก ยวกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไว โดยการท าความเขาใจ

กจการและสภาพแวดลอมของกจการ รวมถงการควบคมภายในของกจการ ซงเปนพ นฐานใน

การออกแบบวธการ และการน าวธการไปปฏบตเพ อตอบสนองตอความเส ยงจากการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญท ไดประเมนไว

ค าจ ากดความ

4. เพ อวตถประสงคของมาตรฐานการสอบบญช ค าศพทตอไปนมความหมายดงน

(ก) ส งท ผบรหารไดใหการรบรองไว หมายถง การรบรองของผบรหารท มตองบการเงนไมวา

จะเปนการแสดงออกอยางชดเจนหรอไมกตามท ผสอบบญชใชในการพจารณาประเภทของ

การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท อาจเกดขน

(ข) ความเส ยงทางธรกจ หมายถง ความเส ยงท เปนผลมาจากเงอนไข เหตการณ สภาพแวดลอม

การกระท าหรอการละเลยการกระท าท ส าคญ ซ งอาจมผลกระทบตอความสามารถของ

กจการในการบรรลวตถประสงคและการด าเนนกลยทธ หรอจากการก าหนดวตถประสงค

และกลยทธท ไมเหมาะสม

(ค) การควบคมภายใน หมายถง กระบวนการท ผมหนาท ในการก ากบดแล ผบรหาร และ

บคคลอ น ไดออกแบบ น าไปปฏบตและดแลใหเหมาะสมอยเสมอ เพ อใหไดความเช อมน

อยางสมเหตสมผลในการบรรลวตถประสงคของกจการเก ยวกบความนาเช อถอไดของ

การรายงานทางการเงน ความมประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงาน และ

การปฏบตตามกฎหมายและขอก าหนดท เก ยวของ ค าวา “การควบคม” หมายถง

องคประกอบใดองคประกอบหน งหรอหลายองคประกอบของการควบคมภายใน

(ง) วธการประเมนความเส ยง หมายถง วธการตรวจสอบเพ อใหไดมาซ งความเขาใจในกจการ

และสภาพแวดลอมของกจการ รวมถงการควบคมภายในของกจการ เพ อระบและ

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

2 TSA 315 (ปรบปรง)

ประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ไมวาจะเกด

จากการทจรตหรอขอผดพลาดทงในระดบงบการเงนและในระดบท เก ยวกบส งท ผบรหาร

ไดใหการรบรองไว

(จ) ความเส ยงท มนยส าคญ หมายถง ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระส าคญท ผสอบบญชไดระบและประเมนไว ซ งผสอบบญชไดใชดลยพนจ

แลวเหนวาจะตองมการพจารณาเรองการตรวจสอบเปนพเศษ

ขอก าหนด

วธการประเมนความเสยงและกจกรรมทเกยวของ

5. ผสอบบญชตองปฏบตตามวธการประเมนความเส ยง เพ อใชเปนพ นฐานในการระบและ

การประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในระดบ

งบการเงน และในระดบท เก ยวกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไว อยางไรกตาม วธการประเมน

ความเส ยงเพยงอยางเดยวไมไดใหหลกฐานการสอบบญชท เหมาะสมอยางเพยงพอท ใชใน

การแสดงความเหนตองบการเงนได (อางถงยอหนาท ก1-ก5)

6. วธการประเมนความเส ยงรวมถงวธดงตอไปน

(ก) การสอบถามผบรหาร บคคลท เหมาะสมของหนวยงานตรวจสอบภายใน (ถาม) และบคคลอ น

ภายในกจการ ซ งตามดลยพนจของผสอบบญชเหนวาเปนบคคล ซ งอาจมขอมลท ชวยใน

การระบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญอนเน องมาจาก

การทจรตหรอขอผดพลาด (อางถงยอหนาท ก6-ก13)

(ข) การวเคราะหเปรยบเทยบ (อางถงยอหนาท ก14-ก17)

(ค) การสงเกตการณ และการตรวจทาน (อางถงยอหนาท ก18)

7. ผสอบบญชตองพจารณาวาขอมลท ไดมาจากกระบวนการตอบรบงานและคงไวซ งงานสอบบญช

เก ยวของกบการระบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

หรอไม

8. หากผสอบบญชไดปฏบตงานอ นใหแกกจการ ผสอบบญชตองพจารณาวาขอมลท ไดรบมา

เก ยวของกบการระบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

หรอไม

9. เม อผสอบบญชตงใจท จะใชขอมลท ไดมาจากประสบการณการตรวจสอบกจการและจากวธการ

ตรวจสอบท ใชในการตรวจสอบท ผานมา ผ สอบบญชตองพจารณาวามการเปลยนแปลงใด

ท เกดขนภายหลงจากการตรวจสอบครงกอนท อาจมผลกระทบตอการตรวจสอบในงวดปจจบน

หรอไม (อางถงยอหนาท ก19-ก20)

10. ผสอบบญชท รบผดชอบงานและสมาชกในกลมผปฏบตงานตรวจสอบท ส าคญตองปรกษาหารอ

รวมกนถงความเปนไปไดท งบการเงนของกจการอาจแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

3 TSA 315 (ปรบปรง)

สาระส าคญ และการใชแมบทการรายงานทางการเงนท เหมาะสมกบขอเทจจรงและสภาพแวดลอม

ของกจการ ผสอบบญชท รบผดชอบงานตองพจารณาวาประเดนใดท ควรส อสารกบสมาชกใน

กลมปฏบตงานตรวจสอบท ไมไดเขารวมในการปรกษาหารอ (อางถงยอหนาท ก21-ก24)

การท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการ รวมถงการควบคมภายในของกจการ

กจการและสภาพแวดลอมของกจการ

11. ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจ ดงตอไปน

(ก) อตสาหกรรมท เก ยวของ ขอบงคบทางกฎหมาย และปจจยภายนอกอ น ซ งรวมถงแมบท

การรายงานทางการเงนท เก ยวของ (อางถงยอหนาท ก25-ก30)

(ข) ลกษณะของกจการ รวมถง

(1) การด าเนนกจการ

(2) ความเปนเจาของและโครงสรางการก ากบดแล

(3) รปแบบการลงทนท กจการก าลงด าเนนการและวางแผนท จะด าเนนการ รวมถง

การลงทนในกจการท ตงขนโดยมวตถประสงคเฉพาะ

(4) โครงสรางของกจการ และวธการจดหาเงนทน

ทงน เพ อใหผสอบบญชสามารถท าความเขาใจในประเภทของรายการ ยอดคงเหลอ

ทางบญช และการเปดเผยขอมลท คาดวาจะมในงบการเงน (อางถงยอหนาท ก31-ก35)

(ค) การเลอกและการใชนโยบายการบญช รวมถงเหตผลของการเปลยนแปลงนโยบายการบญช

ผสอบบญชตองประเมนวานโยบายการบญชของกจการมความเหมาะสมตอธรกจของ

กจการหรอไม และสอดคลองกบแมบทการรายงานทางการเงนท เก ยวของและนโยบาย

การบญชท ใชในอตสาหกรรมท เก ยวของหรอไม (อางถงยอหนาท ก36)

(ง) วตถประสงคและกลยทธของกจการ และความเส ยงทางธรกจท เก ยวของท อาจสงผลกระทบ

ตอความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ (อางถง

ยอหนาท ก37-ก43)

(จ) การวดผลและการทบทวนผลการด าเนนงานทางการเงนของกจการ (อางถงยอหนาท

ก44-ก49)

การควบคมภายในของกจการ

12. ผ สอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจในการควบคมภายในท เก ยวของกบการสอบบญช

ถงแมวาการควบคมสวนใหญท เก ยวของกบการสอบบญชดเหมอนวาจะเก ยวของกบรายงาน

ทางการเงน แตอาจมการควบคมท เก ยวของกบรายงานทางการเงนบางสวนท ไมเก ยวของกบ

การสอบบญช ผสอบบญชควรใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพในการพจารณาวาการควบคม

อยางใดอยางหน งหรอหลายอยางประกอบกนท เก ยวของกบการสอบบญช (อางถงยอหนาท

ก50-ก73)

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

4 TSA 315 (ปรบปรง)

ลกษณะและขอบเขตของการท าความเขาใจในการควบคมท เก ยวของ

13. ในการไดมาซ งความเขาใจในการควบคมท เก ยวของกบการสอบบญช ผสอบบญชตองประเมน

การออกแบบของการควบคมนนและพจารณาวาการควบคมดงกลาวไดน ามาปฏบตหรอไม

โดยการปฏบตงานตรวจสอบนอกเหนอจากการสอบถามบคลากรในกจการ (อางถงยอหนาท

ก74-ก76)

องคประกอบของการควบคมภายใน

สภาพแวดลอมการควบคม

14. ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจในสภาพแวดลอมการควบคม การไดมาซ งความเขาใจน

ผสอบบญชตองประเมนเรองดงตอไปน

(ก) ผบรหารโดยการก ากบดแลของผ มหนาท ในการก ากบดแลไดสรางและด ารงไวซ ง

วฒนธรรมในเร องความซอสตยและพฤตกรรมทางจรรยาบรรณ และ

(ข) ความเขมแขงขององคประกอบของสภาพแวดลอมการควบคมโดยรวมเปนพ นฐานท ด

ตอองคประกอบของการควบคมภายในอ น และในกรณท สภาพแวดลอมการควบคม

มขอบกพรอง ขอบกพรองนนมผลกระทบตอองคประกอบของการควบคมภายในอ น

หรอไม (อางถงยอหนาท ก77-ก87)

กระบวนการประเมนความเส ยงของกจการ

15. ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจวากจการมกระบวนการดงตอไปนหรอไม

(ก) การระบความเส ยงทางธรกจท เก ยวของกบวตถประสงคในการรายงานทางการเงน

(ข) การประมาณความมนยส าคญของความเส ยง

(ค) การประเมนโอกาสท จะเกดความเส ยง และ

(ง) การก าหนดวธการท จะจดการกบความเส ยงดงกลาว (อางถงยอหนาท ก88)

16. หากกจการมกระบวนการประเมนความเส ยงขางตน (ตอไปน จะใชค าวา “กระบวนการประเมน

ความเส ยงของกจการ”) ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจในกระบวนการดงกลาวและผล

ของการประเมนความเส ยงนน หากผสอบบญชพบวามความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญซ งผบรหารไมไดระบไว ผสอบบญชตองประเมนวามความเส ยง

ใดท ผสอบบญชคาดวากจการควรระบไดจากกระบวนการประเมนความเส ยงของกจการ หากม

ความเส ยงดงกลาว ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจวา เพราะเหตใดกระบวนการประเมน

ความเส ยงของกจการจงไมสามารถระบความเส ยงนน และตองประเมนวากระบวนการประเมน

ความเส ยงของกจการนนมความเหมาะสมตอสถานการณหรอมขอบกพรองท มนยส าคญ

ในการควบคมภายในท เก ยวของกบกระบวนการประเมนความเส ยงของกจการนนหรอไม

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

5 TSA 315 (ปรบปรง)

17. หากกจการไมไดมกระบวนการประเมนความเส ยง หรอมเพยงกระบวนการประเมนความเส ยง

เฉพาะกจ ผ สอบบญชตองปรกษาหารอกบผ บรหารวาไดมการระบความเส ยงทางธรกจ

ท เก ยวของกบวตถประสงคของการรายงานทางการเงนหรอไม และมการจดการกบความเส ยงนน

อยางไร ผ สอบบญชตองประเมนวาการขาดหลกฐานของกระบวนการประเมนความเส ยงม

ความเหมาะสมกบสถานการณหรอไม หรอเปนการแสดงถงการมขอบกพรองท มนยส าคญ

ในการควบคมภายในหรอไม(อางถงยอหนาท ก89)

ระบบสารสนเทศ (รวมถงกระบวนการทางธรกจท เก ยวของ) ท เก ยวของกบรายงานทางการเงน และ

การส อสาร

18. ผ สอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจในระบบสารสนเทศ (รวมถงกระบวนการทางธรกจ

ท เก ยวของ) ท เก ยวของกบรายงานทางการเงน ซงรวมถงเรองดงตอไปน (อางถงยอหนาท

ก90-ก92 และ ก95-ก96)

(ก) ประเภทของรายการในการด าเนนงานของกจการท มนยส าคญตองบการเงน

(ข) วธการปฏบตท อยภายใตเทคโนโลยสารสนเทศและระบบท ปฏบตดวยมอท ท าใหเกด

รายการ บนทก ประมวลผล แกไขรายการในกรณท จ าเปน ผานรายการไปยงสมดบญช

แยกประเภท และรายงานในงบการเงน

(ค) การบนทกรายการบญชท เก ยวของ ไมวาจะเปนทางอเลกทรอนกส หรอดวยมอ ขอมล

ประกอบและบญชเฉพาะในงบการเงนท ใชในการท าใหเกด บนทก ประมวลผล และ

รายงานรายการ ทงน รวมถงการแกไขขอมลใหถกตองและการผานรายการไปยงบญช

แยกประเภททวไป

(ง) วธการท ระบบสารสนเทศใชรวบรวมเหตการณและเงอนไขนอกเหนอจากรายการตาง ๆ

ท มนยส าคญตองบการเงน

(จ) กระบวนการรายงานทางการเงนท ใชในการจดท างบการเงนของกจการ รวมถง การประมาณการ

ทางบญช และการเปดเผยขอมลท มนยส าคญ และ

(ฉ) การควบคมเก ยวกบการจดท าสมดรายวนทวไป รวมถงสมดรายวนท ไมไดก าหนดไวเปน

มาตรฐานท ใชบนทกรายการท ไมไดเกดขนเปนประจ า รายการท ไมปกต หรอรายการ

ปรบปรง (อางถงยอหนาท ก93-ก94)

การไดมาซ งความเขาใจในระบบสารสนเทศท เก ยวของกบการรายงานทางการเงนตองรวม

ความเขาใจในสวนท ระบบนนเก ยวของกบขอมลท เปดเผยในงบการเงน ซงรวบรวมจากขอมล

ในสมดแยกประเภททวไปและสมดแยกประเภทยอยหรอจากแหลงขอมลอ น

19. ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจวากจการมการส อสารบทบาทและความรบผดชอบของการ

รายงานทางการเงนและประเดนส าคญท เก ยวของกบรายงานทางการเงนอยางไร (อางถง

ยอหนาท ก97-ก98) รวมถง

(ก) การส อสารระหวางผบรหารและผมหนาท ในการก ากบดแล และ

(ข) การส อสารกบบคคลภายนอก เชน หนวยงานท ก ากบดแล

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

6 TSA 315 (ปรบปรง)

กจกรรมการควบคมท เก ยวของกบการสอบบญช

20. ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจในกจกรรมการควบคมท เก ยวของกบการสอบบญช

ในกรณท ผสอบบญชพจารณาเหนวามความจ าเปนท ตองท าความเขาใจเพ อใชในการประเมน

ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในระดบท เก ยวกบส งท

ผบรหารไดใหการรบรองไว และออกแบบวธการตรวจสอบเพ อรองรบความเส ยงท ไดประเมน

ไว การสอบบญชมไดก าหนดใหตองท าความเขาใจกจกรรมควบคมทงหมดท เก ยวของกบแตละ

ประเภทของรายการ ยอดคงเหลอทางบญชและการเปดเผยขอมลในงบการเงนท ส าคญ หรอท

เก ยวของกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวทกรายการท เก ยวของ (อางถงยอหนาท

ก99-ก106)

21. ในการท าความเขาใจกจกรรมการควบคม ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจวากจการ ม

การตอบสนองตอความเส ยงท เกดจากเทคโนโลยสารสนเทศอยางไร (อางถงยอหนาท

ก107-ก109)

การตดตามผลการควบคม

22. ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจในกจกรรมหลกท กจการใชในการตดตามผลการควบคม

ภายในเก ยวกบการรายงานทางการเงน ซ งรวมถงกจกรรมเก ยวกบกจกรรมการควบคมท

เก ยวของกบการสอบบญช และใหไดมาซ งความเขาใจวากจการไดมการด าเนนการแกไข

การควบคมท มขอบกพรองอยางไร (อางถงยอหนาท ก110-ก112)

23. ในกรณท กจการมหนวยงานตรวจสอบภายใน1 ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจในลกษณะ

ความรบผดชอบของหนวยงานตรวจสอบภายใน สถานะในองคกร และกจกรรมท ไดท าไปแลว

และท ก าลงจะท า (อางถงยอหนาท ก113-ก120)

24. ผสอบบญชตองไดมาซ งความเขาใจในแหลงท มาของขอมลท ใชในกจกรรมการตดตามผลและ

เกณฑท ผบรหารใชในการพจารณาวาขอมลนาเช อถออยางเพยงพอส าหรบแตละวตถประสงค

(อางถงยอหนาท ก121)

การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

25. ผสอบบญชตองระบและประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญ ดงน

(ก) ในระดบของงบการเงน และ (อางถงยอหนาท ก122-ก125)

(ข) ในระดบท เก ยวกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวของประเภทของรายการ ยอดคงเหลอ

ทางบญช และการเปดเผยขอมล (อางถงยอหนาท ก126-ก131)

ทงน เพ อใชเปนเกณฑในการออกแบบและการน าไปปฏบตงานตรวจสอบตอไป

1 มาตรฐานการสอบบญช รหส 610 (ปรบปรง) “การใชผลงานของผตรวจสอบภายใน” ยอหนาท 14(ก) ไดใหค าจ ากดความของ

“หนวยงานตรวจสอบภายใน” เพ อใหเปนไปตามวตถประสงคของมาตรฐานสอบบญช

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

7 TSA 315 (ปรบปรง)

26. เพ อใหบรรลวตถประสงคขางตน ผสอบบญชตอง

(ก) ระบ ความเส ยงตลอดกระบวนการเพ อการไดมาซ งความ เขาใจกจการและ

สภาพแวดลอมของกจการ รวมถงการควบคมท เก ยวของกบความเส ยง โดยการ

พจารณาประเภทของรายการ ยอดคงเหลอทางบญชและการเปดเผยขอมลในงบการเงน

(รวมทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพของการเปดเผยขอมลดงกลาว) (อางถงยอหนาท

ก132-ก136)

(ข) ประเมนความเส ยงท ระบไดวา เปนความเส ยงท สงผลกระทบแผกระจายไปยงงบการเงน

โดยรวมและมโอกาสกระทบตอส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวในหลาย ๆ เรองหรอไม

(ค) เช อมโยงความเส ยงท ระบไดกบส งท สามารถผดพลาดไดในระดบท เก ยวกบส งท ผบรหารได

ใหการรบรองไว โดยพจารณาการควบคมท เก ยวของท ผ สอบบญชต งใจท จะทดสอบ

(อางถงยอหนาท ก137-ก139)

(ง) พจารณาความนาจะเปนของการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง รวมถงโอกาสท จะ

มการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงในหลายเรอง และพจารณาวาผลของการแสดงขอมลท

ขดตอขอเทจจรงท อาจเกดข นจะสงผลใหเกดการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญหรอไม (อางถงยอหนาท ก140)

ความเสยงซงตองมการพจารณาเรองการตรวจสอบเปนพเศษ

27. การประเมนความเส ยงท ไดกลาวถงในยอหนาท 25 นน ผสอบบญชตองพจารณาวาความเส ยงท

ระบไดใดท ผสอบบญชเหนวาเปนความเส ยงท มนยส าคญ ในการใชดลยพนจน ผสอบบญช

ตองไมรวมผลกระทบจากการควบคมท ระบไดท เก ยวของกบความเส ยงนน

28. ในการใชดลยพนจวาความเส ยงใดเปนความเส ยงท มนยส าคญ ผสอบบญชตองพจารณาถง

เรองดงตอไปน เปนอยางนอย

(ก) ความเส ยงนนเก ยวของกบการทจรตหรอไม

(ข) ความเส ยงนนเก ยวของกบภาวะเศรษฐกจท ส าคญในขณะนน การบญชหรอพฒนาการ

อ น ๆ ซ งตองใหความสนใจเปนพเศษหรอไม

(ค) ความซบซอนของรายการ

(ง) ความเส ยงนนเก ยวของกบรายการท ส าคญระหวางกจการหรอบคคลท เก ยวของกน

หรอไม

(จ) ระดบการใชดลยพนจในการวดมลคาของขอมลทางการเงนท เก ยวของกบความเส ยง

โดยเฉพาะอยางยงการวดมลคาท เก ยวของกบความไมแนนอนอยางมาก และ

(ฉ) ความเส ยงนนเก ยวของกบรายการท มนยส าคญท ไมใชการด าเนนธรกจตามปกตของ

กจการหรอรายการท ผดปกตหรอไม(อางถงยอหนาท ก141-ก145)

29. หากผสอบบญชไดพจารณาแลววาความเส ยงท มนยส าคญเกดข น ผสอบบญชตองไดมาซ ง

ความเขาใจในการควบคมของกจการ รวมถงกจกรรมการควบคมท เก ยวของกบความเส ยงนน

(อางถงยอหนาท ก146-ก148)

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

8 TSA 315 (ปรบปรง)

ความเสยงทวธการตรวจสอบเนอหาสาระเพยงอยางเดยวไมสามารถใชเปนหลกฐานการสอบบญชท

เหมาะสมอยางเพยงพอ

30. ในความเส ยงบางประเภท ผสอบบญชอาจเหนวาเปนไปไมไดท จะไดรบหลกฐานการสอบบญช

ท เหมาะสมอยางเพยงพอจากวธการตรวจสอบเนอหาสาระเพยงอยางเดยว ความเส ยงประเภทน

อาจเก ยวเน องกบการบนทกรายการท ไมถกตองหรอไมครบถวนของประเภทของรายการท

เกดขนเปนประจ าท ส าคญหรอยอดคงเหลอทางบญชท ส าคญ ซ งมกเกดขนจากการประมวลผล

แบบอตโนมตโดยไมไดใชระบบท ปฏบตดวยมอเขาไปเก ยวของหรอใชนอย กรณดงกลาว ผสอบ

บญชตองไดมาซ งความเขาใจในการควบคมของกจการท มตอความเส ยงดงกลาว (อางถง

ยอหนาท ก149-ก151)

การปรบเปลยนการประเมนความเสยง

31. การประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญของผสอบบญช

ในระดบท เก ยวกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวอาจมการเปลยนแปลงระหวางการปฏบตงาน

ตรวจสอบเม อไดรบหลกฐานการสอบบญชเพ มขน ในสถานการณท ผสอบบญชไดรบหลกฐาน

การสอบบญชจากการตรวจสอบเพ มเตม หรอไดรบขอมลใหมซ งมความขดแยงกบหลกฐาน

การสอบบญชท ผสอบบญชใชเปนเกณฑในการประเมนไวแตเดม ผสอบบญชควรปรบเปลยน

การประเมนความเส ยงและปรบเปลยนแผนงานการสอบบญชใหสอดคลองตอไป (อางถงยอหนาท

ก152)

เอกสารหลกฐาน

32. ผสอบบญชตองรวบรวมเอกสารหลกฐานการตรวจสอบบญชดงตอไปน 2

(ก) การปรกษาหารอภายในกลมผปฏบตงานตรวจสอบตามท ก าหนดไวในยอหนาท 10

และขอสรปจากการตดสนใจท ส าคญ

(ข) องคประกอบท ส าคญของความเขาใจท ไดมาเก ยวกบกจการและสภาพแวดลอมของ

กจการตามท ระบไวในยอหนาท 11 และองคประกอบการควบคมภายในตามท กลาวไว

ในยอหนาท 14-24 แหลงท มาของขอมลท ไดมาจากการท าความเขาใจขางตนและจาก

การใชวธการประเมนความเส ยง

(ค) ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญท ไดระบและ

ประเมนไวในระดบงบการเงนและในระดบท เก ยวกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไว

ตามท ก าหนดไวในยอหนาท 25

(ง) ความเส ยงท ระบไดและการควบคมท เก ยวของท ผสอบบญชไดรบจากการท าความเขาใจ

ตามท ไดก าหนดไวในยอหนาท 27-30 (อางถงยอหนาท ก153-ก156)

2 มาตรฐานการสอบบญช รหส 230 “เอกสารหลกฐานของงานตรวจสอบ” ยอหนาท 8-11 และยอหนาท ก6

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

9 TSA 315 (ปรบปรง)

การน าไปปฏบตและค าอธบายอน

วธการประเมนความเสยงและกจกรรมทเกยวของ (อางถงยอหนาท 5)

ก1. การไดมาซ งความเขาใจในกจการและสภาพแวดลอมของกจการ รวมถงการควบคมภายใน

ของกจการ (ตอไปนจะใชค าวา “การท าความเขาใจกจการ”) เปนกระบวนการท ตอเน อง และ

เปนกระบวนการรวบรวมขอมล การท าขอมลใหเปนปจจบน และการวเคราะหขอมลตลอด

ระยะเวลาท ด าเนนการตรวจสอบ การท าความเขาใจกอใหเกดกรอบในการอางอง เพ อให

ผสอบบญชสามารถวางแผนการตรวจสอบและใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพตลอด

ระยะเวลาของการตรวจสอบ ยกตวอยางเชน

• การประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญของ

งบการเงน

• การก าหนดความมสาระส าคญ ตามมาตรฐานการสอบบญช รหส 3203

• การพจารณาความเหมาะสมของการเลอกและการใชนโยบายการบญช และความเพยงพอ

ของการเปดเผยขอมลในงบการเงน

• การระบถงสวนท เก ยวกบจ านวนเงนหรอการเปดเผยขอมลในงบการเงนท อาจตอง

พจารณาเร องการตรวจสอบเปนพเศษ เชน รายการกบบคคลหรอกจการท เก ยวของกน

หรอการประเมนความสามารถในการด าเนนงานตอเน องของกจการโดยผบรหาร หรอ

การพจารณาวตถประสงคทางธรกจของรายการคาท เกดขน

• การก าหนดคาความคาดหวงท จะใชในการวเคราะหเปรยบเทยบ

• การตอบสนองตอความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

รวมถงการออกแบบและปฏบตตามวธการตรวจสอบเพ อใหไดมาซ งหลกฐานการสอบบญช

ท เหมาะสมอยางเพยงพอ

• การประเมนความเพยงพอและความเหมาะสมของหลกฐานการสอบบญชท ไดรบ เชน

ความเหมาะสมของสมมตฐาน และความเหมาะสมของค ารบรองของผบรหารทงโดยวาจา

และลายลกษณอกษร

ก2. ผสอบบญชอาจใชขอมลท ไดมาจากการใชวธการประเมนความเส ยงและกจกรรมท เก ยวของ

เปนหลกฐานสนบสนนการประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญ นอกจากน ในการประเมนความเส ยง ผสอบบญชอาจไดมาซ งหลกฐานการสอบบญช

เก ยวกบประเภทของรายการ ยอดคงเหลอทางบญช และการเปดเผยขอมล และส งท ผบรหาร

ไดใหการรบรองไว ตลอดจนขอมลท เก ยวกบประสทธผลของการควบคม ถงแมวาวธการเหลาน

อาจไมไดถกวางแผนไววาเปนการตรวจสอบเน อหาสาระหรอเปนการทดสอบการควบคม

ผสอบบญชอาจเลอกการตรวจสอบเน อหาสาระหรอการทดสอบการควบคมพรอมกนกบ

การประเมนความเส ยง เพ อใหการตรวจสอบมประสทธภาพ

3 มาตรฐานการสอบบญช รหส 320 “ความมสาระส าคญในการวางแผนและการปฏบตงานสอบบญช”

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

10 TSA 315 (ปรบปรง)

ก3. ผสอบบญชควรใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพในการก าหนดขอบเขตการท าความเขาใจ

กจการตามท ตองการ ผสอบบญชควรพจารณาเบองตนวามความเขาใจเพยงพอหรอไมท จะ

บรรลวตถประสงคท ระบไวในมาตรฐานการสอบบญชฉบบน ระดบของความเขาใจในกจการท

ผสอบบญชตองมในการปฏบตงานตรวจสอบจะนอยกวาระดบความเขาใจในกจการของ

ผบรหารในการบรหารกจการ

ก4. ความเส ยงท ผสอบบญชตองประเมนตามท ก าหนดไวในมาตรฐานการสอบบญชฉบบน รวมถง

ความเส ยงท เกดจากขอผดพลาดและการทจรต อยางไรกตาม เน องจากเรองของการทจรตม

ความส าคญ จงมขอก าหนดและแนวทางเพ มเตมตามท ระบไวในมาตรฐานการสอบบญช รหส

240 ซ งเก ยวของกบวธการประเมนความเส ยงและกจกรรมท เก ยวของเพ อใหไดมาซ งขอมลท

ใชในการระบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขด ตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

อนเน องมาจากการทจรต4

ก5. ถงแมวาผสอบบญชจะตองใชวธการประเมนความเส ยงทกวธตามท ระบไวในยอหนาท 6

ในการไดมาซ งความเขาใจในกจการ (ดยอหนาท 11-24) ผสอบบญชไมจ าเปนตองใช

ทกวธการในการท าความเขาใจในแตละเรอง ผสอบบญชอาจใชวธการอ น ซ งเปนประโยชนใน

การระบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ตวอยางเชน

• การสอบทานขอมลท ไดมาจากแหลงภายนอก เชน วารสารทางเศรษฐกจและการคา รายงาน

ของนกวเคราะห ธนาคาร หรอบรษทจดอนดบความนาเช อถอ หรอขาวสารของทางราชการ

หรอขาวสารท เก ยวกบเรองการเงน

• การสอบถามท ปรกษากฎหมายภายนอกของกจการ หรอผเช ยวชาญในการประเมนราคา

ท กจการใชบรการอย

การสอบถามผบรหาร หนวยงานตรวจสอบภายในและหนวยงานหรอบคคลอ นในกจการ (อางถง

ยอหนาท 6(ก))

ก6. ผสอบบญชไดรบขอมลจ านวนมากจากการสอบถามผบรหารและผมหนาท รบผดชอบใน

การจดท ารายงานทางการเงน และอาจไดรบจากการสอบถามหนวยงานตรวจสอบภายใน

(ถากจการมหนวยงานดงกลาว) และจากการสอบถามหนวยงานหรอบคคลอ นภายในกจการ

ก7. ผสอบบญชอาจไดมาซ งขอมลหรอมมมองท แตกตางในการประเมนความเส ยงจากการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญจากการสอบถามบคคลอ นในกจการและพนกงาน

อ น ซ งมอ านาจหนาท ในระดบท แตกตางกน ตวอยางเชน

• การสอบถามผ มหนาท ในการก ากบดแลโดยตรงอาจชวยใหผ สอบบญชเขาใจ

สภาพแวดลอมในการจดท างบการเงน มาตรฐานการสอบบญช รหส 260 (ปรบปรง)5

4 มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 “ความรบผดชอบของผสอบบญชเก ยวกบการพจารณาการทจรตในการตรวจสอบงบการเงน”

ยอหนาท 12-24

5 มาตรฐานการสอบบญช รหส 260 (ปรบปรง) “การส อสารกบผมหนาท ในการก ากบดแล” ยอหนาท 4(ข)

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

11 TSA 315 (ปรบปรง)

ระบถงความส าคญของการส อสารแบบสองทางอยางมประสทธผล เพ อชวยให

ผสอบบญชไดรบขอมลจากผมหนาท ก ากบดแลในเรองน ดวย

• การสอบถามพนกงานท มสวนรวมในการท าใหเกดการประมวลผลและการบนทกรายการ

ท มความซบซอนหรอรายการท ไมปกตอาจชวยผสอบบญชในการประเมนความเหมาะสม

ของการเลอกและการน านโยบายการบญชบางเรองมาใช

• การสอบถามท ปรกษาทางกฎหมายภายในกจการโดยตรงอาจท าใหไดขอมลในเรอง

กฎหมาย การปฏบตตามกฎหมายหรอขอบงคบ ความร เก ยวกบการทจรตหรอขอสงสย

เก ยวกบการทจรตท มผลกระทบตอกจการ การประกน ภาระผกพนหลงการขาย ขอตกลง

ตาง ๆ (เชน การรวมทน) กบคคาทางธรกจและเงอนไขในสญญาตาง ๆ

• การสอบถามพนกงานการตลาดและพนกงานขายโดยตรงอาจท าใหผ สอบบญช

ไดรบขอมลเก ยวกบการเปลยนแปลงกลยทธทางการตลาด แนวโนมการขาย หรอ

สญญาท มกบลกคาของกจการ

• การสอบถามหนวยงานบรหารความเส ยง (หรอบคคลหรอหนวยงานอ นท ท าหนาท

ด งก ล าว) โดยตรง อ าจท าใหผ สอบบญ ช ได รบ ขอม ล เก ย ว กบ ความ เส ย ง

ในการด าเนนงานหรอการปฏบตตามกฎหมาย ซ งอาจมผลกระทบตอการจดท ารายงาน

ทางการเงน

• การสอบถามพนกงานสวนงานระบบสารสนเทศโดยตรงอาจท าใหไดทราบถง

การเปลยนแปลงของระบบ ขอผดพลาดท เกดข นในระบบหรอการควบคม และ

ความเส ยงท เก ยวของกบระบบสารสนเทศ

ก8. การไดมาซ งความเขาใจในกจการและสภาพแวดลอมของกจการเปนกระบวนการท ท าอยาง

ตอเน องดงนน การสอบถามของผสอบบญชจงอาจเกดขนตลอดระยะเวลาการตรวจสอบ

การสอบถามหนวยงานตรวจสอบภายใน

ก9. ในกรณท กจการมหนวยงานตรวจสอบภายใน การสอบถามบคคลท เหมาะสมภายในหนวยงาน

นนอาจท าใหผสอบบญชไดขอมลท เปนประโยชนในการไดมาซ งความเขาใจในกจการและ

สภาพแวดลอมของกจการ และใหขอมลเพ อการระบและประเมนความเส ยงจากการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญท งในระดบ งบการเงนและในระดบของ

ส งท ผบรหารใหการรบรองไว ในการปฏบตงานของหนวยงานตรวจสอบภายในมกจะไดขอมล

เก ยวกบการด าเนนการของกจการและความเส ยงในธรกจ และอาจพบประเดนจากงาน

ตรวจสอบ เชน ขอบกพรองหรอความเส ยงในการควบคมภายในท ระบได อาจเปนขอมลท

ส าคญท ผสอบบญชจะไดมาซ งความเขาใจในกจการ การประเมนความเส ยงหรอแงมมอ นใน

การตรวจสอบของผสอบบญช การสอบถามโดยผสอบบญชจงควรเกดขน ไมวาผสอบบญช

คาดวาจะใชผลงานของหนวยงานตรวจสอบภายในเพ อการปรบเปลยนลกษณะหรอชวงเวลา

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

12 TSA 315 (ปรบปรง)

หรอลดขอบเขตการปฏบตงานสอบบญชหรอไม6 การสอบถามอาจมงเนนเฉพาะประเดนท

หนวยงานตรวจสอบภายในไดน าเสนอตอผมหนาท ก ากบดแล และผลของการประเมน

ความเส ยงของหนวยงานตรวจสอบภายใน

ก10. โดยอางองจากส งท ผสอบบญชไดรบจากการสอบถาม ถาปรากฏวามประเดนท พบ ซ งเก ยวของ

กบการจดท ารายงานทางการเงนของกจการและการตรวจสอบ ผสอบบญชอาจพจารณาวา

การอานรายงานของหนวยงานตรวจสอบภายในท เก ยวของมความเหมาะสม ตวอยางของ

รายงานของหนวยงานตรวจสอบภายในท เก ยวของอาจรวมถง กลยทธของหนวยงานและเอกสาร

เก ยวกบการวางแผน และรายงานท จดท าขนเพ อรายงานตอผบรหารหรอผมหนาท ก ากบดแล

เก ยวกบประเดนท พบจากการตรวจสอบของหนวยงานตรวจสอบภายใน

ก11. นอกจากน ตามมาตรฐานการสอบบญช รหส 2407 หากหนวยงานตรวจสอบภายในไดให

ขอมลแกผสอบบญชเก ยวกบการทจรตท เกดขนหรอสงสยวาจะเกด ผสอบบญชตองน าขอมล

ดงกลาวไปใชในการระบถงความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญ ซ งเปนผลจากการทจรตดวย

ก12. บคคลท เหมาะสมในหนวยงานตรวจสอบภายในท ผสอบบญชไดสอบถาม ควรเปนบคคลท

ผสอบบญชเหนวามความร ประสบการณหรออ านาจหนาท เชน หวหนาหนวยงานตรวจสอบ

ภายใน หรอบคคลอ นในหนวยงานแลวแตสถานการณ ผสอบบญชอาจพจารณาท จะประชม

กบบคคลเหลาน เปนครงคราวตามความเหมาะสม

ขอควรพจารณาเฉพาะส าหรบหนวยงานภาครฐ (อางองยอหนาท 6 (ก))

ก13. ผสอบบญชของหนวยงานภาครฐบอยครงท มความรบผดชอบเก ยวกบการควบคมภายในหรอ

การปฏบตตามกฎหมายและขอก าหนดทางกฎหมายท มอย การสอบถามบคคลในหนวยงาน

ตรวจสอบภายในท เหมาะสมสามารถชวยผสอบบญชในการระบความเส ยงท จะเกดการไม

ปฏบตตามกฎหมายและขอก าหนดทางกฎหมายท มสาระส าคญท มอย และความเส ยงท จะเกด

ขอบกพรองในการควบคมภายในเก ยวกบการจดท ารายงานทางการเงนการวเคราะห

เปรยบเทยบ (อางถงยอหนาท 6 (ข))

ก14. การวเคราะหเปรยบเทยบท ท าในการประเมนความเส ยงอาจใหแงมมของกจการท ผสอบบญช

ไมเคยทราบมากอน และอาจชวยในการประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ เพ อเปนขอมลส าหรบการออกแบบและการน าวธท ตอบสนอง

ตอความเส ยงไปปฏบต การวเคราะหเปรยบเทยบท ใชในประเมนความเส ยงอาจรวมทงขอมล

ดานการเงนและไมใชดานการเงน เชน ความสมพนธระหวางยอดขายกบพ นท ขายหรอปรมาณ

สนคาท ขาย

6 ขอก าหนดท เก ยวของไดแสดงอยในมาตรฐานการสอบบญช รหส 610 (ปรบปรง)

7 มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ยอหนาท 19

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

13 TSA 315 (ปรบปรง)

ก15. วธการวเคราะหเปรยบเทยบอาจชวยในการระบการมอยของรายการหรอเหตการณท ผดปกต

และจ านวนเงน อตราสวนทางการเงน และแนวโนมท อาจเปนประเดนท มนยตอการสอบบญช

ความสมพนธท ผดปกตหรอท ไมเปนไปตามท คาดการณไวอาจชวยผสอบบญชในการระบ

ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ โดยเฉพาะอยางยง

ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเน องมาจากการทจรต

ก16. อยางไรกตาม เม อการวเคราะหเปรยบเทยบนนใชขอมลแบบยอดรวมเพ อการวเคราะห

เบองตน (ซ งมกเกดขนกบการวเคราะหเปรยบเทยบในขนตอนการประเมนความเส ยง) ผลของ

การวเคราะหเปรยบเทยบ ใหเพยงขอบงชอยางคราว ๆ วามการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระส าคญหรอไม ในกรณดงกลาว การพจารณาผลของการวเคราะหเปรยบเทยบนน

รวมกบขอมลอ นท รวบรวมจากการระบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอน

เปนสาระส าคญ อาจชวยผสอบบญชในการท าความเขาใจและการประเมนผลของการวเคราะห

เปรยบเทยบได

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก17. ในกจการขนาดเลกบางแหงอาจไมมขอมลการเงนระหวางกาลหรอประจ าเดอน ซ งใชเพ อการวเคราะห

เปรยบเทยบ ในสถานการณดงกลาวถงแมวาผสอบบญชอาจวเคราะหเปรยบเทยบอยางม

ขอจ ากดเพ อวางแผนการตรวจสอบหรอไดขอมลจากการสอบถาม ผ สอบบญชอาจตอง

วางแผนเพ อวเคราะหเปรยบเทยบ เพ อระบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญโดยใชรางงบการเงนฉบบแรกของกจการ

การสงเกตการณและการตรวจทาน (อางถงยอหนาท 6 (ค))

ก18. การสงเกตการณและการตรวจทานอาจสนบสนนการสอบถามขอมลจากผบรหารและบคคล

อ นและยงใหขอมลเก ยวกบกจการและสภาพแวดลอมของกจการ ตวอยางของวธการดงกลาว

รวมถงการสงเกตการณและการตรวจทานในเร องดงตอไปน

• การด าเนนงานของกจการ

• เอกสาร (เชน แผนและกลยทธทางธรกจ) บนทกทางบญช และคมอการควบคมภายใน

• รายงานท จดท าโดยผบรหาร (เชน รายงานการบรหารงานรายไตรมาสและงบการเงน

ระหวางกาล) และผมหนาท ในการก ากบดแล (เชน รายงานการประชมของคณะกรรมการ

บรษท)

• ท ดน ส งปลกสรางและโรงงานของกจการ

ขอมลทไดรบในงวดกอน (อางถงยอหนาท 9)

ก19. ประสบการณในกจการและวธการตรวจสอบในงวดกอนของผสอบบญชอาจใหขอมลแกผสอบบญช

ในเร องดงตอไปน

• การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงในอดตไดถกแกไขในเวลาท เหมาะสมหรอไม

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

14 TSA 315 (ปรบปรง)

• ลกษณะของกจการและสภาพแวดลอมของกจการ รวมถงการควบคมภายในของกจการ

(รวมถงขอบกพรองในการควบคมภายใน)

• การเปลยนแปลงท ส าคญในกจการหรอการด าเนนงานของกจการจากรอบบญชกอนอาจ

ชวยใหผสอบบญชมความเขาใจในกจการอยางเพยงพอเพ อใชในการระบและประเมน

ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

• ประเภทของรายการและเหตการณอ นๆ หรอยอดคงเหลอทางบญช (และการเปดเผย

ขอมลท เก ยวของ) ซงผสอบบญชมประสบการณท ยงยากในการปฏบตวธการตรวจสอบ

ท จ าเปน ตวอยางเชน รายการท มความซบซอน

ก20. หากผสอบบญชตงใจท จะใชขอมลท ไดมาในงวดกอนเพ อการตรวจสอบในงวดปจจบน ผสอบบญช

ตองพจารณาวาขอมลท ไดมาในงวดกอนยงคงมความเก ยวของกบการตรวจสอบในงวดปจจบน

หรอไม เชน การเปลยนแปลงสภาพแวดลอมในการควบคมอาจสงผลตอความเก ยวของของ

ขอมลท ไดรบมาจากงวดกอน ในการพจารณาวาการเปลยนแปลงท เกดข นมผลกระทบตอ

ความเก ยวของของขอมลดงกลาวหรอไม ผสอบบญชอาจสอบถามและใชวธการตรวจสอบอ น

ท เหมาะสม เชน การใชวธเดนตามผงทางเดนเอกสารในระบบท เก ยวของ

การปรกษาหารอภายในกลมผปฏบตงานตรวจสอบ (อางถงยอหนาท 10)

ก21. การปรกษาหารอภายในกลมผปฏบตงานตรวจสอบเก ยวกบความเปนไปไดท งบการเงนของ

กจการอาจแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ จะชวยในเร องดงตอไปน

• เปดโอกาสใหสมาชกในกลมผปฏบตงานตรวจสอบท มประสบการณการตรวจสอบสง

กวา รวมถงผสอบบญชท รบผดชอบงานมสวนรวมในการใหความร เก ยวกบกจการท

ตรวจสอบ

• เปดโอกาสใหสมาชกในกลมผปฏบตงานตรวจสอบไดแลกเปล ยนขอมลเก ยวกบความ

เส ยงทางธรกจของกจการ และเก ยวกบวารายการใดในงบการเงนท อาจมการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ซ งเปนผลมาจากการทจรตและ

ขอผดพลาดไดโดยงายและดวยวธการใด

• ชวยใหสมาชกในกลมผปฏบตงานตรวจสอบไดเขาใจถงโอกาสท จะเกดการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในงบการเงนในสวนงานท ตนไดรบ

มอบหมาย และผลของวธการตรวจสอบท สมาชกไดปฏบตอาจกระทบตอแงมมอ น

ของการตรวจสอบอยางไร ซ งรวมถงการตดสนใจเก ยวกบลกษณะ ระยะเวลา และ

ขอบเขตการตรวจสอบดวย

• จดใหมบรรทดฐานในกลมผปฏบตงานตรวจสอบในการส อสารและแลกเปล ยนขอมล

ใหมท ไดมาในระหวางการตรวจสอบท อาจมผลตอการประเมนความเส ยงจากการ

แสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญหรอวธการตรวจสอบท ใชเพ อ

ตอบสนองตอความเส ยงเหลานน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

15 TSA 315 (ปรบปรง)

มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ไดใหขอก าหนดและแนวทางเพ มเตมท เก ยวของกบการ

หารอภายในกลมผปฏบตงานตรวจสอบเก ยวกบความเส ยงจากการทจรต8

ก22. สวนหน งของการปรกษาหารอในกลมผปฏบตงานตรวจสอบตามยอหนาท 10 การพจารณาถง

ขอก าหนดในการเปดเผยขอมลในงบการเงนตามแมบทการรายงานทางการเงนท เก ยวของชวย

ในการระบถงความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญเก ยวกบการ

เปดเผยขอมลในงบการเงนท อาจมอยในชวงแรกๆ ของการตรวจสอบ ตวอยางของเรองท กลม

ผปฏบตงานการตรวจสอบอาจปรกษาหารอ รวมถง

• การเปลยนแปลงในขอก าหนดในการรายงานทางการเงน ซ งอาจมผลท าใหมการ

เปดเผยขอมลใหมหรอมการปรบปรงใหม

• การเปลยนแปลงในสภาพแวดลอม เงอนไขทางการเงน หรอกจกรรมของกจการ อาจ

มผลท าใหมการเปดเผยขอมลใหมหรอมการปรบปรงใหม ตวอยางเชน การรวมธรกจ

ท ส าคญในระหวางงวดท ตรวจสอบ

• การเปดเผยขอมล ซ งเคยเกดความยงยากในการไดรบหลกฐานการสอบบญชท

เหมาะสมอยางเพยงพอในอดต และ

• การเปดเผยขอมลเก ยวกบเรองท มความซบซอน รวมถง เรองท ผบรหารใชดลยพนจท

ส าคญวาจะเปดเผยขอมลใด

ก23. การปรกษาหารอในแตละครงไมจ าเปนตองมสมาชกในกลมผปฏบตงานการตรวจสอบทกคน

(เชน การตรวจสอบท มหลายสถานท ) หรอไมจ าเปนท ทกคนในกลมผปฏบตงานตรวจสอบจะ

ไดรบการแจงขอสรปท ไดจากการปรกษาหารอในทกประเดน ผสอบบญชท รบผดชอบงานอาจ

ปรกษาหารอประเดนตาง ๆ กบสมาชกหลกในกลมผปฏบตงานตรวจสอบ ซงรวมถง ผช านาญ

หรอมความร เฉพาะดานและผรบผดชอบในการตรวจสอบกจการภายในกลม หากพจารณาแลว

เหนวาเหมาะสม ในขณะท มอบหมายงานการปรกษาหารอใหกบผอ น โดยพจารณาถงขอบเขต

ของการส อสารท จ าเปนในกลมผ ปฏบตงานตรวจสอบ การจดท าแผนการส อสารท ไดรบ

ความเหนชอบจากผสอบบญชท รบผดชอบงาน อาจใชเปนประโยชนได

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก24. ผสอบบญชท รบผดชอบงานอาจเปนผปฏบตงานตรวจสอบสวนใหญในกจการขนาดเลก

(ในบางกรณอาจเปนผปฏบตงานแตเพยงผเดยว) ในกรณดงกลาว ผสอบบญชท รบผดชอบงาน

ซ งเปนผวางแผนการตรวจสอบ ตองเปนผพจารณาความเปนไปไดท งบการเงนของกจการอาจ

แสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญอนเน องมาจากการทจรตและขอผดพลาด

8 มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ยอหนาท 15

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

16 TSA 315 (ปรบปรง)

การท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการ รวมถงการควบคมภายในของกจการ

กจการและสภาพแวดลอมของกจการ

อตสาหกรรม ขอก าหนดทางกฎหมายและปจจยภายนอกอน (อางถงยอหนาท 11 (ก))

ปจจยทางอตสาหกรรม

ก25. ปจจยท เก ยวของกบอตสาหกรรม รวมถงเงอนไขของอตสาหกรรม เชน สภาพการแขงขน

ความสมพนธระหวางผขายและลกคา และการพฒนาทางเทคโนโลย ตวอยางท ผสอบบญช

อาจพจารณารวมถง

• การตลาดและการแขงขน รวมถงอปสงค ความสามารถและการแขงขนดานราคา

• กจกรรมท มลกษณะเปนวงจรหรอฤดกาล

• เทคโนโลยทางการผลตท เก ยวของกบผลตภณฑของกจการ

• แหลงพลงงานและตนทน

ก26. อตสาหกรรมท กจการด าเนนการอยอาจมความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอน

เปนสาระส าคญเฉพาะอยาง ความเส ยงนนอาจเกดจากลกษณะของธรกจหรอระดบความเขมงวด

ของขอก าหนดทางกฎหมาย ตวอยางเชน สญญาระยะยาวอาจเก ยวของกบการประมาณการท

ส าคญของรายไดและคาใชจายท อาจกอใหเกดความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ในกรณดงกลาวจ าเปนท กลมผปฏบตงานตรวจสอบรวมถง

สมาชก ตองมความรและประสบการณท เก ยวของในเร องนนอยางเพยงพอ9

ปจจยทางขอก าหนดทางกฎหมาย

ก27. ปจจยทางขอก าหนดทางกฎหมายท เก ยวของ รวมถงสภาพแวดลอมของขอบงคบทางกฎหมาย ซ ง

ครอบคลมถงการใชแมบทการรายงานทางการเงนและสภาพแวดลอมทางกฎหมายและ

การเมอง ตวอยางประเดนท ผสอบบญชอาจตองพจารณารวมถง

• หลกการบญช และแนวปฏบตเฉพาะของอตสาหกรรม

• กรอบขอบงคบทางกฎหมายส าหรบอตสาหกรรมท มกฎหมายบงคบ รวมท ง

ขอก าหนดในการเปดเผยขอมลในงบการเงน

• ขอกฎหมาย และขอก าหนดท มผลกระทบท ส าคญตอการด าเนนธรกจรวมถงกจกรรม

การก ากบดแลโดยตรง

• ภาษอากร (ภาษเงนไดนตบคคลและอ น ๆ)

• นโยบายของรฐบาลท มผลกระทบตอการด าเนนธรกจในปจจบน เชน นโยบายทางการเงน

รวมถงการควบคมอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ นโยบายทางการคลง

การสนบสนนทางการเงน (เชน โครงการใหความชวยเหลอจากทางรฐบาล) และ

ก าแพงภาษหรอนโยบายกดกนทางการคา

9 มาตรฐานการสอบบญช รหส 220 “การควบคมคณภาพการตรวจสอบงบการเงน” ยอหนาท 14

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

17 TSA 315 (ปรบปรง)

• ขอก าหนดเก ยวกบส งแวดลอมท มผลกระทบตออตสาหกรรมและธรกจของกจการ

ก28. มาตรฐานการสอบบญช รหส 250 ไดใหขอก าหนดเฉพาะเก ยวกบกรอบของกฎหมายและ

ขอบงคบท ใชส าหรบกจการและอตสาหกรรมหรอหมวดอตสาหกรรมท กจการด าเนนการอย10

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบหนวยงานภาครฐ

ก29. ส าหรบการตรวจสอบหนวยงานภาครฐ กฎหมาย ขอบงคบ หรอกฎระเบยบอ น อาจม

ผลกระทบตอการด าเนนงานของกจการ การพจารณาขอก าหนดเหลานมความส าคญในการไดมา

ซ งการท าความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการ

ปจจยภายนอกอ น

ก30. ตวอยางของปจจยภายนอกอ นท มผลกระทบตอกจการ ซ งผสอบบญชอาจพจารณา รวมถง

สภาพเศรษฐกจโดยทวไป อตราดอกเบย และความยากงายในการจดหาเงนทน และเงนเฟอ

หรอการเปล ยนแปลงคาเงน

ลกษณะของกจการ (อางถงยอหนาท 11 (ข))

ก31. การท าความเขาใจลกษณะของกจการท าใหผสอบบญชเขาใจในประเดนตาง ๆ เชน

• กจการมโครงสรางท ซบซอนหรอไม เชน มบรษทยอย หรอมหนวยงานอ นท มอยใน

หลายสถานท โครงสรางท ซบซอนมกน าไปสประเดนท อาจเกดความเส ยงจาก

การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ประเดนดงกลาวอาจรวมถง

การบนทก คาความนยม กจการรวมคา เงนลงทน หรอกจการท ต งข นโดยม

วตถประสงคเฉพาะวามการบนทกบญชอยางเหมาะสมหรอไม และมการเปดเผย

ขอมลเก ยวกบประเดนดงกลาวในงบการเงนเพยงพอหรอไม

• ความเขาใจในเรองความเปนเจาของและความสมพนธระหวางผ เปนเจาของและ

บคคลหรอกจการอ นจะชวยในการพจารณาวามการระบรายการกบกจการท เก ยวของกน

อยางเหมาะสม และมการบนทกและเปดเผยขอมลในงบการเงนอยางเพยงพอหรอไม

มาตรฐานการสอบบญช รหส 55011 ไดก าหนดและใหแนวทางแกผ สอบบญชใน

การพจารณาเก ยวกบกจการท เก ยวของกน

ก32. ตวอยางของประเดนท ผสอบบญชควรพจารณาในการไดมาซ งความเขาใจในลกษณะของกจการ

มดงน

• การด าเนนงานทางธรกจ เชน

o ลกษณะของแหลงรายได ผลตภณฑหรอการใหบรการ และการตลาด รวมถง

การเก ยวพนกบพาณชยอเลกทรอนกส เชน การขายและกจกรรมทางการตลาด

ผานอนเทอรเนต

10 มาตรฐานการสอบบญช รหส 250 “การพจารณากฎหมายและขอบงคบในการตรวจสอบงบการเงน” ยอหนาท 12

11 มาตรฐานการสอบบญช รหส 550 “บคคลหรอกจการท เก ยวของกน”

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

18 TSA 315 (ปรบปรง)

o การประกอบกจการ (เชน ขนตอนและวธการผลต หรอกจกรรมท ท าใหเกด

ความเส ยงตอสภาพแวดลอม)

o พนธมตร กจการรวมคา และการใชบรการจากกจการภายนอก

o การกระจายสนคาทางภมศาสตร และการจ าแนกสวนงานตามอตสาหกรรม

o สถานท ท ใชในการผลต สถานท เกบสนคา และส านกงาน และท ตงและปรมาณ

ของสนคาคงเหลอ

o ลกคารายหลก และผจ าหนายสนคาและผ ใหบรการท ส าคญ ขอตกลงวาดวย

การจางงาน (รวมถง สหภาพแรงงาน บ านาญ และผลประโยชนอ นหลงจาก

การจางงาน ผลตอบแทนพนกงานในลกษณะตราสารทน หรอขอตกลงวาดวย

การจงใจดวยโบนส และขอก าหนดทางกฎหมายท เก ยวของกบการจางงาน)

o กจกรรมการวจยและพฒนาและคาใชจายท เก ยวของ

o รายการกบบคคลหรอกจการท เก ยวของกน

• เงนลงทนและกจกรรมการลงทน เชน

o การซอกจการหรอการจ าหนายสวนงานทางธรกจท ไดวางแผนไว หรอเกดขนแลว

o การลงทนและการจ าหนายหลกทรพย และเงนใหกยม

o กจกรรมการลงทนในสนทรพย

o การลงทนในกจการท มไดน ามาจดท างบการเงนรวม รวมถง หางหนสวน

กจการรวมคา และกจการท ตงขนโดยมวตถประสงคเฉพาะ

• การจดหาเงนและกจกรรมในการจดหาเงน เชน

o บรษทยอยและบรษทรวมท ส าคญ รวมถงโครงสรางท ตองจดท างบการเงนรวม

และโครงสรางท ไมตองจดท างบการเงนรวม

o โครงสรางหนและเงอนไขท เก ยวของ รวมถงการจดท ารายการทางการเงนนอก

งบดล และการท าสญญาเชา

o ผมสทธไดผลประโยชน (ในประเทศ ตางประเทศ ช อเสยงทางธรกจ และ

ประสบการณ) และบคคลหรอกจการท เก ยวของกน

o การใชตราสารอนพนธทางการเงน

• วธปฏบตในการรายงานทางการเงน เชน

o หลกการบญช และแนวปฏบตเฉพาะของอตสาหกรรม รวมถงการจ าแนก

รายการคา ยอดคงเหลอทางบญชและการเปดเผยขอมลในงบการเงนท ม

ความส าคญส าหรบอตสาหกรรม (เชน เงนใหก ยมและเงนลงทนส าหรบธรกจ

ธนาคารพาณชย หรอการวจยและพฒนาส าหรบธรกจเภสชกรรม)

o การรบรรายได

o การบญชส าหรบมลคายตธรรม

o สนทรพย หนสน และรายการท เปนเงนตราตางประเทศ

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

19 TSA 315 (ปรบปรง)

o การบญชส าหรบรายการท ไมปกตหรอรายการท ซบซอน รวมถงรายการท ยง

เปนท ถกเถยงหรอรายการท เกดขนใหม (เชน การบญชส าหรบผลตอบแทนท

ใหในลกษณะตราสารทน)

ก33. การเปลยนแปลงของกจการท ส าคญจากงวดกอนอาจกอใหเกดหรอเปลยนแปลงความเส ยง

จากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

ลกษณะของกจการท ตงขนโดยมวตถประสงคเฉพาะ

ก34. กจการท ตงข นโดยมวตถประสงคเฉพาะ (นตบคคลเฉพาะกจ) หมายถง กจการท ตงขนส าหรบ

วตถประสงคท ไดมการก าหนดไว เชน เพ อการเชา หรอเพ อการแปลงสนทรพยทางการเงนเปน

หลกทรพย หรอเพ อกจกรรมการวจยและพฒนา ทงน อาจจดตงข นในรปนตบคคล ทรสต

การรวมหนสวน หรอกจการท ไมใชนตบคคล กจการท อยในฐานะเปนผจดตงกจการท ตงขนโดยม

วตถประสงคเฉพาะอาจโอนสนทรพยใหแกกจการท ตงขนโดยมวตถประสงคเฉพาะ (เชน กรณท

ตองการตดรายการเก ยวกบสนทรพยทางการเงนออกจากบญช) แตยงคงไดรบสทธในการใช

สนทรพยหรอใหบรการแกกจการท ตงขนโดยมวตถประสงคเฉพาะ ในขณะท กจการอ นอาจเปนผ

จดหาแหลงเงนทนใหกจการท ต งข นโดยมวตถประสงคเฉพาะ ตามท ระบไวในมาตรฐาน

การสอบบญช รหส 550 ในบางสถานการณ กจการท ตงข นโดยมวตถประสงคเฉพาะอาจเปน

กจการท เก ยวของกบกจการดงกลาว12

ก35. แมบทการรายงานทางการเงนมกระบเงอนไขในรายละเอยดท ถอไดวามการควบคม หรอ

สถานการณท ตองพจารณาน ากจการท ตงขนโดยมวตถประสงคเฉพาะมาจดท างบการเงนรวม

การตความของขอก าหนดตามแมบทดงกลาวจ าเปนมความร โดยละเอยดในสญญาท เก ยวของ

กบกจการท ตงขนโดยมวตถประสงคเฉพาะ

การเลอกและการใชนโยบายการบญช (อางถงยอหนาท 11 (ค))

ก36. การท าความเขาใจการเลอกและการใชนโยบายการบญชของกจการอาจน าไปสประเดนตาง ๆ

เชน

• วธท กจการใชในการบนทกรายการท มนยส าคญและไมปกต

• ผลกระทบของนโยบายการบญชท ส าคญในประเดนท ยงถกเถยงกนอยหรอประเดน

ใหม ๆ ซ งยงไมมแนวปฏบตท เช อถอไดหรอยงไมมความเหนท เปนเอกฉนทใน

ประเดนนน ๆ

• การเปล ยนแปลงนโยบายการบญชของกจการ

• มาตรฐานการรายงานทางการเงน และกฎหมายและขอบงคบท เปนเรองใหมส าหรบ

กจการ และกจการไดปฏบตตามขอก าหนดนนเม อไรและอยางไร

12 มาตรฐานการสอบบญช รหส 550 ยอหนาท ก7

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

20 TSA 315 (ปรบปรง)

วตถประสงคและกลยทธและความเสยงทางธรกจทเกยวของ (อางถงยอหนาท 11 (ง))

ก37. กจการด าเนนธรกจภายใตสภาพแวดลอมของกลมอตสาหกรรม ขอก าหนดทางกฎหมาย และ

ปจจยภายในและปจจยภายนอกอ น ในการตอบสนองปจจยดงกลาว ผบรหารของกจการหรอ

ผมหนาท ในการก ากบดแลไดก าหนดวตถประสงค ซ งเปนแผนโดยรวมของกจการ กลยทธ

เปนวธท ผบรหารใชเพ อบรรลวตถประสงคของกจการ วตถประสงคและกลยทธของกจการอาจ

เปล ยนแปลงไดตลอดเวลา

ก38. ความเส ยงทางธรกจเปนความเส ยงในมมท กวางกวาความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญของงบการเงน อยางไรกตาม ความเส ยงทางธรกจไ ดรวมถง

ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ความเส ยงทางธรกจ

อาจเกดจากการเปลยนแปลงหรอความสลบซบซอน การไมยอมท จะรบรถงความตองการ

การเปลยนแปลงกกอใหเกดความเส ยงทางธรกจได ตวอยางของความเส ยงทางธรกจอาจ

เกดขนจาก

• การพฒนาสนคาหรอบรการใหมท ไมประสบผลส าเรจ

• การตลาด ถงแมวาจะประสบความส าเรจในการพฒนาสนคาและบรการ ตลาดอาจ

ไมเพยงพอท จะสนบสนนการขายสนคาและบรการ หรอ

• ขอบกพรองของสนคาหรอบรการท อาจกอใหเกดภาระหน สนและความเส ยงใน

การเสยช อเสยง

ก39. ความเขาใจในความเส ยงทางธรกจของกจการจะชวยในการระบโอกาสท จะเกดความเส ยงจาก

การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญไดดขน เน องจากความเส ยงทางธรกจ

สวนใหญจะมผลทางการเงนตามมาและจะสงผลกระทบตองบการเงน อยางไรกตาม

ผสอบบญชไมมความรบผดชอบในการระบหรอประเมนความเส ยงทางธรกจทกประเภท

เน องจากความเส ยงทางธรกจทกประเภทไมไดกอใหเกดความเส ยงจากการแสดงขอมล

ท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

ก40. ตวอยางของประเดนท ผสอบบญชอาจพจารณาเพ อใหไดมาซ งความเขาใจในวตถประสงค

กลยทธ และความเส ยงทางธรกจท เก ยวของของกจการ ท อาจสงผลใหเกดความเส ยงจาก

การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในงบการเงน ไดแก

• การพฒนาอตสาหกรรม (ความเส ยงทางธรกจท อาจเกดขนได เชน กจการไมมบคลากร

หรอไมมความช านาญท จะแกไขปญหาเม อมการเปล ยนแปลงเกดขนในอตสาหกรรม)

• สนคาและบรการใหม (ความเส ยงทางธรกจท อาจเกดข นได เชน ภาระหน สน

อนเน องมาจากในสนคาเพ มขน)

• การขยายตวทางธรกจ (ความเส ยงทางธรกจท อาจเกดขนได เชน ความตองการสนคา

ท ไมสามารถประมาณไดอยางถกตอง)

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

21 TSA 315 (ปรบปรง)

• ขอก าหนดทางการบญชใหม (ความเส ยงทางธรกจท อาจเกดข นได เชน การน า

มาตรฐานการบญชใหมมาใชอยางไมสมบรณหรอไมเหมาะสม หรอตนทนท เพ มขน

จากการใชมาตรฐานการบญชใหม)

• ขอบงคบทางกฎหมาย (ความเส ยงทางธรกจท อาจเกดขนได เชน ความเส ยงทางกฎหมาย

ท เพ มขน)

• ขอก าหนดทางการเงนในปจจบนและท คาดวาจะเกดขน (ความเส ยงทางธรกจท อาจ

เกดข นได เชน ผลขาดทนทางการเงน เน องจากกจการไมสามารถปฏบตตาม

ขอก าหนดได)

• การใชเทคโนโลยสารสนเทศ (ความเส ยงทางธรกจท อาจเกดข นได เชน ระบบและ

กระบวนการประมวลผลไมสามารถเขากนได)

• ผลกระทบจากการใชกลยทธ โดยเฉพาะอยางยงผลกระทบท จะน าไปสขอก าหนด

ทางการบญชใหม (ความเส ยงทางธรกจท อาจเกดขนได เชน การใชกลยทธท ไมสมบรณ

หรอไมเหมาะสม)

ก41. ความเส ยงทางธรกจอาจมผลทนทตอความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญส าหรบประเภทของรายการ ยอดคงเหลอทางบญชและการเปดเผยขอมลในระดบ

ท เก ยวกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไว หรอในระดบงบการเงน ตวอยางเชน ความเส ยง

ทางธรกจท เกดขนจากจ านวนลกคาท ลดลงอาจเพ มความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ซ งเก ยวของกบมลคาของลกหน อยางไรกตาม ความเส ยงเดยวกน

โดยเฉพาะความเส ยงท ควบคกบความเส ยงจากการชะลอตวทางเศรษฐกจอาจมผลกระทบใน

ระยะยาว ซ งผสอบบญชควรประเมนความเหมาะสมของสมมตฐานเก ยวกบการด าเนนงาน

ตอเน อง การพจารณาของผสอบบญชวา ความเส ยงทางธรกจอาจสงผลตอความเส ยงจาก

การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญหรอไม จงควรพจารณาโดยค านงถง

สภาพแวดลอมของกจการ ตวอยางของเงอนไขและเหตการณท อาจแสดงถงความเส ยงจากการ

แสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญไดแสดงไวในภาคผนวก 2

ก42. โดยปกตผบรหารมกระบความเส ยงทางธรกจและพฒนาวธการท จะตอบสนองตอความเส ยงได

กระบวนการประเมนความเส ยงดงกลาวจะเปนสวนหน งของการควบคมภายใน และไดแสดง

ไวในยอหนาท 15 และยอหนาท ก88-ก89

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบหนวยงานภาครฐ

ก43. ส าหรบการตรวจสอบหนวยงานภาครฐ วตถประสงคของผบรหารอาจไดรบอทธพลจากการ

ค านงถงเรองความรบผดชอบตอสาธารณะชน และอาจรวมถงวตถประสงคดานกฎหมาย

ขอบงคบ และกฎระเบยบอ น

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

22 TSA 315 (ปรบปรง)

การวดผลและการทบทวนผลการด าเนนงานทางการเงนของกจการ (อางถงยอหนาท 11 (จ))

ก44. ผ บรหารและผ ท เก ยวของมกจะมการวดผลและทบทวนในส งท เหนวาส าคญ การวดผล

การด าเนนงานไมวาจะเปนภายนอกหรอภายในอาจกอใหเกดแรงกดดนตอกจการ แรงกดดน

ดงกลาวอาจจงใจใหผบรหารปรบปรงผลการด าเนนงานหรอบดเบอนงบการเงน ดงนน ความเขาใจ

ในการวดผลการด าเนนงานของกจการจะชวยผสอบบญชในการพจารณาวา แรงกดดนท จะ

บรรลเปาหมายอนเกดจากการกระท าของผบรหารจะเพ มความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ รวมถงความเส ยงจากการทจรตหรอไม โปรดดมาตรฐานการสอบบญช

รหส 240 ส าหรบขอก าหนดและแนวทางท เก ยวของกบความเส ยงท เกดจากการทจรต

ก45. การวดผลและการทบทวนผลการด าเนนงานทางการเงนไมเหมอนกบการตดตามผลการควบคม

(กลาวถงองคประกอบของการควบคมภายในในยอหนาท ก110-ก121) ถงแมวาวตถประสงค

อาจมการทบซอนกน กลาวคอ

• การวดผลและการทบทวนผลการด าเนนงานมงประเดนท วาผลการด าเนนธรกจบรรล

วตถประสงคตามท ผบรหาร (หรอบคคลท สาม) ก าหนดไวหรอไม

• การตดตามผลการควบคมมงเนนความมประสทธผลของการน าเอาการควบคม

ภายในไปปฏบต

อยางไรกตาม ในบางกรณ ดชนช วดผลการด าเนนงานชวยใหขอมลแกผบรหารในการระบ

ขอบกพรองในการควบคมภายในได

ก46. ตวอยางของขอมลท เกดขนภายในกจการท ผบรหารใชในการวดผลและทบทวนผลการด าเนนงาน

ทางการเงนท ผสอบบญชอาจพจารณา เชน

• ดชนช วดผลการด าเนนงานท ส าคญ (ดานการเงนหรอดานท ไมใชการเงน) และ

อตราสวนท ส าคญ แนวโนมและสถตผลการด าเนนงาน

• การวเคราะหผลการด าเนนงานทางการเงนในแตละงวดเวลา

• งบประมาณ การพยากรณ การวเคราะหผลตาง ขอมลจ าแนกตามสวนงานและ

ฝายงาน หรอรายงานผลงานในระดบแผนกหรอระดบอ น

• การประเมนผลพนกงาน และนโยบายการใหผลตอบแทนเพ อสรางแรงจงใจใหแก

พนกงาน

• การเปรยบเทยบผลการด าเนนงานของกจการกบคแขง

ก47. บคคลภายนอกอาจวดผลและทบทวนผลการด าเนนงานทางการเงนของกจการ ตวอยาง เชน

ขอมลจากภายนอก เชน รายงานของนกวเคราะหและรายงานของบรษทจดอนดบความนาเช อถอ

อาจใหขอมลท เปนประโยชนแกผสอบบญช รายงานดงกลาวมกไดจากกจการท ถกตรวจสอบ

ก48. การวดผลภายในอาจท าใหเหนผลท ไมคาดหวง หรอเหนแนวโนมท ไมคาดการณมากอน

ซ งท าใหผบรหารตองหาสาเหตและปรบปรงแกไข (รวมถง ในบางกรณ มการคนพบและแกไข

ขอผดพลาดในเวลาท เหมาะสม) การวดผลการด าเนนงานอาจแสดงใหผสอบบญชทราบถง

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

23 TSA 315 (ปรบปรง)

ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงของขอมลในงบการเงน ตวอยางเชน

การวดผลการด าเนนงานอาจแสดงใหเหนวากจการมการเตบโตเรวผดปกตหรอมก าไรสง

ผดปกตเม อเปรยบเทยบกบกจการอ นท อยในอตสาหกรรมเดยวกน ขอมลดงกลาว โดยเฉพาะ

อยางยง ถารวมกบปจจยอ น เชน โบนสท องกบผลการด าเนนงานหรอ การจายผลตอบแทนท

จงใจอาจกอใหเกดความเส ยงท เกดจากความมอคตของผบรหารในการจดท างบการเงนได

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก49. โดยปกตกจการขนาดเลกมกไมมกระบวนการวดผลและทบทวนผลการด าเนนงานทางการเงน

การสอบถามผบรหารอาจท าใหทราบวาผบรหารยดถอดชนช วดท ส าคญบางอยางในการประเมน

ผลการด าเนนงานทางการเงนและกระท าการใด ๆ ท เหมาะสม หากการสอบถามนนแสดงให

เหนวาไมมการวดผลการด าเนนงานหรอไมมการทบทวนผลการด าเนนงาน อาจเพ มความเส ยงท

การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงจะไมไดถกคนพบและแกไขได

การควบคมภายในของกจการ (อางถงยอหนาท 12)

ก50. ความเขาใจในการควบคมภายในชวยผสอบบญชในการระบประเภทของการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงท อาจเกดขนและปจจยท กระทบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระส าคญ และชวยในการออกแบบลกษณะ ระยะเวลา และขอบเขตการตรวจสอบ

ก51. ตอไปน เปนเนอหาของการควบคมภายใน ซ งแยกแสดงไวเปน 4 หมวด คอ

• ลกษณะทวไปและคณลกษณะของการควบคมภายใน

• การควบคมท เก ยวของกบการสอบบญช

• ลกษณะและขอบเขตของการท าความเขาใจในการควบคมท เก ยวของ

• องคประกอบของการควบคมภายใน

ลกษณะทวไปและคณลกษณะของการควบคมภายใน

วตถประสงคของการควบคมภายใน

ก52. การควบคมภายในไดถกออกแบบ น าไปปฏบตและรกษาไวเพ อรองรบความเส ยงทางธรกจ

ท ไดระบไวซ งเปนอปสรรคตอการบรรลวตถประสงคของกจการ ซ งประกอบดวย

• ความเช อถอไดของรายงานทางการเงนของกจการ

• ความมประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงาน และ

• การปฏบตตามกฎหมายและขอก าหนดทางกฎหมายท เก ยวของ

แนวทางท การควบคมภายในไดถกออกแบบ น าไปปฏบตและรกษาไวจะมความแตกตางกน

ตามขนาดและความซบซอนของกจการ

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

24 TSA 315 (ปรบปรง)

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก53. กจการขนาดเลกอาจมวธการท มโครงสรางนอยกวาและมกระบวนการและวธปฏบตท งายกวา

ในการบรรลวตถประสงคการควบคมภายใน

ขอจ ากดของการควบคมภายใน

ก54. การควบคมภายในไมวาจะมประสทธผลเพยงใด สามารถชวยกจการไดเพยงใหความเช อมน

อยางสมเหตสมผลเก ยวกบการบรรลวตถประสงคเก ยวกบการรายงานทางการเงน โอกาสท จะ

บรรลวตถประสงคจรงถกกระทบโดยขอจ ากดท ไมสามารถแกไขไดของการควบคมภายใน

ทงน รวมถงขอเทจจรงท การใชดลยพนจในการตดสนใจสามารถผดพลาดได และการไมปฏบต

ตามการควบคมภายในสามารถเกดข นไดจากขอผดพลาด ตวอยางเชน มขอผดพลาดในการ

ออกแบบหรอการเปลยนแปลงการควบคม การควบคมอาจไมมประสทธผล เชน ไมมการใช

ขอมลท ไดจดท าขนเพ อการควบคมภายใน (รายงานของขอยกเวน) อยางมประสทธผล เน องจาก

บคลากรท รบผดชอบในการสอบทานขอมลไมเขาใจในวตถประสงคของการควบคม หรอไมได

ด าเนนการตามความเหมาะสม

ก55. การควบคมสามารถถกหลกเลยงโดยการรวมมอกนระหวางบคคลตงแต 2 คนข นไป หรอ

การแทรกแซงการควบคมภายในท ไมเหมาะสมโดยฝายบรหาร ตวอยางเชน ผบรหารอาจท า

สญญากบลกคาโดยเปลยนแปลงเงอนไขมาตรฐานของสญญาขาย ซ งอาจสงผลใหมการรบร

รายไดท ไมเหมาะสม การตรวจการแกไขขอมล ซ งอยในโปรแกรมซอฟตแวรท ถกออกแบบ

เพ อระบและรายงานรายการท มจ านวนเกนกวาวงเงนเครดตอาจถกแทรกแซง หรอท าให

ไมสามารถใชงานได

ก56. ในการออกแบบการควบคมและการน าไปปฏบต ผบรหารอาจใชดลยพนจเก ยวกบลกษณะ

และขอบเขตของการควบคมท เลอกน าไปปฏบต และลกษณะ และขอบเขตของความเส ยงท

เลอกท จะยอมรบ

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก57. กจการขนาดเลกมกมพนกงานจ านวนไมมาก ซงอาจเกดขอจ ากดเก ยวกบการแบงแยกหนาท

อยางไรกตาม เจาของท มอ านาจการจดการอาจชวยใหการก ากบดแลกจการมประสทธผลดกวา

กจการขนาดใหญ การก ากบดแลกจการนอาจชดเชยขอจ ากดในเรองการแบงแยกหนาท ได

ก58. ในทางตรงขาม เจาของท มอ านาจการจดการอาจสามารถแทรกแซงการควบคม เน องจาก

ระบบการควบคมภายในมโครงสรางท ซบซอนนอย ผสอบบญชจงควรพจารณาเรองดงกลาว

ในการระบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญอนเน องมาจาก

การทจรต

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

25 TSA 315 (ปรบปรง)

การแบงการควบคมเปนแตละองคประกอบ

ก59. เพ อใหผสอบบญชสามารถใชเปนกรอบในการพจารณาแงมมตาง ๆ ของการควบคมภายใน

ของกจการท มผลกระทบตอการสอบบญช การควบคมภายในสามารถแบงเปน 5 องคประกอบ

ดงตอไปน

(ก) สภาพแวดลอมการควบคม

(ข) กระบวนการประเมนความเส ยงของกจการ

(ค) ระบบสารสนเทศ (รวมถงกระบวนการทางธรกจท เก ยวของ) ท เก ยวของกบ

การรายงานทางการเงนและการส อสาร

(ง) กจกรรมการควบคม และ

(จ) การตดตามผลการควบคม

การแบงดงกลาวไมจ าเปนตองแสดงวากจการจะออกแบบ น าไปปฏบตและรกษาไวซ ง

การควบคมภายในอยางไร หรอมการแบงองคประกอบไวอยางไร ผสอบบญชอาจใชค าศพท

หรอกรอบท แตกตางจากท ใชในมาตรฐานฉบบน ในการบรรยายแงมมตาง ๆ ของ

การควบคมภายในและผลกระทบตอการตรวจสอบ แตควรครอบคลมองคประกอบทงหมด

ท ระบในมาตรฐานฉบบน

ก60. เน อหาท เก ยวของกบการควบคมภายในทง 5 องคประกอบท เก ยวของกบการตรวจสอบ

งบการเงนไดกลาวไวในยอหนาท ก77-ก121 ภาคผนวก 1 แสดงค าอธบายขององคประกอบ

ของการควบคมภายในดงกลาว

ลกษณะของการควบคมภายในท ปฏบตดวยมอและดวยระบบอตโนมตท เก ยวของกบการประเมน

ความเส ยงของผสอบบญช

ก61. ระบบการควบคมภายในของกจการประกอบดวย สวนท ปฏบตดวยมอ และสวนท เปนระบบ

อตโนมต ลกษณะของระบบท ปฏบตดวยมอหรอระบบอตโนมตจะเก ยวของกบการประเมน

ความเส ยงของผสอบบญชและเปนพนฐานในการก าหนดวธการสอบบญช

ก62. การใชระบบท ปฏบตดวยมอหรอใชระบบอตโนมตในการควบคมภายในมผลกระทบตอ

ลกษณะของการเกดขนของรายการ การบนทก การประมวลผลและการรายงานรายการ ดงน

• การควบคมดวยระบบท ปฏบตดวยมอ อาจรวมวธการอนมต และการสอบทาน

รายการ และการกระทบยอด และการตดตามรายการกระทบยอด กจการอาจใช

วธการท เปนอตโนมตในการท าใหเกดรายการ บนทก ประมวลผล และรายงานรายการ

ท จดเกบขอมลในรปแบบอเลกทรอนกสแทนเอกสาร

• การควบคมดวยระบบเทคโนโลยสารสนเทศ ประกอบดวย การควบคมท เปนอตโนมต

(เชน การควบคมท ถกออกแบบใหอยในโปรแกรมคอมพวเตอร) และการควบคมท

ปฏบตดวยมอ การควบคมท ปฏบตดวยมออาจไมเก ยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศ

หรออาจใชขอมลท เกดจากเทคโนโลยสารสนเทศ หรอจ ากดเพยงแคการตดตาม

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

26 TSA 315 (ปรบปรง)

ความมประสทธผลของการท างานของเทคโนโลยสารสนเทศและของการควบคมโดย

ระบบอตโนมต และเพ อดแลขอยกเวนตาง ๆ เม อระบบเทคโนโลยสารสนเทศถกใชใน

การท าใหเกดรายการ บนทก ประมวลผล หรอรายงานรายการหรอขอมลอ นท รวมอย

ในงบการเงน ระบบและโปรแกรมอาจรวมการควบคมท เก ยวของกบส งท ผบรหารไดให

การรบรองไวส าหรบบญชท มสาระส าคญหรออาจมความส าคญตอความมประสทธผล

ของการควบคมท ปฏบตดวยมอ ซ งปฏบตงานโดยขนกบเทคโนโลยสารสนเทศ

การประสมประสานระหวางการควบคมภายในดวยระบบท ปฏบตดวยมอและระบบอตโนมต

ของกจการแตกตางกนตามลกษณะและความซบซอนของการน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใช

ของกจการ

ก63. โดยทวไป เทคโนโลยสารสนเทศจะมประโยชนตอการควบคมภายในของกจการ เน องจากท า

ใหกจการสามารถท าส งตอไปน ได

• สามารถใชกฎเกณฑทางธรกจท ก าหนดไวลวงหนาไดอยางสม าเสมอ และสามารถ

ค านวณท ซบซอนในการประมวลรายการหรอขอมลท มปรมาณมาก

• ชวยใหขอมลท ทนเวลา พรอมใช และมความถกตอง

• ชวยในการวเคราะหขอมลเพ มเตม

• เพ มความสามารถในการตดตามผลการปฏบตงานในกจกรรมตาง ๆ ของกจการ และ

นโยบายและวธปฏบตท วางไว

• ลดความเส ยงท จะมการหลกเล ยงการควบคมท ก าหนดไว และ

• เพ มความสามารถในการบรรลประสทธผลของการแบงแยกหนาท โดยการน าระบบ

ความปลอดภยไปใชในระบบงาน ระบบฐานขอมล และระบบปฏบตงาน

ก64. เทคโนโลยสารสนเทศยงกอใหเกดความเส ยงเฉพาะตอการควบคมภายในของกจการ

ตวอยางเชน

• ความเช อถอในระบบหรอโปรแกรมท ประมวลผลไมถกตอง หรอประมวลขอมล

ท ไมถกตอง หรอทงสองประเดน

• การเข าถ งข อม ลโดยไม ได รบอ นญ าต อาจม ผลท าให ขอม ล เส ยหายห รอ

มการเปลยนแปลง ขอมลท ไมเหมาะสม รวมถงการบนทกรายการท ไมไดรบอนมต

หรอท ไม เกดข นจรง หรอการบนทกรายการท ไมถกตอง โดยเฉพาะอยางยง

ความเส ยงดงกลาวท อาจเกดขนเม อมผใชหลายคนเขาสฐานขอมลสวนกลาง

• โอกาสท บคลากรท เก ยวกบเทคโนโลยจะไดรบสทธพเศษในการเขาถงขอมลท เกนกวา

หนาท ท ไดรบมอบหมาย และไมปฏบตตามระเบยบเรองการแบงแยกหนาท

• การเปล ยนแปลงขอมลในแฟมหลกโดยไมไดรบอนญาต

• การเปล ยนแปลงระบบหรอโปรแกรมโดยไมไดรบอนญาต

• การไมไดมการเปล ยนแปลงท จ าเปนในระบบหรอโปรแกรม

• การแทรกแซงโดยการปฏบตดวยมอซงไมเหมาะสม

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

27 TSA 315 (ปรบปรง)

• ความเปนไปไดท ขอมลจะสญหายหรอไมสามารถเขาถงขอมลเม อตองการ

ก65. ระบบท ปฏบตดวยมออาจมความเหมาะสมกวาเม อตองมการใชดลยพนจและการไตรตรองอยาง

รอบคอบดงสถานการณตอไปน

• รายการท มจ านวนเงนมาก ไมปกตหรอไมเกดขนเปนประจ า

• สถานการณท ยากท จะบงช คาดเดาหรอคาดการณถงขอผดพลาด

• การเปล ยนแปลงสถานการณท ตองมการควบคมท อยนอกเหนอการควบคมท ใชระบบ

อตโนมต

• การตดตามความมประสทธผลของการควบคมท ใชระบบอตโนมต

ก66. การควบคมท ปฏบตดวยมออาจเช อถอไดนอยกวาการควบคมดวยระบบอตโนมต เน องจาก

การควบคมท ปฏบตดวยมอนนงายท จะขามขนตอน เพกเฉย หรอแทรกแซง และมโอกาสท จะ

เกดขอผดพลาดไดงายกวา ดงนน จงไมสามารถมนใจถงความสม าเสมอของการใชการควบคมท

ปฏบตดวยมอ การควบคมท ปฏบตดวยมออาจมความเหมาะสมนอยกวาระบบอตโนมต

ส าหรบสถานการณ ดงน

• รายการมปรมาณรายการมาก หรอท เกดขนเปนประจ า หรอในสถานการณท ขอผดพลาดนน

สามารถคาดการณหรอท านายไวลวงหนา หรอขอผดพลาดท สามารถปองกนได หรอ

คนพบและแกไขไดดวยการควบคมท ใชระบบอตโนมต

• กจกรรมการควบคม ซ งวธการเฉพาะในการปฏบตการควบคมสามารถออกแบบได

และเปนไปโดยอตโนมต

ก67. ขอบเขตและลกษณะของความเส ยงของการควบคมภายในมความแตกตางกนข นอยกบ

ลกษณะและคณสมบตของระบบสารสนเทศของกจการ กจการตอบสนองความเส ยงท เกดขน

จากการใชเทคโนโลยสารสนเทศหรอจากการใชการควบคมท ปฏบตดวยมอ โดยการสรางการ

ควบคมท มประสทธผลเพ อใหเหมาะสมกบระบบสารสนเทศของกจการ

การควบคมทเกยวของกบการสอบบญช

ก68. วตถประสงคของกจการและการควบคมท น าไปปฏบตเพ อใหมความเช อมนอยางสมเหตสมผลตอ

การบรรลวตถประสงคนนมความสมพนธกน ดงนน วตถประสงคของกจการและการควบคมจง

เก ยวของกบการรายงานทางการเงน การด าเนนงาน และการปฏบตตามขอก าหนดของ

กฎหมาย อยางไรกตาม ไมจ าเปนท วตถประสงคและการควบคมทงหมดจะเก ยวของกบการ

ประเมนความเส ยงของผสอบบญช

ก69. ปจจยท เก ยวของกบการใชดลยพนจของผสอบบญชในเรองการควบคม ไมวาจะเปนการควบคม

อยางใดอยางหน งหรอท ใชรวมกบการควบคมอ นมความเก ยวของกบการสอบบญชหรอไม

อาจรวมถงประเดนตาง ๆ ดงตอไปน

• ความมสาระส าคญ

• นยส าคญของความเส ยงท เก ยวของ

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

28 TSA 315 (ปรบปรง)

• ขนาดของกจการ

• ลกษณะธรกจของกจการ รวมถงโครงสรางองคกรและลกษณะความเปนเจาของ

• ความหลากหลายและความซบซอนของการด าเนนงานของกจการ

• กฎหมายและขอก าหนดท เก ยวของ

• เงอนไขและองคประกอบของการควบคมภายในท เก ยวของ

• ลกษณะและความซบซอนของระบบท เปนสวนหน งของการควบคมภายในของกจการ

รวมถงการใชบรการจากแหลงภายนอก

• การควบคมเฉพาะเร องหรอการควบคมอยางใดอยางหน งหรอท ใชรวมกบการควบคม

อ นสามารถปองกนหรอคนพบ และแกไขการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญไดหรอไม อยางไร

ก70. การควบคมความครบถวนและถกตองของขอมลท จดท าโดยกจการอาจเก ยวของกบการสอบบญช

หากผสอบบญชตงใจท จะใชขอมลในการออกแบบและปฏบตตามวธการตรวจสอบการควบคมท

เก ยวของกบวตถประสงคดานการด าเนนงานและการปฏบตตามกฎหมายอาจเก ยวของกบการ

สอบบญชหากการควบคมดงกลาวเก ยวของกบขอมลท ผสอบบญชประเมนหรอใชในการปฏบต

ตามวธการตรวจสอบ

ก71. การควบคมภายในเก ยวกบการดแลทรพยสนเพ อไมใหมการซอ การใชหรอจ าหนายทรพยสน

โดยไมไดรบอนมต อาจรวมอยในการควบคมท เก ยวของกบวตถประสงคทงดานการรายงาน

ทางการเงนและการด าเนนงาน การพจารณาในเรองการควบคมดงกลาวของผสอบบญชจ ากด

เฉพาะท เก ยวของกบความเช อถอไดของการรายงานทางการเงน

ก72. ผสอบบญชไมตองพจารณาการควบคมเพ อวตถประสงคท ไมเก ยวของกบการสอบบญช เชน

กจการอาจพ งพงการควบคมดวยระบบอตโนมตท มความซบซอนเพ อการด าเนนการท ม

ประสทธภาพและประสทธผล (เชน ระบบคอมพวเตอรของสายการบนท ควบคมตารางเท ยวบน)

การควบคมน โดยทวไปไมเก ยวของกบการสอบบญช นอกจากนน ถงแมวาการควบคมภายใน

จะใชในกจการทงหมดหรอเฉพาะสวนงานหรอกระบวนการธรกจหน ง ๆ ความเขาใจในการควบคม

ภายในท เก ยวของเฉพาะในแตละสวนงานของกจการและแตละกระบวนการทางธรกจอาจ

ไมเก ยวของกบการสอบบญชกได

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบหนวยงานภาครฐ

ก73. ผสอบบญชของหนวยงานภาครฐมความรบผดชอบเพ มเตมเก ยวกบการควบคมภายใน

ตวอยางเชน การรายงานการปฏบตตามขอปฏบต นอกจากนน ผสอบบญชของหนวยงาน

ภาครฐอาจมความรบผดชอบในการรายงานการปฏบตตามกฎหมาย ขอบงคบ หรอ

กฎระเบยบอ น ดงนน การสอบทานการควบคมภายในของผสอบบญชของหนวยงานภาครฐ

อาจกวางและมรายละเอยดมากกวา

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

29 TSA 315 (ปรบปรง)

ลกษณะและขอบเขตของการท าความเขาใจในการควบคมทเกยวของ (อางถงยอหนาท 13)

ก74. การประเมนการออกแบบการควบคม ไดแก การพจารณาวาการควบคมในแตละการควบคม

หรอท ใชรวมกบการควบคมอ น สามารถปองกน คนพบ และแกไขการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญไดอยางมประสทธผลหรอไม การน าการควบคมไปปฏบต

หมายถง การมการควบคมอยจรงและกจการใชการควบคมนนอย การประเมนเรองการน า

การควบคมไปปฏบตอาจมความจ าเปนนอยหากการควบคมนนไมมประสทธผล ดงนน

ผสอบบญชจงควรพจารณาการออกแบบการควบคมกอน เน องจากการออกแบบการควบคมท

ไมเหมาะสมอาจน าไปสขอบกพรองท มนยส าคญในการควบคมภายใน

ก75. วธการประเมนความเส ยงเพ อใหไดมาซ งหลกฐานการสอบบญชเก ยวกบการออกแบบและ

การน าไปปฏบตของการควบคมท เก ยวของอาจรวมถง

• การสอบถามบคลากรในกจการ

• การสงเกตการณการน าการควบคมเฉพาะเร องไปปฏบต

• การตรวจเอกสารและรายงาน

• การตดตามรายการผานระบบสารสนเทศท เก ยวของกบการรายงานทางการเงน

การสอบถามอยางเดยวไมเพยงพอส าหรบการประเมนความเส ยง

ก76. การไดมาซ งความเขาใจของการควบคมของกจการนนไมเพยงพอท จะทดสอบความม

ประสทธผลของการควบคม เวนแตมระบบอตโนมตบางอยางท ท าใหการใชการควบคมม

ความสม าเสมอ ตวอยางเชน การไดมาซ งหลกฐานการสอบบญชเก ยวกบการน าการควบคมท

ปฏบตดวยมอไปปฏบตในเวลาใดเวลาหน งไมสามารถใหหลกฐานการสอบบญชเก ยวกบ

ความมประสทธผลของการควบคมในเวลาอ น ๆ ในชวงเวลาท ตรวจสอบได อยางไรกตาม

เน องจากลกษณะความสม าเสมอของกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศ (ดยอหนาท ก63)

วธการตรวจสอบเพ อพจารณาวามการน าการควบคมอตโนมตไปปฏบตอาจใชเปนการ

ทดสอบเรองความมประสทธผลของการควบคม ทงน ขนอยกบการประเมนและการทดสอบ

การควบคมของผสอบบญช เชน ทดสอบการเปลยนแปลงโปรแกรม การทดสอบความม

ประสทธผลของการควบคมไดกลาวไวในมาตรฐานการสอบบญช รหส 33013

องคประกอบของการควบคมภายใน - สภาพแวดลอมการควบคม (อางถงยอหนาท 14)

ก77. สภาพแวดลอมการควบคมรวมถงหนาท การก ากบดแลและการบ รหาร ทศนคต

การตระหนกถง และการกระท าของผมหนาท ในการก ากบดแลและผบรหารท เก ยวของกบ

การควบคมภายในของกจการ และการใหความส าคญตอการควบคมภายในของกจการ

สภาพแวดลอมการควบคมก าหนดทศทางขององคกร ซ งมอทธพลตอจตส านกในเรอง

การควบคมของบคลากรในองคกร

13 มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 “วธปฏบตของผสอบบญชในการตอบสนองตอความเส ยงท ไดประเมนไว”

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

30 TSA 315 (ปรบปรง)

ก78. ในการท าความเขาใจสภาพแวดลอมการควบคม องคประกอบของสภาพแวดลอม

การควบคมท เก ยวของมดงตอไปน

(ก) การสอสารและผลกดนใหเกดความซอสตยและคณคาทางจรรยาบรรณ – เปน

องคประกอบท ส าคญและมอทธพลตอประสทธผลของการออกแบบ การบรหารและ

การตดตามประเมนผลการควบคม

(ข) ความรความสามารถ – เชน การพจารณาของผบรหารเก ยวกบระดบความรความสามารถ

ส าหรบงานแตละงาน และระดบความรความสามารถไดก าหนดทกษะและความรท จ าเปน

ไวอยางไร

(ค) การมสวนรวมของผมหนาทในการก ากบดแล – คณลกษณะของผมหนาท ในการก ากบ

ดแล เชน

• ความเปนอสระจากผบรหาร

• ประสบการณ และภมความร

• ขอบเขตของการเขามสวนรวมและขอมลท ไดรบ และการตรวจสอบกจกรรม

• ความเหมาะสมของการปฏบตงาน รวมถง ระดบความยากงายของค าถามท ตง

ขนมาและการตดตามกบผบรหาร และการปฏสมพนธกบผตรวจสอบภายใน

และผสอบบญช

(ง) ปรชญาและรปแบบของการบรหาร – ลกษณะของผบรหารเก ยวกบ

• แนวทางของผบรหารในการยอมรบและบรหารความเส ยงทางธรกจ

• ทศนคตของผบรหารและพฤตกรรมตอการรายงานทางการเงน

• ทศนคตตอการประมวลผลขอมล หนาท ทางการบญชและเจาหนาท บญช

(จ) โครงสรางขององคกร – กรอบของกจกรรมในกจการเพ อการบรรลวตถประสงคท ได

วางไว มการน าไปปฏบต ควบคม และสอบทาน

(ฉ) การมอบหมายอ านาจหนาทและความรบผดชอบ – เชน อ านาจหนาท และความ

รบผดชอบส าหรบกจกรรมการด าเนนงานถกมอบหมายไวอยางไร และมการก าหนด

ระดบขนของการรายงานและอ านาจไวอยางไร

(ช) นโยบายและวธปฏบตดานทรพยากรบคคล – นโยบายและวธปฏบตท เก ยวของกบ

การคดเลอก การปฐมนเทศ การอบรม การประเมนผล การใหค าปรกษา การเลอนขน

การก าหนดคาตอบแทน และการบ ารงขวญและก าลงใจ เปนตน

หลกฐานการสอบบญชส าหรบองคประกอบของสภาพแวดลอมการควบคม

ก79. หลกฐานการสอบบญชท เก ยวของอาจไดมาจากการสอบถามและวธการประเมนความเส ยงอ น

เชน การใชรวมกนระหวางการสอบถาม การสงเกตการณ หรอการตรวจเอกสาร

ตวอยางเชน จากการสอบถามผบรหารและพนกงาน ผสอบบญชอาจไดรบความเขาใจใน

วธการท ผบรหารส อสารกบพนกงานเก ยวกบทศนคตของตนเองตอวธการปฏบตทางธรกจ

และพฤตกรรมทางดานจรรยาบรรณ ผสอบบญชอาจพจารณาวาการควบคมท เก ยวของได

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

31 TSA 315 (ปรบปรง)

ถกน าไปปฏบตหรอไม เชน ผบรหารมขอปฏบตท เปนลายลกษณอกษรหรอไม และผบรหาร

ไดประพฤตตนเปนการสนบสนนขอปฏบตหรอไม

ก80. ผ สอบบญชอาจพจารณาการตอบสนองของผ บ รหารตอประเดน ปญหาท พบและ

ขอเสนอแนะโดยหนวยงานตรวจสอบภายในท เก ยวกบขอบกพรองท พบของการควบคม

ภายในท เก ยวของกบการตรวจสอบ โดยรวมถงการพจารณาวาการตอบสนองไดน าไปปฏบต

หรอไม และการตอบสนองไดปฏบตอยางไร และหนวยงานตรวจสอบภายในไดประเมนผล

การตอบสนองในภายหลงหรอไม

ผลกระทบของสภาพแวดลอมการควบคมตอการประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

ก81. องคประกอบบางอยางของสภาพแวดลอมการควบคมของกจการมผลกระทบในวงกวางตอ

การประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

ตวอยางเชน ผมหนาท ในการก ากบดแลมอทธพลส าคญตอจตส านกในเรองการควบคม

เน องจากบทบาทหน งของผ มหนาท ในการก ากบดแล คอการถวงดลแรงกดดนท มตอ

ผบรหารในการรายงานทางการเงนท อาจเกดขนจากแรงจงใจของตลาดหรอโครงการ

ผลตอบแทนของผบรหาร ประเดนตอไปน เปนตวอยางท มอทธพลตอประสทธผลของการ

ออกแบบของสภาพแวดลอมการควบคมท เก ยวของกบการมสวนรวมของผมหนาท ในการ

ก ากบดแล

• ความเปนอสระจากผบรหารและความสามารถในการประเมนการปฏบตงานของผบรหาร

• ผมหนาท ในการก ากบดแลมความเขาใจรายการทางธรกจของกจการหรอไม

• ขอบเขตท ผมหนาท ในการก ากบดแลประเมนวา งบการเงนไดถกจดท าตามแมบท

การรายงานทางการเงนหรอไม รวมทงงบการเงนไดรวมการเปดเผยขอมลท เพยงพอ

หรอไม

ก82. คณะกรรมการท กระตอรอรนและเปนอสระอาจมอทธพลตอปรชญาและรปแบบการบรหาร

ของผบรหารระดบอาวโส อยางไรกตาม องคประกอบของสภาพแวดลอมการควบคมอ น

อาจมขอจ ากดมากกวาในเรองผลกระทบ ตวอยางเชน นโยบายและการปฏบต เก ยวกบ

ทรพยากรบคคลท มงเนนการจางบคลากรท มความสามารถทางการเงน การบญช และเทคโนโลย

สารสนเทศอาจลดความเส ยงจากขอผดพลาดในการประมวลผลขอมลทางการเงน แตอาจ

ไมสามารถลดความมอคตของผบรหารระดบสงในการท าใหกจการมผลก าไรท เกนจรง

ก83. เม อผสอบบญชประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

ความพงพอใจในสภาพแวดลอมการควบคมท มขนจะใหผลท เปนดานบวก อยางไรกตาม

ถงแมวาความพงพอใจในสภาพแวดลอมการควบคมอาจชวยลดความเส ยงจากการทจรต

แตไมไดหมายความวาการทจรตจะไมเกดขน ในทางตรงขาม ขอบกพรองในสภาพแวดลอมการ

ควบคมอาจท าใหความมประสทธผลของการควบคมลดลงโดยเฉพาะท เก ยวกบการทจรต

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

32 TSA 315 (ปรบปรง)

ตวอยางเชน ผบ รหารละเลยท จะจ ดหาทรพยากรใหม ความ เพ ยงพอ เพ อด แล

ความเส ยงในเรองความปลอดภยทางเทคโนโลยสารสนเทศ อาจมผลเสยตอการควบคม

ภายใน โดยกอใหเกดการเปลยนแปลงท ไมเหมาะสมในโปรแกรมคอมพวเตอรหรอขอมล

หรอเกดการน ารายการท ไมไดรบการอนมตเขาไปประมวลผล ตามท อธบายในมาตรฐาน

การสอบบญช รหส 330 สภาพแวดลอมการควบคมมอทธพลตอการก าหนดลกษณะ

ระยะเวลา และขอบเขตของวธการตรวจสอบของผสอบบญช14

ก84. สภาพแวดลอมการควบคมไมสามารถปองกนหรอคนพบ และแกไขการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ อยางไรกตาม สภาพแวดลอมการควบคมอาจมอทธพลตอ

การประเมนความมประสทธผลของการควบคมอ นของผสอบบญช (เชน การตดตามผล

การควบคม และการท างานของกจกรรมการควบคมในเร องใดเรองหน งโดยเฉพาะ) ซ งมผล

ตอการประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญของ

ผสอบบญช

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก85. สภาพแวดลอมการควบคมของกจการขนาดเลกมแนวโนมท แตกตางจากกจการขนาดใหญ

ตวอยางเชน ผมหนาท ในการก ากบดแลในกจการขนาดเลกอาจไมเปนอสระหรอไมไดมาจาก

ภายนอกองคกร และเจาของท มอ านาจการจดการ ซ งไมมผ เปนเจาของอ นรวมดวย อาจรบ

บทบาทของการก ากบดแลเอง ลกษณะของสภาพแวดลอมการควบคมอาจมอทธพลตอ

ความส าคญของการควบคมอ นหรอการไมมการควบคมอ น ตวอยางเชน เจาของท มอ านาจ

การจดการมความกระตอรอรนและดแลงานอยางสม าเสมออาจลดความเส ยงท เกดจาก

การไมมการแบงแยกหนาท ของกจการขนาดเลก แตอาจเพ มความเส ยงอ น เชน ความเส ยงของ

การแทรกแซงการควบคม

ก86. นอกจากนน ในกจการขนาดเลก อาจไมมเอกสารหลกฐานประกอบการตรวจสอบส าหรบ

องคประกอบของสภาพแวดลอมการควบคม โดยเฉพาะอยางยง การส อสารระหวาง

ผบรหารและบคลากรอาจไมเปนทางการ แตยงคงมประสทธผล ตวอยางเชน กจการขนาด

เลกอาจไมไดก าหนดขอปฏบตท เปนลายลกษณอกษร แตผบรหารไดสรางวฒนธรรมท

มงเนนความส าคญของความซ อสตยสจรต และพฤตกรรมทางจรรยาบรรณผานการส อสาร

โดยวาจาและท าเปนตวอยาง

ก87. ดงนน ทศนคต การตระหนกถง และการกระท าของผบรหารหรอเจาของท มอ านาจการจดการ

เปนส งท ส าคญตอการท าความเขาใจในสภาพแวดลอมการควบคมของกจการขนาดเลกของ

ผสอบบญช

14 มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 ยอหนาท ก2-ก3

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

33 TSA 315 (ปรบปรง)

องคประกอบของการควบคมภายใน – กระบวนการประเมนความเสยงของกจการ (อางถงยอหนาท 15)

ก88. กระบวนการประเมนความเส ยงของกจการใหรปแบบท เปนพ นฐานวาผบรหารตดสนใจ

อยางไรในการบรหารความเส ยง หากกระบวนการประเมนความเส ยงมความเหมาะสมกบ

สภาพแวดลอม ซงรวมถง ลกษณะ ขนาด และความซบซอนของกจการ กจะชวยผสอบบญช

ในการระบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขด ตอขอเทจจรงอน เปนสาระส าคญ

การพจารณาวากระบวนการประเมนความเส ยงมความเหมาะสมกบสภาพแวดลอมหรอไม

นนเปนเร องดลยพนจ

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก (อางถงยอหนาท 17)

ก89. การสรางกระบวนการประเมนความเส ยงในกจการขนาดเลกอาจเปนไปไดยาก ในกรณดงกลาว

ผบรหารมกระบความเส ยงดวยการเขาท าธรกจดวยตวเอง ไมวาจะอยในสภาพแวดลอมเชนใด

การสอบถามเก ยวกบความเส ยงและวธการท ผบรหารระบความเส ยงเปนส งจ าเปน

องคประกอบของการควบคมภายใน – ระบบสารสนเทศ (รวมถงกระบวนการทางธรกจทเกยวของ)

ทเกยวของกบการรายงานทางการเงน และการสอสาร (อางถงยอหนาท 18)

ก90. ระบบสารสนเทศท เก ยวของกบวตถประสงคในเรองรายงานทางการเงน ซ งรวมถงระบบ

บญช ประกอบดวย วธปฏบตและการบนทกรายการท ออกแบบและมไวเพ อ :

• ท าใหเกดรายการ บนทกรายการ ประมวลผลรายการ และรายงานรายการคาของกจการ

(รวมถงเหตการณและเงอนไข) และเพ อเปนการควบคมสนทรพย หน สน และ

สวนของผถอหน

• แกไขการประมวลผลรายการท ไมถกตอง เชน การใหระบบอตโนมตเกบบญชพกและ

วธปฏบตในการตดตามจดการรายการในบญชพกใหหมดไปในเวลาท เหมาะสม

• ด าเนนการและควบคมการแทรกแซงหรอการขามขนตอนการควบคม

• โอนขอมลจากระบบประมวลผลรายการไปยงสมดบญชแยกประเภท

• บนทกขอมลท เก ยวกบการรายงานทางการเงนส าหรบเหตการณ และเงอนไข

ท นอกเหนอจากรายการคา เชน คาเส อมราคา และรายการตดบญชของสนทรพย และ

การเปลยนแปลงมลคาท คาดวาจะไดรบช าระของลกหนการคา และ

• ท าใหมนใจวา ขอมลท ก าหนดใหมการเปดเผยตามแมบทการบญชในการรายงาน

ทางการเงน ไดมการรวบรวม บนทก ประมวลผล สรป และรายงานอยางเหมาะสมใน

งบการเงน

ก91. งบการเงนอาจประกอบดวยขอมลซ งรวบรวมจากขอมลในสมดแยกประเภททวไปและ

สมดแยกประเภทยอยหรอจากแหลงขอมลอ น ตวอยางของขอมลเหลานนอาจรวมถง

• ขอมลจากสญญาเชาท เปดเผยในงบการเงน เชน ทางเลอกในการตอสญญาหรอคาเชาท

ตองจายในอนาคต

• ขอมลท เปดเผยในงบการเงน ซ งไดมาจากระบบการบรหารความเส ยงของกจการ

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

34 TSA 315 (ปรบปรง)

• ขอมลเก ยวกบมลคายตธรรม ซ งท าข นโดยผ เช ยวชาญของผบรหารและเปดเผยใน

งบการเงน

• ขอมลท เปดเผยในงบการเงน ซ งไดมาจากแบบจ าลอง หรอจากการค านวณวธอ นๆ ซ งใช

ในการประมาณการท ไดรบรและเปดเผยขอมลในงบการเงน รวมถงขอมลเก ยวกบขอมล

และสมมตฐานท เก ยวของท ใชในแบบจ าลอง เชน

o สมมตฐานท ท าข นภายใน ซ งอาจมผลกระทบตออายการใหประโยชนของ

สนทรพย หรอ

o ขอมล เชน อตราดอกเบย ซ งไดรบผลกระทบจากปจจยท นอกเหนอการควบคม

ของกจการ

• ขอมลท เปดเผยในงบการเงนเก ยวกบการวเคราะหความออนไหวไดรบจากแบบจ าลอง

ทางการเงนซ งแสดงวาผบรหารพจารณาสมมตฐานท เปนทางเลอก

• ขอมลท รบรหรอเปดเผยในงบการเงนซ งไดรบจากแบบยนภาษหรอการบนทกภาษของ

กจการ

• ขอมลท เปดเผยในงบการเงนซ งไดรบจากการวเคราะห ซ งท าข นเพ อใชสนบสนน

การประเมนความสามารถในการด าเนนงานตอเน องของกจการโดยผบรหาร เชน

การเปดเผยขอมล (ถาม) ท เก ยวกบเหตการณหรอสถานการณซ งอาจเปนเหตใหเกด

ขอสงสยอยางมนยส าคญเก ยวกบความสามารถในการด าเนนงานตอเน องของกจการ15

ก92. การไดมาซ งความเขาใจในระบบสารสนเทศท เก ยวของกบการปดงบการเงนตามยอหนาท

18 ของมาตรฐานการสอบบญชฉบบน (รวมถง การไดมาซ งความเขาใจในดานท ระบบนน

เก ยวของกบขอมลท เปดเผยในงบการเงน ซ งรวบรวมจากขอมลในสมดแยกประเภททวไป

และสมดแยกประเภทยอยหรอจากแหลงขอมลอ น) เปนเรองของการใชดลยพนจ เยยง

ผประกอบวชาชพของผ สอบบญช ตวอยางเชน จ านวนเงนและการเปดเผยขอมลใน

งบการเงนบางประการ (เชน การเปดเผยขอมลเก ยวกบความเส ยงดานการใหสนเช อ

ความเส ยงดานสภาพคลอง และความเส ยงดานตลาด) ซ งอาจอางองมาจากขอมลท ไดรบ

จากระบบการบรหารความเส ยงของกจการ อยางไรกตาม ผ สอบบญชไมตองไดมาซ ง

ความเขาใจในทกดานของระบบการบรหารความเส ยง และใชดลยพนจเยยงผประกอบ

วชาชพในการก าหนดความจ าเปนของการไดมาซ งความเขาใจนน

สมดรายวน (อางถงยอหนาท 18 (ฉ))

ก93. โดยปกต ระบบสารสนเทศของกจการรวมถงการใชสมดรายวนท ไดก าหนดไวเปนมาตรฐาน

เพ อบนทกรายการท เกดข นเปนประจ า เชน สมดรายวนท บนทกรายการขาย การซ อ และการ

จายเงนในสมดบญชแยกประเภท หรอบนทกประมาณการทางบญชท ประมาณ โดยผบรหาร

ในแตละงวด เชน การเปลยนแปลงประมาณการของยอดลกหนการคาท ไมสามารถเกบเงนได

15 มาตรฐานการสอบบญช รหส 570 (ปรบปรง) การด าเนนงานตอเน อง ยอหนาท 19-20

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

35 TSA 315 (ปรบปรง)

ก94. กระบวนการรายงานทางการเงนของกจการรวมถงการใชสมดรายวนท ไมไดก าหนดไวเปน

มาตรฐานเพ อบนทกรายการท ไมไดเกดข นเปนประจ า รายการท ไมปกตหรอรายการ

ปรบปรง ตวอยางของสมดรายวนประเภทดงกลาวรวมถงรายการปรบปรงส าหรบการจดท า

งบการเงนรวม และรายการเก ยวกบการรวมหรอการขายธรกจ หรอการประมาณการท ไมได

เกดขนเปนประจ า เชน การดอยคาของสนทรพยภายใตระบบบญชแยกประเภทท ปฏบตดวย

มอ สมดรายวนท ไมไดก าหนดไวเปนมาตรฐานอาจตรวจสอบไดโดยการตรวจบญชแยก

ประเภท สมดรายวน และเอกสารประกอบ อยางไรกตาม เม อน าวธการแบบอตโนมตมาใชใน

การจดท าสมดแยกประเภทและงบการเงน การบนทกรายการอาจเกดข นเฉพาะในรปแบบ

อเลกทรอนกส และอาจตรวจสอบไดงายข นโดยการใชเทคนคการตรวจสอบโดยใช

คอมพวเตอร

กระบวนการทางธรกจท เก ยวของ (อางถงยอหนาท 18)

ก95. กระบวนการทางธรกจของกจการเปนกจกรรมท ออกแบบขนเพ อ

• พฒนา ซอ ผลต และจดจ าหนายสนคาและบรการของกจการ

• ท าใหมนใจวามการปฏบตตามกฎหมายและขอบงคบ และ

• บนทกขอมล รวมถง ขอมลดานการบญชและการรายงานทางการเงน

กระบวนการทางธรกจท าใหมรายการคาท ถกบนทก ประมวลผล และรายงานโดยระบบ

สารสนเทศ การไดมาซ งความเขาใจในกระบวนการทางธรกจของกจการ ซ งรวมถง

การเกดขนของรายการ ชวยผสอบบญชใหเขาใจในระบบสารสนเทศของกจการท เก ยวกบ

การรายงานทางการเงนในลกษณะท เหมาะสมกบสภาพแวดลอมของกจการ

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก (อางถงยอหนาท 18)

ก96. ระบบสารสนเทศและกระบวนการทางธรกจท เก ยวของกบการรายงานทางการเงนใน

กจการขนาดเลก รวมทงดานท ระบบนนเก ยวของกบขอมลท เปดเผยในงบการเงน ซ ง

รวบรวมจากขอม ลในสมดแยกประเภทท วไปและสมดแยกประเภทยอยหรอจาก

แหลงขอมลอ น มแนวโนมท จะมความซบซอนนอยกวากจการขนาดใหญ แตระบบ

สารสนเทศกยงคงมความส าคญอย กจการขนาดเลกท ผบรหารมความกระตอรอรนและดแล

กจการอยางใกลชดอาจไมจ าเปนตองใชการอธบายวธการทางบญช รายการบญชท ม

ความซบซอนหรอนโยบายท เปนลายลกษณอกษร ดงนน ในการตรวจสอบกจการขนาดเลก

การท าความเขาใจระบบสารสนเทศท เก ยวของกบการรายงานทางการเงนอาจงายกวา และ

อาจใชวธการสอบถามมากกวาการสอบทานเอกสาร อยางไรกตาม การไดมาซ งความเขาใจ

ในระบบสารสนเทศยงคงเปนส งส าคญ

การส อสาร (อางถงยอหนาท 19)

ก97. การส อสารภายในกจการเก ยวกบบทบาทและความรบผดชอบในการรายงานทางการเงนและ

ประเดนท ส าคญท เก ยวของกบการรายงานทางการเงน ท าใหบคลากรมความเขาใจ ใน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

36 TSA 315 (ปรบปรง)

บทบาทและความรบผดชอบของการควบคมภายในเก ยวกบการรายงานทางการเงน

การส อสารรวมถงขอบเขตของความเขาใจของบคลากรวากจกรรมในระบบสารสนเทศของ

การรายงานทางการเงนของตนเองนนเก ยวของกบงานของผอ นอยางไร และเขาใจถงวธการ

รายงานขอยกเวนแกบคลากรระดบท สงกวาท เหมาะสมภายในกจการ การส อสารอาจจดท า

เปนคมอดานนโยบายและคมอการรายงานทางการเงน ชองทางการส อสารแบบเปดชวยให

มนใจไดวาขอยกเวนไดมการรายงานและด าเนนการแกไขแลว

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก98. การส อสารในกจการขนาดเลกอาจมแบบแผนนอยกวาและส าเรจไดงายกวากจการขนาดใหญ

เน องจากระดบขนความรบผดชอบท นอยกวาและผบรหารสามารถดแลไดใกลชดและทวถง

มากกวา

องคประกอบของการควบคมภายใน – กจกรรมการควบคมทเกยวของกบการตรวจสอบ (อางถง

ยอหนาท 20)

ก99. กจกรรมการควบคมเปนนโยบายและวธการท ชวยใหมนใจวากจการมการด าเนนการตาม

แนวทางของผบรหาร กจกรรมการควบคมไมวาจะใชเทคโนโลยสารสนเทศหรอระบบปฏบต

ดวยมอมวตถประสงคหลาย ๆ วตถประสงคและใชในหลาย ๆ ระดบขององคกรและหนาท

ตวอยางของกจกรรมการควบคมรวมกจกรรมท เก ยวของกบ

• การอนมต

• การสอบทานผลการปฏบตงาน

• การประมวลผลขอมล

• การควบคมทางกายภาพ

• การแบงแยกหนาท

ก100. กจกรรมการควบคมท เก ยวของกบการสอบบญช ไดแก

• กจกรรมการควบคมท ก าหนดใหมการปฏบต เชน กจกรรมการควบคมท เก ยวของกบ

ความเส ยงท มนยส าคญและเก ยวของกบความเส ยงท วธการตรวจสอบเน อหาสาระ

เพยงอยางเดยวไมสามารถใชเปนหลกฐานการสอบบญชอยางเหมาะสมเพยงพอ

ตามท ไดก าหนดในยอหนาท 29 และ 30 ตามล าดบ หรอ

• กจกรรมการควบคมท ในดลยพนจของผสอบบญชพจารณาแลวเหนวาเก ยวของ

ก101. ความเส ยงซ งผสอบบญชไดระบแลววาอาจมการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญ และผสอบบญชพจารณาวามความเหมาะสมหรอไมท จะใชการทดสอบความม

ประสทธผลของการควบคมในการก าหนดขอบเขตของการตรวจสอบเนอหาสาระมอทธพล

ตอดลยพนจของผ สอบบญช ในการพจารณาวากจกรรมการควบคมเก ยวของกบ

การสอบบญชหรอไม

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

37 TSA 315 (ปรบปรง)

ก102. ผสอบบญชอาจมงเนนเรองการระบและการไดมาซ งความเขาใจในกจกรรมการควบคม

ในสวนท ผสอบบญชพจารณาแลวเหนวามความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระส าคญสง เม อมกจกรรมการควบคมหลายอยางท บรรลวตถประสงคเดยวกน

ผสอบบญชไมจ าเปนท ตองไดมาซ งความเขาใจในกจกรรมการควบคมทกอยางท เก ยวของ

กบวตถประสงคนน ๆ

ก103. กจกรรมการควบคมท เก ยวของกบการตรวจสอบอาจรวมถงการควบคมท ผบรหารไดวางไว

เพ มเตมจากการควบคมเพ อตอบสนองตอความเส ยงเก ยวกบยอดคงเหลอทางบญชและ

รายการคา เพ อตอบสนองตอความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญท เก ยวของกบการเปดเผยขอมลท ไมเปนไปตามแมบทการรายงานทางการเงนท

เก ยวของ กจกรรมการควบคมเหลานนอาจเก ยวของกบขอมลท รวมอยในงบการเงน ซ ง

รวบรวมจากแหลงขอมลอ นท ไมใชขอมลในสมดแยกประเภททวไปและสมดแยกประเภทยอย

ก104. ความร ของผ สอบบญชเก ยวกบการมหรอไมมกจกรรมการควบคม ซ งไดมาจากการท า

ความเขาใจองคประกอบการควบคมภายในอ น ชวยผสอบบญชในการพจารณาวาจ าเปน

หรอไมท จะตองใหความสนใจเพ มเตมในการท าความเขาใจกจกรรมการควบคม

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก105. แนวคดของกจกรรมการควบคมในกจการขนาดเลกคลายกบกจการขนาดใหญ แตรปแบบท

เปนทางการมความแตกตางกนไป ในกจการขนาดเลกอาจพบวากจกรรมการควบคม

บางอยางอาจไมจ าเปนเน องจากผบรหารท าการควบคมเอง ตวอยางเชน การใหอ านาจแก

ผบรหารในการอนมตการขายเช อและการซ อท ส าคญสามารถเปนการควบคมท ดตอยอด

คงเหลอและรายการบญชท ส าคญได โดยไมจ าเปนตองมกจกรรมการควบคมในรายละเอยด

อ น ๆ

ก106. กจกรรมการควบคมท เก ยวของกบการตรวจสอบในกจการขนาดเลกมแนวโนมท จะเก ยวของกบ

วงจรรายการคาหลก เชน วงจรขาย วงจรซอ และวงจรคาใชจายเก ยวกบพนกงาน

ความเส ยงท เกดจากเทคโนโลยสารสนเทศ (อางถงยอหนาท 21)

ก107. การใชเทคโนโลยสารสนเทศมผลตอวธการท น ากจกรรมการควบคมไปใช ในมมมองของ

ผสอบบญช การควบคมในระบบเทคโนโลยสารสนเทศจะมประสทธผลเม อระบบเทคโนโลย

สารสนเทศใหสารสนเทศท ถกตองและมความปลอดภยของขอมลท ระบบประมวลผลขน ซ ง

รวมถงประสทธผลของการควบคมทวไปของเทคโนโลยสารสนเทศและการควบคมระบบงาน

ก108. การควบคมทวไปของเทคโนโลยสารสนเทศเปนนโยบายและวธปฏบตท เก ยวของกบ

ระบบงานหลาย ๆ ระบบ และสนบสนนความมประสทธผลของการควบคมระบบงาน

การควบคมทวไปใชท งในระบบเครองขนาดใหญ ขนาดเลก และระดบของผ ใชงาน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

38 TSA 315 (ปรบปรง)

การควบคมทวไปของเทคโนโลยสารสนเทศท ใหสารสนเทศท ถกตองและมความปลอดภย

ของขอมลไดรวมถงการควบคมตอไปน

• ศนยขอมลและการท างานของเครอขาย

• การไดมา การเปลยนแปลงและการดแลรกษาซอฟตแวรของระบบ

• การเปล ยนแปลงโปรแกรม

• ความปลอดภยในการเขาถง

• การไดมา การพฒนา และการดแลรกษาซอฟตแวรของระบบงาน

โดยทวไป การควบคมทวไปของเทคโนโลยสารสนเทศ ถกน าไปใชในสวนท เก ยวเน องกบความ

เส ยงท อางถงในยอหนาท ก64 ขางตน

ก109. การควบคมระบบงานเปนวธการทงท ปฏบตดวยมอและดวยวธอตโนมต ซ งโดยปกตท างาน

ในระดบของกระบวนการทางธรกจและใชในการประมวลผลของรายการโดยระบบงานแต

ละระบบ การควบคมระบบงานสามารถเปนทงลกษณะของการปองกนหรอการคนพบซ ง

ถกออกแบบ เพ อใหแนใจในความถกตองของการบนทกบญช ดงนน การควบคมระบบงาน

จงเก ยวของกบวธการท ใชในการท าใหเกดบนทก ประมวลผล และรายงานรายการหรอ

ขอมลทางการเงนอ น การควบคมเหลาน ช วยท าใหม นใจวารายการท เก ดขนไดร บ

การอนมต และมการบนทกและประมวลผลอยางครบถวนและถกตอง ตวอยางเชน

การตรวจสอบความถกตองของขอมลเขาและการตรวจสอบการเรยงล าดบเลขท โดย

การตดตามรายงานขอยกเวนโดยการปฏบตดวยมอหรอการแกไข ณ จดท ปอนขอมลเขา

องคประกอบของการควบคมภายใน – การตดตามผลการควบคม (อางถงยอหนาท 22)

ก110. การตดตามผลการควบคมเปนกระบวนการประเมนความมประสทธผลของการควบคม

ภายในตลอดเวลา โดยมการประเมนประสทธผลของการควบคมในเวลาท เหมาะสมและ

มการด าเนนการแกไขท จ าเปน ผบรหารอาจตดตามผลการควบคมโดยท าเปนกจกรรมอยาง

ตอเน อง หรอประเมนผลการควบคมแยกเฉพาะเรอง หรอการท าทงเปนกจกรรมอยาง

ตอเน องและแยกเฉพาะเรองรวมกน การตดตามผลอยางตอเน องมกเปนสวนหน งของ

กจกรรมปกตท เกดข นเปนประจ าของกจการ และรวมถงกจกรรมดานการบรหารและ

การก ากบดแลปกต

ก111. กจกรรมการตดตามผลของผบรหารอาจรวมถงการใชขอมลจากการส อสารจากบคคลภายนอก

เชน ค าตชมของลกคา และขอแนะน าจากหนวยงานก ากบดแล ซ งอาจระบปญหาหรอชประเดน

ในสวนท ตองมการปรบปรง

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก112. ผบรหารหรอเจาของท มอ านาจการจดการมกตดตามผลการควบคมโดยดแลการด าเนนงาน

อยางใกลชด ท าใหมกพบประเดนท ตางจากความคาดหวงท ส าคญและขอมลทางการเงน

ท ไมถกตอง ซ งน าไปสการแกไขการควบคมใหเหมาะสม

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

39 TSA 315 (ปรบปรง)

หนวยงานตรวจสอบภายในของกจการ (อางถงยอหนาท 23)

ก113. หากกจการมหนวยงานตรวจสอบภายใน การไดมาซ งความเขาใจในหนวยงานนนจะท าให

ผ สอบบญชเขาใจในกจการและสภาพแวดลอมของกจการ รวมถงการควบคมภายใน

โดยเฉพาะบทบาทหนาท ของหนวยงานตรวจสอบภายในในการตดตามผลการควบคม

ภายในเก ยวกบการจดท ารายงานทางการเงนของกจการ ซ งความเขาใจน ประกอบกบขอมลท

ผสอบบญชไดรบจากการสอบถามตามยอหนาท 6(ก) ของมาตรฐานการสอบบญชฉบบน อาจ

ใหขอมลท เก ยวของโดยตรงกบการระบและการประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขด

ตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

ก114. วตถประสงคและขอบเขตของหนวยงานตรวจสอบภายใน ลกษณะความรบผดชอบและ

สถานะของหนวยงานภายในองคกร รวมถงอ านาจหนาท ของหนวยงานและความรบผดชอบ

อาจแตกตางกนไปขนกบขนาดและโครงสรางของกจการ และความตองการของผบรหาร

และผมหนาท ก ากบดแล (ถาม) ซ งเรองเหลาน อาจถกระบไวในระเบยบปฏบตหรอเรองท

อางองของหนวยงานตรวจสอบภายใน

ก115. ความรบผดชอบของหนวยงานตรวจสอบภายในอาจรวมถงการปฏบตงานตรวจสอบและ

ประเมนผลเพ อใหความเช อมนแกผบรหารและผมหนาท ก ากบดแลเก ยวกบการออกแบบ

และประสทธผลของการบรหารความเส ยง การควบคมภายใน และกระบวนการก ากบดแล

ซ งหากเปนเชนนน หนวยงานตรวจสอบภายในอาจมบทบาทท ส าคญในการตดตามผลการ

ควบคมภายในเก ยวกบการจดท ารายงานทางการเงนของกจการ อยางไรกตาม หนาท ของ

หนวยงานตรวจสอบภายในอาจมงเนนในการประโยชนเชงเศรษฐกจ ประสทธภาพและ

ประสทธผลในการด าเนนงานของกจการ ซ งในกรณน การปฏบตงานของหนวยงานอาจ

ไมเก ยวของโดยตรงกบการจดท ารายงานทางการเงนของกจการ

ก116. การสอบถามบคคลท เหมาะสมภายในหนวยงานตรวจสอบภายในของกจการตามยอหนาท

6(ก) ของมาตรฐานการสอบบญชฉบบน ชวยใหผสอบบญชไดมาซ งความเขาใจในลกษณะ

ความรบผดชอบของหนวยงานตรวจสอบภายใน ถาผสอบบญชก าหนดวาความรบผดชอบ

ของหนวยงานนนเก ยวของกบการจดท ารายงานทางการเงนของกจการ ผสอบบญชอาจไดมา

ซ งความเขาใจเพ มเตมเก ยวกบกจกรรมท หนวยงานตรวจสอบภายในไดปฏบต หรอจะปฏบต

โดยการสอบทานแผนการตรวจสอบของหนวยงานตรวจสอบภายในส าหรบรอบระยะเวลานน

(ถาม) และปรกษาหารอรวมกนถงแผนดงกลาวกบบคคลท เหมาะสมในหนวยงาน

ตรวจสอบภายใน

ก117. หากลกษณะความรบผดชอบของหนวยงานตรวจสอบภายในและกจกรรมเก ยวกบการให

ความเช อมนเก ยวของกบการจดท ารายงานทางการเงนของกจการ ผสอบบญชอาจใชผลงาน

ของหนวยงานตรวจสอบภายใน เพ อปรบเปลยนลกษณะหรอชวงเวลาหรอลดขอบเขตของ

วธการตรวจสอบท จะปฏบต เพ อใหไดมาซ งหลกฐานการสอบบญชดวยตนเอง ผสอบบญช

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

40 TSA 315 (ปรบปรง)

อาจสามารถใชผลงานท มอยของหนวยงานตรวจสอบบญชภายในได ตวอยางเชน การอางอง

จากประสบการณ ในการตรวจสอบท ผานๆ มาหรอวธการประเมนความเส ยงของ

ผสอบบญชของกจการท มหนวยงานตรวจสอบภายในวามความเพยงพอและเหมาะสมกบ

ขนาดของกจการและลกษณะของการด าเนนงาน และมการรายงานโดยตรงไปยงผมหนาท

ก ากบดแล

ก118. ในกรณท ผสอบบญชไดท าความเขาใจเบองตนเก ยวกบหนวยงานตรวจสอบภายในแลวคาด

วาจะใชผลงานของหนวยงานตรวจสอบภายในเพ อปรบเปลยนลกษณะหรอชวงเวลาหรอ

ลดขอบเขตของวธการตรวจสอบท จะปฏบต ผ สอบบญชตองปฏบตตามมาตรฐาน

การสอบบญช รหส 610 (ปรบปรง)

ก119. ตามท ไดอธบายไวในมาตรฐานการสอบบญช รหส 610 (ปรบปรง) กจกรรมของหนวยงาน

ตรวจสอบภายในมกจะถกแยกตางหากจากการตดตามการควบคมอ นท เก ยวของกบการ

จดท ารายงานทางการเงน เชน การสอบทานขอมลบญชเพ อการบรหาร ซ งถกออกแบบ

เพ อใหแนใจวากจการไดมการปองกนหรอตรวจจบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง

อยางไร

ก120. การก าหนดการตดตอส อสารกบบคคลท เหมาะสมภายในหนวยงานตรวจสอบภายในของ

กจการตงแตการเรมงานและท าการตดตออยางตอเน องตลอดระยะเวลาการปฏบตงาน

ตรวจสอบจะท าใหเกดการแบงปนขอมลท มประสทธผล และเปนการสรางสภาพแวดลอมท

ผสอบบญชสามารถไดรบทราบเรองท ส าคญท อยในความสนใจของหนวยงานตรวจสอบ

ภายในท มผลกระทบตองานของผสอบบญช มาตรฐานการสอบบญช รหส 200 อธบายถง

ความส าคญของการวางแผนและการปฏบตงานตรวจสอบโดยใชการสงเกตและสงสยเยยง

ผ ประกอบวชาชพ รวมถงความกระตอ รอ รนท จะได รบ ขอมลท น าไปสป ระเดน

ความนาเช อถอของเอกสารและค าตอบท ไดรบจากการสอบถาม เพ อใชเปนหลกฐาน

การสอบบญช ดงนน การตดตอส อสารกบหนวยงานตรวจสอบภายในตลอดระยะเวลาการ

ปฏบตงานตรวจสอบอาจเพ มโอกาสท หนวยงานตรวจสอบภายในจะน าขอมลเหลาน มา

ใหกบผสอบบญช ซ งผสอบบญชสามารถน าขอมลดงกลาวมาใชในการระบและประเมน

ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

แหลงขอมล (อางถงยอหนาท 24)

ก121. ขอมลสวนใหญท ใชในการตดตามผลอาจถกจดท าข นโดยระบบสารสนเทศของกจการ

หากผบรหารตงสมมตฐานวาขอมลท ใชส าหรบการตดตามผลมความถกตองโดยปราศจาก

เกณฑสนบสนนสมมตฐานนน หากขอมลมขอผดพลาด อาจท าใหผบรหารไดขอสรปท

ไมถกตองจากกจกรรมการตดตามผลของกจการ ดงนน ผสอบบญชตองท าความเขาใจ

กจกรรมการตดตามผลการควบคมของกจการ ซ งเปนองคประกอบหน งของการควบคม

ภายใน ดงน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

41 TSA 315 (ปรบปรง)

• แหลงท มาของขอมลท เก ยวของกบกจกรรมการตดตามผลของกจการ และ

• เกณฑท ผบรหารใชในการพจารณาวาขอมลมความเช อถอไดอยางเพยงพอส าหรบ

จดประสงคนน ๆ

การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

การประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในระดบงบการเงน

(อางถงยอหนาท 25 (ก))

ก122. ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในระดบงบการเงน

หมายถง ความเส ยงท แผกระจายไปในงบการเงนโดยรวม และมแนวโนมท จะกระทบตอส งท

ผบรหารไดใหการรบรองไวหลาย ๆ เรอง ความเส ยงน โดยลกษณะแลวจะไมไดกระทบ

เฉพาะส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวเรองใดเรองหน งในประเภทของรายการ ยอดคงเหลอ

ทางบญช หรอการเปดเผยขอมล ความเส ยงเหลาน แสดงถงสถานการณท อาจเพ มความเส ยง

จากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในระดบท เก ยวกบส งท ผบรหารไดให

การรบรองไว เชน จากการแทรกแซงการควบคมโดยผบรหาร ความเส ยงในระดบงบการเงน

อาจเก ยวของกบขอพจารณาของผสอบบญชท เก ยวกบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญท เกดจากการทจรต

ก123. ความเส ยงในระดบงบการเงน อาจเกดจากขอบกพรองของสภาพแวดลอมการควบคม

(ถงแมวาความเส ยงเหลานอาจเกดจากปจจยอ นดวยเชนกน เชน สภาพเศรษฐกจท ถดถอย)

ตวอยางของขอบกพรอง เชน การท ผบรหารขาดความรความสามารถหรอการขาดการก ากบดแล

ในการจดท างบการเงนอาจมผลกระทบท มลกษณะแผกระจายไปในงบการเงน ซ งท าใหผสอบ

บญชอาจตองตอบสนองโดยรวมตอความเส ยงดงกลาว เปนตน

ก124. การท าความเขาใจในการควบคมภายใน ผสอบบญชอาจเกดความสงสยเก ยวกบการตรวจสอบได

ของงบการเงนของกจการ ตวอยางเชน

• ความสงสยเก ยวกบความซ อสตยของผบรหารของกจการอาจมผลรายแรงถงขน

ท าใหผสอบบญชสรปวาความเส ยงในเรองการใหค ารบรองท ไมถกตองของผบรหาร

ตองบการเงนมมากจนไมสามารถตรวจสอบงบการเงนได

• ความสงสยเก ยวกบสภาพและความเช อถอไดของการบนทกบญชของกจการอาจเปน

สาเหตท ผสอบบญชสรปวาไมสามารถหาหลกฐานการสอบบญชท เหมาะสมอยางเพยงพอ

ท จะสนบสนนการแสดงความเหนอยางไมมเงอนไขตองบการเงนได

ก125. มาตรฐานการสอบบญช รหส 705 (ปรบปรง)16 ไดก าหนดและใหแนวทางในการพจารณาวาม

ความจ าเปนท ผสอบบญชตองแสดงความเหนอยางมเงอนไขหรอไมแสดงความเหนหรอไม หรอ

อาจน าไปสการถอนตวของผสอบบญชเม อกฎหมายหรอขอบงคบอนญาตใหท าได

16 มาตรฐานการสอบบญช รหส 705 (ปรบปรง) “การแสดงความเหนแบบท เปลยนแปลงไปในรายงานของผสอบบญชรบอนญาต”

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

42 TSA 315 (ปรบปรง)

การประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในระดบทเกยวกบ

สงทผบรหารไดใหการรบรองไว (อางถงยอหนาท 25 (ข))

ก126. ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในระดบท เก ยวกบ

ส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวส าหรบประเภทของรายการ ยอดคงเหลอทางบญช และ

การเปดเผยขอมลเปนเรองจ าเปนท ตองพจารณา เน องจากการพจารณาดงกลาวชวยผสอบบญช

ในการก าหนดลกษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของวธการตรวจสอบในระดบท เก ยวกบส งท

ผบรหารไดใหการรบรองไวท จ าเปนตองไดมาซ งหลกฐานการสอบบญชท เหมาะสมอยาง

เพยงพอ ในการระบและประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญในระดบท เก ยวกบส งท ผ บรหารไดใหการรบรองไว ผสอบบญชอาจสรปวา

ความเส ยงท ระบไวมลกษณะท แผกระจายในงบการเงนโดยรวม และมแนวโนมท จะกระทบตอ

ส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวในหลาย ๆ เรอง

การใชส งท ผบรหารไดใหการรบรองไว

ก127. ในการใหค ารบรองวางบการเงนเปนไปตามแมบทการรายงานทางการเงน ผบรหารใหค ารบรอง

ทงโดยนยและอยางชดแจงเก ยวกบการรบรรายการ การวดมลคาและการแสดงรายการของ

ประเภทของรายการและเหตการณ ยอดคงเหลอทางบญช และการเปดเผยขอมล

ก128. ผสอบบญชอาจเลอกใชส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวตามท กลาวไวในยอหนาท ก129

(ก)-(ข) ขางลางน หรออาจแสดงในรปแบบท แตกตางไป แตใหครอบคลมเน อหาตามท

กลาวขางตน ตวอยางเชน ผ สอบบญชอาจเลอกท จะรวมส งท ผบรหารไดใหการรบรองไว

เก ยวกบประเภทของรายการและเหตการณ และการเปดเผยขอมลกบส งท ผ บรหารไดให

การรบรองไวเก ยวกบยอดคงเหลอทางบญชและการเปดเผยขอมลเขาดวยกน

ก129. ส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวท ผสอบบญชใชในการพจารณาการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงท อาจเกดขนแบงออกเปนกลมๆ ดงน

(ก) ส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวเก ยวกบประเภทของรายการและเหตการณ และ

การเปดเผยขอมลท เก ยวของ ส าหรบระยะเวลาท ตรวจสอบ ไดแก

(1) การเกดข นจรง – รายการและเหตการณทกรายการท ถกบนทกหรอเปดเผย

ขอมลนนเกดขนจรง และรายการคาและเหตการณนนเก ยวของกบกจการ

(2) ความครบถวน – รายการและเหตการณทกรายการท ควรจะบนทกไดถกบนทกและ

การเปดเผยขอมลท เก ยวของทงหมดซ งตองรวมในงบการเงนไดถกรวมไวแลว

(3) ความถกตอง - จ านวนเงนและขอมลอ นท เก ยวของกบรายการและเหตการณ

ท ถกบนทกไดถกบนทกอยางเหมาะสม และการเปดเผยขอมลท เก ยวของ

ไดวดมลคาและอธบายอยางเหมาะสมแลว

(4) การตดยอด - รายการและเหตการณไดถกบนทกในรอบระยะเวลาบญชท ถกตอง

(5) การจดประเภทรายการ – รายการและเหตการณไดถกบนทกในบญชท เหมาะสม

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

43 TSA 315 (ปรบปรง)

(6) การแสดงรายการ –รายการและเหตการณไดรวมกนหรอแยกยอยอยางเหมาะสม

และอธบายอยางชดเจน และการเปดเผยขอมลมความเก ยวของและสามารถ

เขาใจไดในบรบทของขอก าหนดของแมบทการรายงานทางการเงนท เก ยวของ

(ข) ส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวเก ยวกบยอดคงเหลอทางบญช และการเปดเผยขอมลท

เก ยวของ ณ วนสนสดรอบระยะเวลาบญช ไดแก

(1) ความมอยจรง – สนทรพย หนสน และสวนของผถอหน มตวตนหรอมอยจรง

(2) กรรมสทธและขอผกพน – กจการถอหรอควบคมสทธในสนทรพยและมหน สน

ท กจการมขอผกพน

(3) ความครบถวน – สนทรพย หนสน และสวนของผถอหน ทงหมดท ควรบนทกได

ถกบนทกแลว และการเปดเผยขอมลท เก ยวของทงหมดซ งตองรวมในงบการเงน

ไดถกรวมไวแลว

(4) ความถกตอง การแสดงมลคา และการปนสวน – สนทรพย หน สน และสวนของ

เจาของท รวมอยในงบการเงน แสดงดวยจ านวนท เหมาะสม และผลจากการปรบมลคา

หรอการปรบปรงการปนสวนไดถกบนทกอยางเหมาะสม และการเปดเผยขอมลท

เก ยวของไดวดมลคาและอธบายอยางเหมาะสมแลว

(5) การจดประเภทรายการ - สนทรพย หน สน และสวนของเจาของไดถกบนทกใน

บญชท เหมาะสม

(6) การแสดงรายการ - สนทรพย หน สน และสวนของเจาของไดไดรวมกนหรอแยก

ยอยอยางเหมาะสมและอธบายอยางชดเจน และการเปดเผยขอมลมความ

เก ยวของและสามารถเขาใจไดในบรบทของขอก าหนดของแมบทการรายงานทาง

การเงนท เก ยวของ

ส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวเก ยวกบการเปดเผยขอมลอ นๆ

ก130. ผสอบบญชอาจใชส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวตามท อธบายในยอหนาท ก129(ก)-(ข)

ขางตน ซ งปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม ในการพจารณาขอมลท ขดตอขอเทจจรง

ประเภทตางๆ ท อาจเกดขนในการเปดเผยขอมล ซ งไมเก ยวของโดยตรงกบประเภทของ

รายการ เหตการณ หรอยอดคงเหลอทางบญชท บนทกไว ดงเชนตวอยางในการเปดเผย

ขอมลท กจการอาจตองอธบายถงโอกาสของความเส ยงจะเกดขนจากเครองมอทางการเงน

วาความเส ยงนนเกดข นไดอยางไร วตถประสงค นโยบายและกระบวนการในการบรหาร

ความเส ยง และวธท ใชในการวดมลคาความเส ยงนน

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบหนวยงานภาครฐ

ก131. เม อผบรหารใหค ารบรองเก ยวกบงบการเงนของหนวยงานภาครฐ นอกเหนอจากส งท ผบรหาร

ไดใหการรบรองไวตามท กลาวไวในยอหนาท ก129(ก)-(ข) ผบรหารอาจตองใหค ารบรอง

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

44 TSA 315 (ปรบปรง)

วารายการและเหตการณเปนไปตามกฎหมาย ขอบงคบ หรอกฎระเบยบอ น ซ งค ารบรอง

ดงกลาวอาจอยภายใตขอบเขตของการตรวจสอบงบการเงน

กระบวนการในการระบความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

(อางถงยอหนาท 26 (ก))

ก132. ขอมลท รวบรวมไดจากขนตอนการประเมนความเส ยง รวมถง หลกฐานการสอบบญชท ไดมา

จากการประเมนผลการออกแบบการควบคม และการพจารณาวาการควบคมไดถกน าไป

ปฏบตหรอไม สามารถใชเปนหลกฐานการสอบบญชประกอบการประเมนความเส ยง ผสอบ

บญชใชการประเมนความเส ยงเพ อก าหนดลกษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของการ

ปฏบตงานสอบบญช ในการระบถงความเส ยงท งบการเงนจะแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระส าคญ ผสอบบญชใชวจารณญาณในการสงเกตและสงสยเยยงผประกอบวชาชพ

ตามมาตรฐานการสอบบญช รหส 20017

ก133. ภาคผนวก 2 แสดงตวอยางของเงอนไขและเหตการณท อาจแสดงถงความเส ยงจากการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ รวมถงความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญท เก ยวกบการเปดเผยขอมล

ก134. ตามท อธบายในมาตรฐานการสอบบญช รหส 32018 การพจารณาความมสาระส าคญและ

ความเส ยงในการตรวจสอบในการระบและการประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขด

ตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในประเภทของรายการ ยอดคงเหลอทางบญช และ

การเปดเผยขอมล การก าหนดความมสาระส าคญของผ สอบบญชเปนเรองของการใช

ดลยพนจเยยงผ ประกอบวชาชพ และข นอยกบความเขาใจของผ สอบบญชเก ยวกบ

ความตองการขอมลทางการเงนของผใชงบการเงน19

ก135. การพจารณาของผสอบบญชในการเปดเผยขอมลในงบการเงนในการระบความเส ยงไดรวม

การเปดเผยขอมลในเชงปรมาณและเชงคณภาพ การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท อาจม

สาระส าคญ (เชน โดยทวไป การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงจะพจารณาวามสาระส าคญ

หากขอมลนนสามารถคาดการณ ไดอยางสมเหตสมผลวามอทธพลตอการตดสนใจ

เชงเศรษฐกจของผใชขอมล เพ อใชเปนเกณฑของงบการเงนโดยรวม) ขนอยกบสถานการณ

แวดลอมของกจการและงานตรวจสอบ ตวอยางของการเปดเผย ซ งมแงมมในเชงคณภาพ

และอาจเก ยวของในการประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญ ซ งรวมการเปดเผยขอมลเก ยวกบ

• สภาพคลองและพนธสญญาหนของบรษทท อยในภาวะกดดนทางการเงน

17 มาตรฐานการสอบบญช รหส 200 “วตถประสงคโดยรวมของผสอบบญชรบอนญาตและการปฏบตงานตรวจสอบตามมาตรฐาน

การสอบบญช” ยอหนาท 15

18 มาตรฐานการสอบบญช รหส 320 ยอหนาท ก1

19 มาตรฐานการสอบบญช รหส 320 ยอหนาท 4

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

45 TSA 315 (ปรบปรง)

• เหตการณหรอสถานการณ ซ งน าไปสการรบรขาดทนจากการดอยคา

• ขอมลท ส าคญของความไมแนนอนในการประมาณการ รวมถง ขอสมมตฐานเก ยวกบ

อนาคต

• ลกษณะของการเปลยนแปลงนโยบายการบญช และการเปดเผยขอมลอ นตาม

ขอก าหนดในแมบทการรายงานทางการเงนท เก ยวของ เชน ขอก าหนดในการรายงาน

ทางการเงนใหม ซ งคาดวาจะมผลกระทบอยางมนยส าคญตอฐานะการเงนและ

ผลการด าเนนงานของกจการ

• การจายโดยใชหนเปนเกณฑ รวมถงขอมลเก ยวกบจ านวนท รบร วาก าหนดมาไดอยางไร

และการเปดเผยขอมลอ นท เก ยวของ

• กจการท เก ยวของกน และรายการกบกจการท เก ยวของกน

• การวเคราะหความออนไหว รวมถงผลกระทบเม อมการเปลยนแปลงในสมมตฐานท ใช

ในเทคนคการวดมลคาของกจการเพ อท าใหผ ใชงบการเงนสามารถเขาใจถง

การวดความไมแนนอนของจ านวนเงนท บนทกและเปดเผยได

ขอพจารณาเฉพาะส าหรบกจการขนาดเลก

ก136. การเปดเผยขอมลในงบการเงนของกจการขนาดเลกอาจมรายละเอยดและความซบซอนนอย

กวา (เชน บางแมบทการรายงานทางการเงนอนญาตใหกจการขนาดเลกจดท าการเปดเผย

ขอมลท นอยลง) อยางไรกตาม ไมไดเปนการปลดเปลองความรบผดชอบของผสอบบญชใน

การไดมาซ งความเขาใจในกจการและสภาพแวดลอมของกจการ รวมถงการควบคมภายใน

ซ งเก ยวของกบการเปดเผยขอมลในงบการเงน

การเชอมโยงการควบคมกบสงทผบรหารไดใหการรบรองไว (อางถงยอหนาท 26 (ค))

ก137. ในการประเมนความเส ยง ผสอบบญชควรระบการควบคมท มความเปนไปไดท จะปองกน

หรอคนพบและแกไขการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในส งท ผบรหาร

ไดใหการรบรองไวในแตละเรอง โดยทวไป การท าความเขาใจการควบคมและเช อมโยง

การควบคมกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวจากกระบวนการท างานและระบบท กจการม

อยเปนเรองท เปนประโยชน เน องจากกจกรรมการควบคมกจกรรมใดกจกรรมหน งมกไม

เพยงพอท จะรองรบความเส ยงหน งได กจกรรมควบคมท รวมกนหลายกจกรรมควบคไปกบ

องคประกอบของการควบคมภายในอ นถงจะมความเพยงพอท จะรองรบความเส ยงหน งได

ก138. ในทางตรงกนขาม กจกรรมการควบคมบางอยางอาจมผลกระทบเฉพาะตอส งท ผบรหารได

ใหการรบรองไวอยางใดอยางหน งในเรองประเภทของรายการหรอยอดคงเหลอทางบญช

เชน กจกรรมการควบคมท กจการก าหนดขน เพ อใหแนใจวาบคลากรของกจการไดตรวจนบ

และบนทกการตรวจนบสนคาประจ าปอยางเหมาะสมเก ยวของโดยตรงกบความมตวตนและ

ความครบถวนท ผบรหารไดใหการรบรองไวตอยอดคงเหลอทางบญชของสนคาคงเหลอ

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

46 TSA 315 (ปรบปรง)

ก139. การควบคมสามารถเช อมโยงความสมพนธกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไวโดยทางตรง

หรอทางออม ยงความสมพนธมลกษณะเปนทางออมมากเทาไร ความมประสทธผลของ

การควบคมท จะปองกนหรอคนพบและแกไขการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงในส งท ผบรหารได

ใหการรบรองไวยงนอยลง เชน การสอบทานยอดขายของแตละรานคาแยกตามภมภาคโดย

ผจดการฝายขายมความสมพนธทางออมตอความครบถวนของยอดขายรวมท ผบรหารไดให

การรบรองไว ดงนน การควบคมนอาจมประสทธผลตอการลดความเส ยงนอยกวาการควบคมท

มความสมพนธโดยตรงกบส งท ผบรหารไดใหการรบรองไว เชน การจบคเอกสารการสงของ

กบใบแจงหน

การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

ก140. การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงในงบใดๆ และการเปดเผยขอมลอาจใชดลยพนจวาม

สาระส าคญหรอไมจากขนาด ลกษณะ หรอสภาพแวดลอม (อางถงยอหนาท 26(ง))

ความเสยงทมนยส าคญ

การระบความเส ยงท มนยส าคญ (อางถงยอหนาท 28)

ก141. ความเส ยงท มนยส าคญมกเก ยวของกบรายการท ไมเกดขนเปนประจ าหรอรายการท ตองใช

ดลยพนจ รายการท ไมเกดขนเปนประจ าเปนรายการท ไมปกต ไมวาจะเกดจากขนาดของ

รายการหรอลกษณะของรายการ ดงนน จงไมเกดขนบอย รายการท ตองใชดลยพนจอาจรวมถง

การประมาณการทางบญชในกรณท มความไมแนนอนอยางมากในการวดมลคา รายการท

เกดขนเปนประจ าและรายการท ไมซบซอนท องกบการประมวลผลท เปนระบบมกไมท าใหเกด

ความเส ยงท มนยส าคญ

ก142. ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญอาจมมากขนส าหรบ

รายการท ไมเกดขนเปนประจ าท มนยส าคญท เกดขนจากประเดนตาง ๆ เชน

• การแทรกแซงของผบรหารท มากขนเพ อก าหนดวธปฏบตทางบญช

• การแทรกแซงโดยการใชระบบท ปฏบตดวยมอท เพ มข นในการรวบรวมขอมลและ

การประมวลผล

• การค านวณหรอหลกการบญชท ซบซอน

• ลกษณะของรายการท ไมเกดขนเปนประจ า ซ งการน าการควบคมท มประสทธผลมาปฏบต

ท าไดยาก

ก143. ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญอาจสงข นส าหรบ

ประเดนท เก ยวของกบการใชดลยพนจท มนยส าคญ ซ งตองใชการประมาณการทางบญชท

เกดจากประเดนตาง ๆ เชน

• หลกการบญชส าหรบการประมาณการทางบญชหรอการรบร รายไดอาจท าใหเกด

การตความท แตกตางกน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

47 TSA 315 (ปรบปรง)

• การใชดลยพนจอาจมความแตกตางหรอซบซอน หรอตองใชสมมตฐานเก ยวกบ

ผลกระทบของเหตการณในอนาคต เชน ดลยพนจเก ยวกบราคายตธรรม

ก144. มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 ไดอธบายผลกระทบตอวธการตรวจสอบของความเส ยง

ท มนยส าคญ20

ความเส ยงท มนยส าคญท เก ยวของกบความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญอนเน องมาจากการทจรต

ก145. มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ไดก าหนดและใหแนวทางท เก ยวกบการระบและการประเมน

ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญอนเน องมาจากการทจรต21

การท าความเขาใจการควบคมท เก ยวของกบความเส ยงท มนยส าคญ (อางถงยอหนาท 29)

ก146. ถงแมวาความเส ยงท เก ยวของกบรายการท ไมเกดข นเปนประจ าท มนยส าคญหรอรายการ

ท ตองใชดลยพนจมกจะไมขนอยกบการควบคมท เกดขนเปนประจ า ผบรหารอาจมวธการอ น

เพ อรองรบความเส ยงนน ดงนน การท าความเขาใจของผสอบบญชวา กจการไดออกแบบ

และน าการควบคมไปปฏบตหรอไมส าหรบความเส ยงท มนยส าคญท เกดข นจากรายการ

ท ไมเกดขนเปนประจ าหรอรายการท ตองใชดลยพนจ จงรวมถงความเขาใจวาผบรหารม

การตอบสนองตอความเส ยงหรอไมและดวยวธการใด การตอบสนองดงกลาวอาจรวมถง

• กจกรรมการควบคม เชน การสอบทานสมมตฐานโดยผบรหารอาวโส หรอผเช ยวชาญ

• กระบวนการจดท าเอกสารส าหรบการประมาณการ

• การอนมตของผมหนาท ในการก ากบดแล

ก147. ตวอยางเชน เม อผสอบบญชไดรบทราบวา กจการถกฟองรองในคดความท มนยส าคญ

การพจารณาการตอบสนองของกจการอาจรวมประเดน เชน กจการไดใชบรการจากผ เช ยวชาญ

(เชน ท ปรกษาทางกฎหมายจากภายในและภายนอกกจการ) ในการประเมนผลกระทบ

ท จะเกดขนหรอไม อยางไร และสถานการณดงกลาวควรมการเปดเผยขอมลในงบการเงน

อยางไร

ก148. ในบางกรณ ผบรหารอาจไมมการตอบสนองอยางเหมาะสมตอความเส ยงจากการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญโดยการน าการควบคมท ใชกบความเส ยงท ม

นยส าคญไปปฏบต การไมตอบสนองตอความเส ยงของผบรหารบงช ถงขอบกพรองท ม

นยส าคญในการควบคมภายใน22

20 มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 ยอหนาท 15 และ 21

21 มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ยอหนาท 25-27

22 มาตรฐานการสอบบญช รหส 265 “การส อสารขอบกพรองของการควบคมภายในไปยงผมหนาท ในการก ากบดแลและผบรหาร

ของกจการ” ยอหนาท ก7

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

48 TSA 315 (ปรบปรง)

ความเสยงทวธการตรวจสอบเนอหาสาระเพยงอยางเดยวไมสามารถใชเปนหลกฐานการสอบบญช

ทเหมาะสมอยางเพยงพอ (อางถงยอหนาท 30)

ก149. ความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ อาจเก ยวของโดยตรง

กบการบนทกประเภทของรายการหรอยอดคงเหลอทางบญชท เกดข นเปนประจ าและ

การจดท างบการเงนท นาเช อถอ ความเส ยงดงกลาวอาจรวมความเส ยงของการประมวลผลท

ไมถกตองหรอไมครบถวนส าหรบประเภทรายการท เกดข นเปนประจ าท มนยส าคญ เชน

รายได รายการซอ รายการรบเงนสด หรอรายการจายเงนสด

ก150. หากรายการท เกดข นเปนประจ าถกประมวลผลดวยระบบอตโนมตเปนสวนใหญโดยใช

การปฏบตดวยมอนอยมากหรอไมมการปฏบตดวยมอเลย อาจเปนไปไมไดท จะใชเฉพาะ

วธการตรวจสอบเนอหาสาระส าหรบความเส ยงดงกลาว ตวอยางเชน ในสถานการณท ขอมล

สวนใหญของกจการถกท าใหเกด บนทกบญช ประมวลผล และรายงานในรปรายการแบบ

อเลกทรอนกส ในระบบท มการเช อมโยง หลาย ๆ ระบบเขาดวยกน ในกรณดงกลาว

• หลกฐานการสอบบญชอาจมเฉพาะรปแบบอเลกทรอนกส ซ งความเพยงพอและ

เหมาะสมของหลกฐานมกข นอยกบความมประสทธผลของการควบคมท เก ยวของกบ

ความถกตองและความครบถวน

• โอกาสท จะเกดรายการหรอเปลยนแปลงขอมลอยางไมเหมาะสมและไมถกคนพบอาจม

สงขน หากการควบคมท เหมาะสมไมไดถกด าเนนการอยางมประสทธผล

ก151. วธการตรวจสอบตอความเส ยงขางตนไดกลาวไวในมาตรฐานการสอบบญช รหส 33023

การปรบเปลยนการประเมนความเสยง (อางถงยอหนาท 31)

ก152. ในระหวางการตรวจสอบ ผสอบบญชอาจไดรบขอมลท มความแตกตางอยางมนยส าคญกบ

ขอมลท ผสอบบญชเคยไดรบและใชเปนเกณฑในการประเมนความเส ยง เชน การประเมน

ความเส ยงอาจใชเกณฑความคาดหวงท วาการควบคมไดด าเนนการอยางมประสทธผลใน

การทดสอบการควบคม ผสอบบญชอาจไดมาซ งหลกฐานการสอบบญชท บงช วาการควบคม

ในชวงเวลาท เลอกตรวจสอบไมมประสทธผล เชนเดยวกนในการตรวจสอบเน อหาสาระ

ผสอบบญชอาจคนพบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท มจ านวนหรอความถ มากกวาท

ผสอบบญชไดประเมนความเส ยงไว ในสถานการณดงกลาวการประเมนความเส ยงอาจไม

สะทอนถงสถานการณท แทจรงของกจการอยางเหมาะสม และวธการตรวจสอบไดวางแผน

ไวอาจไมมประสทธผลในการตรวจพบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 ไดใหแนวทางในเร องดงกลาวน

23 มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 ยอหนาท 8

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

49 TSA 315 (ปรบปรง)

เอกสารหลกฐาน (อางถงยอหนาท 32)

ก153. ลกษณะของการจดท าเอกสารหลกฐานตามท ก าหนดไวในยอหนาท 32 ส าหรบผสอบบญช

เปนเรองการใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพ ตวอยางเชน ในการสอบบญชกจการขนาดเลก

เอกสารหลกฐานท จดท าอาจรวมหลกฐานแสดงกลยทธการสอบบญชโดยรวมและแผนการ

สอบบญช24 ไวดวยกน ในท านองเดยวกน ตวอยางเชน ผลการประเมนความเส ยงอาจท า

เปนเอกสารแยกตางหาก หรออาจจดท าเปนสวนหน งของเอกสารแสดงวธการตรวจสอบของ

ผสอบบญช25 รปแบบและขอบเขตส าหรบการจดท าเอกสารหลกฐานข นอยกบลกษณะ

ขนาด และความซบซอนของกจการและการควบคมภายในของกจการ ความพรอมของ

ขอมลของกจการ และวธการตรวจสอบและเทคโนโลยท ใชในระหวางการตรวจสอบ

ก154. ส าหรบกจการท ธรกจและกระบวนการท เก ยวของกบการรายงานทางการเงนไมม

ความซบซอน การจดท าเอกสารหลกฐานอาจมรปแบบท งายและคอนขางกะทดรด ไมม

ความจ าเปนตองจดท าเอกสารหลกฐานในทกเรองท ผสอบบญชไดจากการท าความเขาใจ

กจการและประเดนท เก ยวของ เรองส าคญของผสอบบญชในการจดท าเอกสารหลกฐานคอตอง

รวมประเดนท ผสอบบญชใชเปนเกณฑในการประเมนความเส ยงจากการแสดงขอมลท ขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ

ก155. ขอบเขตของการจดท าเอกสารหลกฐานอาจสะทอนถงประสบการณและความสามารถของ

สมาชกในกลมผปฏบตการตรวจสอบ ผสอบบญชตองปฏบตตามขอก าหนดในมาตรฐานการ

สอบบญช รหส 230 กลมผปฏบตการตรวจสอบท สมาชกมประสบการณนอยอาจตองเพ ม

รายละเอยดในการจดท าเอกสารหลกฐานมากกวากลมผปฏบตการตรวจสอบท สมาชกม

ประสบการณมาก ทงน เพ อชวยใหไดมาซ งความเขาใจกจการอยางเหมาะสม

ก156. ส าหรบการสอบบญชของกจการท เปนลกคาปกอน ๆ เอกสารหลกฐานบางอยางจากปกอน ๆ

อาจใชในการตรวจสอบในปจจบนได โดยตองมการปรบใหเปนปจจบนในสวนท จ าเปน

เพ อสะทอนใหเหนถงการเปล ยนแปลงธรกจหรอกระบวนการทางธรกจของกจการ

24 มาตรฐานการสอบบญช รหส 300 “การวางแผนการตรวจสอบงบการเงน” ยอหนาท 7 และ 9

25 มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 ยอหนาท 28

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

50 TSA 315 (ปรบปรง)

ภาคผนวก 1

(อางถงยอหนาท 4(ค) 14-24 และ ก77-ก121)

องคประกอบของการควบคมภายใน

1. ภาคผนวกน ไดอธบายองคประกอบของการควบคมภายในตามท กลาวไวในยอหนาท 4(ค)

14-24 และ ก77-ก121 เพ มเตม ท เก ยวของกบการตรวจสอบงบการเงน

สภาพแวดลอมการควบคม

2. สภาพแวดลอมการควบคมประกอบดวยองคประกอบ ดงน

(ก) การสอสารและผลกดนใหเกดความซอสตยและคณคาทางจรรยาบรรณ การควบคม

ภายในท มประสทธผลจะไมสามารถเกดขนได หากบคคลท สราง จดการ และตดตามผล

การควบคมดงกลาวปราศจากความซ อสตยและคณคาทางจรรยาบรรณ พฤตกรรม

ดานความซ อสตยและจรรยาบรรณเปนผลตผลของมาตรฐานทางพฤตกรรมและ

จรรยาบรรณของกจการวากจการมการส อสารและมการผลกดนใหมการปฏบตอยางไร

ทงน รวมถง การกระท าของผบรหารท จะก าจดหรอลดแรงจงใจหรอความพยายาม

ท อาจกระต นใหบคลากรกระท าการไมซ อสตย ผดกฎหมายและผดจรรยาบรรณ

การส อสารนโยบายของกจการเก ยวกบความซ อสตยและคณคาทางจรรยาบรรณอาจ

รวมถงการส อสารมาตรฐานทางพฤตกรรมใหกบบคลากรผานนโยบาย และขอก าหนด

การปฏบตงานท ด และการใหตวอยาง

(ข) ความรความสามารถ ความรความสามารถไดแกความรและทกษะท จ าเปนตอความส าเรจ

ของงานท ไดก าหนดไวในแตละงาน

(ค) การมสวนรวมของผมหนาทในการก ากบดแล ผมหนาท ในการก ากบดแลมอทธพล

อยางส าคญตอการตระหนกถงการควบคมของกจการ ขอก าหนดการปฏบตงาน และ

ขอกฎหมายอ นและแนวปฏบตท มขนเพ อประโยชนของผมหนาท ในการก ากบดแลได

ก าหนดความส าคญของความรบผดชอบของผมหนาท ในการก ากบดแล ความรบผดชอบอ นของ

ผ มหนาท ในการก ากบดแลรวมถงการก ากบดแลการออกแบบวธการใหขอมลท เปน

ประโยชนตอการบรหารหรอการใหเบาะแส ใหด าเนนไปอยางมประสทธผลและดแล

กระบวนการสอบทานความมประสทธผลของการควบคมภายในของกจการ

(ง) ปรชญาและรปแบบของการบรหาร ปรชญาและรปแบบของการบรหารครอบคลม

ลกษณะท กวาง ตวอยางเชน การปฏบตและทศนคตของผบรหารในการจดท ารายงาน

ทางการเงน ท อาจเลอกใชหลกการบญชท ระมดระวงหรอกาวกระโดด หรอเลอก

วธการประมาณการบญชท เหมาะสมและมความระมดระวง

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

51 TSA 315 (ปรบปรง)

(จ) โครงสรางขององคกร การจดท าโครงสรางขององคกรรวมถงการพจารณาอ านาจหนาท

และความรบผดชอบท ส าคญและสายการรายงานท เหมาะสม ความเหมาะสมของ

โครงสรางขององคกรขนอยกบขนาดและลกษณะของกจกรรม

(ฉ) การมอบหมายอ านาจหนาทและความรบผดชอบ ปจจยน อาจรวมถงนโยบายท เก ยวของกบ

ความเหมาะสมของการปฏบตทางธรกจ ความรและประสบการณของบคลากรท ส าคญ

และทรพยากรสนบสนนในการปฏบตหนาท นอกจากน ยงอาจรวมถงนโยบายและการสอสาร

เพ อใหแนใจวาบคลากรทกคนมความเขาใจในวตถประสงคของกจการ และรบร วา

แตละบคคลมสวนเก ยวของและมสวนสนบสนนใหกจการบรรลวตถประสงค ไดอยางไร

(ช) นโยบายและวธปฏบตดานทรพยากรบคคล นโยบายและวธปฏบตดานทรพยากรบคคล

มกแสดงถงความส าคญเก ยวกบจตส านกดานการควบคมของกจการ เชน มาตรฐานใน

การสรรหาบคลากรท มคณภาพโดยเนนการพจารณาจากพ นฐานการศกษา ประสบการณ

การท างาน ความส าเรจในอดต และหลกฐานของความซ อสตยสจรตและพฤตกรรม

ดานจรรยาบรรณ แสดงใหเหนวากจการใหความส าคญกบบคลากรท มความรความสามารถ

และไววางใจได นโยบายการฝกอบรมท ส อสารถงบทบาทหนาท และความรบผดชอบท

กจการตองการ รวมถงการฝกอบรมและการสมมนาท แสดงใหเหนความคาดหวงของ

ผลการปฏบตงานและพฤตกรรมจากบคลากร การเลอนต าแหนงโดยการประเมนผลงาน

อยางสม าเสมอ เพ อแสดงถงความตงใจของกจการในการพฒนาบคลากรท มคณสมบต

เหมาะสมเพ อกาวสระดบความรบผดชอบท สงขน

กระบวนการประเมนความเสยงของกจการ

3. กระบวนการประเมนความเส ยงของกจการท เก ยวของกบวตถประสงคของการรายงานทางการเงนนน

รวมถงวธการท ผบรหารของกจการใชระบความเส ยงทางธรกจท เก ยวของกบการจดท างบการเงน

ใหเปนไปตามแมบทการรายงานทางการเงน ประมาณความส าคญ ประเมนความส าคญ

ประเมนความนาจะเปนท ความเส ยงจะเกดขน และการตดสนใจในการตอบสนองและจดการ

กบความเส ยงดงกลาว ตวอยางเชน กระบวนการประเมนความเส ยงของกจการ ท าใหร วา

กจการมการพจารณาอยางไรเก ยวกบโอกาสท จะเกดการบนทกรายการท ไมครบถวน หรอ

กจการมการระบและวเคราะหการประมาณการท ส าคญท บนทกในงบการเงนอยางไร

4. ความเส ยงท เก ยวของกบการจดท ารายงานทางการเงนท เช อถอได ไดรวมเหตการณ รายการ

และสถานการณทงภายในและภายนอกกจการท กอใหเกดผลทางลบตอความสามารถของ

กจการในการท าใหเกดรายการ บนทกรายการ ประมวลผล และรายงานขอมลทางการเงน

ใหเปนไปตามค ารบรองของผบรหารท มตองบการเงน ผบรหารอาจก าหนดแผนงาน ขนตอน

หรอการด าเนนการท จะจดการกบความเส ยงนน ๆ หรอตดสนใจยอมรบความเส ยงนน

เน องจากตนทนท เก ยวของหรอดวยเหตผลอ น ความเส ยงสามารถเกดขนหรอเปลยนแปลงไป

ตามสถานการณ เชน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

52 TSA 315 (ปรบปรง)

• การเปลยนแปลงสภาพแวดลอมของการด าเนนกจการ การเปลยนแปลงขอบงคบ

ทางกฎหมายหรอสภาพแวดลอมของการด าเนนกจการ มผลตอการเปลยนแปลงของ

แรงกดดนดานแขงขนและท าใหเกดความเส ยงท แตกตางกนอยางมนยส าคญ

• บคลากรใหม บคลากรใหมอาจใหความสนใจหรอเขาใจในการควบคมภายในท แตกตางกน

• การปรบปรงหรอมระบบสารสนเทศใหม การเปลยนแปลงของระบบสารสนเทศอยางมาก

และรวดเรวสามารถเปลยนแปลงความเส ยงท เก ยวของกบการควบคมภายใน

• การเตบโตอยางรวดเรว การขยายตวของกจการท สงและรวดเรวมผลตอการควบคม

และเพ มความเส ยงของการไมปฏบตตามการควบคม

• เทคโนโลยใหม การใชเทคโนโลยใหมในกระบวนการผลตหรอในระบบสารสนเทศ

อาจเปลยนแปลงความเส ยงท เก ยวของกบการควบคมภายใน

• รปแบบธรกจใหม ผลตภณฑใหม หรอกจกรรมใหม การเขาสธรกจหรอรายการคา

ท กจการมประสบการณนอยอาจน าไปสความเส ยงใหมท เก ยวของกบการควบคมภายใน

• การปรบปรงโครงสรางขององคกร กจการอาจปรบปรงโครงสรางองคกรโดยการลด

บคลากร เปล ยนแปลงผบงคบบญชาและการแบงแยกหนาท ซ งอาจเปล ยนแปลงความ

เส ยงท เก ยวของกบการควบคมภายใน

• การขยายกจการในตางประเทศ การขยายกจการหรอการลงทนในตางประเทศน ามา

ซ งความเส ยงใหมและเฉพาะท อาจกระทบตอการควบคมภายใน เชน การเพ มหรอ

การเปล ยนแปลงความเส ยงจากรายการท เปนเงนตราตางประเทศ

• การประกาศใชหลกการบญชใหม การน าหลกการบญชใหมเขามาใชหรอการเปลยนแปลง

หลกการบญชอาจกระทบความเส ยงในการจดท างบการเงน

ระบบสารสนเทศ (รวมถงกระบวนการทางธรกจทเกยวของ) ทเกยวของกบการรายงานทางการเงน

และการสอสาร

5. ระบบสารสนเทศ ประกอบดวย โครงสราง (องคประกอบท เปนกายภาพและอปกรณ) ซอฟตแวร

บคลากร วธปฏบต และขอมล โดยระบบสารสนเทศสวนใหญจะใชเทคโนโลยสารสนเทศ

6. ระบบสารสนเทศท เก ยวของกบวตถประสงคของการรายงานทางการเงน ซ งรวมถงระบบ

การรายงานทางการเงน ครอบคลมวธการและการบนทกรายการท

• ระบและบนทกรายการท ถกตองทงหมด

• อธบายรายการโดยมรายละเอยดท เพยงพอและทนตอเวลา เพ อใหสามารถจดประเภท

รายการไดอยางเหมาะสมส าหรบใชในการจดท ารายงานทางการเงน

• วดมลคาของรายการในลกษณะท จะท าใหมการบนทกมลคาท เปนตวเงนท เหมาะสม

ในงบการเงน

• ก าหนดระยะเวลาท เกดขนของรายการ เพ อใหมการบนทกรายการในงวดบญชท เหมาะสม

• แสดงรายการและเปดเผยขอมลท เก ยวของอยางเหมาะสมในงบการเงน

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

53 TSA 315 (ปรบปรง)

7. คณภาพของขอมลท เกดจากระบบมผลตอความสามารถของผ บรหารในการตดสนใจ

ด าเนนการหรอควบคมกจกรรมของกจการท เหมาะสม และในการจดท ารายงานทางการเงนท

เช อถอได

8. การส อสารซ งเก ยวของกบการใหความเขาใจในบทบาทหนาท และความรบผดชอบของแตละ

บคคลเก ยวกบการควบคมภายในตอการรายงานทางการเงน อาจจดท าเปนคมอนโยบายคมอ

การบญชและรายงานทางการเงน และบนทกชวยจ า การส อสารสามารถท าในรปแบบ

อเลกทรอนกส วาจา และผานการกระท าของผบรหาร

กจกรรมการควบคม

9. โดยทวไป กจกรรมการควบคมท เก ยวของกบการสอบบญชอาจจดเปนนโยบายและวธปฏบต

ท ประกอบดวย

• การสอบทานผลการปฏบตงาน กจกรรมการควบคมนหมายความรวมถงการสอบทาน

และวเคราะหผลการปฏบตงานจรงกบงบประมาณ การประมาณการและผลการด าเนนงาน

ในงวดกอน การเช อมโยงกนของขอมลกลมตาง ๆ ไมวาจะเปนขอมลดานการปฏบตงาน

หรอดานการเงน และวเคราะหความสมพนธดงกลาวพรอมกบการด าเนนการเพ อสบหา

และแกไข การเปรยบเทยบขอมลภายในกบแหลงขอมลจากภายนอก และการสอบทาน

ผลการปฏบตงานตามหนาท หรอตามกจกรรม

• การประมวลผลขอมล กจกรรมควบคมในระบบสารสนเทศสามารถแบงไดเปน 2 กลม

ใหญ คอ การควบคมระบบงาน ซ งใชกบการประมวลผลของงานแตละงาน และ

การควบคมทวไปของเทคโนโลยสารสนเทศ ซ งเปนนโยบายและวธปฏบตท เก ยวของ

กบระบบงานหลาย ๆ งาน และสนบสนน ให การควบคมระบบงานท างาน

อยางมประสทธผล โดยชวยใหเกดความมนใจวาระบบสารสนเทศมการท างาน

อยางเหมาะสมและตอเน อง ตวอยางของการควบคมระบบงานไดแก การตรวจสอบ

ความถกตองทางคณ ตศาสตร การจ ดท าและสอบทานบ ญชและ งบทดลอง

การควบคมโดยอตโนมต เชน การตรวจสอบความถกตองของขอมลเขา การตรวจสอบ

การเรยงล าดบเลขท และการตดตามรายงานขอยกเวน ตวอยางของการควบคมทวไป

ของเทคโนโลยสารสนเทศ ไดแก การควบคมการเปลยนแปลงในตวโปรแกรม

การควบคมท จ ากดการเขาถงโปรแกรมและขอมล การควบคมการน าโปรแกรมส าเรจรป

ท ออกใหมไปใช และการควบคมซอฟตแวรของระบบ ท จ ากดการเขาถงหรอใชระบบ

อรรถประโยชน ท สามารถเปลยนแปลงขอมลทางการเงนหรอการบนทกขอมลโดย

ปราศจากรองรอยการแกไข

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

54 TSA 315 (ปรบปรง)

• การควบคมทางกายภาพ ซ งรวมถง

o ระบบรกษาความปลอดภยทางกายภาพของทรพยสน รวมถงการจดใหมการดแล

รกษาท เพยงพอ เชน ระบบความปลอดภยตอการเขาถงสนทรพยและขอมล

o การอนมตการเขาถงโปรแกรมคอมพวเตอรและแฟมขอมล

o การตรวจนบและเปรยบเทยบกบจ านวนท ปรากฏในบนทกการควบคมเปนระยะ

(เชน เปรยบเทยบผลการตรวจนบเงนสด หลกทรพยและสนคาคงเหลอกบ

ยอดท ปรากฏในบญช)

ขอบเขตของการควบคมทางกายภาพเพ อเปนปองกนการลกขโมยทรพยสน

มความเก ยวของกบความเช อถอไดของการจดท างบการเงนและการสอบบญช

โดยข นอยกบสถานการณ เชน เม อม ขอสงสยอยางมากวาจะมการใชทรพยสน

ท ไมเหมาะสม

• การแบงแยกหนาท การมอบหมายความรบผดชอบในการอนมตรายการ บนทกรายการ

และดแลรกษาทรพยสน ใหแกบคคลคนละบคคลเพ อลดโอกาสท บคคลคนเดยวจะอย

ในต าแหนงท สามารถกระท าความผดและปกปดขอผดพลาดหรอทจรตได

10. กจกรรมการควบคมบางอยางอาจข นอยกบนโยบายในระดบสงท ก าหนดโดยผบรหารหรอ

ผมหนาท ในการก ากบดแล ตวอยางเชน การควบคมโดยการอนมตรายการอาจมการกระจาย

อ านาจตามแนวทางท ไดก าหนดไว เชน หลกเกณฑในการลงทนท ก าหนดโดยผมหนาท ใน

การก ากบดแล รายการท ไมเกดขนประจ า เชน การลงทนในธรกจหรอการยกเลกการลงทน

อาจตองไดรบการอนมตจากผบรหารระดบสง ซ งในบางกรณอาจตองเปนการอนมตโดยผถอหน

การตดตามผลการควบคม

11. ความรบผดชอบของผบรหารท ส าคญอกประการหน งคอ การจดใหมการควบคมภายใน

อยางตอเน อง การตดตามผลการควบคมของผบรหาร ไดแก การพจารณาวาการควบคม

เปนไปตามท ต งใจไว และมการเปลยนแปลงตามความเหมาะสมหรอไม การตดตามผล

การควบคมอาจรวมถงกจกรรม เชน การสอบทานของผบรหารวามการจดท างบกระทบยอดเงน

ฝากธนาคารทนตอเวลาหรอไม การประเมนของผตรวจสอบภายในเก ยวกบการปฏบตตาม

นโยบายของกจการของพนกงานขายในเรองเงอนไขในสญญาขาย และการตดตามดแลของ

ฝายกฎหมายในเรองการปฏบตตามจรรยาบรรณหรอนโยบายการปฏบตทางธรกจของกจการ

การตดตามผลการควบคมมวตถประสงคเพ อใหแนใจวาการควบคมไดด าเนนไปอยางม

ประสทธผลและตอเน อง ตวอยางเชน หากไมมการตดตามวาการกระทบยอดเงนฝากธนาคาร

มการจดท าทนตอเวลาและถกตองหรอไม บคคลท รบผดชอบมกจะไมท างบกระทบยอดเงน

ฝากธนาคาร

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

55 TSA 315 (ปรบปรง)

12. ผตรวจสอบภายในหรอบคคลท ปฏบตหนาท คลายคลงกนมสวนชวยในการตดตามผลการ

ควบคมของกจการโดยการแยกประเมนผล โดยปกตผตรวจสอบภายในหรอบคคลท ปฏบต

หนาท คลายคลงกนจะใหขอมลเก ยวกบการควบคมภายใน ใหความสนใจในการประเมนความ

มประสทธผลของการควบคมภายใน และส อสารขอมลเก ยวกบจดแขง และขอบกพรองของ

การควบคมภายใน และค าแนะน าในการปรบปรงการควบคมภายใน

13. กจกรรมการตดตามผลการควบคมอาจรวมถงการใชขอมลจากการส อสารจากบคคลภายนอก

ท อาจแสดงถงปญหาหรอความตองการใหมการปรบปรง เชน ลกคาแสดงโดยนยถงการยอมรบ

ยอดหนท ถกเรยกเกบดวยการจายช าระตามใบแจงหนหรอทกทวงเก ยวกบยอดหนท ถกเรยก

เกบ นอกจากนน หนวยงานก ากบดแลอาจส อสารกบกจการเก ยวกบประเดนของการควบคม

ภายใน ตวอยางเชน การส อสารเก ยวกบการตรวจสอบโดยตวแทนของหนวยงานก ากบดแล

ธนาคาร ผบรหารยงอาจพจารณาการส อสารท ไดรบจากผสอบบญชเก ยวกบกจกรรมการ

ตดตามผลการควบคม

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

56 TSA 315 (ปรบปรง)

ภาคผนวก 2

(อางถงยอหนาท ก41 และ ก133)

เงอนไขและเหตการณทอาจแสดงถงความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระส าคญ

ตอไปน เปนตวอยางของเงอนไขและเหตการณท อาจแสดงถงการมอยของความเส ยงจากการแสดง

ขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญในงบการเงน ตวอยางน ครอบคลมถงเงอนไขและ

เหตการณในลกษณะตาง ๆ ซงอาจไมเก ยวของกบงานสอบบญชในทกงาน และตวอยางดงกลาวอาจ

ไมสมบรณ

• การด าเนนงานในภมภาคท สถานการณทางเศรษฐกจไมมนคง เชน ประเทศท มการลดคาเงน

อยางมนยส าคญ หรอเศรษฐกจท มภาวะเงนเฟอท สง

• การด าเนนงานทพ งตลาดท มความผนผวนสง เชน การซอขายลวงหนา

• การด าเนนงานภายใตขอบงคบทางกฎหมายท มความซบซอนอยางมาก

• การด าเนนงานตอเน องและประเดนทางสภาพคลอง รวมถงการสญเสยลกคารายส าคญ

• ขอจ ากดเก ยวกบความเพยงพอของเงนทนและการจดหาเงนก

• การเปล ยนแปลงในอตสาหกรรมท กจการด าเนนการอย

• การเปล ยนแปลงหวงโซอปทาน

• การพฒนาหรอการเสนอสนคาหรอบรการใหม หรอการมงสสายธรกจใหม

• การขยายธรกจไปสสถานท ใหม

• การเปลยนแปลงในกจการ เชน การซอสนทรพยหรอซ อกจการท มขนาดใหญ หรอการปรบ

โครงสรางองคกร หรอเหตการณไมปกตอ น

• กจการหรอสวนงานทางธรกจก าลงจะถกขาย

• ความซบซอนของพนธมตรและกจการรวมคา

• การจดท ารายการทางการเงนนอกงบดล การจดตงกจการท ตงขนโดยมวตถประสงคเฉพาะ

และการจดการทางการเงนท มความซบซอนอ น

• รายการท ส าคญกบบคคลและกจการท เก ยวของกน

• การขาดแคลนบคลากรท มความช านาญทางดานการบญชและการเงน

• การเปล ยนแปลงบคลากรท ส าคญ รวมถงการลาออกของผบรหารระดบสง

• ขอบกพรองของการควบคมภายใน โดยเฉพาะขอบกพรองท ผบรหารมไดกลาวถง

• ผลตอบแทนเพ อผบรหารและพนกงานท มสวนรวมในการทจรตในการรายงานทางการเงน

• ความไมสอดคลองระหวางกลยทธทางเทคโนโลยสารสนเทศของกจการกบกลยทธทางธรกจ

• การเปล ยนแปลงสภาพแวดลอมทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ

• การตดตงระบบเทคโนโลยสารสนเทศท เก ยวของกบการรายงานทางการเงนท ส าคญใหม

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

57 TSA 315 (ปรบปรง)

• การสอบถามการด าเนนงานหรอผลการด าเนนงานทางการเงนของกจการโดยหนวยงานก ากบ

ดแลหรอหนวยงานรฐบาล

• ขอมลท ขดตอขอเทจจรงในอดต ประวตของขอผดพลาด หรอการปรบปรงท มนยส าคญ

เม อสนงวดบญช

• รายการท ไมเกดขนเปนประจ า หรอรายการท ไมเปนระบบท มจ านวนเงนมนยส าคญ รวมถง

รายการระหวางกน และรายการขายท มขนาดใหญ ๆ เม อสนงวดบญช

• รายการท บนทกจากความตงใจของผบรหาร เชน การปรบเปลยนโครงสรางหน สนทรพยท จะ

ท าการขาย และการจดประเภทหลกทรพยในความตองการของตลาด

• การใชมาตรฐานการบญชท ประกาศใหม

• การวดมลคาทางการบญชท เก ยวของกบกระบวนการท ซบซอน

• เหตการณหรอรายการท เก ยวของกบความไมแนนอนของการวดผลท ส าคญ รวมถงการประมาณการ

ทางบญช และการเปดเผยขอมลท เก ยวของ

• การละเวนหรอปดบงซงขอมลท ส าคญในการเปดเผยขอมล

• การถกฟองรองท ยงไมสนสด และหนสนท อาจเกดขน เชน การรบประกนการขาย การค าประกน

ทางการเงน และการรกษาสภาพแวดลอม