1

บทน ำ 1. กำรจดกำรเรยนรทมคณภำพ เมอมประเดนน คณครกตองถามตวเองวาตนเองมความรความเขาใจ เกยวกบเรองเหลานมากนอยเพยงใด ไดแก 1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ในภาพกวางเฉพาะชนประถมศกษาปท 1 ไดแก ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง ในฐานะทเปนเปาหมายคณภาพ และคณลกษณะของพลเมองทชาตตองการและจ าเปนส าหรบโลกในอนาคต ซงมความจ าเปนทตองมการบมเพาะ ใหเกดกบผเรยน 2. แนวคด ปรชญา หรอ ทฤษฎ ทใชในการจดการเรยนรอนเปนพนฐานความคดในการทจะเชอม จากหลกสตรไปสการจดการเรยนการสอน “เมอเราเชอวาอยางไรกปฏบตเชนนน” เชน หากเราเชอวาเดกเปนกระดานเปลา กจะมงอดความรทงหมดให แตหากเชอวาเดก มศกยภาพในการเรยนรตดตวมา เรากจดการเรยนการสอน ทชวยใหนกเรยนไดน าศกยภาพทตดตวมานนพฒนาตอยอดขนไปได 3. ความรเกยวกบศาสตรการสอน นอกจากจะเกยวของกบความถนดหรอลลาการสอน (Teaching Style) ของตนเองแลวยงเปนกลมความรวาดวยวธการสอนตางๆ ทจะน าใหหลกสตรไปสการปฏบต หากมมากพอกท าใหการสอนนนหลากหลายท าใหผเรยนสามารถเรยนรไดดมากขน 4. ขอมลเกยวกบผเรยน เราคงไมลมเลอนเรองการสอนท “เนนผเรยนเปนส าคญ” ทเราตองมขอมลของผเรยนมากพอ ทงความถนด ความสนใจ ขอมลพนฐานเกยวกบครอบครว พฤตกรรมการเรยนร ความรและประสบการณเดมของเขา เพราะสงเหลานลวนมความส าคญ ทจะน ามาชวยในการออกแบบ จดการเรยนร ให “คนส าคญ” ของเรา ไดเรยนรอยางมประสทธภาพ 5. สภาพทวไปของโรงเรยน ดนฟาอากาศ ศลปวฒนธรรม และบรบทของชมชน สงคม เนองจากมการเลอนไหล แปรเปลยนไมหยดยง ครทเขาใจกสามารถน าขอมลเหลานน มาชวย ในการออกแบบ การจดการเรยนร ทงอาจเปนประเดนการเรยนร เปนสอการสอน ซงเปนการเรยนรทใหความส าคญกบบรบท ในพนถน หรอเรยกวา Contextual-based learning ขอมลความรเหลาน หากครมการทบทวนหรอมความรสะสมอยมากเพยงใด กยอมสามารถ น าไปสคณภาพการจดการเรยนรไดมากเพยงนน แผนกำรสอน 200 วน จงเปนเรองทาทายทจะหลอมรวม ความร ความเขาใจดงกลาว ไปสการจดการเรยนร 2. ควำมหมำยของกำรสอน (การเรยนการสอน การเรยนร และการจดการเรยนร) หลายคนอาจจะมถอยค าถาม วาไฉนเอกสารเลมทถออยนจงเรยกวา “แผนการสอน” ทงทนาจะเรยกวา “แผนการจดการเรยนร” เสยมากกวา เพราะไดรบการอบรมมาวาเชนนน จงขออธบาย ขยายความเขาใจของค าตาง ๆ ดงน ค าวา “กำรสอน” “กำรเรยนกำรสอน” และ “กำรเรยนร” มทมาเกยวกบพฒนาการมา ดงน

2

แรกเรมเดมท ในยคการสอนทยงเปนศลปะ(Arts of teaching) ในสมยโบราณทเปนการสอนอยางไมเปนทางการ เปนการสอนเพอการประกอบอาชพ ท างานหตถกรรมตาง ๆ รวมทงความรหลากหลายสาขา ในยคนนเรยกวา “กำรสอน” เนนการสงการ ใหท าตามแบบ วธการสอนกไมหลากหลายนก และมการอบรมบมนสยควบคกนไป ทงนขนอยกบครแตละคนวาจะมความถนด ความช านาญการในการสอนแบบใด ไมมแบบแผนตายตว ใหนกถงนทานจกร ๆ วงศ ๆ ทพระฤๅษตางมกลวธในการสอนตางกนไป ตอมาอาจมการจดการสอนอยางเปนระบบขนมส านกสอนขน เชน ส านกดาบพทไธสวรรค หรอการสอนในวงหลวง แตกเปนมตของ “กำรสอน” อยดงเดม นอกจากนนในยคโบราณยงมมตของการเผยแพรความคดความเชอทางศาสนาดวย “กำรสอน” กมลกษณะโนมนาว ใหยอมเชอฟง ปฏบตตาม ดวยกลวธการสอนแบบตางๆ ตอมาการสอนเรมเปนระบบแบบแผนมากขน มการศกษาวาการสอนทดควรเปนอยางไร มระบบ ขนตอน และวธการใดบาง การสอนจงเรมเปนศาสตรมากขน (Science of teaching) ขอคนพบกพบวานอกจากใหความส าคญกบมตของ”การสอน” ทเปนหนาทหลกของ“ผสอน”แลว กควรใหความส าคญกบมตของ “ผเรยน” ดวย จงมการเรยกกระบวนการแตเดมมานนวา “กำรเรยนกำรสอน” คอใหความส าคญทง การสอนและการเรยน มการศกษาวาผเรยนนนเรยนอยางไรจงจะเขาใจ ปฏบตได เกดเปนความรดานพฒนาการของผเรยน ดานกระบวนการเรยนของคน จงเปนความรทมาชวยเตมวาจะจดการสอนอยางไร ตอมามการใหความสนใจทกระบวนการจดการเรยนการสอนมากขน กพบวาเอาเขาจรงแลว ทกคนไมวาจะเปน “ผสอน” หรอ “ผเรยน” กตองพฒนาตวเองในดานตาง ๆ ไมหยดยง ประกอบกบยคสมยเปลยนแปลงไป ความรเกดใหมอยทกขณะจต ความรแตเดมจงไมพอสอน ความรหลายอยางกลาสมย ไมทนการณ ครเองกตองเรยนเพม เพอใหผเรยนไดเรยนในสงทด เหมาะสมกบยคสมย ใชไดกบชวตในอนาคต เกดเปนค าทเรยกวา “กำรเรยนร” การสอนแตเดมทเนนการสงการ การโนมนาวใจ การอบรมบมนสยไมเพยงพอ จ าเปนตองใชวธการอน ๆ สอตาง ๆ เขามาชวย กลายเปน “กำรจดกำรเรยนร” การใชค าจงมความหมายผกกบพฒนาการเกยวกบการสอนดงกลาวแลว ทนในศาสตรทางการสอนนน ในการสอน การเรยนการสอน หรอ การจดการเรยนร กตองมการวางแผน มระบบของการวางแผนเพอเตรยมการสอน ซกซอมความคดกอนการสอนจรง จะดวยระบบหรอวธการใดกสดแลวแตระบบในสงคมใดจะออกแบบ ซงกแตกตางกนไป แตหลกคดกเพอการเตรยมการกอนไปสอนจรง ทงหมดเราจงเรยกวา “แผน” จะเปนแบบละเอยดพสดาร อยางยอเฉพาะสาระส าคญ หรอเปนการคดเตรยมการไวในหว ซงกสดแลวแตเปนการท างานแบบม “แผน” ทงสน “แผน” น เราจะเรยกขานวา “แผนการสอน” หรอ “แผนการเรยนการสอน” หรอ “แผนการจดการเรยนร” กตองเขาใจวาหมายถงอะไร บางคนอยากทนสมยเรยกใหโกหร แตความคดแบบเดม อยแตเพยงรปแบบกม บางคนเรยกชอแบบเกา แตในความคดหมายถงกระบวนการจดการเรยนรกม อยางไรกตามทง “แนวคด” และ “รปแบบ” กควรไปดวยกน สรปวาเอกสารเลมนเรยกวา “แผนกำรสอน” ซงอาจจะดเกา คร าครา โบราณ แตกแฝงไวดวยมตของการอบรมบมนสย รวมทงใหความส าคญกบมตของการเรยนร ทจะใหผเรยนมทงความร สมรรถนะส าคญ และอปนสยทดไปพรอมกนดวย

3

3. ภำพรวมของเอกสำร (ชดสงเสรมการสอน จ านวน 10 รายการ) เอกสารชดเสรมสรางความรความเขาใจวาดวยคอมพวเตอรพกพา (Tablet) และการจดการเรยน การสอน นอกจากค านงถงประเดนตาง ๆ ขางตนแลว ยงไดหลอมรวมศาสตรความร แขนงตางๆ

พยายามจดท าใหงายพรอมใช ประกอบดวยเอกสารจ านวน 10 เลม จ าแนกเปน 3 กลม ดงน

กลมท 1 ชดเอกสำรสรำงควำมรควำมเขำใจวำดวยคอมพวเตอรพกพำ (Tablet) และกำรจดกำรเรยนกำรสอน

เลมท 1 แนวทำงกำรใชคอมพวเตอรพกพำ (Tablet) เพอกำรจดกำรเรยนรส ำหรบครมงมน ใหขอมลทวไปเกยวกบคอมพวเตอรพกพา (Tablet) ทมพฒนาการทางเทคโนโลย ผนวกรวมลกษณะเดน ของคอมพวเตอรตงโตะและโทรศพทเคลอนทเขาดวยกน ทงนมงสรางความเขาใจวาคอมพวเตอรพกพานน มศกยภาพหรอมจดเดนในการน ามาใชในการจดการเรยนรหลายประการ ซงสามารถน าไปใชประโยชน ในการจดการเรยนรไดอยางหลากหลาย ในฐานะทเปนสอชวยสงเสรมการจดการเรยนร (ICT for learning)

เลมท 2 ควำมรคคร : แนวทำงกำรจดกำรเรยนรอยำงมคณภำพ ใหขอมลเกยวกบการจดการเรยนร ส าหรบครประถมศกษาปท 1 ทจะจดกระบวนการเรยนร ไดอยางมคณภาพตามชอเรอง ประกอบดวย แนวคดส าคญ ทเปนรากฐานในการจดการเรยนร และใชเปนฐานในการออกแบบแผนจดการเรยนร โดยเฉพาะการจดการเรยนร ทสอดคลองตามหลกพฒนาการสมอง (Brain-based Learning : BBL) เมอสมองของเดกๆเรยนรอยางไร กระบวนการจดการเรยนรกตองใหสอดคลองกบการท างานของสมองดวยการจดการเรยนรตามแนวคดมอนเตสซอร (Montessori) รวมทงการจดการเรยนรตามแนวทาง มนษยปรชญา (Waldorf Education) ซงไดมการศกษาและประยกตใชแนวคดตางๆเหลานน มาสการจดการเรยนร และออกแบบ การจดการเรยนการสอน เอกสารฉบบน น าเสนอตวอยางผลงานการจดการเรยนร ของคณครชนประถมศกษาปท 1 ทไดรบการพฒนาในการจดการเรยนรในดานเหลานมาแลว หลายกจกรรมไดผานการทดลองใชในชนเรยนมาแลว นอกจากนไดน าเสนอ การจดบรรยากาศการจดชนเรยน ในฐานะเปนสวนหนงทชวยหลอหลอมนกเรยนดวย

4

เชนเดยวกน กลมท 2 เอกสำรกลมทใหรำยละเอยดเกยวกบ Learning Object

เนองจากคอมพวเตอรพกพา (Tablet) ทแจกใหนกเรยน ป.1 จะม Application จ านวนหนง และเมอเชอมตอกบอนเทอรเนต กจะมศกยภาพในการน ามาใชในการจดการเรยนการสอนมากยงขน แตเบองตนในกรณทไมสามารถเชอมโยงเครอขายอนเทอรเนตได การจดการเรยนรพนฐานทใชในการเรยนการสอน คอ การใช Learning Object ทส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ท าการพฒนาขนจดเกบไวในเครอง ซงสามารถเรยนรในระบบ Off-line ได

เอกสารฉบบนน าเสนอขอมลความรทเปนผลการวเคราะห Learning Object ทเชอมโยงกบตวชวดในกลมสาระการเรยนร และสาระการเรยนรแกนกลาง ในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดจดแบงเปน 5 เลม ตามกลมสาระการเรยนร คอ 1) ภาษาไทย 2) คณตศาสตร 3) สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 4) วทยาศาสตร และ 5) ภาษาตางประเทศ (ภาษาองกฤษ) กลมท 3 แนวทำงในกำรจดกำรเรยนร แผนกำรสอน 200 วน : เปนแนวทางส าหรบการจดการเรยนรทมเปาหมายการเรยนร คอ สมรรถนะส าคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค และตวชวดมาตรฐานการเรยนรตามหลกสตร การจดการเรยนรค านงถงพฒนาการของผเรยนเปนหลก กจกรรมทจดการเรยนรนอกจากใหความส าคญกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวดในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551แลว ยงใหความส าคญกบกจกรรมตาง ๆ ทจะชวยพฒนาผเรยน ไดแก การทองบทอาขยาน การท าสมาธ และการท ากจกรรมทสงเสรมดานรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา โดยในชวงตน 4 สปดาหแรก เนนพฒนาผเรยนในเรองการปรบตวใหอยในโรงเรยนไดอยางมคณภาพ ไดแก กตกาในหองเรยน รวมทงเรองการอานเขยน การคดค านวณพนฐาน หลงจากนนจะเปน การจดการเรยนร ไปตามล าดบ ไปจนครบ 200 วน เอกสารชดน มจ านวน 2 เลม ส าหรบใชในภาคเรยนท 1 และใชในภาคเรยนท 2 เลมท 10 คมอกำรใชคอมพวเตอรพกพำ ฉบบผปกครองนกเรยน ใหความรเกยวกบคอมพวเตอรพกพา (Tablet) ใหความรทจ าเปนในการบ ารงรกษาเครอง รวมทงการใชเปนสอในการเรยนรของบตรหลาน ผปกครองนกเรยนเปนกลมบคคลส าคญทมสวนสนบสนนสงเสรมการเรยนร เอกสารเลมนจงเปนสอส าคญทจะชวย ใหครผสอนใชในการสอสารและท างานกบผปกครอง ไดอยางมประสทธภาพ

5

4. ภำพเดกทตองกำร เมอนกเรยนชน ป. 1 ไดผานการพฒนาโดยกระบวนการเรยนรตามแผนการสอน 200 วน ไปแลว 1 ภาคเรยน (100 วนแรก) ความร ความสามารถ คณลกษณะ และทกษะพนฐานทปรากฏชดเจนในตวเขา และพรอมทจะน าไปใชเปนเครองมอในการเรยนรในภาคเรยนตอไปควรเปน ดงน ภำพเดก ป. 1 ...... เมอจบภำคเรยนท 1 ดำนควำมเปนพลเมอง

นกเรยนมความเขาใจ มการปฏบตตามความเขาใจและหลกการดงน 1. รถงสงทตนเองและผอนชอบ / ไมชอบ ถนด/ไมถนด รเขาใจถงสทธของตนเองและบคคลใกลตวทพงม พงไดรบ และรจกการปฏบตตนอยางเคารพตอสทธของผอน เชน การไมรบกวนผอน การปฏบตตามกตกาขอตกลงของหองเรยน การอดทนรอคอยในการรบการบรการตางๆ เชน อาหาร เครองดม การยมหนงสอ การสงงาน เปนตน การปฏบตในการใชสงของเครองใชในหองเรยนอยางประหยดและคมคาตามขอตกลง เชน การใชน าใชไฟฟา หนงสอ เปนตน 2. รและเขาใจเกยวกบหนาท และรบผดชอบตอหนาทตามความสามารถ/ความถนดพนฐานของตนเองในฐานะสมาชกของกลม เชน พงพาตนเองได มความรบผดชอบตอหนาทการเปนลกทด เชนชวยงานบานทท าไดตามความสนใจและความถนด การเปนเพอนทด รบผดชอบชวยเหลอเพอนเทาทท าได การเปนนกเรยนทด ตงใจท ากจกรรม หรองานทไดรบมอบหมาย มสวนรวมในการก าหนดกตกา/ขอตกลงและปฏบตตามดวยความเขาใจและเตมใจ เปนตน 3. กลาแสดงออก ใชสทธ รวมคดแสดงเหตผลและมสวนรวมในการก าหนดกตกา ขอตกลง ตางๆ ทงของกลมและของหองเรยน 4. ปฏบตและรวมทบทวน ประเมนการปฏบตตนตามกตกา / ขอตกลงของหองเรยน ในฐานะสมาชกทดของหองเรยนอยางสม าเสมอ 5. เหนคณคาและใชสงของเครองใชสวนตนอยางประหยด และรวมมอใชทรพยากรหองเรยนอยางประหยดคมคา ดำนภำษำไทย มความรความสามารถ มความเขาใจและไดหลกการเบองตนทางหลกภาษา ทงทเปนความรพนฐานและกระบวนการทางภาษาดงน 1. ฟงบทรอยกรอง บทรองเลน และเรองราวสนๆ แลวเขาใจประเดนส าคญได 2. สามารถพดบรรยาย เลาเรองราวสนๆงายๆ อยางมนใจดวยภาษาของตนเองได และตรงตามประเดน ซงจะเปนพนฐานส าหรบการฝกทกษะการพดและการฝกเขยนอสระในภาคเรยนตอไป 3. มพนฐานดานหลกภาษา รจกพยญชนะและสระ มหลกการในการประสมค า สามารถอาน และเขยนสะกดค าทประสมดวยสระเดยว ทงสระเสยงยาวและสระเสยงสนไดคลองแคลว สามารถสราง ค าใหมดวยตนเองได มปรมาณค าและประเภทค าทหลากหลายในคลงค าของตนเอง สรางประโยคงาย ๆ เพอการสอสารไดดวยตนเองซงจะเปนพนฐานการเขยนอสระตอไป 4. มความสนใจการอาน อานเรองสนๆ งายๆ ไดดวยตนเอง 5. กลามเนอมอมความพรอมจะเขยนสอสารในรปแบบของตวหนงสอ

คณลกษณะส ำคญมดงน 1. มความมนใจ กลาพด กลาแสดงออก

6

2. มความสนใจหนงสอและสนใจอานหนงสอซงจะเปนพนฐานในการสรางนสยรกการอานตอไป ดำนคณตศำสตร ความรความสามารถ มพนฐานความเขาใจในหลกการ ความคดรวบยอด และกระบวนการทางคณตศาสตร ดงน 1. เขยน อาน และเขาใจความหมายของจ านวน 0 – 10 และจ านวนทมากกวา 10 ดวยตนเอง มความแมนย าในการตอบสนองตอตวเลข น าเลข 0 -10 ไปใชในลกษณะตางๆ ไดหลากหลาย สามารถแสดงแนวคด อธบายและบอกเหตผลเกยวกบจ านวน ในมตตาง ๆ ไดแก 1.1 สามารถใชสอกงรปธรรม แสดงแทนจ านวนและเชอมโยงสอกงรปธรรมสสญลกษณไดดวยตนเอง เชน บอกจ านวนรปสตว 9 ตว โดยใชบลอก หรอภาพบลอก แลวเชอมโยงไปส การเขยน เปนสญลกษณของจ านวน คอ เลข 9 เปนตน 1.2 สามารถอธบายบอกเหตผล การเกดหรอรปแบบการเปนจ านวนตาง ๆ ได เชน จ านวน “5” มาจาก 0 กบ 5, 1 กบ 4 หรอ 2 กบ 3 จ านวน “10” มหลากหลายรปแบบ 0 กบ 10, 1 กบ 9, 9 กบ 1, 2 กบ 8, 8 กบ 2 เปนตน 1.3 สามารถมองเหนเปรยบเทยบและแสดงแนวคดการเปรยบเทยบ อธบายและ ใหเหตผล ความแตกตางในการเปรยบเทยบจ านวน และการเรยงล าดบของจ านวนไดดวยตนเอง เชน ตอจาก 5 ตองเปน 6 เพราะมนเพมขนทละ 1 หรอ 10 มากกวา 9 เพราะ 10 คอ 9 กบ 1 2. เขาใจความหมายของการบวก สามารถหาผลบวกทงในลกษณะของ “การน ามารวมกน” และ “การเพมขน” 3. เขาใจความหมายของการลบ สามารถหาผลลบทงในลกษณะของ “การลดลง.......เหลอ” และ “ตางกนอย....” 4. เลาเรองสรางโจทยปญหา และแกโจทยปญหาไดทงการบวกและการลบ 5. มองเหน และสามารถแสดงแนวคดอธบายสอสารและบอกเหตผล การจดกลม การนบและสามารถใชสญลกษณเขยนแสดงการนบเพมทละ 2 ทละ 5 และทละ 10 ไดอยางมเหตผล 6. เขาใจความหมายจรงของเลขฐาน 10 สามารถอธบายบอกเหตผลการใชสญลกษณแสดงแทนจ านวน ทมากกวา 10 อยางมเหตผล และใชความเขาใจเรองเลขฐาน 10 ในการเปรยบเทยบจ านวน ทมากกวา 20 ได 7. มพนฐานทางเรขาคณต สามารถใชขอมลทมรปทรงตาง ๆ สรางภาพทประกอบดวยรปทรงเรขาคณต 2 มตไดดวยตนเอง คณลกษณะส ำคญมดงน 1. อดทนตอการเผชญสถานการณทเปนปญหาได เปนเวลานานและพยายามหาทางออกแกไขปญหาจนประสบผลส าเรจ 2. สามารถท างานรวมกบผอนได 3. ฟงและยอมรบความคดเหน/แนวคดทแตกตางจากผอนได 4. สอสารอธบายใหเหตผลทางคณตศาสตรไดอยางเหมาะสม ดวยภาษาของตนเองทเปนธรรมชาต 5. เลอกใชเครองมอ/สอกงรปธรรม ส าหรบการคนหาแนวคดแสดงแทน และการเชอมโยง สสญลกษณทางคณตศาสตรเปน

7

5. รจกนกเรยนชน ป.1 : ชนฐำนรำก เดกวยประถมตน (6-8 ขวบ) เปนวยทก าลงมการเจรญเตบโตในทกดาน ทงดานรางกาย สมอง และทกษะพนฐานตางๆ เปนวยทมความกระตอรอรนสงทจะเรยนร มแรงจงใจสงตามธรรมชาตทจะท า ความเขาใจโลกของตนเอง และมพลงมากมายทจะเอาชนะสงททาทายใหม ๆ รอบตว ลกษณะทมกปรากฏและพบในเดกวยน ไดแก เรยนรและคดผำนฐำนกำย รางกายมนษยประกอบดวย 3 ฐาน คอ กาย จตใจ และสมอง มการพฒนาไปพรอมกน แตมจดเดนตางกนในแตละชวงวย ในชวงวยของเดกชนประถมศกษาปท 1 ตามพฒนาการเนนไปท “กาย” การพฒนาทง 3 ฐาน ผานฐานกายเปนหลก เดกไมไดคดผานสมอง แบบผใหญคดแตเดกคดผานกาย การเรยนรจงตองไมยดเยยดใหเดกไดจดจ า แตใหไดเผชญกบเหตการณจรง เชน การไดเหนการเปลยนแปลง ของหนอนผเสอ ของลกกบ ลกเขยด แทนการดจากแผนภม แผนภาพ เปนตน การใหเดก ไดอานงานวรรณกรรม เพอไดรบรรสและความงดงามของภาษา การไดเดนบนพนหองเปนสเหลยม แลวลงมอเขยนรปสเหลยมในแผนกระดาษ แทนการใหคดจนตนาการหรอมองภาพบนกระดานแลววาด มพลงมำกมำย..ไมอยนง เดกในวยน ดานรางกายกลามเนอมดใหญของเขาก าลงเจรญเตบโต สมองก าลงสรางเครอขายประสาทเพมขน การเคลอนไหวรางกายจงมความส าคญตอพฒนาการ ทงดานรางกายและสมองของเดกวยน กำรทรงตว เขาก าลงเพมทกษะทส าคญในการทรงตว และท างานประสานกนของสวนตาง ๆ ในรางกาย เขาจงตองการเคลอนไหวรางกายอยเกอบตลอดเวลา เกม กฬาและการเคลอนไหวรางกาย ไมเพยงแตจะส าคญ ตอรางกายและสมองเดก ยงส าคญตอการเรยนร เกยวกบ กฏ กตกา มารยาท ทกษะ การมปฏสมพนธทางสงคม และยงดตอสขภาพจตของเขาอกดวย สนใจทกสงรอบตว ในชวงวยน เดกจะมความกระตอรอรน อยากรอยากเหนสงทาทายใหม ๆ ชอบส ารวจ คนหา ทดลอง เรยนรสงตาง ๆ รอบตว เดกๆจะตนเตน ดใจกบความรสกทตนเองไดคนพบ อะไรทใหม ๆ เขาจะไดเรยนรการท างานของสงของตาง ๆ ความสมพนธ ตวเลข ตวอกษรและรปทรง ค าศพทใหม ๆ เพมการสรางวงจรเชอมโยงระหวางเซลลสมอง ทกครงทเขาไดคนพบ เดกจะเกดความมนใจในตนเองเพมสงขน ทกครงทเขาพยายามแกปญหาดวยกน ทกษะทางสงคมของเขากจะเพมขน เปนตวของตวเอง เดกในวยนเขาอาจจะไมยอมท าตามงาย ๆ อยางทเราตองการ เขาก าลงเรยนร และฝกหด/คดเอง เขามกชอบทจะท าอะไรดวยตนเอง ถาเขาไดฝกฝน ตดสนใจเอง (ในบรรยากาศทปลอดภย ครคอยดแลอยไมใกลแตกไมไกล) เขาจะมทกษะการตดสนใจทด จตไมนง... กายไมนง... เซลลสมองเตบโต เดกในวยนจะสนใจสงทเกดขนรอบตวไปเสยทกอยาง เขาจะถกดงความสนใจไดงาย มความจดจอไมนาน เสยสมาธงาย ชอบทจะเคลอนไหวอยทกเวลา จงพรอมทจะเรยนรสงใหม ๆ ตลอดเวลา รางกายเคลอนไหวตลอดเวลา สมองกระตนไดงาย เซลลสมองเจรญเตบโต และสรางวงจรเชอมโยงระหวางกนไดรวดเรว ความกระตอรอรน อยากรอยากเหน ชอบส ารวจ ชอบทดลองสงใหม ๆ เปนโอกาสแหงการสะสมประสบการณอยางมากมาย ทกษะพนฐำนไดจำกประสบกำรณ ประสบกำรณทสงสม คอควำมรอนเปนทกษะพนฐำนทจ ำเปน เปนความรทเปนทนในคลงสมองจดเกบเปนความทรงจ า เอาไวใชตลอดชวต ชวยใหเขาอานโลกออก

8

ดวยภาษาและวธเชงปฏภาณ อยางไรกตาม....เมอเดกเขาไดกาวพนจากวยเดกเลก สการเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ในระบบโรงเรยนอยางเตมตว เปนการเปลยนแปลงทส าคญ ครงหนงในชวต แนวการจดกจกรรมการพฒนานกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ตงแตวนแรกเขา จนถงสนปการศกษา เดกควรไดรบการออกแบบไวใหสอดคลองกบวฒภาวะและล าดบพฒนาการ ทจะเปลยนผานไปแตละสปดาหหรอแตละชวงเดอน จนกระทงครบ 10 เดอน หรอ 200 วน ขอมลเหลานเปนขอมลจากการเฝาสงเกต พฤตกรรมนกเรยน ของครชนประถมศกษาปท 1 เดอนแรก นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ดานสงคม เขายงมความเปนตวตนอยสง ยงคงสนใจในเรองของตนเอง อาจมความหวาดหวนกบสงคมใหม เพอนใหม และคณครคนใหม ดานการสอสารนน ยงฟงค าสงเรองราวทยาว ๆ หรอมความซบซอนไดไมครบถวน สามารถพดไดปรมาณมาก ตามทตองการพดโดยไมสนใจความตองการหรอความสนใจของคนฟง 1 เดอนแรกทชนประถมศกษาปท 1 น จงเปรยบเสมอนชวงเวลาแหงการปรบตวเขากบโลกใบใหมของเขา การใหการตอนรบอยางยนด พดคยทกทายแบบเปนกนเอง สบตาอยางเปนมตรทกครงทพดคย การแสดงความเปนมตรดวยการสมผสและโอบกอดอยางจรงใจจากคร สงเหลานจะชวยสรางความรสกอบอน ปลอดภยแกนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ได 6. 20 สปดำหแรก : ประสบกำรณอยำงไร....ทเดก ป.1 ไดสงสม แผนการสอน 200 วน มงออกแบบใหเปนแผนการสอนตงตนเพอใหครน าไปใชในการสรางประสบการณใหนกเรยนไดดวยกระบวนการเรยนรและการฝกฝนความรอนเปนทกษะพนฐานทจ าเปนทนกเรยนจะไดสงสมส าหรบเปนตนทนแหงชวตของเขาใหเขาอานโลกออกดวยภาษาและวธเชงปฏภาณไดมดงน สปดำหท 1-2 เปนชวงเวลาแหงการเตรยมความพรอมการปรบตวเขากบโลกใบใหมของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 1 กำรใหกำรตอนรบดวยควำมยนดอยำงจรงใจ พดคยทกทายแบบเปนกนเอง สบตาอยางเปนมตรทกครง ทพดคย การแสดงความเปนมตรดวยการสมผสและโอบกอดอยางจรงใจจากคร สงเหลานจะชวยสรางความรสก อบอน ปลอดภย แกนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ได “กอนเรยนยำมเชำ” ในเดอนแรกครอาจใชกจกรรมนเปนโอกาสสรางความรสกอบอนปลอดภย แกนกเรยน โดยผานกจกรรมทหลากหลาย เชน 1. กจกรรม”วงกลมแหงควำมไววำงใจ (circle time)” เปนกจกรรมทเหมาะส าหรบเดก ระดบปฐมวย ในหลายกรณใชขนไปไดจนถงนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 และ 2 กจกรรมน ตองการเตรยมจตใจของเดก ใหพรอมทจะเขาสการเรยนรเปนทางการ สมมตฐานมอยวา นกเรยนแตละคน มความพรอม ไมเทากน บางคนตองใชเวลาปรบตวมากกวาคนอน คณครอาจสงเกตไดวา ในเวลาเชา ในชวโมงแรก เดกอาจมลกษณะเงยบขรม ซม นงเฉย บางคนอาจหวาดกลวกบสงแวดลอม ทแปลกใหม ไมมความมนใจวา สถานทแหงน หองเรยนน เพอนกลมน ครคนน ปลอดภยส าหรบเขาหรอไม จงแนะน าใหใชกจกรรมวงกลม เพอใหนกเรยนไดปรบตว ปรบอารมณ พรอมทจะเขาสกจกรรมตอไปได

9

ตวอยางกจกรรมวงกลม 1.1 นกเรยนนงลอมคณครไว ใหนกเรยนพดชอขนมทชอบกนคนละชอ การพดใหเวยน ตงแตคนแรกถงคนสดทาย ไมใชเลอกใหคนทพดเกงพด บางคนพดประโยคเดยว เชน หนชอบกนขนมครก บางคนพดยาวมาก กยอมรบไดทงนน เพราะไมใชการเรยนหนงสออยางเปนทางการ 1.2 คณครชวนใหนกเรยนชวยกนบอกวาทบาน เลยงสตวชนดไหน มนชออะไร หนดแลมนอยางไร 1.3 ใหเอาของเลนทตวเองชอบมาจากบานคนละชน แลวบอกเพอนสนๆวา มนคออะไร หนไดมาจากไหน ท าไมจงชอบของเลนชนนน 2. บทรองเลนและบทกลอมเดก เปนค าคลองจอง มทงยาวและสน มไวเพอใหผใหญใชเลน กบเดก อาจมทาทางประกอบ เชน จบปด า ขย าปนา เมอพนวยทารกแลว เดกๆ กจะตะโกนรองบทรองเลนเหลาน ดวยตวของเขาเอง จงเรยกวา บทรองเลน บทรองเลน แมจะมค าทคลองจองกน แตฉนทลกษณกไมเครงครดนก ค าทปรากฏในบทรองเลน บอยครงเราจะพบวา เปนค าทไมมความหมาย เปนค าทเลนกบเสยง เปนค าตลก เชน จจอเจยบ มะรมมะเรยบแชวบ บางครงอาจเปนค าทคลายกบไมสภาพ เชน ใครตดกนเนากนหนอน กไมถอวาเปนปญหาอะไร เพราะชอบอกแลววา เปนบทรองเลนของเดก การทเดกเลนกบบทรองเลนบอยๆ จะท าใหภาษาของเดกพฒนาอยางรวดเรว การเปลงเสยง ท าบอยๆการออกเสยงกชดเจน รวมทงยงไดผลในแงพฒนาการทางอารมณอกดวย บทรองเลนนน อนทจรงกเปนบทรอยกรองประเภทหนงนนเอง 3. Brain Gym หมายถง กจกรรมการเคลอนไหวรางกาย กอนทจะเขาสกระบวนการเรยนรในชวโมงปกต เพอพฒนาสมาธในการเรยนใหมความพรอมทจะท ากจกรรม และเพอกระตนการท างานระหวางสมองกบรางกายใหมความสมพนธกน ดงนน Brain Gym จงเปนกจกรรมทจะกระตนใหสมองมความตนตว และพฒนาความสามารถในการจดจ าขอมล รวมทงกระตนความสามารถในการเรยนร สปดำหท 3 – 4 ครอาจเรมน าส านวนการทกทายงายๆ เปนภาษาองกฤษเขามาใช เชน Hi, Hello , Good morning นอกจากนในระยะนยงเปนชวงเวลาทเหมาะสม ตอการเรมตนเขาสกจกรรมฝกฝนหลายประการ ไดแก ฝกใหเปนสมำชกทดมคณภำพ ฟงเรองทอาน “นทาน” ครสามารถใชเปนสอส าหรบการอานใหฟง เพอเตรยมกระบวนการอานใหกบนกเรยนและนทานทใชอานในชวงน หากมเนอเรองเกยวกบการอยรวมกนอยางสนตสข /อยางมความสข จะชวยใหครน าแนวคดนกเรยนสการพดคย ท ากจกรรมสรางกตกา/ขอตกลง และการท าหนาทสมาชกทดของหองเรยนไดราบรนขน

10

ยำมเชำ เปนชวงเวลาแหงการสรางความไววางใจตอครและเพอนๆ เพอเพมพนความมนใจ ในตนเองอยางตอเนอง รวมทงฝกฝนใหมการทบทวนการปฏบตตนตามระเบยบกตกา/ขอตกลง ใหดขนอยเสมอ ในฐานะสมาชกทดของครอบครวของหองเรยนและของโรงเรยน ในระยะแรกนกเรยนควรไดรบการแนะน าใหรบร ไดปรบตวและปฏบตตวตามระเบยบปฏบตเบองตนของโรงเรยน ตอไปอกประมาณเดอนท 2 เขาควรมโอกาสไดรวมกนก าหนดกตกาขอตกลงของหองเรยน พรอมทงเลอกผน าในหองเรยนครงแรกแบบมเหตผลดวยตนเอง รวมทงไดรวมทบทวน การปฏบตตนตามกตกา/ขอตกลงของตนเองและสมาชกในหองเรยนอยางสม าเสมอ กอนทจะมการปรบปรงกตกา/ขอตกลงของหองเรยน หรอเลอกผน าใหมในระยะตอไป วำดภำพระบำยส นอกจากจะใชเปนกจกรรมส าหรบพฒนากลามเนอมอของนกเรยนในวยน ใหพรอมจะเขยนหนงสอดวยลายมอทสวยงาม หรอท ากจกรรมอนๆอยางมนคงแลวยงเปนกจกรรมทางศลปะทชวยสงเสรมจนตนาการและความคดสรางสรรคดวย “การเรยนร” หลงการเตรยมความพรอมแลว 2 สปดาห ชวงนจงเปนเวลาเรมตนของการเขาสบรรยากาศการเรยนร ภำษำไทย ใชบทรองเลนงายๆ ในการน าเสนอค าพนฐานใหไดฝกการฟง ฝกการเลาเรอง การออกเสยง สงเกตค า และพยญชนะ พฒนากลามเนอมอ จากการวาดภาพระบายสและฝกลลามอ บทบาทของคร ออกเสยง/เลอกน าเสนอสอการออกเสยง ทเปนแบบอยาง อยางถกตอง บทรอยกรอง/บทรองเลน การเลอกใชสอ เชน บทรอยกรอง หรอบทรองเลนในการจดกจกรรม นอกจากจะท าใหนกเรยน ตนเตนกบเสยงของค า สนกกบจงหวะ และทวงท านองทไพเราะของสอเหลานแลว ยงเปนสถานการณ ทเปดโอกาสใหนกเรยนไดสงเกตทงรปและเสยงอานทถกตองของค า พยญชนะและสระ ท าใหเขาเรมมองเหน วธการประสมค า ไดลองประสมค าเอง ฝกคดสรางค าใหม และแสดงความหมายของค าดวยตนเอง เปนการเขาสการเรยนรหลกภาษาไทยอยางเปนธรรมชาต ซงในระยะนควรเรมทสระเสยงยาวทเปนสระเดยว โดยเรมจาก สระอาและสระอ สระอ สระเอ และสระโอ เปนตน การเปดโอกาสใหนกเรยนไดสมผสความไพเราะ ความงดงามของภาษา จากบทรอยกรอง บทรองเลนอยางสม าเสมอ นอกจากจะเปนการปลกฝงเจตคตทดตอการเรยนภาษาไทย ยงใชเปนสถานการณ ใหนกเรยนขนฐานราก ไดสมผสและรจกกบเสยงทถกตองของค า พยญชนะ และสระ เปนตน “คณตศำสตร” นกเรยนชน ป.1 สวนใหญ จะผานขนมาจากการเตรยมความพรอมในชนอนบาล ซงจะไดรบ การเตรยมความพรอมเกยวกบจ านวนนบมาบางแลว คอไดเหนตวเลขและฝกออกเสยงนบมาแลว ดงนน การเรยนรในกลมสาระคณตศาสตร ของชน ป.1 จงเรมตนทเรอง รจกจ านวน 0-10 ในมตของการเขาถงความหมายทแทจรงของจ านวนจากสงทมองเหน เพอใหเหนวานกเรยนไดเขาถง ความหมายของจ านวน อยางแทจรง เดกควรไดโอกาสแสดงความเขาใจของเขาเอง ดวยตนเอง ครจงเปนผมบทบำท ดงน 1. จดเตรยมสถานการณ/ปญหา ทนาสนใจ ทาทายและเหมาะสมส าหรบนกเรยน ไดคนหา/

11

คนพบความหมายของจ านวน 2. น าเสนอสถานการณปญหาใหนกเรยนไดเผชญ โดยปราศจากการชน า/อธบาย หรอบอกเกยวกบความหมายจ านวนหรอค าตอบใดๆ 3. น าเสนอสอกงรปธรรม เชน ตวนบ บลอก ภาพบลอก สตกเกอร ส าหรบนกเรยน ไดสมผส และหาทาง ใชแสดงแทนความหมายของจ านวนตามทเดกเขาใจ การใหนกเรยนหาวธแสดงจ านวนโดยใชสอ เชน ตวนบ บลอก ภาพบลอก สตกเกอร หรอภาพอนจะชวยใหนกเรยนไดสมผสสอกงรปธรรม อนจะน าไปสการเขาถงสญลกษณและสะดวกขนอยางเปนธรรมชาตในล าดบตอไป การใหนกเรยนไดลงมอท าการเลอกวางต าแหนงของจ านวนแตละจ านวน จะท าใหนกเรยนรวาแตละจ านวนนนอยอยางไร และจะเหนไดวาจ านวนจะเพมขนทละ 1 เมอเรยงจากนอยไปหามาก พรอมทงจะเหนไดวาจ านวนจะลดลงทละ 1 เมอเรยงจากมากไปหานอย ท าใหนกเรยนเขาถงการเรยงล าดบไดงายขน 4. ใหเวลานกเรยนอยางเหมาะสม ส าหรบการคนหาจ านวนจากสถานการณและการแสดงแทนความหมายตามความเขาใจโดยปราศจากการชน าหรอการแทรกแซง 5. ใชค าถาม และใหโอกาส นกเรยนไดพดอธบายแนวคดหรอวธการแสดงแทนความหมาย ของจ านวน “ความหมายของจ านวน 0” ทเขาเขาใจดวยตนเอง การเลอกใชสถานการณ มความส าคญตอการ ท าใหนกเรยนเขาใจถงความหมายของ “0” อยางแทจรงได กจกรรมโยนหวง หรอกจกรรมโยนบอลลงตะกรา นอกจากจะเปนกจกรรมทเปดโอกาส ไดเคลอนไหวรางกายตามวย นกเรยนไดเรยนรเกยวกบกตกาไปพรอมกน แลวยงเปน สถานการณทท าใหนกเรยนไดรสกถงความเปน “0” การโยนผดพลาดดวยตนเอง จะชวยใหนกเรยนเขาถงความหมายของ “0” ไดอยางเปนธรรมชาต สามารถคด แสดงความหมายหรอใชสญลกษณแสดงแทนและอธบายไดดวยตนเอง การใหนกเรยนน าเสนอผลงานและอธบายเหตผลการแกปญหา และการลงมอท าผลงาน รวมกบเพอน จะชวยใหนกเรยนไดฝกพดอธบายแนวคดดวยภาษาของตนเอง และฝกสอสารทางคณตศาสตร สปดำหท 5-6

ควำมเปนพลเมอง หลงจากผานการเตรยมความพรอมในสปดาหท 1–4 มาแลว เมอเขาสสปดาหท 5 ชวงบายกอนเลกเรยน ครจะใชเปนเวลาส าหรบการน าเสนอนกเรยนใหรจกกบ “หนงสอ” และกระบวนการอานโดยกจกรรม “อานใหฟง” สอการอานทเลอกใช ไดแก นทาน หรอ เรองราวสน ๆ ทมเนอหาสอดคลองกบเปาหมาย หรอจดเนนการพฒนาผเรยน ทก าหนดไว ส าหรบนกเรยนชน ป.1 ทมงเนนปลกฝงใหเกดคณลกษณะการเปนพลเมองทมความรบผดชอบ ตระหนก เหนคณคาของสงของเครองใชและทรพยากรทงของสวนตวและสวนรวม การเลอกใชสอการอานใหฟงในระยะนจงเปน นทาน หรอเรองราวทมเนอหาเกยวกบ “การใชสงของและทรพยากรอยางประหยดและคมคา” หรอ “การท าหนาทอยางมความรบผดชอบหรอไมมความรบผดชอบ” เปนตน อนจะเปน “ตนเรอง” หรอ “ประเดน” ส าหรบการสนทนา อภปรายหาขอตกลงส าหรบปฏบตตอไป สปดาหท 5 เปนชวงเวลาแหงการเรมเตรยมฐานคดเกยวกบ ความพอเพยง การใชสงของและทรพยากร อยางประหยดและใหคมคา นทาน เรองราวทมเนอหาเกยวของจะชวยสรางความตระหนกและเปนตนเรอง การสนทนา ระดมความคดเหน ก าหนดเลอกสงของเครองใช และเลอกวธใชอยางมเหตผลใหประหยดคมคา มขอตกลงทจะพยายามปฏบตตามอยางตอเนองสม าเสมอ

12

นอกจากนเพอใหเกดการเรยนรทจะอยรวมกน เรยนรรวมกนอยางมความสข สปดาหท 6 จงเปนชวงเวลาทเหมาะสมส าหรบท ากจกรรม เตรยมฐานแนวคดนกเรยน เพอการปรบพฤตกรรมในวถชวตใหเออตอการสรางความเปนพลเมองทด สาระส าคญทนกเรยนควรจะไดรบการเตรยมแนวคดสรางประสบการณใหเหนความส าคญของการเปนพลเมองในเบองตน ไดแก ความเขาใจเกยวกบสทธ หนาทของตนเองและบคคลรอบตว หนาทและความรบผดชอบพนฐานในฐานะสมาชก เชน - สมาชกครอบครว - สมาชกกลม - สมาชกหองเรยน เปนตน ดงนน กจกรรม “อานใหฟง” สอการสอน เชน นทาน เรองราวสน ๆ ในสปดาหนจงควรมเนอหาเกยวกบ ความเปนพลเมอง สทธ หนาท และความรบผดชอบ เปนตน เพอเปนตนเรองใหไดประเดนสนทนา ระดมความคด หาขอตกลง และท าประชามต ก าหนดเปน“ขอตกลง” ของหองเรยนใหฝกฝน ปฏบตการตามหนาทแตละอยางดวยความรบผดชอบตอไป ภำษำไทย การเรยนรภาษาไทย ตามแผนการสอน 200 วน ไดออกแบบกจกรรมการเรยนรตามแนวทางทใชสมองเปนฐาน (BBL) โดยใชวรรณคดและวรรณกรรมเปนสอหลกในการจดกจกรรมเพอเรยนรเกยวกบ “หลกภาษา” และฝกทกษะ “การใชภาษา” นน การเลอกใชวรรณคดหรอวรรณกรรมประเภทบทรอยกรองหรอบทรองเลนเพอเปนสอหรอเปนสถานการณในการเรยนรของเดก ควรค านงถงความเหมาะสมกบวฒภาวะและความสนใจของเขา และเหมาะสมตอการจดกจกรรมและสาระทเรยนร เชน น าบทรองเลน “ปา ปา ปา” มาเปนสถานการณ ฟง ทอง อานและน าไปสการเรยนรหลกภาษา “สระอา” อยางเปนธรรมชาต และน าบทรองเลน “ผตวด า” มาเปนสถานการณการสอน “สระอ” เปนตน เนอหา “หลกภาษา” ทจะน ามาใชจดการเรยนรในระยะนยงเปนเรองของสระเดยว เสยงยาว เชน สระ อ อ เอ เปนตน สวนกจกรรม ควรเลอกใชกจกรรมอยางหลากหลายตอเนองจากชวงสปดาหทผานมา กจกรรมมจงหวะเรว-ชา สลบกนไป และเปดโอกาสใหนกเรยนไดเคลอนไหวรางกาย ไมอยนง ไดสงเกตจากการฟงและการมองเหนเกยวกบรปรางและองคประกอบของค า พยญชนะและสระ ไดฝกออกเสยงดวยตนเองอยางสนกสนานเปนธรรมชาต และไดคนพบความรใหม เรองราวใหมๆดวยตนเอง เชน ไดสรางค าใหมหรอคนหาความหมายของค าดวยตนเอง เปนตน คณตศำสตร : จ ำนวน...มำจำกไหน เมอครมนใจวานกเรยนไดเขาถงความหมายของจ านวน (0-10) อยางแทจรงแลว จากการไดลงมอปฏบตน าตวเลขตาง ๆ ไปใชจากการแสดงแทนดวยตนเอง และการไดอธบายแนวคดใหเหตผลดวยตนเองเมอชวงสปดาหทผานมานน ส าหรบชวงเวลานจงเปนจงหวะการน านกเรยนไปสความเขาใจเกยวกบความหมายของจ านวนใหลกซงขนในมตการเกดของจ านวนตางๆ โดยผานสถานการณและกจกรรมทเขาจะไดเผชญและลงมอท าและหาขอคนพบดวยตนเองไดตอไปน การจดสถานการณใหนกเรยนไดลงมอท าดวยตนเอง เชน “ลกแกวแสนกล” “ลกโปง ยายท” การเลอกซอดอกไม และการเปดปากถ า จะชวยใหนกเรยนสามารถมองเหนจ านวนทเกดขนจาก

13

สถานการณ ไดแก จ านวน 5, 6 และ 7, 8 หรอการสามารถมองเหนจ านวนทเกดขนจากการแบงดอกไม 9 ดอก และการเปดปากถ าทมกอนหน 10 กอน เชน “ลกแกวแสนกล” ดงตวอยางตอไปน

(5)

(6)

(7)

(8) การจดสถานการณใหนกเรยนไดจดเรยงตารางบนทกจะชวยใหนกเรยนสามารถมองเหนเกยวกบ : การเรยงล าดบ การสลบทของตวเลขทเกดขน และไดมองเหนการบวก การลบโดยทนกเรยนไมไดใชสญลกษณ เชน การรวมกน (2 กบ 3 ได 5) เปนตน

5 5 5 5 5 5

0 5 1 4 2 3 3 2 4 1 5 0

6 6 6 6 6

6

6

0 6 1 5 2 4 3 3 4 2 5 1 6 0

7 7 7 7 7 7 7 7

0 7 1 6 2 5 3 4 4 3 5 2 6 1 7 0

8 8 8 8 8 8 8 8 8

0 8 1 7 2 6 3 5 4 4 5 3 6 2 7 1 8 0

14

การท างานกลมและการน าเสนองานเปน การเปดโอกาสใหนกเรยนไดรวมกนแกปญหา ไดใหเหตผลในการหาทางแกปญหาและท าผลงาน มการสอสารทางคณตศาสตรโดยการพดอธบายแนวคดของตนเองและแนวคดของกลม ในชวงสปดาหท 5-6 ใกลจะถงวนไหวครแลว จงเปนโอกาสทครจะจดกจกรรมการเรยนรใหนกเรยนเขาใจความส าคญของ กจกรรมวนไหวคร ไดรบรถงความหมายของกจกรรมในวนนน ฝกไหวแสดงความเคารพคร รจกกบเพลงทเกยวกบพระคณของคร บทไหวครรวมทงไดลงมอจดดอกไม รอยมาลย หรอประดษฐของใชเพอแสดงความรก ความกตญญตอคร

สปดำหท 7-10

ควำมเปนพลเมอง ควำมพอเพยง ระหวางสปดาหท 7–8 จดเปนชวงเวลาแหงการฝกฝน และพยายามปฏบตตามขอตกลงในการใชสงของเครองใชใหประหยดและคมคา ฝกสะทอนผลการปฏบต แสดงเหตผลอยางสม าเสมอ ตอเนอง และเมอถงปลายสปดาหท 8 นกเรยนจะเรมมองเหนขอด ขอดอยจากการปฏบต ใชเปน ขอมล/หาเหตผลส าหรบรวมกนท าประชามต ก าหนดสงของเครองใชและทรพยากรของหองเรยนทใชในชวตประจ าวน รวมทงวธปฏบตทสมาชกในหองเรยนรวมกนปฏบตในการใชใหประหยดและคมคาแลวจดท าเปนขอตกลง ของหองเรยนตอไป “การท าหนาทสมาชกทดดวยความรบผดชอบ” ระหวางสปดาหท 7-10 เปน 4 สปดาหแรกแหงความพยายามฝกปฏบตตามขอตกลงในการท าหนาทของตนเองดวยความรบผดชอบ เวลาเชากอนเรยนในแตละวน จงเปนชวงโอกาสใหนกเรยนไดรายงานสะทอนประสบการณ ความรสก และแสดงเหตผล การท า และ ไมท าหนาทในวถชวตจรงตามความรบผดชอบ แลกเปลยนแนวคด เพอปรบปรงวธปฏบตตนเองใหดยง ขนอยเสมอ การเลาสะทอนประสบการณ การท า และไมท าหนาทตามความรบผดชอบแตละครง การใหนกเรยนไดเลาสะทอนทละคน (เลาตามทปฏบตจรง) ซงอาจครอบคลมทงหนาท และความรบผดชอบในฐานะสมาชกของครอบครว ของหองเรยน ของโรงเรยนหรออยางใดอยางหนง ภำษำไทย เนอหาทใชเปนแกนในชวงน ดานหลกภาษาจะมทงสระเสยงยาวและสระเสยงสน เชน สระอ สระออ สระอ สระอะ สระออ และสระไอ กจกรรมทเลอกใชในระยะน ยงคงเปนกจกรรมในวงจรคลายชวงสปดาหทผานมา เปนการเรยนรผานวรรณคด วรรณกรรมอยางสนกสนานดวยจงหวะ และทวงท านองตางๆ เดกๆ ไดเคลอนไหวรางกายตลอดเวลา ไมอยนง แตเขากไดคนพบเรองราวและความรใหมๆ อยตลอดเวลาจากการลงมอท าดวยตนเองของเขา ซงสวนใหญเปนกจกรรมเตรยมพนฐานการฟง การอาน และการพด ใหแขงแรงขนเรอยๆ นกเรยนไดฝกฝนสรางค าใหหลากหลายขนและฝกปฏบตสรางประโยคงายๆ ดวยปากเปลา และมองเหนความหมายของประโยคทใชสอสารดวยตนเอง คณตศำสตร การจดสถานการณใหนกเรยนไดเผชญปญหาและไดลงมอท าในการคนหารปแบบการเกดจ านวนตางๆดวยตนเอง ทง 5, 6, 7, 8, 9 และ 10 จากกจกรรมลกแกวแสนกล กจกรรมลกโปงยายท กจกรรมการจดดอกไม กจกรรมเปดถ า และกจกรรมสราง 10 จะชวยใหนกเรยนมฐานความเขาใจเกยวกบ

15

การสลบท การเพม (บวก) การลด (ลบ) อนจะน าไปสความเขาใจในความหมายของการบวก การหาผลบวกไดงายและสะดวกขนในชวงเวลาตอไป การจดกจกรรมใหเดกไดเรยนรและสรางความเขาใจเกยวกบต าแหนง และ ล าดบท นนมความสมพนธกนรวมทงยงมความเชอมโยงกบจดเรมตน และ จดสดทาย การจดสถานการณใหนกเรยนไดลงมอเลอกต าแหนงของสตว ลกไก หรอรถยนต เปนตน เชน กจกรรมใครอยตรงไหน กจกรรมไมรชวยบอกท และการใชวธถามนกเรยนไดอธบายและใหเหตผลดวยตนเองในการเลอกต าแหนงใหกบสตว/รถยนต บอกความแตกตางระหวางต าแหนงของสงเหลานน ความแตกตางระหวางค าวา “จากขางหนา” กบ “จากขางหลง” “ขางบน” กบ “ขางลาง” “อนแรก” กบ “อนสดทาย” จะชวยใหเดกรสกไดและเขาใจถง “ต าแหนง” และ “ล าดบท” อยางแทจรง เมอครไดมองเหนวานกเรยนมพนฐานบางประการทจะน าสการท าความเขาใจในความหมาย “การบวก” ไดงายและสะดวกขนแลว เชน มฐานของความเขาใจเรองการเพม การลด และการสลบทมาแลวจากกจกรรม “ลกแกวแสนกล กจกรรม “ลกโปงยายท ” กจกรรม “จดดอกไม” กจกรรม “เปดปากถ า” และกจกรรม “สราง 10” ในจงหวะนจงเปนชวงเวลาทครจะสามารถน านกเรยนเขาสสถานการณเพอท าความเขาใจความหมายของ “การบวก” อยางแทจรง

กจกรรมลกกบกบพระราชา จะชวยใหนกเรยนไดมองเหนความหมายของการบวกโดยการรวมดวยตนเองอยางเปนธรรมชาต เมอมของอยางเดยวกนทมาคนละทาง (ซาย-ขวา) แตมารวมกนหรอมาเจอกน

การใหนกเรยนใช บลอกไม แทนการเคลอนมาเจอกนของปลาทอง จะชวยใหนกเรยนไดเคลอนแนวคดของตนเองจากมอถงรปแบบ (บลอกไม) ไปสสญลกษณการรวมดวยตนเอง

กจกรรมโยนบอล ทนกเรยนลงมอโยนดวยตนเอง 3 ครง ทงทโยนลงและโยนไมลง ส าหรบครงทโยนไมลงจะชวยใหนกเรยนคนพบความหมายของ ศนย (0) และ การบวกดวย ศนย (0)

สปดำหท 11–14 ควำมเปนพลเมอง หลงจากทไดท าความเขาใจเกยวกบ สทธ หนาท และความรบผดชอบตามวยในฐานะการเปน สมาชกของครอบครว ของหองเรยน และของโรงเรยนแลว รวมทงไดลงมอท าหนาท ซงเปนพนฐานและ ความเหมาะสมกบวยของตนเองดวยความรบผดชอบ และเคารพตอสทธตนเองและผอนในฐานะสมาชก เชน ครอบครว เพอน คณคร หองเรยน เปนตน อกทงไดสะทอนแลกเปลยนการปฏบตอยเปนประจ าในตอนเชา ของแตละวน รวมถงการรวมรบผดชอบ ใชสงของเครองใชของตนเอง และทรพยากรของหองเรยน (ตามทมขอตกลง) และ มการสะทอนแลกเปลยนผลการปฏบตอยางสม าเสมอตลอดมาตอเนองมาจนถงชวงเวลาน นอกจากนกเรยนจะเรมเขาใจความหมายของค าตางๆ ไดมากขน เชน ลกทด เพอนทด นกเรยนทด สทธ หนาท ความรบผดชอบ การประหยด การรคณคา เปนตน และเรมคนเคยกบการใหความส าคญของเรองเหลานในชวตประจ าวนของตนเองมากขนแลว สถานการณดงกลาวยงเปนโอกาสส าคญในการบมเพาะคณลกษณะการเปนพลเมองทรจกรบฟงและยอมรบความคดเหนทแตกตางไดอยางมเหตผลและเตมใจไปพรอมกนดวย ภำษำไทย หลงจากไดผานประสบการณการเลาเรองงายๆตามทตองการเลา หรอเทาทเลาไดมาระยะหนง

16

แลว เดกจะเรมมความมนใจในตนเองมากขน กลาพดน าเสนอ สามารถพดเลาเรองราวไดยาวขน และตรงประเดนทตองการเลามากขน... สงเหลานจะกลายเปนตนทนส าหรบเขาทงในดานการพด และการเขยนในระยะตอไป การไดผานกจกรรมทท าใหเขาไดเรยนรเกยวกบค าพยญชนะ และสระ ในปรมาณทมากขนอยางตอเนอง ประกอบกบทไดฝกฝนดานหลกภาษาอยอยางสม าเสมอจากการประสมค า การสรางค าใหมดวยตนเองไปพรอมๆกบไดรบการฝกฝนกระบวนการอาน ทงการฟง การอาน อานกลมใหญ อานกลมยอย อยเสมอ จงท าใหในชวงเวลาน เดกเรมมความเขาใจความหมายของการอานและวธอานมากขนเรอยๆ และยงมความมนใจในการอาน ความสนใจอานหนงสอมปรากฏชดขน และนกเรยนบางคนเรมอานเรองราวงายๆ ไดดวยตนเอง นอกจากนจะเหนวา มเดกบางคนเรมน าเอารปแบบประสบการณทฝกฝนมาทงการพด และ การอานมาเปนเครองมอส าหรบการท าความเขาใจเรองราวตางๆ ดวยตนเอง สามารถสรางค าใหมไดหลากหลายและสงสมค าในคลงค าของตนเองได และมปรมาณทเพมพนขน รวมทงการฝกฝนแตงประโยค ทงปากเปลาและเขยนเปนประโยค ในชวงเดอนนกจะน าสการใชเปนฐานการพฒนาดานการเขยนสระใน ระยะตอไป คณตศำสตร เมอนกเรยนไดเขาสความรสกเชงจ านวนเหนทมาและรปแบบของการเกดจ านวนตางๆ (0–10) เชน 5 มาจากไหน 6 มาจากไหน เปนตน และยงท าใหนกเรยนเหนการสลบทของจ านวน เหนการเพมขน ทละ........ และลดลงทละ........... ของจ านวน อกทงยงไดเขาถงความหมายของการบวกโดยการน ามารวมกนอยางเปนธรรมชาตไปแลวนน ชวงเดอนนจงเปนชวงเวลาทนกเรยนมฐานความเขาใจและประสบการณ มแนวคดทเพยงพอสะดวกส าหรบ ท าความเขาใจและมองเหนความหมายของการบวก “โดยการน ามาเพม” และขยายเชอมแนวคดไปสการท าความเขาใจในความหมายของการลบ (ลดลงเทาไหร/เหลออยเทาไหร)ไดรวดเรวขน การน าเสนอสถานการณ/เรองราวใกลตวเดก ซงท าใหเหนจ านวนของสตวหรอสงของอยางใดอยางหนง ถกจดไวเปน 2 ชดขนไป แลวมการเคลอนยายจ านวนสงเหลานนจากชดอนๆ ไปหาชดแรก (ซงม อยแลว จ านวนหนง) เชน แลวเปดโอกาสใหนกเรยนไดลองเคลอนยายและเลาเหตการณ การเคลอนยายดวยตนเอง ครมบทบาทเพยงเปนผจดสถานการณและผตงค าถามทาทายใหนกเรยนไดลองเคลอนยายและลองเลาเรองสถานการณ และกจกรรมเชนนจะชวยใหนกเรยนมองเหนความหมาย การบวกโดยการน ามาเพม ไดดวย ตนเองอยางเปนธรรมชาต นอกจากนรปแบบกจกรรมการเลาเรองจากสถานการณยงสามารถน าไปใชในการฝกสรางโจทยปญหาและน าสการเขยนประโยคสญลกษณการบวกไดดวย การใหนกเรยนไดลงมอหาผลบวกของจ านวน ทหลากหลายแลวเปดโอกาสใหนกเรยนไดน าเสนอ อภปรายแนวคดใหเหตผลวธการและผลงาน จะชวยใหนกเรยนมองเหนความหลากหลายของแนวคดและวธการแกปญหาของเพอนๆ สามารถมองเหนความเหมอนและความแตกตางทเกดจากการบวกและสามารถจดกลมไดอยางมเหตผล

(ชด 1)

=6f

(ชด 2)

=6f

17

กจกรรมโยนลกบอลลงตะกรา 2 ครง แลวหาจ านวนบอลทโยนไดและเขยนประโยคสญลกษณจะชวยใหนกเรยนเขาถงการเขยนประโยคสญลกษณการบวก และในกรณทมการโยนบอลผดพลาด/ไมลงตะกราแลวครมค าถามใหนกเรยนหาวธเขยนแสดงแทนดวยตนเองนน จะชวยใหเขาเขาถงการบวกดวยจ านวน 0 ไดอยางแทจรงและเปนธรรมชาต กจกรรมรถเขาทจอด กบกจกรรมเดกผชายกบบลอก และกจกรรมปลาในขวดโหล เมอคณคร ตงค าถามใหนกเรยนลงมอเคลอนสอกงรปธรรมเชน กระดมแมเหลก หรอ บลอกแทนสตว/สงของในสถานการณและเลาเรองทละชวงๆ จนจบสถานการณดวยตนเองจะชวยใหนกเรยนมองเหนความหมายของ การลบโดยการเอาออกไป อยางแทจรงดวยตนเอง สถานการณทนกเรยนไดลงมอแกปญหาในกจกรรมรถเขาทจอด เดกผชายกบบลอก กนขนม และ นกเกาะสายไฟ นน จะท าใหนกเรยนเขาถงความหมายการลบ โดยการเอาออก ดวยความเขาใจของตนเองอยางแทจรง สามารถสอสารความเขาใจความหมายของการลบดวยภาษาทเปนธรรมชาต ดวยตนเอง เชน “เอาออกไป” “แจกไป” “บนไป” “ใหไป” เปนตน สปดำหท 15–18 ควำมเปนพลเมอง ชวงนนกเรยนจะเรมคนเคยกบวถปฏบตและกตกาขอตกลงของหองเรยน/สงคมของเขาแลว จงเปนชวงเวลาทพอเหมาะส าหรบการน าเสนอแนวคดการด ารงชวต/ทกษะชวตใหม น าแนวคด วธปฏบตเพอสรางทกษะชวต ตวใหม มาพดคยสะทอนการปฏบตงานตามกตกา/ขอตกลงของหองเรยน แลวรวมกนปรบปรงกตกา/ขอตกลงของหองเรยนครงท 1 ท าประชามตกอนประกาศใชใหทกคนถอปฏบตตอไป เพอใหเกดเปนนสยเขาไปในวถปฏบตของเขาอยางเปนธรรมชาต เชน การดแลรบผดชอบตนเองและอปกรณการเรยนได การท าหนาททเปนประโยชนแกตนเอง เพอน หองเรยน การประหยดน า ประหยดไฟฟาหรอการออมดวยจตส านกดของตนเองในฐานะสมาชก เปนตน ภำษำไทย นกเรยนจะมประสบการณจากการอานมากขน อานเรองราวงายๆไดดวยตนเอง เพราะไดรจกค าใหม ทเกดจากการประสมดวยสระทหลากหลายยงขน มกลวธสรางค าใหมและสามารถสรางค าใหมดวยตนเองไดอยางเปนระบบ รวมทงยงสามารถสรางประโยคใหมไดอยางมความหมายมากขนตรงตามทตองการสอสาร คณตศำสตร ในชวงนนกเรยนมพนฐานเกยวกบจ านวน การเกดของจ านวน การเพม การลด การเรยงล าดบและการใชเครองมอตางๆในการคนหาค าตอบดวยตนเองมาแลว มความเขาใจความหมายของการบวกทงในลกษณะการน ามารวมกนและการเพมขนมา และไดเขาใจความหมายของการลบโดยการลดลงมากอนแลว ดงนน กจกรรมการหาผลลบ จงเปนกจกรรมทมงใหนกเรยนไดน าเอาความเขาใจพนฐานและประสบการณ การใชเครองมอตาง ๆ มาใชในการแสดงวธคด วธหาค าตอบการลบดวยตนเองทแตกตางและหลากหลายวธ เชน - การใชบลอกไมแทน - การกากบาท - การวาด - การขดออก เปนตน

18

นกเรยนไดอธบายใหเหตผล การมองเหนความสมพนธในความหลากหลายของตวเลขทน ามาลบกน กบ ผลการลบ ดวยตนเอง การเตรยมความพรอมทางเรขาคณต การจดสถานการณใหนกเรยน ไดสงเกต สมผส จดวาง จบค จดกลม อธบายและบอกเหตผล รวมทงการจดกจกรรมใหเขาไดสรางภาพโดยการทาบ วาด สรางภาพแลว ใหน าเสนออธบายเหตผลวาใชสวนใดของสงของใด มาท าเปนอะไร พรอมบอกขยายวธท าและเหตผลการท า กจกรรมเหลานเปนการจดใหนกเรยนไดสมผสสงของทมรปทรงตางๆ ซงจะน าสการเขาถงสมบตของรปทรงเรขาคณตดวยตนเอง สามารถอธบายความเขาใจเชงเรขาคณตดวยภาพทเปนธรรมชาตดวยตนเอง เชน ม 3 แหลม (มม) ม 4 ยาว (ดาน) เปนตน นอกจากนกจกรรมการสรางภาพ จะน านกเรยนใหมองเหนและเขาใจเกยวกบรปเรขาคณต 2 มตไดสะดวกขน และเปนธรรมชาต จ านวนทมากกวา 10 การจดสถานการณไปเทยวสวนสตวใหนกเรยนหาจ านวนกระตาย โดยมเครองมอใหคอ บลอก และเงอนไขการใชบลอกคอ ใหตอบลอกยาวเรยกวา บลอก 1 ชด ไดไมเกน 100 อน เพอหาจ านวนกระตาย แลวใหหาวธเขยนตวเลขแทนจ านวนกระตาย ลงในแบบบนทก โดยครไมไดอธบายหลกการเกยวกบคาประจ าหลกมากอน จะท าใหกจกรรมในสถานการณนมความทาทายสงตอแนวคดของนกเรยน การคนหาแนวคดทจะเขยนแสดงแทนจ านวนจากการตอบลอกแทนจ านวนกระตาย (ซงตอบลอก ได 10 อน เรยกวา 1 ชด) เดกจงมองเหนบลอก1 ชด เปน 10 หรอ 1 แถว และมบลอกทเหลอไมสามารถน าวางนอกชดไดอก 3 อน ท าใหนกเรยนเขาถงเลขฐาน 10 ไดอยางเปนธรรมชาต(โดยไมรตว) เชน เมอนกเรยนไดใชบลอกเปนชด เพอแสดงจ านวนและบนทกในตารางแลวอธบายความเขาใจพรอมบอกเหตผลของตนเองและใชภาษาทเปนธรรมชาตของตนเอง เชน เดกเขยน 10 กบ 3 เปน ค าถาม คออะไร เดกอธบาย กบ เปน 1 สบ กบ 3 จงเปน 13 เปนตน กจกรรมเปรยบเทยบอยางไร การใหสอกงรปธรรม เชน ใหบลอกแกนกเรยน ส าหรบท ากจกรรมเปรยบเทยบอยางไร จะชวยใหนกเรยนมองความแตกตางและวธเปรยบเทยบจ านวน 2 จ านวน ทมากกวา 10 ไดดวยตนเองไดงายขน กจกรรมเรอง บตรตวเลข ทมค าถามส าคญวา “จะวางบตรตรงไหนดนะ” ทมค าถามกระตน วา “จะไดเลขอะไรด” “ท าไมตองใสเลขน” จะท าใหเดกไดคดจดระบบการวางบตรเลข และไดมองเหนวาม การเพมขนทละ.......... ลดลงทละ...........

บลอก 1 ชด ม บลอก 10 อน

สวนทเกนจากบลอก 1 ชด อก 3 อน

1

1 3

1

13

19

กจกรรมกระตายกระโดดและกบกระโดด จะท าใหนกเรยนมองเหนวธการหาผลตางโดยเสนจ านวน กจกรรม ถวแดงและถวด า กจกรรมดอกทานตะวน จะเปนสถานการณปญหาใหนกเรยนคนหาวธหาจ านวนของสงของเหลานนและจะน านกเรยนเขาสการจดกลม 5 กลม 10 เพอการนบไดสะดวกเปนระบบดวยตนเอง 7. แผนกำรสอน 200 วน แผนการสอน 200 วน ฉบบน จดท าขนส าหรบครผสอนระดบชนประถมศกษาปท 1 ใชเปนแนวทาง การจดการเรยนรตามหลกสตร 1 ปการศกษา ทงนเมอครไดศกษาท าความเขาใจแนวคดเบองหลงแผนการสอนนแลว สามารถน าไปปรบใชใหเหมาะสมกบลลาการสอน (Teaching Style) ของตนเอง สอดคลองกบลกษณะเฉพาะของนกเรยนและสภาพบรบทของโรงเรยนของตนเอง และเออตอการน าคอมพวเตอรพกพาไปใชประกอบการเรยนรไดอยางมคณภาพ ทงนรายละเอยดสามารถศกษาเพมเตม ไดจากเอกสาร ควำมรคคร : แนวทำงกำรจดกำรเรยนรอยำงมคณภำพ