รายงานการวจย

เรอง การวเคราะห สงเคราะหผลงานวจย คณะวทยาการจดการ

มหาวทยาลยราชภฏล าปาง

โดย

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง

งานวจยนเปนสวนหนงของกลไกประกนคณภาพ และไดรบทนจาก

มหาวทยาลยราชภฏล าปาง งบเงนรายได ประจ าปงบประมาณ 2557

ก

หวขอวจย การวเคราะห สงเคราะหผลงานวจย คณะวทยาการจดการ

ผวจย กาญจนา รตนธรวเชยร และจารวรรณ ลมปไพบลย

หนวยงาน คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง

ปงบประมาณ 2557

บทคดยอ

รายงานการการวจยฉบบนมวตถประสงคเพอสงเคราะหกลมงานวจยทเกยวของการพฒนา

กลมวสาหกจชมชนของคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง ประจ าปงบประมาณ 2556

และไดด าเนนการภายใตโจทยหรอค าถามของการวจย “ปจจยและวธการใดทสงผลตอศกยภาพการ

พฒนาธรกจของวสาหกจชมชนใหมความยงยน” ซงไดรวบรวบ คดเลอก สกดและวเคราะหขอมลจาก

รายงานการวจยทไดรบงบประมาณจ านวน 8 เรอง ตอบสนองพนธกจและนโยบายทางดานงานวจย

และดานการบรการวชาการของคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง

ดานประชากรและกลมตวอยาง นกวจยเลอกใชกลมตวอยางในการเปนตวแทนของขอมล

เนองจากกลมวสาหกจมความคลายคลงกน ดานเทคนคการสมตวอยาง นกวจยทงหมดเลอกใชแบบ

เจาะจง เนองจากความคลายคลงและมความนาสนใจของปญหาทเกดขน ดานรปแบบการวจย

นกวจยสวนใหญเลอกใชแบบมสวนรวมเพราะการมสวนรวมน าไปสการพงพาตวเองของวสาหกจ

ชมชนไดและเปนการพฒนานกวจยชมชน ดานกรอบแนวคดของงานวจย ผวจยทงหมดมกรอบ

แนวคดของงานวจยทสงเคราะหขนเอง ดานงานวจยท เกยวของ นกวจยอางองเอกสาร

ภายในประเทศ คดเปนรอยละ และเอกสารอางองตางประเทศคดเปนรอยละ ดานเครองมอทใชใน

งานวจย ผวจยเลอกใชแบบสมภาษณเนองจากเปนการลงพนทเกบขอมลกบกลมชมชนซงเปนขอมล

แบบปฐมภม ดานสถตทใชในงานวจย นกวจยสวนใหญไมไดใชสถตใชงานวจย เพราะลกษณะของ

งานวจยเปนเชงคณภาพ ดานการทดสอบสมมตฐาน นกวจยทงหมดไมมการทดสอบสมมตฐาน อน

เนองมากจากสวนใหญผลทไดยงไมไดน าสการน าไปใชจรง

ในดานการสงเคราะหองคความรหรอขอคนพบจากงานวจย ปจจยดานกลมและการ

บรหาร สงเกตวาภาวะความเปนผน ามความส าคญในการน าและผลกดนกลมวสาหกจชมชนใหประสบ

ข

ความส าเรจในการด าเนนธรกจและความคงอยของกลมสมาชก ดานเครอขายของวสาหกจ เนนดาน

การประสานงานกบหนวยงานรฐ กลมวสาหกจอน ๆ และกจกรรมรวม เพอสทธประโยชนตาง ๆ ใน

ดานเงนทน ความชวยเหลอและความร เปนตน ดานการเรยนร ภมปญญาและการพฒนาสมาชก ม

ความส าคญและบงบอกถงศกยภาพของกลม แตจ าเปนตองใชงบประมาณ ซงตองไดรบการสนบสนน

ดานการตลาด เปนหวใจส าคญทจะน าไปสความมนคง ความเปนอยของกลม หากท าการตลาดไดด

ยอมสงผลทก าไรและภาพลกษณทจะน ามาซงการสนบสนนจากหนวยงานภาครฐ และดานการ

จดการแหลงเงนทน ใหความส าคญของดานการผลต การท าบญชรายรบ -รายจาย ซงสงผลตอการ

ลดตนทนทเกดขนโดยตรง

ค

ค ำน ำ

รายงานการการวจยฉบบนมวตถประสงคเพอสงเคราะหกลมงานวจยทเกยวของการพฒนา

กลมวสาหกจชมชนของคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง ประจ าปงบประมาณ 2556

และไดด าเนนการภายใตโจทยหรอค าถามของการวจย “ปจจยและวธการใดทสงผลตอการศกยภาพ

การพฒนาธรกจของวสาหกจชมชนใหมความยงยน” ซงไดรวบรวบ คดเลอก สกดและวเคราะหขอมล

จากรายงานการวจยทไดรบงบประมาณทงหมดจนเหลอเพยง 8 เรอง โดยผลการสงเคราะหงานวจย

ทไดสามารถน าไปเผยแพรและน าไปใชประโยชนกบกลมวสาหกจชมชนตอไป

คณะผวจย

ง

กตกรรมประกาศ

งานวจยฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยความชวยเหลออยางดยงจาก รองศาสตราจารย ดร .

บญฑวรรณ วงวอน และผชวยศาสตราจารยฐานนดร โตะถม ทไดใหค าปรกษา แนะน าดานตางๆ ท

ทรงคณคายงรวมทงค าชแนะ องคความรและขอมลทางวชาการทเปนประโยชนจาก นกวจย คณะ

วทยาการจดการ ทไดใหความร ใหความอนเคราะหตอผวจย ขอขอบพระคณ ผบรหารคณะวทยาการ

จดการ ผบรหาร และคณาจารยจากมหาวทยาลยราชภฏล าปาง ทอ านวยความสะดวกในเรองการให

ขอมล การชแนะแนวทางเชงวชาการ ตลอดจนโอกาสในการศกษาวจยดวยดเสมอมา

ทายนผเขยนขอขอบพระคณ คณพอ คณแม และบคคลในครอบครวทสนบสนน ใหก าลงใจ

สงสอน ใหน าแนะน าทดตลอดมา

คณะผวจย

จ

สารบญ

หนา

บทคดยอ ก

ค าน า ค

กตตกรรมประกาศ ง

สารบญ จ

สารบญตาราง ช

บทท 1 บทน า

ความส าคญของปญหา............................................................................... ............................1

วตถประสงคของงานวจย……………………………………………………………………………………………2

ขอบเขตของงานวจย………………………………………………………………………………………………….2

นยามศพท……………………………………………………………………………………………………..…………2

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ……………………………………………………………………………….…………3

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

วสาหกจชมชน………………………………………………………………………………………………..…………4

การพฒนาแบบมสวนรวม……………………………………………………………………………..………….16

การสงเคราะหงานวจย………………………………………………………………………………..……………17

งานวจยทเกยวของ…………………………………………………………………………………………………..18

บทท 3 วธการสงเคราะหงานวจย

การก าหนดค าถามการวจยและเงอนไขการพจารณาเลอกรายงานวจย……………….………….20

การรวบรวมขอมลและการคนหาวรรณกรรม………………………………………………………………21

การประเมนคณภาพของขอมล………………………………………………………………………………….31

การวเคราะหลกษณะงานวจย…………………………………….……………….…………………………….32

การเสนอผลการสงเคราะหตอชมชน……………………………..…………………………………………..32

ฉ

สารบญ(ตอ)

หนา

บทท 4 ผลการสงเคราะหงานวจย

การวเคราะหขอมลทวไปของงานวจย…………………………………………………………………………33

การสงเคราะหองคความรหรอขอคนพบจากงานวจย………………………..………………………….35

บทท 5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

สรปผล……………………………………………………………………………………………………………..…….38

อภปรายผล……………………………………………………………………………………………………………..39

ขอเสนอแนะ……………………………………………………………………………………………………………40

เอกสารอางอง………………………………………………………………………………………………………………………41

ภาคผนวก............................................................................................................................ ...............43

ช

สารบญตาราง หนา

ตารางท 3.1 แบบบนทกขอมลทวไป…………………………………………………………………………………….22

ตารางท 3.2 แบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย……………………………………………………………………..23

ตารางท 3.3 ระดบความนาเชอถอของหลกฐานเชงประจกษ (Strength of Evidence)………………30

บทท 1

บทน ำ

ควำมส ำคญของปญหำ

วสาหกจชมชนเปนรปแบบหนงของธรกจทมการพฒนามาอยางตอเนองและมการพฒนา

อยางรวดเรว ยงประโยชนทงในการสรางรายไดและสงผลทางบวกอน ๆ ตอชมชนและประเทศ เชน

กอใหเกดการจางงานในทองถน สรางการรวมกลมของชมชน ลดการเคลอนยายแรงงาน เปนตน

วสาหกจชมชนมอยในเกอบทกประเทศทวโลกและใชชอเรยกทหลายหลาย มวตถประสงคและ

รปแบบทแตกตางกน เชน Community Business, Social Firm, Social Enterprise, Community

Enterprise และ Community-Based Enterprise รวมถง Community Credit Union ฯลฯ บาง

วสาหชมชนไดรบการแตงตงมาเปนวสาหชมชนทไมหวงผลก าไร ในขณะทบางแหงด าเนนการโดยใช

ก าไรสงสดเปนเปาหมาย ในชวงเวลาหลายศตวรรษทผานมา วสาหกจทวโลกไดรบการพฒนาและม

ความส าคญตอระบบเศรษฐกจของโลกมากขนอยางตอเนอง[1]

ในประเทศไทยแมการผลตในชมชมจะมมานาน แตในเชงนโยบายทมผลตอการพฒนา

เศรษฐกจในชมชนเกดขนอยางเชองชา การพฒนาวสาหกจในชมชนปรากฎอยในแผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5 (2524-2529) นนเปนนโยบายแรกทเนนการพฒนาและ

แกปญหาความยกจนโดยใช “กองทนพฒนาหมบาน” ทมงสนบสนนผลตภณฑแปรรป ตอมาใน

แผนพฒนาฉบบท 6 มนโยบายพฒนาเศรษฐกจขยายครอบคลมการแปรรปการเกษตรเพอยกระดบ

รายไดในชนบท แตการมสวนรวมของชมชนยงไมปรากฏชดเจน จนกระทงมการปะกาศใช

รฐธรรมนญฉบบ 2540 ซงเกดเปลยนแปลงครงส าคญทใหชมชนมสวรวมประกอบกบการเกดวกฤต

เศรษฐกจในป 2540 ธจกจ SME และธรกจชมชนจงไดรบการยกบทบาทใหเปนทางแกปญหาและ

สรางความมนคงใหแกเศรษฐกจฐานรอกของประเทศ ในป 2544 รฐบาลไดด าเนนการโครงการ

OTOP โดยสงเสรมวสาหกจหรอธรกจของกลมอาชพตาง ๆ ทมอยใหมโอกาสทางการตลาดยงขน

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปางไดก าหนดนโยบายการพฒนาจ าแนก

เปน 11 ดาน ซงมนโยบายส าคญทเกยวกบดานงานวจย และไดรบการจดสรรงบประมาณในการ

2

ด าเนนการวจยในป 2556 โดยมบคลากรในแตละสาขาวชาภายในคณะวทยาการจดการเสนอ

โครงการวจย และผานกระบวนการคดกรองและผานการพจารณาเพอรบทนวจยดงกลาว ทงหมด 27

เรอง บดนโครงการวจยดงกลาวไดด าเนนการแลวเสรจทกโครงการ จงไดมการรวบรวม คดสรร

ผลงานวจย โดยมงเนนงานวจยทเกยวของหรอสอดคลองกบการพฒนาศกยภาพทางเศรษฐกจของ

ชมชน รวมถงนโยบายดานการบรการวชาการสสงคมของคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏ

ล าปาง(ภาคผนวก ก) เพอสงเคราะหขอมลจากงานวจยทด าเนนการผานมาใหเกดเปนงานวจยใหมท

มคณคาและเปนประโยชนสงสดตอสงคม รวมถงสามารถเผยแพรงานวจยสสาธารณชนไดอยางม

คณภาพ

วตถประสงคของงำนวจย

เพอสงเคราะหกลมงานวจยทเกยวของการพฒนากลมวสาหกจชมชนของคณะวทยาการ

จดการ ประจ าปงบประมาณ 2556

ขอบเขตของงำนวจย

1. กลมประชำกร งานวจยท เกยวของกบการพฒนากลมวสาหกจชมชนของคณะ

วทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง ประจ าปงบประมาณ 2556

2. วธกำรสงเครำะหงำนวจย การสงเคราะหเชงคณภาพ ดวยวธการวเคราะหเนอหา

(Content Analysis)

นยำมศพท

1. วสำหกจชมชน หมายถง กจการของชมชนเกยวกบการผลตสนคา การใหบรการหรอ

การอน ๆ ทด าเนนการโดยคณะบคคลทมความผกพน มวถชวตรวมกนและรวมตวกนประกอบกจการ

ดงกลาว ไมวาจะเปนนตบคคลในรปแบบใด หรอไมเปนนตบคคล เพอสรางรายไดและเพอการพงพา

ตนเองของครอบครว ชมชนและระหวางชมชน หรอเปนการประกอบการเพอการจดการ "ทนของ

ชมชน" อยางสรางสรรคเพอการพงตนเอง

3

2. ทนของชมชน หมายถง เงน ทรพยากร ผลผลต ความร ภมปญญา ทนทางวฒนธรรม

ทนทางสงคม

3. กำรสงเครำะหงำนวจย หรอการบรณาการงานวจย (research integration) ไววา

การสงเคราะหงานวจยเกยวของกบความพยายามทจะคนหาความสอดคลองและพจารณาความ

เปลยนแปลงหรอความแตกตางของผลการศกษาในการศกษาทคลายกน โดยจดประสงคของการ

สงเคราะหการวจยคอพยายามทจะบรณาการงานวจยใหสามารถทจะสรปอางองได

4. กำรวเครำะห เนอหำ(Content Analysis) เปนวธการในทางสงคมศาสตรเพอ

การศกษาเนอหาของการสอสาร โดยการแยกแยะแจกแจงเนอหาหรอแนวคดทปรากฏในต ารา

หนงสอ เอกสาร ขาวสาร สอสงพมพ บทสนทนา หรอรปภาพ วตถประสงคในการวเคราะห เนอหา

เพอผลตสอการสอน โดยผสอนมกมวตถประสงคเพอแบงเนอหาท าใหทราบโครงสราง ล าดบของ

เนอหา และขอบเขตเนอหาอยางละเอยด รวมทงท าใหผสอนเหนการเปลยนแปลงของเนอหาในแต

ละชวงเวลาทท าการวเคราะหดวย และผลจากการแยกแยะแจกแจงเนอหาชวยใหสามารถแบง

เนอหาวชาออกเปนหวเรอง หวเรองยอยและหวขอยอย ส าหรบหนวยในการวเคราะห เพอใชแสดง

ปรมาณของการวเคราะห จงมกวเคราะหออกมาเปน หวเรอง หวเรองยอยหวขอยอย รวมทงปรมาณ

เชน จ านวนแนวคด จ านวนหนา เปนตน

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1. ไดองคความรใหมและรปแบบของการพฒนาวสาหกจชมชนทสามารถน าไปใชไดกบ

กลมวสาหกจชมชนทกประเภท

2. สามารถน าไปสการวจยตอยอดและขยายองคความรในศาสตรทเกยวของอนๆ ได

รวมถงการ เผยแพรองคความรใหมสสาธารณชนไดอยางมคณภาพ

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในบทนจะกลาวถงเอกสารและงานวจยทเกยวของกบโดยการสงเคราะหความรจาก

งานวจยทมงเนนงานวจยทเกยวของหรอสอดคลองกบการพฒนาเศรษฐกจของชมชน โดยแบงเปน 3

สวนหลก ๆ คอ แนวคดและทฤษฎทเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจของชมชน ทฤษฎการสงเคราะห

งานวจยและงานวจยทคดเลอก ดงน

วสาหกจชมชน

วสาหกจชมชนเกดขนจากการน าเอาแนวทางเศรษฐกจชมชนหรอแนวทางเศรษฐกจ

พอเพยงมาพฒนาอยางตอเนองและเปนระบบ ค าวา “วสาหกจชมชน” นนสามารถใชค าวา “ธรกจ

ชมชน” แทนได อนเนองมาจากวาชมชนไมใชรฐ ดงนนสถาน-ประกอบการทชมชนเปนเจาของกตอง

จดวาเปนของภาคเอกชนเชนเดยวกน แตในความเปนจรงแลวถาหากใชค าวาธรกจนนกหมายถงการ

แสวงหาก าไรเปนทตง แตสถานประกอบการทชมชนเปนเจาของนนกลบมแนวคดทเนนการพงพา

อาศยกนมากกวาการแสวงหาก าไร ดงนนจงควรใชค าวา “วสาหกจชมชน” เชนเดยวกบ

“รฐวสาหกจ” ทหลายคนรจก โดยวสาหกจชมชนนนจดเปนกลมกจกรรมของชมชนทชมชนคดไดจาก

การเรยนร ไมใชกจกรรมเดยว ๆ ทท าเพอมงสตลาดใหญ และไมใชกจกรรมทซบซอนอะไร ลวน

แลวแตเปนการท ากนท าใชทดแทนการซอจากตลาดได และเปนการจดการระบบการผลตและบรโภค

ทมอยในชวตประจ าวน เชน การจดการเรองขาว เนอสตว ผก ผลไม น ายาสระผม สบ น ายาลางจาน

หรออน ๆ ทชมชนท าไดเองโดยไมยงยากนก การท ากนท าใชทดแทนการซอเปนการลดรายจายและยง

ชวยใหระบบเศรษฐกจใหญเขมแขงขน นอกจากนยงเปนการจดระบบเศรษฐกจใหมใหเปนฐานทเปน

จรงในชมชน เพราะถาชมชนเขมแขงพงพาตนเองได กระแสพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระ

เจาอยหวไดทรงเปรยบเศรษฐกจพอเพยงเหมอนเสาเขมของตกทท าใหตกมนคงแขงแรงเศรษฐกจของ

ประเทศกจะเขมแขงและอยได ทผานมาระบบเศรษฐกจในประเทศเปรยบเหมอนการสรางตกทมฐาน

แคบ ถาฐานไมแขงแรง ตกกพงลงมา ดงนน วสาหกจชมชนจงมความส าคญในการสรางฐานมนคง

5

ใหกบประเทศได โดยกระตนเศรษฐกจระดบรากหญาใหเขมแขงและกระจายโอกาสการประกอบ

อาชพใหเกดการสรางงาน สรางรายได และลดภาระคาใชจายใหประชาชนสวนใหญของประเทศ

สามารถพงตนเองไดมากขน วสาหกจชมชนจดเปนองคกรภาคประชาชนทไมมรปแบบ ไมไดเปนนต

บคคลตามกฎหมายแพงและพาณชย การสนบสนนจงไมเปนระบบและไมมเอกภาพ สงผลใหมปญหา

ในการด าเนนงานเพราะวสาหกจชมชนบางแหงไมเปนทยอมรบของหนวยงานรฐหรอภาคเอกชน และ

บางครงมการสนบสนนจากภาครฐแตไมตรงความตองการทแทจรง พระราชบญญตสงเสรมวสาหกจ

ชมชน พ.ศ. 2548 จงไดถกประกาศใชอยางเปนทางการและมผลบงคบใชเมอวนท 19 มกราคม พ.ศ.

2548 เพอแกไขปญหาดงกลาว

1. นยามและค าจดกดความ

กรมสงเสรมการเกษตร (2548, หนา 2) ไดใหค านยามค าวา วสาหกจชมชน (Small

and Micro community Enterprise--SMCE) หมายถง การประกอบการขนาดเลกและขนาดจว

เพอจดการทนของชมชนอยางสรางสรรค เพอการพงพาตนเองและความเพยงพอของครอบครวและ

ชมชน ทน ในทนไมไดหมายถงแตเพยงเงน แตรวมถงทรพยากร ผลผลต ความร ภมปญญา ทนทาง

วฒนธรรม และทนทางสงคม (กฎเกณฑทางสงคมทรอยรดผคนใหอยรวมกนเปนชมชน เปนพนอง

ไวใจกน) ใหเกดประสทธภาพและยงยน ยงประโยชนใหชมชนผเปนเจาของวสาหกจนนเปนหลก

วสาหกจชมชน หมายถง การประกอบการ ซงรวมถงกระบวนการคด การจดการ

ผลผลต และทรพยากรทกขนตอนโดยมภมปญญาขององคกรชมชนหรอเครอขายขององคกรชมชน

เพอพฒนาเศรษฐกจสงคมและการเรยนรของชมชน ซงมไดมเปาหมายเพยงเพอการสรางก าไรทาง

การเงนเพยงอยางเดยว แตรวมถงก าไรทางสงคม ไดแก ความเขมแขงของชมชนและความสงบสขของ

สงคมดวย (วชต นนทสวรรณ, 2547, หนา 28)

วสาหกจชมชน คอ การประกอบการโดยชมชนทมสมาชกในชมชนเปนเจาของปจจย

การผลตทงดานการผลต การคา และการเงน และตองการใชปจจยการผลตนใหเกดดอกผลทงทาง

เศรษฐกจและสงคม ดานเศรษฐกจ คอ การสรางรายไดและอาชพ ดานสงคม คอ การยดโยงรอยรด

ความเปนครอบครวและชมชนใหรวมคด รวมท า รวมรบผดชอบ แบงทกขแบงสขซงกนและกน โดย

ผานการประกอบกระบวนการของชมชน (ณรงค เพชรประเสรฐ และพทยา วองกล , 2545, หนา 38-

39)

6

ส าหรบความหมายของวสาหกจชมชนตามพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ.

2548 นน วสาหกจชมชน หมายความวา กจการของชมชนเกยวกบการผลตสนคาการใหบรการ หรอ

การอน ๆ ทด าเนนการโดยคณะบคคลทมความผกพน มวถชวตรวมกนและรวมตวกนประกอบกจการ

ดงกลาว ไมวาจะเปนรปนตบคคลในรปแบบใดหรอไมเปนนตบคคล เพอสรางรายไดและเพอการพงพา

ตนเองของครอบครว ชมชนและระหวางชมชน ทงน ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจ

ชมชนประกาศก าหนด

2. ลกษณะของวสาหกจชมชน

จากความหมายของวสาหกจชมชนขางตนนน วสาหกจชมชนจงมลกษณะทส าคญอย

7 อยางดวยกน ซงถอเปนองคประกอบของวสาหกจชมชน คอ (ส านกงานเลขานการคณะกรรมการ

สงเสรมวสาหกจชมชน, 2548, หนา 2)

2.1 ชมชนเปนเจาของกจการเอง แตอยางไรกด คนนอกอาจมสวนรวมโดยอาจมการ

ถอหนไดเพอการมสวนรวม รวมมอ และใหความชวยเหลอ แตไมใชหนใหญท าใหมอ านาจในการ

ตดสนใจ

2.2 ผลผลตมาจากกระบวนการในชมชน ซงอาจจะน าวตถดบบางสวนมาจาก

ภายนอกไดแตเนนการใชทรพยากรในทองถนใหมากทสด

2.3 รเรมสรางสรรคเปนนวตกรรมของชมชน เพอการพฒนาศกยภาพของชมชนซงม

ความรภมปญญา หากมกระบวนการเรยนรทเหมาะสมเกดมความเชอมนในตวเองกจะรเรมสรางสรรค

สงใหม ๆ ไดโดยไมเอาแตเลยนแบบหรอแสวงหาสตรส าเรจ

2.4 มฐานภมปญญาทองถนผสมผสานกบภมปญญาสากล ฐานภมปญญาทองถนเปน

ฐานทนทส าคญ เปนการสบทอดภมปญญาทองถน โดยปรบประยกตใหทนสมย ผสมผสานกบความร

ภมปญญาสากลหรอจากทอน

2.5 มการด าเนนการแบบบรณาการเชอมโยงกจกรรมตาง ๆ อยางเปนระบบ ไมใชท า

แบบโครงการเดยว คลายกบปลกพชเดยว แตเปนการท าแบบวนเกษตร คอ มหลาย ๆ กจกรรม

ประสานผนกพลง (synergy) และเกอกลกน (cluster)

2.6 มกระบวนการเรยนรเปนหวใจหลก การเรยนรคอหวใจของกระบวนการพฒนา

วสาหกจชมชน หากไมมการเรยนรกจะมแตการเลยนแบบ การหาสตรส าเรจโดยไมมความคด

7

สรางสรรคใหม ๆ หากไมมการเรยนรกจะไมมวสาหกจชมชนบนฐานความร แตบนฐานความรสก

ความอยาก ความตองการตามทสอในสงคมกระตนใหเกด ท าใหความอยากกลายเปนความจ าเปน

ส าหรบชวตไปหมด

2.7 มการพงตนเองเปนเปาหมาย การพงตนเองคอเปาหมายอนดบแรกและส าคญ

ทสดของวสาหกจชมชน ถาหากพลาดเปาหมายนคอพลาดเปา วสาหกจชมชนจะกลายเปนธรกจทม

เปาหมายทก าไรกอนทจะคดท าใหรอด ไมพฒนาเปนขนเปนตอนใหเกดความมนคงกอนทจะกาวไป

พฒนาธรกจ

3. ประเภทของวสาหกจชมชน

ในการแบงประเภทของวสาหกจชมชน สามารถมองไดหลายมต กลาวคอ แบงตาม

ลกษณะการประกอบการเปนหลก และแบงตามการจดระดบและขนตอนการพฒนาการประกอบการ

ของวสาหกจชมชน

3.1 การแบงตามลกษณะการประกอบการเปนหลก สามารถแบงออกได 2 ประเภท

ดงน (ดวงเดอน สมวฒนศกด, 2548, หนา 10)

3.1.1 วสาหกจชมชนพนฐาน เปนการผลตเพอการใชในทองถนเปนหลก ซงมอย

5 อยาง คอ ขาว อาหาร สมนไพร ของใช ปย ซงอยในขดความสามารถของชาวบานทวไปจะท าได

เปนของตองกนตองใชประจ าวน มมลคามากกวาครงของคาใชจายทงปของ แตละครวเรอน แต

ชาวบานทวไป ไมวาอยใกลเมองหรอไกลเมองตางกซอกนซอใช

3.1.2 วสาหกจชมชนกาวหนา เปนวสาหกจชมชนทสามารถน าออกสตลาดใหญ

ไดเพราะมลกษณะเฉพาะตว มเอกลกษณทองถน บางอยางอาจมสตรเดดเคลดลบหรอคณภาพดใน

ระดบมาตรฐาน สามารถแขงขนกบผลตภณฑหรอสนคาทวไปได หนงต าบลหนงผลตภณฑ กคอหนง

ในวสาหกจชมชนกาวหนา

3.2 การแบงตามการจดระดบและขนตอนการพฒนาการประกอบการของวสาหกจ

ชมชน สามารถแบงออกได 2 ประเภท ดงน (ดวงเดอน สมวฒนศกด, 2548, หนา 10)

3.2.1 ระดบครอบครว คอ วสาหกจชมชนแบบพงตนเอง เปนการประกอบ

กจกรรมเพอกนใชในครอบครว เพอทดแทนการพงพาจากภายนอก เชน การแปรรปผลผลตทาง

การเกษตรไวใชกนในครอบครว

8

3.2.2 ระดบชมชนและเครอขาย คอ วสาหกจชมชนแบบพอเพยง เปนการ

ประกอบกจการ โดยกลม เพอตอบสนองการอปโภคบรโภคในชมชนและเครอขาย ซงสามารถทจะ

พฒนาใหเปนวสาหกจชมชนแบบกาวหนาได เพอทจะแขงขนกบผลตภณฑหรอสนคาทวไปได

ทงนการประกอบการวสาหกจชมชนไมไดเนนเพอก าไรสงสด แตจะเนนทการลด

คาใชจาย การสรางรายไดใหแกสมาชกและคนในชมชนใหพงพาตนเองไดอยางยงยน

3. ความแตกตางของวสาหกจชมชนกบสงทชมชนท ามากอน

วสาหกจชมชนนนเปนเรองเกาแตน ามาคดใหม มการท าอยางมแบบแผน มระบบและ

มขนตอน เรมตนจากการเรยนร การคดกอนแลวคอยลงมอท า วสาหกจชมชนเนนความรวมมอในการ

ท ากจกรรมเพอใหสามารถพงพาตนเองได แตกตางจากอตสาหกรรมชมชนและธรกจชมชนซงเนนท

กระบวนการผลต การแปรรป การบรหารจดการ ทมงสตลาดใหญ

วสาหกจชมชนเปนระบบทมความหลากหลายของกจกรรม เปนกระบวนการสราง

สรรคทางเศรษฐกจและสงคมของชมชน เปนการประกอบการบนพนฐานของการใชความร ภมปญญา

วฒนธรรมและทรพยากรทมอยในชมชนอยางรคณคา เพอการพงพาตนเองของครอบครวชมชนและ

ระหวางชมชน โดยมงประโยชนทางสงคมแกชมชนมากกวาการแสวงหาก าไรสงสด และมงตอการ

รกษาระบบนเวศนของสงคมโดยรวม ถาเปรยบกบอตสาหกรรมชมชนและธรกจชมชนกบการท า

การเกษตร กคลายกบการปลกพชเชงเดยว ขณะทวสาหกจชมชนจะคลายกบการปลกพชผสมผสาน

นอกจากน วสาหกจชมชนจะเนนในเรองของวธคดและกระบวนการเรยนรมากทสด

ปญหาทผานมาของชมชนนนเปนปญหาวธคดมากกวาวธท า ชมชนสามารถผลตไดมากมาย แตขายไม

ออก ขาดทน หาตลาดไมได เพราะเรมตนจากวธท า จากสตรส าเรจ จากการเลยนแบบ การท า

วสาหกจชมนน จงควรเรมตนจดท าเพอใหพอกนพอใชกอนแลวคอยพฒนาไปสการจดการเชงธรกจ

เมอพอเพยงและพงตนเองไดกสามารถผลตใหเหลอเผอตลาดได และการคดจะน าผลผลตออกสตลาด

นนตองเปนผลตภณฑทมเอกลกษณทองถนทมาจากการรจกใชประโยชนจากความหลากหลายทาง

ชวภาพหรอทรพยากรในทองถนบวกกบความคดสรางสรรคและเทคโนโลยสมยใหมทเหมาะสม โดย

ควรเรมจากเลกไปหาใหญเพอทจะสรางรากฐานเศรษฐกจชมชนใหเขมแขงกอน ท ากนท าใชกอน ท า

ทดแทนสงทจะตองซอใหไดมากทสด หากตองการทจะน ามาผลตเปนผลตภณฑออกสตลาด กควร

9

เรยนรการจดการ และกลไกทางการตลาดใหด ไมหวงพงพาตลาดเปนหลก แตควรพงตนเองและ

พงพากนเองใหไดมากทสด

4. วสาหกจชมชนกบการขบเคลอนเศรษฐกจชมชน

วสาหกจชมชนเปนกจกรรมทางเศรษฐกจทจะชวยขบเคลอนเศรษฐกจชมชน โดย

น าเอาเศรษฐศาสตรชมชนหรอเศรษฐกจพอเพยงมาใชอยางตอเนองและเปนระบบ ยกตวอยางเชน ใน

ต าบลหนงวสาหกจชมชน 20-30 อยาง และท าการผลตเพอบรโภคในทองถน ลดการซอจากภายนอก

ลงไดประมาณหนงในส วสาหกจชมชนทตอบสนองความจ าเปนพนฐานและวงจรชวตของชมชนจะท า

ใหเกดระบบเศรษฐกจชมชน ระบบทพงพาตนเองได ชมชนมรายรบมากกวารายจายผลตอาหารและ

ปจจยพนฐานไดเอง ถาไมมวสาหกจชมชน ไมมเศรษฐกจชมชน ชมชนกไดแตรอรบความชวยเหลอ

จากรฐหรอจากภายนอก ตองขนอยกบคนอนพงตนเองไมได กลายเปนระบบอปถมภทชมชนต อง

พงพาคนอนตลอดไป ยกตวอยาง ต าบลไมเรยง อ าเภอฉวาง จงหวดนครศรธรรมราช ปลกยางเปน

หลกและท าสวนผลไมบาง มรายไดจากการปลกยางและสวนผลไมปละประมาณ 100 ลานบาท ม

รายจายประมาณ 200 ลานบาท ท าใหอยในวงวนของหนสนทเพมขนทกป แตวนนชาวบานเหลานได

เรยนร ไดเขาใจสภาพชวตความเปนอยของตนเองดขน ไดรวาท าไมตองเปนหนมากขนาดนน จง

ตดสนใจท าแผนวสาหกจชมชนจากทท าเรมตน 2-3 อยางมาเปน 60 อยางในปจจบน มการจดระบบ

ชมชนใหมโดยใชทนของชมชนใหมากทสด ท าใหเกดระบบอาหาร ระบบของใช ระบบทน ระบบการ

ผลต ระบบการจดการการผลตและระบบตลาดขนมา โดยระบบตาง ๆ เหลานมกจกรรมตาง ๆ เชน

โรงงานยาง การเลยงไก กบ ปลา การปลกผก สมนไพร ยาสระผม ปย น าหมกชวภาพ ทงนยงไมได

รวมกบการทองเทยวชมชนและกจกรรมดานสขภาพตาง ๆ ซงต าบลไมเรยงก าลงพฒนาเรมตนมา

พรอม ๆ กน เหลานถอวาอยในระบบและวถชมชนทพวกเขาก าหนดเองและใหชมชนไดเปนศนยกลาง

ของการพฒนา

5. ทนของวสาหกจชมชน

ทนของวสาหกจชมชนนนมทงทนทเปนเงน ทนทเปนทรพยากรธรรมชาต ดน น า ปา

ทนทเปนผลผลต ทนความร ภมปญญา ทกษะตาง ๆ วฒนธรรม ทนทางสงคม หรอความเปนพนอง

ความไวใจกนของชมชน เครอขายความสมพนธของสมาชกชมชนวสาหกจชมชนจะใชทนตวเองเปน

10

หลก แตกไมปฏเสธเงนจากภายนอก เพยงแตรบเงนทนจากภายนอกบนพนฐานความคดใหม คอ การ

พงตนเอง พงทนทตนเองมเปนหลก โดยเงนทนจากภายนอกจะเขาไปสมทบทนของชมชน ในขณะท

ชมชนมทรพยากร ความร มปญญาและอน ๆ ซงตเปนเงนหรอประเมนคาไมได แตในกรณทชมชนม

ความตองการเพมทนเพอลงทนในวสาหกจชมชน โดยสามารถไปขอกจากธนาคารออมสน ธนาคาร

เพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ซงธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรไดจด

งบประมาณไวถง 10,000 ลานบาท เพอรองรบวสาหกจชมชนหรอกองทนตาง ๆ ทมนโยบายใน

ชวยเหลอการประกอบการวสาหกจชมชน

6. การจดการการผลตและการตลาดของวสาหกจชมชน

การจดการการผลตและการตลาดเปนเรองทชมชนตองเรยนร โดยเรยนรวาจะจดการ

อยางไรใหชมชนมารวมกนวางแผนการผลต การตลาด การบรโภครวมกน ไมใชตางคนตางท า และใน

ทสดกท าซ ากนผลตลนเกนและขายไมออก ชมชนตองสรางวงจรเศรษฐกจชมชนขนมาใหม เชอมโยง

ทกเรองทท าได อาหาร ขาวของเครองใช และท าแบบประสานพลงใหเกดผลทวคณ ไมใชท าเพอ

แขงขนกนขาย เหมอนท ากลวยฉาบทงต าบล ท าแชมพทกหมบาน หรอคนปลกขาวกปลกไดขาวมาก

เอาไวกนสวนหนง ทเหลอกขายใหกบพอคา พอคากเอาไปแปรรปแลวเอาขาวสารกลบไปขายใน

หมบาน คนปลกขาวขายขาวเปลอกราคาถก แตคนซอขาวสารกลบซอขาวในราคาแพง

ในการทจะท าตลาดของวสาหกจชมชนนน ตองมเปาหมายในการผลตกอนวา ตองการ

ท าการผลตเพอบรโภคภายในครอบครว ในชมชนหรอระหวางชมชน ท าการผลตใหเพยงพอตอความ

ตองการและจดการผลผลตใหไดกอน ถาผลผลตนนไปไดดแลวจงคอยเพมปรมาณการผลตหรอหากวา

ผลตภณฑบางตวในชมชนนนมความโดดเดนมคณภาพ มลกษณะเฉพาะตวพอทน าออกไปจ าหนายส

ทองตลาดได กเปนเรองของกลไกการตลาดทตองการผลตภณฑทมคณภาพ มลกษณะเฉพาะ ซงตลาด

วสาหกจชมชนนน แบงไดเปน 3 ประเภท ดงน

6.1 ตลาดพอเพยง หมายถง ตลาดทองถน ตลาดภายในชมชนและระหวางชมชน

หรอในเครอขาย

6.2 ตลาดผกพน หมายถง ตลาดทมการตกลงหรอเซนสญญาซอขายระหวางองคกร

หนวยงานนอกชมชน เชน โรงพยาบาลหนงตกลงซอขาวกลองจากชมชนปหนง 10 ตน รฐวสาหกจ

แหงหนงตกลงซอผาฝายทอมอจากชมชนปละ 10,000 เมตร เพอใหพนกงานตดชดใสวนศกร เปนตน

11

6.3 ตลาดทวไป หมายถง ตลาดทตองแขงขนกบคนอน ในเมอง หรอสงออกไป

ตางประเทศ

7. ความพรอมของชมชนเพอการท าวสาหกจชมชน

ความพรอมของชมชนเพอการท าวสาหกจชมชนนน อยางนอยตองมคณสมบตของ

ชมชนทมจดแขง 3 อยาง กลาวคอ

7.1 ความหลากหลายทางชวภาพ

ชมชนยงมปา ดน น า ธรรมชาตทมากดวยสงทมคณคาตอชวตเปนอาหาร เปนยา

เปนของใชตาง ๆ ถาหากคนใหพบคณคา สงเหลานนกจะมมลคา ดแลหญาแหวหม หญาคา หญา

แพรก ซงคนยคใหมวนนเรยกกนวา "วชพช" และพยายามท าลายดวยสารเคมกลวนมคณคาเปนยา

อายวฒนะ เปนยาขบปสสาวะ ลดความดน ยอดหญาแพรกยงเอามาชบแปงทอดกนได และวสดดทสด

มาจากธรรมชาต และธรรมชาตของไทยในเขตรอนชนกอดมสมบรณมากทสดแหงหนงของโลก

7.2 ภมปญญาทองถน

แมวาจะหายไปพรอมกบคนรนเกา แตกยงมเหลออยไมนอย และหารจกคนหา

น ามาประยกตและผสมผสานกอาจไดสงสรางสรรคใหม ๆ ทมคณคาและมลคา

7.3 เครอขายความสมพนธระหวางผคน

แมวาอาจจะไมเหมอนเดม แตกยงมเพยงพอใหฟนขนมาจนสามารถพงพาอาศย

กน รวมกนจดการองคกรชมชนและเครอขายในเชงเศรษฐกจรวมกนจดการทรพยากรผลผลตตาง ๆ

แบงกนผลและรวมกนบรโภค กาผลตของกนของใชจะไดไมลนตลาด เกดความพอเพยงชมชน

พงตนเองได พดอกนยหนง ชมชนม "ทน" ส าคญ ๆ อย 3 ทน ซงเปนจดแขงของตนเอง คอ

1) ทนทรพยากร

2) ทนทางวฒนธรรม

3) ทนทางสงคม

8. วสาหกจชมชนกบแผนแมบทชมชน

เนองจากวสาหกจชมชนเกดจากการเรยนรและการจดการแบบใหม ซงการท าแผน

ชมชนถอวาเปนการเรยนรทมประสทธภาพมากทสด เปนกระบวนการเรยนรเพอใหชมชนไดคนหา

12

ศกยภาพตนเอง และสามารถพฒนาศกยภาพดงกลาวไปสการพงตนเองได แผนแมบทชมชนใช

เครองมอในการท าวจยชมชนทเรยกวา “ประชาพจย” หรอชอเตมวา “ประชาพจยและพฒนา

(People Research and Development--PR&D) ซงหมายถง การวจยของชมชน โดยชมชนและ

เพอชมชน เพราะฉะนน แผนแมบทชมชนจงไมไดเปนการนงคดเอาเอง เปนแผนทเกดจาก “ขอมล”

แตกไมใชขอมลทเปนเพยงปญหาและความตองการของชมชนเทานน แตรวมถงขอมลทเกยวกบชมชน

และสถานการณโลกในปจจบนทมผลตอวถชวตของชมชน ประวตความเปนมา รวมไปถงรากเหงาท

ชวยกนสบคนเพอคนหาเอกลกษณทางวฒนธรรม ท าใหเกดความภาคภมใจในตนเอง เรยนรวาม

ทรพยากรอะไรบาง โดยเฉพาะทรพยากรทมอยในชมชน มผลผลต รายรบ รายจาย มากนอยเทาใดใน

ชมชน เพอทจะไดคนหาสภาพแวดลอมทแทจรงและหาทางแกไขปญหาของชมชนไดอยางถกตองและ

ยงยน

ในการท าแผนแมบทชมชนนน แตละชมชนกใชระยะเวลาไมเทากน ปกตใชเวลา

ประมาณ 5-6 เดอน ถาหากไมมปญหาและอปสรรคมากเกนไป แตหากชมชนมปญหามาก มความ

แตกแยก เปนกลมเปนพวก รวมกนไมตด หรอคนนอย คนอนไปท างานตางถนกนหมด ในกระบวนการ

เรยนรกอาจเปนปหรอมากกวา อยางไรกตามวธการทถกตองเหมาะสม คอ ใหชาวบานเปนคนคดท า

แผนเองทกขนตอน เพอเปนแผนชวตของชมชนเปนแผนยทธศาสตรทบอกวาชมชนตองการจะไปไหน

และท าอยางไรใหไปถงจดหมาย เปนแผนทประกอบไปดวยวสยทศนพรอมกบแผนงานและโครงการ

ตาง ๆ ทชมชนรวมกนคดรวมกนท าดวยทนตนเอง และหากมทนของทางราชการหรอองคกรภายนอก

เขาไปเสรม การด าเนนงานของชมชนจงจะท าไดงายและรวดเรวขน แทนทจะสะสมทนของชมชนเอง

เปนระยะเวลานาน หลายชมชนไดแผนแมบทแตไมเกดวสาหกชมชนเนองจากกระบวนการเรยนรไมม

ประสทธภาพพอ ฐานคดไมแนนรวมไปถงการบรหารจดการแผนแมบทในชมชนไมเกยวเนองหรอ

กจกรรมไมสนบสนนเกอกลกน การท าแผนทดนอกจากจะรปญหา ความตองการของชมชนแลว ยงจะ

ไดรวามทนทองถนอะไรบาง เชน บางชมชนจบปลากระตกไดคดเปนมลคาปละ 5 ลานบาท แตซอ

น าปลากนปละ 700,000 บาท แตถาพวกเขาน าปลากระตกมาแปรรปเปนน าปลากจะสามารถทดแทน

การซอจากตลาดได การมขอมลการบรโภคอปโภคกจะท าใหการจดการการผลตและการอปโภค

บรโภคไดสามารถทจะชวยใหวางแผนได วาควรผลตเทาไร จงจะเพยงพอตอความตองการของชมชน

การมขอมลบรโภค รายรบ รายจาย หนสน เปนสงทส าคญมาก เพราะท าใหชมชนตระหนกถงสภาพท

แทจรงของชมชน อนเกดจากพฤตกรรมของตนเอง และสามารถทจะท าใหชมชนนนปรบเปลยน

13

พฤตกรรมในการด ารงชวตจากการทเคยซอกน สามารถทจะลงมอท าเอง ปลกเอง เลยงเอง แปรรป

เอง และบรโภคเองได

วสาหกจชมชนนนมหลายระดบทงระดบครอบครว ชมชนและเครอขายระหวางชมชน

ในต าบลเดยวกนหรอระหวางต าบล แลวแตจะมการจดการอยางไร บางแหงรวมกนผลต รวมกน

บรโภค บางแหงกระจายกนผลตแลวรวมกนบรโภค บางแหงรวมกนเรยนรใหมกลมผลผลต แลวชมชน

รวมกนบรโภค หรอบางเรองครอบครวเอาไปท าเอง ท ากนแบบผสมผสานหลายลกษณะ แตการท า

แผนแมบทชมชนจะท ากนในระดบต าบล เพราะเปนกระบวนการเรยนรทท าใหรวมกนคดรวมกนท า

จดการผลต การตลาด การบรโภคไดดกวาการท าเพยงหมบานเดยว

9. การลดรายจายเพมรายไดของวสาหกจชมชน

การสงเสรมใหชาวบานท ากจกรรมตาง ๆ สวนใหญจะขาดการสงเสรมใหลดรายจาย

ผลกคอ ยงรายไดเพมรายจายกเพมขนเปนเงาตามตว ท าใหเกดหนสนพอกพนจนแกไขไมได ดงนน

การเพมรายไดและการลดรายจายจงถอวาเปนวธทงายทสด การลดรายจายอาจจะไมเหนผลถาคดใน

เรองเดยวหรอเดอนเดยว แตถาคดในหลาย ๆ เรองรวมกนพบวา เปนเรองใหญเลยทเดยว เชน

ครอบครวหนงเคยใชจายเดอนละ 4,000 บาท เมอครอบครวนลดรายจายเปน 3 ,000 บาท จะลด

คาใชจายได 1,000 บาท ในหนงปสามารถลดคาใชจายไดถง 12,000 บาท ท านองเดยวกนถาคดในแง

ของชมชน ขอมลการเพมขนของรายไดกยงมากขน การท าปยอนทรย ปยชวภาพใชแทนการใชปยเคม

สามารถประหยดไดถงหลายลานบาทตอต าบล การท ากนเอง ท าใชเอง เปนการลดการใชจายลง

ไดมาก และท าใหรายรบเพมขนอยางเหนไดชด หรอใครมปญหาหนสนกสามารถแกไขปญหาหนสนได

เรวขน

10. เครอขายวสาหกจชมชน

ค าวา “เครอขายวสาหกจชมชน” มความหมายหลายอยางตามพระราชบญญตสงเสรม

วสาหกจชมชน เครอขายวสาหกจชมชน หมายถง กลมคนทรวมตวกนเปนองคกรชมชนเพอ

ประกอบการวสาหกจชมชน ในขณะทชาวบานทวไปและองคกรพฒนาเอกชนใชค านเพอหมายถง

องคกรชมชนตาง ๆ ทสมพนธกนเปนเครอขาย แมจะมความหมายตางกน แตเนอหาส าคญอนเดยวกน

คอ ความสมพนธระหวางคนหรอองคกรในทองถน ซงเกดขนเพราะมคนเชอมโยงเครอขาย เครอขาย

14

วสาหกจชมชนนนม 2 ประเภท คอ (1) เครอขายภายใน เปนเครอขายทมการจดการความสมพนธใน

ระดบหมบาน ต าบล และ (2) เครอขายภายนอก เปนเครอขายทมความสมพนธในระดบอ าเภอ

จงหวด ภาค แตเนองจากระบบโครงสรางสงคมสมยใหมไมคอยเออใหคนในชมชนมความสมพนธกน

เหมอนเมอกอน คนในหมบานเดยวกนไปมาหาส ชวยเหลอเกอกลกน พงพาอาศยธรรมชาต ไมตอง

ออกไปหากนไกล ๆ ท าใหคนใกลชดกน วนนสถานการณเปลยนไป จ าเปนตองมคนเชอมคน เชอม

องคกร เพอใหผคนมความสมพนธกนและชวยเหลอซงกนและกนเหมอนทเคยท าในอดตแตตางกนใน

รปแบบ ซงตองพฒนาใหเหมาะสมตอไป

เครอขายวสาหกจชมชนมความส าคญมาก ถามคนรวมกนตงเปนองคกรในชมชนและ

เชอมโยงกนในต าบลหรอระหวางต าบลกจะเกดพลง ถามการจดการทดกจะท าใหวสาหกจชมชนม

ความเขมแขง เพราะจะมการจดการเรองการผลต การบรโภค ใครจะผลตอะไร จดการอยางไร ถาม

เครอขายกวางกจะท าใหจดการการผลตหลายอยางไดคลองตว เชน ปลกผกแคไมกแปลงกกนไดทง

หมบาน ถาปลกผกกนหลายคนกคงตองมตลาดทกวางกวา ซงในกรณนตลาดเครอขายจะชวยไดมาก

ท าใหปลกผก เลยงสตว ผลตปย และอยางอนไดปรมาณมากและราคากจะถกลง ในปหนง ๆ แตละ

ต าบลใชจายในเรองของขาวปลาอาหาร เครองดม ของใช ปยต าบลละกวา 50 ลานบาท บางแหง

มากกวา 100 ลานบาท ถามการจดการดตลาดทองถนกจะเปนของชมชน วสาหกจชมชนทดชาวบาน

จะเปนคนก าหนดราคาเองได โดยไมตองไปถามพอคาวาจะซอเทาไร ตลาดวสาหกจชมชน ดงนน

ชมชนจงควรเปนผก าหนดราคาเอง

11. แนวทางการด าเนนการสงเสรมวสาหกจชมชน

จากพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ. 2548 ไดก าหนดใหกรมสงเสรม

การเกษตรเปนแกนกลางในการด าเนนการสงเสรมวสาหกจชมชน โดยกรมสงเสรมการเกษตรมหนาท

เปนผใหการรบรองสถานภาพของวสาหกจชมชนและเครอขาย และเปนส านกงานเลขานการ

คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน มบทบาทหนาท 3 สวนดวยกน คอ

1) เปนหนวยงานในการรบจดทะเบยน/เพกถอนวสาหกจชมชนและเครอขาย และเลก

กจการ

2) เปนส านกงานเลขานการ คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน และ

15

3) ด าเนนการใหเกดการสงเสรมสนบสนนวสาหกจชมชนและเครอขายอยางครบวงจร

และเปนเอกภาพ โดยแนวทางในการสงเสรมวสาหกจชมชน มดงน

3.1 การสงเสรมวสาหกจชมชนและเครอขายจะด าเนนการในลกษณะของการบร

ณาการทงภายในหนวยงานและรวมกบภาคภาคทกภาคสวน เพอรวมกนสงเสรมและสนบสนนให

ชมชนมความเขมแขงและพงตนเองได โดยมกรมสงเสรมการเกษตรท าหนาทเปนแกนกลาง เพอให

เกดการรวมพลง ในการขบเคลอนการท างานรวมกบภาคตาง ๆ

3.2 การยนขอจดทะเบยนวสาหกจชมชนและเครอขาย จะเปนไปโดยความ

สมครใจและความพรอมของชมชน โดยไมไดตงเปาหมายจ านวนวสาหกจชมชนทจะตองมายนจด

ทะเบยนในแตละป แตสงส าคญ คอ จะตองสรางความเขาใจใหประชาชนและชมชนไดรบทราบถง

สทธประโยชน วธการและขนตอนในการขอจดทะเบยนวสาหกจชมชน ตามพระราชบญญตสงเสรม

วสาหกจชมชน พ.ศ. 2548 อยางทวถง

3.3 เจาหนาทในภาครฐ และเอกชนทกภาคสวนทเกยวของควรมบทบาทเปนผ

เชอมประสานกบวสาหกจชมชนในเรอง การเชอมประสานเ พอใหเกดการเรยนร (facilitator) การ

เชอมประสานเพอใหเกดกระบวนการเปลยนแปลง (catalyst) และการเชอมประสานเพอใหเกด

เครอขาย (networker)

3.4 การสงเสรมวสาหกจชมชนจะมงเนนสงเสรมกระบวนการเรยนรและพฒนา

ศกยภาพของชมชนในการบรหารจดการทนของชมชน ทงทเปนเงน ทรพยากร ภมปญญาและ

วฒนธรรมเพอการพงพาตนเอง และเกอหนนกจการของชมชนมากกวาสนบสนนในรปของปจจยและ

เงนใหเปลาแกชมชน

3.5 พฒนาระบบขอมลวสาหกจชมชน และเครอขาย เพอใหเกดการเชอมโยง

ขอมลขาวสารและความรในระหวางวสาหกจชมชนและเครอขาย และเชอมโยงขอมลระหวางวสาหกจ

ชมชนกบหนวยงานสนบสนนทเกยวของ

3.6 พฒนาวสาหกจชมชนตนแบบในทกจงหวดในป พ.ศ. 2548

12. ประโยชนทไดรบจากการจดทะเบยนวสาหกจชมชน

เมอไดมการจดทะเบยนวสาหกจชมชนแลวตามพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน

พ.ศ. 2548 จะท าใหไดรบประโยชน ดงน

16

1) เกดการรวมตวกนของคนในชมชนในการประกอบกจการในระดบชมชนเปน

วสาหกจชมชนและเครอขายวสาหกจชมชนทไดรบการรบรองตามกฎหมาย

2) มสทธ ในการขอรบการสงเสรมหรอสนบสนนความตองการทแทจร งจาก

คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน

3) มสทธในการไดรบการสงเสรมหรอการสนบสนนการพฒนากจการตามมาตรการท

คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจดใหม คอ วสาหกจชมชนระดบปฐมภม ซงมการประกอบ

กจการอยางครบวงจร ท าใหวสาหกจชมชนทมความเขมแขงและพงพาตนเองไดแลวไดมการพฒนาท

สงขน วสาหกจชมชนประสงคจะรวมตวกนจดตงเปนเครอขายวสาหกจชมชนหรอด าเนนการจดตง

เปนองคกรธรกจใด ๆ การพฒนามาตรฐานคณภาพผลตภณฑ และมการประสานงานหนวยงานท

เกยวของ เพอการสงเสรมสนบสนนเกยวกบเงนทน การจดการฝกอบรมและถายทอดความรทเปน

ประโยชนและเปนไปตามความตองการของวสาหกจชมชน รวมทงแกไขกฎหมายระเบยบขอบงคบท

อปสรรคตอการด าเนนงานและน าไปสระบบเศรษฐกจชมชนทเขมแขง พงพาตนเองไดและพรอม

ส าหรบการพฒนาเพอทจะแขงขนทางการคาในอนาคต

การพฒนาแบบมสวนรวม (Participatory Development)

การพฒนาแบบมสวนรวม เปนการพฒนาทเนนใหประชาชนมสวนรวมในการพฒนาหรอ

เปนหนสวนในการพฒนา(Partnership in Development) อนเปนกระแสแนวความคดเกยวกบ

การพฒนาและอยในแผน ฉบบท 8 โดยความคดพนฐานทส าคญคอ ประชาชนในชมชนควรเปนผ

ระบปญหา ความตองการ ตลอดจนแนวทางแกไขปญหาของชมชน ซงการมสวนรวมของประชาชน

จะมผลท าใหมการเพมบทบาทการมสวนของประชาชนในการพฒนา อกทงเพมความรสกรวมในการ

เปนเจาของทองถนของตนเอง และการพฒนาชนบทหากมองในภาพกวาง ๆ ภาคการพฒนาตาง ๆ

ทมาประกอบเปนหนสวนการพฒนาชนบททมบทบาทเกยวของโดยตรง นนยงประกอบดวยภาคตาง

ๆ ไดแก ภาคราชการ ภาคประชาชนและชมชน ภาคองคกรพฒนาเอกชน ภาคธรกจ และภาค

อน ๆ เชน นกวชาการ สอมวลชน ซงภาคตาง ๆ ตองมสวนรวมในการปฏบตตามหนาทของตน

โดยทกสวนประกอบจะตองมสวนรวมกน เพอท าการพฒนาประเทศใหสามารถพงตนเองได

17

การสงเคราะหงานวจย

การสงเคราะหงานวจยหรอการบรณาการงานวจย (research integration) เกยวของกบ

ความพยายามทจะคนหาความสอดคลองและพจารณาความเปลยนแปลงหรอความแตกตางของผล

การศกษาในการศกษาทคลายกน โดยจดประสงคของการสงเคราะหการวจยคอพยายามทจะบรณา

การงานวจยใหสามารถทจะสรปอางองได (Cooper, H. & Hedges, L.V. ,1994, หนา 3-14)

การสงเคราะหงานวจยจะมลกษณะส าคญ (Glass , G.V. and others, 1981) ไดแก การ

น าแนวคด ทฤษฎ และหลกการของศาสตรทหลากหลายในหวขอเรองเดยวกน มาท าการสรปใหเปน

แนวคด ทฤษฎ ตวแบบใหม การสงเคราะหงานวจยจะเปนการสงเคราะหมาจากผลงานวจยตงแต 2

เรองขนไปในหวขอเรองเดยวกน มจดประสงคเพอหาขอสรปรวมจากผลงานวจยตางๆ หรอเปนการ

ตกผลกความคดทไดมาจากผลงานวจยหลายชน เพอใหไดขอสรปรวมในหวขอเรองทศกษา เปนการ

มงหาขอสรปหรอขอเสนอแนะทวไป (Generalization) ในหวขอทศกษา โดยใชเหตผลเชงอปมาน

(Induction Reasoning) ซงการใชเหตผลเชงอปมานเปนวธการศกษาทใชวธการน าขอคนพบทได

ปรากฏเปนจ านวนมากมาหาเปนขอสรปทวไป เปนการคนหาความเปนจรงของปรากฏการณรวมโดย

ใชระเบยบวธการศกษาทางวทยาศาสตร ทไดจากการสงเกตปรากฏการณหรอขอคนพบจากงานวจย

ชนตางๆ มการน ามาใชเหตผลเชงอปมาน รวมถงอาจมการน าขอสรปรวมหรอขอสรปทวไปหรอ

ตนแบบใหมไปทดลองหรอทดสอบเพอหาความจรงตอไป

การสงเคราะหงานวจยสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท(อทมพร จามรมาน, 2531)(นง

ลกษณ วรชชย, 2542) ไดแก การสงเคราะหเชงคณลกษณะ เปนการสงเคราะหเนอหาสาระเฉพาะ

สวนทเปนขอคนพบของรายงานการวจย โดยสงเคราะหดวยวธการบรรยาย ไดบทสรปรวมกบขอ

คนพบของรายงานการวจย โดยยงคงสาระของงานวจยแตละเรอง หรออาจจะน าเสนอบทสรปใน

ลกษณะภาพรวมโดยไมคงสาระของงานวจยแตละเรองกได การส งเคราะหเชงปรมาณ คอากรใช

ระเบยบวธทางสถตเปนการน าเสนอขอคนพบจากงานวจยทกเรองในหนวยมาตรฐานเดยวกน และ

บรณาการขอคนพบของรายงานการวจยทน ามาสงเคราะหทงหมด โดยแสดงใหเหนความเกยวของ

ระหวางลกษณะงานวจย จงเปนการวเคราะหผลการวเคราะหหรอการวเคราะหเชงผสมผสาน โดยใช

เทคนคการวเคราะหอภมาน

18

ขนตอนในการสงเคราะหงานวจยไว 5 ขนตอน (Cooper and Lindsay, 1997) ไดแก

ขนท 1 การก าหนดหวขอปญหา คอ การนยามปญหา

ขนท 2 ขนการเสาะคนงานวจย การระบประชากรส าหรบการเสาะคนงานวจยควร

ครอบคลมเปาหมาย 2 ประการ คอตองการขอคนพบทตอบสนองผลการวจยทผานมาทงหมดใน

ปญหาทศกษา และตองการใหการศกษาทรวบรวมมาอางองไปยงประชากรทไดศกษา โดยใชงานวจย

เปนแหลงปฐมภม หรอทตยภม

ขนท 3 การประเมนขอมลหลงจากทไดเกบรวบรวมงานวจยมาแลว โดยสรางเกณฑการ

ตดสนคณภาพงานวจยแตละเลม วามองคประกอบทไมเกยวของกบปญหาทจะสงเคราะหหรอไม

ความแตกตางในการปรทศนจะเกดจากความแตกตางระหวางเกณฑในการประเมนคณภาพงานวจย

ขนท 4 ขนการวเคราะหและแปลความหมายขอมล เปนการเลอกวธการวเคราะหวา

เลอกใชแบบใด

ขนท 5 ขนการน าเสนอ เปนการน าเสนอขอมลทไดอยางถกตอง เปนระบบนาเชอถอ

วธการสงเคราะหงานวจยทนยมใชม 2 วธ(ผองพรรณ เกดพทกษ , 2555) คอ การ

สงเคราะหเนอหาสาระทประกอบดวยสวนทเปนลกษณะงานวจย รายละเอยดวธการด าเนนการวจย

และผลการวจยโดยใชเทคนคการวเคราะหอภมาณ(Meta-Analysis) เปนวธการสงเคราะหเชงปรมาณ

ทตองใชระเบยบวธทางสถต เปนการน าเสนอขอคนพบจากงานวจยทกเ รองในหนวยมาตรฐาน

เดยวกน และบรณาการขอคนพบของรายงานการวจยทน ามาสงเคราะหทงหมด พรอมทงแสดงใหเหน

ความเกยวของระหวางลกษณะงานวจยและการสงเคราะหเนอหาสาระเฉพาะสวนทเปนขอคนพบของ

งานวจยซงเปนการสงเคราะหดวยวธการบรรยาย

งานวจยทเกยวของ

วสาหกจชมชน เปนเรองส าหรบคนกลมหนงในสงคมทมการรวมกลมเพอด าเนนการทาง

ธรกจ โดยใชฐานความรในการด าเนนการมาจากระดบชมชน ทองถน (บญชร แกวสอง , 2554 หนา

43) มลกษณะ คอ ชมชนเปนเจาของและผด าเนนการ ผลผลตมาจากกระบวนการในชมชน โดยใช

วตถดบ ทรพยากร ทน แรงงานในชมชนเปนหลก เปนนวตกรรมของชมชน เปนฐานภมปญญาทองถน

ผสมผสานภมปญญาสากล มการด าเนนการแบบบรณาการ เชอมโยงกจกรรมตางๆอยางเปนระบบ ม

19

กระบวนการเรยนรเปนหวใจ มการพงพาตนเองของครอบครวและชมชนเปนเปาหมาย เพอประโยชน

ในการด าเนนงานของวสาหกจชมชนในเครอ

การพฒนากลมวสาหกจชมชนและเครอขายฯ เงอนไขของความส าเรจ(พรศร กองนวล,

2553)คอการก าหนดประเดนความตองการของกลมไดถกตอง กลมมความตองการพฒนาตนเอง มทน

ทรพยากรและภมปญญาทองถนทจะไปพฒนาตอยอด การสรางและพฒนาประสทธภาพเครอขาย

กลมอาชพฯ (บญฑวรรณ วงวอน , 2552) โดยศกษาพฒนาการกลม อบรมแนวทางกตการวมกน

ศกษาดงาน สรางและพฒนากลมโดยใชแผนธรกจในการถายทอดบทเรยน ใชเครอขายแบบพงพา

และเครอขายทเกดขนจากความตองการแกปญหา รปแบบการการบรหารจดการเครอขายการตลาด

วสาหกจชมชน(อราวฒน ชมระกา, 2554) ใชวธการวเคราะหจดเดนของกลมวสาหกจชมชนแตละ

กลม แลวดงจดเดนมาพฒนา ตอยอด และใชการจดการตลาดเขามาชวย เกดเครอขายหลายระดบ

เกดการสนบสนนจากภาคภาครฐและภาควชาการ

บทท 3

วธการสงเคราะหงานวจย

โดยทวไปวธการสงเคราะหงานวจยทนยมใชกนม 2 วธ คอ การสงเคราะหเนอหาสาระท

ประกอบดวยสวนทเปนลกษณะงานวจย รายละเอยดวธการด าเนนการวจยและผลการวจยโดยใช

เทคนคการวเคราะหอภมาณ(Meta-Analysis) ซงเปนการสงเคราะหเชงปรมาณ และการสงเคราะห

เนอหาสาระเฉพาะสวนทเปนขอคนพบของงานวจยซงเปนการสงเคราะหดวยวธการวเคราะหเนอหา

(Content Analysis) โดยผวจยเลอกใชวธการสงเคราะหในแบบทสอง ซงเปนวธการทเหมาะสม

ลกษณะของกลมงานวจยทน ามาสงเคราะห โดยขนตอนการสงเคราะหงานวจยประกอบดวย 5

ขนตอน ดงน (Cooper, 1998)

1. การก าหนดค าถามการวจยและเงอนไขการพจารณาเลอกรายงานวจย

2. การรวบรวมขอมลหรอการคนหาวรรณกรรม

3. การประเมนคณภาพขอมล

4. การวเคราะหลกษณะการวจย

5. การสรางเอกสารทแสดงถงการศกษาตอชมชน

การก าหนดค าถามการวจยและเงอนไขการพจารณาเลอกรายงานวจย

เนองดวยงานวจยของคณะวทยาการจดการ ประจ าปงบประมาณ 2556 ทด าเนนการแลว

เสรจมทงหมด 27 เรอง ผวจยจงไดท าการรวบรวมรายงานการวจยทงหมด เพอสงเคราะหงานวจยใน

ประเดนทนาสนใจ โดยมเงอนไขการพจารณาเลอกรายงานวจยทเกยวของและสอดคลองกบนโยบาย

ของคณะวทยาการจดการ คอ นโยบายดานวจยและนโยบายดานการบรการวชาการสสงคม ซงม

มงเนนใหบคลากรทกคนท าวจยและน าไปบรณาการกบการเรยนการสอน บรการวชาการและ

ศลปวฒนธรรม สรางการเปนผน าในการท าวจยหรอสรางเครอขายวจย การเผยแพรผลงานวจยของ

บคลากร รวมถงการมงเนนการบรการวชาการทมคณภาพแกประชาชนและชมชน โดยพจารณา

ความตองการของชมชนเปนส าคญ แสดงดงภาคผนวก ก

21

จากทกลาวมาขางตน ผวจยจงไดพจารณาคดเลอกงานวจยทเกยวของและสอดคลองกบ

การพฒนาวสาหกจชมชนตาง ๆ ในพนทของจงหวดล าปาง ดงนน ค าถามการวจย (Research

Questions) ทเกดขนในงานวจยฉบบน คอ “ปจจยและวธการใดทสงผลตอการศกยภาพการพฒนา

ธรกจของวสาหกจชมชนใหมความยงยน”

การรวบรวมขอมลและการคนหาวรรณกรรม

จากงานวจยประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2556 จ านวน 27 เรอง ผวจยโดยคนหาและ

รวบรวมขอมลรายงานวจยฉบบสมบรณทงหมด โดยพจารณาคดเลอกงานวจยทเกยวของและ

สอดคลองกบค าถามการวจย(Research Questions) ซงเกยวกบปจจยและวธการทสงผลตอการ

ศกยภาพการพฒนาธรกจของวสาหกจชมชนใหมความยงยน ตามขนตอนดงน

1. สบคนรายงานการวจยทเกยวของ(Searching for Relevant Studies)

การสบคนรายงานการวจยเพอการสงเคราะหงานวจยครงนเฉพาะเจาะจงผลงานวจย

ของคณาจารยและนกศกษา คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปางเทานน ซงสบคน

จากเวบไซต http://www.mgts-lpru.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=539539824

และรายงานฉบบสมบรณจากหองสมดคณะวทยาการจดการ

2. คดเลอกขอมลงานวจย(Study Inclusion)

ขนตอนนเปนการคดกรองงานวจยเฉพาะขอมลเบองตน ไดแก ชองานวจย ชอนกวจย

ปทด าเนนการและบทคดยอ ตามเงอนไขดงน

2.1 ตามปงบประมาณทระบ คดกรองเฉพาะงานวจยประจ าปงบประมาณ พ.ศ.

2556 ของคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง

2.2 สอดคลองกบค าถามงานวจย คดกรองเฉพาะงานวจยทมความสอดคลองกบ

ค าถามการวจย

หากงานวจยใดทผวจยพจารณาแลวยงไมชดเจน จงจะขอความเหนจากผวจยทานท

สองจนไดขอสรป

3. ก าหนดเกณฑคดเลอกงานวจย(Inclusion Criteria)

ผวจยจะอานงานวจยทผานการคดกรองมาโดยการอานฉบบเตม(Full Paper) และ

คดเลอกงานวจยโดยพจารณาตามเกณฑคดเลอกเขา ดงน

22

1) เกยวของหรอสอดคลองกบการจดการและพฒนาธรกจของกลมวสาหกจชมชน

2) มกรอบแนวคดงานวจย

3) มรปแบบงานวจยทชดเจน

4) มการวเคราะหขอมล

5) มการเผยแพร/ตพมพ

4. การสกดขอมล (Data Extraction)

ผวจยจดท าแบบบนทก(Data Extraction Form) โดยกรอกขอมลลงในแบบบนทก

และตรวสอบขอมล หากมความไมชดเจนของขอมลใหปรกษาผวจยทานทสองกอนบนทกขอมล

โดยแบบบนทกขอมลประกอบดวยหวขอ ดงน

4.1 ขอมลทวไป ประกอบดวย ชอผวจย ปทตพมพ ชองานวจย

4.2 ขอมลเกยวกบงานวจย ประกอบดวย วตถประสงค ประชากรและกลม

ตวอยาง รปแบบการวจย เครองมอ วธการวจย/กรอบแนวคด สถตทใช ผลลพธ/ผลการศกษา

การวเคราะหผล เปนตน

จากผลการคดเลอกงานวจย(Study Inclusion) และสกดขอมล(Data Extraction) ผวจย

ไดคดกรองขอมลรายงานการวจยแตละฉบบพบวาจ านวนทงหมด 8 ฉบบ เปนไปตามเกณฑการ

คดเลอกและท าการสกดขอมลลงในแบบบนทกขอมล แสดงดงตารางท 3.1

23

ตารางท 3.1 แบบบนทกขอมลทวไป

แบบบนทกขอมลทวไป

ล าดบ ชอผวจย แหลงเผยแพร/ป ชองานวจย ผาน

(Include) ไมผาน

(Reason) 1 กาญจนา รตนธรวเชยร

ฐานนดร โตะถม และพมาย วงคทา

** , หนา 145-154 ระบบการจดการตนทานสนคาแบบมสวนรวมของผลตภณฑน าพรกกรอบสมนไพร กลมแมบานเกษตรกรบานเมาะหลวง ต.แมเมาะ อ.แมเมาะ จ.ล าปาง

2 ศรญยา สนพาณ การประชมวชาการระดบชาต “วทยาการจดการ 2013” , N/A

การลดตนทนสนคาแบบมสวนรวมของผลตภณฑขาวแตนน าแตงโม โดยกลมแมบานเกษตรทงมานเหนอ ต.บานเปา อ.เมอง จ.ล าปาง

3 วจตรา แซตง ** , หนา 127-135 แนวทางการสรางความส าเรจทางธรกจโดยพจารณากระบวนการทางการการตลาด 4 อวสดา บน โซดาโอะ

และกาญจนา คมา

** , หนา 108-116 การพฒนาผลตภณฑและการปรบปรงระบบการบนทกบญชของกลมทอผากกระตกบานไหลหน ต.ไหลหน อ.เกาะคา จ.ล าปาง

5 นสรา แสงอราม และวลลพภ สงหรา

** , หนา 136-144 การจดการความรดานกลยทธการตลาดแบบมสวนรวมของกลมอาชพและวสาหกจชมชนจงหวดล าปาง

6 วรพร สพจนธรรมจาร ** , หนา 75-83 รปแบบการสอสารการตลาดแบบบรณาการเชงพาณชยกรณศกษากลมสตรทอผา ต.ไหลหน จ.ล าปาง

7 ฐฏกานต สรยะสาร กาญจนา คมา และอวสดา บนโซดาโอะ

** , หนา 58-66 แนวทางการพฒนาผลตภณฑและการท าบญชของกลมอาชพผลตเครองใชจากเศษครกหนเพอสรางรายไดเชงเศรษฐกจของชมชนอยางมสวนรวมตามแนวพระราชด าหรเศรษฐกจพอเพยง ต.พชย อ.เมอง จ.ล าปาง

8 ชดชนก วงศเครอ ** , หนา 67-74 วเคราะหตนทนและก าไรวสาหกจชมชนขาวแตน จงหวดล าปาง ** การประชมวชาการระดบชาตและนานาชาต “The Wisdom for Social Development”ประจ าป 2556

24

ตารางท 3.2 แบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย

แบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย

ล าดบ วตถประสงค ประชากร/กลมตวอยาง รปแบบการวจย เครองมอ กรอบแนวคด/วธด าเนนงานวจย สถตทใช ผลการวจย

1** -ศกษาแนวทางในการจดการตนทนสนคาแบบมสวนรวมของผลตภณฑฯ -พฒนาระบบวางแผนการผลตและค านวณตนทนผลตภณฑฯ

ประชากร -กลมวสาหกจชมชนจ านวน 20 ราย กลมตวอยาง -กลมแมบานเกษตรกรบานเมาะหลวง อ.แมเมาะ จ.ล าปาง

-แบบมสวนรวม(PAR)

-แบบสมภาษณ -ABC(Activity-Based Costing) -ซอฟตแวรการวางแผนและค านวณตนทน

-ลงพนทจดเสวนาเพอหาปญหาและแนวทางแกไข -วเคราะหตนทนดวยการวเคราะหตนทนฐานกจกรรมABC(Activity-Based Costing) -พฒนาซอฟตแวรวางแผนการผลตและค านวณตนทน -ถายทอดองคความร

-รอยละ ดานวธการ -ตรวจนบและบนทกจ านวนวตถดบใหเพยงพอตอการผลต ลดจ านวนครงของการเดนทางเพอจดซอวตถดบลง 40% -ตรวจนบยอดคงเหลอวตถดบและการจดเกบเพอวางแผนในการจดซอ -ลดจ านวนครงตอเดอนของการจดสงสนคาลง 60% ดานการพฒนาระบบฯ -เพมความสะดวกรวดเรวในการค านวณและวางแผนการผลต ดานผลกระทบของตนทน - สามารถลดตนทนรวมได 6%

2** -ศกษาแนวทางในการลดตนทนสนคาแบบมสวนรวมของผลตภณฑขาวแตนน าแตงโมผลตโดยวสาหกจชมชน -ลดตนทนผลตภณฑขาวแตน ฯ

ประชากรและกลมตวอยาง -วสาหกจชมชนแมบานเกษตรทงมานเหนอ ต.บานเปา อ.เมอง จ.ล าปาง

-แบบมสวนรวม(PAR)

-แบบสมภาษณ -ABC(Activity-Based Costing)

-ลงพนทเพอเกบขอมล วเคราะหขอมลตาง ๆ -ประชมแลกเปลยนความคดเหนและก าหนดวธการลดตนทน -วเคราะหตนทนดวยการวเคราะหตนทนฐานกจกรรมABC(Activity-Based Costing) -ถายทอดองคความร

-รอยละ ดานวธการ -ตรวจนบและบนทกจ านวนวตถดบใหเพยงพอตอการผลต สามารถลดจ านวนครงของการเดนทางเพอจดซอวตถดบลง 43% -ตรวจนบยอดคงเหลอวตถดบ ลดการเบกจายวตถดบลง 50% -ปรบเปลยนเวลาตากขาวแตนใหอย

25

แบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย

ล าดบ วตถประสงค ประชากร/กลมตวอยาง รปแบบการวจย เครองมอ กรอบแนวคด/วธด าเนนงานวจย สถตทใช ผลการวจย

ในชวงแดดแรงสด ลดการใชเตาอบไปได 32% -ก าหนดการสงสนคาในพนทใกลเคยงใหตรงกนท าใหลดจ านวนครงในการสงสนคาตอเดอนลง 44% ดานผลกระทบของตนทน - สามารถลดตนทนได 5-8%

3** -ศกษากระบวนการทางการตลาด -เพอศกาปจจยทางการตลาดทสงผลตอความส าเรจทางธรกจ -เพอคนหาแนวทางการสรางความส าเรจทางธรกจโดยพจารณากระบวนการทางการตลาด

ประชากร -กลมอาชพทกอ าเภอในจงหวดล าปาง กลมตวอยาง - 4 กลมอาชพจาก 3 อ าเภอ คอ อ.แมทะ อ.แมเมาะและ อ.หางฉตร

-แบบส ารวจ -แบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง

-สมภาษณอยางไมเปนทางการ ประกอบกบขอมลทตยภม

-ไมม ดานแนวทางทางการตลาดของกลมอาชพ -กลมอาชพมการใชกระบวนการทางการตลาดไมมากนก -ควรเนนสถานการณทางการตลาดและการแขงขน ศกษาคแขงและการมองหาลกคาเปาหมายทชดเจน ดานปจจยทมผลตอความส าเรจทางธรกจ -เลอกตลาดเปาหมาย -ศกษาพฤตกรรมของผบรโภค -สรางความแตกตาง -สรางแบรนด ดานการสรางความส าเรจทางธรกจโดยพจารณากระบวนการทางการตลาด -นอกจากก าไรและยอดขาย ใหพจารณาคณภาพชวตดวย -ความจงรกภกดวดดวยการซอซ าและ

26

แบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย

ล าดบ วตถประสงค ประชากร/กลมตวอยาง รปแบบการวจย เครองมอ กรอบแนวคด/วธด าเนนงานวจย สถตทใช ผลการวจย

บอกตอ ดานแนวคดใหมทได -กรอบแนวความส าเรจทางธรกจโดยการสรางความแตกตางและแบรนดเพอใหเกดความจงรกภกดโดยพจารณากระบวนการทางการตลาด

4** -พฒนาผลตภณฑฯ ของกลมฯ อ.เกาะคา จ.ล าปาง -ปรบปรงระบบการบนทกบญชรายรบรายจายของกลมฯ

ประชากร -กลมทอผากกระตกบานไหลหน ต.ไหลหน อ.เกาะคา จ.ล าปาง

-แบบมสวนรวม(PAR)

-แบบสมภาษณ - SWOT Analysis

- ลงพนทสมภาษณ -เสวนาเพอหาแนวทางการพฒนาผลตภณฑและปจจยทเกยวของ -จดเวทถายทอดความร

-ไมม ดาน SWOT -จดแขง ผลตภณฑมคณภาพด มความละเอยด สสนสวยงาม สมาชกในกลมมความสมคคอยกนแบบพนอง -จดออน ผลตภณฑไมมความหลากหลายมลกษณะผลตแบบดงเดม ไมตรงกบความตองการของกลมลกคาบางกลม ตนทนสงเพราะวสดมคณภาพ สถานะทางการเงนของกจการไมมนคง -โอกาส รฐบาลรณรงคใหมการใชสนคาพนเมอง โดยเฉพาะการแตงกายดวยผาพนเมอง ดานการพฒนาผลตภณฑ -ทอผาในรปแบบผาพนคอ -ผาทอพนเมองแบบใหมลายเกลดเตา -ผาทอพนเมองลายขงา ดานบญช

27

แบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย

ล าดบ วตถประสงค ประชากร/กลมตวอยาง รปแบบการวจย เครองมอ กรอบแนวคด/วธด าเนนงานวจย สถตทใช ผลการวจย

-ระบบบญชทมความเปนมาตรฐานและเหมาะสมกบวสาหกจชมชน

5** -ศกษากลยทธทางการตลาดทกลมอาชพและกลมวสาหกจชมชนด าเนนการอยในปจจบน -หาแนวทางปฏบตดานกลยทธทสอดคลองกบศกยภาพของกลม -เผยแพรขอมลหรอแนวปฏบตดานกลยทธสกลมอาชพและวสาหกจชมชนอน

ประชากร -กลมอาชพและวสาหกจชมชนทอยในเครอขาย กลมตวอยาง -กลมหตถกรรมพนบาน กลมอาหารแปรรปและกลมเครองปนดนเผา จ านวน 15 กลม

-แบบมสวนรวม(PAR)

-แบบสมภาษณ -แบบจดบนทกขอมลจากการเลาเรอง(Story Telling)

-ศกษาและวเคราะหการด าเนนงานของกลมฯ -จดประชมเชงปฏบตการและแลกเปลยนเรยนรดานกลยทธการตลาด -จดท าแนวปฏบตดานกลยทธการตลาด -เผยแพรคมอดานกลยทธ ฯ

-ไมม ดานการศกษากลยทธทางการตลาดเดมของกลมอาชพและกลมวสาหกจชมชน -กลมอาชพไดรบความรดานผลตภณฑจากภาครฐมาอยแลว แตไมมความหลากหลาย ไมมความแตกตางจากคแขง, สรางเรองราวเรองเลาความเปนมาของสนคาเพอกระตนใหเกดความสนใจ -ก าหนดราคาตามตลาดหรอถกกวา เพอใหงายตอการจ าหนาย ขาดความรเรองตนทน การก าหนดราคา -การจดจ าหนาย อย ณ ทตงแหลงงผลต, มสถานทตงกลม รานคาเดยวกน สหกรณชมชน ออกงานแสดงสนคาของอ าเภอหรอจงหวดทมหนวนงานรฐใหการสนบสนน ดานการสอสารการตลาด มแผนพบ ฉลากสนคาทมการพฒนา แลวบาง ดานแนวทางปฏบต -คมอแนวปฏบตดานกลยทธการตลาดสกลมอาชพหรอวสาหกจชมชน

28

แบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย

ล าดบ วตถประสงค ประชากร/กลมตวอยาง รปแบบการวจย เครองมอ กรอบแนวคด/วธด าเนนงานวจย สถตทใช ผลการวจย

6** -ศกษาสภาพปญหาและความตองการของกลมทเกยวของกบการสอสารการตลาด -คนหาอตลกษณ สรางรปแบบการตลาดแบบบรณาการเชงพาณชย -พฒนารปแบบการสอสารตลาดฯ

ประชากร -กลมสตรทอผา ต.ไหลหน อ.เกาะคา จ.ล าปาง

-แบบมสวนรวม(PAR)

-แบบสมภาษณ -แบบสอบถามความคดเหน

-ลงพนทสมภาษณและเกบขอมล -สรางอตลกษณผานรปแบบการสอสารฯ

-ไมม ดานสภาพปญหา - ดานการวางแผนการผลต แบงหนาทสมาชกในกลมชดเจน เชน การออกแบบ การผลต มการถายทอดวธการกนเอง ไมมการควบคม มการจดบนทกการจดเกบวตถดบ -ดานการตลาด ไมมบรรจภณฑ, ไมมตลาดเปาหมาย, -ดานราคา ก าหนดเองจากตนทน, ส ารวจราคาจากกลมอน, -ดานชองทางการจ าหนาย ลกคามาซอไปขายตอ ดานอตลกษณและการสรางรปแบบการสอสารฯ -ไดอตลกษณของกลมใหม -สรางนามบตร ปายราน ฉลากสนคา แผนพบ ปายโฆษณา

7** -ศกษาบรบทและศกยภาพของกลมอาชพผลตตเครองใชจากเศษครกหน -ศกษาแนวทางการพฒนาผลตภณฑและการท าบญชของกลมฯ

ประชากรและกลมตวอยาง -กลมผลตเครองใชจากเศษครกหน ต.พชย อ.เมอง จ.ล าปาง

-แบบมสวนรวม(PAR)

-แบบสมภาษณ - SWOT Analysis

-ลงพนทรวมกบนกวจยชมชนเพอส ารวจขอมล -จดท าแผนแนวทางการพฒนาผลตภณฑและการท าบญช -วเคราะห สงเคราะห แกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขน เพอสรปองคความร

-ไมม บรบท -การผลตเครองใชจากวสดเหลอใชจากเศษหนครก การวเคราหศกยภาพ -จดแขง มความสามารถในการแปรรปผลตภณฑทท าขนจากการเจาะหน

29

แบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย

ล าดบ วตถประสงค ประชากร/กลมตวอยาง รปแบบการวจย เครองมอ กรอบแนวคด/วธด าเนนงานวจย สถตทใช ผลการวจย

-จดท าระบบบญชทงายและเหมาะสมของกลมฯ

- จดกจกรรมการท าบญช -ทดสอบผลการน าระบบบญชไปใช -จดเวทเพอถายทอดองคความร

-จดออน ขาดเครองมอทใชในการผลตทเหมาะสมกบการผลต ท าใหมน าหนกมาก ไมมตลาดรองรบซอ ขากทกษะความรไดศลปและการออกแบบ ไมมบรรจภณฑ ไมมความรดานการตลาดและการบรหารทางการเงน รวมถงท าระบบบญช -โอกาส มทนสนบสนนในป 2554 พรอมเกดตราฉลาก -อปสรรค ขายเครอขายสนบสนน ผลกดนใหมตลาดรบซอ เรมขาดแคลนวตถดบ แนวการการพฒนา -ดานการตลาด ปรบปรงสนคาใหเปนทตองการของตลาดมากขนและมมาตรฐาน สรางความแตกตาง และควรน าสนคาไปแสดงในงานของจงหวกปละครง -ดานบรหารจดการ จดใหมการใกในและใหความรกบแรงงานในหมบานมากขน จดหาเครองมอทมความเหมาะสม -ดานการบญช ท าบญชรายรบรายจายทถกตอง โดยมอบหมายใหประธานเปนผดแลเกยวกบผลตภณฑและการรบการจายของสมาชก แนะน าใหจดท าบญชอยางงาย

30

แบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย

ล าดบ วตถประสงค ประชากร/กลมตวอยาง รปแบบการวจย เครองมอ กรอบแนวคด/วธด าเนนงานวจย สถตทใช ผลการวจย

8** -วเคราะหตนทนและก าไรของวสาหกจชมชน ฯ -สงเสรมกลมวสาหกจชมชนใหความส าคญตอการจ าแนกตนทนการผลตขาวแตน

ประชากรและกลมตวอยาง -กลมวสาหกจชมชนขาวแตน อ.เมอง จ.ล าปาง

แบบส ารวจ -แบบสมภาษณ

-ส ารวจเกบขอมล -วเคราะหผลขอมล -เสนอแนวทางการสงเสรมจ าแนกตนทนการผลตขาวแตน

รอยละ ตนทน -ค านวณและวเคราะหตนทนทเกดขน แนวทางการสงเสรมจ าแนกตนทนการผลตขาวแตน -กระตนใหกลมฯเหนความส าคญของการบนทกรายจาย -ใหความรเกยวกบตนทนการผลตและผลตอบแทนการผลต -จดรปแบบการบนทกตนทนดวยแบบฟอรม บนทกรายวน

** ล าดบอางองขอมลงานวจยจากตารางท 3.1

31

การประเมนคณภาพของขอมล

หลงจากการคนหาและรวมรวมขอมลงานวจย ผวจยไดท าการตดสนเกยวกบคณภาพของ

ขอมล เพอตดสนใจความาเชอถอไดของผลการวจยนน ทงในสวนของวธการด าเนนการวจย คณภาพ

ของขอมลและความนาเชอถอของผลการวจย เพอใหมนใจวาผลงานวจยทน ามาสงเคราะหเปน

งานวจยทมคณภาพ เพอประเมนเปรยบเทยบงานวจยทคดเลอก โดยใชระดบความนาเชอถอของ

หลกฐานเชงประจกษ (Strength of Evidence) ในการชวยประเมนความนาเชอถอของหลกฐานการ

วจย (Melnyk & Fineout-Overholt, 2005) ซงไดแบงระดบความนาเชอถอของรปแบบงานวจย

ออกเปน 7 ระดบ เรยงจากมากไปนอย ดงตารางท 3.3

ตารางท 3.3 ระดบความนาเชอถอของหลกฐานเชงประจกษ (Strength of Evidence)

ระดบความนาเชอถอ รายละเอยด ระดบ 1 หลกฐานจากการทบทวนงานวจยยางเปนระบบ (Systematic Review)

การวเคราะหเมตา จากงานวจยเชงทดลองทมการสมและมกลมควบคมทงหมด (Randomized controlled trial,RCT)

ระดบ 2 หลกฐานจากงานวจยเชงทดลองทมการสมและมกลมควบคมทมการออกแบบวจยอยางด อยางนอย 1 เรอง (Randomized controlled trial,RCT)

ระดบ 3 หลกฐานทไดจากงานวจยเชงทดลองทมกลมควบคม มการออกแบบวจยอยางด แตไมมการสม (controlled trial, without randomized)

ระดบ 4 หลกฐานทไดจากงานวจยทเปนการศกษายอนหลง หรอการตดตามไปขางหนา ทมการออกแบบวจยอยางด (case controlled and cohort studies)

ระดบ 5 หลกฐานทไดจากการทบทวนวรรรกรรมอยางเปนระบบของงานวจยเชงบรรยายหรองานวจยเชงคณภาพ (descriptive and qualitative study)

ระดบ 6 หลกฐานทไดจากงานวจยเดยวทเปนงานวจยเชงบรรยายหรองานวจยเชงคณภาพ

ระดบ 7 หลกฐานทไดจากผเชยวชาญในกลมวชาชพเฉพาะ และ/หรอ รายงานจากคณะกรรมการผทรงคณวฒเฉพาะเรอง ซงจดเปนล าดบสดทาย ในกรณทไมมงานวจยทงเชงปรมาณละเชงคณภาพในหวขอนนๆ

32

จากงานวจยทผานการคดเลอกทงหมด 8 ฉบบ ทเปนไปตามเกณฑการคดเลอก เมอท า

การประเมนคณภาพของขอมล โดยประเมนจากระดบความนาเชอถอของหลกฐานเชงประจกษ

(Strength of Evidence) พบวางานมวจยอยในระดบ 5 จ านวน 5 เรองและระดบ 6 จ านวน 3 เรอง

การวเคราะหลกษณะงานวจย

การวเคราะหลกษณะงานวจย (Analysis and Interpretation Stage) ผวจยท างานจด

หมวดหมและสงเคราะหโดยการแจงตวแปรทสนใจ ซงขอมลทเกบมาไดจะถกสงเคราะหเปนขอความ

อนเดยวกน โดยใหมความเกยวของกบปญหาทตองการศกษา ผวจยไดด าเนนขนตอนการวเคราะห

ลกษณะการวจย ตามขนตอนตอไปน

1) จดหมวดหม

2) คดแยกประเดนซ ำหรอคลำยไวดวยกน

3) น าขอเสนอตาง ๆ มาเชอมรวมกน

4) ขมวดใจความใหเหลอประเดนเดยวทครอบคลม

5) น ามาจดระเบยบใหมใหเปนเรองใหมภายใตหวขอและเคาโครงเดยวกน

การเสนอผลการสงเคราะหตอชมชน

ในขนนเปนการสรปผลการวเคราะหและจดท ารายงาน โดยมการสรปผล การอภปรายผล

เชอมโยงผลการวจยกบความรในอดตและความรทางทฤษฏ รวมถงขอเสนอแนะเชงนโยบายและ

ขอเสนอแนะทางวชาการ เพอเผยแพรตอสงคมชมชนตอไป

บทท 4

ผลการสงเคราะหงานวจย

การสงเคราะหงานวจยครงนเปนการสงเคราะหงานวจยภายใตค าถามงานวจยซงเกยวกบ

ปจจยและวธการทสงผลตอการศกยภาพการพฒนาธรกจของวสาหกจชมชนใหมความยงยน โดยการ

น าเสนอผลสงเคราะหน แบงออกเปน 2 หวขอ ดงน

ตอนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของงานวจย

ตอนท 2 การสงเคราะหองคความรหรอขอคนพบจากงานวจย

การวเคราะหขอมลทวไปของงานวจย

ในการวเคราะหขอมลทวไปของงานวจย ผวจยไดท าการแสดงใหเหนถงสดสวนในการ

เลอกวธการตาง ๆ ในการด าเนนการวจยในรปแบบรอยละ ดงหวขอตอไปน

1. ประชากรและกลมตวอยาง

ล าดบ รายการ ความถ รอยละ

1 ประชากรทงหมด (Population) 0 0 2 กลมตวอยาง (Sample) 8 8

3 อน ๆ 0 0 รวม 8 100

2. เทคนคการสมตวอยาง(Sampling)

ล าดบ รายการ ความถ รอยละ

1 แบบบงเอญ (Accidental Sampling) 0 0

2 แบบเจาะจง(Purposive Sampling ) 8 100 3 แบบงาย(Simple random Sampling) 0 0

4 แบบแบงชน (Stratified Sampling) 0 0

รวม 8 100

34

3. รปแบบการวจย

ล าดบ รายการ ความถ รอยละ

1 วจยจากเอกสาร (Documentary) 0 0

2 วจยแบบส ารวจ(Sampling Survey) 2 25 3 วจยแบบทดลอง (Experimental) 0 0

4 วจยแบบมสวนรวม(PAR) 6 75 5 วจยแบบ R&D 0 0

รวม 8 100

4. กรอบแนวคดของงานวจย

ล าดบ รายการ ความถ รอยละ

1 ใชกรอบแนวคดหรอทฤษฎผอน 0 0 2 กรอบแนวคดทสงเคราะหดวยตนเอง 8 100

3 ไมม 0 0

รวม 8 100

5. งานวจยทเกยวของ

ล าดบ รายการ ความถ รอยละ 1 ภายในประเทศ

2 ตางประเทศ รวม 100

6. เครองมอทใชในงานวจย

ล าดบ รายการ ความถ รอยละ

1 แบบสอบถาม 1 10

2 แบบสมภาษณ 7 70 3 แบบทดสอบ 0 0

4 อน ๆ เชน สออเลกทรอนกส แบบบนทก 2 20

รวม 10 100

35

7. สถตทใชในงานวจย

ล าดบ รายการ ความถ รอยละ

1 รอยละ 2 25

2 คาเฉลย / คาเบยงเบนมาตรฐาน 0 0 3 สหสมพนธ 0 0

4 t-test 0 0 5 f-test 0 0

6 อน ๆ 0 0

7 ไมม 6 75 รวม 8 100

8. การทดสอบสมมตฐาน

ล าดบ รายการ ความถ รอยละ

1 เปนไปตามสมมตฐาน 0 0

2 ไมเปนไปตามสมมตฐาน 0 0 3 ไมมสมมตฐาน 8 100

รวม 8 100

การสงเคราะหองคความรหรอขอคนพบจากงานวจย

จากการสงเคราะหงานวจยทง 8 เรองทผานการคดเลอก การสกดขอมล และการวเคราะห

ขอมล ผวจยพบวาองคความรหรอขอคนพบทไดจากงานวจยทน าไปสการพฒนาศกยภาพของกลม

ธรกจวสาหกจชมชนไดอยางยงยน สามารถแบงออกไดเปน 4 กลม ดงน

1. กลมและการบรหาร

หวขอนเกยวของกบ 3 ประเดนหลก คอ ผน ากลม สมาชกภายในกลมและการ

บรหารงานของกลม โดยมรายละเอยดทส าคญ ดงน

1.1 ผน ากลม ควรมการคดเลอกประธานและคณะกรรมการ โดยมอทธพลตอการ

ด าเนนงานของกลมวสาหกจชมชนอยางสง ดงนนภาวะผน าทควรม คอ

1.1.1 การค านงถงปจเจกบคคล

36

1.1.2 การกระตนทางปญญาและการสรางแรงบนดาลใจ

1.1.3 การใชอทธพลอยางมอดมการณ

1.2 สมาชก การรวมมอ ความรบผดชอบและความสามคคของสมาชกภายในกลม

ซงเปนปจจยทผน าจะตองมกลยทธในการบรหารจดการ

1.3 การก าหนดกฎระเบยบขอบงคบ ระเบยบขอบงคบทจ าเปนตองก าหนดขน เพอ

เปนบรรทดฐานในการปฏบตและอยรวมกนของกลม โดยตองมการบนทกไวชดเจน

1.4 การบรหารงาน เปนสงทส าคญ โดยเนนการมสวนรวมของสมาชกในกลม ควรม

รายละเอยดทวไป ดงน

1.4.1 การศกษาขอมลกลมและวเคราะหเพอวางแผน

1.4.2 ก าหนดเปาหมายและวตถประสงคของการด าเนนงาน

1.4.3 วางแผนการด าเนนงานจากการมสวนรวมของสมาชก

1.4.4 การถายทอดแผนงานใหผทเกยวของ

1.4.5 การด าเนนกจกรรมตามแผน

1.4.6 การสอสารและการประชมกลม

1.4.7 การจดบนทกการประชม

1.4.8 การแบงงานใหสมาชกรวมกนท า

1.4.9 การสรป ประเมนทบทวนผลงานและน าปญหาทพบไปปรบปรงแกไข

1.4.10 การสรางขวญและก าลงใจ สวสดการแกสมาชก

2. เครอขาย

ดานเครอขายเปนสงทมความจ าเปนในการด าเนนธจกจ คนในชมชนนนตองมความ

รวมมอรวมใจกนจดการองคกรชมชนและเครอขาย สามารถพงพาอาศยกน รวมกนจดการทรพยากร

ผลผลตตาง ๆ แบงกนผลตและรวมกนบรโภค เปนชมชนพงตนเองได

2.1 การประสานงานกบหนวยงานราชการ

2.2 การประสานงาน ประชมและวางแผนรวมกนระหวางกลมเครอขาย

2.3 กจกรรมรวมกบกลมอน ๆ เชน การแลกเปลยนสนคา/วตถดบ การแลกเปลยน

ความร/ภมปญญา

2.4 การรวมมอของคนในชมชน

37

3. การเรยนร ภมปญญาและการพฒนาสมาชก

3.1 ไดรบความรจากเจาหนาทรฐ/เอกชน

3.2 การศกษาดงาน

3.3 แหลงศกษาเรยนรในกลม

3.4 การทดลองท าดวยตนเองและแลกเปลยนเรยนรภมปญญาภายในกลม

3.5 การมผร ผช านาญในกลม

3.6 การอนรกษสบทอดภมปญญา วฒนธรรม ประเพณทเกยวของ

4. การตลาด

4.1 แผนการขายและก าหนดแหลงลกคา

4.2 การประชาสมพนธสนคา/บรการภายในชมชน ทเหมาะสมและตอเนอง

4.3 ชองทางการประชาสมพนธ

4.4 ปรมาณการผลตสนคาและการใหบรการสตลาด

4.5 ตลาด/ลกคาประจ า

4.6 บนทกการขายและการใหบรการ

4.7 การตดตาม ประเมนการจ าหนายสนคาและบรการ

4.8 ปรบปรงสนคาและบรการ

5. การจดการแหลงเงนทน

5.1 แผนการจดการเงนทน ดานพฒนาการผลต ดานการเรยนรของสมาชก ดานการ

สงเสรมการตลาด

5.2 การท าบญชรายรบ-รายจาย

5.3 การตรวจสอบและการเปดเผยขอมลการเงนแกสมาชก

บทท 5

สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย

ในการสงเคราะหงานวจยฉบบนไดท าการรวบรวม คดเลอก สกดและวเคราะหขอมลจาก

รายงานการวจยทง 27 ฉบบ เหลอรายงานการวจยทอยในเกณฑและมความนาเชอถอ เพอน ามาส

การสงเคราะหทงหมด 8 ฉบบ ผานใตโจทยหรอค าถามการวจย คอ “ปจจยและวธการทสงผลตอการ

ศกยภาพการพฒนาธรกจของวสาหกจชมชนใหมความยงยน” และยงตอบสนองพนธกจและนโยบาย

ทางดานงานวจยและดานการบรการวชาการของคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง

โดยผลการวจยแบงไดเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของงานวจย และตอนท 2

การสงเคราะหองคความรหรอขอคนพบจากงานวจย

สวนของการวเคราะหขอมลทวไปของงานวจย พบวา ดานประชากรและกลมตวอยาง

นกวจยเลอกใชกลมตวอยางในการเปนตวแทนของขอมล คดเปนรอยละ 100 ดานเทคนคการสม

ตวอยาง นกวจยเลอกใชแบบเจาะจง คดเปนรอยละ 100 ดานรปแบบการวจย นกวจยเลอกใชแบบม

สวนรวม คดเปนรอยละ 75 และแบบส ารวจคดเปนรอยละ 25 ดานกรอบแนวคดของงานวจย ผวจย

มกรอบแนวคดของงานวจยทสงเคราะหขนเอง คดเปนรอยละ 100 ดานงานวจยทเกยวของ นกวจย

อางองเอกสารภายในประเทศ คดเปนรอยละ และเอกสารอางองตางประเทศคดเปนรอยละ ดาน

เครองมอทใชในงานวจย ผวจยเลอกใชแบบสมภาษณคดเปนรอยละ 70 แบบอน ๆ คดเปนรอยละ

20 และแบบสอบถาม คดเปนรอยละ 10 ดานสถตทใชในงานวจย นกวจยไมไดใชสถต คดเปนรอยละ

75 และใชสถตรอยละ คดเปนรอยละ 25 ดานการทดสอบสมมตฐาน นกวจยทงหมดไมมการ

ทดสอบสมมตฐาน คดเปนรอยละ 100

สวนของการสงเคราะหองคความรหรอขอคนพบจากงานวจย ผวจยพบวาองคความรหรอ

ขอคนพบทไดจากงานวจยทน าไปสการพฒนาศกยภาพของกลมธรกจวสาหกจชมชนไดอยางยงยน

สามารถแบงออกไดเปน 4 กลมใหญคอ ดานกลมและการบรหาร ดานเครอขายของวสาหกจ ดาน

การเรยนร ภมปญญาและการพฒนาสมาชก ดานการตลาดและดานการจดการแหลงเงนทน

39

อภปรายผล

จากขอมลทวไปของการวเคราะหขอมลทวไปของงานวจย มขอสงเกตวา ดานประชากร

และกลมตวอยาง นกวจยเลอกใชกลมตวอยางในการเปนตวแทนของขอมล เนองจากกลมวสาหกจม

ความคลายคลงกน ดานเทคนคการสมตวอยาง นกวจยทงหมดเลอกใชแบบเจาะจง เนองจากความ

คลายคลงและมความนาสนใจของปญหาทเกดขน ดานรปแบบการวจย นกวจยสวนใหญเลอกใชแบบ

มสวนรวมเพราะการมสวนรวมน าไปสการพงพาตวเองของวสาหกจชมชนไดและเปนการพฒนา

นกวจยชมชน ดานกรอบแนวคดของงานวจย ผวจยทงหมดมกรอบแนวคดของงานวจยทสงเคราะห

ขนเอง ดานงานวจยทเกยวของ นกวจยอางองเอกสารภายในประเทศ คดเปนรอยละ และ

เอกสารอางองตางประเทศคดเปนรอยละ ดานเครองมอทใชในงานวจย ผวจยเลอกใชแบบสมภาษณ

เนองจากเปนการลงพนทเกบขอมลกบกลมชมชนซงเปนขอมลแบบปฐมภม ดานสถตทใชในงานวจย

นกวจยสวนใหญไมไดใชสถตใชงานวจย เพราะลกษณะของงานวจยเปนเชงคณภาพ ดานการทดสอบ

สมมตฐาน นกวจยทงหมดไมมการทดสอบสมมตฐาน อนเนองมากจากสวนใหญผลทไดยงไมไดน าส

การน าไปใชจรง

ในดานการสงเคราะหองคความรหรอขอคนพบจากงานวจย ปจจยดานกลมและการ

บรหาร สงเกตวาภาวะความเปนผน ามความส าคญในการน าและผลกดนกลมวสาหกจชมชนใหประสบ

ความส าเรจในการด าเนนธรกจและความคงอยของกลมสมาชก ดานเครอขายของวสาหกจ เนนดาน

การประสานงานกบหนวยงานรฐ กลมวสาหกจอน ๆ และกจกรรมรวม เพอสทธประโยชนตาง ๆ ใน

ดานเงนทน ความชวยเหลอและความร เปนตน ดานการเรยนร ภมปญญาและการพฒนาสมาชก ม

ความส าคญและบงบอกถงศกยภาพของกลม แตจ าเปนตองใชงบประมาณ ซงตองไดรบการสนบสนน

ดานการตลาด เปนหวใจส าคญทจะน าไปสความมนคง ความเปนอยของกลม หากท าการตลาดไดด

ยอมสงผลทก าไรและภาพลกษณทจะน ามาซงการสนบสนนจากหนวยงานภาครฐ และดานการ

จดการแหลงเงนทน ใหความส าคญของดานการผลต การท าบญชรายรบ-รายจาย ซงสงผลตอการ

ลดตนทนทเกดขนโดยตรง

40

ขอเสนอแนะ

จากผลการสงเคราะหงานวจยทได ปจจยหรอกจกกรมทควรเพมเตมเขาไปคอการอน

รกษณทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทควรมการก าหนดหรอสอดแทรกลงในแผนงาน รวมถง

การใหความสนบสนนตองานสารธารณะประโยชนหรองานชมชน เพอสงผลถงภาพลกษณในดาน

บวกใหแกกลมรวมถงเปนการประชาสมพนธใหเปนทรจกทงในชมชนและภายนอก

เอกสารอางอง

ดวงเดอน สมวฒนศกด. (2548). การดาเนนงานกลมแมบานเกษตรกรสวสาหกจชมชนในพนท

เขตท 1. รายงานการวจย สานกงานสงเสรมและพฒนาการเกษตรเขตท 1 จงหวดชยนาท

กรมสงเสรมการเกษตร.

นงลกษณ วรชชย. (2542). การวเคราะหอภมาน META-ANALYSIS. กรงเทพฯ; จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

บญฑวรรณ วงวอน. 2552. กระบวนการสรางและพฒนาประสทธภาพเครอขายกลมอาชพ :

กรณศกษาอาเภอแจหม แมทะ แมเมาะ และอาเภอเมอง จงหวดลาปาง. วารสารวจยเพอ

การพฒนาเชงพนท. ปท 2 ฉบบท 2 พฤศจกายน-ธนวาคม 2552.

ผองพรรณ เกดพทกษ . เทคนคการสงเคราะหงานวจย สบคนเมอ 17 พฤษภาคม 2557 เขาถงไดจาก

http://webboard.kbu.ac.th/wb/viewtopic.php?f=10&t=4038

พรศร กองนวล. 2553. การวจยและพฒนาการจดการวสาหกจชมชนเพอการพงตนเอง และเออตอ

การแกไขปญหาความยากจนอยางบรณาการ-การศกษาผลตภณฑอาหารแปรรป อาเภอ

พระสมทรเจดย จงหวดสมทรปราการ. วารสารวจยเพอการพฒนาเชงพนท. ปท 2 ฉบบท

6 กรกฏาคม-สงหาคม 2553.

วสาหกจชมชนนาร สานกงานเลขานการ คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน สบคนเมอวนท 15

พฤษภาคม 2557 เขาถงไดจาก http://www.sceb.doae.go.th/Ssceb2.htm

อราวฒน ชมระกา. 2554. รปแบบการบรหารจดการเครอขายการตลาดวสาหกจชมชน เพอยกระดบ

คณภาพการแขงขนเชงพาณชยในจงหวดอตรดตถ. วารสารวจยเพอการพฒนาเชงพนท. ป

ท 3 ฉบบท 5 พฤษภาคม-มถนายน 2553.

อทมพร จามรมาน. (2531). การสงเคราะหงานวจย : เชงปรมาณ. กรงเทพฯ; พนนพลบลซซง.

อานนท ตะนยศร . 2554. วสาหกจชมชน http://ophbgo.blogspot.com/ 24th September

2012

อารย วบลยพงศ . 2555. ความรจากงานวจยวสาหกจชมชน .วารสารวจยเพอการพฒนาเชงพนท

,4(6) ,112-133.

Cooper, H. & Hedges, L.V. (1994). Research Synthesis as a Scientific Enterprise.

In Cooper, H. & Hedges, L.V. (eds.), The Handbook of Research Synthesis, New

York : Russell Sage Foundation. pp. 3-14

Cooper, H. and Lindsay, J. J. (1997). Research Synthesis and Meta-analysis. In

Bickman, L. and Rog, D. J. (eds). Handbook of Applied Social Research

Method, pp.315-337. California: Sage Publication.

Glass , G.V. and others. (1981). Meta - analysis in social research . Beverly Hills: Sage

Publication.