พฒนาการทางกาย

พฒนาการทางกาย

• พฒนาการทางกาย

• พฒนาการทางดานความคดหรอสตปญญา

• พฒนาการทางดานจตใจ

ความแตกตางระหวางความเจรญเตบโตกบพฒนาการ

ความเจรญเตบโต (growth) ใชในเชงปรมาณ เชน สงเพมขน น าหนกมากขน หรอรปรางโตขน

พฒนาการ (development) มความหมายกวางขวางกวา เพราะครอบคลมการเปลยนแปลงทางดานรางกาย สงคม บคลกภาพและปญญา

พฒนาการอาจเกดขนโดยไมมการเจรญเตบโต เชน ความสามารถทางดานปญญา ทกษะทางดานสงคม ความสามารถ เพมมากขน สามารถท าในสงทเคยท าไมไดมากอน โดยทไมมการเจรญเตบโตทางกายเลย

พฒนาการทางกาย

ลกษณะเดนและการเปลยนแปลงทางกายของเดกอนบาล

เดกอนบาล ( 3-6 ป )

สวนสง น าหนก สรระในสมองสายตา และทกษะการใชกลามเนอ

มการพฒนา

การเปลยนแปลงจะกอใหเกดความพรอมในการเรยน

กอนการเขาเรยนอยางเปนทางการในระดบประถมศกษา

สวนสงและน าหนก

ในวยนเดกจะเรมสงแตกตางกน

มากนอยขนอยกบองคประกอบหลายประการ

เชน กรรมพนธ ภาวะโภชนาการ

สภาพทอยอาศยทางภมศาสตร เพศ การเจบปวย

เดกไทยอาย 3-6 ป ทมสภาพรางกายปกต

พบวาความสงจะเพมขนเฉลยปละ 5 เซนตเมตร

และมน าหนกเพมขนเฉลยปละ 1.5 กโลกรม

การเจรญของสมอง

ในวยเดก

สมองจะพฒนาเรวกวาสวนอนๆ ของรางกาย

น าหนกสมอง เมออาย 5 ป

ประมาณรอยละ 90 เมอเปรยบเทยบกบวยผใหญ

ขณะทน าหนกเฉลยในชวงน

นอยกวา 1 ใน 3 ตอนเปนผใหญ

น าหนกสมองเพมขนอยางรวดเรวนน

เพราะใยประสาทเดนไดรท (dendrite)

ทท าหนาทรบขาวสารจากนวโรน(neuron)

ไดเจรญและแตกกงใยเพมมากขน

ขณะเดยวกนแอกซอน(axon)

ทท าหนาทสงขาวสารไปสนวโรนตวอน ๆ

กมการเจรญขน

และมปรมาณไขมนหอหม (Myelin sheaths )

เพมมากขน

การเจรญของใยประสาทในสมอง ท าใหสมองมวฒภาวะเพมมากขน

ซงเปนพนฐานส าคญของการศกษาเลาเรยน เพราะเดกตองใชสมาธ ความตงใจ

ตองนงอยกบท และใหความสนใจในงานทครมอบหมาย โดยเฉพาะในการอานและเขยน เดกตองควบคมและประสานงาน

การท างานของระบบกลามเนอ สายตา และสมองหลายสวน โดยปกตเดกจะเรมมสมาธ

หรอสามารถเพงความสนใจในสงใดสงหนงได ในชวงอายระหวาง 4-7 ป

พฒนาการทส าคญ ไดแก การจดระเบยบและหนาทเฉพาะของสมองแตละสวน คอซกซาย และขวา(left/right hemispheres)

สมองซกซายและขวาจะควบคมการท างานของรางกายซกขวาและซายสลบกน มใยประสาท ชอ คอรปส แคลโลซม (corpus callosum) ท าหนาทเปนเสมอนสะพานเชอมระหวางสมองทงสองซก

ในสมองแตละซก กจะมบรเวณทท าหนาทควบคมการท างานของรางกายทแตกตางกนออกไป

เชน ในสมองซกซายจะมบรเวณทท าหนาทควบคมการพด และการวเคราะหเหตผลเชงภาษา

สวนสมองซกขวาจะควบคมเกยวกบอารมณ จนตนาการ และความสามารถดานมตสมพนธ

ซงเกยวของกบการรบรและความคดรเรมสรางสรรค

พฒนาการทางตา อายนอยกวา 6 ป วฒภาวะทางตาไมเพยงพอในการอาน

ตองบงคบการเคลอนตาจากอกษรตวหนงไปยงอกตวหนงอยางชา ๆ

เดกอนบาลจงมกอานค าตาง ๆ ดวยวธการเพงดเฉพาะตวแรกแลวเดาตวตอไป

ท าใหการอานของเดกอนบาลผดพลาดมาก

โดยเฉพาะในเดกอายประมาณ 5-6 ป

จะมขดจ ากดในการอานเพราะสายตาเดกจะยาว

มองเหนสงทอยไกลไดดกวาสงทอยใกล ๆ

ความสามารถในการอานหนงสอตวเลก ๆ ได

จะเรมขนเมอเดกอายประมาณ 8 ป

ทกษะกลามเนอ

ระบบกลามเนอ ระบบประสาท และโครงกระดก ในเดกอนบาลมความเจรญเตบโตขน

รวมทงความสามารถในการควบคมการเคลอนไหวกท าไดดขน เดกจงมกไมอยนง มกจกรรมทตองเคลอนไหวอยตลอดเวลา

เชน วง ปนปาย กระโดด ขวางปา เลน ฯลฯ โดยเฉพาะกลามเนอมดใหญ (gross motor skill)

และกลามเนอมดเลก (fine motor skill) จะพฒนาอยางเหนไดชด

ทกษะการใชกลามเนอ เดกชายและหญงมความแตกตางกน

เดกชายจะมทกษะกลามเนอมดใหญดกวาเดกหญง ในขณะทเดกหญงมทกษะกลามเนอมดเลกดกวาเดกชาย

ตวอยาง การใชทกษะกลามเนอมดใหญ

ไดแก การเลนฟตบอล การขจกรยาน การปนบนได การขวางสงของ ตวอยางทกษะกลามเนอมดเลก

ไดแก การเยบปกถกรอย การใชมดปอกผลไม การกลดกระดมเสอ การเขยนหนงสอ การผกเชอกรองเทา เปนตน

ประถมศกษา

ลกษณะเดนและการเปลยนแปลงทางกายของเดกประถม

อตราการเจรญเตบโตของเดกในวยประถมศกษา

(อายประมาณ 6-12 ป)

จะนอยกวาในระดบอนบาลและระดบมธยมศกษา

แตจะมความแขงแรง มทกษะทางกลามเนอมากขน

ความจของปอดมมากขน

กลามเนอหวใจจะเจรญและแขงแรงมากขน

สวนสงและน าหนก

สวนสงเพมขนปละ 5 เซนตเมตร

น าหนก 2.5 กโลกรม

เมออายเทากน (อาย 6-8 ป)

ช จะมสวนสงและน าหนกมากกวา ญ

ใน ป.ปลาย (10-12 ป)

สส.และ นน. ญ. จะทน ช. และเรมมากกวา

ญ. เขาสวยรนไดเรวกวา ช. ประมาณ 1-2 ป

สส. และ นน. ช. จะมากกวา ญ. หลงจากนน

ความเรว ปฏกรยาตอสงเรา

ความเรวในการมปฏกรยาตอสงเรา

เดกแตละคน แตละวย มความแตกตางกน

องคประกอบส าคญวฒภาวะของสมอง

(brain maturation)

มวฒภาวะสง ปฏกรยากจะรวดเรว

เดกอายมากกวาจะมปฏกรยาตอสงเราเรวกวาผอายนอยกวา

ทกษะกลามเนอ เดกประถมดกวาอนบาล

ทกษะในการใชกลามเนอมดใหญ

การวง การเตะลกฟตบอล การกระโดดเชอก การขจกรยาน การวายน า

ทกษะการใชกลามเนอเลก เชน การเยบปกถกรอย การเขยนหนงสอ

การวาดรป การระบายส การจบตะเกยบ ฯลฯ

เดกอาย 10 ป

สามารถขวางลกบอลไดไกลกวาเดกอาย7 ปถง 2 เทา

และเพมขนเปน 3 เทาเมออาย 13 ป เมอเทยบกบเดกอาย 7 ป

เปรยบเทยบ ช กบ ญ ทกษะการใชกลามเนอไมตางกน

มบางอยางตางกน เชน ช การบบมอแขงแรงมากกวา

ญ ความยดหยนกลามเนอมากกกวา (งอตว)

ความสามารถในการเลนกฬาจงตางกน

ช เลนบาสเกตบอล เบสบอล เกงกวา ญ

ญ เกงกวาในยมนาสตก

ทกษะทางกลามเนอไมไดขนอยกบรปรางหรอเพศเทานน

(วฒภาวะทางกาย หรอความถนดทไดรบจากกรรมพนธ)

แตขนอยกบการฝกฝนมากกวา

เดกทรปรางเลกอาจมความสามารถเทาเดกโตกวา

เชน ในการวง

มธยมศกษา

ลกษณะเดนและการเปลยนแปลงทางกายของเดกมธยม

สส. และ นน.

เพมขนอยางรวดเรว

อาย 12-15 ป

ช. สงขน 6 ซม. นน. 4 กก.ตอป

ญ สงขน 4 ซม. นน. 3.8 กก.ตอป

สส. ช เพมมากทสด อาย 12-13 ป (7.3 ซม.) ญ มากทสด อาย 10-11 ป (6.8 ซม.)

นน. ช เพมมากทสด อาย 12-13 ป ( 5.6 กก.) ญ. เพมมากทสด อาย 11-12 ป (4.7 กก.)

ผลการศกษา ในประเทศกบตางประเทศมความสอดคลองกน เดกหญงจะยางเขาสภาวะการเจรญเตบโต

เรวกวาเดกชายประมาณ 2 ป

ก าลงกายและความแขงแรง มธยม ก าลงกายและความแขงแรงเพมมากขน

อตราพฒนาการของกลามเนอจะเพมขนอยางรวดเรว

ซงจะสมพนธกบอวยวะภายใน

เชน หวใจและปอดซงจะมขนาดโตขน

ขนาดของหวใจและปอดโตกวา

อตราการเปลยนแปลงมากกวา ญ

ช ชอบออกก าลงกาย

ยงท าใหมก าลงกายและความแขงแรงมากกวา ญ

ในวยน

จะเกดความขดแยงระหวางเดกกบผใหญ

ผใหญจะมองวาเดกเกยจคราน

ไมขยนท างาน ชอบนอน

สาเหตทแทจรง

มาจากการทเดกชอบออกก าลงกาย

ท าใหรางกายเกดความออนเพลย

ตองการการพกผอน

จงท าใหเดกชอบนอนมากกวาปกต

ความเปลยนแปลงทางเพศ พฒนาการทางเพศเกดขน 2 ประการควบคกน

การเจรญของอวยวะเพศ

และการท าหนาทอยางสมบรณ

ช อณฑะโตขน ลงคจะใหญและยาวมากขน

มการหลงน ากาม

ญ ไขจะเจรญเตมท มประจ าเดอน และพรอมทจะมบตร

เราเรยกลกษณะทางเพศทเปลยนแปลงนวา

ลกษณะประจ าเพศปฐมภม

(primary sex characteristics)

ในขณะเดยวกนกจะมการเปลยนแปลงทางเพศควบคไปดวย

เรมมการเปลยนแปลงรปราง ทรวดทรง

ช ไหลจะกวางขน มกลามเนอเปนมด ๆ

มขนขนทอวยวะเพศ ล าตว แขน ขา รกแร

มหนวดเครา และเสยงแตก

ญ จะมหนาอก ตะโพกผาย มขนขนทอวยวะเพศและรกแร

และระดบเสยงจะต าลง

เรยกการเปลยนแปลงนวา ลกษณะประจ าเพศทตยภม

(secondary sex characteristics)

ผลตอเนองจากความแตกตางของพฒนาการทางกาย

การเปลยนแปลงทางเพศอยางรวดเรว

ดช. ในระดบมธยมศกษา

มกจะมความกงวลเกยวกบรปรางหนาตา

แตถามวฒภาวะทางเพศชากวาเพอนในวยเดยวกน

มกเกดความวตกกงวลวาตนเองจะผดปกต

กลววาจะออนแอ หรอกลววาตนเองจะตวเลก

ดญ. ทมวฒภาวะทางเพศเรวกวาเพอน

อาจจะวตกกงวลวาตนเองจะสงเกนไป

หรอเกยวกบการมประจ าเดอน

สาระส าคญ

เดกทยางเขาสภาวะการโตเรว และมวฒภาวะทางเพศเรวและชา ไมมความแตกตางดานเชาวนปญญา

ผลสมฤทธทางการเรยน และฐานะทางเศรษฐกจ-สงคม

แตไดรบความนยมชมชอบและการยอมรบจากกลมเพอน มากกวาเดกทโตเรวแตมวฒภาวะทางเพศชา

โดยเฉพาะในดานกฬาหรอการเปนผน า ซงจะมผลตออตมโนทศนในทางบวกหรอลบได

เดกทมภาวะการโตเรว และมวฒภาวะทางเพศเรว มกแสดงออกในรปของการมอสระ

และความมนใจในตนเองสง

ในขณะทเดกซงมภาวะการโตเรวและมวฒภาวะทางเพศชา

มกแสดงออกในรปของการพงพาผอนสง

ไมภาคภมใจในตนเอง

และขาดความเชอมนในตนเอง

ดช.และดญ.ทมภาวะการโตเรว และมวฒภาวะทางเพศลาชา

ดญ. มกมความกงวลใจมากกวา เพราะปกตจะยางเขาสวฒภาวะทางเพศเรวกวาเดกชาย

ดญ. ทมวฒภาวะทางเพศลาชากวาเพอนชายดวยกน จงมกเหลออยเพยงไมกคนในชนเรยนหนง ๆ

เดกเหลานมกมปญหา ในการเขารวมกจกรรมกบกลมและมกถกเพอนลอเลยน

แนวทางการสรางเสรมเดกในแตละระดบ

การสรางเสรมทกษะกลามเนอ

ส าหรบเดกอนบาล

ไมควรเรง (เดกท าตามความสามารถ)

หลกเลยงการเปรยบเทยบ (ปมดอย)

เตรยมอปกรณและสงแวดลอมเพอสงเสรมพฒนาการ

ตระหนกวาการมทกษะกลามเนอในกจกรรมใดกจกรรมหนง

มไดหมายความวาจะมทกษะกลามเนอในกจกรรมอนๆ

การจดกจกรรมส าหรบเดกประถม ควรเนนทกษะทท าไดหรอมพนฐานมาแลว

เชน ป.ตน อาจจะเนนการเลนเตะฟตบอล

ใชเทาในการควบคมลกฟตบอล

มากกวาการเลนฟตบอลเปนทมซงมกตกาซบซอน

เพราะยงไมมทกษะพนฐานบางอยาง

หรอยงไมเขาใจกฎกตกาเพยงพอ

ทจะเลนเกมแบบเปนพธการได

ครควรเสนอกจกรรม

ใหเดกไดท าหรอเลนเปนทม

โดยอาศยความรวมมอจากสมาชกในทม

มากกวาการแขงขนกนในระดบบคคลเพอผลแพหรอชนะ

เพอปองกนการเกดปมดอยจากความพายแพในการแขงขน

เปนกจกรรมทเดกทกคนสามารถเลนรวมกนได

แมจะมทกษะทางกลามเนอแตกตางกน

กจกรรมทเหมาะสมควรเปนกจกรรมทใชเวลาฝกนอย ๆ

หรอฝกในระยะเวลาสน ๆ

สลบกบการพก

เพราะเดกมขอจ ากดในการควบคมรางกาย

เมอฝกฝนนาน ๆ

อปกรณหรอเกมทใหเดกเลนตองปลอดภย

ระดบมธยมศกษา จงอยาใสใจในความแตกตางทางรางกายของเดกเกนความจ าเปน

หลกเลยงการจดกจกรรมทเนนความแตกตางดานความสง

หลกเลยงการจดทนงโดยเรยงตามล าดบความสง

จงใหขอมลทถกตอง

เกยวกบความแตกตางของพฒนาการทางกายของเดก

จดปายนเทศ

มอบหมายงานใหเดกศกษา

ยกตวอยางบคคลทประสบความส าเรจในการเรยนหรออาชพ

ทง ๆ ทมรปรางทางกายไมสมบรณ

สนบสนนกจกรรม

ทจะชวยใหเดกเกดการพฒนาหรอปรบปรง

เกยวกบรางกายของตนเอง

จดกจกรรมพฒนาบคลกภาพทางกาย

จดกจกรรมพฒนาเสนหใหตวเอง