การประเมนการเรยนร ใน New normal

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ รองศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การประเมนการเรยนร ใน New normal

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ รองศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การประเมนการเรยนรใน New normal รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ รองศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล พมพเผยแพร มถนายน 2563 แหลงเผยแพร ศนยผนำนวตกรรมหลกสตรและการเรยนร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพมหานคร และ www.curriculumandlearning.com พมพท บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพมหานคร ลขสทธ หนงสอเลมนไมมลขสทธ จดพมพเพอการใชประโยชน ทางหลกสตรการเรยนการสอนในสถานศกษา และสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและการแบงปน

คำนำ

หนงสอ “การประเมนการเรยนรใน New normal” เลมน เขยนขนโดยมวตถประสงคเพอตอยอดจากหนงสอเรอง “การออกแบบการเร ยนร ใน New normal” ซ งไดนำเสนอแนวคดและแนวทาง การประเมนการเรยนร ในลกษณะการประเมนตนเองเพ อพฒนา การเรยนร (Self-assessment for improvement) ซงจะสงเสรมใหผเรยนเปนบคคลแหงการเรยนรไดในระยะยาว หวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนตอผทเกยวของไดมากพอสมควร

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ รองศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล

สารบญ

1. บทนำ 1 2. การประเมนตนเองเพอพฒนาการเรยนรใน New normal 1 3. Growth mindset ของการประเมนใน New normal 3 4. ความสำคญของการประเมนตนเองใน New normal 6 5. พลงคำถามกระตนการประเมนตนเอง 9 6. บทบาทของผสอนสำหรบการประเมนการเรยนรใน New normal 10 7. บทสรป 12 บรรณานกรม 13

1

การประเมนการเรยนรใน New normal

1. บทนำ การประเมนการเรยนรใน New normal มงเนนการประเมนตนเองของผเรยนและสะทอนคดไปสการพฒนาตนเองอยางตอเนอง (Self-assessment for improvement) โดยผสอนมบทบาทเปนโคช (Coach) ทใหคำชแนะใหผ เรยนเหนคณคาของการประเมนตนเอง สงเสรมใหผเรยนประเมนตนเองดวยจตใจใฝร นำผลการประเมนมาสะทอนคดและถอดบทเรยน และนำไปพฒนาตนเองอยางตอเนอง

2. การประเมนตนเองเพอพฒนาการเรยนรใน New normal การประเมนตนเองเพ อพฒนาการเร ยนร หรอ Self-assessment for improvement เปนการประเมนตนเองของผเรยนโดยใชวธการและเคร องมอประเมนท มคณภาพ (ผ สอนมบทบาทอำนวยความสะดวกใหผเรยนใชวธการและเครองมอประเมนตนเอง) แลวนำผลการประเมนมาสะทอนคด (Reflection) และถอดบทเรยน (Lesson Learned) และปรบปรงและพฒนาตนเองในดานตางๆ

2

ทงดานการรคด ทกษะกระบวนการเรยนร และคณธรรมจรยธรรม ดวยวธการทสอดคลองกบธรรมชาตของตนเอง การประเมนการเรยนรใน New normal เปลยนแปลงจากการประ เ มน เพ อต ดส นความร ค ว ามสามารถของผ เ ร ยน ( Judgement) มา เป นการประ เม น เพ อพ ฒนาการ เ ร ยนร (Assessment for learning) เนนการใหผ เร ยนประเมนตนเอง (Self-assessment) มากขน ซงจะชวยสงเสรมคณลกษณะการเปนบคคลแหงการเรยนรของผเรยนในระยะยาว

ภาพประกอบ 1 การประเมนตนเองเพอพฒนาการเรยนร

การประเมนตนเอง เพอพฒนาการเรยนร

การประเมนโดยผสอน เพอตดสนการเรยนร

New normal

ผเรยนประเมนตนเอง

สะทอนคดและถอดบทเรยน

พฒนาตนเอง

3

3. Growth mindset ของการประเมนใน New normal

Growth mindset ของการประเม นใน New normal เป นห วใจสำค ญท จะเปล ยนแปลงจากการประเม นเพ อต ดสน (Assessment for judgement) ไปส การประเม น เพ อพ ฒนา (Assessment for improvement) ไดประสบความสำเรจ การประเมนเพอตดสนไดสรางความกดดนใหกบผ เรยน จากเง อนไขตางๆ เก ยวกบการประเมนเหลาน น และไมสงเสรม ใหผ เรยนเปนบคคลแหงการเรยนร และคณลกษณะของความเปนนวตกร ท ต องม Mindset ของการประเมนเพ อพฒนา มากกวา การประเมนเพ อตดส น เพราะนวตกรตองนำผลการประเมน ไปปรบปรงนวตกรรมอยตลอดเวลา ผ สอนมบทบาทพฒนาผ เร ยนใหม Growth mindset ตอการประเมนในรปแบบใหม ทเนนการประเมนตนเองแลวนำไปส การสะทอนคดและถอดบทเรยน จนเกดความร และปญญาทจะมองเหนวาจะตองเรยนรและปรบปรงตนเองในสวนใด และจะใชวธการปรบปรงอยางไร ใหเหมาะสมกบธรรมชาตของตนเอง

4

จดเนนสำคญของการประเมนการเรยนรใน New normal คอ การประเมนเชงรก (Active assessment) คอ ไมตองรอใหผสอนเปนผประเมน แตผเรยนประเมนตนเองทนท แทนทแบบเดม ทเปนการประเมนเชงรบ (Passive assessment) คอ ตองรอใหผสอนเปนผประเมน ทำใหเสยโอกาสการเรยนรโดยไมจำเปน ภาพประกอบ 2 การประเมนเชงรกและการประเมนเชงรบ

การประเมนเชงรก (Active assessment)

การประเมนเชงรบ (Passive assessment)

ประเมนตนเองทนท

รอใหผสอนประเมน

เพมโอกาส การเรยนร

เสยโอกาส การเรยนร

5

Growth mindset ของการประเมนใน New normal มความแตกตางจาก Mindset การประเมนทผานมาดงน

Mindset การประเมนทผานมา Growth mindset

ของการประเมนใน New normal - การประเมนคอการพสจนวา ผเรยนมความรความสามารถ มากนอยเพยงใด

- การประเมนคอการตรวจสอบ คณภาพของผเรยนวามสงใด ทตองปรบปรงและพฒนา

- ผลการประเมนไมสามารถ แกไขใหดขนได

- สามารถแกไขผลการประเมนได เมอผเรยนมศกยภาพทสงขน

- มงเนนการประเมนแลวนำไป เปรยบเทยบกบคนอน

- มงเนนการประเมนแลวนำไป ตรวจสอบตนเอง

- ประเมนแลวกแลวกน - ประเมนแลวตองนำไปพฒนา

- ประเมนไมผานสามารถซอมได - ประเมนผานกสามารถซอมได

- ประเมนครงเดยวเลก - ประเมนไปเรอยๆ สงทาทายความคดทจะนำไปส Growth mindset ของการประเมนใน New normal คอ การเปดโอกาสใหผเรยนทกคนสามารถปรบปรงและพฒนาตนเองจากผลการประเมนทผานมาไดแบบไมม

เงอนไข จนกวาผเรยนบรรลเปาหมายของตนเอง เพราะการเรยนร เปนของผเรยน ไมใชของผสอน

6

4. ความสำคญของการประเมนตนเองใน New normal การประเม นตนเองของผ เ ร ยนจะเป นว ธ การหลก ของการประเมนการเรยนร ใน New normal เน องจากการเรยนร ใน New normal ผเรยนจะม Platform ในการเรยนรทหลากหลายมากขน มทางเลอกในการเรยนรมากขน ดวยเหตน การประเมนโดยผ สอนฝายเดยวจะไมสามารถตอบสนองการเรยนรทหลากหลายของผเรยนได และไมมสารสนเทศอยางเพยงพอ ในการนำมาออกแบบการจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ จงตองใชการประเมนตนเองของผเรยนเขามาชวย การประเมนตนเองของผเรยน มจดเนนคอการใหผ เรยน ใชการประเมนตนเองเปนกระบวนการเรยนรชนดหนง (Assessment as Learning) ผเรยนประเมนตนเองเปนระยะๆ แลวเรยนรจากผลการประเมนนน และแสวงหาแนวทางพฒนาตนเองตอไปไมมทสนสด การประเมนตนเองมประโยชนตอผเรยนหลายประการดงน

1. การประเมนตนเองชวยกระตนคณลกษณะการมวนยในการเรยนรของผเรยน

7

2. ผ เร ยนได เร ยนร ว ธ การประเมนตนเองซ งเปนเคร องมอสำคญในการประกอบอาชพและการดำรงชวตในอนาคต เพราะตองใชการประเมนเปนเคร องมอสำหรบการพฒนาอาชพ และคณภาพชวต 3. ผเรยนไดฝกทกษะการสะทอนคดและการตงคำถามเกยวกบการเรยนรของตนเอง และพยายามตอบคำถามนนดวยตนเอง และนำไปสการเปล ยนแปลงความคดและพฤตกรรมการเร ยนร (Transform) ตอไป 4. ผ เร ยนไดใชผลการประเมนตนเองในการกำหนดเปาหมายการเรยนรท เหมาะสมกบระดบความสามารถของตนเอง กำกบตนเองไปสเปาหมายและพฒนาตอยอดไปอยางตอเนอง 5. การประเมนตนเองชวยกระตนใหผ เรยนสะทอนผลการเรยนรและทบทวนสงทไดเรยนร สงททำไดด สงทควรปรบปรง กำหนดเปาหมายและวธการปรบปรงดวยตนเอง และนำไปสการปฏบตในลกษณะวงจรการเรยนรและพฒนา (Learning and Development Cycle) ทเปนรากฐานของคณลกษณะบคคลแหงการเรยนร

8

ภาพประกอบ 3 คณคาของการประเมนตนเอง

คณคาของ การประเมนตนเอง

ผเรยนไดรบการกระตนวนยในการเรยนร

ผเรยนไดเรยนรวธการประเมนตนเอง

ผเรยนไดฝกทกษะการสะทอนคด

ผเรยนไดกำหนดเปาหมายการเรยนร ทเหมาะสมกบตนเอง

ผเรยนไดสะทอนผลการเรยนร และทบทวนสงทไดเรยนร สงเสรมคณลกษณะบคคลแหงการเรยนร

9

5. พลงคำถามกระตนการประเมนตนเอง พลงคำถามกระต นการประเมนตนเอง หมายถง คำถาม ท ผ สอนใชกระต นผ เร ยนใหประเมนหรอตรวจสอบการเร ยนร ของตนเองไดอยางมเปาหมายและทศทาง เชนคำถามดงตอไปน

1. จดมงหมายของการเรยนของนกเรยนคออะไร

2. นกเรยนมวธการเรยนรในเรองนอยางไร

3. นกเรยนไดเรยนรอะไรจากการปฏบตกจกรรม

4. นกเรยนมความเขาใจสาระสำคญทเรยนรวาอยางไร

5. นกเรยนมเกณฑการประเมนการเรยนรอยางไร

6. นกเรยนประสบความสำเรจตามจดมงหมายหรอไม

7. สงทนกเรยนทำไดดคออะไร

8. สงทนกเรยนควรพฒนาใหดขนคออะไร

การใชคำถามทดจะกระตนการคดข นสงของผ เรยนและสงผลกระทบตอระบบคดของผ เร ยนท นำไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรม

10

6. บทบาทของผสอนสำหรบการประเมนการเรยนร ใน New normal บทบาทของผ สอนสำหร บการประเม นการ เร ยนร ใน New normal เปนบทบาททสงเสรมใหผ เรยนสามารถประเมนตนเองไดอยางมคณภาพและเกดการเรยนรจากการประเมน ดงน

1. สรางบรรยากาศความไวเนอเชอใจ (Trust) ในการประเมนตนเอง ท ทำใหผ เร ยนร ส กปลอดภยท จะประเมนตนเอง ตามขอมลทเปนจรง

2. กระตนผเรยนใหเหนคณคาของการประเมนตนเอง ในฐานะทเปนเครองมอสำคญของการเรยนร ทมใชเพยงแคการตดสนผลการเรยนร

3. อำนวยความสะดวกดานเครองมอประเมนทผเรยนอาจจะตองใชเปนแนวทางหรอหลกเกณฑในการประเมนตนเอง ซงเครองมอประเมนทมคณภาพ จะเปนปจจยสนบสนนใหผเรยนสามารถสะทอนคดและถอดบทเรยนจากการประเมนตนเองไดดขน

4. ตรวจสอบผลการประเมนตนเองของผเรยนแลวใหขอมลยอนกลบเก ยวกบคณภาพของการประเมนตนเอง ท งในแงกระบวนการประเม นตนเอง ผลการประเม นตนเอง ตลอดจน การปรบปรงและพฒนาตนเองจากผลการประเมน

11

5. เปดโอกาสใหผ เรยนไดแลกเปล ยนเรยนรผลการประเมน การสะทอนคดและถอดบทเรยนกบเพอนรวมชนเรยน เพอใหผเรยนไดเรยนรรวมกนมากขน

ภาพประกอบ 4 บทบาทของผสอนสำหรบการประเมนการเรยนร ใน New normal

บทบาทของผสอน สำหรบการประเมนการเรยนร

ใน New normal

สรางบรรยากาศความไวเนอเชอใจ (Trust)

กระตนผเรยนใหเหนคณคาของการประเมนตนเอง

อำนวยความสะดวกดานเครองมอประเมน

ตรวจสอบผลการประเมนตนเองของผเรยน แลวใหขอมลยอนกลบ

เปดโอกาสใหผเรยนแลกเปลยนเรยนร การสะทอนคดและถอดบทเรยน

12

7. บทสรป การประเมนการเร ยนร ใน New normal ม งเนนการใชวธการประเมนตนเองเพอพฒนาการเรยนร (Self-assessment for improvement) เพอพฒนาผเรยนใหมความสามารถในการประเมนตนเองซงเปนจดเนนของการประเมนการเรยนรใน New normal ผ สอนเปดโอกาสใหผ เรยนประเมนตนเองในลกษณะของ การประเมนเชงรก (Active assessment) ทเปนการประเมนตนเองทนทเม อมการเรยนร เกดข น แทนทการประเมนเชงรบ (Passive assessment) ทตองรอใหผสอนประเมน ทำใหเสยโอกาสการเรยนร บทบาทผ สอนยงคงมความสำคญ โดยตองจ ดเตร ยมเครองมอการประเมนตางๆ ทมคณภาพ เพอใหผเรยนไดใชในการประเมนตนเอง อกทงยงตองใหขอมลยอนกลบตอคณภาพของการประเมนตนเองของผ เร ยน เพ อใหผ เรยนสามารถประเมนตนเอง ไดถกตองตามความเปนจรงไดมากขน นอกจากนผสอนยงตองสงเสรมใหผ เร ยนสะทอนคดและถอดบทเรยนจากผลการประเมนตนเอง อกดวย

13

บรรณานกรม เกษม วฒนชย. (2553). การเรยนรทแทและพอเพยง (พมพครงท 7).

กรงเทพฯ: สำนกพมพมตชน. พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต). (2555). พทธธรรมฉบบปรบขยาย

(พมพครงท 35). กรงเทพฯ: สำนกพมพผลธมม. Sackstein, Atarr. (2015). Teaching Students to Self-Assess:

How Do I Help Students Reflect and Grow as Learners? Alexandria, VA: ASCD.

ผสอนเปดโอกาสใหผเรยนประเมนตนเอง

ในลกษณะของการประเมนเชงรก (Active assessment) แทนทการประเมนเชงรบ (Passive assessment)

ทตองรอใหผสอนประเมน...ทำใหเสยโอกาสการเรยนร