เทคนคการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ดร.วราภรณ ศรวโรจน

การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ เปนการจดการเรยนการสอนใหผเรยนมบทบาทส าคญในการเรยนร ครจะตองพยายามจดกจกรรมใหผเรยนไดสรางความร ไดมปฏสมพนธกบบคคล สอและสงแวดลอมตางๆ โดยใชกระบวนการตางๆ เปนเครองมอในการเรยนร ใหผ เรยนมโอกาสน าความรไปประยกตใชในสถานการณอน ดงนน เทคนควธการจดการเรยนการสอน ทเนนผเรยนเปนส าคญ ทครควรจะร และท าความเขาใจ มดงน

1. เทคนคการจดกจกรรม ทสงเสรมใหผเรยนสรางความรดวยตวเอง(Constructivist) ครควรมบทบาทหนาทในการจดเทคนคในการจดประสบการณ เพอน าเสนอขอมลใหม เทคนคการใชค าถามใหคดหรอลงมอปฏบต เพอเชอมโยงความร ขอมลในสมอง และยงมบทบาทชวยใหผเรยนไดจดระบบระเบยบของขอมลเพอใหจ าไดงาย และน ามาใชงานไดอยางรวดเรว เปนตนวา เทคนคในการจดประสบการณเพอน าเสนอขอมลใหม เทคนคการใชค าถามใหคดหรอลงมอปฏบต เพอเชอมโยงความรขอมลในสมอง และเทคนคในการจดระบบขอมลความร

2. เทคนคการจดกจกรรม ทสงเสรมใหผเรยนท างานรวมกบคนอน เปนการก ากบดแลใหผเรยนทเปนสมาชกกลมทกคน ไดมบทบาทในการท างานและเรยนรรวมกน (Cooperative Learning)

3. เทคนคการจดกจกรรม ทสงเสรมใหผเรยนน าความรไปประยกตใชในชวตประจ าวน ครควรจดกจกรรมทใหผ เรยนไดแสดงความสามารถในลกษณะตางๆ และเปดโอกาสใหมความหลากหลาย เพอตอบสนองความสามารถเฉพาะ ทผเรยนแตละคนมความแตกตางกน นอกจากการใชเทคนคการออกค าสง ใหผเรยนแสดงการท างานในลกษณะตางๆ แลว ครอาจใชวธการสอนบางวธทเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความรในสถานการณอน ๆ ไดเชนกน เชน วธสอนโดยใหจดนทรรศการ และการสอนโดยใชโครงงาน โดยครเปน ผก ากบควบคมใหผเรยนทกคนไดรวมกนวางแผน ด าเนนการตามแผน และรวมกนสรปผลงาน ผเรยนแตละคนจะไดเลอกและแสดงความสามารถทตนเองถนด เพอใหงานบรรลเปาหมาย

ครกบการจดการเรยนการสอน ทเนนผเรยนเปนส าคญ คร เปนผทมบทบาทส าคญทสด ในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ ซงครจะตองมความร

ความเขาใจเกยวกบ การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ ครตองมขอมลของผเรยนแตละคน น ามาวเคราะหและจดการวางแผนการเรยนรอยางเหมาะสม เพอพฒนาผเรยนแตละคนใหเตมตามศกยภาพ บทบาททส าคญในการจดการเรยนร มดงน

1. การเตรยมการสอน ครควรเตรยมการสอนดงน 1.1 วเคราะหขอมลของผเรยน เพอจดกลมผเรยนตามความรความสามารถ และเพอก าหนดเรองหรอ

เนอหาสาระในการเรยนร 1.2 วเคราะหหลกสตร เพอเชอมโยงกบผลการวเคราะหขอมล โดยเฉพาะการก าหนดเรองหรอ เนอหา

สาระในการเรยนร ตลอดจนวตถประสงคส าคญ ทจะน าไปสการพฒนาผเรยนสความเปนสากล 1.3 เตรยมแหลงเรยนร และหองเรยน

1.4 วางแผนการสอน ควรเขยนใหครอบคลมองคประกอบ ดงตอไปน (1) ก าหนดเรอง (2) ก าหนดวตถประสงคใหชดเจน (3) ก าหนดเนอหา ครควรมรายละเอยดพอทจะเตมเตมผเรยนได ตลอดจนมความร ในเนอหา

ของศาสตรนนๆ (4) ก าหนดกจกรรม เนนกจกรรมทผเรยนไดคดและลงมอปฏบต ไดศกษาขอมลจากแหลงเรยน

รทหลากหลาย น าขอมลหรอความรนนมาสงเคราะหเปนความรหรอเปนขอสรปของตนเอง ผลงานทเกดจากการเรยนรของผเรยน อาจมความหลากหลายตามความสามารถ ถงแมจะเรยนรจากแผนการเรยนรเดยวกน

(5) ก าหนดวธการประเมนทสอดคลองกบจดประสงค (6) ก าหนดสอ วสดอปกรณ และเครองมอประเมน 2. การสอน ครควรค านงถงองคประกอบตาง ๆ ดงน 2.1 สรางบรรยากาศทเออตอการเรยนร 2.2 กระตนใหผเรยนรวมกจกรรม 2.3 จดกจกรรมหรอดแลใหกจกรรมด าเนนไปตามแผน และตองคอยสงเกต บนทกพฤตกรรม ท

ปรากฏของผเรยนแตละคน หรอแตละกลมเพอสามารถปรบเปลยนกจกรรมใหมความเหมาะสม 2.4 ใหการเสรมแรง หรอใหขอมลยอนกลบ ใหขอสงเกต 2.5 การประเมนผลการเรยน เปนการเกบรวบรวมผลงานและประเมนผลงานของผเรยน ประเมนผล

การเรยนรตามทก าหนดไว

การจดการเรยนรเนนผเรยนเปนส าคญ มจ านวนมากมาย ทครสามารถเลอกน าไปประยกตใชใหเหมาะสมได จงขอตวอยางการจดการเรยนรซงเปนทนยมใชกนทวไปปจจบน จ าแนกเปน 6 ประเดน คอ 1) การจดการเรยนการสอนทางออม 2) การศกษาเปนรายบคคล 3) การจดการเรยนการสอนโดยใชเทคโนโลย 4) การจดการเรยนการสอนแบบเนนการปฏสมพนธ 5) การจดการเรยนการสอนแบบเนนประสบการณ 6) การเรยนแบบรวมมอ 7) การเรยนรแบบมสวนรวม และ 8) การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ มรายละเอยดดงน 1. การจดการเรยนการสอนทางออม (Indirect Instruction)

การจดการเรยนการสอนทางออมเปนวธการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางวธหนง ซงมแนวคดเปนพนฐานวา “ยงผเรยนมวฒภาวะสงขน ยงตองมความรบผดชอบทจะตองคนหา คนพบขอความร และสรปขอความรจกประสบการณการเรยนรของตนมากขน”

แนวคดนตรงกบ แนวคดของทฤษฎ Constructivism ซงมความเชอวา การเรยนรเปนกระบวนการทเกดขนภายในบคคล บคคลเปนผสราง (Construct) ความรสกจากความสมพนธระหวาง สงทพบเหนกบความรความเขาใจทมอยเดม เกดเปนโครงสรางทางปญญา ผสอนไมสามารถปรบเปลยนปญญาของผเรยนได โดยจดสภาพการณใหผเรยนเกดความขดแยงทางปญญาหรอเกดภาวะไมสมดลทางปญญาขน ซงเปนภาวะทประสบการณใหมไมสอดคลองกบประสบการณเดม แลวสรางเปนความรใหม

การเรยนการสอนตามแนวคด Constructivism ครผสอนจะตองมบทบาทดงน 1. เปดโอกาสใหผเรยนสงเกต ส ารวจเพอใหเกดปญหา 2. มปฏสมพนธกบผเรยน เชน แนะน าถามใหคด เพอใหผเรยนคนพบหรอสรางความรดวยตนเอง 3. ชวยพฒนาผเรยนใหเกดการคดคนตอๆไป ใหมการท างานเปนกลม พฒนาใหผเรยนมประสบการณ

กวางไกล 4. ประเมนความคดรวบยอดของผเรยน ตรวจสอบความคดและทกษะการคดตางๆการปฏบต การ

แกปญหาและพฒนา และการเคารพความคดและเหตผลของคนอนๆ ผเรยนสามารถสรางสรรคความรได หากมการจดการศกษาทเอออ านวยในบรรยากาศและสงแวดลอมท

กระตนใหผเรยนคดและสรางสรรคดวยตนเอง กระบวนการเรยนร จะเกดขนไดอยางมพลง เมอผเรยนอยในสภาพแวดลอมทเอออ านวยตอการสราง

สรรคดวยตนเอง และไดเหนผลงานของตนเองมความหมาย และสรางความพงพอใจสวนตว อนเปนแรงจงใจทด ส าหรบผเรยนโอกาสในการเลอกเปนปจจยทส าคญทจะกอใหเกดความพงพอใจ ยงผเรยนมมทางเลอกมากขนเทาไหร โอกาสทจะเกดความอยากลงมอท ากยงมมากขนเทานน และหากผเรยนสนใจท างานชนใดชนหนงอยางจรงจงโอกาสทผเรยนจะไดความรใหมๆยงมมากขน

ตวอยางเทคนควธการจดการเรยนการสอนทางออมซงเนนการสรางสรรคความร ไดแก การเรยนแบบสบคน (Inquiry) แบบคนพบ (Discovery) แบบแกปญหา (Problem Solving) แบบสรางแผนผงความคด (Concept

mapping) แบบใชกรณศกษา (Case Study) แบบตงค าถาม (Questioning) และแบบใชการตดสนใจ (Decision making)

การจดการเรยนการสอนแบบสบคน : Inquiry Instruction เปนการใชค าถามทมความหมาย เพอกระตนใหผเรยนสบคนหรอคนหาค าตอบในประเดนทก าหนด เนน

การใหผเรยนรบผดชอบการเรยนรของตนเอง บทบาทคร คอผใหความกระจางและผอ านวยความสะดวก ซงจะชวยใหผเรยน “คนพบ” ขอมลและจดระบบความหมายขอมลของตนเอง ครตองฝกทกษะและกระบวนการสบคนใหกบผเรยน กอนใหเขาสบคนขอความร ประเดนปญหาทครเลอกใหผเรยนศกษา ความสมพนธหลกสตรมากกวาผลทไดจากกระบวนการและครตองตรวจสอบวาไดจดสงอ านวยความสะดวกแกผเรยนประสบความส าเรจในการเรยน

ขนตอนกระบวนการสบคน 1) ก าหนดปญหา

- จดสถานการณหรอเรองราวทนาสนใจ เพอกระตนใหนกเรยน สงเกต สงสยในเหตการณหรอเรองราว

- กระตนใหผเรยนระบปญหาจากการสงเกตวาอะไรคอปญหา 2) การสมมตฐาน

- ตงค าถามใหนกเรยนรวมกนระดมความคด - ใหนกเรยนสรปสงทคาดวาจะเปนค าตอบของปญหานน

3) รวบรวมขอมล - มอบหมายใหนกเรยนไปคนควาขอมลจากเอกสารหรอแหลงขอมลตางๆ - ใหนกเรยนวเคราะหและประเมนวา ขอมลเหลานนมความเกยวของกบปญหาหรอไม มความถก

ตองนาเชอถอเพยงไร 4) ทดสอบสมมตฐาน

- ใหนกเรยนน าขอมลทไดน ามารวมอภปราย เพอสนบสนนสมมตฐาน 5) สรางขอสรป

- ใหนกเรยนสรปวา ปญหานนมค าตอบหรอขอสรปอยางไร อาจสรปในรปของรายงานหรอเอกสาร

การเรยนแบบคนพบ : Discovery Learning การจดการเรยนการสอนทางออมจะสงเสรมการเรยนแบบคนพบ ดวยการฝกทกษะการสงเกต การสบคน

การใหเหตผล การอางอง หรอการสรางสมมตฐาน ซงพฒนาไปจากขอมลทมอยเดม กระบวนการคนพบ ขนตอนในการชวยใหผเรยนเกดการ “คนพบ” 1) ก าหนดประเดนหรอขอมลทจะใหผเรยนศกษาและขอสรปทตองการใหเขาสรางขนจากประสบการณ

การเรยนรของเขา 2) จดสอและกจกรรมทชวยใหผเรยนไดใชในการสรปขอความร

3) ใหผเรยนเขยนขอสรปของเนอหา 4) ใหผเรยนระบล าดบของรปแบบเหตการณทประกอบเปนเนอหา 5) ใหผเรยนวเคราะหสวนตางๆ ของรปแบบตางๆ และสรปเปนประทสมบรณหนงประโยค 6) ใหผเรยนพสจนการสรปนนถกตอง

การเรยนแบบแกปญหา : Problem Solving Learning เปนวธการจดการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนไดคดแกปญหาอยางเปนกระบวนการโดยอาศยแนวคด

แกปญหาดวยการน าเอาวธการสอนแบบนรนย ซงเปนการสอนจากกฎเกณฑไปหาความจรงยอยมาผสมผสานกบวธการสอนแบบอปนย ซงเปนการสอนจากตวอยางสวนยอยมาหากฎเกณฑ การรวมกระบวนการคดทง 2 แบบเขาดวยกนท าใหเกดรปแบบวธสอนแบบแกปญหา

ขนตอนการแกไขปญหา 1) ศกษาและสรปวา “ปญหา” คออะไร 2) ก าหนดขอบเขตของปญหา 3) วเคราะหงาน เพอแบงปญหาเปนเรองยอยๆ ส าหรบศกษาคนควา 4) รวบรวมขอมลส าหรบแตละเรอง 5) ประเมนขอมล ขจดความล าเอยงและขอผดพลาด 6) สงเคราะหขอมล เพอใหเกดความสมพนธทมความหมาย 7) หาขอสรปและขอเสนอแนะทางเลอก เพอแกปญหา 8) น าเสนอผลการศกษาหรอการแกปญหา

การเรยนแบบสรางแผนผงความคด : Concept Mapping เปนการฝกใหผเรยนจดกลมความคดรวบยอดของตน เพอใหเหนภาพรวมของความคด ความสมพนธของ

ความคดรวบยอดเปนภาพ สามารถเกบไวในหนวยความจ าไดงาย การเขยนแผนผง ท าไดหลายลกษณะดงน 1) แผนผงความคดรวบยอด (a concept map) ท าไดโดยเขยนความคดรวบยอดไวขางบน หรอตรง

กลาง แลวลากเสนใหสมพนธกบความคดรวบยอดอนๆ ทส าคญรองลงไป หรอความคดทละเอยดซบซอนยงขน ดงน

2) แผนผงใยแมงมม ท าไดโดยเขยนความคดรวบยอดทส าคญไวกงกลาง แลวเขยนค าอธบายบอกลกษณะของความคดรวบยอดอนๆ ไวดวย ดงน

3) แผนผงรปวงกลมทบเหลอม เปนการเขยนเพอน าเสนอสงทเหมอนกนและตางกน

สงทตางกน สงทตางกน

สงทเหมอนกน 4) แผนผงวงจร เปนการเขยนแผนผง เพอเสนอขนตอนตางๆ ทสมพนธกน เรยงล าดบเปนวงกลม

5) แผนผงแสดงปฏสมพนธระหวางสองกลม เปนการเขยนเพอเสนอวตถประสงค การกระท าและการ

ตอบสนองของกลมสองกลม ทขดแยงหรอแตกตางกน

6) แผนผงตารางเปรยบเทยบ เปนการเขยนตารางเพอเปรยบเทยบสองสงในประเดนทก าหนด

การตงค าถาม : Questioning การถาม (Questioning) คอยทธศาสตรการสอนทส าคญกอใหเกดการเรยนรชวยพฒนากระบวนการคด

การตความ การไตรตรอง การถายทอดความร ความคดและเขาใจ และสามารถน าไปสการเปลยนแปลงและปรบปรง การเรยนร การคดและการสอน

การถาม เปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรและการสอน ชวยใหผเรยนสรางความรความเขาใจและพฒนาความคดใหมๆ กระบวนการถามจะชวยขยายทกษะการคด ท าความเขาใจใหกระจาง ไดขอมลปอนกลบทงดานการเรยนและการสอน กอใหเกดยทธศาสตรการทบทวนกอใหเกดความเชอมโยงระหวางความคดตางๆ สงเสรมความอยากรความอยากเหนและเกดความทาทาย

การตงค าถามทด ไมวาจะเรมโดยครหรอผเรยนกตาม จะชวยฝกทกษะการคดและชวยสรางกระบวนการเรยนรใหเกดขนทงผถามและผตอบ ทงยงน ามาซงการอภปรายถกเถยง ทผานกระบวนการคดอยางสรางสรรคและชวยสงเสรมนสยการเรยนรตลอดชวตอกดวย

ประเภทของค าถาม จ าแนกไดหลายประเภทดงน 1) ค าถามระดบต าและระดบสง

• ค าถามระดบต า เปนค าถามทตองการค าตอบระดบความจ าของขอมลหรอเรยกไดวาเปนค าถามทตองการวดความจ า ใชในการทบทวนความรพนฐานหรอมโนทศน

• ค าถามระดบสง เปนค าถามทตองการค าตอบระดบการแปลผล การน าไปใช การวเคราะห สงเคราะหและประเมนคาหรอเรยกไดวาเปนค าถามทตองการวดความคด ชวยพฒนาผเรยนในดานของทกษะการคดและการใหเหตผล

2) ค าถามเกยวกบผล กระบวนการและความคดเหน • ค าถามเกยวกบผล เปนค าถามทตองการค าตอบในรปของการสรปผลขนสดทาย • ค าถามทเกยวกบกระบวนการ เปนค าถามทตองการใหผเรยนอธบายถงวธการ การด าเนนการ

หรอขนตอนทน าไปสผลขนสดทาย • ค าถามทเกยวความคดเหน เปนค าถามทตองการใหผเรยนแสดงความคด ตดสนใจ หรอประเมน

สงใดสงหนง 3) ค าถามแบบปดและแบบเปด

• ค าถามแบบปด เปนค าถามทมค าตอบเดยวมกใชกบขอมลทเปนความจ า • ค าถามแบบเปด เปนค าถามทใหค าตอบไดหลายอยาง ใชเพอการสรางขอมล เพอใหเกดการ

ตอบสนองเฉพาะตวและน าไปสการอภปรายและการถามในขนตอไป

เทคนคการตงค าถาม 1) ควรเรมการตงค าถามในระดบความจ าหรอความเขาใจ (ค าถามระดบต า) ทผเรยนสวนใหญสามารถ

ตอบไดอยางถกตองกอน เมอผเรยนตอบถก ครควรแสดงความชนชมทนท ดวยค าพดหรอใชภาษาทาทาง เชน พยกหนา ยมไห สมผส หรอเดนเขาไปหาผทตอบถก กอนทจะเรมค าถามในระดบทซบซอนยงขน

ทงน ครไมควรด หรอต าหนผเรยนทตอบค าถามไมถกตองหรอตอบไมตรงประเดน เนองจากการต าหนดงกลาว จะท าใหเกดความอบอาย และสงผลใหเกดความไมมนใจตามมา ในกรณเชนน ครควรเปลยนค าถามใหมใหงายขน

2) เมอผเรยนประสบความยากล าบากในการตอบค าถาม ครผสอนควรชวยผเรยนใหตอบได โดยอาจใชวธดงตอไปน

• หยดสกคร เพอใหผเรยนไดมเวลาคดหาค าตอบ • แนะค าตอบใหเลกนอย • ทวนค าถามซ า • เปลยนวธถาม โดยใชถอยค าใหมทเขาใจงายขน • ตงค าถามเพมเตม • กระตนใหผเรยนตงสมมตฐานหรอทายค าตอบ • ลดระดบค าถามทอาจจะยากเกนไปลง

3) ถามใหทวถงทกคน แนวทางทดทสดคอ การถามทงชนเรยน ผเรยนแตละคนควรเขาใจวา ตนเองถกคาดหวงใหตอบค าถาม ผสอนไมควรแสดงสญญาณหรอทาทใดๆ วาผเรยนคนใดควรจะตอบค าถามนน ผเรยนจะรวมมอในการเรยนเตมท เมอรวาตนเองมสวนในการเรยนร สงส าคญคอตองท าใหผเรยนมความตนตวตลอดเวลา ค าถามแตละค าถาม ควรใหผเรยนทมความสนใจในชนเรยนเปนผตอบ

อยางไรกด ไมควรปลอยใหผเรยนคนใดคนหนงผกขาดการตอบค าถามอยเพยงคนเดยว ครควรพยายามปอนค าถามใหกบผเรยนทไมคอยมสวนรวมในชนเรยนดวย ในกรณทไมมผเรยนคนใดตอบค าถาม อาจลองเรยกชอเปนรายบคคลและถามผเรยนวาตองการตอบค าถามนนหรอไม

4) ควรเพมระดบของความยากของค าถามขนตามล าดบ เพอใหเดกพฒนาการคดในระดบวเคราะหตอไปได ครจงตองพฒนาการตงค าถามอยางเปนระบบ

5) สรางบรรยากาศสงเสรมการเรยนรในหองเรยน โดยการใชยทธศาสตรการตงค าถาม เชน • สรางบรรยากาศทผอนคลายในชนเรยน และกระตนชนเรยนใหคกคกดวยการตงค าถาม • ครพดใหนอยลง แตตงค าถามใหมากขน • ตงค าถามทผเรยนสามารถตอบ โดยใชความคดเหนสวนตวใหมากขน • ลดค าถามประเภททตอบแควา “ใช” หรอ “ไมใช” • หลกเลยงการตงค าถามหลายค าถามในเวลาเดยวกน • อยาปลอยใหเกดความเงยบในชนเรยน • ตงค าถามใหเหมาะสมกบวยของผเรยน • ตงค าถามหลากหลาย ทเปดโอกาสใหคนพบผเรยนทมความสามารถพเศษ • ชวยผเรยนปรบปรงทกษะการตงค าถาม

ประโยชนของการตงค าถาม 1) ผเรยนกบผสอนสอความหมายกนไดดขน 2) ชวยวางแผนในการเรยนการสอน ทใหผเรยนเขารวมกจกรรมไดอยางมประสทธภาพ และชวยให

ผสอนสามารถก าหนดองคประกอบของงานทมอบหมายใหผเรยนปฏบตไดสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 3) สรางแรงจงใจและกระตนความสนใจของผเรยน และแสดงใหเหนถงความไมเขาใจของผเรยนใน

เบองตน 4) ชวยเนนประเดนส าคญของสาระการเรยนรทเรยน และทบทวนสาระทส าคญในเรองทเรยน 5) ชวยในการประเมนผลการเรยนการสอน เขาใจความสนใจทแทจรงของผเรยนและวนจฉยจดแขง

จดออนของผเรยนได 6) ชวยสรางลกษณะนสยการชอบคดใหกบผเรยน ตลอดจนนสยใฝรใฝเรยนตลอดชวต

2. การศกษาเปนรายบคคล (Individually Education)

การศกษาเปนรายบคคลเปนแนวทางหนงของการเรยนร ทใหผเรยนแตละคนปฏบตเพอพฒนาตนเองและฝกทกษะการเรยนรตลอดชวต เทคนคนเรมตนโดยผสอนหรอผเรยนเปนผก าหนดหวขอปญหาหรอโครงงานตามสาระการเรยนรทก าหนด โดยผเรยนตองศกษา วเคราะห สรปอางองและสรปขอความรบนพนฐานของการวเคราะห

และประเมนผลกระบวนการ ครตองใชเทคนคการประเมนในดานการใหขอมลยอนกลบ และการตรวจแกงาน โดยใสไวในสอทผเรยนใช หรอใชรวมกนไปกบกระบวนการเรยนรของผเรยน

ผสอนมบทบาทชวยใหผเรยนพฒนาทกษะและนสยการเรยนรอยางอสระ โดยจดสงแวดลอมในชนเรยนใหสงเสรมความเปนอสระ ใหผเรยนมนใจในตนเอง อยากรอยากเหนและปรารถนาทจะเรยนร โดยอาจจดชนเรยนเปนศนยการเรยน จดชดกจกรรมการเรยนรหรอใชคอมพวเตอรชวยสอน

การศกษาเปนรายบคคล สามารถปรบใชไดหลายๆ สถานการณ ตงแตการเรยนในชนทมผสอนคอยดแลควบคม จนถงการฝกทกษะการศกษาคนควาในหองสมดทผเรยนตองก ากบการเรยนรของตน โดยหวขอทศกษาจะเปนไปตามขอก าหนดของรายวชาหรอไมกได กจกรรมทสามารถเลอกใหผเรยนปฏบตในการศกษาเปนรายบคคล มดงน รายงาน การระดมพลงสมอง การคนควาอยางอสระ เรยงความ การแกปญหา การเรยนเสรม โครงงาน การตดสนใจ ศนยการเรยน แบบจ าลอง คสญญา ชดกจกรรมการเรยนร การท านตยสาร การมอบหมายงานเปนรายบคคล เกม ชดการสอน การสบคน คอมพวเตอรชวยสอน การสอนแบบโครงงาน : Project Method โครงงาน เปนกจกรรมทใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง จากการลงมอปฏบตจรง ในลกษณะของการศกษา ส ารวจ คนควา ทดลอง ประดษฐคดคน โดยมครเปนผคอยกระตน แนะน าและใหค าปรกษาอยางใกลชด จงเปนการบรณาการระหวางหองเรยนกบโลกภายนอก ซงเปนชวตจรงของผเรยน เพอน าไปสความรใหมๆ ดวยการสรางความหมาย การแกปญหาและการคนพบดวยตนเอง ท าใหเกดการปรบเปลยนความรใหเปนเครองมอในการเรยนรสงใหม จดไดทกระดบชวงชนและทกกลมวชา อาจบรณาการภายในกลมวชาหรอขามกลมวชากได ใหผเรยนท ารายบคคลหรอรายกลมกได ขนอยกบความพรอมและความเหมาะสม ความสนใจ ฯลฯ ประเภทของโครงงาน แบงเปน 4 ประเภท คอ 1) โครงงานส ารวจ 2) โครงงานทดลอง 3) โครงงานทฤษฏ และ 4) โครงงานสงประดษฐ 1) โครงงานส ารวจ มจดมงหมาย เพอส ารวจและรวบรวมขอมลเกยวกบเรองใดเรองหนง แลวน ามาจ าแนกหมวดหม น าเสนออยางมระบบ ในการรวบรวมขอมล ผเรยนตองไปศกษาดวยตนเองจากการส ารวจ สอบถาม สมภาษณ ซงใชเครองมอ เชน แบบส ารวจ แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบบนทก ฯลฯ

2) โครงงานทดลอง มจดมงหมาย เพอศกษาเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ โดยการออกแบบการทดลอง เพอศกษาตวแปรตนทมผลตอตวแปรตาม สวนใหญใชในการสอนวทยาศาสตร โดยมขนตอน ดงน การก าหนดปญหา ตง

วตถประสงคหรอสมมตฐาน ออกแบบการทดลองซงตองศกษาตวแปรทละตว จงมการควบคมตวแปรอนๆ รวบรวมขอมลจากการทดลอง แปลผลและอภปรายสรปผล

3) โครงงานทฤษฏ มจดมงหมาย เพอเสนอความร ทฤษฏ หลกการ แนวคดใหมๆ เกยวกบเรองใดเรองหนงทยงไมมใครคดมากอน หรอขดแยง หรอขยายจากของเดมทมอย ซงตองผานการพสจนอยางมหลกการหรอวธการทนาเชอถอตามกตกา/ขอตกลงทก าหนดขน นามาอธบายความร ทฤษฏ หลกการ แนวคดใหมๆ

4) โครงงานสงประดษฐ มจดมงหมาย น าความร ทฤษฏ หลกการ แนวคดมาประยกตใช โดยการประดษฐเปนเครองมอเครองใชตาง ๆ เพอประโยชนในการเรยน การท างาน การใชสอยอนๆ ฯลฯ ผลงานอาจเปนของใหมทไมมใครเคยท า หรออาจปรบปรง เปลยนแปลงหรอดดแปลงของเดม ใหมประสทธภาพสงขนกวาเดม รวมทงการสรางแบบจ าลองตาง ๆ เพอประกอบการอธบายแนวคดในเรองตาง ๆ อาจน าไปสอนในรายวชา วทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษา สงคม การงานอาชพและเทคโนโลย ฯลฯ 3. การจดการเรยนการสอนโดยใชเทคโนโลย (Technological Instructional Management)

ปจจบนไดมการน าเทคโนโลยตางๆ เขามาเปนสวนเรมตนหรอสนบสนนการเรยนและการสอนอยางกวางขวาง เทคโนโลยมประโยชนในบางสถานการณการสอน แตในบางสถานการณอาจไมเหมาะสมทจะใชเฉพาะเทคโนโลยอยางเดยว ไมสามารถเพมระดบการเรยนรของผเรยนได สงทเทคโนโลยท าไดคอการใหทางเลอกในการน าเสนอขอมลและใหทางเลอกแกนกเรยนในการเรยน ครมออาชพทแทจรงจงใชเทคโนโลยในฐานะเครองชวยสอน ไมไดใชในการแทนการสอน

คณคาของเทคโนโลยจงอยทการใช ซงผสอนจะเปนผเลอกวาจะใชเพอจงใจผเรยน เพอจดประสบการณการเรยนรแกผทเรยนออน หรอเพอปรบแตงสอการเรยนใหเหมาะสมกบความตองการของผเรยน ซงมวธการเรยนทแตกตางกน เทคโนโลยทกาวหนาสามารถเพมขนาดและความซบซอนของการเรยนการสอน เทคโนโลยหลายอยางงายตอการใช และมคณภาพสง อาจใชเทคโนโลยชวยเสนอเนอหาทซบซอนของการเรยนการสอน ชวยใหผเรยนไดฝกปฏบตความช านาญและชวยในการจดการเรยนการสอนกลมขนาดใหญได ซงจะชวยลดปญหาการขาดแคลนครไดดวย

เทคโนโลยทน ามาใชในการจดการเรยนการสอน การจดการเรยนการสอนโดยใชเทคโนโลย ประกอบดวย สงพมพ ต าราเรยนและแบบฝกหด สงพมพ ยงคงเปนสอทงายสดทใชในชนเรยน สงพมพหลายๆ เลมแมจะดเยยม แตกอาจสงผลเสยได

หากผสอนยดตดกบการสอนดวยสงพมพเพยงอยางเดยว ครมออาชพจะใชสงพมพเปนสอการสอน ไมใชสงทดแทนการสอน

แหลงทรพยากรในชมชน บางครงอาจใชแหลงขอมลในชมชนสนบสนนการเรยนการสอน เชน ศนยสอหรอศนยเทคโนโลยของ

หนวยงานรฐ หรอของเอกชนในชมชน ศนยการเรยน : Learning Center

ศนยการเรยนในหองเรยน คอ สภาพแวดลอมทางการเรยนทบรรจกจกรรมการเรยนรส าหรบการเรยนดวยตนเอง ผเรยนสามารถท างานดวยสอ ทจดไวอยางเปนอสระดวยตนเองเปนคหรอเปนกลม ผสอนสามารถแยกเนอหาวชาหรอหลกสตรออกเปนสวนๆ จดแตละสวนไวในศนยสรางสรรคส าหรบผเรยนทจะเรยน เพราะเมอท ากจกรรมทก าหนดเสรจ ศนยสามารถจดขอมลปอนกลบใหแกผเรยนทนท

ศนยการเรยนสามารถใชไดทกวชาทกระดบชน ส าหรบการก าหนดงานเฉพาะวชาหรอหลายๆ วชารวมกน ภาระงานอาจใชเวลาศกษาเพยง 5 นาท หรอหลายสปดาห ศนยอาจจดงายๆ หรอใชสอราคาแพงกได

ศนยทมประสทธผล จะเปนศนยทวางแผนอยางด โดยใหผสอนเขามาดแลควบคมนอยทสด ศนยควรจะตงขนหลงจากไดประเมนความร ทกษะ และระดบวฒภาวะของผเรยนและแนใจวาผเรยนสามารถใชศนยไดอยางเหมาะสมและปลอดภย ผเรยนควรจะสนกสนานกบกจกรรมทจดไวให เพอวาพวกเขาจะไดใสใจกบภาระงาน และควรมการก ากบตดตามและการใหขอมลปอนกลบดวยวธการไมเครงครด เพอบนทกความกาวหนาของผเรยน

ชดการสอน : Instruction Package คอกจกรรมการเรยนรทไดรบการออกแบบและจดอยางเปนระบบ ประกอบดวยจดมงหมาย เนอหาและ

วสดอปกรณ โดยกจกรรมดงกลาว ไดรบการรวบรวมไวเปนระเบยบในกลอง เพอเตรยมไวใหผเรยนไดศกษาจากประสบการณทงหมด

ชดการสอนแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก 1) ชดการสอนรายบคคล ผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง ประกอบดวยบทเรยนส าเรจรป แบบ

ประเมนผลและวสดอปกรณการเรยน 2) ชดการสอนส าหรบการเรยนเปนกลมยอย ซงจะจดประสบการณตางๆ ไวใหผเรยนประกอบกจกรรม

เปนกลมตามค าสงทปรากฏอยบนบตรค า โดยจดเปนลกษณะศนยการเรยน 3) ชดการสอนประกอบการบรรยายของคร กจกรรมทไดรบการออกแบบอยางมระบบ โดยจดไวในกลอง

ส าหรบชวยครผสอน เพอใหผเรยนสามารถพฒนาประสบการณเรยนรพรอมๆ กนตามเวลาทก าหนด คอมพวเตอรชวยสอน : Computer Assisted Instruction;: CAI คอมพวเตอร คอสอการสอนทเปนเทคโนโลยระดบสง ทน ามาประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนการ

สอน ใหผเรยนกบคอมพวเตอรมปฏสมพนธกน หลกการของระบบคอมพวเตอรชวยสอนทกแนวคด มงทจะใชระบบคอมพวเตอรใหเปนสอสนบสนนกจกรรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ โดยใชทรพยากรนอยทสดในสภาพการณและเนอหาวชาทมความยาวเหมาะสมกบวฒภาวะทางการรบรของผเรยน ผเรยนมสวนรวมกจกรรมอยางกระตอรอรน ผเรยนไดทราบผลแหงการท ากจกรรมทนท และผเรยนไดรบประสบการณแหงความส าเรจ

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มหลายลกษณะ เชน ใชเพอการทดสอบ การแกปญหา การสนทนา การสาธต การสบคน เปนตน คอมพวเตอรชวยสอนมลกษณะการเสนอเนอหาเพอใหผเรยนปฏบตกจกรรม 4 รปแบบ คอ

1) โปรแกรมการสอนเนอหารายละเอยด ลกษณะกจกรรมเปนการเสนอเนอหา ผเรยนจะตองตดตามเนอหา ตอบค าถาม ตดสนใจ และรบค าตอบกลบจากโปรแกรมทนท

2) โปรแกรมแบบฝกทกษะ เนอหาจะมลกษณะฝกทกษะผเรยนในเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ เรมจากบทน า เลอกค าถาม ตอบค าถามและตรวจค าตอบ ตดสนค าตอบ รผลค าตอบ ผเรยนจะตองยอนกลบมาฝกจนถงเกณฑในระดบทพงพอใจได

3) โปรแกรมจ าลองสถานการณ เนอหามงใหมการฝกทกษะและการเรยนรโดยไมตองเสยงภยหรอเสยคาใชจายมาก

4) โปรแกรมแบบเกมการศกษา เนอหาจะเรมจากบทน า เพอใหผเรยนเขาใจวธการและกฎเกณฑแลวจงเสนอเหตการณใหผเรยนไดเลอก เมอเลอกแลวมการแขงขน ผเรยนจะเลนเกมมากกวาหนงคนกได

บทเรยนส าเรจรป : Programmed Instruction เปนการจดระบบการเรยนการสอนใหผเรยนไดเรยนตามความสามารถของตน ดวยการท ากจกรรม

ตามล าดบขนทละขน โดยไดรบผลตชมทนท กาวหนาไปตามความสามารถและความสะดวกของแตละบคคล บทเรยนส าเรจรป เปนบทเรยนทเสนอเนอหาของวชาใดวชาหนงเปนตอนยอยๆ มกอยในรปของ

“กรอบ” หรอ “เฟรม” โดยการน าเสนอเนอหาทละนอย มค าถามใหผเรยนคดและตอบ แลวเฉลยค าตอบใหทราบทนท บทเรยนส าเรจรปมกอยในรปของสงพมพทเสนอความคดรวบยอดทจดล าดบไวแลวเปนอยางด

4. การจดการเรยนการสอนแบบเนนการปฏสมพนธ

เปนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางวธหนง เนนการอภปราย การแบงความร การแลกเลยนความคดเหน การถาม – ตอบ และการท างานกลมยอยแบบรวมมอ เพอกระตนใหผเรยนมปฏกรยาและตอบสนองตอความร ประสบการณและความคดเหนของครและเพอนๆ ผเรยนจะไดฝกการจดระบบความคด การโตแยงอยางมเหตผล และการพฒนาทกษะทางสงคม

กจกรรมทใชในการจดการเรยนการสอนแบบเนนการปฏสมพนธ ประกอบดวย การโตวาท กลม Buzz การอภปราย การระดมพลงสมอง กลม 1-3-6 การเรยนแบบรวมมอ กลมแกปญหา กลมตว การประชมแบบตางๆ บทบาทสมมต กลมสบคน การอภปราย : Discussion Group

ในการปฏสมพนธ ผสอนจะตองฝกทกษะการเขารวมกลม โดยฝกการเรยนรกระบวนการกลมและทกษะการอภปรายใหกบผเรยน ใหมการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน เพอชวยแกปญหารวมกน เปนการสงเสรมใหคดและพด รวมทงการอยรวมกนแบบประชาธปไตย

การสอนแบบอภปราย เปนกจกรรมทสงเสรมทกษะการวเคราะหและการตความของผเรยน เพอชวยใหผเรยนไดเหนคณคาของการแสดงความคดเหน และตระหนกในคณคาของบทบาท กลมมผลตอประสบการณการเรยนรของตนและผอน

การอภปรายม 2 แบบคอ การอภปรายแบบมการชแนะ ซงครจะแนะกระบวนการทละขน โดยใชค าถามกระตนความคด และการอภปรายแบบเปด ซงเปนการอภปรายทครใหอสระผเรยนในการแสดงความคดเหน โดยจะแทรกแซงเฉพาะเพอใหก าลงใจ กระตนการมสวนรวมของผเรยนและใหขอมลทจ าเปนเทานน

หวขอการอภปรายควรเปนประเดนหรอปญหาทไมคอยมค าตอบท “ถกตอง” หรอเปนปญหาทผเรยนหวงจะคนพบขอค าตอบ ทงนควรเปนเรองทผเรยนสนใจและเขาใจค าศพทหรอความคดรวบยอดทเกยวของ ทกคนใน

ชนควรมโอกาสแสดงความคดเหนและควรมวธจดการกบผเรยนทผกขาดการอภปรายเพยงคนเดยว ในการก าหนดขนาด หรอจ านวนสมาชกกลมยอย ตองพจารณาขอมลตางๆ ประกอบ เชน เนอหาของ

บทเรยน สอ วสดอปกรณทจะใช และความตองการของผเรยนแตละคน โดยตองจดหองเรยนใหเออตอการท างานกลม จดวสดอปกรณทเหมาะสม จดทนงใหเออตอการสอสารและการท างานรวมกนของผเรยน โดยกอนทจะใหกลมยอยท างานกนเอง ตองเตรยมผเรยนใหมทกษะพนฐานในการท างานรวมกน โดยการฝกใหมทกษะกลม รจกการ มปฏสมพนธ การมสวนรวมในกลม การก าหนดเปาหมายและหาขอมลสรปของกลม การแกปญหา การตดสนใจ การแกไขขอขดแยง และการก ากบตรวจสอบประสทธผลของกลม ผสอนมบทบาทเปนผอ านวยความสะดวกเพอใหผเรยนคนหาความรเอง

เทคนคการสอนทใชกลมยอย ประกอบดวย คคด : Think-Pair-Share เรมจากผสอนตงประเดนสนๆ หรอโจทยค าถามแลวใหผเรยนคดหาค าตอบดวยตนเองสก 1-2 นาท

จากนนใหผเรยนจบคกบเพอนแลกเปลยนความคด ผลดกนเลาความคดหรอค าตอบของตนใหคฟง จนไดขอสรปทเหนพองกนแลวใหแตละคไปเลาใหคอนๆ 2-3 คฟง หรออาจสมบางคมารายงานหนาชน

การระดมพลงสมอง : Brainstorming เทคนคนมกใชตอนเรมตนกจกรรม เพอกระตนผเรยนใหเขารวมกจกรรมอยางกระตอรอรน การระดม

พลงสมองของ “กลม” จะมลกษณะคลายกบเลนเกมแขงขนทสนกสนานและเปนมตร กระบวนการระดมพลงสมอง ประกอบดวย

- ก าหนดกลมผเรยนกลมละ 4-9 คน ตอประเดนปญหา 1 ประเดน - ใหเวลาแตละกลม 5-10 นาท เพอเสนอแนะ และบนทกขอแกไขปญหาใหมากทสดเทาทจะท าได จดมงหมายหลก ของการระดมพลงสมอง คอ สรางความคดจ านวนมากๆ เพอตดสนคณคาหรอแสดง

ความหมายดวยความเขาใจวาอาจน าประเดนนมาศกษากนจรงจงภายหลง ผสอนตองสรางบรรยากาศทเปนมตร การระดมพลงสมองจะชวยลดความกดดน เพราะไมตองหาค าตอบทถกตองทนท จะปลอยใหผเรยนแสดงศกยภาพของตน สงเสรมการแสดงออกทอสระและน าไปสการแกปญหาทหาค าตอบได

Buzzing

เปนเทคนคการแบงกลมเรวๆ งายๆ ตามสถานการณเพอ “คนหา” ค าตอบของปญหา โดยเสนอประเดนใหกลมอภปรายและแสดงความเหนในเชงสนบสนนหรอคดคานขอค าตอบทเปนไปไดทกค าตอบ และไดความเหนเปนเอกฉนทในเวลาประมาณ 5-10 นาท

การจดกลมลกษณะนใชไดกบแทบทกเนอหา ขนตอนประกอบดวยการจดกลมผเรยนกลมละ 4-7 คน ระดมพลงสมองในประเดนทก าหนด โดยใหสมาชกทกคนมสวนรวมในการอภปราย เทคนคนบางครงเรยกวา “Buzz 36” (เชน กลม 3 คน ใชเวลาอภปราย 6 นาท) หรอ “Heinz 57” (กลม 5 คน ใชเวลาอภปราย 7 นาท)

กระบวนแกไขปญหา เมอใชเทคนคการแกปญหาในกระบวนการกลม สมาชกในกลม จะคนหาค าตอบอยางเปนระบบดวย

วธการทางวทยาศาสตร ผเขารวมในกระบวนการจะนยามปญหา ระดมพลงสมองเพอหาสาเหตของปญหา เลอกสาเหตทส าคญมากทสด ระดมพลงสมองเพอหาทางแกไข ก าหนดทางเลอกตางๆ พรอมดวยเหตผลทสนบสนนหรอคดคาน เลอกทางเลอกทดทสด และตดสนใจวาจะน าไปใชเมอไร อยางไร

กลมตว ครอาจจดใหมกลมตว เพอชวยผเรยนทตองการทบทวนหรอเรยนเพม หรอผทตองการไดประโยชนจาก

การเรยนเสรม ผน ากลมอาจเปนผสอนหรอผเรยนกได การฝกปฏบตการ วธสอนแบบทดลอง โครงการ หรอการปฏบต อาจจดในลกษณะกลมปฏบตการ ซงจดขนเพอสบคน

ขอความร หรอน าเสนอขอความรทสมบรณ โดยใชวธการแกปญหาหรอการรวบรวมขอมล กลมเอกฉนท ตามวธการน ผเรยนจะบนทกความคดเหนสวนตวของตนทมตอประเดนปญหาทก าหนด แลวไปรวมกลม

3 คน เพอแลกเปลยนความคด หาขอตกลงเกยวกบความคดเหน ถดจากนนกลม 3 คน จ านวน 2 กลมจะมารวมกน เพอหาขอตกลงของกลมอกครง กอนรายงานหนาชนตอไป

5. การจดการเรยนการสอนแบบเนนประสบการณ

เปนวธการสงเสรมการรบความรจากประสบการณและสะทอนความคดเหนทมตอสงตางๆ ทงดานเทคนควธการปฏบตของผเรยนแตละบคคลและกระบวนการเรยนร ผเรยนจะไดตรวจสอบการเรยนรของตนและไดรบประสบการณดานอารมณ ความรสกทจะน ามาปรบความรสก เจตคต และคานยมของตน

ประสบการณทผเรยนไดรบจากการเรยน ประกอบดวย เกม : Game

ผสอนจะสรางสถานการณสมมตใหแกผเรยน ภายใตขอตกลงหรอกตกาบางอยางทก าหนดไว ซงผเรยนจะตองตดสนใจท าอยางใดอยางหนง อาจจะมผลออกมาในรปของการแพการชนะ วธการนจะชวยใหผเรยนไดวเคราะหความรสกนกคดและพฤตกรรมตางๆ ทมอทธพลตอการตดสนใจ นอกจากนนยงชวยใหผเรยนเกดความสนกสนานในการเรยนการสอนดวย

กรณตวอยาง : Case Study เปนวธการสอน ซงใชกรณหรอเรองตางๆ ทเกดขนจรงๆ มาดดแปลงและใชเปนตวอยางในการเรยน ให

ศกษา วเคราะห และอภปรายรวมกนเพอสรางความเขาใจและฝกฝนหาทางแกปญหานน วธการนจะชวยใหผเรยนไดรจกคดและพจารณาขอมลทตนไดรบอยางถถวน การอภปรายจะชวยใหผเรยนไดมโอกาสแลกเปลยนขอมลซงกนและกน รวมทงการน าเอากรณตางๆ ซงคลายคลงกบชวตจรงมาใช จะชวยใหการเรยนการสอนมลกษณะใกลเคยงกบความจรง ซงมสวนชวยใหการเรยนการสอนมความหมายส าหรบผเรยนมากยงขน

สถานการณจ าลอง : Simulation คอการจ าลองสถานการณจรง หรอสรางเสรมสถานการณใหใกลเคยงกบความเปนจรง แลวใหผเรยนเขา

ไปอยในสถานการณนนและมปฏกรยาโตตอบกน วธการนจะชวยใหผเรยนไดมโอกาสทดลองแสดงพฤตกรรมตางๆ ซงในสถานการณจรง ผเรยนอาจจะไมกลาแสดงเพราะอาจจะเปนการเสยงตอผลทไดรบจนเกนไป

ละคร : Acting or Dramatization คอวธการทใหผเรยนไดทดลองแสดงบทบาทตามบททเขยนหรอก าหนดไวให โดยผแสดงจะตองพยายาม

แสดงใหสมตามบทบาททก าหนดไว โดยไมน าเอาบคลกภาพและความรสกนกคดของตนเองเขาไปมสวนเกยวของ อนจะมสวนใหเกดผลเสยตอการแสดงบทบาทนนๆ วธการนเปนวธทจะชวยใหผเรยนไดมประสบการณในการทจะเขาใจในความรสก เหตผล และพฤตกรรมของผอน ซงความเขาใจนมสวนเสรมสรางความเหนอกเหนใจกน นอกจากนนการทผเรยนไดมโอกาสแสดงละครรวมกน จะชวยใหผเรยนเกดความรบผดชอบในการเรยนรและไดฝกการท างานรวมกนดวย

บทบาทสมมต : Role-Play วธการนมลกษณะเปนสถานการณสมมตเชนเดยวกบเกม แตมการก าหนดบทบาทผเลนในสถานการณท

สมมตขน แลวใหผเรยนเขาสวมบทบาทนนและแสดงออกตามธรรมชาต โดยอาศยบคลกภาพ ประสบการณ ความรสกนกคดของตนเองเปนหลก ดงนนวธการนจะมสวนชวยใหผเรยนไดมโอกาสศกษาวเคราะหถงความรสกและพฤตกรรมของตนอยางลกซงและยงเสรมสรางบรรยากาศการเรยนการสอนใหนาสนใจและนาตดตามอกดวย

6. การเรยนแบบรวมมอ (Cooperative Learning)

การเรยนแบบรวมมอเปนวธการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนการจดสภาพแวดลอมทางการเรยนใหแกผเรยน ไดเรยนรรวมกนเปนกลมเลกๆ แตละกลมประกอบดวยสมาชกทมความร ความสามารถแตกตางกน โดยทแตละคนมสวนรวมอยางแทจรงในการเรยนรและในความส าเรจของกลม ทงโดยการแลกเปลยนความคดเหน การแบงปนทรพยากรการเรยนรรวมทงการเปนก าลงใจแกกนและกน คนทเรยนเกงจะชวยเหลอคนทออนกวา สมาชกใน

กลมไมเพยงแตรบผดชอบตอการเรยนของตนเองเทานน หากแตตองรวมรบผดชอบตอการเรยนรของเพอนสมาชกทกคนในกลม ความส าเรจของแตละบคคลคอความส าเรจของกลม

การเรยนแบบรวมมอ สามารถน ามาใชไดกบการเรยนทกวชา ทกระดบชนและจะมประสทธผลยงกบกจกรรมการเรยนรทมงพฒนาผเรยนในดานการแกปญหา การก าหนดเปาหมายในการเรยนร การคดแบบหลากหลาย การปฏบตภารกจทซบซอน การเนนคณธรรมจรยธรรม การเสรมสรางประชาธปไตยในชนเรยน ทกษะทางสงคม การสรางนสยความรบผดชอบรวมกน และความรวมมอภายในกลม

บทบาทของคร 1. ก าหนดขนาดของกลม (โดยปกตประมาณ 2-6 คนตอกลม) และลกษณะของกลม ควรเปนกลมทคละ

ความสามารถ (มทงผทเรยนเกง เรยนปานกลาง และเรยนออน) 2. ดแลการจด ลกษณะการนงของสมาชกในกลมใหสะดวกทจะท างานรวมกนและงายตอการสงเกตและ

ตดตามความกาวหนาของกลม 3. ชแจงกรอบกจกรรม ใหนกเรยนแตละคนเขาใจวธการ กฎเกณฑการท างาน 4. สรางบรรยากาศทเสรมสรางการแลกเปลยนความคดเหน และก าหนดหนาทรบผดชอบของสมาชกใน

กลม 5. เปนทปรกษาของทกกลมยอยและคอยตดตามความกาวหนาในการเรยนรของกลมและสมาชกในกลม 6. ยกยองเมอผเรยนท างานรวมกนเปนกลม ใหรางวล ค าชมเชยในลกษณะกลม 7. ก าหนดวาผเรยนควรท างานรวมกนแบบกลมนานเพยงใด ขนตอนของการเรยนแบบรวมมอ 1. ขนเตรยม กจกรรมในขนเตรยม ประกอบดวย ผสอนแนะน าทกษะในการเรยนรรวมกนและจดเปน

กลมยอยๆ ประมาณ 2-6 คน ควรแนะน าเกยวกบระเบยบของกลม บทบาทและหนาทของสมาชกกลม แจงวตถประสงคของบทเรยน และการท ากจกรรมรวมกน และการฝกฝนทกษะพนฐานทจ าเปนส าหรบการท ากจกรรมกลม

2. ขนสอน น าเขาสบทเรยนรรวมกนในกลมยอย โดยทแตละคนมบทบาทและหนาทตามทไดรบมอบหมาย เปนขนตอนทสมาชกในกลมจะไดรวมกนรบผดชอบ ตอผลงานของกลม ในขนนอาจก าหนดใหใชเทคนคตางๆ กน เชน แบบ JIGSAW, TGT, STAD,TAL, GT, LT, CIRC, CO-CO เปนตน ในการท ากจกรรมแตละครง เทคนคทใชแตละครงจะตองเหมาะสมกบวตถประสงคในการเรยนแตละเรอง ในการเรยนครงหนงๆ อาจตองใชเทคนคการเรยนแบบรวมมอหลายๆ เทคนคประกอบกน เพอใหเกดประสทธผลในการเรยน

4. ขนตรวจสอบผลงานและทดสอบ ในขนนเปนการตรวจสอบวาผเรยนไดปฏบตหนาทครบถวนแลวหรอยง ผลการปฏบตเปนอยางไร เนนการตรวจสอบผลงานกลมและรายบคคลในบางกรณอาจตองซอมเสรมสวนทยงขาด/บกพรอง ตอจากนนเปนการทดสอบความร

5. ขนสรปบทเรยนและประเมนผลการท างานกลม ผสอนและผเรยนชวยกนสรปบทเรยน ถามสงทยงไมเขาใจควรอธบายเพมเตม ชวยกนประเมนผลการท างานกลม และพจารณาวา อะไรคอจดเดนของงาน และอะไรคอสงทควรปรบปรง

เทคนคทใชในการเรยนแบบรวมมอ ปรศนาความคด : Jigsaw เปนเทคนคทพฒนาขนเพอสงเสรมความรวมมอและการถายทอดความรระหวางเพอนในกลม เทคนคน

ใชกนมากในรายวชาทผเรยนตองเรยนเนอหาวชาจากต าราเรยน (เชน สงคมศกษา ภาษาไทย) ขนตอนกจกรรม ประกอบดวย

1) แบงเนอหาทจะเรยนออกเปนหวขอยอย ๆ ใหเทากบจ านวนสมาชกในกลม 2) จดกลมผเรยนโดยใหมความสามารถคละกน เรยกวา “กลมบาน” (Home Groups) แลวมอบหมาย

ใหสมาชกแตละคนศกษาหวขอทตางกน 3) ผเรยนทไดรบหวขอเดยวกนจากแตละกลมมานงดวยกน เพอท างานและศกษารวมกนในหวขอ

ดงกลาว เรยกวา “กลมผเชยวชาญ” (Expert Groups) 4) สมาชกแตละคนออกจากกลมผเชยวชาญกลบไปกลมเดมของตน แลวผลดกนอธบายเพอถายทอด

ความรทตนศกษาใหเพอนฟงจนครบทกหวขอ 5) ทดสอบเนอหาทศกษาแลวใหคะแนนรายบคคล ปรศนาความคด 2 : Jigsaw II เปนเทคนคทพฒนาขนจากเทคนคเดม โดยมจดมงหมายเพอสงเสรมใหผเรยนไดมสวนชวยเหลอกนและ

พงพากนในกลมมากขน กระบวนการของ Jigsaw II เหมอนเดมทกประการเพยงแตในชวงของการประเมนผล จะน าคะแนนของทกคนในกลมมารวมกนเปนคะแนนกลม กลมทไดคะแนนรวมหรอคาเฉลยสงสด จะตดประกาศไวทปายประกาศของหอง

ทมรวมมอแขงขน : Teams-Games-Tournaments (TGT) เปนกจกรรมทเหมาะสมกบการเรยนการสอนในจดประสงคทตองการใหกลมผเรยนไดศกษาประเดนหรอ

ปญหาทมค าตอบถกตองเพยงค าตอบเดยว หรอมค าตอบถกตองทชดเจน เชน การค านวณทางคณตศาสตร การใชภาษา ภมศาสตรและทกษะการใชแผนท และความคดรวบยอดทางวทยาศาสตร ขนตอนของกจกรรมประกอบดวย

1) ครน าเสนอบทเรยนหรอขอความรใหมแกผเรยน โดยอาจจะน าเสนอดวย สอการเรยนการสอนทนาสนใจหรอใชการอภปรายทงหองเรยน โดยครเปนผด าเนนการ

2) แบงกลมนกเรยน โดยจดใหคละความสามารถและเพศ แตละกลมประกอบดวยสมาชก 4-5 คน เรยกกลมนวา Study Group หรอ Home Group กลมเหลานจะศกษาทบทวนเนอหาขอความรทผสอนน าเสนอ สมาชกกลมทมความสามารถสงกวาจะชวยเหลอสมาชกทมความสามารถดอยกวาเพอเตรยมกลมส าหรบการแขงขนในชวงทายสปดาหหรอทายบทเรยน

3) จดการแขงขนโดยจดโตะแขงขนและทมแขงขน (Tournament Teams) ทมตวแทนของแตละกลม (ตามขอ 2) ทมความสามารถใกลเคยงมารวมแขงขนกนตามรปแบบและกตกาทก าหนด ขอค าถามทใชในการแขงขนจะเปนค าถามเกยวกบเนอหาทเรยนมาแลวและมการฝกฝนเตรยมพรอมในกลมมาแลว ควรใหทกโตะแขงขนเรมแขงขนพรอมกน

4) ใหคาคะแนนการแขงขน โดยใหจดล าดบคะแนนผลการแขงขนในแตละโตะ แลวผเลนจะกลบเขากลมเดม (Study Group) ของตน

5) น าคะแนนการแขงขนของแตละคนมารวมกนเปนคะแนนของทม ทมทไดคะแนนรวมหรอคาเฉลยสงสดจะไดรบรางวล

เทคนคนพฒนาเพมเตมจากเทคนค TGT แตจะใชการทดสอบรายบคคลแทนการแขงขน มขนตอนกจกรรมดงน

รวมทมผลสมฤทธ : Student Teams and Achievement Divisions (STAD) 1) ผสอนน าเสนอประเดนหรอเนอหาใหม โดยอาจน าเสนอดวยสอทนาสนใจในการสอนโดยตรงหรอตง

ประเดนใหผเรยนอภปราย 2) จดผเรยนเปนกลมๆ ละ 4-5 คน ใหสมาชกมความสามารถคละกนมทงความสามารถสง ปานกลาง

และต า 3) แตละกลมรวมกนศกษาทบทวนเนอหาทครน าเสนอจนเขาใจ 4) ผเรยนทกคนในกลมท าแบบทดสอบ (Quiz) เพอวดความรความเขาใจในเนอหาทเรยน 5) ตรวจค าตอบของผเรยน น าคะแนนของสมาชกทกคนในกลมมารวมกนเปนคะแนนกลม 6) กลมทไดคะแนนสงสด (ในกรณทแตละกลมมจ านวนสมาชกไมเทากนใหใชคะแนนเฉลยแทนคะแนน

รวม) จะไดรบค าชมเชย โดยอาจตดประกาศไวทบอรด หรอปายนเทศของหองเรยน ทมรวมใจ : Team Assisted Individualization (TAI) กจกรรมนเนนการเรยนรของผเรยนแตละบคคล มากกวาการเรยนรในลกษณะกลม เหมาะส าหรบการ

สอนคณตศาสตร การจดกลมผเรยนจะคลายกบเทคนค STAD และ TGT แตในเทคนคน ผเรยนแตละคนจะเรยนรและท างานตามระดบความสามารถของตน เมอท างานในสวนของตนเสรจแลวจงจะไปจบคหรอเขากลมท างาน ขนตอนของกจกรรมประกอบดวย

1) จดผเรยนเปนกลมเลกๆ แบบคละความสามารถกลมละ 2-4 คน 2) ผเรยนทบทวนสงทเรยนมาแลว หรอศกษาประเดน/เนอหาใหม โดยการอภปรายสรปขอความร หรอ

ถามตอบ 3) ผเรยนแตละคนท าใบงานท 1 แลวจบคกนภายในกลมของตนเพอ - แลกเปลยนกนตรวจใบงานท 1 เพอตรวจสอบความถกตอง - อธบายขอสงสยและขอผดพลาดของคตนเอง

หากผเรยนคใดท าใบงานท 1 ไดถกตองรอยละ 75 ขนไป ใหท าใบงานชดท 2 แตหากคนใดคนหนงหรอทงคไดคะแนนนอยกวารอยละ 75 ใหผเรยนทงคท าใบงานชดท 3 หรอ 4 จนกวาจะท าไดถกตองรอยละ 75 ขนไปจงจะผานได

4) ผเรยนทกคนท าการทดสอบ (Quiz) 5) น าคะแนนผลการทดสอบของแตละคนมารวมกนเปนคะแนนกลม หรอใชคะแนนเฉลย (กรณจ านวน

คนแตละกลมไมเทากน) 6) กลมทไดคะแนนสงสดไดรบรางวลหรอตดประกาศชมเชย กลมสบคน : Group investigation (GI)

เปนเทคนคการเรยนแบบรวมมอทส าคญอกเทคนคหนง เปนการจดกลมผเรยนเพอเตรยมการท าโครงงานกลมหรอท างานทครมอบหมาย กอนใชเทคนคน ควรฝกทกษะการสอสารและทกษะทางสงคมใหผเรยนกอน เทคนคนเหมาะสมส าหรบการสบคนความรหรอแกปญหาเพอหาค าตอบในประเดนหรอหวขอทสนใจ เชน การเรยนในวชาชววทยา หรอสงแวดลอม ขนตอนการเรยน ประกอบดวย 1) ผสอนและผเรยนรวมกนอภปราย ทบทวนเนอหาหรอประเดนทก าหนด 2) แบงผเรยนเปนกลมเลกๆ คละความสามารถกลมละ 2-4 คน 3) แบงเรองทจะศกษาเปนหวขอยอย แตละหวขอจะเปนใบงานท 1 ใบงานท 2 ใบงานท 3 เปนตน 4) ผเรยนแตละกลมเลอกท าหนงหวขอ (ใบงานเพยงใบเดยว) โดยใหผทเรยนออนในกลมเลอกขอยอยทจะศกษากอนหรออาจใหผเรยนในกลมแบงกนหาค าตอบตามใบงานแลวน าค าตอบทงหมดมารวมกนเปนค าตอบทสมบรณ 5) ผเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายเรองจากใบงานทศกษา จนเปนทเขาใจของทกคนในกลม 6) ใหแตละกลมรายงานผลการศกษา โดยเรมจากกลมทท าใบงานท 1 จนถงใบงานสดทาย แลวชมเชยกลมท างานไดถกตองทสด เรยนรรวมกน : Learning Together (LT) วธนเปนวธทเหมาะสมกบการสอนวชาทมโจทยปญหา การค านวณหรอการฝกปฏบตในหองปฏบตการ โดยมขนตอนดงน 1) ผสอนและผเรยน อภปราย สรปเนอหาทเรยนในคาบทแลว 2) แบงผเรยนเปนกลมคละความสามารถกน กลมละ 4-5 คน 3) แจกใบงานกลมละ 1 แผน 4) แบงหนาทของผเรยนแตละคนในกลมดงน

คนท 1 อานค าสงหรอขนตอนในการด าเนนงาน คนท 2 ฟงขนตอนและจดบนทก คนท 3 อานค าถามและหาค าตอบ คนท 4 ตรวจค าตอบ (ขอมล)

5) แตละกลมสงกระดาษค าตอบเพยงแผนเดยวหรอสงงาน 1 ชน ผลงานทส าเรจและสงเปนผลงานททกคนในกลมยอมรบ ซงทกคนในกลมจะไดคะแนนเทากน 6) ปดประกาศชมเชยกลมทไดคะแนนสงสด รวมกนคด : Numbered Heads Together (NHT) เปนกจกรรมทเหมาะสมส าหรบการทบทวนหรอตรวจสอบความเขาใจ ขนตอนการเรยน ประกอบดวย 1) เตรยมประเดนปญหา/ขอค าถามทจะใหผเรยนศกษา 2) แบงผเรยนเปนกลมๆ กลมละ 4 คน ประกอบดวยผทเรยนเกงหนงคน ผทเรยนทปานกลางสองคน ผทเรยนออนหนงคน แตละคนมหมายเลขประจ าตว 3) ถามค าถาม/มอบหมายงานใหท า 4) ใหผเรยนอภปรายในกลมยอยจนมนใจวาสมาชกในกลมทกคนเขาใจค าตอบ 5) ผสอนถามค าถามในประเดนทก าหนด โดยเรยกหมายเลขประจ าตวผเรยนคนใดคนหนงในกลมตอบ 6) ใหค าชมเชยกลมทสมาชกในกลมสามารถตอบค าถามไดถกตองมากทสด ผเรยนทกคนตรวจสอบความถกตองของขอค าตอบทตนและกลมรวมกนศกษา ซกถามท าความเขาใจขอค าตอบจนกระจางชดเจน

กลมรวมมอ : Co-op Co-op เปนเทคนคทเนนการรวมกนท างาน โดยสมาชกของกลมทมความสามารถและความถนดตางกน ไดแสดง

บทบาทหนาททตนถนดเตมท ผเรยนเกงไดชวยเหลอเพอนทเรยนออน เปนกจกรรมเกยวกบการคดระดบสงทงการวเคราะหและสงเคราะห เปนวธการทสามารถน าไปใชสอนในวชาใดกได มขนตอนกจกรรม ดงน

1) ก าหนดขอบขายประเดน หรอเนอหาตามจดประสงคทจะใหผเรยนไดศกษา 2) ผเรยนทงชนเรยนรวมกนอภปรายเพอก าหนดประเดนหรอหวขอทจะศกษา 3) ก าหนดกลมยอย โดยสมาชกในกลมมความสามารถคละกน 4) แตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา 5) สมาชกในแตละกลมชวยกนก าหนดหวขอยอย แลวแบงหนาทรบผดชอบโดยใหสมาชกแตละคนเลอก

ศกษาหวขอยอยคนละหนงหวขอ 6) สมาชกน าผลงานมารวมกนเปนงานกลม อาจมการอานทบทวนและปรบแตงภาษาใหผลงานกลมทท า

รวมกนมความสละสลวยตอเนอง เตรยมผทจะน าเสนอผลงานกลม 7) น าผลงานกลมเสนอตอชนเรยน 8) ทกกลมชวยกนประเมนผลโดยประเมนทงกระบวนการท างานกลมและผลงานกลม

7. การเรยนรแบบมสวนรวม (Participatory Learning)

การเรยนรแบบมสวนรวม เปนการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ประกอบดวยหลกการเรยนรพนฐาน 2 อยาง คอ 1) การเรยนรเชงประสบการณ (Experimental Learning) 2) การเรยนรดวยกระบวนการกลม (Group Process)

การเรยนรเชงประสบการณ (Experimentation / Application) เปนการเรยนรทมงเนนใหผเรยนสรางความรจากประสบการณเดม มลกษณะส าคญ 5 ประการ ดงน 1) เปนการเรยนรทอาศยประสบการณของผเรยน 2) กอใหเกดการเรยนรใหมๆ ททาทายและตอเนอง เปนการเรยนรเชงรก (Active Learning) คอ ผเรยน

ตองท ากจกรรมตลอดเวลา ไมไดนงฟงการบรรยายอยางเดยว 3) มปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผเรยนและผเรยนกบผสอน 4) ปฏสมพนธทเกดขนกอเกดการขยายตวของเครอขายความรททกคนมอยออกไปอยางกวางขวาง 5) เปนการเรยนรทอาศยการสอสารทกรปแบบ การพดหรอการเขยน การวาดรป การแสดงบทบาท

สมมต ซงเอออ านวยใหเกดการแลกเปลยน การวเคราะหและสงเคราะหการเรยนร องคประกอบของการเรยนรแบบมสวนรวม มองคประกอบส าคญอย 4 ประการ คอ 1) ประสบการณ (Experimental) เปนขนตอนทครผสอนพยายามกระตนใหผเรยนน าประสบการณ

เดมของตนออกมาใชในการเรยนและแบงปนประสบการณของตนกบเพอน ๆ ทอาจมประสบการณคลายหรอแตกตางกน

2) การสะทอนความคดและอภปราย (Reflect and Discussion) เปนขนตอนทผเรยนไดมโอกาสแสดงความคดเหน และความรสกของตนเองแลกเปลยนกบสมาชกในกลม ซงครผสอนจะเปนผก าหนดประเดน

หลกการส าคญของ PL

การเรยนรเชงประสบการณ การเรยนรดวยกระบวนการกลม

ประสบการณ (Group Process)

(Experimental)

การทดลอง การสะทอน/อภปราย การเรยนรสงสด

ประยกตแนวคด (Reflection / Discussion)

(Experimentation /Application)

ความคดรวบยอด การมสวนรวมสงสด การบรรลงานสงสด

(Concept)

วเคราะห วจารณ ผเรยนจะไดเรยนรถงความคด ความรสกของผอนทแตกตางไปจากตนเอง ซงจะชวยใหเกดการเรยนรทกวางขวางขน และผลของการสะทอนความคดเหนหรอการอภปราย จะท าใหไดขอสรปทหลากหลาย และผเรยนไดเรยนรการท างานเปนทม

3) ความเขาใจและเกดความคดรวบยอด (Understanding and Concept-tuition) เปนขนตอนการสรางความเขาใจและน าไปสการเกดความคดรวบยอด อาจจะเกดขนโดยผเรยนเปนฝายรเรมและผสอนชวยเตมแตงใหสมบรณ หรออาจน าทางแลวผเรยนสานตอจนความคดนนสมบรณเปนความคดรวบยอด

4) การทดลองหรอประยกตแนวคด (Experiment or Application) เปนขนตอนทใหผเรยนน าเอาการเรยนรทเกดขนใหมไปประยกตใชในลกษณะหรอสถานการณตางๆ จนเกดเปนแนวทางปฏบตของผเรยนเอง

องคประกอบเหลานสามารถสรปเปนแผนภาพไดดงน

ประสบการณ

การทดลองหรอประยกตแนวคด การสะทอนความคดและอภปราย

เขาใจและเกดความคดรวบยอด

ความสมพนธขององคประกอบทง 4 ประการจะเปนอยางพลวต โดยอาจเรมตนทจดใดจดหนงและ

เคลอนยายไปมาระหวางองคประกอบตางๆ ดงนนในแงของการเรยนการสอนจงอาจเรมตนทองคประกอบใดกอนกได แตส าคญทการจดกระบวนการใหครบทกองคประกอบ

การเรยนรดวยกระบวนการการกลม (Group Process) วธการส าคญทจะท าใหเกดการเรยนรแบบมสวนรวมในทกๆ องคประกอบคอ กระบวนการกลม ซงจะ

เอออ านวยใหผเรยนไดแลกเปลยนและแบงปนประสบการณ ไดสะทอนความคดและอภปราย ไดสรปความคดรวบยอด ตลอดจนไดทดลองหรอประยกตแนวคด กระบวนการกลมจะชวยท าใหผเรยนไดมสวนรวมสงสดและท าใหบรรลผลงานสงสด

กระบวนการกลม (Group Process)

การเรยนรสงสด การมสวนรวมสงสด + การบรรลผลงานสงสด (Maximum Participation) (Maximum Performance)

การมสวนรวมสงสด (Maximum Participation) ของผเรยน ขนอยกบการออกแบบกลม ซงมตงแต

กลมเลกทสด คอ 2 คน จนกระทงกลมใหญ กลมแตละประเภทมขอดและขอจ ากดตางกน ผเรยนทกคนควรมสวนรวมในทกกจกรรมของแตละองคประกอบ ฉะนนครผสอนจงตองพจารณาจ านวนผเรยน

การบรรลผลงานสงสด (Maximum Performance) ถงแมผสอนจะออกแบบกลมใหผเรยนทกคนมสวนรวมในการท ากจกรรมแลวกตาม แตสงทส าคญอกอยางหนงทจะท าใหกลมผเรยนบรรลงานสงสดไดคอ การออกแบบงาน ซงเปนกจกรรมทผสอนจะตองจดท าเปนใบงาน ทก าหนดใหกลมผเรยนท ากจกรรมใหบรรลวตถประสงคของการเรยนรในแผนการสอน

การออกแบบกลมเพอการมสวนรวมสงสด ผสอนตองพจารณาออกแบบกลมใหเหมาะสมกบผเรยน และกจกรรมในแตละองคประกอบของการ

เรยนร กลมแตละประเภทมขอดและขอจ ากดดงตอไปน

ประเภทกลม ความหมาย ขอด ขอจ ากด

กลม 2 คน

(Pair Group)

ผเรยนจบคกนท า

กจกรรมทไดรบมอบหมาย

ทกคนมสวนรวมในการแสดงความเหนหรอปฏบต

ขาดความหลากหลายท า ง ค ว า ม ค ด แ ล ะประสบการณ

กลม 3 คน

(Triad Group)

ผเรยนจบกลม 3 คน แตละคนมบทบาททชดเจนและหมนเวยนบทบาทกน

ทกคนมสวนรวมในการเรยนรตามบทบาทและสามารถ

เรยนรไดครบทกบทบาท

ขาดความหลากหลายและความกระจางชดไปบางอาจใชเวลามาก

กลมยอยระดมส ม อ ง ( Buzz

เปนการรวมกลม 3-4 คน ขนชวคราวเพอแสดงความเหนโดยไมตองการขอสรป

ผเรยนท ากจกจกรรมรวมกนในเวลาสนๆ และไม

ตองการขอสรป

ขาดความลกซง

การเรยนสงสด การมสวนรวมสงสด การบรรลงานสงสด

การออกแบบงาน การออกแบบกลม

Group)

กลมเลก

(Small Group)

เปนการจดกลม 5-6 คน ท ากจกรรมทไดรบมอบหมายจนลลวง

ผเรยนไดแลกเปลยนความคดเหนและอภปรายอยางลกซง

จนไดขอสรป

ใชเวลามาก

กลมใหญ

(Large Group)

เปนการอภปรายในกลม 15-30 คนหรอชน ตองการใหเกดการโตแยงหรอการรวบรวมความคดจาก

กลมยอยเพอหาขอสรป

บางคนอาจใหความสนใจหรอมสวนรวมนอย ใชเวลามาก

กลมไขว

(Cross-over

Group)

เปนการจดกลม 2 ขนตอน โดยแยกใหผเรยนท ากจกรรมเฉพาะบางกลมจนมความเชยวชาญ จากนนจงใหผเรยนจากแตละกลมมารวมกนเปนกลมใหญเพอบรณาการ

ตองการใหผเรยนใชศกยภาพของตนเองในการสรางความร ผเรยนจะมสวนรวมและ

ไดเนอหาความรมาก

ใช เวลามาก อาจมความรทตกหลน

กลมแบงยอย

(Subgroup)

เปนการจดกลม 2 ขนตอน จากกลม 8-12 คนแบงเปนกลมยอย 3-4 กลม เพอใหท างานกลมละอยาง (ทไมเหมอนกน) จากนนใหกลบมารวมกนเพอบรณาการ

ผเรยนแบงหนาทกนท างานเมอท าเสรจแลวจะมาสรปความเหนในกลมโดยไมม

วทยากรประจ ากลม

ในการท างานกลมใหญตองใชวทยากรประจ ากลมชวยด าเนนการเพอใหบรรลวตถประสงค

กลมปรามด

(Pyrmid Group)

รวบรวมความคดเหนเรมจากกลม 2-4 คน ทวขนไปเปนขนๆ จนครบทงชน

สรางความตระหนกและเขาใจในความรสกนกคดของแต

ละกลมหรอฝาย

ขาดขอสรปและความลกซง

การรอยรดกระบวนการกลมทหลากหลายเขาดวยกนอยางเหมาะสมในแตละคาบหรอแตละแผนการสอน

จะกอใหเกดการมสวนรวมอยางสงสด มการเคลอนไหวการเรยนรตลอดเวลาท าใหผเรยนมความสนใจอยางตอเนอง การออกแบบงานเพอบรรลงานสงสด แมวาการออกแบบกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการกลมทหลากหลาย จะชวยใหเกดการมสวนรวม

ไดมาก แตกยงมขอจ ากดอยบาง เชน ในเรองเวลาทใช ความลกซงหรอความหลากหลายในประเดนการอภปราย หวใจส าคญของการบรรลผลงานสงสดจงอยทการออกแบบงาน ซงมองคประกอบทส าคญของการก าหนดงาน 3 ประการคอ

1. ก าหนดกจกรรมทชดเจนวาจะใหผเรยน แบงกลมอยางไร เพอท าอะไร ใชเวลามากนอยเพยงใด เมอบรรลงานแลวใหท าอะไรตอ เชน เตรยมเสนอผลงานหนาชน

2. ก าหนดบทบาทของกลมหรอสมาชกทชดเจน โดยทวไปการก าหนดบทบาทในกลมยอย ควรใหแตละกลมมบทบาททแตกตางกน เมอมารวมเสนอในกลมใหญ จงจะเกดการขยายการเรยนร โดยใชเวลานอยและไมนาเบอ การก าหนดบทบาทใหแตละกลมท างานยงรวมถงการก าหนดบทบาทสมาชกในกลมดวย

3. มโครงสรางของงานทชดเจน ซงระบรายละเอยดของกจกรรมและบทบาทโดยท าเปนก าหนดงานทผสอนชแจงแกผเรยนหรอท าเปนใบงาน ซงประการหลงจะเหมาะกบการจดกจกรรมแบบกลมยอย ทตองการท างานใหมผลงานทเปนขอสรปของกลม

8. การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

บรณาการ หมายถง การน าศาสตรตางๆ ทมความสมพนธเกยวของกนมาผสมผสานกนเพอประโยชนในการด าเนนการ การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ จงเปนการน าเอาความรสาขาวชาตางๆ มาเชอมโยงสมพนธกน เพอใหการจดการเรยนการสอนเกดประโยชนสงสด การเรยนการสอนแบบบรณาการจะเนนองครวมของเนอหา มากกวาองคความรของแตละรายวชาและเนนทการสรางความรของผเรยนมากกวาการใหเนอหาโดยตวผสอน

ลกษณะส าคญของการบรณาการ 1. เปนการบรณาการระหวางความรและกระบวนการเรยนร 2. เปนการบรณาการระหวางพฒนาการทางดานความรและทางดานจตใจ 3. เปนการบรณาการระหวางความรและการปฏบต 4. เปนการบรณาการระหวางสงทอยในหองเรยนกบสงทเปนอยในชวตจรง 5. เปนการบรณาการระหวางวชาตางๆ ประเภทของการบรณาการ การบรณาการการเรยนการสอน สามารถท าได 2 ลกษณะ คอ 1. แบบสหวทยาการ (Interdisciplinary) ท าไดโดยก าหนดหวขอ (Theme) ขนมาแลวน าความรจาก

วชาตางๆ มาเชอมโยงใหสมพนธกบหวเรองนน บางครงเรยกการบรณาการแบบนวา สหวทยาการแบบมหวขอ (Thematic Interdisciplinary) หรอ สหวทยาการแบบเนนการประยกตใช (Application- First Approach)

2. แบบพหวทยาการ (Multidisciplinary) เปนการน าเรองทตองการจะบรณาการไปสอดแทรก (Infusion) ในวชาตางๆ บางครงเรยกการบรณาการแบบนวา การบรณาการแบบเนนเนอหา (Discipline – First Approach)

หลกการส าคญทจะตองค านงถงในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

เนนผเรยนเปนศนยกลาง การจดการเรยน

การสอนแบบ

บรณาการ

จดประการณตรงใหกบผเรยน

เนนการปลกฝงจตส านกคานยม

และจรยธรรมทถกตอง

จดบรรยากาศทสงเสรมให

ผเรยนกลาคดกลาท า

ใหผเรยนไดรวม

ท างานกลม

เนนผเรยนเปนศนยกลาง การจดการเรยนการสอน

แบบบรณาการ

จดประสบการณตรงใหกบผเรยน

เนนการปลกฝงจตส านกคานยมและจรยธรรมทถกตอง

จดบรรยากาศทสงเสรมใหผเรยนกลาคดกลาท า

ใหผเรยนไดรวมท างานกลม

วธการจดการเรยนการสอนทใชแนวคดของการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการและเปนทสนใจในปจจบน ไดแก การเรยนการสอนแบบ Storyline Method ดงมรายละเอยดดงน

การเรยนการสอนแบบ Storyline Method เปนวธการจดการเรยนการสอนทน าแนวคดของการบรณาการ การเรยนรแบบมสวนรวมและการเรยน

การสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง การเรยนรจากสงทใกลตวผเรยนเชอมโยงออกไปสชวตจรง การคนควาหาความรและการสรางองคความรดวยตนเอง มาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยสามารถยดหยนเวลาและกจกรรมการเรยนการสอนไดตามความเหมาะสม ซงจะท าใหการเรยนการสอนเปนธรรมชาต สอดคลองกบความตองการ ความสนใจของผเรยน และสนกสนาน ท าใหผเรยนเหนคณคาของการเรยนร ผลงานทผเรยนมสวนรวมสรางสรรคขนในกจกรรมการเรยนการสอนจะชวยพฒนาความรความเขาใจ เจตคต และทกษะทเกยวของกบเนอหาไปพรอมๆ กน การเรยนการสอนแบบ Storyline Method จะใชการผกเรองแตละตอนใหเกดขนอยางตอเนองและเรยงล าดบเหตการณ หรอทเรยกวา ก าหนดเสนทางเดนเรอง (Topic Line) เรมจากการใชค าถามหลก เปนจดเรมตนใหผเรยนไดท ากจกรรมทหลากหลาย เพอสรางความรดวยตนเอง เปนการเรยนรตามสภาพจรง ทมการบรณาการระหวางวชา โดยมจดประสงคเพอพฒนาศกยภาพของผเรยนทกดาน

การเรยนการสอนแบบ Storyline Method เปนวธการทเนนใหผเรยนเปนผสราง (construct) ความรดวยตนเอง โดยมสวนรวมในการท ากจกรรมอยางกระฉบกระเฉง เกดการเรยนรอยางมความหมาย สามารถพฒนาผเรยนทงดานสตปญญา (head) ดานอารมณ เจตคต (heart) ผเรยนสราง หรอปรบแตงโครงสรางความรดวยตนเองอยางเปนอสระ และไดแสดงกระบวนการในการไดมาซงความรนนๆ รบผดชอบตอความรทสรางขน ซงจะน าไปสการเรยนรตลอดชวต (lifelong)

แนวการจดกระบวนการเรยนรโดยใช Storyline Method 1. สงเคราะหและวเคราะหเนอหา ของรายวชา หรอกลมประสบการณแลวก าหนดองครวมแหงองค

ความรทพงประสงคไวใหชดเจนในรปของหวเรอง 2. เขยนแผนการสอน โดยใชเสนทางการเดนเรอง (Topic Line) ของ Storyline Method เปน

กรอบในการเขยน โดยมหวเรองเปนตวก าหนดเนอหา 3. จดกจกรรมตามหวเรอง ทก าหนดและจดเรยงเปนตอนๆ (episode) ดวยการใชค าถามหลก (key

questions) เปนตวก าหนดกจกรรมการเรยนร 4 เสนทางการเดนเรอง ทใช เปนกรอบส าหรบการด าเนนการโดยวธ Storyline Method

ประกอบดวยขนตอนส าคญ 4 องคดวยกน คอ ฉาก ตวละคร วถชวตและเหตการณ ซงในแตละองคจะประกอบดวยประเดนหลกบางประเดนทยกขนมาพจารณาเปนพเศษ โดยการตงค าถามน าแลวใหผเรยนคนควาหาค าตอบ ค าถามเหลานจะโยงไปยงค าตอบทสมพนธกบเนอหาวชาตางๆ

เสนทางการเดนเรอง (Topic Line)

5. องคทง 4 ของเสนทางการเดนเรอง ประกอบดวย 1) ฉาก (Setting) คอ สถานทหรอภาพกวางๆ ทเปนความคดรวบยอดเกยวกบทอยอาศยของตว

ละครในเรองนนๆ โดยจะมเงอนของเวลาเปนตวก ากบดวย 2) ตวละคร (Character) อาจเปนคนหรอสตวทมบทบาทอยในเนอเรอง ทงนตองค านงอยเสมอวา

ใหผเรยนเขาไปมสวนรวมในเรองทจะเรยนดวย และมบทบาทในการเดนเรองตงแตตนจนจบ 3) วถชวตหรอการด าเนนชวต (A Way of Life) คอ เรองราวทเปนการด าเนนชวตปกตของตว

ละครในสถานทและเวลาตามฉากทก าหนด 4) เหตการณ (Events) คอ เหตการณตางๆ ทเกดขนหรอปญหาทตวละครตองเผชญ ค าถามน าท

ใชกบผเรยนในแตละองค จะชวยพฒนาความสามารถในการเรยนรของผเรยนอยางไมจ ากด ทงนขนอยกบความนาสนใจของประเดนหลก ความสามารถในการใชค าถามน าของผสอน ความกระตอรอรนในการเรยนรและประสบการณของผเรยนแตละคนทจะแลกเปลยนถายทอดซงกนและกน โดยผเรยนแตละคนจะไดพฒนาตามความสามารถใหเตมตามศกยภาพของตน แมจะไมเทาเทยมกนกตาม

6. บทบาทผสอน 1) ดานการเตรยมการ

- เตรยมกรอบแนวคดของเรองทจะสอน โดยจดท าเสนทางการเดนเรอง (Topic Line) และก าหนดเรองเปนตอนๆ (Episode) โดยหวขอเรองในแตละตอนไดจากการบรณาการระหวางวชา (Integration) หรอ ผสมผสานระหวางวชาในหลกสตร (Interdisciplinary)

- เตรยมแหลงขอมลหรอแหลงความรทใหผเรยนซกถาม ปรกษาเพอคนควาหาความร 2) ดานการด าเนนการ

- เปนผน าเสนอ (presenter) เชน น าเสนอประเดนปญหา เหตการณในเรองทจะสอน

องคท 1

ประเดนหลก/

ค าถามน า

องคท 2

ประเดนหลก/

ค าถามน า

องคท 3

ประเดนหลก/

ค าถามน า

องคท 4

ประเดนหลก/

ค าถามน า

- เปนผสงเกต (observer) โดยสงเกตผเรยนขณะทตอบค าถาม ถามค าถาม ท ากจกรรม รวมทงพฤตกรรมดานอนๆ ของผเรยน

- เปนผกระตนจงใจ (motivator) โดยกระตนความสนใจของผเรยนเพอใหมสวนรวมในการเรยนอยางแทจรง

- เปนผเสรมแรง (reinforcer) เพอใหผเรยนแสดงพฤตกรรมทตองการ - เปนผชแนะ (director) คอยชแนะ สนบสนนใหผเรยนด าเนนกจกรรมใหบรรลจดประสงคท

ก าหนด - เปนผจดบรรยากาศ (atmosphere organizer) เพอใหเกดบรรยากาศการเรยนร ทเหมาะสม

ทงดานกายภาพ สงคมและจตใจเพอใหผเรยนไดเรยนรอยางมความสข - เนนใหผเรยนใชกระบวนการ (process oriented) มากกวาเนอเรองหรอเนอหาสาระ

(content oriented) 3) ดานการประเมนผล - เปนผใหขอมลยอนกลบ (reflector) ชแนะ วพากษ วจารณ ขอดขอดอยเพอใหผเรยนพฒนา

ปรบปรง แกไขพฤตกรรมการเรยน - เปนผประเมน (evaluator) โดยประเมนผลเปนระยะๆ ประเมนกระบวนการ (process)

พฤตกรรมการคนหาความร (performance) ซงอาจเปนองคความรและ/หรอผลงาน 5) บทบาทของผเรยน - มสวนรวมในการเรยน ทงทางดานรางกาย จตใจและการคด ในทกๆ สถานการณทก าหนดให

อยางเปนธรรมชาตเหมอนสถานการณในชวตจรง - ศกษาคนควาปฏบตดวยตนเองทกเรองตามเพอใหเกดการเรยนร - ด าเนนการเรยนดวยตนเอง เพอใหการเรยนเปนไปอยางสนกสนานตนเตนมชวตชวาและทา

ทายอยตลอดเวลา - เรยนทงในหองเรยน (class) และในสถานการณจรง (reality) เพอพฒนาทกษะทางสงคม - กระฉบกระเฉง วองไว ในการมสวนรวมอยางแทจรง - ท างานดวยความรวมมอ รวมใจ ทงแบบเดยว เปนค หรอกลม ดวยความเตมใจและดวยเจต

คตทดตอกน - ตอบค าถามส าคญ หรอค าถามหลก (key questions) ทก าหนดจากประสบการณของตนเอง

หรอประสบการณในชวตจรง - มความสามารถในการแกปญหา คดรเรมสงใหมทเปนประโยชน - มความสามารถในการสอสาร เชน ฟง พด อาน เขยน มทกษะทางสงคม รวมทงมมนษย

สมพนธทดกบเพอนในกลม ในหองเรยนและกบผสอน

- สามารถสรางความร (construct) ดวยตนเอง เปนการเรยนรทมความหมายและสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได

ประโยชนของการเรยนรจากการเรยนการสอนแบบ Storyline Method 1. เปนการเรยนรอยางมความหมาย ผเรยนสามารถจดจ าความรไดนาน (retention) ซงจะเรมดวย

การทบทวนความรเดมและประสบการณเดมของผเรยน 2. ผเรยนมสวนรวมในการเรยน (participate) ทงทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา และสงคม

เปนการพฒนาทกดาน 3. ผเรยนมสวนรวมในการท ากจกรรมตามประสบการณชวตของตน และเปนประสบการณในชวต

จรงของผเรยน 4. ผเรยนไดฝกทกษะตางๆ ซ าหลายครงโดยไมเบอหนาย 5. ผเรยนไดพฒนาความคดระดบสง คดไตรตรอง คดอยางมวจารณญาณ คดแกปญหา คดรเรม

สรางสรรค 6. ผเรยนไดฝกทกษะการท างานกลมตงแตสองคนขนไป จนถงเพอนทงชนเรยน ตามทก าหนดใน

กจกรรม เพอพฒนาทกษะมนษยสมพนธ 7. ผเรยนจะไดสรางจนตนาการตามเรองทก าหนด เปนการเรยนร ดานธรรมชาต เศรษฐกจ

วฒนธรรม การเมอง วถชวต ผสมผสานกนไป อนเปนสภาพจรงของชวต 8. ผเรยนไดเรยนรจากสงใกลตวสสงไกลตว เชน เรยนเกยวกบตวเรา บานครอบครว ชมชน

ประเทศไทย ประเทศเพอนบานและโลก ตามระดบความซบซอนของเนอหาและสตปญญาของผเรยน 9. ผเรยนไดเรยนรอยางมความสข สนกสนาน เหนคณคาของงานทท า และงานทไปน าเสนอตอ

เพอน ตอชมชน ท าใหเกดความตระหนก เหนความส าคญของการเรยนรดวยตนเอง บทสรป

ถาหากจะกลาวโดยสรปของหลกส าคญของการเรยนรทยดผเรยนเปนศนยกลางหรอเนนผเรยนเปนส าคญนน ในการจดกจกรรมการเรยนรจะตองค านงถงหลกทส าคญ ไดแยกเปนขอๆรวม 7 ขอ ดงน 1. ความตองการหรอความสนใจของผเรยนเปนส าคญ 2. เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนมากทสด 3. เนนใหผเรยนสามารถสรางองคความรไดดวยตนเอง หมายความวาใหสามารถเรยนรจากประสบการณในสภาพความเปนจรง สามารถวจยเชงปฏบตการ และสบคนหาความรดวยตนเอง 4. เปนการพงพาตนเอง เพอใหเกดทกษะทจะน าสงทเรยนรไปใชไดจรงในชวตประจ าวน และสามารถเขาใจวธการเรยนรของตนได คอรวธคดของตนเองและพรอมทจะปรบเปลยนวธคดอยางเหมาะสม ไมเนนทการจดจ าเพยงเนอหา 5. เนนการประเมนตนเอง เดมผสอนเปนผประเมน การเปดโอกาสใหผเรยนประเมนตนเองอยางสม า เสมอและตอเนอง จะชวยใหผเรยนเขาใจตนเองไดชดเจนขน รจดเดนจดดอยและพรอมทจะปรบปรงหรอพฒนาตนเองใหเหมาะสมยงขน การประเมนในสวนน เปน

การประเมนตามสภาพจรงและใชแฟมสะสมผลงานชวย 6. เนนความรวมมอ ซงเปนทกษะทส าคญในการด าเนนชวตประจ าวน 7. เนนรปแบบการเรยนร ซงอาจจดไดทงในรปเปนกลมหรอเปนรายบคคล จะเหนไดวาทง 7 ขอนเปนหลกส าคญในการจดกจกรรมการเรยนรโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง ทผสอนควรค านงถงอยางยง

สวนวธสอนทยดผเรยนเปนศนยกลางหรอเนนผเรยนเปนส าคญนน เราทราบเราคนกนมานานแลว ครอาจารยทส า เรจการศกษามาทางศกษาศาสตร -ครศาสตร เคยเรยนมาแลวทกคน เชน วธสอนแบบแกปญหา หรอ วธสอนตามขนทงสของอรยสจ หรอ วธสอนแบบวทยาศาสตร เปนวธสอนทมลกษณะคลายกนมาก คอเรมจากท าใหผเรยนสามารถทราบปญหากอน แลวคดตงสมมตฐาน จากนนกเกบขอมล วเคราะหขอมล สรปผลและน าผลสรปไปใช ตามล าดบ วธสอนแบบสบสวนสอบสวน เปนวธสอนทผสอนถามน า เพอชวยใหผเรยนแสวงหาค าตอบได ทงนโดยกระท าสบเนองไปตามขนตอนทส าคญ คอการเขาใจปญหา พสจนหลกการและตดสนขอสรปตางๆ และน าผลสรปไปใช วธสอนแบบอปนย เปนวธสอนทผสอนอธบายจากขอเทจจรงหรอสงทมองเหนได หรอใหผเรยนท าการทดลอง แลวตงกฎเกณฑขนภายหลง วธสอนแบบหนวย เปนวธสอนทใหผเรยนท าการคนควาหาขอมลแลวน ามาวเคราะหโดยท ากนเปนกลม จากนนใหน ามารายงานใหเพอนฟงในชน วธสอนแบบระดมพลงสมอง เปนวธสอนทใหผเรยนชวยกนคดชวยกนวเคราะหชวยกนอภปรายหาขอสรปจากประเดนปญหาทผสอนและผเรยนชวยกนคดขน วธสอนแบบมอบโครงงานใหท า เปนวธสอนทใหผเรยนศกษาคนควาเรองทผเรยนสนใจ โดยท าเปนโครงงานแลวเขยนเปนรายงานหรอภาคนพนธเสนอตอผสอน วธสอนแบบบรณาการ เปนวธสอนทใหผเรยนท ากจกรรมวชาใดวชาหนงผสมผสานกบวชาอนๆ หรอเชอมโยงกบวชาอนๆ ดวย เชน ผเรยนเรยนวชาภาษาไทย กใหท ากจกรรมทงในวชาภาษาไทย และท ากจกรรมในวชาสงคมศกษา ศลปศกษา คณตศาสตร และวทยาศาสตรไปพรอมๆ กนดวย หรอเปนวธสอนทใหผเรยนมพฒนาการทกดานพรอมๆกน คอพฒนาการทงทางกาย จตใจ อารมณ และสงคม

กจกรรมทายบท หลงจากนกศกษาไดศกษาบทเรยนนแลว จงอธบายขอความหรอตอบค าถามตอไปนใหถกตองชดเจน

1. จงแสดงเหตผลวา ท าไมตองใชเทคนคการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ 2. จงอภปรายวา หากไมมเทคนคการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ การสอนของครจะเปน

อยางไร จงตอบเปนขอ ๆ 3. จงท าตารางเปรยบเทยบเทคนคการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ อยางนอย 4 เทคนค วา

เหมอนและแตกตางกนอยางไร

4. จงออกแบบกจกรรมการโดยใชเทคนคการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ 1 เทคนค ตามกลมสาระวชาเอาของนกศกษา โดยเลอกชวงชนระดบมธยมศกษาตอนตน มา 1 ชวโมง

5. จงสรปเทคนคการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ จ านวน 5 เทคนค เปนสายธารการเรยนรมา 1 หนากระดาษ